przykład projektowania krzywej esowej wraz z symetrycznymi i
Transkrypt
przykład projektowania krzywej esowej wraz z symetrycznymi i
Przykład projektowania łuku poziomego nr 1 z symetrycznymi klotoidami, łuku poziomego nr 2 z niesymetrycznymi klotoidami i krzywej esowej łączącej oba łuki 1. Dane Droga klasy technicznej G 1/2 , Vp = 60 km/h poza terenem zabudowanym Prędkość miarodajna: Vm = 90 km/h (Vm = 100 km/h dla krętości trasy = 53,40 °/km i dla drogi o szerokości jezdni 7,0 m bez utwardzonych poboczy – zredukowano do wartości Vm = 90 km/h z uwagi na zapis w §13 pkt. 2 Dz.U.99.43.430) Pomiar trasy: |AB| = 526,22 m |BC| = 759,36 m |CD| = 520,21 m Kąty zwrotu trasy: γ1 = 38,24 ° γ2 = 52,69 ° D C B A Rys. 1. Politechnika Białostocka - ZID -1- mgr inż. Marek Motylewicz Przykład projektowania łuku poziomego nr 1 z symetrycznymi klotoidami, łuku poziomego nr 2 z niesymetrycznymi klotoidami i krzywej esowej łączącej oba łuki 2. Zaprojektowano dwa łuki poziome o następujących danych Rmin = 200,00 m (i = 7%) R1 = 600,00 m R2 = 500,00 m i1 = 5% i2 = 6% భ 600 · ··, ° T1 = · Ł1 = ·భ ·భ ° , = 208,00 m = 400,45 m మ 500 · ··, ° T2 = · Ł2 = ·మ ·మ ° , = 247,60 m = 459,81 m D C B A Rys. 2. 3. Zestawienie długości trasy (przed wpisaniem krzywych przejściowych) PPT = 0,00 m km 7+200,00 PŁK1 = |AB| – T1 = 526,22 – 208,00 = 318,22 m km 7+518,22 SŁK1 = PŁK1 + 0,5 · Ł1 = 318,22 + 0,5 · 400,45 = 518,45 m km 7+718,45 KŁK1 = PŁK1 + Ł1 = 318,22 + 400,45 = 718,67 m km 7+918,67 PŁK2 = KŁK1 + (|BC| – T1 – T2) = 718,67 + (759,36 – 208,00 – 247,60 m) = 1022,43 m km 8+222,43 SŁK2 = PŁK2 + 0,5 · Ł2 = 1022,43 + 0,5 · 459,81 = 1252,34 m km 8+452,34 KŁK2 = PŁK2 + Ł2 = 1022,43 + 459,81 = 1482,24 m km 8+682,24 KPT = KŁK2 + (|CD| – T2) = 1482,24 + (520,21 – 247,60) = 1754,85 m km 8+954,85 Politechnika Białostocka - ZID -2- mgr inż. Marek Motylewicz Przykład projektowania łuku poziomego nr 1 z symetrycznymi klotoidami, łuku poziomego nr 2 z niesymetrycznymi klotoidami i krzywej esowej łączącej oba łuki 4. Projektowanie układu klotoid symetrycznych nr 1a i 1b dla łuku poziomego nr 1 4.1. Ustalenie parametru A1 • warunek dynamiki: „Klotoida powinna być na tyle duża, aby przyrost przyspieszenia nie następował zbyt szybko.” A w1 ≥ Vp 3 ∆a gdzie: Vp - prędkość projektowa, Vp = 70 km/h = 19,44 m/s; ∆a - przyrost przyspieszenia dośrodkowego, dla Vp = 70 km/h wg Dz.U. nr 43 poz. 430 odczytano ∆a = 0,6 m/s3 . stąd obliczono: A w1 • 19,44 3 ≥ = 110,65 0,6 warunek geometrii: „Suma katów zwrotu obu klotoid łuku nie może być większa od kąta zwrotu trasy, gdyż nie byłaby zachowana geometryczna ciągłość łuku. Gdy suma katów klotoid równa jest kątowi zwrotu trasy, klotoidy stykają się (brak części łukowej) tworząc krzywą zwaną biklotoidą.” A w2 ≤ R ⋅ γ R1 = 600 m; γ1 = 38,24º = 0,6674 rad stąd obliczono: A w 2 ≤ 600 ⋅ 0,6674 = 490,17 • warunek estetyki: „Warunek został ustalony na podstawie oceny istniejących odcinków dróg. Stwierdzono, że klotoidy o kątach zwrotu od 3° do 30° dają najlepszą optyczną płynność trasy.” 1 R ≤ A w3 ≤ R 3 stąd obliczono: 200,00 ≤ A w 3 ≤ 600,00 Politechnika Białostocka - ZID -3- mgr inż. Marek Motylewicz Przykład projektowania łuku poziomego nr 1 z symetrycznymi klotoidami, łuku poziomego nr 2 z niesymetrycznymi klotoidami i krzywej esowej łączącej oba łuki • warunek minimalnego odsunięcia od stycznej: „Odsunięcie łuku kołowego powinno być zauważalne dla kierowcy.” A w 4 ≥ 4 24 ⋅ R 3 ⋅ H min Hmin = 0,5 m (dopuszczalne 0,2 m) przyjęto: Hmin = 0,5 m stąd obliczono: A w 4 ≥ 4 24 ⋅ 600 3 ⋅ 0,5 = 225,64 • warunek proporcji krzywych: „Ze względu na płynność trasy między długością klotoid a długością łuku kołowego powinna zachodzić odpowiednia proporcja.” Ł⋅R ≤ A w5 ≤ n +1 Ł⋅R n +1 gdzie: nzalecane = 1 do 2, ndopuszczalne = 0,5 do 4 przyjęto: n = 1 ÷ 2 stąd obliczono: 400,45 ⋅ 600 ≤ A w5 ≤ 2 +1 400,45 ⋅ 600 1+1 283,00 ≤ A w 5 ≤ 346,60 Tabela 4.1. Zestawienie obliczonych przedziałów wartości parametru A1 110,65 ≤ • Aw1 Aw2 ≤ 490,17 200,00 ≤ Aw3 ≤ 600,00 225,64 ≤ Aw4 283,00 ≤ Aw5 ≤ 346,60 Analizując wszystkie powyższe obliczenia przyjęto wartość parametru A1 = 300,00 m Politechnika Białostocka - ZID -4- mgr inż. Marek Motylewicz Przykład projektowania łuku poziomego nr 1 z symetrycznymi klotoidami, łuku poziomego nr 2 z niesymetrycznymi klotoidami i krzywej esowej łączącej oba łuki 4.2. Dla obliczonego parametru A1 odczytano z tablic wartości elementów klotoidy jednostkowej i przeliczono je na wartości rzeczywiste • Ustalenie parametru wejściowego do tablic ଵ • ଵ 300 0,500 ଵ 600 Odczytanie z tablic Lipińskiego wartości elementów klotoidy jednostkowej nr 1 i obliczenie wartości rzeczywistych Tabela 4.2. Wartości klotoidy jednostkowej i obliczenie wartości rzeczywistych Wartości klotoidy jednostkowej Wartości rzeczywiste szukanej klotoidy (wielkości liniowe x A1) τ1 = 7º 09’ 43’’ τ1 = 7,1619º (przeliczone na wartość dziesiętną) x1 = 0,499219 X1 = 149,7657 m y1 = 0,020810 Y1 = 6,2430 m xs1 = 0,249870 Xs1 = 74,9610 m h1 = 0,005206 H1 = 1,5618 m l1 = 0,500000 L1 = 150,0000 m (długość zaprojektowanej klotoidy) 4.3. Kreślenie układu klotoid symetrycznych nr 1a i 1b dla łuku poziomego nr 1 τ γ α ∆ τ γ ∆ Rys. 3. Przypadek łuku poziomego z symetrycznymi klotoidami Politechnika Białostocka - ZID -5- mgr inż. Marek Motylewicz Przykład projektowania łuku poziomego nr 1 z symetrycznymi klotoidami, łuku poziomego nr 2 z niesymetrycznymi klotoidami i krzywej esowej łączącej oba łuki 4.3.1. Przesuwamy łuk kołowy o wartość H1 prostopadle od obu stycznych trasy (łuk po przesunięciu musi mieć tą samą wartość promienia!!!) H1 = 1,5618 m (prostopadle od obu stycznych) ∆ ∆ ∆ ∆ Rys. 4. 4.3.2. Obliczamy wartość nowej stycznej T1’ (wg rys. 3) ଵᇱ ଵ ଵ · 38,24 ଵ 600 1,5618 · 208,54 2 2 4.3.3. Obliczamy wartość przesunięcia poziomego ∆1 ∆ଵ ଵᇱ ଵ 208,54 208,00 0,54 Politechnika Białostocka - ZID -6- mgr inż. Marek Motylewicz Przykład projektowania łuku poziomego nr 1 z symetrycznymi klotoidami, łuku poziomego nr 2 z niesymetrycznymi klotoidami i krzywej esowej łączącej oba łuki 4.3.4. Odmierzamy na rysunku wartości Xs1 oraz 0,5·H1 ; X1 oraz Y1 (z tabeli nr 4.2) W ten sposób wyznaczamy trzy główne punkty projektowanej klotoidy: − początek (PKP) – wyznacza go początek Xs1 − środek (SKP) – wyznacza go odcięta Xs1 oraz rzędna 0,5·H1 − koniec (KKP) – wyznacza go odcięta X1 oraz rzędna Y1 ∆ 1b S K P P K P B 1b K ŁK /K K P ∆ 1b K K P1 S K P1 a / PŁ K a PK P1 a Rys. 5. 4.3.5. Odczytujemy z tablic punkty pośrednie (zakładając krok wartości „l”) i tyczymy kolejne punkty klotoidy metodą rzędnych i odciętych od PKP (z obu stron) l 0,050 0,100 0,150 0,200 0,250 0,300 0,350 0,400 0,450 0,500 x 0,050000 0,100000 0,149998 0,199992 0,249976 0,299939 0,349869 0,399744 0,449539 0,499219 y 0,000021 0,000167 0,000562 0,001333 0,002604 0,004499 0,007144 0,010662 0,015176 0,020810 Politechnika Białostocka - ZID L [m] = l · A 15,0000 30,0000 45,0000 60,0000 75,0000 90,0000 105,0000 120,0000 135,0000 150,0000 = L -7- X [m] = x · A 15,0000 30,0000 44,9994 59,9976 74,9610 = Xs 74,9928 89,9817 104,9607 119,9232 134,8617 149,7657 = X Y [m] = y · A 0,0063 0,0501 0,1686 0,3999 0,7809 = 0,5H 0,7812 1,3497 2,1432 3,1986 4,5528 6,2430 = Y mgr inż. Marek Motylewicz Przykład projektowania łuku poziomego nr 1 z symetrycznymi klotoidami, łuku poziomego nr 2 z niesymetrycznymi klotoidami i krzywej esowej łączącej oba łuki KK P S K P1 PK P a 1 a 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. 9. 10. 11. 1 a / PŁ K X [m] Y [m] 15,0000 30,0000 44,9994 59,9976 74,9610 = Xs1 74,9928 89,9817 104,9607 119,9232 134,8617 149,7657 = X1 0,0063 0,0501 0,1686 0,3999 0,7809 = 0,5H1 0,7812 1,3497 2,1432 3,1986 4,5528 6,2430 = Y1 Rys. 6. Po obustronnym wpisaniu krzywych (odbicie lustrzane – symetria) otrzymujemy rozwiązanie zadania – układ klotoid symetrycznych nr 1a i 1b dla łuku poziomego nr 1 (rys. 7) P KP B 1 b S KP 1 b KP KŁ K / K 1 b KK S K P P K P P 1a / P Ł K 1a 1a Rys. 7. Politechnika Białostocka - ZID -8- mgr inż. Marek Motylewicz Przykład projektowania łuku poziomego nr 1 z symetrycznymi klotoidami, łuku poziomego nr 2 z niesymetrycznymi klotoidami i krzywej esowej łączącej oba łuki Na potrzeby wpisania krzywej esowej możemy jednak pominąć wpisywanie krzywej nr 1b pozostawiając odsunięty łuk nr 1 (rys. 8) B KK S K P P K P P 1 a / P Ł K 1 a 1 a Rys. 8. 4.3.6. Obliczamy długość klotoid nr 1a i 1b (z podstawowego wzoru klotoidy) Aଵ ଶ 300ଶ Lଵ 150,00 m Rଵ 600 4.3.7. Obliczamy styczną T01 układu krzywa przejściowa – łuk poziomy (wg rys. 3) ଵ ଵᇱ ௦ଵ ଵ ∆ଵ ௦ଵ 208,54 74,9610 283,50 Politechnika Białostocka - ZID -9- mgr inż. Marek Motylewicz Przykład projektowania łuku poziomego nr 1 z symetrycznymi klotoidami, łuku poziomego nr 2 z niesymetrycznymi klotoidami i krzywej esowej łączącej oba łuki 5. Projektowanie układu klotoid niesymetrycznych nr 2 i 3 dla łuku poziomego nr 2 5.1. Ustalenie parametru A2 i A3 • warunek dynamiki: „Klotoida powinna być na tyle duża, aby przyrost przyspieszenia nie następował zbyt szybko.” A w1 ≥ Vp 3 ∆a gdzie: Vp - prędkość projektowa, Vp = 70 km/h = 19,44 m/s; ∆a - przyrost przyspieszenia dośrodkowego, dla Vp = 70 km/h wg Dz.U. nr 43 poz. 430 odczytano ∆a = 0,6 m/s3 . stąd obliczono: A w1 • 19,443 ≥ = 110,65 0,6 warunek geometrii: „Suma katów zwrotu obu klotoid łuku nie może być większa od kąta zwrotu trasy, gdyż nie byłaby zachowana geometryczna ciągłość łuku. Gdy suma katów klotoid równa jest kątowi zwrotu trasy, klotoidy stykają się (brak części łukowej) tworząc krzywą zwaną biklotoidą.” A w2 ≤ R ⋅ γ R2 = 500 m; γ2 = 52,69º = 0,9196 rad stąd obliczono: A w 2 ≤ 500 ⋅ 0,9196 = 479,48 • warunek estetyki: „Warunek został ustalony na podstawie oceny istniejących odcinków dróg. Stwierdzono, że klotoidy o kątach zwrotu od 3° do 30° dają najlepszą optyczną płynność trasy.” 1 R ≤ A w3 ≤ R 3 stąd obliczono: 166,67 ≤ A w 3 ≤ 500,00 Politechnika Białostocka - ZID - 10 - mgr inż. Marek Motylewicz Przykład projektowania łuku poziomego nr 1 z symetrycznymi klotoidami, łuku poziomego nr 2 z niesymetrycznymi klotoidami i krzywej esowej łączącej oba łuki • warunek minimalnego odsunięcia od stycznej: „Odsunięcie łuku kołowego powinno być zauważalne dla kierowcy.” A w 4 ≥ 4 24 ⋅ R 3 ⋅ H min Hmin = 0,5 m (dopuszczalne 0,2 m) przyjęto: Hmin = 0,5 m stąd obliczono: A w 4 ≥ 4 24 ⋅ 500 3 ⋅ 0,5 = 196,80 • warunek proporcji krzywych: „Ze względu na płynność trasy między długością klotoid a długością łuku kołowego powinna zachodzić odpowiednia proporcja.” Ł⋅R ≤ A w5 ≤ n +1 Ł⋅R n +1 gdzie: nzalecane = 1 do 2, ndopuszczalne = 0,5 do 4 przyjęto: n = 1 ÷ 2 stąd obliczono: 459,81 ⋅ 500 ≤ A w5 ≤ 2 +1 459,81 ⋅ 500 1+1 276,83 ≤ A w 5 ≤ 339,05 Tabela 5.1. Zestawienie obliczonych przedziałów wartości parametru A2 i A3 110,65 ≤ • Aw1 Aw2 ≤ 479,48 166,67 ≤ Aw3 ≤ 500,00 196,80 ≤ Aw4 276,83 ≤ Aw5 ≤ 339,05 Analizując wszystkie powyższe obliczenia przyjęto wartość parametru A2 = 290,00 m dla klotoidy nr 2 i wartość parametru A3 = 325,00 m dla klotoidy nr 3. Politechnika Białostocka - ZID - 11 - mgr inż. Marek Motylewicz Przykład projektowania łuku poziomego nr 1 z symetrycznymi klotoidami, łuku poziomego nr 2 z niesymetrycznymi klotoidami i krzywej esowej łączącej oba łuki 5.2. Dla obliczonych parametrów A2 i A3 odczytano z tablic wartości elementów klotoid jednostkowych i przeliczono je na wartości rzeczywiste • • Ustalenie parametru wejściowego do tablic ଶ ଶ 290 0,580 ଶ 500 ଷ ଷ 325 0,650 ଶ 500 Odczytanie z tablic Lipińskiego wartości elementów klotoidy jednostkowej nr 2 i obliczenie wartości rzeczywistych Tabela 5.2. Wartości klotoidy jednostkowej nr 2 i obliczenie wartości rzeczywistych Wartości klotoidy jednostkowej • Wartości rzeczywiste szukanej klotoidy (wielkości liniowe x A2) τ2 = 9º 38’ 14’’ τ2 = 9,6372º (przeliczone na wartość dziesiętną) x2 = 0,578361 X2 = 167,7247 m y2 = 0,032453 Y2 = 9,4114 m xs2 = 0,289727 Xs2 = 84,0208 m h2 = 0,008122 H2 = 2,3554 m l2 = 0,580000 L2 = 168,2000 m (długość zaprojektowanej klotoidy) Odczytanie z tablic Lipińskiego wartości elementów klotoidy jednostkowej nr 3 i obliczenie wartości rzeczywistych Tabela 5.3. Wartości klotoidy jednostkowej nr 3 i obliczenie wartości rzeczywistych Wartości klotoidy jednostkowej Wartości rzeczywiste szukanej klotoidy (wielkości liniowe x A3) τ3 = 12º 06’ 13’’ τ3 = 12,1036º (przeliczone na wartość dziesiętną) x3 = 0,647105 X3 = 210,3091 m y3 = 0,045625 Y3 = 14,8281 m xs3 = 0,324517 Xs3 = 105,4680 m h3 = 0,011424 H3 = 3,7128 m l3 = 0,650000 L3 = 211,2500 m (długość zaprojektowanej klotoidy) Politechnika Białostocka - ZID - 12 - mgr inż. Marek Motylewicz Przykład projektowania łuku poziomego nr 1 z symetrycznymi klotoidami, łuku poziomego nr 2 z niesymetrycznymi klotoidami i krzywej esowej łączącej oba łuki 5.3. Kreślenie układu klotoid niesymetrycznych nr 2 i 3 dla łuku poziomego nr 2 τ γ α ∆ τ γ ∆ UWAGA: Wartości Ts2’ oraz Ts3’ mogą być mniejsze od T2 (ujemne delty) w zależności od kąta zwrotu γ oraz wartości przesunięć łuku H2 i H3 Rys. 9. Przypadek łuku poziomego z niesymetrycznymi klotoidami 5.3.1. Przesuwamy łuk kołowy o wartość H2 i H3 prostopadle od obu stycznych trasy (łuk po przesunięciu musi mieć tą samą wartość promienia!!!) ; H3 = 3,7128 m ∆ H2 = 2,3554 m C ∆ Politechnika Białostocka - ZID - 13 - mgr inż. Marek Motylewicz Przykład projektowania łuku poziomego nr 1 z symetrycznymi klotoidami, łuku poziomego nr 2 z niesymetrycznymi klotoidami i krzywej esowej łączącej oba łuki ∆ ∆ Rys. 10. 5.3.2. Obliczamy wartości stycznych Ts2’ oraz Ts3’ oraz wartości przesunięcia poziomego ∆2 i ∆3 (wg rys. 9) ௦ଶᇱ ଶ ∆ଶ ∆ଶ ଶ ଷ 2,3554 3,7128 , ଶ sin ଶ 52,69° sin 52,69° ௦ଶᇱ ଶ ∆ଶ 247,60 2,87 250,47 ௦ଷᇱ ଶ ∆ଷ ∆ଷ ଷ ଶ 3,7128 2,3554 !, "# ଶ sin ଶ 52,69° sin 52,69° ௦ଷᇱ ଶ ∆ଷ 247,60 0,13 247,73 5.3.3. Odmierzamy na rysunku wartości Ts2’ oraz Xs2 ; 0,5·H2 ; X2 oraz Y2 (z tabeli 5.2) oraz wartości Ts3’ oraz Xs3 ; 0,5·H3 ; X3 oraz Y3 (z tabeli 5.3) W ten sposób wyznaczamy trzy główne punkty projektowanej klotoidy: − początek (PKP) – wyznacza go początek Xs − środek (SKP) – wyznacza go odcięta Xs (Ts’) oraz rzędna 0,5·H − koniec (KKP) – wyznacza go odcięta X oraz rzędna Y Politechnika Białostocka - ZID - 14 - mgr inż. Marek Motylewicz Przykład projektowania łuku poziomego nr 1 z symetrycznymi klotoidami, łuku poziomego nr 2 z niesymetrycznymi klotoidami i krzywej esowej łączącej oba łuki PK P3 KŁ K2 /P KP 3 P3 ∆ SK K K P 2 / P Ł K 2 S K P 2 P K P C 2 ∆ Rys. 11. 5.3.4. Odczytujemy z tablic punkty pośrednie (zakładając krok wartości „l”) i tyczymy kolejne punkty obu klotoid metodą rzędnych i odciętych od PKP klotoida nr 2, A = 290,00 m l 0,050 0,100 0,150 0,200 0,250 0,300 0,350 0,400 0,450 0,500 0,550 0,580 x 0,050000 0,100000 0,149998 0,199992 0,249976 0,299939 0,349869 0,399744 0,449539 0,499219 0,548743 0,578361 y 0,000021 0,000167 0,000562 0,001333 0,002604 0,004499 0,007144 0,010662 0,015176 0,020810 0,027684 0,032453 Politechnika Białostocka - ZID L [m] = l · A 14,5000 29,0000 43,5000 58,0000 72,5000 87,0000 101,5000 116,0000 130,5000 145,0000 159,5000 168,2000 = L - 15 - X [m] = x · A 14,5000 29,0000 43,4994 57,9977 72,4930 84,0208 = Xs 86,9823 101,4620 115,9258 130,3663 144,7735 159,1355 167,7247 = X Y [m] = y · A 0,0061 0,0484 0,1630 0,3866 0,7552 1,1777 = 0,5H 1,3047 2,0718 3,0920 4,4010 6,0349 8,0284 9,4114 = Y mgr inż. Marek Motylewicz Przykład projektowania łuku poziomego nr 1 z symetrycznymi klotoidami, łuku poziomego nr 2 z niesymetrycznymi klotoidami i krzywej esowej łączącej oba łuki 2 / P ŁK 2 S KP 2 P KP 2 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. 9. 10. 11. 12. 13. X [m] Y [m] 14,5000 29,0000 43,4994 57,9977 72,4930 84,0208 = Xs2 86,9823 101,4620 115,9258 130,3663 144,7735 159,1355 167,7247 = X2 0,0061 0,0484 0,1630 0,3866 0,7552 1,1777 = 0,5H2 1,3047 2,0718 3,0920 4,4010 6,0349 8,0284 9,4114 = Y2 Rys. 12. klotoida nr 3, A = 325,00 m l 0,050 0,100 0,150 0,200 0,250 0,300 0,350 0,400 0,450 0,500 0,550 0,600 0,650 x 0,050000 0,100000 0,149998 0,199992 0,249976 0,299939 0,349869 0,399744 0,449539 0,499219 0,548743 0,598059 0,647105 y 0,000021 0,000167 0,000562 0,001333 0,002604 0,004499 0,007144 0,010662 0,015176 0,020810 0,027684 0,035917 0,045625 Politechnika Białostocka - ZID L [m] = l · A 16,2500 32,5000 48,7500 65,0000 81,2500 97,5000 113,7500 130,0000 146,2500 162,5000 178,7500 195,0000 211,2500 = L - 16 - X [m] = x · A 16,2500 32,5000 48,7494 64,9974 81,2422 97,4802 105,4680 = Xs 113,7074 129,9168 146,1002 162,2462 178,3415 194,3692 210,3091 = X Y [m] = y · A 0,0068 0,0543 0,1827 0,4332 0,8463 1,4622 1,8564 = 0,5H 2,3218 3,4652 4,9322 6,7633 8,9973 11,6730 14,8281 = Y mgr inż. Marek Motylewicz Przykład projektowania łuku poziomego nr 1 z symetrycznymi klotoidami, łuku poziomego nr 2 z niesymetrycznymi klotoidami i krzywej esowej łączącej oba łuki 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. 9. 10. 11. 12. 13. 14. 3 X [m] Y [m] 16,2500 32,5000 48,7494 64,9974 81,2422 97,4802 105,4680 = Xs3 113,7074 129,9168 146,1002 162,2462 178,3415 194,3692 210,3091 = X3 0,0068 0,0543 0,1827 0,4332 0,8463 1,4622 1,8564 = 0,5H3 2,3218 3,4652 4,9322 6,7633 8,9973 11,6730 14,8281 = Y3 KŁ K2 /P KP SK P 3 3 Rys. 13. Po wpisaniu klotoid o parametrach A2 = 290 i A3 = 325 otrzymujemy rozwiązanie zadania – układ klotoid niesymetrycznych nr 2 i 3 dla łuku poziomego nr 3 (rys. 14) PK P3 S K P3 K Ł K 2 /P K P 3 PŁK K K P2 / 2 S K P2 PK P 2 C Rys. 14. Politechnika Białostocka - ZID - 17 - mgr inż. Marek Motylewicz Przykład projektowania łuku poziomego nr 1 z symetrycznymi klotoidami, łuku poziomego nr 2 z niesymetrycznymi klotoidami i krzywej esowej łączącej oba łuki Na potrzeby wpisania krzywej esowej możemy jednak pominąć wpisywanie krzywej nr 2 pozostawiając odsunięty łuk nr 2 (rys. 15) PK P3 SK KŁ K2 /P K P P3 3 C Rys. 15. 5.3.5. Obliczamy długość klotoid nr 2 i 3 (z podstawowego wzoru klotoidy) Aଶ ଶ 290ଶ Lଶ 168,20 m Rଵ 500 Lଷ Aଷ ଶ 325ଶ 211,25 m Rଵ 500 5.3.6. Obliczamy styczne T02 i T03 układu krzywa przejściowa – łuk poziomy (wg rys. 9) ଶ ௦ଶᇱ ௦ଶ ଶ ∆ଶ ௦ଶ 250,47 84,0208 334,49 ଷ ௦ଷᇱ ௦ଷ ଶ ∆ଷ ௦ଷ 247,73 105,4680 353,20 Politechnika Białostocka - ZID - 18 - mgr inż. Marek Motylewicz Przykład projektowania łuku poziomego nr 1 z symetrycznymi klotoidami, łuku poziomego nr 2 z niesymetrycznymi klotoidami i krzywej esowej łączącej oba łuki 6. Projektowanie krzywej esowej łączącej łuki poziome nr 1 i nr 2 Rys. 16. 6.1. Sprawdzenie potrzeby wpisania krzywej esowej P K P S K P K Ł K 2 / P K P 3 3 K K P 2 / P Ł K 2 S K P 2 P K P 2 P K P 1 b 1 b K Ł K S K P B C 1 / K K P 1 b K K P S K P P K P 1 a / P Ł K 1 1 a 1 a Rys. 17. Politechnika Białostocka - ZID - 19 - mgr inż. Marek Motylewicz 3 Przykład projektowania łuku poziomego nr 1 z symetrycznymi klotoidami, łuku poziomego nr 2 z niesymetrycznymi klotoidami i krzywej esowej łączącej oba łuki T01 + T02 ≤ |BC| Jeżeli warunek jest spełniony nie ma potrzeby projektowania krzywej esowej, lecz można ją zaprojektować. 283,50 + 334,49 = 617,99 m < 759,36 m Warunek spełniony. Zadecydowano jednak o wpisaniu krzywej esowej z uwagi na poprawę płynności trasy (odcinek prosty pomiędzy punktami PKP1b oraz PKP2 miałby długość 141,37 m) 6.2. Obliczenie parametru AE krzywej esowej D P K P SK K Ł K 2 / P K P P 3 3 3 C B P KK 1 a / K P Ł S K P P K P 1 a 1 a A Rys. 18. Po połączeniu środków okręgów tworzących łuki nr 1 i nr 2 odczytano długość odcinka E = 44,03 m – odległość pomiędzy okręgami. Politechnika Białostocka - ZID - 20 - mgr inż. Marek Motylewicz 2ଵ · ଶ 2 · 600 · 500 6000,00 600 500 ଵ ଶ · 12 · · 3 · ଶ 2 UWAGA: Dla łuków poziomych o równych promieniach nie oblicza się tych danych, a parametr A oblicza się bezpośrednio ze wzoru (R = R1 = R2): Przykład projektowania łuku poziomego nr 1 z symetrycznymi klotoidami, łuku poziomego nr 2 z niesymetrycznymi klotoidami i krzywej esowej łączącej oba łuki ଵ ଶ 0,5 · 0,5 ଵ 0,5 · ଶ 0,5 600 500 0,5 · 44,03 · 0,5 · 44,03 6000 600 0,5 · 44,03 · 6000 500 0,5 · 44,03 0,02609475 !"#0,02609475 1,494780° 0,02608883 "!% &ா 2√3 · · 2√3 · 0,02608883 · 6000 542,24618330 Parametr szukanej krzywej wynosi: (ா &ா · ଵ · ଶ 542,24618330 · 600 · 500 )*+, ,,*-.* ଵ ଶ 600 500 6.3. Dla obliczonego parametr AE odczytano z tablic wartości elementów klotoid jednostkowych i przeliczono je na wartości rzeczywiste • Ustalenie parametru wejściowego do tablic /ଵா /ଶா • (ா 384,558608 0,640931 ଵ 600 (ா 384,558608 0,769117 ଶ 500 Odczytanie z tablic Lipińskiego wartości elementów klotoidy jednostkowej nr 1E (należy interpolować aby odczytać dokładne wartości) i obliczenie wartości rzeczywistych Schemat interpolacyjny 1: l τ 0,640000 931 11°44’03” +2’03” 0,640931 ∆ x 2’12” 0,637321 +911 11°46’06” 0,638232 Politechnika Białostocka - ZID ∆ y 979 0,043560 +190 ∆ xs 204 0,319553 +463 0,043750 - 21 - 0,320016 ∆ h 497 0,010906 +47 0,010953 ∆ r ∆ 51 1,562500 -2270 -2438 1,560230 mgr inż. Marek Motylewicz Przykład projektowania łuku poziomego nr 1 z symetrycznymi klotoidami, łuku poziomego nr 2 z niesymetrycznymi klotoidami i krzywej esowej łączącej oba łuki Tabela 6.1. Wartości klotoidy jednostkowej nr 1E i obliczenie wartości rzeczywistych Wartości klotoidy jednostkowej • Wartości rzeczywiste szukanej klotoidy (wielkości liniowe x AE) τ1Ε = 11º 46’ 06” τ1Ε = 11,768333º (przeliczone na wartość dziesiętną) x1E = 0,638232 X1E = 245,437610 m y1E = 0,043750 Y1E = 16,824439 m xs1E = 0,320016 Xs1E = 123,064907 m h1E = 0,010953 H1E = 4,212070 m r1E = 1,560230 R1E = 600,000000 m l1E = 0,640931 L1E = 246,475533 m (długość zaprojektowanej klotoidy) Odczytanie z tablic Lipińskiego wartości elementów klotoidy jednostkowej nr 2E (należy interpolować aby odczytać dokładne wartości) i obliczenie wartości rzeczywistych Schemat interpolacyjny 2: l τ ∆ x ∆ y ∆ xs ∆ h ∆ r ∆ 0,769000 117 16°56’28” +0’19” 2’39” 0,762304 +112 957 0,075321 +34 291 0,383382 +58 493 0,018889 +9 74 1,300390 -198 -1689 0,769117 16°56’47” 0,762416 0,075355 0,383440 0,018898 1,300192 Tabela 6.2. Wartości klotoidy jednostkowej nr 2E i obliczenie wartości rzeczywistych Wartości klotoidy jednostkowej Wartości rzeczywiste szukanej klotoidy (wielkości liniowe x AE) τ2Ε = 16º 56’ 74’’ τ2Ε = 16,946389º (przeliczone na wartość dziesiętną) x2E = 0,762416 X2E = 293,193636 m y2E = 0,075355 Y2E = 28,978414 m xs2E = 0,383440 Xs2E = 147,455153 m h2E = 0,018898 H2E = 7,267389 m r2E = 1,300192 R2E = 500,000000 m l2E = 0,769117 L2E = 295,770563 m (długość zaprojektowanej klotoidy) Politechnika Białostocka - ZID - 22 - mgr inż. Marek Motylewicz Przykład projektowania łuku poziomego nr 1 z symetrycznymi klotoidami, łuku poziomego nr 2 z niesymetrycznymi klotoidami i krzywej esowej łączącej oba łuki 6.4. Obliczenie kąta δ i długości odcinka F 0 1௦ଵ 1௦ଶ "ଵ 2ଵ "ଶ 2ଶ 0,320016 0,383440 0,243387 1,560230 0,010953 1,300192 0,018898 0 0 !"#0,243387 13,67910448° 3 4௦ଵ · 0 ௦ଵ ଵ 5ଵ · 0 ௦ଵ 3 600 4,212070 · 0,243387 123,064907 23,992456 UWAGA: Dla łuków poziomych o równych promieniach F = 0. 6.5. Wykreślenie krzywej esowej łączącej dwa łuki poziome o promieniach R1 i R2 6.5.1. Odłożenie obliczonego kąta δ od prostej łączącej środki okręgów R1 i R2 P K P S K P δ= K Ł K 2 / P K P 3 3 3 C B P K K 1a / K P Ł SK P K P P 1 a 1 a =δ A Rys. 19. Politechnika Białostocka - ZID - 23 - mgr inż. Marek Motylewicz Przykład projektowania łuku poziomego nr 1 z symetrycznymi klotoidami, łuku poziomego nr 2 z niesymetrycznymi klotoidami i krzywej esowej łączącej oba łuki 6.5.2. Odłożenie obliczonych wartości odcinków H1E oraz H2E na przedłużeniu prostych powstałych po odłożeniu kąta δ w miejscu przecięcia się tych prostych z łukami Połączenie końców odcinków H1E oraz H2E daje nam styczną główną krzywej esowej (jasnoniebieska linia). D P K P S K P KŁ K 2 / 3 3 PK P3 C B P1 KK a / K PŁ S K P P K P 1 a 1 a A Rys. 20. Politechnika Białostocka - ZID - 24 - mgr inż. Marek Motylewicz Przykład projektowania łuku poziomego nr 1 z symetrycznymi klotoidami, łuku poziomego nr 2 z niesymetrycznymi klotoidami i krzywej esowej łączącej oba łuki 6.5.3. Odłożenie obliczonego odcinka F (wzdłuż stycznej) od punktu przecięcia prostej łączącej okręgi R1 i R2 ze styczną główną w stronę okręgu o większym promieniu Wyznaczony punkt jest początkiem układu współrzędnych (wyznacza oś Y) D P K P S K P KŁ K 2 / 3 3 PK P3 C B P1 KK a / K PŁ S K P P K P 1 a 1 a A Rys. 21. Politechnika Białostocka - ZID - 25 - mgr inż. Marek Motylewicz Przykład projektowania łuku poziomego nr 1 z symetrycznymi klotoidami, łuku poziomego nr 2 z niesymetrycznymi klotoidami i krzywej esowej łączącej oba łuki 6.5.4. Odłożenie od początku układu współrzędnych odcinków Xs1E i 0,5Hs1E ; X1E i Y1E oraz Xs2E i 0,5Hs2E ; X2E i Y2E Po tej czynności mamy już 5 punktów przez które przebiegać będzie krzywa esowa (łącznie z początkiem układu współrzędnych – punkt przegięcia krzywej) D P K P S K P KŁ K 2 / 3 3 PK P3 C B P1 KK a / K PŁ S K P P K P 1 a 1 a A K K E SK E PK E Rys. 22. Politechnika Białostocka - ZID - 26 - mgr inż. Marek Motylewicz Przykład projektowania łuku poziomego nr 1 z symetrycznymi klotoidami, łuku poziomego nr 2 z niesymetrycznymi klotoidami i krzywej esowej łączącej oba łuki 6.5.5. Aby dokładnie wykreślić krzywe odczytujemy z tablic punkty pośrednie (zakładając krok wartości „l”) i tyczymy kolejne punkty obu klotoid 1E i 2E metodą rzędnych i odciętych od początku układu współrzędnych klotoida nr 1E, AE = 384,558608 m l 0,050 0,100 0,150 0,200 0,250 0,300 0,350 0,400 0,450 0,500 0,550 0,600 0,640931 x 0,050000 0,100000 0,149998 0,199992 0,249976 0,299939 0,349869 0,399744 0,449539 0,499219 0,548743 0,598059 0,638232 y 0,000021 0,000167 0,000562 0,001333 0,002604 0,004499 0,007144 0,010662 0,015176 0,020810 0,027684 0,035917 0,043750 L [m] = l · A 19,227930 38,455861 57,683791 76,911722 96,139652 115,367582 134,595513 153,823443 173,051374 192,279304 211,507234 230,735165 246,475533 = L X [m] = x · A 19,227930 38,455861 57,683022 76,908645 96,130423 115,344124 123,064907 = Xs 134,545136 153,724996 172,874092 191,978964 211,023844 229,988737 245,437610 = X Y [m] = y · A 0,008076 0,064221 0,216122 0,512617 1,001391 1,730129 2,106035 = 0,5H 2,747287 4,100164 5,836061 8,002665 10,646121 13,812192 16,824439 = Y klotoida nr 2E, AE = 384,558608 m l 0,050 0,100 0,150 0,200 0,250 0,300 0,350 0,400 0,450 0,500 0,550 0,600 0,650 0,700 0,750 0,769117 x 0,050000 0,100000 0,149998 0,199992 0,249976 0,299939 0,349869 0,399744 0,449539 0,499219 0,548743 0,598059 0,647105 0,695810 0,744089 0,762416 y 0,000021 0,000167 0,000562 0,001333 0,002604 0,004499 0,007144 0,010662 0,015176 0,020810 0,027684 0,035917 0,045625 0,056922 0,069916 0,075355 Politechnika Białostocka - ZID L [m] = l · A 19,227930 38,455861 57,683791 76,911722 96,139652 115,367582 134,595513 153,823443 173,051374 192,279304 211,507234 230,735165 249,963095 269,191026 288,418956 295,770563 = L - 27 - X [m] = x · A 19,227930 38,455861 57,683022 76,908645 96,130423 115,344124 134,545136 147,455153 = Xs 153,724996 172,874092 191,978964 211,023844 229,988737 248,849798 267,579725 286,145830 293,193636 = X Y [m] = y · A 0,008076 0,064221 0,216122 0,512617 1,001391 1,730129 2,747287 3,633695 = 0,5H 4,100164 5,836061 8,002665 10,646121 13,812192 17,545486 21,889845 26,886800 28,978414 = Y mgr inż. Marek Motylewicz Przykład projektowania łuku poziomego nr 1 z symetrycznymi klotoidami, łuku poziomego nr 2 z niesymetrycznymi klotoidami i krzywej esowej łączącej oba łuki Y [m] 19,227930 38,455861 57,683022 76,908645 96,130423 115,344124 123,064907 = Xs1E 134,545136 153,724996 172,874092 191,978964 211,023844 229,988737 245,437610 = X1E 0,008076 0,064221 0,216122 0,512617 1,001391 1,730129 2,106035 = 0,5H1E 2,747287 4,100164 5,836061 8,002665 10,646121 13,812192 16,824439 = Y1E 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. 9. 10. 11. 12. 13. 14. 15. 16. 17. X [m] Y [m] 19,227930 38,455861 57,683022 76,908645 96,130423 115,344124 134,545136 147,455153 = Xs2E 153,724996 172,874092 191,978964 211,023844 229,988737 248,849798 267,579725 286,145830 293,193636 = X2E 0,008076 0,064221 0,216122 0,512617 1,001391 1,730129 2,747287 3,633695 = 0,5H2E 4,100164 5,836061 8,002665 10,646121 13,812192 17,545486 21,889845 26,886800 28,978414 = Y2E K K E 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. 9. 10. 11. 12. 13. 14. X [m] SK E PK E Rys. 23. Po wpisaniu obu krzywych 1E i 2E otrzymujemy rozwiązanie zadania – wykreśloną krzywą esową łączącą łuki poziome nr 1 i nr 2: P K P SK P K Ł K 2 / P K P 3 3 3 KK 2 PŁ K E / C S K E B K Ł K 1 E / P K KK P1 a / P1 K PK PŁ SK P1 a a A Rys. 24. Politechnika Białostocka - ZID - 28 - mgr inż. Marek Motylewicz Przykład projektowania łuku poziomego nr 1 z symetrycznymi klotoidami, łuku poziomego nr 2 z niesymetrycznymi klotoidami i krzywej esowej łączącej oba łuki 7. Obliczenie skrócenia trasy po wpisaniu krzywych przejściowych δ= ϕ= τ2Ε = C B = τ1Ε =ϕ =δ Rys. 25. 7.1. Obliczenia długości łuku poziomego nr 1 po skróceniu Nowy kąt zwrotu łuku poziomego nr1: Kąt ϕ odczytano z rysunku (kąt pomiędzy prostą łączącą środki okręgów tworzących łuki poziome nr 1 i nr 2 oraz pomiędzy pierwotnym położeniem promienia R1 prostopadłego do odcinka |BC|) i wynosi on 15,2180° 38,24 7,1619 11,7683 13,6791 15,2180 20,8487° Ł, 600 · · 20,8487° 218,3271 180° 180° 7.2. Obliczenie długości łuku poziomego nr 2 po skróceniu Nowy kąt zwrotu łuku poziomego nr2: Kąt ϕ odczytano z rysunku (kąt pomiędzy prostą łączącą środki okręgów tworzących łuki poziome nr 1 i nr 2 oraz pomiędzy pierwotnym położeniem promienia R2 prostopadłego do odcinka |BC|) i wynosi on 15,2180° 52,69 12,1036 16,9464 13,6791 15,2180 25,1789° Ł, Politechnika Białostocka - ZID 500 · · 25,1789° 219,7274 180° 180° - 29 - mgr inż. Marek Motylewicz Przykład projektowania łuku poziomego nr 1 z symetrycznymi klotoidami, łuku poziomego nr 2 z niesymetrycznymi klotoidami i krzywej esowej łączącej oba łuki 7.3. Obliczenie skrócenia trasy | | ! Ł | "| ! ! Ł |"#| ! ௦௧ 526,22 208,00 400,45 759,36 208,00 247,60 459,81 520,21 247,60 $ %&'(, )' * | | ! Ł, Ł, |"#| ! ௪ 526,22 283,50 150,00 218,3271 542,2462 219,7274 211,25 520,21 353,20 $ %&'%, +) * ∆ 1754,85 1751,28 -, '& * 8. Zestawienie długości trasy PPT = 0,00 m km 7+200,00 PKP1a = |AB| – T01 = 526,22 – 283,50 = 242,72 m km 7+442,72 SKP1a = PKP1a + 0,5 · L1 = 242,72 + 0,5 · 150,00 = 317,72 m km 7+517,72 KKP1a / PŁK1 = PKP1a + L1 = 242,72 + 150,00 = 392,72 m km 7+592,72 SŁK1 = PŁK1 + 0,5 · Ł1,nowy = 392,72 + 0,5 · 218,3271 = 501,88 m km 7+701,88 KŁK1 / PKE = PŁK1 + Ł1,nowy = 392,72 + 218,3271 = 611,05 m km 7+811,05 SKE = PKE + L1E = 611,05 + 246,4755 = 857,53 m km 8+057,53 KKE / PŁK2 = PKE + LE = 611,05 + 542,2462 = 1153,30 m km 8+353,30 SŁK2 = PŁK2 + 0,5 · Ł2,nowy = 1153,30 + 0,5 · 219,7274 = 1263,16 m km 8+463,16 KŁK2 / KKP3 = PŁK2 + Ł2,nowy = 1153,30 + 219,7274 = 1373,03 m km 8+573,03 SKP3 = KKP3 + 0,5 · L3 = 1373,03 + 0,5 · 211,25 = 1478,66 m km 8+678,66 PKP3 = KKP3 + L3 = 1373,03 + 211,25 = 1584,28 m km 8+784,28 KPT = PKP3 + (|CD| – T03) = 1584,28 + (520,21 – 353,20) = 1751,28 m km 8+951,28 Politechnika Białostocka - ZID - 30 - mgr inż. Marek Motylewicz Przykład projektowania łuku poziomego nr 1 z symetrycznymi klotoidami, łuku poziomego nr 2 z niesymetrycznymi klotoidami i krzywej esowej łączącej oba łuki 9. Wytyczenie hektometrów na osi trasy K P T D PK P3 S K P3 KŁ K 2 / P K P 3 K2 S Ł P Ł K E / K K 2 C S K E B K Ł K 1 E /P K K1 S Ł a P1 KK A 1a K PŁ P K P / S K P 1a P P T Rys. 26. Politechnika Białostocka - ZID - 31 - mgr inż. Marek Motylewicz