Ekspertyza dotycząca Centralnego Repozytorium Informacji

Transkrypt

Ekspertyza dotycząca
Centralnego Repozytorium
Informacji Publicznych
(CRIP)
Dla
Ministerstwo Administracji i Cyfryzacji
Ekspertyza dotycząca Centralnego Repozytorium Informacji Publicznych (CRIP)
Metryka dokumentu, spis treści
2 / 48
Metryka dokumentu
Tytuł: Ekspertyza dotycząca Centralnego Repozytorium Informacji Publicznych (CRIP)
Klient: Ministerstwo Administracji i Cyfryzacji
Projekt: Centralne Repozytorium Informacji Publicznej
Temat: Wynik prac eksperckich dotyczących określenia rekomendowanych rozwiązań
technicznych dla budowy systemu informatycznego CRIP, podejścia do wdrożenia
i standardów jego technicznych oraz kluczowych kryteriów oceny ofert na
realizację i wdrożenie CRIP.
Autor: Sebastian Konkol
Wersja: 1.0 (7)
Status: Gotowy dokument
Liczba stron: 48
Szablon: LongTS.dot
Nazwa pliku: MAiC_CRIP_Ekspertyza_1.00.docx
Historia zmian
Wersja
Data
Kto
Opis
0.1
2012-12-10
Sebastian Konkol
Stworzenie dokumentu, określenie struktury,
określenie kontekstu przedsięwzięcia.
0.2
2012-12-22
Sebastian Konkol
Uzupełnienie dokumentu o opis architektury.
Przekazanie takiej wersji dokumentu do
weryfikacji Klienta.
0.3
2013-01-03
Sebastian Konkol
Uzupełnienie dokumentu o opis formuły
realizacji prac, standardów technicznych oraz
infrastruktury teleinformatycznej. Przekazanie
takiej wersji dokumentu do weryfikacji Klienta.
0.4
2013-01-10
Sebastian Konkol
Usunięcie części społecznościowej serwisu z
koncepcji rozwiązania. Uzupełnienie o
specyfikację wymagań, strukturę serwisu WWW,
infrastrukturę sprzętową i słownik pojęć.
weryfikacji Klienta.
0.5
2013-01-14
Sebastian Konkol
Uzupełnienie o kluczowe czynniki sukcesu,
kryteria oceny ofert i wnioski końcowe.
akceptacji Klienta.
1.0
2013-01-19
Sebastian Konkol
Uzupełnienie o uwagi recenzentów. Zmiana
statusu dokumentu. Przekazane do odbioru
formalnego.
Metryka dokumentu, spis treści
3 / 48
Spis treści
1.
WPROWADZENIE ................................................................... 4
2.
ROZWIĄZANIE INFORMATYCZNE ......................................... 6
2.1.
2.2.
2.3.
3.
3.1.
3.2.
4.
4.1.
4.2.
4.3.
5.
5.1.
5.2.
5.3.
6.
KONTEKST PRZEDSIĘWZIĘCIA .............................................................................. 6
ARCHITEKTURA SYSTEMU CRIP ........................................................................... 7
SPECYFIKACJA KLUCZOWYCH WYMAGAŃ................................................................ 22
SPOSÓB URUCHAMIANIA I STANDARDY TECHNICZNE ...... 28
FORMUŁA REALIZACJI PRAC ............................................................................... 28
PROPOZYCJE STANDARDÓW .............................................................................. 31
INFRASTRUKTURA TELEINFORMATYCZNA ......................... 35
ISTOTNE ZAŁOŻENIA ....................................................................................... 35
TOPOLOGIA I ELEMENTY INFRASTRUKTURY TELEINFORMATYCZNEJ ............................... 36
INFRASTRUKTURA SPRZĘTOWA........................................................................... 37
KLUCZOWE KRYTERIA OCENY OFERT ................................. 38
WYMAGANIA WYNIKAJĄCE Z KLUCZOWYCH CZYNNIKÓW SUKCESU CRIP ........................ 38
WYMAGANIA WYNIKAJĄCE Z PODEJŚCIA DO REALIZACJI I WDROŻENIA ........................... 41
KRYTERIA OCENY OFERT .................................................................................. 43
WNIOSKI KOŃCOWE ........................................................... 47
Wprowadzenie
4 / 48
1. Wprowadzenie
Niniejsze opracowanie powstało jako wynik prac doradczych prowadzonych dla
Departamentu Społeczeństwa Informacyjnego Ministerstwa Administracji i Cyfryzacji
przez TwisterSolve Sebastian Konkol, których zakres został wyznaczony przez umowę z
dnia 21 grudnia 2012 roku.
Cel i zawartość dokumentu
Dokument ten podsumowuje wyniki prac eksperckich, analitycznych i warsztatowych,
jakie zostały przeprowadzone w związku z realizacją wyżej wskazanej umowy. Na zakres
wyników składają się:
rekomendowane rozwiązania techniczne w zakresie budowy rozwiązania
informatycznego CRIP – określone w rozdziale 2. Rozwiązanie informatyczne;
rekomendowane rozwiązania techniczne w zakresie podejścia do wdrożenia CRIP
i jego standardów technicznych – opisane w rozdziale 3. Sposób uruchamiania i
standardy techniczne;
rekomendowane elementy i topologia infrastruktury teleinformatycznej dla
systemu CRIP – wykazane w rozdziale 4. Infrastruktura teleinformatyczna;
najważniejsze kryteria wyboru potencjalnego wykonawcy CRIP – wymienione w
rozdziale 5. Kluczowe kryteria oceny ofert.
Niniejsze opracowanie ma posłużyć jako materiał merytoryczny dla przygotowania
specyfikacji istotnych warunków zamówienia na realizację i wdrożenie Centralnego
Repozytorium Informacji Publicznych, a także rozporządzenia ministra właściwego ds.
informatyzacji w zakresie wymaganym przez Ustawę z dnia 16 września 2011 roku o
zmianie ustawy o dostępie do informacji publicznej oraz niektórych innych ustaw
(Ustawa).
Zawartość tego dokumentu została przygotowana przez jego autora, a następnie
poddana weryfikacji i uzupełnieniom w wyniku serii spotkań i warsztatów
przeprowadzonych wspólnie z zespołem przedstawicieli MAiC zajmującym się
przygotowaniem i przeprowadzeniem postępowania przetargowego na realizację i
wdrożenie CRIP.
Otwartość i informacje a platforma technologiczna
Podstawowym celem konstrukcji rozwiązań informatycznych prezentowanych w tym
opracowaniu jest sprostanie wymaganiom określonym przez rolę centralnego
repozytorium w kontekście udostępnienia informacji publicznych i ponownego ich
wykorzystania. Na czas tworzenia tego opracowania prowadzone są jednak inne
przedsięwzięcia, przede wszystkim Otwarte Zasoby 1, których charakter wskazuje na
możliwość wykorzystania tego samego rozwiązania informatycznego także w ich
przypadkach.
Koncepcje platformy technologicznej opisanej w tym dokumencie wykraczają więc w kilku
aspektach poza bezpośrednie zadania centralnego repozytorium w odniesieniu do
informacji publicznych. Intencją autora niniejszego opracowania było uzupełnienie
1
Projekt Otwarte Zasoby zainicjowany i prowadzony przez Ministerstwo Administracji i Cyfryzacji,
http://mac.gov.pl/otwarte-zasoby/
Wprowadzenie
5 / 48
koncepcji systemu informatycznego o takie rozwiązania (szczególnie w obszarze
licencjonowania dostępu do informacji otwartej, a co za tym idzie, prowadzenia
rozliczeń), które ułatwią w przyszłości wykorzystanie platformy w innych
przedsięwzięciach o podobnym charakterze.
Słownik używanych pojęć
Termin
Wyjaśnienie
Źródło informacji
Podmiot zobowiązany zapisami ustawy o dostępie do informacji publicznej do
udostępnienia w CRIP wskazanych w rozporządzeniu zasobów informacji publicznej.
Zasób informacji
Dobrze określony podzbiór informacji publicznych, powiązanych znaczeniowo (np.
przedmiotowo) pochodzących z określonego źródła informacji; także: zasób
informacyjny.
Kwant informacji
Jednostkowa informacja publiczna, której charakter techniczny nakazuje traktować ją
jako niepodzielną pod względem semantycznym (np. dokument PDF lub tabela bazy
danych).
System CRIP
System informatyczny pełniący rolę centralnego repozytorium, zgodnie z zapisami
ustawy o dostępie do informacji publicznej.
Źródło zewnętrzne
Źródło informacji, którego zasoby informacyjne są fizycznie składowane w
repozytoriach zlokalizowanych poza Systemem CRIP i udostępniające kwanty
informacji z tych zasobów na żądanie użytkowników.
Źródło wewnętrzne
Źródło informacji, którego zasoby informacyjne są fizycznie składowane w
repozytoriach zlokalizowanych wewnątrz Systemu CRIP.
Dane niestrukturalne
Kwanty informacji, których struktura wewnętrzna nie jest związana z danymi
przenoszonymi przez ten kwant w sposób zapewniający możliwość sformalizowanego
wyszukiwania tych danych, np. PDF, arkusz kalkulacyjny, obraz, multimedia.
Dane strukturalne
Kwanty informacji, których struktura wewnętrzna zapewnia możliwość
przeszukiwania ich zawartości przy wykorzystaniu sformalizowanego, strukturalnego
języka zapytań, np. tabela relacyjnej bazy danych.
Metadane
Wyrażony w dobrze określonych kategoriach (np. autor, data powstania, słowa
kluczowe, identyfikator, odnośnik) informacyjnych opis kwantu informacji, zasobu
informacyjnego lub źródła informacji.
Aplikacja zewnętrzna
Każda aplikacja stworzona w celu przeszukiwania i ponownego wykorzystania
informacji publicznych, jaka będzie tworzona i utrzymywana przez zewnętrzne
podmioty oraz która będzie przeszukiwała zasoby informacyjne udostępniane przez
System CRIP dla realizacji swoich zadań.
API
Zbiór technicznych funkcji udostępnianych przez system informatyczny w celu
umożliwienia komunikacji aplikacji z tym systemem i wywoływania funkcji
dostarczanych przez ten system (ang. Application Programming Interface).
Rozwiązanie informatyczne
6 / 48
2. Rozwiązanie informatyczne
Niniejszy rozdział przedstawia rekomendacje dotyczące rozwiązań technicznych w
zakresie budowy rozwiązania informatycznego (Centralnego Repozytorium Informacji
Publicznych, CRIP) opartego na modelu odesłań do repozytoriów oraz magazynu do
przechowywania przekazywanych zasobów informacyjnych wraz z opisem architektury,
zawierającej:
schemat systemu,
opis użytkowy systemu,
główne funkcje systemu,
opis proponowanych technologii,
zarys zasad zapewnienia bezpieczeństwa systemu,
zasady integracji z systemami zewnętrznymi,
propozycje rozwiązań infrastrukturalnych,
opis procesów, jakie system ma realizować,
minimalny zestaw elementów struktury graficznej CRIP.
Wszystkie te elementy opisane zostały w podrozdziałach 2.2. Architektura oraz
2.3. Specyfikacja kluczowych wymagań, które – dla zapewnienia zrozumienia otoczenia
legislacyjnego i organizacyjnego przedsięwzięcia – poprzedzone zostały odpowiednimi
opisami zamieszczonymi w podrozdziale 2.1. Kontekst przedsięwzięcia. Do SIWZ powinny
zostać włączone wszystkie podrozdziały tego rozdziału.
2.1. Kontekst przedsięwzięcia
Na mocy Ustawy z dnia 16 września 2011 roku Minister właściwy ds. informatyzacji
(Minister Administracji i Cyfryzacji) został zobowiązany do wdrożenia i utrzymywania
centralnego repozytorium informacji publicznej (CRIP). Podstawowe zadania CRIP mają
obejmować:
ewidencjonowanie istniejących zasobów informacyjnych, dostępnych z innych
źródeł w formie umożliwiającej maszynowy ich odczyt;
gromadzenie zasobów informacyjnych nie dostępnych wcześniej w trybie
maszynowego odczytu;
koordynację zasobów informacyjnych obu rodzajów ułatwiające ich
przeszukiwanie, kontrolę, długotrwałe przechowywanie i zarządzanie;
udostępnienie możliwości jak najszerszego ponownego wykorzystania tych
zasobów informacyjnych;
zapewnienie możliwość prowadzenia rozliczeń między posiadaczami informacji a
ponownie je przetwarzającymi.
Dla realizacji tak postawionego celu powołane zostało przedsięwzięcie o charakterze
informatyczno-organizacyjnym (Projekt CRIP), którego celem jest zrealizowanie i
wdrożenie systemu informatycznego pełniącego rolę CRIP (System CRIP), a następnie
utrzymywanie tego systemu i udostępnianych przez niego zasobów informacyjnych.
Zakres Projektu CRIP obejmuje:
opracowanie, realizację i wdrożenie Systemu CRIP spełniającego stawiane przed
nim wymagania;
zainicjowanie procesu ewidencjonowania i gromadzenia zasobów informacyjnych;
7 / 48
przeprowadzenie zadań ewidencjonowania i gromadzenia dla wybranych zasobów
informacyjnych;
opracowanie i wdrożenie rozporządzeń regulujących zarówno tryb jak i
wymagania techniczne dla włączania zasobów informacyjnych do Systemu CRIP
oraz ponownego wykorzystania tych informacji;
powołanie do życia struktur organizacyjnych podległych Ministrowi właściwemu
ds. informatyzacji odpowiedzialnych za sprawowanie kontroli nad działaniem
CRIP i utrzymanie udostępnianych przez System CRIP zasobów.
Realizacja trzech pierwszych zadań z zakresu Projektu CRIP, zadań o charakterze
informatycznym, zostanie powierzona wykonawcy wyłonionemu w ramach przetargu
publicznego. Pozostałe zadania Projektu CRIP realizowane będą w innym trybie.
2.2. Architektura Systemu CRIP
Misja postawiona przed Systemem CRIP polega na gromadzeniu, zestawianiu,
zapewnianiu wiarygodności i udostępnianiu informacji publicznej – z zachowaniem reguł
obowiązującego prawa – do ponownego wykorzystania, zarówno w trybie
niekomercyjnym, jak i komercyjnym. Architektura Systemu CRIP określa więc obraz tego
systemu w sposób pozwalający na realizację tak postawionej misji.
2.2.1. Wizja architektury CRIP
Podstawowa misja Systemu CRIP powinna być realizowana poprzez zapewnienie
mechanizmów, jakie pozwolą na:
dostęp do zewnętrznych repozytoriów informacji (danych strukturalnych i nie
posiadających struktury) oraz gromadzenie ich w ramach własnego repozytorium
(repozytoriów), implementując zasady i standardy definiujące te informacje oraz
ich gromadzenie;
zapewnienie ciągłego pomiaru jakości gromadzonych informacji wraz z
inicjowaniem procesów poprawy ich jakości;
udostępnianie spójnych i wiarygodnych informacji w sposób zapewniający
możliwie najłatwiejsze ich ponowne wykorzystanie, zarówno dzięki ich
bezpośredniemu przeszukiwaniu jak i udostępnianiu technicznych możliwości
wiązania zewnętrznych aplikacji z mechanizmami wyszukiwania.
Ilustracja poniżej (Rysunek 1. Wizja architektury Systemu CRIP) przedstawia metaforę
Systemu CRIP w odniesieniu do realizacji podstawowej misji przed nim stawianej.
Podstawowe miary oceny skuteczności Systemu CRIP w realizacji postawionej przed nim
misji będą:
zasięg
gromadzonych
informacji
–
mierzony
liczbą
repozytoriów
wykorzystywanych (przeszukiwanych) zgodnie z założeniami Systemu CRIP [im
większy zasięg, tym lepiej];
jakość gromadzonych informacji – mierzona poprzez spójność, adekwatność i
wiarygodność tychże, ale także jednorodność trybów dostępu do informacji [im
mniejsza różnorodność, tym lepiej];
wartość ponownego wykorzystania informacji – mierzona intensywnością
przeszukiwania zasobów informacyjnych oraz liczbą zewnętrznych aplikacji
aktywnie wykorzystujących techniczne możliwości przeszukiwania danych [im
większa wartość, tym lepiej].
Zapewnienie możliwości efektywnej realizacji postawionej misji, szczególnie w zakresie
ponownego wykorzystania informacji publicznych, wymagać będzie uzupełnienia
architektury Systemu CRIP o komponenty wspomagające twórców aplikacji realizujących
8 / 48
ponowne wykorzystanie danych w postaci serwisu WWW realizującego następujące
zadania:
redakcja i publikacja informacji o zasadach działania Systemu CRIP i regulacjach
określających tryb i sposób ponownego wykorzystania dostępnych za jego
pośrednictwem informacji;
redakcja i publikacja listy źródeł informacji oraz opisów udostępnianych danych
wraz ze statusem ich dostępności i warunkami dostępu do nich;
redakcja i publikacja katalogu aplikacji udostępniających ponownie informacje
publiczne, określającego dla każdej aplikacji jej charakter, listę twórców oraz
zasady i tryb dostępu do aplikacji;
wsparcie dla twórców i użytkowników Systemu CRIP i aplikacji (repozytorium
instrukcji i przykładów korzystania z Systemu CRIP).
WARTOŚĆ PONOWNEGO WYKORZYSTANIA
(im więcej, tym lepiej)
JAKOŚĆ
GROMADZONYCH
INFORMACJI
System CRIP
(im mniej, tym lepiej)
ZASIĘG GROMADZONYCH INFORMACJI
(im więcej, tym lepiej)
Rysunek 1. Wizja architektury Systemu CRIP
Tak określony System CRIP powinien zapewniać jak najpełniejsze wsparcie dla procesów
biznesowych, mających zapewnić sprawne funkcjonowanie całości rozwiązania
techniczno-organizacyjnego CRIP.
2.2.2. Architektura biznesowa
Rola Systemu CRIP powinna się ujawniać w obsłudze procesów biznesowych poprzez
funkcje realizujące procesy w całości lub wybrane ich kroki.
Zarządzanie użytkownikami
System CRIP będzie dostępny dla trzech klas użytkowników:
opiekunów merytorycznych – użytkownicy wewnętrzni, których uprawnienia będą
pozwalać na uczestnictwo w procesach redakcyjnych (np. publikacja informacji o
CRIP) i administracyjnych (modyfikacje ontologii zasobów informacyjnych)
Systemu CRIP;
twórców aplikacji – zewnętrzni użytkownicy Systemu CRIP, którzy na bazie
udostępnianych danych budują i udostępniają aplikacje pozwalające na ponowne
wykorzystanie informacji;
9 / 48
przeszukujących informacje – zewnętrzni użytkownicy Systemu CRIP, którzy
(bezpośrednio lub za pośrednictwem aplikacji) będą przeszukiwać zasoby
repozytorium CRIP.
Procesy rejestracji, blokowania i odblokowania konta opiekunów merytorycznych oraz
nadawania i odbierania im poszczególnych uprawnień powinny być realizowane przez
mechanizmy administracyjne Systemu CRIP. W tym zakresie System CRIP powinien
umożliwiać dokonywanie zmian ustawień wynikających z procesu realizowanego poza
Systemem CRIP (np. procesy HR MAiC).
Choć podstawowym trybem pracy z Systemem CRIP – zarówno poszukujących informacji
i twórców aplikacji – powinien być dostęp anonimowy, jeśli realizacja części funkcji (np.
udogodnień funkcjonalnych) wymagać będzie rejestracji, to procesy rejestracji
poszukujących informacji i twórców aplikacji powinny być w całości automatyczne i
realizowane w całości przez System CRIP w sposób typowy dla współczesnych serwisów
WWW.
Zarządzanie klasyfikacją informacji i pozostałymi danymi słownikowymi
Szczególna rola Systemu CRIP polegać będzie na zapewnieniu spójności znaczeniowej
gromadzonych informacji. W tym celu realizowane będą procesy związane z
utrzymywaniem klasyfikacji informacji, utrzymywaniem ontologii informacji oraz
utrzymywaniem pozostałych danych o charakterze słownikowym w Systemie CRIP. W
tym zakresie System CRIP powinien umożliwiać dokonywanie zmian ustawień
wynikających z procesu realizowanego poza Systemem CRIP (np. prowadzonych w
ramach uzgodnień międzyresortowych).
Zarządzanie zasobami informacyjnymi
Podstawą dla realizacji misji Systemu CRIP będzie dostęp do informacji publicznych.
System CRIP będzie operował dwoma klasami informacji:
informacjami dostępnymi bez ograniczeń licencyjnych (np. bezpłatnie, bez
warunków ich wykorzystania);
informacjami z ograniczonym dostępem do nich (np. odpłatnych lub których
wykorzystanie ograniczone jest warunkami licencyjnymi).
W celu umożliwienia dostępu do najszerszego zbioru informacji, przy zapewnieniu
respektowania warunków licencyjnych korzystania z nich, realizowany będzie proces
dołączania źródeł takich informacji. W tym zakresie System CRIP powinien umożliwiać
dokonywanie rejestracji i opisu (metryka, struktura, zawartość, ograniczenia ponownego
wykorzystania) źródeł informacji wynikających z procesu realizowanego poza Systemem
CRIP (np. prowadzonych na podstawie rozporządzeń) oraz w pełni automatycznego,
cyklicznie bądź na żądnie inicjowanego procesu odświeżenia informacji – indeksowania
(w odniesieniu do informacji niestrukturalnych) bądź aktualizacji (dla danych
strukturalnych) zawartości poszczególnych źródeł.
Zarządzanie aplikacjami
Celem realizacji Systemu CRIP jest umożliwienie ponownego wykorzystania dostępnych
informacji publicznych. Takie możliwości powinny dawać aplikacje budowane poza
zasobami Systemu CRIP, które korzystać będą z zawartości zgromadzonych informacji.
Każda aplikacja, jaka będzie korzystała z informacji publicznych, powinna podlegać
procesowi rejestracji, w ramach którego ustalone będą dane twórcy, określone i nadane
uprawnienia do określonych zasobów informacji publicznej oraz uzgodnione warunki
formalne wymagane dla działania aplikacji (np. w przypadku korzystania z informacji, do
których dostęp ograniczony będzie warunkami licencyjnymi). W tym zakresie System
10 / 48
CRIP powinien automatyzować całość tego procesu (rejestracja twórcy, określenie
warunków i ograniczeń dostępu do informacji), za wyjątkiem kroków wymagających
uzgodnień formalnych (np. podpisania umowy). Analogiczny proces powinien
funkcjonować w przypadku wyłączania aplikacji z użycia.
Raportowanie
Istotną rolą Systemu CRIP będzie zdolność do prowadzenia analiz sposobu
przeszukiwania danych, czy danych najczęściej wykorzystywanych ponownie, a także
generowanie standardowych raportów. W ramach tych procesów zadaniem Systemu
CRIP będzie bieżące prowadzenie rejestrów działań użytkowników i zapewnienie dostępu
do nich w celach prowadzenia analiz.
Rozliczenia
Proces rozliczeń nie będzie dotyczyć dostępu do informacji publicznych i ponownego ich
wykorzystania, jednak platforma technologiczna Systemu CRIP powinna być
przygotowana do rozbudowy o procesy rozliczeniowe. Temu celowi powinien służyć
proces, jaki będzie wiązał opisy licencji umożliwiających dostęp do informacji (dla
informacji publicznych jest to licencja nieograniczona) z możliwością wykorzystania
informacji objętych daną licencją (mechanizmy ograniczające dostęp do zasobów
informacji objętych innymi licencjami) oraz rejestracji zdarzeń dostępu do takich
informacji w celu umożliwienia prowadzenia rozliczeń za ich wykorzystanie.
Proces rozliczeń mógłby także dotyczyć sytuacji, w których zapewnienie wygodnego
dostępu do informacji publicznych wymagałoby od gestorów tych informacji ponoszenia
istotnych nakładów na utrzymanie infrastruktury zapewniającej takie możliwości.
Procesy rozliczeń mogą wiązać kilka stron rozliczeń: kluczowe podmioty (np. gestora
informacji i twórcę aplikacji), a także instytucje uprawnione (np. ZAiKS).
Ocena jakości informacji
Wartość dodana tworzona przez System CRIP będzie tym większa, im wyższa będzie
jakość ponownie wykorzystywanych informacji. W związku z tym realizowane będą
procesy oceny jakości informacji gromadzonych przez System CRIP, a ocena ta przybierać
będzie dwie, niezależnie realizowane formy:
formalny proces weryfikacji jakości zasobów informacyjnych gromadzonych w
Systemu CRIP udostępnianych przez źródła zewnętrzne, oparty o ocenę
stosowania przyjętych standardów opisu informacji, zgodności z ontologią oraz
kompletności opisu dla każdego elementu informacji;
społecznościowa ocena jakości danych informacji, oparta o przekazywane
zgłoszenia o problemach, brakach czy niespójnościach w gromadzonych
informacjach.
W tym zakresie rolą Systemu CRIP będzie automatyzowanie formalnego procesu
weryfikacji i udostępnianie okresowych zestawień opisujących jakość poszczególnych
zasobów informacyjnych oraz zapewnienie jak najdalej zautomatyzowanych
mechanizmów
umożliwiających
użytkownikom
Systemu
CRIP
zgłaszanie
zidentyfikowanych problemów. W obu przypadkach podejmowane będą (już poza
Systemem CRIP) działania zmierzające do wyeliminowania zidentyfikowanych problemów,
a przez to do poprawy jakości gromadzonych informacji.
Redakcja publikowanych treści
Realizacja celu ponownego wykorzystania informacji publicznej wymaga ze strony
operatora Systemu CRIP zapewnienia wsparcia użytkowników i twórców aplikacji. W
11 / 48
związku z tym realizowane będą procesy tworzenia, redagowania i publikowania treści
dotyczących ponownego wykorzystywania informacji publicznych i współpracy ze
społeczeństwem dla poprawy jakości i dostępności tych informacji, w formach:
udostępniania treści opisujących dostępne informacje publiczne i ich źródła;
publikowania zasad korzystania z Systemu CRIP i ponownego wykorzystania
informacji publicznych;
tworzenia i publikowania pomocy technicznych dla tworzenia aplikacji
zewnętrznych realizujących ponowne wykorzystanie informacji publicznych.
W tym zakresie System CRIP powinien zapewniać możliwie największe wsparcie i
automatyzacje procesów redakcyjnych.
2.2.3. Architektura danych
Dane i informacje
Informacje publiczne gromadzone przez System CRIP do ponownego wykorzystania
pochodzić będą z różnych źródeł i będą mieć zróżnicowaną postać. W tym znaczeniu:
„informacje” mogą być zarówno danymi strukturalnymi (źródła o dobrze
określonej, utrzymywanej strukturze danych, np. relacyjne lub hierarchiczne bazy
danych) jak i danymi nieposiadającymi struktury (źródła nie gwarantujące
struktury danych, np. arkusze kalkulacyjne, lub nie posiadające takiej struktury,
np. dokumenty MS Word, PDF);
każdy identyfikowalny element zasobu informacyjnego (np. dokument PDF,
obiekt bazy danych) stanowi kwant informacji podlegający gromadzeniu;
„gromadzenie” oznacza zarówno przechowywanie informacji we własnych
zasobach technicznych i składowanych fizycznie w zewnętrznych źródłach jak i
składowanie (we własnych zasobach) metadanych i metryk opisujących
poszczególne kwanty informacji.
Z punktu widzenia użytkowania zgromadzonych informacji, całość udostępnianych za
pośrednictwem Systemu CRIP informacji powinna zachować spójność dostępu do nich i
niezależność metod i trybu dostępu od fizycznej lokalizacji informacji ( Data Cloud).
Dołączanie kolejnych źródeł informacji czy modyfikacja struktury lub zawartości już
udostępnionych nie powinny wymuszać zmiany trybu i metod dostępu do gromadzonych
informacji.
Spójność koncepcyjna i terminologiczna udostępnianych informacji powinna zostać
narzucona przez określenie metadanych, opisujących zarówno zasoby informacyjne
udostępniane przez poszczególne źródła informacji (wewnętrzne i zewnętrzne), jak i
poszczególne kwanty informacji dostępne z tych źródeł. Opis zamieszczany w
metadanych powinien pozwalać na budowanie i utrzymywanie:
opisu każdego zasobu informacyjnego udostępnianego przez źródło informacji
(zewnętrzne lub wewnętrzne), przy czym pojedyncze źródło informacji może
udostępniać wiele zasobów informacyjnych;
opisu każdego kwantu informacji dostępnego w określonym zasobie
informacyjnym, przy czym pojedynczy zasób informacyjny może udostępniać
wiele kwantów informacji;
indeksów, taksonomii i ontologii gromadzonych danych w oparciu o
konfigurowalne schematy, przy czym każdy kwant informacji może być
opisywany przez wiele indeksów, taksonomii, czy ontologii;
jednoznacznych skojarzeń metadanych opisujących kwant informacji z
opisywanym przez niego kwantem.
12 / 48
Kojarzenie i udostępnianie informacji użytkownikom (zarówno bezpośrednio jak i za
pośrednictwem aplikacji zewnętrznych) powinno być realizowane zawsze przy pomocy
metadanych. Zarówno sposób opisu kwantów informacji jak i budowania ich opisu
powinny opierać się na zasadach uznawanych za standardy (lub będące nimi) w tej
dziedzinie wiedzy o tworzeniu systemów teleinformatycznych.
przedstawia
Udostępnianie informacji
Źródła
wewnętrzne
„Kojarzenie” informacji
Źródła
zewnętrzne
ŹRÓDŁA INFORMACJI
„GROMADZENIE”
Ilustracja poniżej (Rysunek 2. Architektura danych Systemu CRIP)
schematycznie obiekty informacji, jakimi operować powinien System CRIP.
Dane strukturalne
„INFORMACJE”
Rysunek 2. Architektura danych Systemu CRIP
Poza podstawowymi obiektami informacji przetwarzanymi przez System CRIP powinien
on także operować obiektami kluczowymi z punktu widzenia użytkowania tego systemu,
np.:
móc rejestrować w formie strukturalnej i raportować wszystkie zdarzenia
zachodzące w Systemie CRIP w czasie realizacji podstawowych procesów przez
niego obsługiwanych (np. dostęp do informacji publicznej);
uzupełniać każdą aktywność w Systemie CRIP o kontekst identyfikacji
użytkownika Systemu CRIP, którego zlecenie jest realizowane przez ten system
(dla informacji publicznych możliwy dostęp anonimowy);
umieć zestawiać opis warunków wykorzystania zasobów informacyjnych (licencji
innych, niż publiczne) z uprawnieniami użytkowników Systemu CRIP dla
zapewnienia respektowania zapisów licencji.
Przepływy danych
Aplikacje korzystające z informacji publicznych udostępnianych przez System CRIP
realizować będą swoje funkcje dzięki realizacji dostępu do dwóch klas przepływów:
metadanych – strukturalnego, dobrze określonego opisu elementów informacji
publicznych udostępnianych przez System CRIP;
danych strukturalnych i niestrukturalnych – informacji publicznych opisywanych
przez metadane do nich przypisane.
13 / 48
O ile wolumen metadanych nie będzie wymagał dodatkowych zabiegów
optymalizacyjnych, o tyle wolumen informacji publicznych (zarówno o charakterze danych
niestrukturalnych jak i danych strukturalnych) będzie znaczny. W związku z tym, System
CRIP powinien umożliwiać przepływ metadanych realizowany wyłącznie za
pośrednictwem Systemu CRIP oraz przepływ kwantów informacji publicznych z
pominięciem Systemu CRIP.
Ilustracja poniżej (Rysunek 3. Przepływy danych w kontekście Systemu CRIP)
przedstawia schematycznie dwie klasy przepływów danych, jakie powinny być
realizowane w kontekście Systemu CRIP.
System CRIP
Źródło zewnętrzne
Źródło wewnętrzne
przepływ metadanych
przepływ danych (strukturalnych i niestrukturalnych)
Rysunek 3. Przepływy danych w kontekście Systemu CRIP
Metadane przekazywane przez źródła informacji do Systemu CRIP będą podlegać
procesom weryfikacji i unifikacji semantycznej, a cykle ich zmienności mogą być inne, niż
cykle zmienności danych strukturalnych czy niestrukturalnych. Z tych powodów jedynym
źródłem obowiązujących zbiorów metadanych Systemu CRIP powinien być ten właśnie
system, a pośród atrybutów składających się na opis metadanych kwantu informacji
powinien się także znajdować odnośnik (adres URI) do kwantu informacji opisywanego
tymi metadanymi.
Dane, zarówno strukturalne jak i niestrukturalne, udostępniane przez źródła informacji w
kontekście Systemu CRIP będą podlegać przeszukiwaniu i nie zawsze będą pobierane
przez aplikację użytkownika końcowego (podstawową lub zewnętrzną). Dane takie
powinny być przekazywane bezpośrednio do użytkownika końcowego, aby nie tworzyć
wąskich gardeł architektury, które mogą skutkować ograniczeniem możliwości
przeszukiwania i ponownego wykorzystania informacji publicznych.
2.2.4. Architektura aplikacji
Komponenty tworzące System CRIP pełnią zróżnicowane role. Zostały one rozmieszczone
w trzech warstwach:
warstwa danych – komponenty udostępniające informacje przechowywane w
źródłach informacji (wewnętrznych i zewnętrznych) oraz przechowujące dane
wymagane dla działania Systemu CRIP;
14 / 48
warstwa logiki działania – komponenty realizujące funkcje Systemu CRIP,
związane zarówno z realizacją podstawowej misji tego systemu, jak i wynikające
z konieczności zapewnienia warunków organizacyjnych realizacji tej misji;
warstwa prezentacji – komponenty zapewniające użytkownikom Systemu CRIP
dostęp do funkcji tego systemu.
Wymagającą podkreślenia cechą, jaka ma charakteryzować System CRIP, jest
konieczność funkcjonowania tego systemu jako platforma zapewniająca integrację w
dwóch aspektach:
integracji informacji publicznych (danych niestrukturalnych i strukturalnych)
pochodzących z wielu, zróżnicowanych źródeł (wewnętrznych i zewnętrznych)
pozostających pod kontrolą potencjalnie wielu jednostek administracji publicznej;
zapewnienia dostępności zintegrowanych informacji (danych niestrukturalnych i
strukturalnych) dla potencjalnie wielu aplikacji zewnętrznych realizujących
ponowne wykorzystanie tych informacji.
PREZENTACJA
Ilustracja poniżej (Rysunek 4. Architektura aplikacji Systemu CRIP) przedstawia schemat
Systemu CRIP. Kolejne podrozdziały opisują rolę i zadania komponentów architektury
ujętych na poniższej ilustracji.
Serwis WWW
Aplikacja
zewnętrzna
Aplikacja
administracyjna
…
DANE
…
…
…
…
Rozliczenia
Dostęp do
danych
niestrukturalnych
Analizy i raportowanie
Dostęp do
danych
strukturalnych
Menedżer
metadanych
Dostęp do informacji i zarządzanie nimi
CMS
LOGIKA DZIAŁANIA
…
Rysunek 4. Architektura aplikacji Systemu CRIP
Serwis WWW
Serwis WWW powinien być zbudowany jako typowy serwis informacyjny i użytkowy
dostępny w sieci Internet. Zadaniem Serwisu WWW jest:
udostępnianie funkcji Systemu CRIP użytkownikom zewnętrznym – udostępniane
funkcje powinny obejmować podstawowy dostęp do gromadzonych informacji
(podstawowa aplikacja Systemu CRIP);
zapewnienie twórcom aplikacji zewnętrznych dostępu do pomocy w tworzeniu
takich aplikacji.
Serwis WWW powinien być także miejscem udostępniania wszelkich, publikowanych
przez operatora Systemu CRIP informacji związanych z działaniem tego systemu (funkcje
15 / 48
CMS), a także zapewniać możliwość rejestracji użytkowników i zarządzania przez nich
danymi swojego profilu. Użytkownicy zarejestrowani w Serwisie WWW powinni być
jednoznacznie identyfikowani na tej podstawie we wszystkich komponentach Systemu
CRIP, w jakich taka identyfikacja okaże się konieczna.
Aplikacja podstawowa powinna uzyskiwać dostęp do gromadzonych informacji w taki sam
sposób (techniczne API, zapewnienie bezpieczeństwa), w jaki uzyskiwać go będą
aplikacje zewnętrzne.
Aplikacja zewnętrzna
Aplikacje zewnętrzne będą komponentami budowanymi i utrzymywanymi poza zasobami
Systemu CRIP, przez zewnętrznych – w stosunku do operatora Systemu CRIP – twórców.
Aplikacje zewnętrzne realizować będą algorytmy przetwarzania i prezentacji
gromadzonych informacji w celu ponownego wykorzystania tych informacji.
Aplikacje zewnętrzne powinny uzyskiwać dostęp do gromadzonych informacji na
podstawie ustalonych zasad bezpieczeństwa i za pomocą ustalonego zbioru funkcji
(techniczne API).
Aplikacja administracyjna
Aplikacja administracyjna powinna zapewniać dostęp do wszelkich funkcji
administracyjnych Systemu CRIP dla administratorów systemu. W szczególności powinna
ona pozwalać na:
zarządzanie użytkownikami Systemu CRIP i uprawnieniami tych użytkowników do
poszczególnych komponentów i funkcji tego systemu;
zarządzanie klasyfikacją, taksonomią i ontologią informacji oraz pozostałymi
danymi słownikowymi;
zarządzanie zasobami informacyjnymi, sterowanie ich dołączaniem i zmianami
parametrów działania;
zarządzanie aplikacjami, sterowanie ich dołączaniem i zmianami parametrów
działania;
przegląd raportów technicznych z działania Systemu CRIP;
prowadzenie rozliczeń ponownego wykorzystania informacji publicznych
wynikających z przyjętych założeń w tym obszarze;
przegląd raportów oceny jakości informacji gromadzonych w Systemie CRIP.
Aplikacja administracyjna powinna także umożliwiać egzekwowanie reguł bezpieczeństwa
dla Systemu CRIP oraz nadzór wszelkich aspektów bezpieczeństwa tego systemu.
Aplikacja administracyjna powinna komunikować się z komponentami Systemu CRIP w
najefektywniejszy, bezpośredni sposób.
CMS
Komponent ten powinien mieć charakter typowego rozwiązania stosowanego dla
realizacji zadań zarządzania publikacją treści w internetowych serwisach informacyjnych.
Zamierzony sposób wykorzystania tych komponentów jest następujący:
zapewnienie mechanizmów redakcji i publikacji treści informujących o działaniu
Systemu CRIP oraz innych stron informacyjnych;
obsługa procesu tworzenia, redakcji i publikacji pomocy dla twórców aplikacji
zewnętrznych.
Komponent ten powinien składować swoje dane w bazie danych oddzielonej od
pozostałych zasobów danych Systemu CRIP. Sposób prezentacji zawartości generowanej
przez CMS powinien być zgodny ze standardami przyjętymi dla Serwisu WWW w zakresie
mechanizmów prezentacji oraz identyfikacji i uwierzytelnienia użytkowników.
16 / 48
Analizy i raportowanie
Komponent Analizy i raportowanie powinien gromadzić wszelkie dane szczegółowe
dotyczące działania Systemu CRIP, jakich gromadzenie będzie wymagane w związku z
potrzebami analitycznymi i raportowymi. Powinien on udostępniać:
zbiór predefiniowanych raportów,
mechanizmy podstawowej analizy ad-hoc zgromadzonych danych,
możliwość eksportu danych w standardowych formatach (CSV).
pozostałych zasobów danych Systemu CRIP, współdzielonej z komponentem Rozliczenia.
Sposób prezentacji zawartości generowanej przez ten komponent powinien być zgodny
ze standardami przyjętymi dla Aplikacji administracyjnej w zakresie mechanizmów
prezentacji oraz identyfikacji i uwierzytelnienia użytkowników.
Rozliczenia
Komponent Rozliczenia powinien egzekwować reguły dostępu do informacji zgodnie z
warunkami licencyjnymi przypisanymi do danego źródła informacji, zasobu
informacyjnego lub kwantu informacji. Powinien on zapewniać:
identyfikację stron związanych licencyjnie z dostępem do źródła informacji,
zasobu informacyjnego lub kwantu informacji;
kontrolę dostępu do zasobów informacyjnych zapewniającą respektowanie
licencji przypisanych do poszczególnych z nich;
rejestrowanie określonych zdarzeń zachodzących w procesach dostępu do
informacji w sposób umożliwiający ich zliczenie w celu przeprowadzenia działań
rozliczeniowych.
pozostałych zasobów danych Systemu CRIP, współdzielonej z komponentem Analizy i
raportowanie. Sposób prezentacji zawartości generowanej przez ten komponent powinien
być zgodny ze standardami przyjętymi dla Aplikacji administracyjnej w zakresie
mechanizmów prezentacji oraz identyfikacji i uwierzytelnienia użytkowników.
Dostęp do informacji i zarządzanie nimi
Komponent ten stanowić powinien jedyny punkt dostępu do gromadzonych informacji, a
dostęp ten powinien być określony przez dobrze zdefiniowany zbiór funkcji (API). Ten
zbiór funkcji powinien być wykorzystywany zarówno przez Aplikację podstawową
udostępnianą w ramach Serwisu WWW, jak i wszystkie Aplikacje zewnętrzne. W ramach
realizacji tych funkcji, komponent ten powinien koordynować współpracę wszystkich
komponentów tworzących „serce” Systemu CRIP (dostęp do danych strukturalnych i
niestrukturalnych, stosowanie metadanych). W szczególności, w zakresie zadań
koordynacji znajdują się procesy przekazywania kryteriów wyszukiwania do
poszczególnych źródeł informacji, zarówno wewnętrznych jak i zewnętrznych w
standardowej formie i funkcjonalnie zgodnej z możliwościami oferowanymi przez dane
źródło.
Komponent ten powinien także udostępniać możliwości zarządzania dostępem do
gromadzonych informacji (Aplikacje zewnętrzne) i metadanymi Systemu CRIP
(klasyfikacja, taksonomia, ontologia).
Dla realizacji powyższych zadań komponent ten powinien korzystać z bazy danych
współdzielonej z komponentem Menedżer metadanych.
17 / 48
Menedżer metadanych
Komponent ten ma wypełniać zadania zarządzania wszystkimi metadanymi Systemu CRIP
oraz zapewniać identyfikację kwantów informacji zasobów informacyjnych gromadzonych
w tym systemie w kontekście metadanych. Powinien on realizować wszelkie funkcje
związane z metadanymi, jakie będą wymagane przez procesy zarządzania nimi, w
szczególności:
automatyczne tworzenie metadanych Systemu CRIP na podstawie metadanych
otrzymywanych ze źródeł informacji (np. okresowo aktualizowanych przez źródła
informacji w Systemie CRIP przy wykorzystaniu dobrze określonych struktur
danych zawierających komplet metadanych dla każdego kwantu informacji
udostępnianego przez dane źródło);
nadpisywanie i reklasyfikację (z zachowaniem trwałości tych zmian i śledzenia ich
w stosunku do metadanych przekazywanych ze źródeł informacji) kwantów
informacji wynikające z działań administracyjnych (Aplikacja administracyjna);
uzupełnianie opisu każdego kwantu informacji udostępnianego użytkownikom
przez Systemie CRIP o metadane składowane w tym systemie.
Komponent ten powinien współpracować z pozostałymi komponentami tworzącymi
„serce” Systemu CRIP zgodnie z konwencjami dla nich przyjętymi. Uczestniczy on w
procesach przeszukiwania zasobów informacyjnych, w ramach działań koordynowanych
przez komponent Dostęp do informacji i zarządzanie nimi.
Dla realizacji powyższych zadań komponent ten powinien korzystać z bazy danych
współdzielonej z komponentem Dostęp do informacji i zarządzanie nimi.
Dostęp do danych niestrukturalnych
Komponent ma zapewniać przeszukiwanie wszystkich zasobów informacyjnych o
charakterze danych niestrukturalnych dla wszystkich źródeł informacji zgodnie z
kryteriami zadanego przeszukiwania, przy czym:
dla każdego źródła informacji przeszukiwanie powinno obejmować wszystkie
metadane związane z tym źródłem – wynikiem wyszukiwania powinna być lista
kwantów informacji o charakterze danych niestrukturalnych, których metadane
są zgodne z kryteriami przeszukiwania;
w przypadku źródła umożliwiającego przeszukiwanie zawartości kwantu
informacji (np. przeszukiwanie pełnotekstowe), przeszukiwaniu powinny podlegać
także zawartości kwantów informacji – wynikiem wyszukiwania powinna być lista
kwantów informacji o charakterze danych niestrukturalnych, których zawartość
odpowiada kryteriom przeszukiwania.
Ostateczny wynik przeszukiwania wszystkich źródeł informacji o charakterze danych
niestrukturalnych powinien zawierać sumę logiczną wyników cząstkowych przeszukiwania
wszystkich tych źródeł.
Komponent ten powinien także realizować funkcje konwersji formy prezentacji danych
niestrukturalnych z postaci udostępnianej przez źródło informacji do postaci
przetwarzanej przez System CRIP.
18 / 48
Dostęp do danych strukturalnych
Komponent ma zapewniać przeszukiwanie wszystkich zasobów informacyjnych o
charakterze danych strukturalnych dla wszystkich źródeł informacji zgodnie z kryteriami
zadanego przeszukiwania, przy czym powinien on realizować dwa tryby przeszukiwania:
dla każdego źródła informacji przeszukiwanie powinno obejmować wszystkie
metadane związane z tym źródłem – wynikiem wyszukiwania powinna być lista
zasobów informacji o charakterze danych strukturalnych, których metadane są
zgodne z kryteriami przeszukiwania;
w przypadku źródła umożliwiającego przeszukiwanie zawartości danych
strukturalnych takie operacje powinny być realizowane za pomocą strukturalnego
i sformalizowanego języka zapytań, takiego samego dla przeszukiwania danych
udostępnianych przez wszystkie takie źródła informacji.
Komponent ten powinien także realizować funkcje konwersji formy struktury danych
strukturalnych z postaci udostępnianej przez źródło informacji do postaci przetwarzanej
przez System CRIP.
2.2.5. Architektura techniczna
Ilustracja poniżej (Rysunek 5. Architektura techniczna Systemu CRIP) przedstawia zarys
technicznej konstrukcji Systemu CRIP, ze wskazaniem fizycznego podziału komponentów
tego systemu pomiędzy elementy realizujące określone funkcje architektury danych i
aplikacji.
Koordynacja
wyszukiwania
Zarządzanie dostępem
do informacji
Aplikacja
administracyjna
Serwis WWW
Dostęp dla
aplikacji
zewnętrznych
Strefa
Internet
HTTP
HTTP
HTTP
Integracja
CMS
API dla aplikacji
Metadane
Strefa
Intranet
Administracja
Systemem CRIP
Strefa
Systemu CRIP
Wyszukiwanie
Zasoby
informacyjne
Strefa
Źródła
Informacji
Integracja
Rysunek 5. Architektura techniczna Systemu CRIP
Kolejne podrozdziały przedstawiają opis poszczególnych komponentów architektury
technicznej Systemu CRIP.
19 / 48
System CRIP powinien realizować postawione przed nim zadania w architekturze
rozproszonej, przy czym:
moduły wyniesione Systemu CRIP powinny działać w lokalizacjach
przechowywania informacji publicznych (Strefa Źródła Informacji);
moduły centralne Systemu CRIP powinny działać w głównej lokalizacji tego
systemu (Strefa Systemu CRIP, Strefa Intranet i Strefa Internet).
Strefa Źródła Informacji
Strefa Źródła Informacji powinna być zlokalizowana wraz z fizycznym źródłem informacji
publicznej – w każdej lokalizacji, w jakiej fizycznie składowane są dane strukturalne lub
niestrukturalne tworzące informacje publiczne. Liczba Stref Źródła Informacji będzie
zależna od granulacji sposobu przechowywania informacji publicznej, ale założyć należy,
że będzie ich co najmniej tyle, ilu posiadaczy informacji publicznej zostało zobowiązanych
Ustawą do ich przekazania do Systemu CRIP. Każda Strefa Źródła Informacji powinna
obejmować zasoby informacyjne o charakterze informacji publicznej (komponenty
architektury danych: Dane strukturalne i Dane niestrukturalne), a System CRIP
wprowadzać tam będzie mechanizmy Wyszukiwania (komponenty architektury aplikacji:
Dostęp do danych strukturalnych i Dostęp do danych niestrukturalnych) – moduł
wyniesiony tego systemu.
Komunikacja pomiędzy mechanizmami Wyszukiwania a Strefą Systemu CRIP – zarówno
w zakresie zarządzania metadanymi jak i przekazywania zapytań i odbierania wyników
wyszukiwania – powinna opierać się w warstwie aplikacyjnej o dobrze określone
protokoły komunikacyjne, realizowane przez warstwę integracji w oparciu o standardy
HTML/HTTP oraz RDF+XML/HTTP. W warstwie transportowej, komunikacja ta powinna
być realizowana przez zabezpieczone (dwustronne uwierzytelnienie stron komunikacji)
łącza o odpowiedniej przepustowości z gwarancją minimalnego dostępnego pasma
transmisji.
Strefa Systemu CRIP
Strefa Systemu CRIP powinna być zlokalizowana w centrum przetwarzania danych
operatora Systemu CRIP. Strefa Systemu CRIP powinna obejmować podstawową logikę
działania Systemu CRIP (komponenty architektury aplikacji: Dostęp do informacji i
zarządzanie nimi i Menedżer metadanych oraz komponenty architektury danych: baza
danych współdzielona przez komponenty tworzące „serce” Systemu CRIP). Strefa
Systemu CRIP wchodzi w skład moduły centralnego tego systemu.
Komunikacja pomiędzy Strefą Systemu CRIP a mechanizmami Wyszukiwania – zarówno
w zakresie zarządzania metadanymi jak i przekazywania zapytań i odbierania wyników
wyszukiwania – powinna opierać się w warstwie aplikacyjnej o dobrze określone
protokoły komunikacyjne, realizowane przez warstwę integracji w oparciu o standardy
HTML/HTTP oraz RDF+XML/HTTP. W warstwie transportowej, komunikacja ta powinna
być realizowana przez zabezpieczone (dwustronne uwierzytelnienie stron komunikacji)
łącza o odpowiedniej przepustowości z gwarancją minimalnego dostępnego pasma
transmisji.
Komunikacja pomiędzy Strefą Systemu CRIP a pozostałymi strefami tego systemu (Strefa
Intranet i Strefa Internet) powinna opierać się w warstwie aplikacyjnej o
zoptymalizowane dla tego celu protokoły komunikacyjne, realizowane przez warstwę
integracji. W warstwie transportowej, komunikacja ta powinna być realizowana przez
zabezpieczone (dwustronne uwierzytelnienie stron komunikacji) łącza o odpowiedniej
przepustowości.
20 / 48
Strefa Intranet
Strefa Intranet powinna być zlokalizowana w centrum przetwarzania danych operatora
Systemu CRIP. Strefa Intranet powinna obejmować mechanizmy administracyjne
Systemu CRIP, mechanizmy analityczno-raportowe i funkcje rozliczeniowe (komponenty
architektury aplikacji: Aplikacja administracyjna, Analizy i raportowanie, Rozliczenia oraz
komponenty architektury danych: baza danych współdzielona przez komponenty
tworzące „serce” Systemu CRIP i baza danych współdzielona przez Analizy i raportowanie
oraz Rozliczenia). Strefa Intranet wchodzi w skład moduły centralnego tego Systemu
CRIP.
Aplikacja administracyjna, zapewniająca możliwość zarządzania całością Systemu CRIP,
raportowanie i rozliczenia, powinna być udostępniana jedynie w sieci wewnętrznej
operatora Systemu CRIP. Aplikacja ta powinna być osadzona w ramach typowego serwisu
intranet, współpracujący z Systemem CRIP za pośrednictwem protokołu HTTP.
Komunikacja pomiędzy Strefą Intranet a pozostałymi strefami tego systemu (Strefa
Systemu CRIP i Strefa Internet) powinna opierać się w warstwie aplikacyjnej o
przepustowości.
Strefa Internet
Strefa Internet powinna być zlokalizowana w centrum przetwarzania danych operatora
Systemu CRIP. Strefa Internet powinna obejmować mechanizmy zapewniające dostęp do
gromadzonych informacji aplikacjom (komponenty architektury aplikacji: Dostęp do
informacji i zarządzanie nimi). Strefa Internet wchodzi w skład moduły centralnego tego
Systemu CRIP.
Serwis WWW, agregujący możliwość korzystania z podstawowej aplikacji przeszukiwania
gromadzonych informacji, powinien być udostępniany w sieci Internet. Poszczególne
aplikacje udostępniane przez Serwis WWW (aplikacja podstawowa, CMS) powinien być
zrealizowany jako typowe rozwiązanie dla serwisu Internet, współpracujące z Systemem
CRIP za pośrednictwem protokołu HTTP.
Mechanizmy dostępu dla aplikacji zewnętrznych, umożliwiający tym aplikacjom
przeszukiwanie gromadzonych informacji, powinien być udostępniany w sieci Internet.
Poszczególne aplikacje zewnętrzne powinny korzystać z ustalonego API (Application
Programming Interface), za pośrednictwem protokołu REST/HTTP.
Komunikacja pomiędzy Strefą Internet a pozostałymi strefami tego systemu (Strefa
Systemu CRIP i Strefa Intranet) powinna opierać się w warstwie aplikacyjnej o
przepustowości.
2.2.6. Struktura serwisu WWW
Serwis WWW Systemu CRIP ma zapewnić dostęp do wszystkich elementów, jakie mają
być udostępniane użytkownikom końcowym tego systemu. Struktura serwisu powinna
być zorganizowana modułowo, przy czym:
strona główna serwisu WWW powinna gromadzić odnośniki do wszystkich
modułów tworzących serwis WWW;
każdy moduł powinien „wkomponowywać się” w strukturę i szatę graficzną
serwisu;
21 / 48
wszystkie składowe serwisu powinny podlegać regułom określonym przez
wspólne mechanizmy serwisu (nawigacja, rejestracja i logowanie użytkowników,
wyszukiwanie zawartości serwisu, prezentacja struktury serwisu).
Na moduły tworzące serwis WWW Systemu CRIP powinny się składać przede wszystkim
następujące elementy:
dostęp do informacji o charakterze serwisu i zasadach posługiwania się nim –
tworzone i publikowane w ramach procesów redakcyjnych serwisu;
dostęp do poradników, instrukcji i przykładów wykorzystania aplikacji
podstawowej dostępu do informacji publicznej oraz tworzenia aplikacji
zewnętrznych – tworzone i publikowane w ramach procesów redakcyjnych
serwisu;
udostępnienie możliwości przeszukiwania informacji publicznych – realizowane za
pośrednictwem aplikacji podstawowej będącej modułem osadzonym w serwisie
WWW zintegrowanym z modułem centralnym Systemu CRIP;
prezentacja informacji o rozwoju Systemu CRIP (aktualności integracji źródeł
informacji, dołączania aplikacji zewnętrznych, wydarzeń związanych z dostępem
do informacji publicznej) – tworzone i publikowane w ramach procesów
redakcyjnych serwisu;
nawigacja w serwisie – wspólny moduł organizujący współpracę użytkowników z
serwisem WWW (menu główne, aktualna lokalizacja w strukturze serwisu,
struktura serwisu i stopka „redakcyjna”);
reguły formalno-prawne na temat korzystania z serwisu (regulamin, zasady
użytkowania) i kontakt z operatorem serwisu WWW (formularz zgłoszeń, adres email).
Dla zachowania spójnego wyglądu serwisu WWW, każda strona tego serwisu powinna
zostać zbudowana według tych samych szablonów prezentacji. Ilustracje poniżej
przedstawiają zarys dwóch szablonów (wireframe): strony głównej i typowej strony
serwisu.
Rejestracja i logowanie / Nick i profil
Logo
Misja, Slogan
Wyszukiwanie w serwisie
Grafika będąca odnośnikiem do
modułu
modułu
Aktywność serwisu
modułu
modułu
Struktura serwisu i stopka
Rysunek 6. Szablon strony głównej serwisu Systemu CRIP
22 / 48
Zadaniem strony głównej serwisu WWW jest zwykle zwięzłe przedstawienie zawartości
serwisu oraz „objawów” aktywności działań odzwierciedlanych w serwisie WWW. Forma
strony głównej odbiega zwykle, zarówno pod względem struktury jak i formy, od
pozostałych stron serwisu.
Rejestracja i logowanie / Nick i profil
Logo
Misja, Slogan
Wyszukiwanie w serwisie
Menu
Aktualne miejsce w strukturze serwisu
Treść strony
Struktura serwisu i stopka
Rysunek 7. Szablon strony moduły serwisu Systemu CRIP
Zarówno liczba stron poszczególnych modułów serwisu jak i zawartość każdej z nich
zależeć będą od charakteru i funkcjonalności samego modułu. Dla zachowania spójności
wizualizacji serwisu i ergonomii korzystania z niego należy jednak zadbać o to, aby
zawartość każdej strony każdego z modułów zapewniała zachowanie spójnego wyglądu,
a całość funkcjonalności modułu udostępniana była w zawartości treści strony.
2.3. Specyfikacja kluczowych wymagań
Kluczowe wymagania stawiane przed Systemem CRIP dzielą się na dwie kluczowe grupy
wymagań: adresowanych do samego Systemu CRIP i aplikacji podstawowej oraz
adresowanych do źródeł informacji, jakie miałyby być integrowane do tego systemu.
2.3.1. Wymagania stawiane przed Systemem CRIP
Wymagania funkcjonalne
1.
System CRIP powinien w pełni obsługiwać następujące procesy biznesowe
opisane w rozdziale 2.2.2. Architektura biznesowa:
1.1.
Zarządzanie użytkownikami
1.2.
Zarządzanie klasyfikacją informacji i pozostałymi danymi słownikowymi
1.3.
Zarządzanie zasobami informacyjnymi
1.4.
Zarządzanie aplikacjami
1.5.
Redakcja publikowanych treści
2.
23 / 48
System CRIP powinien wspomagać obsługę następujących procesów
biznesowych opisanych w rozdziale 2.2.2. Architektura biznesowa:
2.1.
Raportowanie – w zakresie gromadzenia i prezentacji szczegółowych
danych na temat dostępu do informacji publicznych (m.in. intensywność,
statystyki według kategorii, aplikacji, czasu, źródła)
2.2.
Rozliczenia – w zakresie gromadzenia i składowania danych opisujących
zdarzenia zachodzące w Systemie CRIP, jakie mogą być przydatne dla
kontroli dostępu do zasobów objętych innymi licencjami
2.3.
Ocena jakości informacji – w zakresie pełnej automatyzacji algorytmów
wyliczających jakość informacji oraz w zakresie gromadzenia zgłoszeń
użytkowników o problemach jakości informacji
3.
System CRIP powinien, zgodnie z zapisami standardów przedstawionymi w
rozdziale 3.2.1. Standardy techniczne, przetwarzać następujące dane,
określone w rozdziale 2.2.3. Architektura danych:
3.1.
Metadane informacji publicznych
3.2.
Interoperacyjności
3.3.
Dane strukturalne – formaty określone przez standardy W3C w obszarze
RDF
4.
–
formaty
określone
przez
Krajowe
Ramy
rozdziale 3.2.1. Standardy techniczne, realizować funkcje określone w
rozdziale 2.2.4. Architektura aplikacji:
4.1.
Gromadzenia, przechowywania i umożliwiania ponownego wykorzystania
informacji publicznych – udostępnianych zarówno przez źródła wewnętrzne
jak i zewnętrzne
4.2.
Odpowiedniego rozdzielania zapytań kierowanych do poszczególnych
źródeł informacji i zasobów, koordynacji przekazywania takich zapytań
cząstkowych do właściwych źródeł informacji i poprawnego łączenia
wyników cząstkowych otrzymywanych z poszczególnych źródeł.
4.3.
Zarządzania wszelkimi aspektami działania systemu (m.in. metadane,
dostęp,
użytkownicy,
publikacja),
za
pośrednictwem
aplikacji
administracyjnej
4.4.
Tworzenia
środowiska
współpracy
z
aplikacjami
ponownie
wykorzystującymi informacje publiczne (aplikacja podstawowa i aplikacje
zewnętrzne)
4.5.
Gromadzenia danych szczegółowych o działaniu systemu oraz prowadzenia
ich analiz i raportowania na ich podstawie
4.6.
Gromadzenia danych szczegółowych o działaniu systemu dla celów kontroli
dostępu do informacji objętych licencjami innymi, niż publiczna
4.7.
Integracji źródeł informacji publicznej – zewnętrznych i wewnętrznych
4.8.
Zapewnienia użytkownikom końcowym dostępu do serwisu WWW systemu,
integrującego funkcje informacyjne (CMS) i dostępu do informacji
publicznych (aplikacja podstawowa)
5.
rozdziale 3.2.1. Standardy techniczne, współpracować w modelu
rozproszonym ze źródłami informacji, zgodnie z określeniem z rozdziału
2.2.5. Architektura techniczna:
24 / 48
5.1.
Zapewnić mechanizmy technicznej integracji ze źródłami informacji
(zewnętrznymi i wewnętrznymi) zgodnie z określeniem modułu
wyniesionego systemu
5.2.
Integrować wszystkie
centralny systemu
5.3.
6.
elementy
systemu
realizowane
przez
moduł
Udostępniać interfejs programistyczny dla twórców aplikacji zewnętrznych
rozdziale 3.2.2. Standardy metodyczne, wspomagać w jak najszerszym
zakresie działania organizacyjne:
6.1.
Realizacji procesów redakcyjnych
6.2.
Zapewnienia współużytkowania słowników RDF
6.3.
Automatyzacji procesów
API dla aplikacji
7.
Interfejs programistyczny udostępniany przez System CRIP powinien
obejmować:
7.1.
Identyfikację i uwierzytelnienie każdej aplikacji
zewnętrznych) komunikującej się z systemem
7.2.
Zlecanie żądań przeszukiwania wszelkich zasobów informacji publicznej
dostępnych za pośrednictwem systemu
7.3.
Przekazywanie, w odpowiedzi i kontekście przesłanego żądania, wyników
przeszukiwania informacji publicznych
7.4.
Egzekwowania ograniczeń dostępu do informacji, zgodnie z licencjami
określonymi dla poszczególnych z nich
8.
(podstawowej
i
Przeszukiwanie informacji publicznych dostępnych za pośrednictwem
Systemu CRIP powinno umożliwiać wyszukiwanie według następujących
mechanizmów:
8.1.
Lista informacji publicznych
taksonomii lub ontologii
8.2.
Lista informacji publicznych pochodzących ze wskazanego źródła informacji
8.3.
Lista informacji publicznych o charakterze danych niestrukturalnych
zawierających w swojej treści wskazane frazy (przeszukiwanie
pełnotekstowe)
8.4.
Lista informacji publicznych o charakterze danych strukturalnych
spełniające kryteria wyszukiwania opisane w sformalizowanym języku
zapytań (SPARQL)
9.
odpowiadających
wskazanej
kategorii,
Wszystkie operacje API, zgodnie z zapisami standardów przedstawionymi w
rozdziale 3.2.1. Standardy techniczne, powinny być realizowane przy
wykorzystaniu protokołu HTTP jako medium transmisji i RDF/XML jako opis
informacji
Wymagania niefunkcjonalne
10. System CRIP powinien zapewniać bezpieczeństwo całości procesów i danych
przetwarzanych w systemie, w następujących aspektach:
10.1. Identyfikacja i uwierzytelnienie użytkowników wewnętrznych systemu,
autoryzacja i kontrola ich uprawnień do działań w systemie
10.2. Kontrola uprawnień procesów redakcyjnych
25 / 48
10.3. Komunikacja między modułem centralnym i modułami wyniesionymi
systemu
10.4. Rejestr aktywności administratorów systemu umożliwiający identyfikację
użytkowników dokonujących zmian w systemie
10.5. Ochrona przed atakami DoS i DDoS
10.6. Prowadzenie backup’ów umożliwiających odtworzenie stany systemu z
dowolnego momentu jego działania
11. System CRIP powinien poprawnie realizować swoje zadania przy założeniu
następujących danych wolumetrycznych:
11.1. Liczba użytkowników wewnętrznych
merytorycznych) – 5 osób
(administratorów,
opiekunów
11.2. Liczba użytkowników podstawowych (korzystających
podstawowej) – ok. 1000 użytkowników w ciągu doby
z
aplikacji
11.3. Liczba
użytkowników
zewnętrznych
(korzystających
zewnętrznych) – ok. 2500 użytkowników w ciągu doby
z
aplikacji
11.4. Liczba aplikacji zewnętrznych – 5
11.5. Liczba źródeł informacji (systemów zewnętrznych zintegrowanych) – 3-4
11.6. Wolumen zewnętrznych danych niestrukturalnych – 200 tys.
11.7. Wolumen wewnętrznych danych niestrukturalnych – 10 tys.
11.8. Wielkość kwantu danych niestrukturalnych (średnia) – 500 kB
11.9. Wolumen zewnętrznych danych strukturalnych – rzędu setek TB
11.10. Wolumen wewnętrznych danych strukturalnych – rzędu GB
11.11. Intensywność użytkowania (maksymalna liczba użytkowników jednocześnie
korzystająca z systemu) – 200 równoczesnych sesji
11.12. Intensywność aktualizacji (maksymalna liczba aktualizacji metadanych) –
do 15% rocznie
12. Infrastruktura sprzętowa Systemu CRIP powinna być zgodna ze standardem
usługi hostingowych określonym przez MAiC
13. Przesyłanie kwantów informacji będących pochodną przeszukiwania w
Systemie CRIP udostępnianych zasobów (np. plik dla danych
niestrukturalnych lub dane będące wynikiem zapytania dla danych
strukturalnych), powinny być przekazywane bezpośrednio ze źródła
informacji do aplikacji przeszukującej (podstawowej lub zewnętrznych).
14. Konstrukcja platformy sprzętowej dla Systemu CRIP powinna zapewniać
skalowalność każdego z głównych jej elementów: mocy obliczeniowej,
przestrzeni dyskowej i zasobów transmisji danych.
15. Dobór klas rozwiązań infrastrukturalnych powinien być zgodny z opisami
zamieszczonymi w rozdziałach 4.2. Topologia i elementy infrastruktury
teleinformatycznej
oraz
4.3. Infrastruktura
sprzętowa,
zapewniać
ekonomicznie optymalny ich dobór nie tylko w kontekście docelowej wizji
Systemu CRIP, ale także poszczególnych krokach wdrożeń (minimalny koszt
skalowania infrastruktury sprzętowej).
Dostawy
16. Zamawiany system informatyczny powinien zostać dostarczony w etapach,
zgodnie z ustaleniami podejścia do realizacji projektu, opisanymi w rozdziale
3.1. Formuła realizacji prac.
26 / 48
17. Zamawiany sprzęt powinien być dostarczony w takich krokach, aby:
17.1. dla pierwszego wdrożenia Systemu CRIP zapewnić spełnienie wymagań
wydajnościowych określonych dla pierwszego wdrożenia;
17.2. dla każdego kolejnego wdrożenia uzupełniać platformę sprzętową o
elementy wystarczające dla wypełnienia wymagań wydajnościowych
określonych dla tego wdrożenia;
17.3. minimalizować przez to nakłady inwestycyjne i utrzymaniowe ponoszone w
czasie rozwoju Systemu CRIP.
18. Zamawiana integracja źródeł informacji powinna zostać zorganizowana tak,
aby wypełniała ona oczekiwania stawiane przez podmioty odpowiedzialne za
udostępnienie poszczególnych źródeł informacji publicznej, dotyczące
harmonogramu i zakresu integracji tych źródeł.
Serwis WWW
19. Serwis WWW Systemu CRIP powinien być realizowany zgodnie
przesłankami opisanymi w rozdziale 2.2.6. Struktura serwisu WWW.
z
20. Informacje pochodzące z Systemu CRIP (wynik procesów redakcyjnych)
powinny być dostępne w serwisie niezwłocznie po ich udostępnieniu przez
procesy redakcyjne Systemu CRIP.
21. Aplikacja podstawowa Systemu CRIP powinna być modułem osadzonym w
serwisie WWW.
Aplikacja podstawowa
22. Aplikacja podstawowa powinna realizować wszystkie funkcje przeszukiwania
dostępne przy wykorzystaniu API Systemu CRIP – stanowić interfejs
użytkownika do funkcji API
23. Aplikacja podstawowa powinna udostępniać możliwości wizualizacji wyników
przeszukiwania w postaci adekwatnej do zakresu przeszukiwanych
informacji, przy czym:
23.1. Jeśli wynikiem zapytania jest lista kwantów informacji o charakterze
danych niestrukturalnych, aplikacja podstawowa powinna umożliwiać ich
prezentację w postaci listy sortowanej
23.2. Jeśli wynikiem zapytania jest lista kwantów informacji o charakterze
danych strukturalnych, aplikacja podstawowa powinna umożliwiać ich
prezentację w postaci tabelarycznej i wykresów
23.3. Jeśli wynikiem zapytania jest lista kwantów informacji opisanych
informacją geolokalizacyjną, aplikacja podstawowa powinna umożliwiać ich
prezentację w postaci obiektów umieszczonych na mapie
24. Aplikacja podstawowa powinna
uwierzytelnienia użytkownika
działać
poprawnie
bez
konieczności
25. Aplikacja podstawowa powinna być integralną częścią serwisu WWW
Systemu CRIP
2.3.2. Wymagania stawiane przed źródłami informacji
26. Każde źródło informacji powinno realizować zadania moduły wyniesionego
Systemu CRIP, zgodnie z opisem w rozdziałach 2.2.4. Architektura aplikacji,
2.2.5. Architektura
techniczna,
3.2.1. Standardy
techniczne
oraz
4.2. Topologia i elementy infrastruktury teleinformatycznej
27 / 48
27. Każdy zasób informacyjny o charakterze danych niestrukturalnych
udostępniany przez źródło powinien być prezentowany jako:
27.1. Metadane zasobu informacyjnego, zgodnego z opisem z rozdziału
3.2.1. Standardy techniczne
27.2. Lista metadanych dla wszystkich udostępnianych kwantów informacji,
zgodnego z opisem z rozdziału 3.2.1. Standardy techniczne uzupełnionej
dla każdego kwantu informacji o odnośnik HTTP do jego danych
niestrukturalnych (np. plik)
27.3. Informacje publiczne (np. pliki) dostępne pod adresem wskazanym przez
metadane poszczególnych kwantów informacji publicznej
28. Każdy zasób informacyjny o charakterze danych strukturalnych udostępniany
przez źródło powinien być prezentowany jako:
28.1. Metadane zasobu informacyjnego, zgodnego z opisem z rozdziału
28.2. Lista metadanych dla wszystkich udostępnianych kwantów informacji,
zgodnego z opisem z rozdziału 3.2.1. Standardy techniczne uzupełnionej
dla każdego kwantu informacji o odnośnik HTTP do jego danych
strukturalnych (zgodna z opisem SPARQL)
28.3. Informacje publiczne (dane zgodne z opisem SPARQL) dostępne pod
adresem wskazanym przez metadane poszczególnych kwantów informacji
publicznej
29. Każde źródło informacji powinno współpracować z Systemem CRIP dla
udostępniania informacji publicznych w taki sposób, aby:
29.1. metadane opisujące źródło informacji, zasoby informacji i kwanty
informacji były przekazywane do aplikacji przeszukującej zasoby
udostępniane przez System CRIP wyłącznie przez System CRIP;
29.2. udostępniane przez nie kwanty informacji (np. plik dla danych
niestrukturalnych lub dane będące wynikiem zapytania dla danych
strukturalnych) mogły być przekazywane bezpośrednio do aplikacji, bez
konieczności przekazywania ich najpierw do Systemu CRIP.
30. Każde źródło informacji powinno odpowiadać za utrzymywanie w stanie
spójności metadanych i kwantów informacji publicznych przez nie
opisywanych
31. Każde źródło informacji powinno odpowiadać za aktualność opisu
metadanych udostępnianych przez nie zasobów informacyjnych –
niezwłocznie po dokonaniu zmiany w danym zasobie źródło powinno
wywołać procedurę aktualizacji metadanych w Systemie CRIP o dokonaną
zmianę
Sposób uruchamiania i standardy techniczne
28 / 48
3. Sposób uruchamiania i standardy
techniczne
Niniejszy rozdział przedstawia rekomendacje dotyczące rozwiązań technicznych w
zakresie sposobu uruchomienia i technicznych standardów (warunków, parametrów)
prowadzenia CRIP, uwzględniające:
konieczność zapewnienia przeszukiwalności,
zdolność zapewnienia dostępności informacji jak najszerszej grupie
użytkowników,
możliwości zastosowania automatyzacji procesów,
potrzebę zapewnienia użyteczności i efektywności informacji,
koordynację informacji stanowiących zasób informacji publicznych oraz
związanych z nimi metadanych opisujących ten dokument, ułatwiających jego
wyszukiwanie, kontrolę, długotrwałe przechowywanie i zarządzanie oraz
mościwość jak najszerszego ponownego wykorzystywania informacji publicznych
i ich maszynowego odczytu.
Wszystkie te elementy opisane zostały w podrozdziałach 3.1. Formuła realizacji prac i
3.2. Propozycje standardów. Do SIWZ powinny zostać włączone wszystkie podrozdziały
tego rozdziału.
3.1. Formuła realizacji prac
Podstawowym założeniem dla realizacji prac projektowych jest etapowość wdrażania
zakresu projektu. W kolejnych etapach projektu powinny być udostępniane do użytku
wdrożenia systemu wzbogacające poprzednio wdrożone jego wersje. W ten sposób
powinien być zachowany ewolucyjny charakter rozwoju Systemu CRIP. Każdy etap
powinien obejmować zadania, jakie są konieczne i wystarczające do przeprowadzenia
wdrożenia zgodnego z oczekiwanym efektem ewolucji Systemu CRIP na danym etapie,
przy czym oczekiwane etapy ewolucji to:
inicjalny – obejmujący gromadzenie, przetwarzanie i przeszukiwanie
ograniczone do metadanych opisujących zasoby dostępne w zewnętrznych
repozytoriach, bez uruchamiania lokalnej składnicy informacji publicznych;
podstawowy – rozszerzający etap inicjalny o przeszukiwanie pełnotekstowe
informacji publicznych o charakterze danych niestrukturalnych przez moduły
wyniesione, a także uruchomienie lokalnej składnicy informacji publicznych o
charakterze danych niestrukturalnych wraz z zainicjowaniem procesów
wypełniania jej dostępnymi informacjami;
rozwojowy – rozszerzający etap podstawowy o przeszukiwanie informacji
publicznych o charakterze danych strukturalnych w trybie zgodnym z językiem
zapytań realizowane przez moduły wyniesione, a także rozszerzający lokalną
składnicę informacji publicznych o dane o charakterze danych strukturalnych
wraz z zainicjowaniem procesów wypełniania jej dostępnymi informacjami.
Na każdym z powyżej opisanych etapów ewolucji użytkowej Systemu CRIP konieczne jest
wykonanie prac, których efektem będzie dostarczenie szeregu produktów projektu, o
określonym przeznaczeniu i wykorzystaniu. Produkty te będą zarówno dotyczyły Systemu
29 / 48
CRIP jak i określały relacje między tym systemem a systemami i organizacjami
poszczególnych grup podmiotów współpracujących z Systemem CRIP (źródła informacji
publicznej, twórcy aplikacji, użytkownicy końcowi).
Produkty etapu inicjalnego powinny obejmować co najmniej:
Specyfikacja standardów komunikacyjnych w relacji między Systemem
CRIP a źródłami informacji, obejmująca wszystkie aspekty tej komunikacji
zarządczej (metadane) i użytkowej (zapytania i odpowiedzi), zarówno w
odniesieniu do danych niestrukturalnych jak i strukturalnych. Dokument ten
będzie stanowić podstawę dla ustalenia współpracy międzyresortowej w zakresie
centralnego repozytorium.
Analiza wymagań stawianych przed Systemem CRIP obejmująca komplet
wymaganych procesów, funkcjonalności oraz aspektów użyteczności i
wydajnościowych. Dokument ten będzie stanowić definicję zakresu prac do
realizacji w poszczególnych wdrożeniach Systemu CRIP.
Projekt techniczny obejmujący doprecyzowanie architektury całości Systemu
CRIP, sposób realizacji wymagań, przewidywania odnośnie wolumenu ruchu
pomiędzy Systemem CRIP i źródłami danych oraz pomiędzy Systemem CRIP i
użytkownikami końcowymi (zarówno za pośrednictwem aplikacji podstawowej jak
i aplikacji zewnętrznych). Dokument ten będzie stanowić podstawę dla ustalania
warunków technicznych funkcjonowania Systemu CRIP.
Analiza źródeł informacji o charakterze danych niestrukturalnych, obejmująca
opisanie ich zawartości w kategoriach adekwatnych dla celów działania i
charakterystyki Systemu CRIP, a także pozwalający na określenie ich wartości w
znaczeniu potencjału ich ponownego wykorzystania. Dokument ten będzie
stanowić źródło odniesienia dla decyzji o optymalnej sekwencji ich integracji w
etapie podstawowym, a także późniejszych działaniach integracyjnych takich
źródeł informacji publicznej.
Wdrożony System CRIP w zakresie funkcjonalnym objętym tym etapem i
przekazany do utrzymania – podstawą dla dokonania takiego odbioru będą:
raport z testów przeprowadzonych wewnętrznie przez wykonawcę, pozytywne
wyniki z testów akceptacyjnych przeprowadzonych przez odbiorcę, procedury
obsługi technicznej Systemu CRIP oraz przeszkolenie kadry zamawiającego w
zakresie wystarczającym dla przejęcia utrzymania i administracji Systemem CRIP
(zarówno w znaczeniu administracji technicznej jak i organizacyjnej).
Zintegrowane źródła informacji wskazane przez zamawiającego na poziomie
metadanych, zgodnie z zakresem funkcjonalnym tego etapu.
Dokumentacja API dla aplikacji pozwalającego na przeszukiwanie informacji
publicznych zgodnie z zakresem funkcjonalnym tego etapu, uzupełniona o
przykłady stosowania API oraz przewodnik dla twórców aplikacji. Dokumentacja
ta będzie udostępniana publicznie dla ułatwienia tworzenia aplikacji ponownie
wykorzystujące informacje publiczne.
Procedury integracji kolejnych źródeł informacji na poziomie metadanych,
zgodnie z zakresem funkcjonalnym tego etapu. Dokumentacja ta będzie
przewodnikiem dla zamawiającego w zakresie prowadzenia we własnym zakresie
kolejnych działań integracji źródeł informacji na poziomie metadanych.
Produkty etapu podstawowego powinny obejmować co najmniej:
Analiza źródeł informacji o charakterze danych strukturalnych, obejmująca
opisanie ich zawartości w kategoriach adekwatnych dla celów działania i
charakterystyki Systemu CRIP, a także pozwalający na określenie ich wartości w
znaczeniu potencjału ich ponownego wykorzystania. Dokument ten będzie
stanowić źródło odniesienia dla decyzji o optymalnej sekwencji ich integracji w
30 / 48
etapie podstawowym, a także późniejszych działaniach integracyjnych takich
źródeł informacji publicznej.
metadanych i przeszukiwania pełnotekstowego, zgodnie z zakresem
funkcjonalnym tego etapu.
publicznych zgodnie z zakresem funkcjonalnym tego etapu rozszerzona o dostęp
do danych niestrukturalnych, uzupełniona o przykłady stosowania API oraz
przewodnik dla twórców aplikacji. Dokumentacja ta będzie udostępniana
publicznie dla ułatwienia tworzenia aplikacji ponownie wykorzystujące informacje
publiczne.
Definicje procesów redakcyjnych dla części informacyjnej serwisu.
Dokumentacja ta przewodnikiem dla zamawiającego w zakresie prowadzenia we
własnym zakresie działań związanych z informacyjną częścią serwisu.
Procedury integracji kolejnych źródeł informacji na poziomie metadanych i
przeszukiwania danych niestrukturalnych, zgodnie z zakresem funkcjonalnym
tego etapu. Dokumentacja ta będzie przewodnikiem dla zamawiającego w
zakresie prowadzenia we własnym zakresie kolejnych działań integracji źródeł
informacji na poziomie przeszukiwania danych niestrukturalnych.
Produkty etapu rozwojowego powinny obejmować co najmniej:
metadanych i przeszukiwania zgodnie ze sformalizowanym językiem zapytań,
zgodnie z zakresem funkcjonalnym tego etapu.
publicznych zgodnie z zakresem funkcjonalnym tego etapu rozszerzona o dostęp
do danych strukturalnych, uzupełniona o przykłady stosowania API oraz
przewodnik dla twórców aplikacji. Dokumentacja ta będzie udostępniana
publicznie dla ułatwienia tworzenia aplikacji ponownie wykorzystujące informacje
publiczne.
Procedury integracji kolejnych źródeł informacji na poziomie metadanych i
przeszukiwania danych strukturalnych, zgodnie z zakresem funkcjonalnym tego
etapu. Dokumentacja ta będzie przewodnikiem dla zamawiającego w zakresie
prowadzenia we własnym zakresie kolejnych działań integracji źródeł informacji
na poziomie przeszukiwania danych strukturalnych.
Poza formalnym odbiorem tych produktów projektu, po każdym z etapów możliwe jest
przeprowadzenie oceny społecznej efektów wdrożenia, realizowane w trybie konsultacji
31 / 48
społecznych wdrożonego Systemu CRIP. Wyniki tych konsultacji powinny być – w miarę
możliwości – brane pod uwagę w trakcie realizacji kolejnych etapów prac.
3.2. Propozycje standardów
Pośród standardów, jakich wprowadzenie mogłoby poprawić sprawność działania
Systemu CRIP i możliwość ponownego wykorzystania informacji publicznych wskazać
należy co najmniej dwie grupy tych standardów:
standardy techniczne – tworzące podstawy dla efektywnej współpracy na
poziomie komunikacji systemów informatycznych, wiążące wszystkie strony
uczestniczące w udostępnianiu i ponownym wykorzystaniu informacji
publicznych;
standardy metodyczne – organizujące działania prowadzone wokół Systemu
CRIP, których rezultatem ma być poprawa jakości, skuteczności i efektywności
udostępniania i ponownego wykorzystania informacji publicznych.
Każda z przedstawionych propozycji standardów odnosi się do każdej z możliwych relacji
współpracy podmiotów zaangażowanych w realizację zadania centralnego repozytorium.
W obszarze standardów technologicznych możliwe jest wskazanie konkretnych rozwiązań,
które można wprost uznać za obowiązujące dla Systemu CRIP.
Opis metadanych
Każdy źródło informacji, zasób informacyjny i kwant informacji, jakie miałyby być
udostępniane przez System CRIP musi być opisany przez metadane – odpowiednio
źródła, zasobu i kwantu informacji. Każdy kwant informacji musi wchodzić w skład
dokładnie określonego zasobu i być udostępniany przez dokładnie określone źródło.
Na opis metadanych źródła informacji powinny się składać:
określenie charakteru informacji publicznych udostępnianych przez źródło;
wskazanie posiadacza źródła informacji, podmiotu administrującego źródłem
informacji i organizującego w ramach tego źródła określone zasoby informacyjne;
ewentualne ograniczenia lub uwarunkowania dostępu do źródła informacji (np.
minimalny czas składowania informacji publicznych, godziny technicznej
dostępności źródła, licencja na korzystanie ze źródła).
Na opis metadanych zasobu informacyjnego powinny się składać:
określenie charakteru informacji publicznych obejmowanych przez zasób
informacyjny, jego strukturę i organizację;
wskazanie odpowiedzialnego za zasób informacyjny, podmiotu administrującego
zasobem i organizującego w ramach tego zasobu określone kwanty informacji;
Na opis metadanych kwantu informacji o charakterze danych niestrukturalnych
powinny się składać:
określenie tytułu, wskazanie autora i publikatora kwantu informacji, a także
technicznego sposobu przechowywania informacji publicznej (np. format
dokumentu), daty jego powstania i ostatniej modyfikacji;
wskazanie elementów klasyfikacji (taksonomii, ontologii) opisujących kwant
informacji;
32 / 48
Na opis metadanych kwantu informacji o charakterze danych strukturalnych
powinny się składać:
określenie tytułu, wskazanie autora i publikatora kwantu informacji, a także
struktury danych informacji publicznej (np. tabele, kolumny, typy danych, więzy
integralności), daty jego powstania i ostatniej modyfikacji;
wskazanie elementów klasyfikacji (taksonomii, ontologii) opisujących kwant
informacji;
Bez względu na typ metadanych, każdy opis każdego z powyżej wymienionych
elementów powinien zawierać także określenie daty ostatniej modyfikacji opisu
metadanych i wskazania odpowiedzialnego za ich modyfikację.
Formaty danych niestrukturalnych
Kwanty informacji o charakterze danych niestrukturalnych powinny być udostępniane w
jednym z formatów dokumentów (np. tekstowych, multimedialnych, graficznych)
uznanych za dopuszczalne w ramach Krajowych Ram Interoperacyjności 2. Udostępnianie
takich kwantów informacji powinno opierać się o przekazanie użytkownikowi kopii
elektronicznej posiadanego kwantu, identycznej z oryginałem.
Formaty danych strukturalnych
Kwanty informacji o charakterze danych strukturalnych powinny być udostępniane w
strukturach opisywanych zgodnie ze zbiorem standardów W3C określonych jako RDF3. W
szczególności, udostępnianie takich kwantów informacji odbywać się w zgodzie ze
standardem RDF/XML4, natomiast organizacja przeszukiwania takich kwantów informacji
– zgodnie ze standardem SPARQL5.
Protokół komunikacyjny
Protokół komunikacyjny między źródłami informacji a Systemem CRIP, a także między
Systemem CRIP a aplikacjami zewnętrznymi powinien opierać się na technicznej
specyfikacji HTTP.
Interfejs programistyczny dla twórców aplikacji
Całość funkcjonalności przeszukiwania informacji publicznych udostępnianych przez
System CRIP powinna być udostępniana w formie API ( Application Programming
Interface) i wykorzystywana jako wyłączna metoda dostępu do tych funkcji, zarówno
przez aplikację podstawową jak i aplikacje zewnętrzne. Konstrukcja API powinna opierać
się na standardach wcześniej wymienionych.
2
3
4
5
Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 12 kwietnia 2012 r. w sprawie Krajowych Ram
Interoperacyjności, minimalnych wymagań dla rejestrów publicznych i wymiany informacji w
postaci elektronicznej oraz minimalnych wymagań dla systemów teleinformatycznych,
http://www.dziennikustaw.gov.pl/du/2012/526/1
W3C, Resource Description Framework, http://www.w3.org/standards/techs/rdf
W3C, RDF/XML Syntax Specification, http://www.w3.org/TR/rdf-syntax-grammar/
W3C, SPARQL Query Language for RDF, http://www.w3.org/TR/rdf-sparql-query/
33 / 48
Aplikacja użytkownika końcowego
Każda aplikacja, zarówno podstawowa jak i zewnętrzne, ponownie wykorzystująca
informacje publiczne udostępniane przez System CRIP powinna zapewnić możliwie
najszersze jej wykorzystanie. Ich budowa nie powinna ograniczać wykorzystania
przeglądarki WWW do korzystania z dostępu do informacji publicznych – dostęp ten
powinien być możliwy za pomocą każdej z popularnych przeglądarek.
3.2.2. Standardy metodyczne
W zakresie standardów metodycznych, jakie należałoby przyjąć dla działania Systemu
CRIP nie istnieją gotowe rozwiązania – takie należy wypracować w ramach projektu
realizacji Systemu CRIP.
Wiązanie udostępnianych danych
Dla zachowania możliwości ponownego wykorzystania udostępnianych informacji
konieczne jest wprowadzenie standardu metodycznego tworzenia opisu danych i łączenia
ich. Takie działania powinny opierać się o pryncypia określone przez W3C w zakresie
dotyczącym Linked Data6.
Współużytkowanie słowników RDF
Umożliwienie łączenia zbiorów danych strukturalnych pochodzących z różnych zasobów, a
nawet różnych źródeł, wymaga zapewnienia spójności struktury i semantyki obiektów
informacyjnych opisywanych przez dane. Temu celowi powinny służyć modele danych
opisujące współdzielone obiekty informacyjne oraz współdzielone słowniki wypełnione
zgodnie z ustalonymi strukturami i semantyką.
Zapewnienie możliwości tworzenia i aktualizacji takich słowników wymaga ustanowienia
procesu uzgadniania zarówno struktury i semantyki, jak i zawartości słowników
dotyczących poszczególnych obiektów informacyjnych, wykraczających poza ustalenia
przyjęte w KRI.
Automatyzacja procesów
Automatyzacja procesów zarządzania Systemem CRIP powinna objąć następujące
obszary funkcjonowania tego systemu:
pomiar jakości informacji publicznych udostępnianych przez źródła informacji –
na taką działalność powinny się składać: automatyczny pomiar stabilności
metadanych kwantów informacji i zawartości tych kwantów (na podstawie daty
ostatniej modyfikacji), automatyczny pomiar dostępności źródeł informacji
(realizowany przez mechanizmy sieciowe sieci IP), zgodność opisu metadanych z
zawartością obowiązujących słowników współdzielonych (np. liczba kwantów
informacji niezgodnych z obowiązującymi słownikami);
aktualizacja metadanych informacji publicznych składowanych w Systemie CRIP –
udostępnianie przez System CRIP funkcji umożliwiających modyfikację opisu
metadanych poszczególnych elementów informacji, zarówno w trybie pojedynczej
modyfikacji on-line jak i importu wsadowego całości metadanych dotyczących
pojedynczego zasobu informacyjnego, potencjalnie zawieszające proces
aktualizacji w przypadku zidentyfikowania błędu opisu metadanych lub innej
niezgodności;
aktualizacja listy źródeł informacji, zasobów informacyjnych i kwantów informacji
udostępnianych przez System CRIP na podstawie wyniku procesów redakcyjnych.
6
W3C, Linked Data http://www.w3.org/standards/semanticweb/data
34 / 48
Procesy redakcyjne Systemu CRIP
Typowe działania związane z zarządzaniem zawartością serwisu WWW wchodzącego w
skład Systemu CRIP powinny podlegać standaryzacji przebiegu redakcyjnego – tworzenia,
korekty, doboru formy i publikacji treści, wraz z identyfikacją osób odpowiedzialnych za
wykonanie poszczególnych kroków i czasu ich wykonania.
Procesy redakcyjne powinny dotyczyć:
publikacji listy źródeł informacji, zasobów informacyjnych i kwantów informacji
udostępnianych przez System CRIP;
publikacji materiałów wspomagających użytkowników końcowych i twórców
aplikacji;
publikacji materiałów opisujących zasady korzystania z Systemu CRIP;
dołączania źródeł informacji i zasobów informacyjnych do mechanizmów Systemu
CRIP, także w zakresie importu metadanych opisujących źródła, zasoby i kwanty
informacji.
Infrastruktura teleinformatyczna
35 / 48
4. Infrastruktura teleinformatyczna
Niniejszy rozdział przedstawia rekomendacje dotyczące wykazu infrastruktury
teleinformatycznej do uruchomienia CRIP oraz ogólne wymagania dotyczące sprzętu
komputerowego. Elementy te zostały opisane w podrozdziałach 4.2. Topologia i elementy
infrastruktury teleinformatycznej oraz 4.3. Infrastruktura sprzętowa, a opis ten został
poprzedzony określeniem głównych założeń dla tworzenia rozwiązań infrastrukturalnych,
opisanych w podrozdziale 4.1. Istotne założenia. Do SIWZ powinny zostać włączone dwa
ostatnie podrozdziały tego rozdziału, a podrozdział pierwszy tego rozdziału powinien
służyć dla wyjaśniania i uzasadniania podejmowanych w zespole decyzji.
4.1. Istotne założenia
Informacje publiczne są tworzone przez wiele podmiotów w całym kraju. Część z nich,
szczególnie dane strukturalne przetwarzane przez systemy resortowe, są gromadzone w
pojedynczych lokalizacjach. Duża część tych informacji jest jednak rozproszona po
systemach informatycznych działających na terenie całego kraju.
Sumarycznie, informacje publiczne stanowią duży wolumen danych, zarówno
strukturalnych jak i niestrukturalnych. Dane strukturalne stanowią dużą część informacji
publicznych, gromadzonych w ośrodkach przetwarzania danych podmiotów publicznych.
Ośrodki przetwarzania danych podmiotów publicznych są zwykle przyłączone do sieci
publicznej (Internet), więc dostęp do informacji publicznych (danych strukturalnych i
niestrukturalnych) będących w posiadaniu tych podmiotów może się odbywać przy
wykorzystaniu przepustowości technicznej tych łączy, budując na nich zabezpieczone
kanały komunikacji.
Zarówno struktury danych systemów informatycznych przetwarzających informacje
publiczne o charakterze danych strukturalnych, jak i formy przechowywania informacji
publicznych o charakterze danych niestrukturalnych, są zróżnicowane – pierwsze
opisywane są strukturami danych związanymi z funkcjami systemów, drugie wynikają z
praktyk i procesów biznesowych gestorów informacji publicznych. W obu przypadkach
jednak powinna nastąpić unifikacja formy i semantyki informacji publicznych w jak
najmniejszym stopniu wpływająca na funkcjonalność Systemu CRIP. Realizacja takiego
postulatu oznacza w większości przypadków konieczność dokonywania pewnych form
konwersji semantyki danych strukturalnych lub formy prezentacji danych
niestrukturalnych, sama konwersja powinna odbywać się jak najbliżej źródeł informacji
publicznej tak, aby funkcje przeszukiwania tych informacji realizowane przez System CRIP
bazowały na informacjach publicznych po konwersji.
Dostęp do zunifikowanej informacji publicznej, świadczony dla użytkowników końcowych
Systemu CRIP, powinien zapewniać cechę powszechności. We współczesnym świecie
oznacza to zapewnienie użytkownikom końcowym Systemu CRIP dostępu do funkcji
przeszukiwania informacji publicznej przy wykorzystaniu mechanizmów komunikacyjnych
publicznej sieci Internet, za pośrednictwem mechanizmów technicznych standardowo
wykorzystywanych w przedsięwzięciach o takim charakterze – serwis WWW dla
użytkowników oraz zbiór API dla tworzących aplikacje zewnętrzne.
36 / 48
4.2. Topologia i elementy infrastruktury
teleinformatycznej
W związku z rozproszeniem źródeł informacji publicznej, topologia infrastruktury Systemu
CRIP wykazywać będzie złożoność wykraczającą poza charakterystykę typowego systemu
centralnego. Ilustracja poniżej (Rysunek 8. Topologia infrastruktury Systemu CRIP)
przedstawia topologię tego rozwiązania.
Moduł
wyniesiony
Moduł centralny
DMZ
Bezpieczna
…
Moduł
wyniesiony
Moduł
wyniesiony
…
Moduł
wyniesiony
System
zewnętrzny
…
DMZ
Bezpieczna
Aplikacja
zewnętrzna
Bezpieczna
DMZ
Bezpieczna
DMZ
System CRIP
połączenie realizowane w sieci publicznej
połączenie realizowane w sieci prywatnej
Rysunek 8. Topologia infrastruktury Systemu CRIP
Topologię Systemu CRIP tworzą:
źródła informacji – węzły fizycznie zlokalizowane w innych miejscach, niż System
CRIP, podlegające zarządzaniu innych podmiotów;
System CRIP – centralny węzeł podlegający zarządzaniu operatora Systemu
CRIP;
systemy zewnętrzne – węzły fizyczne zlokalizowane w innych miejscach, niż
System CRIP, podlegające zarządzaniu twórców aplikacji zewnętrznych.
Dostęp do informacji publicznych zapewniany jest dla użytkowników końcowych w
jednym z dwóch trybów:
za pośrednictwem aplikacji podstawowej udostępnianej użytkownikom przez
System CRIP przy wykorzystaniu mechanizmów komunikacyjnych sieci Internet;
za pośrednictwem aplikacji zewnętrznych udostępnianych użytkownikom przez
systemy zewnętrzne najprawdopodobniej przy wykorzystaniu mechanizmów
komunikacyjnych sieci Internet.
Każdy węzeł źródła informacji posiadać powinien strefę bezpieczną, w której ulokowane
są zarówno zasoby informacyjne (dane strukturalne i/lub niestrukturalne) jak i
funkcjonalność modułu wyniesionego Systemu CRIP oraz strefę zdemilitaryzowaną,
zapewniającą bezpieczeństwo funkcjonowania dostępu do informacji publicznych.
Węzeł Systemu CRIP powinien posiadać strefę bezpieczną, w której ulokowane są
zarówno zasoby informacyjne (dane strukturalne i/lub niestrukturalne) jak i
funkcjonalność modułu wyniesionego Systemu CRIP, strefę bezpieczną, w której
37 / 48
ulokowany jest moduł centralny Systemu CRIP oraz strefy zdemilitaryzowane,
zapewniające bezpieczeństwo komunikacji ze źródłami informacji i funkcjonowania
dostępu do informacji publicznych serwowanych przez moduł centralny.
Komunikacja wewnątrz poszczególnych węzłów powinna przebiegać wyłącznie w sieciach
prywatnych i być zabezpieczana standardowymi metodami ochrony dostępu do systemów
informatycznych, zgodnie z politykami bezpieczeństwa obowiązującymi w organizacjach
gestorów źródeł informacji. Komunikacja pomiędzy węzłami może być realizowana przez
sieć publiczną (Internet), przy czym bezpieczeństwo tej komunikacji powinno być
podniesione poprzez dwustronne uwierzytelnienie węzłów (certyfikaty maszyn) oraz
ustanawianie kanałów VPN/IPsec pomiędzy tymi węzłami.
4.3. Infrastruktura sprzętowa
Na infrastrukturę sprzętową Systemu CRIP powinny się składać elementy adekwatne dla
profesjonalnych rozwiązań systemów informatycznych:
szafa (rack) – całość infrastruktury sprzętowej Systemu CRIP powinna być
zamontowana w szafie rack o typowych rozwiązaniach umożliwiających
umieszczenie jej w centrum przetwarzania danych dostawcy usługi kolokacji;
front-end – komponenty architektury związane z serwisem WWW i aplikacją
administracyjną i API dla twórców aplikacji powinny być zrealizowane przy
wykorzystaniu farmy serwerów o parametrach dostosowanych do serwerów
WWW;
back-end – komponenty architektury związane z pozostałymi funkcjami modułu
centralnego Systemu CRIP oraz komponenty realizujące funkcje modułu
wyniesionego dla źródeł wewnętrznych powinny być zrealizowane przy
wykorzystaniu klastra serwerów o parametrach dostosowanych do serwerów
aplikacyjnych;
macierz dyskowa – komponenty architektury związane ze składowaniem danych
Systemu CRIP powinny wykorzystywać macierz dyskową klasy midrange,
powiązaną z serwerami back-end połączeniami światłowodowymi;
przełącznik (switch) – komponenty infrastruktury sprzętowej komunikujące się
przy wykorzystaniu protokołu IP powinny być łączone za pośrednictwem
zarządzalnego przełącznika (switch) z portami Gigabit Ethernet;
load balancer – komponenty architektury tworzące front-end Systemu CRIP
powinny być połączone z siecią dostępową do systemu za pośrednictwem
urządzenia rozdzielającego ruch (sprzętowy load balancer).
Infrastruktura sprzętowa powinna być zabezpieczona tak, aby wystąpienie pojedynczej
awarii w każdej z „warstw” sprzętu nie powodowało niedostępności Systemu CRIP, m.in.:
zasilanie – każdy komponent sprzętowy (komponenty front-end, back-end,
macierz dyskowa, switch, load balancer) powinien posiadać zdublowane
zasilacze;
sieć – doprowadzenie transmisji zapewniającej kontakt Systemu CRIP z siecią
Internet powinna być realizowana przez zdublowane połączenia Ethernet;
macierz – dostęp do przestrzeni dyskowej powinien być realizowany przez
zdublowane kontrolery macierzy;
Konstrukcja infrastruktury sprzętowej powinna zapewniać możliwość skalowania
rozwiązania adekwatnie do wzrostu ruchu oferowanego całemu Systemowi CRIP i
poszczególnym jego komponentom.
Kluczowe kryteria oceny ofert
38 / 48
5. Kluczowe kryteria oceny ofert
Niniejszy rozdział przedstawia rekomendacje dotyczące najważniejszych kryteriów wyboru
potencjalnego wykonawcy CRIP. Elementy te zostały opisane w podrozdziale 5.3. Kryteria
oceny ofert, a opis ten został poprzedzony określeniem kluczowych czynników sukcesu
przedsięwzięcia (podrozdział 5.1. Wymagania wynikające z kluczowych czynników
sukcesu) oraz wymagań stawianych przed potencjalnym wykonawcą w związku z
ustalonym podejściem do realizacji przedsięwzięcia (podrozdział 5.2. Wymagania
wynikające z podejścia do realizacji i wdrożenia). Do SIWZ powinien zostać włączony
ostatni podrozdział tego rozdziału, a podrozdziały go poprzedzające powinny służyć dla
wyjaśniania i uzasadniania rekomendacji odnośnie kryteriów oceny ofert.
Podejmując decyzje o kryteriach wyboru dostawcy Systemu CRIP należy pamiętać o tym,
że charakter tego przedsięwzięcia jest fundamentalnie inny, niż typowych zamówień
publicznych, przede wszystkim z powodu wagi przedmiotu działań (dostęp do informacji
publicznych) oraz zainteresowania i emocji, jakie wzbudza otwartość tego dostępu
(liczebność i aktywność grupy podmiotów uczestniczących w takich pracach). Należy
także pamiętać, że ostateczny sukces realizacji tego projektu, w znaczeniu społecznego
odbioru efektów, będzie zasadniczo wpływał na wizerunek MAiC.
W obliczu takich uwarunkowań niezbędne jest odmienne rozłożenie nacisku na sposób
oceny ofert:
ocena oferenta powinna promować jego partnerskie nastawienie do realizacji
przedsięwzięcia – nie poprzez typowy pryzmat postrzegania relacji
zamawiającego i dostawcy, ale przez pryzmat gotowości do poniesienia
współodpowiedzialności za efekt projektu;
ocena merytoryczna oferty powinna promować rozwiązania przemyślane, poparte
doświadczeniami zarówno dotyczącymi stosowanych technologii, jak i
merytorycznymi doświadczeniami z przedsięwzięć o charakterze dostępu
do informacji publicznych;
udział aspektów finansowych oferty w całości „punktacji” oceny oferty
powinien być jak najmniejszy.
Takie określenie kryteriów oceny ofert może narażać zamawiającego na zwiększenie
zainteresowania postępowaniem ze strony organów kontrolnych, jednak charakter
przedsięwzięcia w pełni uzasadnia podjęcie takiego ryzyka – konsekwencje przyjęcia
typowego podejścia (najtańsza oferta) zakończą się, bez wątpienia, jego porażką, a
wielkość konsekwencje społecznego postrzegania takiej porażki wielokrotnie
przewyższy ryzyko ewentualnych działań kontrolnych.
5.1. Wymagania wynikające z kluczowych
czynników sukcesu CRIP
System CRIP ma być systemem informatycznym o innym charakterze, niż typowe
systemy tworzone w ramach zamówień publicznych – nie systemem tworzonym na
potrzeby obsługi procesów wewnętrznych podmiotu administracji publicznej, lecz w celu
zapewnienia bezpośredniej obsługi każdego, kto jest zainteresowany dostępem do
informacji publicznej.
39 / 48
5.1.1. Kluczowe czynniki sukcesu
Zgodnie z ustalonymi poczynionymi przez MAiC, kluczowe czynniki sukcesu całego
projektu CRIP dotyczą wielu wymiarów tego przedsięwzięcia i przedstawiają się
następująco:
Wymiar finansowy
Utworzenie i utrzymanie CRIP w ramach zaplanowanego budżetu na poziomie
rozwojowym projektu bez potrzeby zastosowania mechanizmów korygujących,
polegających na obniżeniu kosztów obsługi serwisowej urządzeń wchodzących w
skład centralnego repozytorium informacji publicznej czy też wykorzystaniu
innych rozwiązań technologicznych lub techniczno-organizacyjnych w zakresie
funkcjonowania centralnego repozytorium informacji publicznej.
Wymiar rynkowy
Wzrost atrakcyjności szeroko rozumianej informacji sektora publicznego
produkowanej przez podmioty sektora publicznego lub za środki publiczne dla
tworzenia usług.
Budowanie wartości rynkowej na bazie informacji sektora publicznego.
Usprawnienie procesów zarządzania informacją.
Podniesienie jakości oferowanej informacji sektora publicznego.
Oszczędność czasu i wysiłku potrzebnego na uzyskanie informacji.
Wymiar społeczny
Zwiększenie świadomości użytkowników w zakresie kompetencji cyfrowych
Kreowanie kapitału intelektualnego
Podniesienie szeroko rozumianej dostępności informacji publicznych poprzez
dostęp w jednym punkcie do informacji od różnych podmiotów
Zgromadzenie w jednym punkcie dużej liczby informacji z dużej ilości podmiotów
sektora publicznego
Większa elastyczność w wyborze informacji
Oszczędność czasu i wysiłku potrzebnego na uzyskanie informacji
Wymiar instytucjonalny
Wzmocnienie wizerunku Ministerstwa Administracji i Cyfryzacji
Dotrzymanie terminów uruchomienia CRIP a następnie harmonogramu jego
zapełniania
Zwiększenie świadomości podmiotów publicznych w zakresie kompetencji
cyfrowych, oznacza to promowanie działalności (zmniejszenie spraw załatwianych
drogą tradycyjną), oszczędności dla budżetu
Duże zainteresowanie w zamieszczeniu w CRIP informacji ze strony innych
podmiotów
5.1.2. Zadania uzupełniające podstawowy zakres
zamówienia na System CRIP
Osiągnięcie efektów opisywanych kluczowymi czynnikami sukcesu może być, w pewnym
zakresie, wspomagane przez działania dostawcy Systemu CRIP, choć nie wynikają one
wprost z podejścia do realizacji i wdrożenia tego systemu.
40 / 48
Poparcie podmiotów zainteresowanych informacjami publicznymi
Wokół dostępu do informacji publicznych zgromadziła się grupa podmiotów
obserwujących działania związane z dostępem do informacji publicznych i aktywnie
uczestniczących w tych działaniach. Uzyskanie ich poparcia w sprawie dotyczącej
Systemu CRIP pozwoliłoby zarówno na poprawienie relacji z tymi podmiotami, jak i
wzmocnienie „pozycji negocjacyjnej” wobec podmiotów tworzących informacje publiczne
lub będących ich gestorami.
Taki efekt można uzyskać przez zaproszenie podmiotów obserwujących działania
dotyczące informacji publicznych do włączenia się w działania projektowe poprzez:
zorganizowanie na początku projektu seminarium dla tych podmiotów,
przygotowanego i prowadzonego przez dostawcę Systemu CRIP, w czasie
którego wyjaśnione zostaną technologiczne aspekty tworzonego systemu;
organizowanie przygotowanych i prowadzonych przez dostawcę Systemu CRIP
seminariów na temat udostępnianych powszechnie przez System CRIP możliwości
po każdym wdrożeniu Systemu CRIP, czyli na koniec etapów inicjalnego,
podstawowego i rozwojowego (podsumowanie projektu i plany na przyszłość).
W czasie tych seminariów przedstawiciele MAiC mogliby przekazywać także informacje o
stanie integracji źródeł informacji publicznej oraz problemach i ograniczeniach
pojawiających się w realizacji tych zadań.
Aktywizacja podmiotów tworzących aplikacje zewnętrzne
Ponowne wykorzystanie informacji publicznych, szczególnie w wymiarze ekonomicznym,
zależy od stopnia zaangażowania podmiotów zewnętrznych w pracach tworzenia aplikacji
zewnętrznych zapewniających możliwości ponownego wykorzystania informacji
publicznych. Aktywizacja wielu podmiotów, zajmujących się (komercyjnie lub
hobbystycznie) tworzeniem aplikacji przetwarzających dane i dostępnych za
pośrednictwem sieci Internet, zapewni „bezkosztowy” wzrost ponownego wykorzystania
tych informacji.
Taki efekt można uzyskać przez zaproszenie wielu podmiotów tworzących aplikacje
dostępne w sieci Internet do działań tworzenia aplikacji zewnętrznych poprzez:
patronowanie zorganizowanemu przez dostawcę Systemu CRIP konkursu na
najlepszą aplikację zewnętrzną zapewniającą ponowne wykorzystanie informacji
publicznych – uczestnictwo w konkursie nie mogłoby się wiązać z ponoszeniem
kosztów wytworzenia aplikacji (te koszty ponosiłby uczestnik konkursu), a
nagroda za najlepszą aplikację powinna być ufundowana przez dostawcę
Systemu CRIP;
nagłośnienie medialne (konferencja prasowa, działania PR) uruchomienia
konkursu realizowane przez MAiC.
Wątek PR przedsięwzięcia o tak nośnym charakterze powinien być niezależnie
opracowany przez MAiC, gdyż możliwość osiągnięcia większości kluczowych czynników
sukcesu opierać się będzie na właściwych działaniach PR. Konkurs realizowany przez
dostawcę Systemu CRIP, któremu patronować miałoby MAiC, powinien być jedynie
jednym ze składników takiej kampanii.
Propagowanie wartości informacji publicznych
Wzrost świadomości społecznej możliwości dostępu do informacji publicznych i
ponownego ich wykorzystania wymaga przedstawienia wymiernych efektów takich
działań. Każdy, kto miałby się zaangażować w sprawy informacji publicznych, musi zostać
przekonany o wadze i wartości takich działań.
41 / 48
Taki efekt można uzyskać przez zwiększenie świadomości wartości informacji, jakie
tworzone są przez podmioty administracji publicznej poprzez:
ustalenie przez MAiC tematyki kilku raportów, jakie mogłyby prezentować wzrost
innowacyjności w Polsce, budowanych na podstawie informacji publicznych
posiadanych przez podmioty administracji publicznej w Polsce;
wystąpienie przez dostawcę Systemu CRIP do określonych podmiotów z
wnioskiem o udostępnienie informacji publicznych w formie i zakresie
pozwalających na zbudowanie takich raportów;
opracowanie przez dostawcę Systemu CRIP tych raportów;
opublikowanie przez MAiC raportów przygotowanych przez dostawcę Systemu
CRIP wraz z nagłośnieniem medialnym wyników tych działań.
Podobnie jak konkurs dla twórców aplikacji zewnętrznych, publikacja wytworzonych
raportów powinna być włączona do spójnej i konsekwentnie prowadzonej kampanii PR
realizowanej przez MAiC w kontekście realizacji i wdrożenia Systemu CRIP.
5.2. Wymagania wynikające z podejścia do
realizacji i wdrożenia
Doświadczenia
Analogiczne rozwiązanie nie było jeszcze tworzone w Polsce. Nie oznacza to jednak
wykluczenia potencjalnych polskich dostawców z postępowania przetargowego.
Koncepcja rozwiązania opiera się na komponentach o stosunkowo dobrze znanej
charakterystyce, więc w zakresie merytorycznym samego rozwiązania ocenie powinny
podlegać doświadczenia z realizacji i wdrożeń systemów kilku klas wdrażanych dla
stosunkowo dużych firm (klasa Enterprise):
systemy zarządzania dokumentami, (DMS, Document Management Systems) –
systemy tej klasy służą gromadzeniu, indeksowaniu i udostępnianiu informacji
niestrukturalnych tworzonych w ramach procesów biznesowych organizacji;
systemy portalowe – systemy tej klasy służą tworzeniu, redagowaniu i
udostępnianiu informacji oraz integracji i udostępnianiu funkcji biznesowych
użytkownikom korzystającym z przeglądarek WWW, obejmują zwykle
zagadnienia uwierzytelnienia użytkowników, integracji funkcji użytkowych,
zapewnieniu spójności nawigacji w serwisie i jego wyglądu;
systemy przetwarzania transakcji – systemy tej klasy realizują obsługę wielu
równoczesnych zgłoszeń pochodzących od wielu użytkowników, obsługiwanych w
dobrze określony sposób, zapewniając kompletność realizacji procesów obsługi;
systemy integracji danych i hurtowni danych – systemy tej klasy służą
konsolidacji danych pochodzących z różnych źródeł, organizacji ich w kategoriach
semantycznych (spójność znaczenia danych);
systemy rozproszone – systemy tej klasy zapewniają spójność działania systemu
pomimo fizycznego rozproszenia ich komponentów;
platformy aplikacyjne – systemy tej klasy udostępniają możliwości tworzenia
aplikacji przy wykorzystaniu określonego zbioru technicznych możliwości (API).
Potencjalny dostawca przedstawiający doświadczenia w realizacji i wdrażaniu systemów
tych klas z dużym prawdopodobieństwem będzie w stanie zrealizować i wdrożyć System
CRIP, przy czym nie należy wymagać bezwarunkowego przedstawienia doświadczeń ze
wszystkich klas systemów, a raczej punktować każdą z kategorii niezależnie.
42 / 48
Wiedza merytoryczna
Kluczowym dla sukcesu wdrożenia aspektem jest praktyczna znajomość zagadnień
związanych z integracją informacji o charakterze publicznym i znajomość specyfiki
działania administracji publicznej w Polsce. Ocenę wiarygodności pod tym kątem należy
oprzeć o obecność w zespole projektowym po stronie potencjalnego dostawcy ludzi,
którzy:
mogą się pochwalić wprost praktycznymi doświadczeniami z realizacji takich
przedsięwzięć dla administracji publicznej innych krajów;
uczestniczyli już w realizacji poważnych projektów informatycznych w
administracji publicznej w Polsce, na skalę całego kraju.
Potencjalny dostawca gwarantujący pracę w zespole projektowym osób mogących
pochwalić się takimi doświadczeniami sprosta wymaganiom merytorycznej wiedzy o
materii przedsięwzięcia.
Proponowane rozwiązanie
Wiarygodność doświadczeń i zespołu projektowego po stronie potencjalnego dostawcy
powinna być potwierdzona propozycją rozwiązania, jakie potencjalny dostawca miałby
zrealizować i wdrożyć. Na opis takiego rozwiązania powinny się składać:
opis architektury rozwiązania określający konkretne komponenty (np. pakiety
oprogramowania), przy wykorzystaniu jakich zostaną wypełnione elementy
architektury przedstawionej w niniejszym opracowaniu;
opis zbioru standardów, jakie zostałyby zaimplementowane na poszczególnych
stykach Systemu CRIP, wewnątrz tego systemu jak i na zewnątrz (źródła
informacji, aplikacja podstawowa i aplikacje zewnętrzne).
Choć ocena tej części oferty wymagać będzie wiedzy eksperckiej, spójna koncepcja
klarownie opisana świadczyć będzie o poprawnym podejściu do przygotowania takiego
systemu do wdrożenia.
Podejście do realizacji
W przedsięwzięciu o istotnym stopniu niepewności ważną sprawą jest posiadanie
przemyślanego podejścia merytorycznego do realizacji zadań w projekcie. Poza samym
system informatycznym, w ramach działań projektowych muszą zostać wypracowane
produkty o charakterze dokumentów. Potencjalny wykonawca powinien więc przedstawić
w ofercie spójną wizję realizacji projektu – etapy prac, swój oczekiwania i wyniki prac,
zależności pomiędzy zadaniami, a także planowany zakres i formę zaangażowania
pracowników MAiC w działania projektowe.
Ocena proponowanego podejścia merytorycznego powinna dotyczyć spójności i
konsekwencji w planach działań, a także zdolności potencjalnego dostawcy do adaptacji
wobec zmian, jakie z dużym prawdopodobieństwem będą zachodzić w czasie realizacji
projektu.
Praktyka zarządzania projektem
Biorąc pod uwagę skalę i wagę przedsięwzięcia, potencjalny dostawca Systemu CRIP
powinien określić i ewentualnie udokumentować w swojej ofercie proponowaną metodę
zarządzania projektem i potwierdzić to przez postawienie na czele zespołu projektowego
doświadczonego kierownika projektu biegłego w stosowaniu proponowanej metody.
Sugerowane jest jednak narzucenie wymagania oparcia się o uznaną metodę zarządzania
projektami (np. powszechnie uznawana w polskiej administracji publicznej metoda
Prince2).
43 / 48
Na dowód biegłości w praktyce zarządzania projektem potencjalny dostawca Systemu
CRIP powinien przedstawić:
listę doświadczeń kierownika projektu w prowadzeniu projektów o podobnej skali
i złożoności;
formalny certyfikat potwierdzający profesjonalizm w realizacji projektów;
możliwie szczegółowy opis produktów projektu, zarówno merytorycznych jak i
zarządczych, jakie powstawać będą w określonych momentach realizacji
projektu;
oczekiwania odnośnie sprawowania funkcji nadzoru projektu, roli i zadań
komitetu sterującego.
Ocena tego obszaru powinna obejmować zgodność podejścia merytorycznego do
projektu z proponowaną metodą zarządzania projektem, a także adekwatność doboru
metod zarządzania projektem (np. komunikacja, jakość, ryzyko) do charakterystyki
projektu.
Dostawy
W związku z uwarunkowaniami organizacyjnymi i ekonomicznymi realizacji projektu
wdrożenia Systemu CRIP, potencjalny dostawca powinien zobowiązać się do współpracy
w zgodzie z intencjami zamawiającego w obszarach dostaw sprzętu oraz integracji źródeł
informacji.
Dowodem gotowości do takiej współpracy powinny być deklaracje:
dostarczenia odpowiedniej rozbudowy platformy sprzętowej rozwiązania w trybie
zamówienia uzupełniającego realizowanego na warunkach zapisanych w ofercie
(np. ustalona cena za dostarczenie sprzętu i czas dokonania rozbudowy dla
każdego z komponentów infrastruktury);
przeprowadzenia integracji pozostałych źródeł informacji w trybie zamówienia
uzupełniającego realizowanego na warunkach zapisanych w ofercie (np. przedział
kosztów i czasu realizacji dla każdego źródła informacji).
Ocena tego obszaru, poza wartością monetarną, powinna obejmować długość czasu
obowiązywania deklaracji składanych przez potencjalnego dostawcę.
5.3. Kryteria oceny ofert
Ocena oferty powinna zapewniać wykluczenie ofert, które – w sposób ewidentny – nie
zapewnią sukcesu przedsięwzięcia. Takie kryteria określono w podrozdziale 5.3.1. Kryteria
wykluczające. Ocena punktowa powinna być prowadzona jedynie dla ofert, które
zapewniają minimum bezpieczeństwa realizacji projektu. Takie kryteria określono w
podrozdziale 5.3.2. Kryteria punktowe.
5.3.1. Kryteria wykluczające
Każda ze złożonych ofert powinna zostać oceniona pod względem spełniania minimum
wymogów zabezpieczających powodzenie przedsięwzięcia. Pośród takich kryteriów oceny
powinny znaleźć się przede wszystkim:
wiedza merytoryczna potencjalnego dostawcy – obecność w zespole
projektowym po stronie potencjalnego dostawcy ludzi, którzy mogą się pochwalić
wprost praktycznymi doświadczeniami z realizacji takich przedsięwzięć dla
administracji publicznej innych krajów;
ekonomiczna stabilność potencjalnego dostawcy – potwierdzenie zdolności do
sfinansowania przedsięwzięcia i jego realizacji technicznej;
44 / 48
spójność podejścia do realizacji – pozytywna ocena dla merytorycznego opisu
sposobu realizacji przedsięwzięcia proponowana przez potencjalnego dostawcę.
Niespełnienie któregokolwiek z tych kryteriów powinno wykluczać potencjalnego
dostawce z dalszego postępowania.
5.3.2. Kryteria punktowe
Każda ze złożonych ofert powinna być oceniona punktowo w trzech kategoriach: oceny
oferenta, oceny merytorycznej oferty i oceny finansowej oferty. Ostateczna ocena
powinna być sumą punktów uzyskanych w poszczególnych kryteriach oceny.
Ocena oferenta
Tabela poniżej przedstawia kryteria oceny oferty w kategorii oceny oferenta: nazwę
kryterium, sposób wyliczania punktacji i udział punktowy tego kryterium w całości oceny
oferty (maksymalna wartość oceny).
Nazwa
Sposób wyliczania
Punktacja maksymalna
Doświadczenie
2 punkty za poświadczenie doświadczenia w każdej z
kategorii klas systemów (zgodnie z zapisami z podrozdziału
Doświadczenia, rozdziału 5.2. Wymagania wynikające z
podejścia do realizacji i wdrożenia), bez względu na liczbę
poświadczeń w poszczególnych kategoriach.
12
Wiedza
merytoryczna
8 punktów za poświadczenie doświadczenia w uczestnictwie
w każdej z klas przedsięwzięć (zgodnie z zapisami z
podrozdziału Wiedza merytoryczna, rozdziału
5.2. Wymagania wynikające z podejścia do realizacji i
wdrożenia), bez względu na liczbę poświadczeń w
poszczególnych kategoriach.
16
Proponowane
rozwiązanie
5 punktów za poprawność wypełnienia każdej z kategorii
opisu rozwiązania i deklarację stosowania otwartych
rozwiązań (zgodnie z zapisami z podrozdziału Proponowane
rozwiązanie, rozdziału 5.2. Wymagania wynikające z
podejścia do realizacji i wdrożenia).
10
Podejście do
realizacji
3 punkty za spójność proponowanego podejścia z wizją
realizacji projektu i oczekiwanym stopniem zaangażowania
zamawiającego w działania projektowe (zgodnie z zapisami z
podrozdziału Podejście do realizacji, rozdziału
wdrożenia).
3
Praktyka
zarządzania
projektem
2 punktów za poprawność wypełnienia każdej z kategorii
opisu biegłości zarządczej i deklarację stosowania uznanych
metod zarządzania projektem (zgodnie z zapisami z
podrozdziału Praktyka zarządzania projektem, rozdziału
wdrożenia).
8
Dostawy
3 punkty za deklarację gotowości współpracy dla każdego z
aspektów (zgodnie z zapisami z podrozdziału Dostawy,
rozdziału 5.2. Wymagania wynikające z podejścia do
realizacji i wdrożenia).
6
Stabilność
działalności
2 punkty za poświadczenie stabilności działalności (stabilność
ekonomiczna) potencjalnego dostawcy.
2
45 / 48
Ocena merytoryczna oferty
Tabela poniżej przedstawia kryteria oceny oferty w kategorii oceny merytoryczna oferty:
nazwę kryterium, sposób wyliczania punktacji i udział punktowy tego kryterium w całości
oceny oferty (maksymalna wartość oceny).
Nazwa
Sposób wyliczania
Wypełnienie
postawionych
wymagań
5 punktów za wypełnienie wszystkich stawianych wymagań
(zgodnie z rozdziałem 2.3.1. Wymagania stawiane przed
Systemem CRIP), 0 punktów za wypełnienie jedynie części
postawionych wymagań, bez względu na liczbę
niespełnianych wymagań.
5
Zapewnienie
jakości
rozwiązania
3 punkty za wprowadzenie do zakresu prac uznanej metody
zapewnienia jakości w projektach wytwarzania i wdrażania
systemów informatycznych, 0 punktów za brak takiej
metody.
3
Dostarczenie
produktów
5 punktów za dostarczenie wszystkich oczekiwanych
produktów (zgodnie z rozdziałem 3.1. Formuła realizacji
prac), 0 punktów za dostarczenie jedynie części
oczekiwanych produktów, bez względu na liczbę
niedostarczanych produktów.
5
Czas realizacji
przedsięwzięcia
3 punkty za deklarację realizacji każdego z etapów projektu
(zgodnie z rozdziałem 3.1. Formuła realizacji prac) w
terminach założonych przez MAiC.
9
Zadania
uzupełniające
2 punkty za deklarację realizacji każdego z zadań
uzupełniających (zgodnie z rozdziałem 5.1.2. Zadania
uzupełniające podstawowy zakres zamówienia na System
CRIP).
6
Stosowanie
otwartych
rozwiązań
technicznych
3 punkty za stosowanie w proponowanym rozwiązaniu
komponentów dostarczanych na otwartych licencjach.
3
Gotowość do
zmian
5 punktów za deklarację gotowości poddawania po każdym
etapie projektu (zgodnie z rozdziałem 3.1. Formuła realizacji
prac) całości rozwiązania ocenie społecznej i zmiany założeń
projektu wynikających z wyników oceny.
5
Ocena finansowa oferty
Tabela poniżej przedstawia kryteria oceny oferty w kategorii oceny merytoryczna oferty:
nazwę kryterium, sposób wyliczania punktacji i udział punktowy tego kryterium w całości
oceny oferty (maksymalna wartość oceny).
Nazwa
Sposób wyliczania
Koszt
wykonania
systemu
10 punktów przydzielanych proporcjonalnie do przedziału
kosztów wszystkich ofert – 10 punktów dla oferty najtańszej
w tej kategorii, 0 punktów dla oferty najdroższej w tej
kategorii
10
Koszt rocznego
utrzymania
systemu
kategorii
8
46 / 48
Nazwa
Sposób wyliczania
Koszt platformy
sprzętowej
kategorii
10
Koszt realizacji
zadań
uzupełniających
kategorii
5
Wnioski końcowe
47 / 48
6. Wnioski końcowe
Realizacja przedsięwzięcia o charakterze tak złożonym organizacyjnie i naznaczonym tak
znacznym zainteresowaniem społecznym wymaga zapewnienia współpracy kluczowych
stron wpływających na sukces przedsięwzięcia: podmiotów zobowiązanych do
udostępniania informacji publicznych, organizacji aktywnie uczestniczących w działaniach
dostępu do informacji publicznej i dostawcy Systemu CRIP. Zwiększenie
prawdopodobieństwa sukcesu końcowego wymaga zapewnienia podstaw prawnych i
organizacyjnych dla realizacji tego przedsięwzięcia, a także zapewnienia transparentności
jego realizacji.
Podstawy prawne dla skuteczności powinno dawać rozporządzenie, o którym mowa w
nowelizacji do ustawy o dostępie do informacji publicznej. Rozporządzenie to powinno
określać z możliwie zamknięty (czyli z minimalną dozą interpretacji) sposób współpracy
podmiotów zobowiązanych z centralnym repozytorium, a przede wszystkim:
standard definicji danych (strukturalnych i niestrukturalnych) rezydujących w
zewnętrznych repozytoriach (metadane, organizację i zasady dostępu do danych
niestrukturalnych, sposób definiowania i zasady przeszukiwania danych
strukturalnych);
warunki dostępu do informacji publicznych o charakterze umowy SLA pomiędzy
CRIP i zewnętrznym repozytorium (parametry jakości dostępu, sposób ich
pomiaru i oczekiwane wartości, procedurę zgłaszania problemów, zapewnienie
utrzymania wartości parametrów przy wzroście ruchu);
ramowy opis projektu przygotowania źródła zewnętrznego do integracji z
Systemem CRIP.
Przyjęcie takiego rozporządzenia da wykonawcy Systemu CRIP podstawy dla technicznej
realizacji systemu zgodnie z najlepszymi praktykami tworzenia i wdrażania takich
systemów.
Dla zachowania kontroli nad sposobem realizacji projektu, przedmiotem zamówienia
publicznego powinny być:
opracowanie i uzgodnienie szczegółów technicznych standardów integracji źródeł
informacji (wkład merytoryczny dla wyżej wspomnianego rozporządzenia);
dostarczenie systemu informatycznego zgodnego z architekturą i spełniającego
postawione wymagania (sprzęt, oprogramowanie, usługi, standardy)
poprzedzone analizą i projektem technicznym;
przeprowadzenie analizy i integracji dwóch źródeł informacji (najlepiej jednego
strukturalnego i jednego niestrukturalnego) do dostarczonego systemu zgodnie z
ustalonymi standardami (będzie to stanowić „dowód” słuszności przyjętych
rozwiązań);
deklaracja wsparcia w trakcie ewentualnych integracji kolejnych źródeł.
Skutkiem praktyk kontraktowych stosowanych w realizowanych w Polsce projektach
informatycznych – szczególnie wtedy, gdy zamawiającym jest podmiot administracji
publicznej – jest wygrywanie przetargów stosując ceny dumpingowe. W ocenie ofert na
System CRIP należałoby przyłożyć szczególną uwagę do ofert, których cena byłaby
rażąco niska (np. poniżej 25% oszacowania będącego podstawą dla wyliczeń środków na
tej projekt w uzasadnieniu do ustawy) i eliminować je z postępowania publicznego na tej
podstawie (rażąco zaniżona cena, dumping cenowy, konkurencyjność rynku).
Wnioski końcowe
48 / 48
Zważywszy na przedmiot działań projektowych – implementację przesłanek Open
Government Data – sposób określenia i realizacji tego przedsięwzięcia, a także
prowadzenie ustaleń dotyczących integracji źródeł informacji publicznych i status
integracji powinny być także informacjami udostępnianymi publicznie, budując
transparentność i wiarygodność projektu.

Ekspertyza dotycząca Centralnego Repozytorium Informacji

Transkrypt

Podobne dokumenty

DanePubliczne.gov.pl – wszystko w jednym miejscu

Pobierzkartę techniczną

ocena skutków regulacji - Ministerstwo Cyfryzacji

SESJA „ ŻYJĘ BEZ RYZYKA AIDS”

Szanowni Państwo W związku z rozpoczynającym się sezonem

2B. +UZAS_2B

komunikat dla organizatorów wypoczynku, uczestników wypoczynku

RAPORT Z KONSULTACJI SPOŁECZNYCH PROGRAMU