Czym jest muzyka Fryderyka Chopina

Małgorzata Marcinkowska, Aleksandra Michałowska
SCENARIUSZ ZAJĘĆ
Typ szkoły: podstawowa
Etap kształcenia: II, klasa V
Rodzaj zajęć: lekcja języka polskiego
Temat zajęć: Czym jest muzyka Fryderyka Chopina?
Cele kształcenia:
1. Cel ogólny:
• poznanie literackich i malarskich efektów inspiracji muzyką Fryderyka Chopina.
2. Cele szczegółowe:
Uczeń:
• rozumie pojęcia muzyka artystyczna i muzyka rozrywkowa (A),
• zna pojęcie metafora i umie zinterpretować przenośnie zawarte w wierszu (B),
• dostrzega powiązania między sztukami (tu: muzyką i poezją) oraz podejmuje próbę
wyjaśnienia pytań podmiotu lirycznego związanych z wieloznacznością skojarzeń, które
budzi pojęcie muzyki (B),
• wykorzystuje praktyczną wiedzę w dziedzinie konstruowania prezentacji i jej obsługiwania
(C),
• umie przedstawić prezentację multimedialną dotyczącą życia kompozytora (C),
• rozumie pojęcie pejzaż, umie wskazać cechy charakterystyczne dla tego rodzaju dzieł
malarskich (D),
• umie skojarzyć poszczególne okresy życia kompozytora z ważnymi dla niego miejscami,
przeżyciami i wartościami (E),
• umie oddać nastrój i emocje za pomocą barwnych plam, kolorów (F).
Metody i techniki kształcenia: burza mózgów, rozmowa kierowana, pogadanka
Formy organizacyjne pracy uczniów: praca zbiorowa, praca w grupach, praca indywidualna
Środki dydaktyczne i materiały pomocnicze:
• H. Dobrowolska, Jutro pójdę w świat. Podręcznik do kształcenia literackiego, kulturowego i
językowego dla klasy piątej szkoły podstawowej, Warszawa 2007.
• płyta CD do ww. podręcznika z wierszem L.J. Kerna Muzyka.
• tablica interaktywna.
1
• multimedialne prezentacje uczniów.
• fragmenty utworów F. Chopina (muzyka towarzysząca prezentacjom: Etiuda c-moll op. 10
nr 12 „Rewolucyjna”, Wielka Fantazja na tematy polskie A-dur op. 13, Preludium Des-dur
op. 28 nr 15; muzyka towarzysząca prezentacji obrazów J. Dudy-Gracza: Polonez B-dur,
Ballada g-moll op. 23, Mazurek D-dur op. 33 nr 3),
• zdjęcia obrazów J. Dudy-Gracza (Żelazowa Wola, Lubniewice, Bychawa), ilustrujące
muzykę F. Chopina,
• mapa mentalna Wspomnienia i uczucia w muzyce Chopina.
Czas trwania zajęć: 90 minut (2 jednostki lekcyjne)
Przebieg zajęć:
Znajomość biografii i twórczości Chopina wyniesiona z lekcji muzyki. Przygotowanie prezentacji
multimedialnych na szkolny konkurs – w ramach zajęć informatyki.
2
Lp.
TREŚĆ
ZAJĘĆ
(CZYNNOŚCI POMOCE DYDAKTYCZNE
NAUCZYCIELA/UCZNIÓW)
0.
Czynności organizacyjne (sprawdzenie
listy obecności, zapisanie tematu na
tablicy i sprawdzenie poprawności zapisu
w zeszytach uczniów).
1.
A
Uczniowie podają skojarzenia z hasłem tablica interaktywna
muzyka. Starają się nazywać swoje
uczucia, emocje związane z muzyką.
Uwzględniają różnice między muzyką
poważną a popularną. Propozycje są
zapisywane na tablicy interaktywnej.
2.
B
Uczniowie słuchają interpretacji wiersza
L.J. Kerna Muzyka wraz z podkładem
muzycznym – Preludium Des-dur op. 28
nr 15 F. Chopina.
Odnajdują w wierszu przenośnie związane
z muzyką oraz dotyczące jej pytania, które
zadaje sobie podmiot liryczny.
Proponowane zagadnienia:
Jakie pytanie przewija się w wierszu?
Gdzie je umieścił poeta?
Czy otrzymujemy na nie odpowiedź?
Dlaczego tłem utworu jest muzyka
Chopina?
H. Dobrowolska, Jutro pójdę w świat. zbiorowa
Podręcznik do kształcenia
literackiego, kulturowego
i językowego dla klasy piątej szkoły
podstawowej, Warszawa 2007.
Uczniowie podzieleni na trzy grupy
omawiają z wykorzystaniem uprzednio
przygotowanych,
multimedialnych
prezentacji okresy życia F. Chopina:
dzieciństwo, czas emigracji oraz okres
dojrzały.
tablica interaktywna
3.
C
FORMY PRACY METODY PRACY CZAS
PRACY
5 min
zbiorowa
burza mózgów
(metoda
aktywizująca)
10 min
rozmowa kierowana 15 min
płyta CD do podręcznika
wiersz Muzyka L.J. Kerna (zał. 1)
praca w grupach,
rozmowa kierowana 30 min
multimedialne prezentacje uczniów zbiorowa
(zał. 2)
muzyka towarzysząca prezentacjom:
3
Lp.
TREŚĆ
ZAJĘĆ
(CZYNNOŚCI POMOCE DYDAKTYCZNE
NAUCZYCIELA/UCZNIÓW)
FORMY PRACY METODY PRACY CZAS
PRACY
Etiuda c-moll op. 10 nr 12
„Rewolucyjna”, Fantazja na tematy
polskie A-dur op. 13, Preludium Desdur op. 28 nr 15 (zał. 3)
4.
D
5.
E
6.
F
Uczniowie zapoznają się z fragmentem
wypowiedzi J. Dudy-Gracza i jego
obrazami
inspirowanymi
muzyką
F. Chopina (Żelazowa Wola, Lubniewice,
Bychawa), poznają pojęcie pejzaż.
Przykładowe zagadnienia:
Do jakich wydarzeń z życia Chopina
nawiązuje malarz?
Jakie motywy malarz „zobaczył”
w utworach Chopina?
Uczniowie słuchają ilustracji muzycznej
do obrazów i dzielą się swoimi
wrażeniami.
tablica interaktywna
zbiorowa
H. Dobrowolska, Jutro pójdę w świat.
Podręcznik do kształcenia
literackiego, kulturowego
i językowego dla klasy piątej szkoły
podstawowej, Warszawa 2007, s. 271–
272.
pogadanka
10 min
rozmowa kierowana
muzyka towarzysząca prezentacji
obrazów J. Dudy-Gracza: Polonez Bdur, Ballada g-moll op.23, Mazurek
D-dur op. 33 nr 3) (zał. 4)
Uczniowie uzupełniają mapę mentalną mapa mentalna (zał. 5)
Wspomnienia i uczucia w muzyce
Chopina.
Chętni odczytują i uzasadniają swoje
skojarzenia.
Podsumowanie zajęć.
Notatka: Odpowiedz na pytanie zawarte
w temacie.
arkusze ewaluacyjne (zał. 6)
Uczniowie dokonują samooceny.
Podanie i omówienie pracy domowej.
Polecenie: Namaluj ilustrację oddającą
twój nastrój podczas słuchania ulubionej
muzyki.
indywidualna
zbiorowa
15 min
rozmowa kierowana
indywidualna
indywidualna
ewaluacja
5 min
4
Załączniki:
•
wiersz Muzyka L.J. Kerna (zał. 1),
•
multimedialne prezentacje uczniów (zał. 2),
•
muzyka towarzysząca prezentacjom: Etiuda c-moll op. 10 nr 12 „Rewolucyjna”, Fantazja na
tematy polskie A-dur op. 13, Preludium Des-dur op. 28 nr 15 (zał. 3), muzyka towarzysząca
prezentacji obrazów J. Dudy-Gracza: Polonez B-dur, Ballada g-moll op.23, Mazurek D-dur op.
33 nr 3 (zał. 4),
•
mapa mentalna (zał. 5),
•
arkusz ewaluacyjny (zał. 6).
Bibliografia
Chopinowi – Duda-Gracz [audycja radiowa], fragm. w: Jutro pójdę w świat 5 [CD], Warszawa 2007.
Kaczkowski A., Żelazowa Wola, Warszawa 1970.
Weber B., Chopin, Wrocław 2000.
5
Załącznik 1
Ludwik Jerzy Kern
Muzyka
A muzyka czym jest
nie wiem
może wieczornym niebem
z nutami zamiast gwiazd
albo mostem zaklętym
po którym instrumenty
przeprowadzają nas
muzyki mierny uczeń
chodzę po świecie nucę
sam nieraz nie wiem co
jakiś takt temat
coś czego może nie ma
jakieś fa-si-la-do
a ona czym jest – nie wiem
może wieczornym niebem
z nutami zamiast gwiazd
albo mostem zaklętym
po którym instrumenty
przeprowadzają nas
6
Załącznik 6
Byłem za mało aktywny.
Byłem aktywny.
Podobało mi się, ale nie byłem aktywny.
Nie byłem zainteresowany.
Byłem za mało aktywny.
Byłem aktywny.
Podobało mi się, ale nie byłem aktywny.
Nie byłem zainteresowany.
7