Kontrola stanu bezpieczeństwa i higieny pracy na stacjach

16. Kontrola stanu bezpieczeństwa i higieny pracy na stacjach
autogazu i w rozlewniach gazu płynnego propan-butan
A. Stacje autogazu
W 2006 roku skontrolowano 30 podmiotów gospodarczych zatrudniających 205 osób
w tym 58 kobiet zaś przy obsłudze stacji autogazu pracowało 98 pracowników, w tym 17
kobiet.
Tylko dwa podmioty nie posiadało decyzji administracji terenowej na użytkowanie stacji
oraz nie uzyskało koncesji Urzędu Regulacji Energetyki na prowadzenie działalności
gospodarczej w zakresie obrotu paliwami. Wszyscy skontrolowani pracodawcy posiadali
decyzje UDT zezwalającą na eksploatację urządzeń stacji podlegających dozorowi
technicznemu
Dane dotyczące stwierdzonych nieprawidłowości przedstawia załącznik nr 12A.
W wyniku kontroli stwierdzono, iż prawie w co czwartej stacji stwierdzano, iż zatrudnieni
pracownicy nie odbyli wstępnego przeszkolenia bhp, brak podstawowego przeszkolenia
bhp dotyczył również tej samej liczby pracodawców. Jedna trzecia pracodawców w
prowadzonym przez siebie zakładzie nie zapewniła wykonywania zadań służby bhp.
W co piątej stacji stwierdzano pojedyncze przypadki braku wstępnych badań lekarskich
głównie w odniesieniu do osób nowozatrudnionych. Brak badań okresowych stanowił
niewielki odsetek w skontrolowanych podmiotach gospodarczych.
Znaczną poprawę odnotowano natomiast w zakresie kwalifikacji osób zajmujących się
obsługą instalacji LPG, brak wymaganych kwalifikacji odnotowano tylko w jednym
przypadku. Nie stwierdzono przypadków z lat ubiegłych aby sami właściciele stacji
tankowali gaz płynny bez uprawnień kwalifikacyjnych.
Duża poprawa nastąpiła również w zakresie zapewnienia pracownikom obsługi stacji
dostępu do pomieszczeń i urządzeń higieniczno-sanitarnych, brak odpowiedniego zaplecza
odnotowano w trzech przypadkach.
Trzydzieści procent pracodawców nie dokonała oceny ryzyka zawodowego oraz nie
poinformowała pracowników o występujących zagrożeniach.
W ponad połowie skontrolowanych stacji brak było oznakowania informacyjno
ostrzegawczego zaś drogi i podjazdy nie były oznakowane znakami drogowymi.
Siedemdziesiąt procent eksploatowanych instalacji gazu płynnego nie posiadało
oznakowania identyfikacyjnego i informacyjnego. W ¼ stacji odnotowano brak
odpowiedniego zadaszenia nad stanowiskiem tankowania i obsługi odmierzacza gazu
głównie z powodu nieodpowiednich wymiarów nie obejmujących w rzucie poziomym
stanowiska tankowania pojazdów.
W pięciu przypadkach stwierdzono również niezachowanie minimalnych odległości
pomiędzy obiektami stanowiącymi zagospodarowanie terenu stacji co najczęściej było
związane z umieszczeniem kontenera magazynowego z butlami na wymianę zbyt blisko
pawilonu stacji.
Bez mała w co trzeciej stacji nie udostępniono pracownikom instrukcji bhp w tym
postępowania w sytuacjach awaryjnych. W dziewięćdziesięciu procentach
skontrolowanych placówek eksploatujący instalacje LPG nie sporządzili dokumentu
zabezpieczenia stanowisk pracy przed wybuchem oraz nie dokonali okresowej oceny
ryzyka na stanowiskach, na których mogą wystąpić atmosfery wybuchowe. W co drugiej
stacji nie wyznaczono i nie oznakowano stref zagrożenia wybuchem. Kontrola
eksploatowanych maszyn i urządzeń wykazała, że 26% odmierzaczy gazu nie była
wyposażona w tzw. słabe złącze zabezpieczające przed awaryjnym wyciekiem gazu. Na
terenie trzech stacji autogazu brak było odpowiedniej ochrony dystrybutora przed
możliwością najechania przez obsługiwane pojazdy. Stan techniczny kontrolowanych
maszyn i urządzeń w większości przypadków nie budził zastrzeżeń przy czym odnotowano
jeden przypadek gdzie na rurociągach instalacji technologicznej występowały duże
ogniska korozji wskazujące na brak jakichkolwiek zabiegów konserwacyjnych ze strony
właściciela stacji.
W zakresie prawidłowości eksploatacji instalacji i urządzeń elektrycznych najczęściej
stwierdzanym uchybieniem był brak odpowiedniej ochrony antyelektrostatycznej w
przestrzeniach zagrożonych wybuchem i pożarem, 63% skontrolowanych instalacji
technologicznych, na połączeniach kołnierzowych nie posiadało zabezpieczenia przed
elektrycznością statyczną, zaś poszczególne odcinki rurociągów nie były również
połączone z uziemieniem otokowym stacji. W 17% skontrolowanych obiektów nie
zapewniono ochrony odgromowej oraz nie wykonano badań i pomiarów skuteczności
ochrony przeciwporażeniowej przed dotykiem pośrednim.
W kontrolowanych podmiotach gospodarczych w latach 2003-2005 nie zarejestrowano
wypadków przy pracy.
Stwierdzone nieprawidłowości pracodawcy tłumaczą przede wszystkim złożonością prawa
i często wprowadzanymi zmianami przepisów, utrudniającymi właściwą ich interpretację.
W przypadku małych stacji ich właściciele wskazują również na brak środków
finansowych, małą rentowność stacji oraz wysokie koszty pracy. W ocenie inspektorów
pracy najczęstszą przyczyną negatywnych zjawisk występujących w skontrolowanych
podmiotach gospodarczych był brak znajomości aktualnie obowiązujących warunków
technicznych dla stacji paliw oraz brak znajomości przepisów bezpieczeństwa i higieny
pracy.
W wyniku stwierdzonych nieprawidłowości inspektorzy pracy zastosowali następujące
środki prawne:
wydano 387 decyzji nakazowych w tym 348 pisemne i 39 ustnych,
1 decyzję ustną skierowania do innych robót dotyczącą 4 pracowników,
17 wystąpień zawierających 81 wniosków pokontrolnych,
2 mandaty karne na łączną kwotę 1500 zł.,
B. Rozlewnie gazu płynnego propan-butan
Kontroli poddano 3 rozlewnie gazu propan butan, w których zatrudnionych jest 57
pracowników, w tym 16 pracowników bezpośrednio na stanowisku obsługi urządzeń
rozlewni.
W trakcie kontroli ustalono:
podstawowe obowiązki pracodawcy, wynikające z przepisów prawa pracy w tym
bezpieczeństwa pracy są w kontrolowanych zakładach przestrzegane (zgłoszenie,
szkolenia bhp, badania lekarskie, ocena ryzyka, odzież i obuwie robocze,
pomieszczenia pracy, zaplecze higienicznosanitarne, instrukcje bhp prowadzonych
procesów technologicznych, urządzenia technologiczne, składowanie butli),
nie są natomiast przestrzegane postanowienia rozp. MGPiPS z dnia 29.05.2003 w
sprawie minimalnych wymagań dotyczących bhp pracowników zatrudnionych na
stanowiskach pracy, na których może wystąpić atmosfera wybuchowa (dotyczy przede
wszystkim aktywnych systemów bezpieczeństwa gazowego, poza tym corocznej oceny
1
ryzyka oraz stosowania zgodnej z przepisami antyelektrostatycznej odzieży ochronnej
(dotyczy 3 kontrolowanych zakładów),
nie są przestrzegane postanowienia rozp. MGPiPS z 18.04.2003 w sprawie
szczegółowych zasad stwierdzania posiadanych kwalifikacji przez osoby zajmujące się
eksploatacją urządzeń, instalacji i sieci. W dwóch na trzy zakłady brak było osób
uprawnionych do eksploatacji rozlewni (posiadali uprawnienia wydane na podst.
ustawy o dozorze technicznym), natomiast w trzecim zakładzie pracownicy byli świeżo
po egzaminach,
nie prowadzi się odpowiedniej – z punktu widzenia bezpieczeństwa pracy – eksploatacji
elektrycznych urządzeń w wykonaniu przeciwwybuchowym. Powyższe dotyczy
przeglądów tych urządzeń, biorąc pod uwagę ich różne rodzaje (ognioszczelne,
wzmocnione, iskrobezpieczne) – we wszystkich kontrolowanych zakładach,
pomiary uziemień urządzeń odgromowych oraz ciągłości połączeń wyrównawczych
wykonywane są w sposób nieodpowiedni, to jest niezgodny z normą odgromową 5003
oraz zasadami sztuki elektrycznej – we wszystkich kontrolowanych zakładach,
spore braki oraz nieprawidłowości merytoryczne w obszarze pomiarów elektrycznych
ochronnych maszyn i urządzeń elektrycznych – w 2/3 kontrolowanych zakładów.
Dane dotyczące stwierdzonych
przedstawia załącznik nr 12B.
nieprawidłowości
(najważniejsze
i
powtarzalne)
Najczęściej do naruszeń prawa dochodzi z powodów:
- nieznajomość przepisów, zasad i norm funkcjonujących w kontrolowanym obszarze a to
z kolei jest efektem zatrudniania nieodpowiednich ludzi na stanowiskach doradców w
dziedzinie BHP,
- nie dokonywanie w odpowiednich czasokresach zabiegów utrzymania urządzeń
elektrycznych, pozwalających na ich bezawaryjną pracę (dotyczy przede wszystkim
sprawdzania systemów bezpieczeństwa gazowego - z uwagi na brak odpowiednich
wewnętrznych procedur oraz dokonywania przeglądów urządzeń elektrycznych,
zainstalowanych w strefach zagrożonych wybuchem),
- nie dokonywanie kontroli wewnętrznych przez odpowiednie służby zakładu,
pozwalające na eliminację lub naprawę obszarów, gdzie stan bezpieczeństwa pracy nie
odpowiada przepisom i zasadom bhp,
- brak odpowiednich służb (dotyczy małych firm), mogących weryfikować zlecone
obcym wykonawcom prace (dotyczy przeglądów i pomiarów elektrycznych urządzeń w
obszarach zagrożonych wybuchem oraz pomiarów i konserwacji urządzeń ochrony
odgromowej).
W wyniku kontroli wydano decyzji ogółem – 62, w tym ustne – 16, wstrzymania robót na
piśmie – 1, wniosków w wystąpieniach – 8, jeden mandat na kwotą 700,- zł.
Podsumowując kontrole można stwierdzić, że pracodawcy „czekają” z rozwiązaniem
problemów i nieprawidłowości na wizytę organów PIP. Nie jest realizowany obowiązek
organizowania pracy w sposób zgodny z obowiązującymi przepisami niejako „z urzędu”,
bowiem jak wykazano wyżej świadomość, wiedza, umiejętności oraz zaangażowanie
pracodawców i osób odpowiedzialnych za poszczególne obszary działalności nie jest na
właściwym poziomie, gwarantującym odpowiedni stan przestrzegania przepisów i zasad
bezpieczeństwa pracy.
Innym problemem, coraz częściej występującym w naszej gospodarce jest zlecanie
wykonywania poszczególnych prac firmom zewnętrznym, których efekty niestety często
nie są weryfikowane przez pracodawcę zlecającego, z uwagi na brak u siebie odpowiednio
wykwalifikowanych pracowników.
2