Multimedialny przewodnik po Poniecu

Transkrypt

Multimedialny przewodnik po Poniecu
Multimedialny przewodnik po Poniecu
Wstęp
Witamy w Poniecu, mieście o bardzo starym rodowodzie, liczącym ponad 900 lat. Na początek zapraszamy do wysłuchania krótkiego
zarysu dziejów miasta.
Po raz pierwszy Poniec zostaje wymieniony w źródłach pod datą 1108. W 1310 r. książę głogowski wyznaczył Poniec stolicą okręgu
obejmującego około 70 miejscowości. W I połowie XIV w. Władysław Łokietek przyłączył Poniec do zjednoczonego Królestwa
Polskiego. W średniowieczu pomyślnie rozwijało się rzemiosło, zwłaszcza sukiennictwo. W mieście osiedlali się przybysze ze Śląska,
Niemiec oraz innych krajów. Wśród nich byli innowiercy, np. bracia czescy, luteranie. Wojny drugiej połowy XVII i XVIII w.
przerwały pomyślny rozwój miasta. Poniec ucierpiał w czasie potopu szwedzkiego w latach 1655 – 1660 i wojny północnej. W 1704 w
okolicach Ponieca rozegrała się bitwa wojsk saskich ze szwedzkimi. W 1764 r. wojska pruskie dokonały licznych rabunków w mieście
i porwały 24 mieszkańców. W wyniku II rozbioru Polski Poniec dostał się pod panowanie pruskie. W czasach zaborów Poniec i
okoliczne wioski, szczególnie Waszkowo, Dzięczyna, Miechcin, uległy częściowo germanizacji. Społeczeństwo polskie broniło się
przed wynarodowieniem. Zakładano liczne stowarzyszenia oraz instytucje jak np. bank ludowy, spółdzielnię „Rolnik”. W XIX w. i na
początku XX w. nastąpił rozwój infrastruktury. Poniec otrzymał połączenie kolejowe z Lesznem i Ostrowem, zbudowano nowy ratusz,
szkołę, gazownię, szpital, nowe kamienice.
W 1919 r. liczni mieszkańcy miasta i okolic brali udział w powstaniu wielkopolskim. W okolicach miasta przebiegała linia frontu
południowo – zachodniego. W latach II Rzeczypospolitej Poniec nadal odgrywał rolę ośrodka handlowo - rzemieślniczego. W mieście
toczyło się bogate życie społeczno – polityczne. W chwili wybuchu wojny, 1 września 1939 r. Poniec został ostrzelany pociskami
artylerii niemieckiej. 6 września 1939 r. do miasta wkroczyły wojska niemieckie. 21 października 1939 r. hitlerowcy dokonali
publicznej egzekucji. Wielu mieszkańców miasta i okolic zginęło na frontach i w obozach koncentracyjnych. Nastąpiły masowe
wysiedlenia ludności polskiej i rabunek polskiego mienia.
Po II wojnie światowej Poniec nadal pełni rolę ośrodka administracyjnego, handlowego i usługowego dla najbliższej okolicy. Powstały
liczne obiekty o charakterze oświatowym, kulturalnym i rekreacyjnym: biblioteka miejska, budynki szkolne, dom strażaka mieszczący
ośrodek kultury, stadion, ośrodek zdrowia. Najnowsze inwestycje to hala sportowa, i przedszkole. W warunkach gospodarki rynkowej
po 1989 r. nastąpił rozwój prywatnej sieci handlowej. Powstało również kilka nowych zakładów pracy oraz nastąpiła rozbudowa
wcześniej istniejących.
Zapraszamy do spaceru po centrum miasteczka. Odpowiada ono zarysom najstarszej, średniowiecznej części Ponieca. Wysłuchamy
„Europejski Fundusz Rolny na rzecz Rozwoju Obszarów Wiejskich Europa inwestująca w obszary wiejskie”
Operacja współfinansowana ze środków Unii Europejskiej w ramach Osi 4 LEADER Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2007 – 2013
Opis opracowany przez Stowarzyszenie Wspierania Przedsiębiorczości Powiatu Gostyńskiego
Instytucja Zarządzająca Programem Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2007 – 2013 Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi
informacji o budynkach i miejscach posiadających historyczne znaczenie, a następnie zaprosimy do zwiedzenia okolic miasteczka.
Propozycje do obrazu w trakcie czytania przez lektora wstepu – zarysu historycznego:
Pojawia się herb Ponieca, a następnie mapa obrazująca położenie miasta na tle sąsiednich miejscowości. Myślę, że bardzo ciekawe
byłoby gdyby wyświetlił się plan Ponieca z zaznaczoną trasą marszu.
obiekt
Ratusz
Komentarz krótki
Naszą wycieczkę rozpoczynamy od
siedziby władz gminnych, czyli ratusza.
Ratusz w Poniecu jest budowlą
stosunkowo młodą. Kamień węgielny
położono 6 września 1842 roku, a ratusz
został oddany do użytku 15 października
1843 roku. Budynek posiada dwie
kondygnacje oraz dwuspadowy, łamany
dach z naczółkami. Trzykondygnacyjna
wieża została zbudowana na planie
kwadratu. Na wieży umieszczone są
tarcze zegarowe, zaś na jej szczycie –
iglica. Okna na parterze budowli i wieży
są umieszczone w arkadowych, płytkich
wnękach. Na piętrze budowli okna są
kształtu prostokąta i ozdobione są
nadokiennikami. Na wieży ratusza
umieszczono zegar. Na zewnętrznej
ścianie ratusza znajduje się tablica ku
czci Polaków rozstrzelanych z
październiku 1939 roku przez
Komentarz dłuższy
Więcej …
Obecny ratusz powstał w miejsce znacznie starszej
budowli. Jak wiadomo z opisu pochodzącego z
drugiej połowy XVIII w. ówczesny ratusz poniecki
był budowlą drewnianą o dwóch izbach: wielkiej
sądowej i drugiej małej. Na dachu była mała wieża
z zegarem, pokryta gontami, czyli deseczkami
dębowymi. Ratusz miał piwnice murowane, ale
wszystko było stare i jak napisano „ledwo w kopie
trzymające się.” Na początku XIX w. stan
techniczny ratusza był już tak zły, że groził on w
każdej chwili zawaleniem. Dlatego władze
miejskie musiały wynajmować w domu prywatnym
izbę sesyjną, za którą płaciły rocznie 3 talary, czyli
18 złotych.
Dopiero w 1841 r. zakupiły od kupca Rotherta
parcelę przy rynku i podjęły starania o budowę
nowego ratusza. Koszt inwestycji wyceniono na
5000 talarów.
Obecny ratusz jest budowlą w stylu eklektycznym.
Oznacza to, że łączy w sobie elementy zaczerpnięte
Uwagi, propozycje
Na trójwymiarowym modelu ratusza
zaznaczają się elementy o których
akurat mowa przez np. zmianę barwy.
Jak np. jest mowa o tablicy
rozstrzelanych to pojawia się inny
kolor w miejscu gdzie jest ta tablica.
( Nie wiem czy taka propozycja jest
możliwa technicznie do zrealizowania,
podobnie jak pozostałe moje
propozycje).
Przy komentarzu dłuższym, gdzie jest
mowa o dawnym ratuszu może
pojawić się jego rycina. (Takowa
istnieje i w razie potrzeby zostanie
dostarczona).
„Europejski Fundusz Rolny na rzecz Rozwoju Obszarów Wiejskich Europa inwestująca w obszary wiejskie”
Operacja współfinansowana ze środków Unii Europejskiej w ramach Osi 4 LEADER Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2007 – 2013
Opis opracowany przez Stowarzyszenie Wspierania Przedsiębiorczości Powiatu Gostyńskiego
Instytucja Zarządzająca Programem Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2007 – 2013 Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi
hitlerowców oraz tablica pamiątkowa
dotycząca udziału Baonu Ponieckiego w
Powstaniu Wielkopolskim.
z różnych stylów architektonicznych.
Na południowej ścianie ratusza znajduje się tablica
pamiątkowa ku czci Polaków rozstrzelanych przez
hitlerowców w 1939 r.
Byli to: Władysław Grześkowiak (lat 44) - woźny
miejski, Antoni Jokś (lat 31) - rolnik z Drzewiec,
Franciszek Skrzypczak (lat 44).
Do końca nie wiadomo, dlaczego w Poniecu
rozstrzelano tylko trzy osoby, chociaż pierwotnie
planowano o wiele więcej. Na cmentarzu
wykopano wcześniej dół na 30 osób. Być może
stało się to wskutek interwencji niemieckiego
wyższego oficera, krewnego barona von Greave z
Karolewa, który był oburzony, że w wyniku
egzekucji w Gostyniu zginął jego krewny.
O dramatyzmie tych dni świadczą relacje
mieszkańców Ponieca, którzy musieli
przypatrywać się egzekucji. Jedna z mieszkanek po
latach wspominała: „(...) Staliśmy przy oknach.
Były w naszym mieszkaniu również niektóre
rodziny zakładników. W pewnym momencie mój
ojciec powiedział: - Mówmy za nich różaniec! Rozległ się szloch i wołanie do Boga o pomoc(...)".
Pierwszą tablicę pamiątkową odsłonięto w dniu 21
października 1945 r., czyli w 6 rocznicę egzekucji.
Była ona wykonana z białego kamienia ze
stylizowanym orłem u góry. Po kilkunastu latach
„Europejski Fundusz Rolny na rzecz Rozwoju Obszarów Wiejskich Europa inwestująca w obszary wiejskie”
Operacja współfinansowana ze środków Unii Europejskiej w ramach Osi 4 LEADER Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2007 – 2013
Opis opracowany przez Stowarzyszenie Wspierania Przedsiębiorczości Powiatu Gostyńskiego
Instytucja Zarządzająca Programem Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2007 – 2013 Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi
dokonano jej wymiany na podobną, o nieco innej
treści. Obecna tablica z brązu jest więc trzecią z
kolei. Wieńczy ją stylizowana głowa orła.
Warto również zajrzeć do wnętrza ratusza.
Link: Wejście do ratusza
Kierujemy się do głównego wejścia, nad którym
jest widoczny herb Ponieca. Zaraz za drzwiami, po
prawej stronie, znajduje się zabytkowa waga
miejska z 1777 roku z kamiennymi odważnikami.
Jest to materialna pamiątka świadcząca o
handlowych tradycjach miasta. Po lewej stronie od
wejścia, umieszczono tablicę upamiętniającą
śmierć Franciszka Boguszyńskiego. Został on
zamordowany w czasie okupacji niemieckiej w
1943 r. przez niemieckiego żandarma i polskiego
woźnego. Powodem jego aresztowania i mordu
były rzekomo nieprzychylne wypowiedzi
Boguszyńskiego na temat niektórych Niemców.
Zabójstwo zostało dokonane w ratuszowej piwnicy,
która pełniła funkcję celi.
Po opuszczeniu ratusza kierujemy się do
widocznego na rogu rynku i ulicy Krętej domu z
podcieniami.
Dom z
podcieniami
Budynek stoi ścianą szczytową do ulicy.
Posiada konstrukcję szachulcową.
Więcej …
W dawnych czasach cały rynek i okoliczne ulice
Tutaj jest też rycina z „Kroniki
Gostyńskiej” do ewentualnego
„Europejski Fundusz Rolny na rzecz Rozwoju Obszarów Wiejskich Europa inwestująca w obszary wiejskie”
Operacja współfinansowana ze środków Unii Europejskiej w ramach Osi 4 LEADER Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2007 – 2013
Opis opracowany przez Stowarzyszenie Wspierania Przedsiębiorczości Powiatu Gostyńskiego
Instytucja Zarządzająca Programem Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2007 – 2013 Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi
Ściany budynku wzniesiono z
drewnianego szkieletu, którego
wypełnienie stanowi cegła. Obecny dom
jest rekonstrukcją wzniesioną około
1960 r. z okazji 850 lecia miasta. Dach
budynku jest pokryty drewnianymi
gontami. Podcień jest wsparty na
czterech drewnianych słupach z
zastrzałami. Do wnętrza prowadzą
drewniane drzwi. Drugie wejście
znajduje się od strony ulicy Krętej. W
budynku mieszczą się mieszkania.
Istnieją plany przekształcenia budynku w
regionalną izbę pamięci.
Dom
Śliwińskiego
były okolone takimi domami. Niektóre z nich,
chociaż przebudowane, przetrwały do dziś. Są to
budynki stojące szczytem do ulicy.
W starszych domach szachulcowych jako
wypełnienia używano gliny wymieszanej i
zarobionej z sieczką lub trocinami. Tego typu
domy znajdowały się nie tylko w Poniecu, ale
również w wielu innych miejscowościach
południowej Wielkopolski. Podobny budynek
zachował się między innymi w Rakoniewicach.
Większość domów z podcieniem budowano
według podobnego planu. Środkiem biegła wąska
sień, po prawej mały składzik, a za nim alkierz, po
lewej izba, od podwórza druga izba, pomiędzy
niemi zaś t. zw. czarna kuchnia, typowa dla tych
domów. W kuchni tej palono cały dzień światło,
gdyż nie posiadała okien.
Dalsza trasa …
Po obejrzeniu domu z podcieniami kierujemy się
wzdłuż zachodniej pierzei rynku w kierunku ulicy
Śliwińskiego, pozostawiając po prawej stronie
ratusz.
Przy uliczce dochodzącej do ponieckiego Więcej …
rynku znajduje się niepozorny, skromny Bernard Śliwiński dzieciństwo spędził w Poniecu
dom. To tutaj w dniu 5 lipca 1883 w
gdzie uczęszczał do miejscowej szkoły
mieszczańskiej rodzinie Romana i
podstawowej wówczas nazywanej komunalną.
Antoniny z Obecnych urodził się
Dalsza jego edukacja to wschowskie gimnazjum, a
wykorzystania.
Wizerunek Bernarda Śliwińskiego,
mamy nawet zestaw fotografii
dotyczących tej postaci.
„Europejski Fundusz Rolny na rzecz Rozwoju Obszarów Wiejskich Europa inwestująca w obszary wiejskie”
Operacja współfinansowana ze środków Unii Europejskiej w ramach Osi 4 LEADER Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2007 – 2013
Opis opracowany przez Stowarzyszenie Wspierania Przedsiębiorczości Powiatu Gostyńskiego
Instytucja Zarządzająca Programem Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2007 – 2013 Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi
przyszły dowódca wojsk powstańczych
walczących w rejonie Leszna. Ten fakt
upamiętnia tablica pamiątkowa
ufundowana przez Hufiec Związku
Harcerstwa Polskiego w Poniecu.
następnie studia prawnicze w Berlinie i Wrocławiu,
ukończone zdobyciem tytułu doktora praw w 1911
roku . W 1914 roku rozpoczęła się pierwsza wojna
światowa. Jako podporucznik rezerwy armii
niemieckiej został zmobilizowany do służby
wojskowej i wysłany na front zachodni. Przez
cztery lata brał udział w walkach. W 1918 r.
powrócił do Wielkopolski. W 1919 r. Powiatowa
Rada Ludowa w Gostyniu powierzyła mu
kierownictwo powstania w powiecie. Oddziały
powstańcze dowodzone przez Bernarda
Śliwńskiego tworzyły tak zwany front południowo
– zachodni, zwany również Grupą Leszno. Walki
toczyły się w pobliżu Ponieca, między innymi pod
Waszkowem, Gościejewicami, Miechcinem,
Janiszewem. Po zakończeniu powstania, na bazie
Grupy Leszno, został utworzony 6 pułk strzelców
wielkopolskich, pod dowództwem Bernarda
Śliwińskiego. Pułk brał udział w akcji
przejmowania na rzecz Polski Pomorza, a następnie
walczył w wojnie polsko – rosyjskiej. Po
demobilizacji Śliwiński objął funkcję prezydenta
Bydgoszczy. W 1930 r. przeniósł się do Poznania,
gdzie prowadził kancelarię adwokacką. W 1939
roku został powołany na dowódcę pułku w
Poznańskiej Brygadzie Obrony Narodowej.
Podczas wojny obronnej w 1939 roku brał udział w
„Europejski Fundusz Rolny na rzecz Rozwoju Obszarów Wiejskich Europa inwestująca w obszary wiejskie”
Operacja współfinansowana ze środków Unii Europejskiej w ramach Osi 4 LEADER Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2007 – 2013
Opis opracowany przez Stowarzyszenie Wspierania Przedsiębiorczości Powiatu Gostyńskiego
Instytucja Zarządzająca Programem Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2007 – 2013 Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi
bitwie nad Bzurą. Po klęsce został osadzony w
obozie jenieckim. Zmarł 18 grudnia 1941 r. w
obozie w Neubrandenburgu. Był odznaczony
Krzyżem Virtuti Militari V klasy, Krzyżem
Walecznych, Krzyżem Niepodległości z Mieczami,
Złotym Krzyżem Zasługi oraz francuską Legią
Honorową.
Dalsza trasa …
Ulicą Śliwińskiego kierujemy się w kierunku jej
zbiegu z ulicą Drożdzyńskiego. Ulica biegnie
łukiem, co jest charakterystyczne dla większości
ulic w centrum Ponieca. Ich owalnicowy kształt
wskazuje na bardzo stary rodowód miasta.
Miejsce po
bramie
poznańskiej
U zbiegu ulic Śliwńskiego,
Drożdżynskiego i Gostyńskiej tworzy się
charakterystyczne zwężenie, a za nim
trójkątny placyk. Prawdopodobnie w tym
miejscu znajdowała się jedna z bram
miejskich. Prowadziła w kierunku
Poznania, stąd nazywano ją Bramą
Poznańską. Po bramach, i umocnieniach
miasta, nie zachował się na powierzchni
żaden materialny ślad.
Więcej …
W średniowieczu Poniec posiadał umocnienia,
chociaż o ich dokładnym wyglądzie niewiele
wiadomo. W dokumencie z 1478 r. wymienione
jest obwarowanie, zamek, tzw. przygródek, czyli
osada położona obok zamku i ogrodzenie z bali
przed murem. Umocnienia miejskie przerywały
bramy. Brama północna, w miejscu której
znajdujemy się, prowadziła w kierunku wsi
Śmiłowo, a następnie dalej na Gostyń i Poznań.
Przed bramą na przełomie XIV i XV w. rozwinęło
się tzw. Duże Przedmieście, zwane także
Nie mamy żadnej ilustracji jak
wyglądały ponieckie bramy, ale
można by stworzyć jakiś rysunek, tak
aby „wgrywał się” on w odpowiednie
miejsce. Zastrzeżenie przy tym
powinno być, że obraz bramy jest
tylko dziełem fantazji autora grafiki.
„Europejski Fundusz Rolny na rzecz Rozwoju Obszarów Wiejskich Europa inwestująca w obszary wiejskie”
Operacja współfinansowana ze środków Unii Europejskiej w ramach Osi 4 LEADER Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2007 – 2013
Opis opracowany przez Stowarzyszenie Wspierania Przedsiębiorczości Powiatu Gostyńskiego
Instytucja Zarządzająca Programem Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2007 – 2013 Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi
Przedmieściem Gostyńskim. Jest to obecna ulica
Gostyńska. Na Dużym Przedmieściu istniał kościół
pod wezwaniem św. Barbary, św. Ducha i św.
Andrzeja. Mieścił się przy nim przytułek dla
chorych i starców. Na Przedmieściu Gostyńskim
znajdowały się ogrody i folwarki mieszczańskie,
młyny i wiatraki.
Dalsza trasa …
Z ulicy Śliwińskiego skręcamy pod ostrym kątem
w prawo w ulicę Kościuszki. Po drodze mijamy, z
prawej strony, stację gazowniczą Polskiej Spółki
Gazownictwa. Mieściły się tutaj niegdyś
zabudowania gazowni miejskiej, wzniesione przez
firmę Franke z Bremy w 1907 r. Gazownia
produkowała gaz, smołę pogazową, grafit aż do
1977 r. Wówczas miasto przeszło na gaz ziemny.
Zbiornik na gaz został rozebrany, a budynki
przebudowane.
Za byłą gazownią z prawej strony znajdują się
zabudowania byłego szpitala Sióstr Miłosierdzia.
Dawny szpital,
obecnie
przedszkole
samorządowe
Zespół dawnego szpitala Zgromadzenia
Sióstr Miłosierdzia św. Wincentego a
Paulo pochodzi z 1896 roku. Od ulicy
znajduje się budynek szpitalny z
Więcej…
Szpital powstał dzięki staraniom ks. profesora Jana
Respądka, długoletniego proboszcza ponieckiego.
Tu również dysponujemy starymi
zdjęciami szpitala i ulicy Kościuszki.
Być może byłoby możliwe
„nakładanie się” obrazu dawnej ulicy
„Europejski Fundusz Rolny na rzecz Rozwoju Obszarów Wiejskich Europa inwestująca w obszary wiejskie”
Operacja współfinansowana ze środków Unii Europejskiej w ramach Osi 4 LEADER Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2007 – 2013
Opis opracowany przez Stowarzyszenie Wspierania Przedsiębiorczości Powiatu Gostyńskiego
Instytucja Zarządzająca Programem Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2007 – 2013 Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi
przyległą kaplicą oraz dawny dom
zakonny. W głębi posesji są pozostałe
zabudowania dawnego szpitala, obecnie
zaadoptowane do potrzeb przedszkola.
Najbardziej efektowna jest fasada
głównego budynku od ulicy Kościuszki.
Składa się on z trzech części. Środkowy
korpus szpitala zwrócony jest szerszą
stroną do ulicy, a boczne skrzydła są
ustawione do niej szczytem. W prawym
mieści się kaplica. Otwory okienne i
drzwiowe zakończone półokrągłymi
łukami i obramowaniami. Fronton
wzbogacają pilastry, pokryte częściowo
boniowaniem. Poszczególne
kondygnacje na frontonie zaznaczone
gzymsami. Uwagę zwracają trzy nisze, w
których umieszczono postacie świętych
po bokach, a w środkowej, znajdującej
się nad wejściem głównym krzyż.
W 1888r. wybudował własnym kosztem na terenie
gminy kościelnej mały szpitalik na 20 łóżek wraz z
przylegającą kaplicą. Szpital z kaplicą zamierzał
oddać pod zarząd Siostrom Miłosierdzia, by
pielęgnowały chorych z miasta Ponieca oraz
pobliskich wiosek. Był to okres zaborów.
Zgromadzenie Sióstr Miłosierdzia uważano za zbyt
polskie i dlatego władze były do niego
nieprzychylnie nastawione. Po długich staraniach
13 grudnia1894 roku ks. Respądek otrzymał od
Prezesa Rejencji w Pozaniu zgodę na sprowadzenie
Sióstr Miłosierdzia do Ponieca. Już 3 stycznia 1895
r. trzy pierwsze siostry przyjechały do Ponieca.
Przystąpiono też do rozbudowy i urządzenia
szpitala. Dużą pomoc wyświadczyła hrabina
Mycielska z Wydaw ofiarowując na wyposażenie
wnętrza budowli 24000 marek. Jeszcze w tym
samym roku szpital zaczął funkcjonować. Ksiądz
Respądek założyciel i fundator tutejszego szpitala
zmarł w 1907 r. Ciało jego spoczywa na
ponieckim cmentarzu. W kaplicy szpitalnej
znajduje się jego portret. W okresie Powstania
Wielkopolskiego w szpitalu leczono żołnierzy,
którzy odnieśli rany w trakcie walk w okolicach
miasta.
W okresie międzywojennym szpital pod nazwą
Zakładu św. Stanisława nadal prowadziły siostry.
na jej współczesny widok albo inny
sposób włączania dawnych zdjęć.
„Europejski Fundusz Rolny na rzecz Rozwoju Obszarów Wiejskich Europa inwestująca w obszary wiejskie”
Operacja współfinansowana ze środków Unii Europejskiej w ramach Osi 4 LEADER Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2007 – 2013
Opis opracowany przez Stowarzyszenie Wspierania Przedsiębiorczości Powiatu Gostyńskiego
Instytucja Zarządzająca Programem Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2007 – 2013 Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi
W czasie II wojny światowej podlegał zarządowi
niemieckiemu. Okupanci obrabowali kaplicę. W
1949r. szpital przejęło państwo. Nosił wówczas
nazwę Szpitala Rejonowego. W 1972r. przeszedł
w zarząd Zespołu Opieki Zdrowotnej w Gostyniu, a
od 1975r. był przeznaczony dla osób nieuleczalnie
chorych. W latach 90. Siostry Miłosierdzia
odzyskały własność szpitala. Zrezygnowały jednak
wkrótce z jego prowadzenia, a na początku XXI
wieku opuściły Poniec. Chorzy zostali przeniesieni
do Gostynia. Opustoszałe budynki zakupiła gmina
Poniec. W dawnych budynkach poszpitalnych
zostało w 2014 r. otwarte przedszkole
samorządowe.
Dalsza trasa …
„Europejski Fundusz Rolny na rzecz Rozwoju Obszarów Wiejskich Europa inwestująca w obszary wiejskie”
Operacja współfinansowana ze środków Unii Europejskiej w ramach Osi 4 LEADER Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2007 – 2013
Opis opracowany przez Stowarzyszenie Wspierania Przedsiębiorczości Powiatu Gostyńskiego
Instytucja Zarządzająca Programem Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2007 – 2013 Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi
Na wysokości kaplicy poszpitalnej skręcamy z
ulicy Kościuszki w prawo, w ulicę Respądka,
biegnącą do rynku. Mniej więcej w połowie ulicy
skręcamy w lewo. Wąską uliczką na tyłach
kamienic w rynku po prawej, mijając z lewej
parking docieramy do bramy wejściowej
prowadzącej na przykościelny cmentarz.
Kościół
parafialny p. w.
Narodzenia
Najświętszej
Maryi Panny.
Bryła zewnętrzna …
Po raz pierwszy kościół był
wzmiankowany w 1309r. W XV w.
nastąpiła przebudowa w stylu gotyckim.
Obecną formę architektoniczną kościół
uzyskał w drugiej połowie XVIII w.
Cały teren kościelny jest otoczony
murem z dwiema bramami od wschodu i
zachodu. W bramie zachodniej, przed
którą stoimy, zamontowano
klasycystyczne kraty z herbem Nowina
Mielżyńskich, dawnych właścicieli
miasta. Widać również wyraźnie inicjały
SM SB DP i datę - 1811. Kościół jest
zbudowany na rzucie silnie
wydłużonego prostokąta, z
wielobocznym zamknięciem
prezbiterium od strony wschodniej.
Więcej …
Parafia w Poniecu została powołana
prawdopodobnie na początku XIII wieku. Już
wówczas należała do największych w regionie. W
1410 roku obejmowała ona 18 miejscowości.
Podobnie jest współcześnie. Była zarazem bardzo
bogatą parafią, co powodowało, że proboszczami
zostawały znamienite i wpływowe osoby. O
pierwotnym wyglądzie świątyni parafialnej
wiadomo niewiele. Na pewno była ona mniejsza
niż współcześnie. W XV nastąpiła przebudowa w
stylu gotyckim. Z tego okresu pochodzą
trzyuskokowe przypory ( szkarpy) na zewnątrz
kościoła. W 1462 roku powiększono fundamenty
pod kościołem parafialnym i sam kościół.
Dobudowano wówczas drugą część kościoła: od
dzisiejszej chrzcielnicy do chóru. W ten sposób
świątynia uzyskała formę trójnawowej bazyliki z
wysoką nawą główną i niższymi bocznymi. W tym
Bryła kościoła może być pokazana z
całym otoczeniem, na którym będą
zaznaczone takie obiekty jak kaplica
fatimska, nagrobki, głaz pamiątkowy,
probostwo.
„Europejski Fundusz Rolny na rzecz Rozwoju Obszarów Wiejskich Europa inwestująca w obszary wiejskie”
Operacja współfinansowana ze środków Unii Europejskiej w ramach Osi 4 LEADER Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2007 – 2013
Opis opracowany przez Stowarzyszenie Wspierania Przedsiębiorczości Powiatu Gostyńskiego
Instytucja Zarządzająca Programem Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2007 – 2013 Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi
Zwraca uwagę monumentalna,
kwadratowa wieża z kruchtą w
przyziemiu. Składa się z dwóch
kondygnacji, rozczłonkowanych
( oddzielonych) gzymsami, pilastrami i
boniowaniem. Górna część wieży została
zwieńczona belkowaniem z ząbkami i
półkolistymi frontonami; hełm z blachy
klasycystyczny w kształcie smukłego
stożka osadzonego na niskim cokole.
Portal do kruchty od zachodu w
architektonicznym obramieniu.
Kościół jest opięty gotyckimi szkarpami
trzyuskokowymi.
Wnętrze …
Wchodzimy przez kruchtę, a następnie
pod chórem muzycznym wspartym na
trzech arkadach filarowych. Kościół
posiada wnętrze jednonawowe. Na
bocznych ścianach widzimy
klasycystyczne, parzyste pilastry
zwieńczone odcinkami belkowania; co
druga para pilastrów dźwiga gurty, czyli
łuki, oddzielające trzy przęsła sklepień
żaglastych; na belkowaniu pozostałych
par pilastrów dekoracyjne wazony. Okna
są zamknięte łukiem półkolistym.
czasie w kościele było już osiem ołtarzy. W 1513
roku poniecki mieszczanin Michał Janassek
ofiarował kościołowi parafialnemu ogród. Kościół
posiadał wówczas kaplicę boczną. W 1571r.
ówczesny właściciel miasta przekazał kościół
Braciom Czeskim. Jednak już w 1598 roku, nowi
właściciele miasta, Andrzej Roszkowski wraz z
żoną Anną Rydzyńską, zwrócili kościół katolikom,
a Bracia Czescy znaleźli schronienie w pobliskim
Waszkowie. W XVII wieku prowadzona była
dalsza rozbudowa kościoła. Dobudowano drugą
kaplicę, powstały nowe ołtarze, ponadto istniało
wiele bractw, co świadczy o bogatym życiu
religijnym wiernych należących do parafii. W
drugiej połowie XVIII wieku, po pożarze, kościół
został odbudowany w stylu klasycystycznym.
Również wnętrze kościoła przebudowano w tym
stylu. Fundatorem przebudowy był Maksymilian
Mielżyński, pisarz wielki koronny. Taki wygląd
świątyni parafialnej przetrwał do dnia dzisiejszego.
W czasie II wojny światowej kościół został
zamknięty, a duchowni ponieccy wywiezieni do
obozów koncentracyjnych. W 1945 roku parafia
ponownie została powołana, a kościół oddany
wiernym. Następne lata to kolejne remonty
kościoła. W 1948 roku odnowiono kościół po
wojennej dewastacji, w 1972 roku dokonano
„Europejski Fundusz Rolny na rzecz Rozwoju Obszarów Wiejskich Europa inwestująca w obszary wiejskie”
Operacja współfinansowana ze środków Unii Europejskiej w ramach Osi 4 LEADER Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2007 – 2013
Opis opracowany przez Stowarzyszenie Wspierania Przedsiębiorczości Powiatu Gostyńskiego
Instytucja Zarządzająca Programem Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2007 – 2013 Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi
Prezbiterium oddzielone w drugiej
połowie XVIII wieku ścianą ołtarzową i
mieści zakrystię i skarbczyk.
Wyposażenie wnętrza kościoła stanowią:
ołtarz główny, ołtarze boczne, obrazy,
nagrobki, popiersia świętych.
gruntownej restauracji wnętrza, w latach 80-tych
XX wieku odnowiono elewację wieży, a w 1998
roku wyremontowano dach. Na początku obecnego
stulecia odnowiono elewacje zewnętrzne.
Dalsza trasa …
Po opuszczeniu wnętrza kościoła parafialnego
warto obejść go dookoła. Teren wokół cmentarza
pełnił dawniej funkcję cmentarza grzebalnego.
Dowodzą tego odkopane szczątki ludzkie podczas
budowy pobliskiego parkingu. Na południowej,
zewnętrznej, ścianie kościoła znajduje się
późnorenesansowy nagrobek Jana Rydzyńskiego z
początków XVII w. Nagrobek przedstawia leżącą
postać właściciela miasta w zbroi. Nad nim
znajduje się epitafium w języku polskim oraz herb
Wierzbno. Resztki nagrobków w podobnym stylu
znajdują się na przeciwnej, północnej ścianie
kościoła. Ze względu na poważny stan uszkodzenia
niemożliwa jest ich identyfikacja. Pierwotnie
nagrobki te znajdowały się prawdopodobnie
wewnątrz kościoła. Jednakże po przebudowie
zostały one umieszczone na zewnątrz, co
niekorzystnie odbija się na ich stanie.
Współczesne obiekty na cmentarzu przykościelnym
to głaz pamiątkowy na cześć Jana Pawła II i
kaplica fatimska.
Po opuszczeniu terenu kościoła bramą zachodnią
„Europejski Fundusz Rolny na rzecz Rozwoju Obszarów Wiejskich Europa inwestująca w obszary wiejskie”
Operacja współfinansowana ze środków Unii Europejskiej w ramach Osi 4 LEADER Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2007 – 2013
Opis opracowany przez Stowarzyszenie Wspierania Przedsiębiorczości Powiatu Gostyńskiego
Instytucja Zarządzająca Programem Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2007 – 2013 Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi
Miejsce po
Bramie
Wrocławskiej
Przez bramę południową prowadził trakt
na Głogów i Wrocław. W Poniecu
istniała komora celna. Jej istnienie
wynikało z królewskiego przywileju
wydanego przez króla Władysława
Jagiełłę w 1398 r. Na jego podstawie
właściciele Ponieca mieli prawo
pobierać od mieszkańców miast
królewskich po pół grosza, a od
mieszkańców innych miast i prowincji
po groszu oraz po 6 denarów od każdego
przepędzanego stada bydła. Ten
przywilej był kilkakrotnie potwierdzany
przez późniejszych władców.
Niewykluczone, że pobór opłat celnych
odbywał się przy bramach miejskich.
Kościół pw.
Kościół p. w. Chrystusa Króla. Jest to
udajemy się ulicą Kościelną w stronę rynku, a
następnie skręcamy w lewo, w ulicę Krętą. Jest ona
elementem pierwotnego owalnicowego układu
miasta. Po kilkudziesięciu metrach dochodzimy do
jej zbiegu z ulicą Bojanowską. W tym miejscu
można zlokalizować drugą, południową bramę
miejska, zwaną również wrocławską.
Więcej …
Za bramą południową, znajdowało się, podobnie
jak północną, przedmieście. Było jednak ono
znacznie mniejsze do przedmieścia gostyńskiego.
Znajdował się tutaj kościół szpitalny p. Kościół.
Św. Trójcy. Jako lokalizację tej świątyni można
przyjąć okolice zbiegu współczesnych ulic:
Bojanowskiej, Krętej i Krobskiej. Świątynia nie
istnieje od dawna, ale ślad jej pozostawał długo w
nazewnictwie własnym. Pole położone w tej
okolicy jeszcze przed II wojną światową nazywano
polem św. Trójcy.
Dalsza trasa …
Ulica Kręta, zgodnie z nazwą, zatacza łuk i wraca
na południowo – zachodni narożnik rynku, koło
domu z podcieniami. Skręcamy w lewo, w ulicę
marszałka Focha. Na jej przeciwległym końcu
widać poewangelicki kościół p.w. Chrystusa Króla.
To kolejny etap naszego spaceru.
Więcej …
Zabieg podobny jak przy bramie
poznańskiej. Na tle współczesnej ulicy
pojawia się symboliczny obraz bramy.
Mógłby pojawić się jakiś symboliczny
„Europejski Fundusz Rolny na rzecz Rozwoju Obszarów Wiejskich Europa inwestująca w obszary wiejskie”
Operacja współfinansowana ze środków Unii Europejskiej w ramach Osi 4 LEADER Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2007 – 2013
Opis opracowany przez Stowarzyszenie Wspierania Przedsiębiorczości Powiatu Gostyńskiego
Instytucja Zarządzająca Programem Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2007 – 2013 Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi
Chrystusa Króla
budowla stosunkowo świeżej daty.
Wzniesiono ją w 1864r. w stylu
neogotyckim jako kościół ewangelicki
dla licznie zamieszkałej w owym czasie
w Poniecu ludności niemieckiej. Przed
jego wybudowaniem ewangelicy byli
zmuszeni korzystać z niewielkiej
świątyni w pobliskiej wsi Waszkowo.
Kościół p.w. Chrystusa Króla składa się
z dwóch naw: większej (gdzie znajdują
się ławki dla wiernych) oraz mniejszej ołtarzowej, posiada również wysoką,
murowaną wieżę z dzwonnicą
usytuowaną na przedzie świątyni. Nie
posiada jednak dzwonów - dzwony
będące na wieży zostały przeniesione po
wojnie do kościoła farnego w miejsce
zrabowanych przez okupanta. Podczas
zaboru pruskiego kościół nosił wezwanie
Świętych Piotra i Pawła, dopiero po
przejęciu władzy przez katolików w
1945 r. zmieniono jego patrona.
zamek na tle obecnego Kościoła
Na terenie gdzie obecnie jest kościół Chrystusa
Chrystusa Króla. Trudno powiedzieć
Króla, co najmniej od XIV wieku, znajdował się
jak był miał on wyglądać, ze względu
zamek właścicieli miasta. O wyglądzie tej budowli na brak opisów.
w średniowieczu nie wiemy prawie nic. Źródła
natomiast poświadczają, że za zamkiem znajdował
się dwór z folwarkiem, ogrody, sady oraz młyn
koński, słodowy i folusz, czyli młyn spilśniający
sukno. Znamy także niektóre wydarzenia, które
miały miejsce w tym czasie. Jednym z bardziej
burzliwych było oblężenie zamku w 1383 r. przez
księcia Konrada Oleśnickiego. Doszło wówczas do
spalenia zamku. Wkrótce jednak został
odbudowany i służył jako siedziba kolejnym rodom
właścicieli miasta. Byli to Awdańcowie,
Wezenborgowie, Sokołowscy, Chełmscy, którzy
przyjęli później miano Ponieckich, Pampowscy,
Rydzyńscy, Roszkowscy, Miaskowscy,
Unrugowie, Mielżyńscy i Mycielscy.
Dokładniejszy opis terenu zamku zachował się
dopiero z 1717 r. Jednak budowla straciła już
wówczas charakter obronny. Posiadała raczej
charakter rezydencji, natomiast z dawnego zamku
pozostała jedynie piwnica, która pełniła funkcje
gospodarcze. Ostatni i właściciele miasta –
Mycielscy, w pierwszej połowie XIX w. opuścili
ostatecznie teren byłego zamku i przenieśli się do
„Europejski Fundusz Rolny na rzecz Rozwoju Obszarów Wiejskich Europa inwestująca w obszary wiejskie”
Operacja współfinansowana ze środków Unii Europejskiej w ramach Osi 4 LEADER Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2007 – 2013
Opis opracowany przez Stowarzyszenie Wspierania Przedsiębiorczości Powiatu Gostyńskiego
Instytucja Zarządzająca Programem Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2007 – 2013 Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi
wygodniejszej rezydencji w Wydawach. Teren
przejął rząd pruski, który polecił rozebrać resztki
dawnych budowli. Na tym miejscu pobudowano
kościół ewangelicki. Jedynym śladem istnienia
zamku w Ponieca są obecnie nazwy ulic. Ulica
Focha niegdyś nosiła nazwę ulicy
Wielkozamkowej, a biegnąca równolegle do niej
niewielka uliczka do dziś nazywa się
Małozamkową.
Dalsza trasa …
W pobliżu Kościoła Chrystusa Króla znajduje się
szereg obiektów związanych z dziejami Ponieca.
Poświęcimy im chwile w trakcie naszego spaceru.
Najpierw skręcamy w lewo za kościołem i
dochodzimy do posterunku policji przy ulicy
Polnej. Przed posterunkiem głaz pamiątkowy
poświęcony powstańcom wielkopolskim, a na
budynku napis o treści informującej, że w
znajdowała się tutaj komenda frontu powstańczego,
dowodzona przez Bernarda Śliwńskiego. Wracamy
tą samą drogą w stronę ulicy Szkolnej. Po lewej
stronie znajduje się budynek z czerwonej cegły.
Jego styl wyraźnie sugeruje, że został zbudowany
w tym samym czasie co kościół. Budynek do
dzisiaj nazywany jest pastorówką. Służył on jako
siedziba kolejnych pastorów ewangelickiej gminy
w Poniecu. Obecnie to zwyczajny budynek
„Europejski Fundusz Rolny na rzecz Rozwoju Obszarów Wiejskich Europa inwestująca w obszary wiejskie”
Operacja współfinansowana ze środków Unii Europejskiej w ramach Osi 4 LEADER Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2007 – 2013
Opis opracowany przez Stowarzyszenie Wspierania Przedsiębiorczości Powiatu Gostyńskiego
Instytucja Zarządzająca Programem Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2007 – 2013 Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi
Kino
Budynek w czasach zaborów i w okresie
przedwojennym nosił nazwę „Tivoli”.
Mieściła się tutaj restauracja i sala, w
której odbywały się ważne imprezy.
Budynek pełnił więc rolę centrum życia
społecznego w dawnym Poniecu. To
właśnie tutaj 6 stycznia 1919 r.
zorganizowano biuro werbunkowe do
tworzonego oddziału powstańczego.
Dlatego po wojnie, kiedy otwarto tutaj
kino, otrzymało ono nazwę
„Powstaniec”.
mieszkalny. Kolejny budynek z czerwonej cegły to
siedziba Gminnej Spółdzielni. W okresie zaborów
mieściła się tutaj spółdzielnia „Rolnik”. Była to
organizacja, której celem było zorganizowanie
polskich rolników oraz prowadzenie działalności
ekonomicznej, polegającej na odbiorze produktów
rolnych, pośrednictwie w ich dalszym zbycie oraz
dostarczaniu artykułów potrzebnych do
prowadzenia gospodarstwa rolnego i domowego. Z
budynkiem „Rolnika” sąsiaduje kino.
Więcej …
Plac przed budynkiem kina w średniowieczu
mieścił podzamkową osadę nazywaną
„przygródkiem”. Być może mieszkali tutaj
rzemieślnicy i służący obsługujący rodzinę
właścicieli miasta. Po likwidacji osady powstał
plac, wykorzystywany do targów końskich i bydła.
W pobliżu placu, na ulicy Polnej i w miejscu gdzie
obecnie wznosi się szkoła podstawowa, stały
stodoły.
W pierwszej połowie XX w. na placu wzniesiono
szopy, w których znajdował się sprzęt straży
pożarnej. Po II wojnie światowej plac zatracił
charakter handlowy. Urządzono tutaj skwer. W
latach 70. pobudowano Dom Strażaka z wieżą
ćwiczeń. W budynku oprócz straży, swoje
pomieszczenia posiada Gminne Centrum Kultury,
Jest zachowane zdjęcie budynku
lodowni. Można je ewentualnie je
wykorzystać.
„Europejski Fundusz Rolny na rzecz Rozwoju Obszarów Wiejskich Europa inwestująca w obszary wiejskie”
Operacja współfinansowana ze środków Unii Europejskiej w ramach Osi 4 LEADER Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2007 – 2013
Opis opracowany przez Stowarzyszenie Wspierania Przedsiębiorczości Powiatu Gostyńskiego
Instytucja Zarządzająca Programem Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2007 – 2013 Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi
Sportu, Turystyki i Rekreacji. Obok budynku
wzniesiono głaz pamiątkowy upamiętniający ofiary
II wojny światowej.
Dalsza trasa …
Ulicą Szkolną udajemy się w kierunku widocznego
budynku gimnazjum. Po lewej stronie mijamy
wejście do parku miejskiego, założonego w 1913 r.
a za nim budynek szkoły podstawowej wzniesiony
w 1969 r. W głębi zabudowania nowoczesnej hali
sportowej. Po lewej stronie ulicy Szkolnej znajdują
się budynki mieszkalne. Wcześniej stały tutaj
stodoły należące do mieszczan. Była to ulica
biegnąca tuż poza obwałowaniami
średniowiecznego Ponieca. Tutaj znajdował się już
w czasach nowożytnych budynek tzw. lodowni,
czyli pomieszczenia piwnicznego, w którym
przechowywano łatwo psujące się towary, głównie
mięso. Budynek posiadał formę neogotycką.
Gimnazjum
Budynek obecnego gimnazjum został
wzniesiony około 1860 r. jako szkoła
komunalna. W okresie międzywojennym
mieściła się w nim szkoła powszechna, a
po II wojnie szkoła podstawowa. Od
1999 r. stał się siedzibą gimnazjum,
które w 2002 r. przyjęło imię Bernarda
Więcej …
Tradycje szkolnictwa w Poniecu są bardzo dawne.
W mieście „od niepamiętnych czasów” jak
zapisano w kronice szkoły, przy kościele
rzymskokatolickim funkcjonowała szkoła. Zajęcia
z dziećmi prowadził nauczyciel opłacany przez
miasto. Miejsce lokalizacji pierwotnej szkoły nie
Jak będzie trójwymiarowy model
gimnazjum to można kolorami
zaznaczyć w jakiej kolejności
powstawały poszczególne fragmenty
budynku gimnazjum.
„Europejski Fundusz Rolny na rzecz Rozwoju Obszarów Wiejskich Europa inwestująca w obszary wiejskie”
Operacja współfinansowana ze środków Unii Europejskiej w ramach Osi 4 LEADER Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2007 – 2013
Opis opracowany przez Stowarzyszenie Wspierania Przedsiębiorczości Powiatu Gostyńskiego
Instytucja Zarządzająca Programem Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2007 – 2013 Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi
Śliwinskiego. Wydarzenie to upamiętnia
tablica, znajdująca się na froncie
budynku.
Budynek obecnego gimnazjum składa
się z trzech korpusów. Najstarszy z nich,
środkowy, stoi frontem do ulicy. Dwa
boczne, powstałe nieco później,
ustawiono szczytem do ulicy. Szczyty
posiadają schodkowe zakończenie,
zwieńczone niewielkimi wieżyczkami.
Dach dwuspadowy. Okna na piętrze od
ulicy zakończone łukami, a na parterze
prostokątne. Do wnętrza budynku
prowadzą trzy wejścia: jedno od ulicy
Szkolnej, drugie od ulicy Gostyńskiej,
trzecie, używane obecnie na co dzień, od
strony podwórza.
jest znane. W 1828 r. władze miejskie podjęły
decyzje o utworzeniu szkoły komunalnej, do której
chodziły dzieci wyznania katolickiego,
ewangelickiego i mojżeszowego. Mieściła się ona
przy ulicy Bojanowskiej. Obecnie ten budynek już
nie istnieje.
Władze szkolne faworyzowały jednak dzieci
wyznania ewangelickiego. W tej sytuacji, z
inicjatywy ówczesnego proboszcza ponieckiego,
księdza Stefanowicza i przy wsparciu hrabiny
Elżbiety Mycielskiej z Wydaw w 1852 r. powstała
odrębna szkoła katolicka. Istniała ona do lat 20. XX
w. Uczęszczały do niej dzieci katolickie z Ponieca i
Wydaw. Jednak władze niemieckie nie były
zainteresowane jej rozwojem, natomiast wspierały
cały czas szkołę komunalną. Na jej utrzymanie
przekazały w 1828 r. z majątku gminnego ok. 28 ha
łąki. W miarę wzrostu liczby uczniów stary
budynek szkolny przy ul. Bojanowskiej okazał się
niewystarczający. Wreszcie w 1862 r. oddano do
użytku nowy budynek szkolny, wystawiony z
budżetu miasta. Początkowo istniała tylko
środkowa część budynku. Po kilku latach
dobudowano skrzydło zachodnie, a w 1889 r.
skrzydło wschodnie od strony ulicy Gostyńskiej. W
ten sposób budynek uzyskał kształt istniejący do
dnia dzisiejszego.
„Europejski Fundusz Rolny na rzecz Rozwoju Obszarów Wiejskich Europa inwestująca w obszary wiejskie”
Operacja współfinansowana ze środków Unii Europejskiej w ramach Osi 4 LEADER Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2007 – 2013
Opis opracowany przez Stowarzyszenie Wspierania Przedsiębiorczości Powiatu Gostyńskiego
Instytucja Zarządzająca Programem Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2007 – 2013 Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi
Szkoła komunalna w okresie zaborów realizowała
politykę germanizacyjną władz pruskich wobec
Polaków. W 1906 r. miał miejsce w niej strajk
szkolny. Po odzyskaniu przez Polskę
niepodległości dokonano jej polonizacji. W okresie
II Rzeczypospolitej istniała w budynku 7 – klasowa
szkoła powszechna. W czasie okupacji uczyły się w
nim dzieci niemieckie. Dla polskich istniała
odrębna szkoła w budynku przy kościele
parafialnym. Po wojnie wznowiono naukę w szkole
podstawowej. Z upływem czasu coraz pilniejsza
stała się budowa nowego obiektu, ponieważ
dotychczasowa szkoła nie mogła pomieścić
rosnącej w okresie wyżu demograficznego liczby
uczniów. Szkoła musiała wynajmować na potrzeby
nauczania inne pomieszczenia. m. in. w świetlicy w
Wydawach. Sytuacja poprawiła się dopiero w 1969
r. kiedy oddano do użytku drugi budynek szkolny.
W 1998 ukończono trzeci budynek szkolny przy
ulicy Krobskiej. W wyniku rozpoczętej w 1999
roku reformy systemu oświaty w Polsce utworzono
trzyletnie gimnazja. Ponieckie gimnazjum znalazło
pomieszczenie w omawianym budynku i pozostaje
w nim do dziś.
Zakończenie spaceru po Poniecu …
Budynek gimnazjum jest ostatnim punktem spaceru
po centrum Ponieca. Udajemy się w dalsza drogę
„Europejski Fundusz Rolny na rzecz Rozwoju Obszarów Wiejskich Europa inwestująca w obszary wiejskie”
Operacja współfinansowana ze środków Unii Europejskiej w ramach Osi 4 LEADER Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2007 – 2013
Opis opracowany przez Stowarzyszenie Wspierania Przedsiębiorczości Powiatu Gostyńskiego
Instytucja Zarządzająca Programem Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2007 – 2013 Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi
do pobliskiej wsi Waszkowo.
„Europejski Fundusz Rolny na rzecz Rozwoju Obszarów Wiejskich Europa inwestująca w obszary wiejskie”
Operacja współfinansowana ze środków Unii Europejskiej w ramach Osi 4 LEADER Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2007 – 2013
Opis opracowany przez Stowarzyszenie Wspierania Przedsiębiorczości Powiatu Gostyńskiego
Instytucja Zarządzająca Programem Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2007 – 2013 Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi