dyrektywa atex - 94/9/ec

KOMPONENTY DO AUTOMATYZACJI PRZEMYS£OWEJ
PRODUKTY PRZEZNACZONE
DO STOSOWANIA W STREFACH
.
ZAGROZONYCH WYBUCHEM
(DYREKTYWA ATEX - 94/9/EC)
Firma “Rectus Polska Sp. z o.o.”, wy³¹czny przedstawiciel firmy Pneumax
na Polskê, ma przyjemnoœæ zaprezentowaæ Pañstwu produkty przeznaczone do
pracy w strefach zagro¿onych wybuchem, objête dyrektyw¹ ATEX - 94/9/EC.
Dyrektywa ATEX 94/9/EC obowi¹zuje od 1 lipca 2003 roku, zast¹pi³a trzy
stare: 76/117/EEC, 79/196/EEC, 97/53/EEC i 83/130/EEC, definiuje podstawowe
wymagania jakie musi spe³niaæ produkt przeznaczony do stosowania w strefach
zagro¿onych wybuchem (urz¹dzenia elektryczne jak i te, które nie s¹ zasilane
pr¹dem elektrycznym).
Celem dyrektywy ATEX jest eliminacja lub maksymalne zmniejszenie
ryzyka, wi¹¿¹cego siê ze stosowaniem produktów w obszarach, w których mo¿e
wystêpowaæ “atmosfera wybuchowa” - okreœlana jako Ex.
Wy³¹czny dystrybutor: RECTUS POLSKA Sp. z o.o. TEL. (033) 857 98 00, FAX (033) 857 98 08 www.rectus.pl
PRODUKTY ZGODNE Z ATEX (DYREKTYWA 94/9/EC)
3
Dyrektywa 94/9/EC (ATmosphere Explosible)
Znak Ex jest oznaczeniem specjalnym dla wyposa¿enia zabezpieczaj¹cego przez wybuchem. Znak ten jest
stosowany w celu pokazania, ¿e wyposa¿enie, uk³ady zabezpieczaj¹ce oraz elementy spe³niaj¹ wymagania
norm europejskich, dostosowanych do Dyrektywy 94/9/EC (Dyrektywa ATEX, nazwana odpowiednio od
francuskiego sformu³owania "ATmosphere Explosible”).
Dyrektywa 94/9/EC ma zastosowanie do urz¹dzeñ i systemów ochronnych, przeznaczonych do u¿ytku
w przestrzeniach zagro¿onych wybuchem.
W zakres zastosowania niniejszej dyrektywy wchodzi równie¿ aparatura zabezpieczaj¹ca, steruj¹ca
i regulacyjna przeznaczona do u¿ytku poza przestrzeni¹ zagro¿on¹ wybuchem, która przyczynia siê b¹dŸ jest
wymagana do bezpiecznego funkcjonowania urz¹dzenia, systemu ochronnego ze wzglêdu na ryzyko wybuchu.
W Dyrektywie ATEX 94/9/EC s¹ stosowane nastêpuj¹ce definicje:
Atmosfera wybuchowa
Mieszanina substancji palnych w postaci gazów, par, mgie³ lub py³ów z powietrzem w warunkach
atmosferycznych, w której po zapaleniu spalanie rozprzestrzenia siê na ca³¹ nie spalon¹ mieszaninê.
Urz¹dzenia przeznaczone do stosowania w obszarach, w których wystêpuj¹ substancje palne ale choæ jeden
z powy¿szych warunków nie bêdzie spe³niony, nie bêd¹ wchodzi³y w zakres dyrektywy ATEX.
Obszarem mo¿e byæ zarówno otwarta przestrzeñ jak i wnêtrze danego zbiornika, urz¹dzenia czy instalacji.
Przestrzeñ zagro¿ona wybuchem
Przestrzeñ, w której zale¿nie od warunków lokalnych i ruchowych mo¿e wyst¹piæ atmosfera wybuchowa.
Grupy i kategorie urz¹dzeñ
Grupê I urz¹dzeñ stanowi¹ urz¹dzenia przeznaczone do u¿ytku w podziemnych czêœciach kopalñ
i w instalacjach powierzchniowych tych kopalñ, nara¿onych na wystêpowanie zagro¿enia wybuchem metanu
i/lub py³u wêglowego.
Grupê II urz¹dzeñ stanowi¹ urz¹dzenia przeznaczone do u¿ytku w innych miejscach, nara¿onych na
wystêpowanie zagro¿enia atmosferami wybuchowymi.
Obszary, w których wystêpuje zagro¿enie wybuchem dzieli siê na tak zwane strefy Z (z ang. Zone - strefa)
i dodaj¹c im numery, które maj¹ w przybli¿eniu opisaæ poziom zagro¿enia. Strefy zosta³y zdefiniowane
w Za³¹czniku nr I dyrektywy 1999/92/EC z 16 grudnia 1999.
:
Strefa 0
Obszar, w którym atmosfera wybuchowa z³o¿ona z mieszaniny z powietrzem substancji palnych w formie
gazu, pary lub mg³y wystêpuje stale, przez d³ugi okres czasu lub czêsto.
.
Strefa 1
Obszar, w którym w czasie normalnej pracy prawdopodobne jest pojawienie siê atmosfery wybuchowej
z³o¿onej z mieszaniny z powietrzem substancji palnych w formie gazu, pary lub mg³y.
Strefa 2
Obszar, w którym w czasie normalnej pracy pojawienie siê atmosfery wybuchowej z³o¿onej z mieszaniny
z powietrzem substancji palnych w formie gazu, pary lub mg³y jest ma³o prawdopodobne a jeœli nawet
wyst¹pi to tylko przez krótki czas.
Praktycznie identycznie definiowane s¹ strefy Z20, Z21 i Z22 ale dotycz¹ obszarów wystêpowania py³ów
zapalnych, które zwykle wystêpuj¹ w zak³adach przemys³u spo¿ywczego, drzewnego, obróbki tworzyw
.
sztucznych itp.
Zwi¹zek pomiêdzy kategoriami urz¹dzeñ a strefami zagro¿enia (dyrektywa 1999/92/EC):
- w strefie Z0 i Z20 mo¿na stosowaæ jedynie urz¹dzenia kategorii 1
- w strefie Z1 i Z21 - urz¹dzenia kategorii 1 i 2
- w strefie Z2 i Z22 - urz¹dzenia kategorii 1, 2 lub 3
3
PRODUKTY ZGODNE Z ATEX (DYREKTYWA 94/9/EC)
Grupa urz¹dzeñ I
2. Grupa urz¹dzeñ II
a) Kategoria 1 obejmuje urz¹dzenia zaprojektowane tak, aby
mog³y funkcjonowaæ zgodnie z parametrami ruchowymi
ustalonymi przez producenta i zapewniaæ bardzo wysoki
poziom zabezpieczenia.
Urz¹dzenia tej kategorii s¹ przeznaczone do u¿ycia w
miejscach, w których atmosfery wybuchowe spowodowane
przez mieszaniny powietrza z gazami, parami, mg³ami lub
mieszaniny py³owo-powietrzne s¹ obecne stale, przez d³ugie
okresy lub czêsto.
Urz¹dzenia tej kategorii musz¹ zapewniaæ wymagany poziom
zabezpieczenia nawet w przypadku rzadko wystêpuj¹cej awarii
urz¹dzenia, i charakteryzuj¹ siê takimi œrodkami
zabezpieczenia, ¿e:
- albo, w przypadku uszkodzenia jednego ze œrodków
zabezpieczaj¹cych, przynajmniej drugi, niezale¿ny œrodek
zapewni wymagany poziom zabezpieczenia,
- albo wymagany poziom bezpieczeñstwa bêdzie zapewniony
w przypadku wyst¹pienia dwóch niezale¿nych od siebie
uszkodzeñ.
Urz¹dzenia tej kategorii powinny spe³niaæ wymagania
uzupe³niaj¹ce wymienione w za³¹czniku II pkt. 2.1.
(a) Kategoria M1 obejmuje urz¹dzenia zaprojektowane i, w razie
potrzeby, wyposa¿one w specjalne dodatkowe œrodki
zabezpieczenia przeciwwybuchowego tak, aby mog³y
funkcjonowaæ zgodnie z parametrami ruchowymi ustalonymi
przez producenta i zapewniaæ bardzo wysoki poziom
zabezpieczenia.
Urz¹dzenia tej kategorii s¹ przeznaczone do u¿ycia
w podziemnych czêœciach kopalñ i instalacjach
powierzchniowych tych kopalñ, w których jest prawdopodobne
wyst¹pienie zagro¿enia wybuchem metanu i/lub py³u
wêglowego.
Urz¹dzenia tej kategorii powinny pozostawaæ zdolne do
dzia³ania, nawet w przypadku rzadko wystêpuj¹cej awarii
urz¹dzenia w obecnoœci atmosfery wybuchowej, i
charakteryzuj¹ siê takimi œrodkami zabezpieczenia
przeciwwybuchowego , ¿e:
- albo, w przypadku uszkodzenia jednego ze œrodków
zabezpieczaj¹cych, przynajmniej drugi, niezale¿ny œrodek
zapewni wymagany poziom zabezpieczenia.
- albo wymagany poziom bezpieczeñstwa bêdzie zapewniony
w przypadku wyst¹pienia dwóch niezale¿nych od siebie
uszkodzeñ.
Urz¹dzenia tej kategorii musz¹ spe³niaæ wymagania
uzupe³niaj¹ce wymienione w za³¹czniku II pkt. 2.0.1.
b) Kategoria 2 obejmuje urz¹dzenia zaprojektowane tak, aby
mog³y funkcjonowaæ zgodnie z parametrami ruchowymi
ustalonymi przez producenta i zapewniaæ wysoki poziom
zabezpieczenia.
Urz¹dzenia tej kategorii s¹ przeznaczone do u¿ycia w
miejscach, w których jest prawdopodobne pojawienie siê
atmosfer wybuchowych, spowodowanych przez gazy, pary,
mg³y lub mieszaniny powietrzno-py³owe.
Œrodki zabezpieczenia dotycz¹ce urz¹dzeñ tej kategorii,
zapewniaj¹ wymagany poziom zabezpieczenia nawet w
przypadku czêstych zak³óceñ lub uszkodzeñ urz¹dzeñ, jakie
zwykle nale¿y braæ pod uwagê.
Urz¹dzenia tej kategorii powinny spe³niaæ wymagania
uzupe³niaj¹ce, wymienione w za³¹czniku II pkt. 2.2.
(b) Kategoria M2 obejmuje urz¹dzenia zaprojektowane tak, aby
mog³y funkcjonowaæ zgodnie z parametrami ruchowymi
ustalonymi przez producenta i zapewniaæ wysoki poziom
bezpieczeñstwa.
Urz¹dzenia tej kategorii s¹ przeznaczone u¿ycia w
podziemnych czêœciach kopalñ i instalacjach powierzchniowych
tych kopalñ, w których jest prawdopodobne wyst¹pienie
zagro¿enia wybuchem metanu i/lub py³u wêglowego.
W przypadku, je¿eli pojawi siê atmosfera wybuchowa,
przewiduje siê wy³¹czanie tych urz¹dzeñ.
Œrodki zabezpieczenia przeciwwybuchowego dotycz¹ce
urz¹dzeñ tej kategorii zapewniaj¹ wymagany poziom
zabezpieczenia podczas normalnego dzia³ania, a tak¿e w
przypadku ciê¿kich warunków eksploatacji, w szczególnoœci
powsta³ych wskutek nieostro¿nego obchodzenia siê z
urz¹dzeniem i zmieniaj¹cych siê warunków œrodowiskowych.
Urz¹dzenia tej kategorii musz¹ spe³niaæ wymagania
uzupe³niaj¹ce wymienione w za³¹czniku II pkt. 2.0.2.
c) Kategoria 3 obejmuje urz¹dzenia zaprojektowane tak, aby
mog³y funkcjonowaæ zgodnie z parametrami ruchowymi
ustalonymi przez producenta i zapewniaæ normalny poziom
zabezpieczenia.
Urz¹dzenia tej kategorii s¹ przeznaczone do u¿ycia
w miejscach, w których nie przewiduje siê pojawienia atmosfer
wybuchowych wywo³anych przez gazy, pary, mg³y lub
mieszaniny powietrzno-py³owe, a o ile one rzeczywiœcie
wyst¹pi¹, to jest to prawdopodobne tylko rzadko lub w ci¹gu
krótkiego przedzia³u czasu.
Maksymalne temperatury powierzchni (Grupa IIG):
Klasa temperaturowa
Urz¹dzenia tej kategorii zapewniaj¹ wymagany poziom
zabezpieczenia podczas normalnego dzia³ania.
Max. Temp. Powierzchni( C)
T1
450
T2
300
T3
200
T4
135
T5
100
T6
85
Zale¿noœæ miêdzy strefami i kategoriami
STREFA
Atmosfera
wybuchowa
Kategoria
(94/9/EC)
Przyk³ad klasyfikacji elementów elektrycznych:
Przyk³ad klasyfikacji elementów nieelektrycznych:
0
1
21
2
22
20
G (gaz) D(kurz) G(gaz) D(kurz) G(gaz) D(kurz)
Wysokie
prawdopodobieñstwo
Œrednie
prawdopodobieñstwo
Niskie
prawdopodobieñstwo
1
2
3
PRODUKTY ZGODNE Z ATEX (DYREKTYWA 94/9/EC)
Produkty GRUPA II
II 3GD Eex nA II T4 T130oC -5oC <Ta < 50oC
Moc
Elektrozawory 15mm
Seria
Napiêcie
12 VDC ( 10%)
24 VDC ( 10%)
24 VAC ( 10%) - 50/60 Hz
110 VAC ( 10%) - 50/60 Hz
230 VAC ( 10%) - 50/60 Hz
XN3*1..
XN3*2..
XN3*5..
XN3*6..
XN3*7..
o
Temperatura otoczenia:-5 C
2,3 Watt
2,3 Watt
2,8 VA
2,8 VA
2,8 VA
+50oC
Akcesoria: wtyczki elektryczne 315.11.00
II 3GD Eex nA II T4 T130oC -5oC <Ta < 50oC
Moc
Cewki 22mm
Seria
Napiêcie
12 VDC ( 10%)
24 VDC ( 10%)
24 VAC ( 10%) - 50/60 Hz
110 VAC ( 10%) - 50/60 Hz
230 VAC ( 10%) - 50/60 Hz
XMB4
XMB5
XMB56
XMB57
XMB58
Temperatura otoczenia: -5oC
5 Watt
5 Watt
6 VA
6 VA
6 VA
+50oC
Akcesoria: wtyczki elektryczne 305.11.00
II 3GD Eex nA II T4 T130oC -5oC <Ta < 50oC
Moc
Cewki 30mm
Seria
XMC5
XMC56
XMC57
XMC58
Napiêcie
24 VDC ( 10%)
24 VAC ( 10%) - 50/60 Hz
110 VAC ( 10%) - 50/60 Hz
230 VAC ( 10%) - 50/60 Hz
Temperatura otoczenia: -5oC
4 Watt
8,5 VA
8,5 VA
8,5 VA
+50oC
Akcesoria: wtyczki elektryczne 300.11.00
II 3GD c T4 T130oC -5oC <Ta < 50oC
Cewka
Elektrozawory serii ECO 488 - 484
Seria
Przy³¹cze
Funkcja
Wersja
X488
X484
G 1/8”
G 1/4”
5/2
5/3
Pilot - Sprê¿yna
Pilot - “Sprê¿yna powietrzna”
Pilot - Pilot
o
Temperatura otoczenia: -5 C
+50oC
Akcesoria: bazy, przykrywka do bazy
II 3GD c T4 T130oC -5oC <Ta < 50oC
Cewka
Elektrozawory NAMUR
Seria
Przy³¹cze
Funkcja
X514/N
G 1/4”
5/2
5/3
o
Temperatura otoczenia: -5 C
Wersja
Pilot - Sprê¿yna
Pilot - “Sprê¿yna powietrzna”
Pilot - Pilot
X848/2
X858/3
X858/4
Przy³¹cze
Funkcja
ISO1
ISO2
ISO3
o
Wersja
Pneumat. - Sprê¿yna
Pneumat. - “Sprê¿yna powietrzna”
Pnaumat. - Pneumat.
Pilot - Sprê¿yna
Pilot - “Sprê¿yna powietrzna”
Pilot - Pilot
5/2
5/3
Temperatura otoczenia: -5 C
+50oC
X1011
X1012
X1013
Przy³¹cze
Funkcja
ISO1
ISO2
ISO3
o
Temperatura otoczenia: -5 C
Wersja
Pneumat. - Sprê¿yna
Pneumat. - “Sprê¿yna powietrzna”
Pnaumat. - Pneumat.
Pilot - Sprê¿yna
Pilot - “Sprê¿yna powietrzna”
Pilot - Pilot
5/2
5/3
+50oC
X2400
X2600
Przy³¹cze
ISO1
ISO2
ISO3
Funkcja
5/2
5/3
2x3/2
(serie 2400)
Temperatura otoczenia: -5oC
Wersja
Pneumat. - Sprê¿yna
Pneumat. - “Sprê¿yna powietrzna”
Pnaumat. - Pneumat.
Pilot - Sprê¿yna
Pilot - “Sprê¿yna powietrzna”
Pilot - Pilot
+50oC
XMB...
XMC...
II 3GD c T4 T130oC -5oC <Ta < 50oC
Cewka
XMB...
XMC...
Akcesoria: bazy modu³owe, z³¹cza wlotowe
Zawory i elektrozawory serii 2000
Seria
II 3GD c T4 T130oC -5oC <Ta < 50oC
Cewka
Akcesoria: bazy modu³owe, z³¹cza wlotowe
Zawory i elektrozawory serii ISO
Seria
XMB...
XMC...
+50oC
Zawory i elektrozawory serii 858
Seria
XMB...
XMC...
II 3GD c T4 T130oC -5oC <Ta < 50oC
Cewka
Xn3*...
Akcesoria: bazy modu³owe, z³¹cza wlotowe
3
PRODUKTY ZGODNE Z ATEX (DYREKTYWA 94/9/EC)
Produkty GRUPA II
II 3GD c T4 T125oC -5oC <Ta < 70oC
Si³owniki miniaturowe ISO 6432
Seria
X1280
X1281
X1282
Œrednica
Skok
25
...
500
8
...
32
o
Temperatura otoczenia:-5 C
Opcje
Wersja podstawowa, magnetyczna
wersja z nastawian¹ amortyzacj¹
wersja z uszczelk¹ HNBR
+70oC
II 3GD c T4 T125oC -5oC <Ta < 70oC
Si³owniki ISO 6431
Seria
X1319
X1320
X1321
Œrednica
Skok
32
...
200
Opcje
Wersja podstawowa,”push-pull”, pojedynczego
dzia³ania, tandem ze wspólnym t³oczyskiem,
z przeciwstawnym t³oczyskiem.
25
...
1000
o
+70oC
Si³owniki kompaktowe “EUROPE”
Temperatura otoczenia:-5 C
Seria
X1561
X1562
X1581
X1582
Œrednica
II 3GD c T4 T125oC -5oC <Ta < 70oC
Skok
12
...
100
Wersja podstawowa,”push-pull”, pojedynczego dzia³ania,
t³oczysko z gwintem zewnêtrznym, wewnêtrznym, t³oczysko
z przelotem, tandem ze wspólnym t³oczyskiem, tandem z
przeciwstawnym t³oczyskiem.
5
...
500
o
Temperatura otoczenia: -5 C
Opcje
+80oC
II 3GD c T4 T125oC -5oC <Ta < 70oC
Si³owniki bezt³oczyskowe
Seria
X1605
Œrednica
Skok
25
...
63
o
Temperatura otoczenia: -5 C
Opcje
Wersja podstawowa, z jednostronnym zasilaniem,
z prowadnic¹ i wózkiem u³o¿yskowanym,
z prowadzeniem œlizgowym karetki
0
...
6000
+70oC
II 3GD c T4 T125oC -5oC <Ta < 70oC
Si³owniki z prowadzeniem
Seria
X6100
Œrednica
Skok
20
...
63
0
...
200
Opcje
Z prowadzeniem z tulej¹ z br¹zu
Z tulej¹ ³o¿yskowan¹
o
+70oC
Si³owniki z podwójnym t³oczyskiem
Temperatura otoczenia: -5 C
Seria
X6200
X6210
Œrednica
II 3GD c T4 T125oC -5oC <Ta < 70oC
Skok
10
...
32
0
...
100
o
Temperatura otoczenia: -5 C
Opcje
Z prowadzeniem z tulej¹ z br¹zu
Z tulej¹ ³o¿yskowan¹ (tylko dla serii X6200)
+70oC
II 3GD EEx nA (nC) II T4 T125oC -5oC <Ta < 70oC
Czujniki
Seria
Opcje
Wersja REED (II 3GD EEx nC II T4 T125oC -5oC <Ta < 70oC )
Z efektem HALL’a (II 3GD EEx nA II T4 T125oC -5oC <Ta < 70oC)
X1500
X1580
o
Temperatura otoczenia: -5 C
+70oC
II 3GD c T6 T85oC -5oC <Ta < 50oC
Zespo³y przygotowania powietrza
Seria
X1701
X1702
X1703
X1704
Przy³¹cza
G 1/8”
G 1/4”
G 3/8”
G 1/2”
G 3/4”
G 1”
Produkt
Filtr,filtr koalescencyjny, regulator ciœnienia,
naolejacz, filtro-regulator, zawór odcinaj¹cy, zawór
progresywnego startu,zestawy monta¿owe.
o
Temperatura otoczenia: -5 C
+50oC
Akcesoria pneumatyczne przeznaczone do pracy w strefach 2 - 22
Produkty
Zawory d³awi¹co-zwrotne, d³awi¹ce, szybkiego spustu, blokuj¹ce, rozga³êŸniki proste, armatura podstawowa, do rurek miedzianych,
zakrêcana do przewodów, , przewody.
Uwaga: produkty wymienione powy¿ej, u¿yte w aplikacjach do których s¹ zaprojektowane, nie wchodz¹ w zakres dyrektywy ATEX
poniewa¿ nie posiadaj¹ Ÿród³a zap³onu - dotyczy stref 2-22.
3