UCHWAŁA Nr - Gmina Brzeszcze

Transkrypt

ZMIANA STUDIUM UWARUNKOWAŃ
I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA
PRZESTRZENNEGO
GMINY BRZESZCZE
Zakres prac:
PROJEKT TEKSTU JEDNOLITEGO
Zespół autorski:
mgr inż. Paweł Czuczwara - nr uprawnień urbanistycznych Z-323 projektant
mgr inż. Adrian Luszka - nr uprawnień urbanistycznych Z-381 projektant
mgr inż. arch. Agnieszka Niezabitowska Z-322 – projektant
mgr Piotr Łuciw - specjalista ds. ochrony środowiska
mgr inż. Katarzyna Matusiak – projektant
mgr inż. Maciej Niżborski – asystent projektanta
Data wykonania:
Listopad 2012r.
Załącznik nr 8
do uchwały nr …/…/2013
z dnia ………… 2013 r.
1
SPIS ZAWARTOŚCI STUDIUM
A. CZĘŚĆ TEKSTOWA – TEKST UJEDNOLICONY - OBEJMUJE:
1.
Rozdział 1
-
Informacje wstępne
2.
Rozdział 2
-
Gmina Brzeszcze w układzie krajowym, regionalnym i sąsiedzkim
3.
Rozdział 3
-
Ocena stanu i prognozy rozwoju demograficznego oraz stopnia zrównoważenia
rynku pracy w gminie Brzeszcze
4.
Rozdział 4
-
Uwarunkowania, prognozy i kierunki programowo-przestrzennego rozwoju gminy
5.
Rozdział 5
-
Zagadnienia eksploatacji górniczej
6.
Rozdział 6
-
Środowisko kulturowe gminy Brzeszcze
7.
Rozdział 7
-
Środowisko – zasoby, uwarunkowania, kierunki kształtowania i ochrony
8.
Rozdział 8
-
Rolnicza przestrzeń produkcyjna
9.
Rozdział 9
-
Zagadnienia komunikacji
10.
Rozdział 10
-
Zagadnienia gospodarki wodno-ściekowej
11.
Rozdział 11
-
Zagadnienia gospodarki energetycznej
12.
Rozdział 12
-
Sformułowanie polityki przestrzennej gminy – synteza
Spis treści
Rozdział 1 . INFORMACJE WSTĘPNE. .................................................................................................................. 7
1. Wprowadzenie .................................................................................................................................................................. 7
2. Ogólne informacje o Studium ............................................................................................................................................ 7
2.1. Podstawa prawna opracowania ................................................................................................................................ 7
2.2. Cel opracowania ....................................................................................................................................................... 8
2.3. Metoda opracowania Studium .................................................................................................................................. 8
3. Dotychczasowe plany miejscowe i aktualny stan prawny w zakresie planowania miejscowego na obszarze gminy
Brzeszcze .............................................................................................................................................................................. 8
3.1. Dla obszaru gminy Brzeszcze opracowane były dotychczas następujące plany zagospodarowania
przestrzennego: ............................................................................................................................................................... 8
3.2. Aktualnie na obszarze gminy Brzeszcze obowiązują następujące plany zagospodarowania przestrzennego: ....... 8
4. Ogólne informacje o obszarze opracowania Studium ....................................................................................................... 9
5. Zakres kolejnych zmian Studium: ................................................................................................................................... 10
2
Rozdział 2 . GMINA BRZESZCZE W UKŁADZIE KRAJOWYM, REGIONALNYM I SĄSIEDZKIM ....................... 12
1. Powiązania i uwarunkowania gminy Brzeszcze w ramach układu krajowego i regionalnego wynikające z wniosków do
Studium ............................................................................................................................................................................... 12
1.1. Wg wniosku Wojewody Małopolskiego ................................................................................................................... 12
1.2. Wg wniosku Marszałka Województwa Małopolskiego. ........................................................................................... 12
1.3. Wg wniosku Wojewódzkiego Oddziału Służby Ochrony Zabytków w Krakowie ..................................................... 14
1.4. Wg wniosku Regionalnego Zarządu Gospodarki Wodnej w Gliwicach ................................................................... 14
1.5. Wg wniosku P.K.P. Polskie Linie Kolejowe S.A. Odział Regionalny w Krakowie ................................................... 14
1.6. Wg wniosku Generalnej Dyrekcji Dróg Krajowych i Autostrad ................................................................................ 15
1.7. Wg wniosku Dyrektora Okręgowego Urzędu Górniczego w Krakowie ................................................................... 15
1.8. Wg wniosku Kopalni Węgla Kamiennego „Brzeszcze” ........................................................................................... 15
1.9. Poza w/w wnioskami, w odpowiedzi na zawiadomienie o przystąpieniu do opracowania Studium uwarunkowań i
kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Brzeszcze wpłynęły jeszcze wnioski i pisma od niżej
wymienionych instytucji, które nie wnoszą zasadniczych uwag do Studium: ................................................................ 15
2. Powiązania obszaru gminy Brzeszcze z gminami sąsiednimi ........................................................................................ 16
2.1. Gmina Oświęcim ..................................................................................................................................................... 16
2.2. Gmina Kęty ............................................................................................................................................................. 16
2.3. Gmina Wilamowice ................................................................................................................................................. 16
2.4. Gmina Miedźna ....................................................................................................................................................... 17
Rozdział 3 . OCENA STANU I PROGNOZY ROZWOJU DEMOGRAFICZNEGO ORAZ STOPNIA
ZRÓWNOWAŻENIA RYNKU PRACY W GMINIE BRZESZCZE........................................................................... 18
Wstęp .................................................................................................................................................................................. 18
1. Ocena aktualnej sytuacji demograficznej ........................................................................................................................ 18
1.1. Aktualna sytuacja demograficzna ........................................................................................................................... 18
2. Prognoza demograficzna oraz ocena szans i zagrożeń rynku pracy .............................................................................. 25
2.1. Prognozy oraz hipotezy rozwoju społeczno-gospodarczego .................................................................................. 25
ANEKS ................................................................................................................................................................................ 29
Rozdział 4 . UWARUNKOWANIA, PROGNOZY I KIERUNKI PROGRAMOWO-PRZESTRZENNEGO ROZWOJU
GMINY. .................................................................................................................................................................. 32
1. Uwarunkowania wynikające z położenia gminy .............................................................................................................. 32
1.1. Charakterystyka gminy ........................................................................................................................................... 32
1.2. Funkcje społeczno-gospodarcze ............................................................................................................................ 33
2. Diagnoza istniejącego stanu zagospodarowania obszaru gminy .................................................................................... 33
2.1. Mieszkalnictwo ........................................................................................................................................................ 33
2.2. Usługi publiczne ...................................................................................................................................................... 34
2.3. Rolnictwo i leśnictwo ............................................................................................................................................... 40
2.4. Przemysł ................................................................................................................................................................. 40
2.5. Podsumowanie istniejącego stanu zagospodarowania obszaru gminy .................................................................. 41
3. Kierunki rozwoju gminy ................................................................................................................................................... 44
3.1. Funkcje społeczno - gospodarcze. ......................................................................................................................... 44
3.2. Hierarchia ośrodków usługowych ........................................................................................................................... 44
3.3. Mieszkalnictwo ........................................................................................................................................................ 45
3.4. Standardy obsługi ................................................................................................................................................... 45
Rozdział 5 . ZAGADNIENIA EKSPLOATACJI GÓRNICZEJ. ............................................................................... 48
1. Eksploatacja złóż kopalin objętych eksploatacją górniczą. ............................................................................................ 48
2. Eksploatacja złóż kopalin objętych prawem własności nieruchomości gruntowej. ......................................................... 49
Rozdział 6 . ŚRODOWISKO KULTUROWE GMINY BRZESZCZE. ...................................................................... 51
1. Ogólna charakterystyka i stan ochrony prawnej zasobów kulturowych .......................................................................... 51
1.1. Do Rejestru Zabytków Nieruchomych PSOZ Województwa Małopolskiego zostały wpisane następujące obiekty w
gminie Brzeszcze: .......................................................................................................................................................... 51
1.2. Do obiektów zabytkowych objętych ewidencją PSOZ Województwa Małopolskiego należą: ................................. 51
1.3. Do obiektów zabytkowych nie objętych ewidencją PSOZ należą: .......................................................................... 52
1.4. Inne elementy środowiska kulturowego to: ............................................................................................................. 52
2. Stan zachowania i funkcjonowanie środowiska kulturowego w gminie Brzeszcze ......................................................... 52
2.1. Miejsca pamięci narodowej i cmentarze ................................................................................................................. 52
2.2. Obiekty architektury sakralnej i krzyże przydrożne ................................................................................................. 53
3
2.3. Budownictwo rezydencjonalne................................................................................................................................ 53
2.4. Architektura i budownictwo mieszkaniowe oraz budynki usługowe ........................................................................ 53
2.5. Krajobraz kulturowy gminy Brzeszcze w znacznym stopniu uwarunkowany jest przemysłową funkcją obszaru.
Głównymi dominantami przestrzennymi na terenie gminy są szyby kopalni. Stanowią one dominanty negatywne i
konkurują z tradycyjnymi dla miasteczek i wsi dominantami przestrzennymi wież i sygnaturek kościelnych. ............... 53
3. Sposób uwzględnienia zasobów kulturowych w Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania gminy
Brzeszcze ............................................................................................................................................................................ 54
3.1. Zasoby kulturowe gminy Brzeszcze ........................................................................................................................ 54
3.2. Obiekty i zespoły proponowane do wpisania do rejestru zabytków ........................................................................ 54
3.3. Działania planistyczne ............................................................................................................................................ 54
Rozdział 7 . ŚRODOWISKO – ZASOBY, UWARUNKOWANIA, KIERUNKI KSZTAŁTOWANIA I OCHRONY. .... 55
1. Wprowadzenie ................................................................................................................................................................ 55
2. Środowisko gminy ........................................................................................................................................................... 56
2.1. Położenie ................................................................................................................................................................ 56
2.2. Budowa geologiczna ............................................................................................................................................... 56
2.3. Zasoby surowców pospolitych ................................................................................................................................ 57
2.4. Rzeźba terenu......................................................................................................................................................... 59
2.5. Wody powierzchniowe ............................................................................................................................................ 59
2.6. Wody podziemne .................................................................................................................................................... 61
2.7. Gleby....................................................................................................................................................................... 62
2.8. Klimat lokalny .......................................................................................................................................................... 63
2.9. Środowisko roślinne i zwierzęce ............................................................................................................................. 64
2.10. Krajobraz, walory turystyczne ............................................................................................................................... 65
2.11 Obszary prawnie chronione – Natura 2000 ........................................................................................................... 66
3. Stan i użytkowanie środowiska ....................................................................................................................................... 67
3.1. Źródła emisji zanieczyszczeń powietrza ................................................................................................................. 67
3.2. Zanieczyszczenie powietrza ................................................................................................................................... 68
3.3. Klimat akustyczny ................................................................................................................................................... 68
3.4. Gospodarka odpadami komunalnymi ..................................................................................................................... 69
3.5. Kopalnia Brzeszcze i jej oddziaływanie na środowisko .......................................................................................... 69
4. Zagrożenia dla środowiska ............................................................................................................................................. 72
4.1. Źródła zagrożeń ...................................................................................................................................................... 72
5. Struktura funkcjonalno-przestrzenna gminy .................................................................................................................... 78
6. Ustalenia dotychczasowego miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego ................................................... 79
6.1. Zasady ochrony środowiska w ustaleniach planu ................................................................................................... 79
7. Podstawowe problemy przestrzenne gminy do rozwiązania ........................................................................................... 80
8. Podstawy polityki gminy w zakresie kształtowania i ochrony środowiska ....................................................................... 80
8.1. Obszary funkcjonalne - grupowanie........................................................................................................................ 80
8.2. Strefy polityki przestrzennej w dziedzinie ochrony środowiska ............................................................................... 80
8.3. Cele i kierunki polityki w zakresie ochrony i kształtowania środowiska .................................................................. 82
Rozdział 8 . ROLNICZA PRZESTRZEŃ PRODUKCYJNA. ................................................................................... 85
1. Zasoby rolniczej przestrzeni produkcyjnej – ocena stanu istniejącego ........................................................................... 85
2. Zagrożenia dla rolniczej przestrzeni produkcyjnej .......................................................................................................... 86
2.1 Rozwój zainwestowania nierolniczego ..................................................................................................................... 86
2.2 Skażenie środowiska przyrodniczego ...................................................................................................................... 86
3. Cele polityki przestrzennej w odniesieniu do rolniczej przestrzeni produkcyjnej ............................................................ 86
4. Waloryzacja i ochrona rolniczej przestrzeni produkcyjnej ............................................................................................... 87
4.1 Obszary gruntów o wysokim stopniu ochrony.......................................................................................................... 87
4.2 Obszary gruntów o złagodzonej ochronie ................................................................................................................ 87
4.3 Obszary gruntów przeznaczone pod rozwój zainwestowania nierolniczego ........................................................... 87
Rozdział 9 . ZAGADNIENIA KOMUNIKACJI. ........................................................................................................ 88
1. Opis i diagnoza stanu istniejącego .................................................................................................................................. 88
2. Analiza uwarunkowań wynikających z dotychczasowych opracowań planistycznych .................................................... 89
3. Określenie zagrożeń środowiska i możliwości rozwojowych gminy ................................................................................ 90
4. Główne problemy komunikacyjne ................................................................................................................................... 90
5. Prognozy i założenia rozwoju .......................................................................................................................................... 90
6. Zasady i uwarunkowania budowy docelowego systemu komunikacji ............................................................................. 90
4
7. Dyspozycje techniczne w zakresie podstawowych elementów układu komunikacji ....................................................... 91
Rozdział 10 . ZAGADNIENIA GOSPODARKI WODNO-ŚCIEKOWEJ. ................................................................. 92
1. Zaopatrzenie w wodę ...................................................................................................................................................... 92
1.1. Ocena funkcjonowania systemu zaopatrzenia w wodę .......................................................................................... 92
1.2. Prognoza bilansu zapotrzebowania wody ............................................................................................................... 93
1.3. Polityka w zakresie rozwoju systemu zaopatrzenia w wodę ................................................................................... 93
1.4. Dyspozycje w zakresie rozwoju systemu zaopatrzenia w wodę ............................................................................. 93
2. Odprowadzenie ścieków ................................................................................................................................................. 93
2.1. Analiza stanu istniejącego ...................................................................................................................................... 94
2.2. Polityka w zakresie rozwoju systemów kanalizacyjnych ......................................................................................... 95
2.3. Dyspozycje w zakresie porządkowania i rozwoju systemów kanalizacyjnych ........................................................ 95
Rozdział 11 . ZAGADNIENIA GOSPODARKI ENERGETYCZNEJ. ...................................................................... 97
1. Elektroenergetyka ........................................................................................................................................................... 97
1.1. Opis stanu istniejącego ........................................................................................................................................... 97
1.2. Kierunki rozwoju...................................................................................................................................................... 97
2. Gazownictwo ................................................................................................................................................................... 98
2.1. Opis stanu istniejącego ........................................................................................................................................... 98
2.2. Ocena stanu istniejącego........................................................................................................................................ 98
3. Ciepłownictwo ................................................................................................................................................................. 98
3.1. Stan istniejący ......................................................................................................................................................... 98
4. Telekomunikacja ............................................................................................................................................................. 99
Rozdział 12 . SFORMUŁOWANIE POLITYKI PRZESTRZENNEJ GMINY – SYNTEZA. .................................... 100
1.Cele polityki przestrzennej ............................................................................................................................................. 100
1.1. Cel główny ............................................................................................................................................................ 100
1.2. Cele strategiczne .................................................................................................................................................. 100
2. Podstawowe zasady i kierunki kształtowania struktury przestrzennej gminy ................................................................ 102
3. Strefy polityki przestrzennej i kierunki zagospodarowania poszczególnych elementów struktury funkcjonalnoprzestrzennej gminy .......................................................................................................................................................... 103
4. Instrumenty polityki przestrzennej – miejscowe plany zagospodarowania przestrzennego ......................................... 107
4.1 Aktualny stan prawny w zakresie planowania miejscowego .................................................................................. 108
4.2. Obszary, dla których opracowanie planów miejscowych jest obowiązkowe ......................................................... 108
5. Bilans terenów określonych w „Studium” ...................................................................................................................... 110
5
B. CZĘŚĆ GRAFICZNA – UJEDNOLICONA FORMA RYSUNKÓW – OBEJMUJE:
Plansza Nr 1
-
Polityka przestrzenna – Wyznaczenie kierunków
kształtowania struktury funkcjonalno-przestrzennej gminy
oraz określenie podstawowych dyspozycji warunkujących
sposób zagospodarowania jej obszaru
- ujednolicona forma rysunku
Plansza Nr 2
-
-
skala 1 : 10 000
-
skala 1 : 20 000
-
skala 1 : 10 000
-
skala 1 : 10 000
wodno-ściekowa - ujednolicona forma rysunku
-
skala 1 : 10 000
Infrastruktura techniczna – Warstwa 2 – Energetyka -
-
skala 1 : 10 000
Dyspozycje w zakresie sporządzania miejscowych planów
zagospodarowania przestrzennego na obszarze gminy ujednolicona forma rysunku
Plansza Nr 3
-
Synteza uwarunkowań zagospodarowania przestrzennego
gminy – Warstwa 1 - ujednolicona forma rysunku
Plansza Nr 4
-
Synteza uwarunkowań zagospodarowania przestrzennego
gminy – Warstwa 2 - ujednolicona forma rysunku
Plansza Nr 5
Plansza Nr 6
-
-
Infrastruktura techniczna – Warstwa 1 – Gospodarka
ujednolicona forma rysunku
6
Rozdział 1. INFORMACJE WSTĘPNE.
SPIS TREŚCI:
1. Wprowadzenie
2. Ogólne informacje o Studium
2.1. Podstawa prawna opracowania
2.2. Cel opracowania
2.3. Metoda opracowania Studium
3. Dotychczasowe plany miejscowe i aktualny stan prawny w zakresie planowania miejscowego na obszarze
gminy Brzeszcze
4. Ogólne informacje o obszarze opracowania Studium
1. Wprowadzenie
Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy jest opracowaniem
planistycznym uchwalanym przez radę gminy.
Studium nie jest przepisem gminnym, stanowi natomiast dokument określający politykę przestrzenną gminy.
Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego Gminy Brzeszcze sporządzone w roku
2003, zgodnie z wymaganiami ustawowymi dla całego obszaru gminy, zwane też dalej Studium, przyjęte
zostało Uchwałą Nr IX/90/2003 Rady Miejskiej w Brzeszczach z dnia 16 września 2003r. w sprawie
uchwalenia studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego Gminy Brzeszcze
Historia opracowania Studium i zmian wprowadzanych w kolejnych latach do uchwały, opisane zostały w
punkcie 5. Zakres kolejnych zmian studium.
Kolejna, czwarta zmiana Studium, ma na celu wprowadzenie złoża kruszywa naturalnego "Rajsko 2" oraz
umożliwienie na tym terenie eksploatacji. Obszar opracowania znajduje się w obrębie miejscowości
Wilczkowice. Granicę obszaru objętego zmianą stanowią: od północy: granica gminy Brzeszcze, od zachodu:
droga asfaltowa ul. Oświęcimska, od południa: droga gruntowa, od wchodu: pas terenu przy granicy zbiornika
wodnego. Obszar objęty zmianą obejmuje powierzchnię ok. 26,6 ha.
wraz ze zmianą przyjętą uchwałą Rady Miejskiej w Brzeszczach nr V/45/07 z dnia 29 marca 2007 r. Zmiana
studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego Gminy Brzeszcze przyjęta Uchwałą
rady Miejskiej w Brzeszczach Nr VII/54/11 z dnia 28 kwietnia 2011r., zwana też dalej zmianą opracowaną w
celu wyznaczenia udokumentowanego złoża kruszywa naturalnego „Przecieszyn III” w sołectwie Przecieszyn
oraz wprowadzenia na tym terenie eksploatacji tego złoża. Granice obszaru objętego zmianą studium,
tożsame z granicami udokumentowanego złoża kruszywa naturalnego „Przecieszyn III”, określone są w
części graficznej – ujednolicona forma rysunków.
Zmiana studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego Gminy Brzeszcze podjęta na
podstawie Uchwały Nr XXII/255/08 Rady Miejskiej w Brzeszczach z dnia 28 października 2008 roku
w sprawie przystąpienia do sporządzenia zmiany studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania
przestrzennego gminy Brzeszcze, zwana dalej zmianą studium opracowana jest w celu wprowadzenia złoża
kruszywa naturalnego „Brzeszcze – Buczaki”. Granice terenu opracowania określone są w załącznikach
graficznych i obejmują obszar położony w północno – wschodniej części gminy pomiędzy drogą wojewódzką,
a granicą z gminą Oświęcim.
2. Ogólne informacje o Studium
2.1. Podstawa prawna opracowania
Podstawę prawną opracowania Studium stanowią:
- Ustawa z dnia 7 lipca 1994 r. o zagospodarowaniu przestrzennym (tekst jednolity – Dz. U. z 1999 r. Nr
15 poz. 139),
- Uchwała Nr XXII/255/08 Rady Miejskiej w Brzeszczach z dnia 28 października 2008 roku w sprawie
przystąpienia do sporządzenia zmiany studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania
7
przestrzennego gminy Brzeszcze
Zmiana studium została opracowana na podstawie przepisów:
- Ustawy z dnia 27 marca 2003r. o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym (Dz.U. z 2003r. nr 80,
poz. 717 z późn. zm),
- Uchwały Nr IX/71/11 Rady Miejskiej w Brzeszczach z dnia 21 czerwca 2011 roku w sprawie
przystąpienia do sporządzenia zmiany studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania
przestrzennego Gminy Brzeszcze.
2.2. Cel opracowania
Studium opracowano w celu określenia polityki przestrzennej samorządu na obszarze gminy Brzeszcze,
z uwzględnieniem strategii rozwoju województwa i polityki przestrzennej państwa na tym obszarze.
Ważnym zadaniem Studium jest ustalenie ram przestrzennych dla zrównoważonego rozwoju gminy,
określonych w oparciu o analizę wszystkich uwarunkowań mających wpływ na sposób zagospodarowania
przestrzennego gminy.
Istotnym celem opracowania jest zgromadzenie niezbędnego zasobu informacji i wytycznych do miejscowych
planów zagospodarowania przestrzennego oraz określenie obszarów, dla których sporządzenie w/w planów
jest obowiązkowe.
2.3. Metoda opracowania Studium
W Studium uwzględniono poszczególne zagadnienia występujące w problematyce zagospodarowania
przestrzennego, w tym: zagadnienia demograficzne, przestrzenno-programowe, rolnicze, przyrodnicze,
kulturowe, komunikacyjne, eksploatacji górniczej oraz zagadnienia z zakresu infrastruktury technicznej.
Zagadnienia te zostały w Studium ujęte i rozwiązane od fazy rozpoznania stanu istniejącego (diagnoza)
poprzez określenie celów i uwarunkowań, do fazy określenia kierunków zagospodarowania i rozwoju gminy.
Studium zostało opracowane w formie tekstowej i graficznej.
3. Dotychczasowe plany miejscowe i aktualny stan prawny w zakresie planowania miejscowego na
obszarze gminy Brzeszcze
3.1. Dla obszaru gminy Brzeszcze opracowane były dotychczas następujące plany zagospodarowania
przestrzennego:
1) Miejscowy plan ogólny etapowego zagospodarowania przestrzennego miasta i gminy Brzeszcze
zatwierdzony Uchwałą Nr XLIV/133/84 Rady Narodowej Miasta i Gminy w Brzeszczach z dnia 21 marca
1984 r.,
2) Miejscowy plan ogólny zagospodarowania przestrzennego miasta i gminy Brzeszcze przyjęty Uchwałą
Nr X/69/91 Rady Miejskiej w Brzeszczach z dnia 28 czerwca 1991 r.,
3) Miejscowy plan szczegółowy zagospodarowania przestrzennego osiedla mieszkaniowego „Brzeszcze –
Siedliska”, przyjęty Uchwałą Nr XXXV/212/93 Rady Miejskiej w Brzeszczach z dnia 03 sierpnia 1993 r.,
4) Zmiany do planu ogólnego zagospodarowania przestrzennego miasta i gminy Brzeszcze, przyjęte
Uchwałą Nr XXXIX/245/93 Rady Miejskiej w Brzeszczach z dnia 13 grudnia 1993 r.
3.2. Aktualnie na obszarze gminy Brzeszcze obowiązują następujące plany zagospodarowania
przestrzennego:
1) Miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego fragmentu Sołectwa Przecieszyn przyjęty
Uchwałą Nr XLI/359/98 Rady Miejskiej w Brzeszczach z dnia 9 czerwca 1998 r.,
2) Miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego Osiedla im. Ignacego Paderewskiego
w Brzeszczach-Jawiszowicach, przyjęty Uchwałą Nr XXII/183/2000 Rady Miejskiej w Brzeszczach
z dnia 30 maja 2000 r.,
3) Miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego Fragmentu Gminy Brzeszcze, WilczkowiceSkidziń, przyjęty Uchwałą Nr XXVIII/236/2000 Rady Miejskiej w Brzeszczach z dnia 27 października
2000 r.
8
4) Na obszarze objętym pierwszą zmianą studium przyjętą Uchwałą Rady Miejskiej w Brzeszczach nr
V/45/07 z dnia 29.03.2007r. (jak również na obszarze całej gminy Brzeszcze z wyjątkiem terenów, o
których mowa w w/w pkt 1-3) obowiązuje Miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego
obszaru Gminy Brzeszcze, przyjęty uchwałą Nr XXXIII/313/05 Rady Miejskiej w Brzeszczach z dnia
15 listopada 2005r (Dz. Urz. Województwa Małopolskiego Nr 732 poz. 5330, z dnia 21 grudnia 2005
r.), zmieniony uchwałą Nr XVIII/196/08 Rady Miejskiej w Brzeszczach z dnia 29 maja 2008 r. (Dz.
Urz. Województwa Małopolskiego Nr 515 poz. 3341, z dnia 5 sierpnia 2008 r.), uchwałą Nr
XXI/239/08 Rady Miejskiej w Brzeszczach z dnia 30 września 2008 r. (Dz. Urz. Województwa
Małopolskiego Nr 861, poz. 6450, z dnia 16 grudnia 2008 r.) oraz uchwałą Nr XXIII/282/08 Rady
Miejskiej w Brzeszczach z dnia 27 listopada 2008 r. (Dz. Urz. Województwa Małopolskiego Nr 849,
poz. 6324, z dnia 15 grudnia 2008 r.). Wg ustaleń tego planu północno-wschodnia oraz zachodnia
część obszaru zmiany studium położona jest w obszarze stawów i zbiorników wodnych, natomiast
środkowo-wschodnia oraz południowo-zachodnia część w obszarach zieleni nieurządzonej. Wg w/w
planu, w sąsiedztwie obszaru zmiany studium wyznaczono tereny zabudowy mieszkaniowej,
w odległości od granicy tego obszaru wynoszącej ok. 35 m po stronie północno-wschodniej i ok.
110 m po stronie południowo-zachodniej. W związku z przewidywaną zmianą funkcji na obszarze
objętym zmianą studium, ze względu na charakter tej funkcji, wymagane będzie sporządzenie
zmiany obowiązującego miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego na tym obszarze.
5) Dla terenu objętego trzecią zmianą studium na podstawie uchwały Nr XXII/255/08 Rady Miejskiej
w Brzeszczach z dnia 28 października 2008 roku (przyjętą uchwał Nr VIII/62/11 Rady Miejskiej w
Brzeszczach z dnia 26 maja 2011r. oraz Nr X/90/11 Rady Miejskiej w Brzeszczach z dnia 30 sierpnia
2011r) obowiązujący plan wyznaczył następujące funkcje M3 – strefa zabudowy mieszkaniowej
jednorodzinnej, ZU – strefa zieleni urządzonej, UP – strefa usługowo - przemysłowa, WO – strefa
wód otwartych stojących, ZL – strefa lasów. Dla terenów sąsiednich plan wyznaczył od strony
południowej tereny leśne, od strony zachodniej drogę klasy G, po drugiej stronie zabudowę
mieszkaniową. Od strony wschodniej i północnej obszar opracowania sąsiaduje z inną gminą. W
związku z przewidywaną zmianą funkcji na obszarze objętym zmianą studium, ze względu na
charakter tej funkcji wymagane będzie sporządzenie zmiany obowiązującego miejscowego planu
zagospodarowania przestrzennego.
6) Miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego w rejonie ulic Wyzwolenia i Starowiejskiej
w sołectwie Przecieszyn, Gmina Brzeszcze, przyjęty Uchwałą Nr XV/154/12 Rady Miejskiej
w Brzeszczach z dnia 31 stycznia 2012 r.,
7) Miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego gminy Brzeszcze w rejonie ulic Ślepej i Maniska
w Skidziniu, przyjęty Uchwałą Nr XV/169/12 Rady Miejskiej w Brzeszczach z dnia 28 lutego 2012 r.
8) Miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego gminy Brzeszcze dla obszaru “Brzeszcze IA”,
przyjęty uchwałą Nr XX/203/12 Rady Miejskiej w Brzeszczach z dnia 26 czerwca 2012r.
4. Ogólne informacje o obszarze opracowania Studium
Gmina Brzeszcze położona jest w województwie małopolskim, w zachodniej części powiatu Oświęcimskiego,
przy granicy z województwem śląskim.
Sąsiaduje od północy i wschodu z gminami Oświęcim i Kęty, należącymi do województwa małopolskiego, od
zachodu i południa z gminami Miedźna i Wilamowice, należącymi do województwa śląskiego.
Według danych uzyskanych w Urzędzie Gminy w Brzeszczach, gmina wraz z miastem Brzeszcze zajmuje
obszar o powierzchni 45,72 km2, który zamieszkuje 21 tysięcy osób.
W skład gminy wchodzi pięć sołectw: Jawiszowice, Przecieszyn, Skidziń, Wilczkowice, Zasole i miasto
Brzeszcze, które jest również centrum administracyjnym gminy.
9
Bilans powierzchni sołectw wg ewidencji gruntów:
Brzeszcze
- 1919 1904 ha
Jawiszowice
- 1506 ha
Przecieszyn
- 320 ha
Skidziń
- 393 395 ha
Wilczkowice
- 123 124 ha
Zasole
- 311 ha
Ogółem
- 4572 Miasto 1904 + Gmina 2656 = 4560 ha
Funkcje obszaru
Głównymi funkcjami gospodarczymi gminy są: przemysł wydobywczy oraz usługi i drobna wytwórczość.
W przemyśle wydobywczym i zakładach z nim związanych zatrudnionych jest ponad 56% ogółu pracujących
w gminie, w tym z samej kopalni 1571 osób miejscowych i 2120 zamiejscowych, razem 3691 osób.
W usługach i drobnej wytwórczości zatrudnionych jest około 34% ogółu pracujących.
Funkcją uzupełniającą gminy jest: rolnictwo, rybołówstwo i leśnictwo. W tym sektorze gospodarki pracuje
około 10% ogółu zatrudnionych.
Funkcją pochodną w/w funkcji gospodarczych jest mieszkalnictwo.
5. Zakres kolejnych zmian Studium:
1. Opracowanie pierwszej wersji Studium.
1.1. Uchwała uchwalająca: Nr IX/90/2003 Rady Miejskiej w Brzeszczach z dnia 16 września 2003r.
1.2. Zakres: opracowanie całości zagadnień zgodnie z ustawą z dnia 27 marca 2003r. o planowaniu i
zagospodarowaniu przestrzennym (Dz.U. z 2003r. nr 80, poz. 717).
1.3. Opracowane przez: BIURO PROJEKTÓW URBANISTYKA ARCHITEKTURA INŻYNIERIA S-ka z o.o.
31-009 Kraków, ul. Szewska 6/6.
1.4. Zespół autorski:
- Prowadzenie tematu: mgr inż. arch. Andrzej Bilski, mgr inż. arch. Andrzej Magdziak.
- Współautorzy zagadnień przestrzennych: mgr inż. arch. Bożena Faber, mgr inż. arch. Krystyna
Kowalewska-Magdziak, mgr inż. arch. Grzegorz Słoński, mgr inż. arch. Matylda Wdowiarz-Bilska, mgr
inż. arch. Jan Wrzak.
- Zagadnienia demograficzne: mgr Andrzej Brzozowski.
- Kształtowanie i ochrona środowiska: mgr Marek Bzowski, mgr Barbara Bzowska.
- Zagadnienia komunikacji: mgr inż. Stanisław Albricht.
- Zagadnienia infrastruktury technicznej: mgr inż. Halina Dźwięga, inż. Krzysztof Małysa.
2. Opracowanie pierwszej zmiany Studium.
2.1. Uchwała intencyjna: Nr XXXIX/390/06 Rady Miejskiej w Brzeszczach z dnia 30 maja 2006r.
2.2. Uchwała uchwalająca zmianę: Nr V/45/07 Rady Miejskiej w Brzeszczach z dnia 29 marca 2007r.
2.3. Zakres zmiany: wyznaczenie złoża kruszywa naturalnego "Przecieszyn II" oraz wprowadzenie zmian w
strukturze funkcjonalno-przestrzennej dopuszczającej eksploatację w jego granicach.
2.4. Opracowane przez: BIURO PROJEKTÓW URBANISTYKA ARCHITEKTURA INŻYNIERIA S-ka z o.o.
31-009 Kraków, ul. Szewska 6/6.
2.5. Zespół autorski: jw.
3. Opracowanie drugiej zmiany Studium.
3.1. Uchwała intencyjna: Nr XXXVI/406/10 Rady Miejskiej w Brzeszczach z dnia 25 lutego 2010r.
3.2. Uchwała uchwalająca zmianę: Nr VII/54/11 Rady Miejskiej w Brzeszczach z dnia 28 kwietnia 2011 r.
10
3.3. Zakres zmiany: wyznaczenie złoża kruszywa naturalnego "Przecieszyn III" oraz wprowadzenie zmian w
strukturze funkcjonalno-przestrzennej dopuszczającej eksploatację w jego granicach. Granice obszaru
objętego zmianą studium, są tożsame z granicami udokumentowanego złoża kruszywa naturalnego
„Przecieszyn III”.
3.4. Opracowane przez: URB-ARCH Anna Kłoszewska – Wanik ul. Jaskółek 35, 41-211 Sosnowiec
3.5. Zespół autorski: mgr inż. arch. Anna Kłoszewska - Wanik
4. Opracowanie trzeciej zmiany Studium.
4.1. Uchwała intencyjna: Nr XXII/255/08 Rady Miejskiej w Brzeszczach z dnia 28 października 2008r. oraz nr
X/89/11 Rady Miejskiej w Brzeszczach z dnia 30 sierpnia 2011r. (korekta załącznika graficznego, po
stwierdzeniu niezgodności).
4.2. Uchwała uchwalająca zmianę: Nr VIII/62/11 Rady Miejskiej w Brzeszczach z dnia 26 maja 2011r. oraz nr
X/90/11 Rady Miejskiej w Brzeszczach z dnia 30 sierpnia 2011r.
4.3. Zakres zmiany: wyznaczenie złoża kruszywa naturalnego " Brzeszcze-Buczaki " oraz wprowadzenie
zmian w strukturze funkcjonalno-przestrzennej dopuszczającej eksploatację w jego granicach. Granica
opracowania obejmuje obszar położony w północno – wschodniej części gminy pomiędzy drogą
wojewódzką, a granicą z gminą Oświęcim.
4.4. Opracowane przez: ARCHIMEDES Paweł Duś, ul. Storczyków 59, 43-382 Bielsko Biała.
4.5. Zespół autorski: mgr inż. Paweł Duś, mgr inż. Magdalena Sikora, mgr inż. arch. Konrad Kamiński, mgr
Magdalena Marek, mgr Grażyna Skoczylas.
5. Opracowanie czwartej zmiany Studium - bieżąca zmiana.
5.1. Uchwała intencyjna: IX/71/11 Rady Miejskiej w Brzeszczach z dnia 21 czerwca 2011 r.
5.2. Zakres zmiany: wyznaczenie złoża kruszywa naturalnego "Rajsko 2" oraz wprowadzenie zmian w
strukturze funkcjonalno-przestrzennej dopuszczającej eksploatację w jego granicach. Granicę obszaru
objętego zmianą stanowią: od północy: granica gminy Brzeszcze, od zachodu: droga asfaltowa ul.
Oświęcimska, od południa: droga gruntowa, od wschodu: pas terenu przy granicy zbiornika wodnego.
Powierzchnia 26,6 ha.
5.3. Opracowane przez: GEOPLAN S.C. Paweł Czuczwara, Adrian Luszka, Strzegomska 42j/14, 54-611
Wrocław
5.4. Zespół autorski: mgr inż. Paweł Czuczwara - nr uprawnień urbanistycznych Z-323 – projektant, mgr inż.
Adrian Luszka - nr uprawnień urbanistycznych Z-381 – projektant, mgr inż. arch. Agnieszka
Niezabitowska Z-322 – projektant, mgr Piotr Łuciw - specjalista ds. ochrony środowiska, mgr inż.
Katarzyna Matusiak – projektant, mgr inż. Maciej Niżborski – asystent projektanta
11
Rozdział 2. GMINA BRZESZCZE W UKŁADZIE KRAJOWYM, REGIONALNYM I SĄSIEDZKIM
SPIS TREŚCI
1. Powiązania i uwarunkowania gminy Brzeszcze w ramach układu krajowego i regionalnego wynikające z
wniosków do Studium
2.Powiązania obszaru gminy Brzeszcze z gminami sąsiednimi
1. Powiązania i uwarunkowania gminy Brzeszcze w ramach układu krajowego i regionalnego wynikające
z wniosków do Studium
Podstawowymi dokumentami formalno-prawnymi określającymi miejsce i rolę gminy Brzeszcze w układzie
krajowym i regionalnym są wytyczne przekazane do Studium przez Małopolski Urząd Wojewódzki w Krakowie
i przez Marszałka Województwa.
1.1. Wg wniosku Wojewody Małopolskiego
W „Uwagach i wnioskach do opracowywanego projektu studium gminy Brzeszcze” przekazanych przez
Wydział Rozwoju Regionalnego Małopolskiego Urzędu Wojewódzkiego w Krakowie pismem z dnia 6 czerwca
2003 r. zawarte zostały następujące wnioski i zagadnienia do uwzględnienia w Studium:
- zadania rządowe i zadania samorządu województwa – wojewódzki rejestr nie zawiera takich zadań,
które dotyczyłyby gminy Brzeszcze, a skąd wynikałby obowiązek sporządzenia planów
zagospodarowania przestrzennego, których obszary wyznacza się w studium,
- zaopatrzenie gminy Brzeszcze w wodę – określenie aktualnego i docelowego systemu zaopatrzenia,
- odprowadzenie ścieków – wyznaczenie obszarów objętych centralnym systemem kanalizacji
i wskazanie sposobu rozwiązania gospodarki ściekowej dla pozostałych obszarów,
- uwzględnienie zagadnień gospodarki odpadami,
- ochrona złóż kopalin węgla kamiennego i kruszyw naturalnych oraz określenie obszarów zagrożonych
szkodami górniczymi,
- zaplanowanie rozdziału obszarów budownictwa mieszkaniowego od obszarów przemysłu i rzemiosła,
- uwzględnienie zagadnień ochrony przyrody, ciągów ekologicznych, uciążliwości tras komunikacyjnych.
1.2. Wg wniosku Marszałka Województwa Małopolskiego.
W informacjach i wnioskach zawartych w materiałach do Planu Zagospodarowania przestrzennego
Województwa Małopolskiego oraz ustaleniach Strategii Rozwoju Województwa Małopolskiego zawarto
następujące wytyczne do uwzględniania w Studium:
1.2.1. Tworzenie lokalnych centrów edukacyjnych (z bibliotekami):
- ten kierunek działania przewiduje uruchamianie, w oparciu o szkoły wiejskie zagrożone likwidacją
(z powodu małej liczby dzieci) tzw. mikrocentrów cywilizacyjnych wsi obejmujących m.in.: ośrodek
zajęć pozalekcyjnych, w tym sportowych, placówkę poradnictwa rodzinnego, ogniwo opieki nad
niepełnosprawnymi i niedostosowanymi społecznie, lokalne centrum informacji i doradztwa
zawodowego oraz kształcenia ustawicznego, bibliotekę dla wszystkich mieszkańców;
1.2.2. Wyrównywanie szans życiowych osób niepełnosprawnych poprzez:
- rozwój placówek specjalnych i integracyjnych na obszarach wiejskich;
- usuwanie barier architektonicznych i komunikacyjnych;
1.2.3. Rozwój infrastruktury sportowo - rekreacyjnej:
- priorytet: hala sportowa w każdej gminie, boisko przy każdej szkole;
1.2.4. Poprawa jakości wód poprzez:
- budowę sieci kanalizacyjnej i oczyszczalni ścieków;
- ochronę ujęć wód;
- budowę filtrów biologicznych wzdłuż cieków wodnych;
- racjonalne stosowanie zabiegów agrotechnicznych w celu zmniejszenia erozji;
- poprawę jakości technologii uzdatniania wody pitnej;
- zwiększenie konsumpcji wód podziemnych;
12
1.2.5. Ograniczenie emisji zanieczyszczeń powietrza poprzez:
- modernizację i rozbudowę sieci ciepłowniczych połączonych z likwidacją źródeł niskiej emisji
i termoizolacją budynków;
- systemową konwersję palenisk domowych na rozwiązania proekologiczne;
- proekologiczne przedsięwzięcia w zakresie komunikacji: preferowanie transportu zbiorowego,
budowa tras rowerowych, organizacja ruchu;
1.2.6. Uporządkowanie gospodarki odpadami poprzez:
- likwidację dzikich wysypisk;.
- modernizację funkcjonujących składowisk odpadów - wyposażenie ich w urządzenia zabezpieczające
przed negatywnym oddziaływaniem na otoczenie;
1.2.7. Minimalizacja zużycia zasobów naturalnych poprzez:
- kontrolę ilości ujęć wód podziemnych w celu niedopuszczenia do nadmiernej ich eksploatacji;
- podniesienie sprawności systemów wodociągowych - zmniejszenie strat w sieci;
1.2.8. Zwiększanie wykorzystania niekonwencjonalnych źródeł energii poprzez:
- budowę małych elektrowni wodnych w połączeniu z realizacją zbiorników małej retencji;
- stworzenie systemu zachęt dla wykorzystania niekonwencjonalnych źródeł energii;
1.2.9. Zwiększanie stopnia powtórnego wykorzystania i bezpieczne składowanie odpadów poprzez:
- wprowadzenie segregacji i przeróbki odpadów na składowiskach;
- ograniczenie możliwości składowania na składowiskach przemysłowych i komunalnych odpadów
niebezpiecznych;
- wspieranie przedsięwzięć zwiększających udział odpadów w cyklach produkcyjnych nowych
wyrobów;
1.2.10. Podnoszenie retencyjności dorzeczy i zwiększenie bezpieczeństwa przeciwpowodziowego poprzez:
- budowę zbiorników retencyjnych, obejmujących zarówno średnią jak i małą retencję.
- uporządkowanie systemów melioracyjnych;
- zwiększanie naturalnej retencji zlewni poprzez prowadzenie zalesień i prawidłową gospodarkę na
gruntach rolnych;
- oznaczanie stref zagrożenia powodziowego wzdłuż cieków i niedopuszczanie do nowego
zainwestowania na tych obszarach;
- stosowanie obudowy biologicznej cieków wodnych;
- modernizację istniejących i budowę nowych wałów przeciwpowodziowych oraz ich właściwe
utrzymanie;
1.2.11. Zalesianie nieużytków i słabych użytków rolnych poprzez:
- rozszerzenie terenów przeznaczonych do zalesienia poprzez kształtowanie granicy rolno-leśnej
w planach zagospodarowania przestrzennego;
- zwiększenie udziału kategorii lasów ochronnych w lasach prywatnych;
- dostosowanie składu gatunkowego lasu do typu siedlisk;.
- zaostrzenie kryteriów przeznaczenia terenów lasów na cele nierolnicze i nieleśne;
- zalecenie rozważenia, przy rozpatrywaniu wniosków o przeznaczenie terenów leśnych na cele
nieleśne, możliwości zalesienia innego obszaru o podobnym areale;
1.2.12. Zwiększenie obszaru objętego różnorodnymi formami ochrony przyrody poprzez:
- tworzenie nowych obszarów chronionych;
- tworzenie, odtwarzanie i poszerzanie istniejących korytarzy ekologicznych;
1.2.13. Rozwój zagospodarowania turystycznego w harmonii z ochroną przyrody poprzez:
- aktywizację turystyczną i rekreacyjną nowych terenów z zachowaniem ich najcenniejszych walorów;
- zakładanie ścieżek dydaktyczno-turystycznych popularyzujących lokalną przyrodę, wytyczanie
nowych tras i szlaków turystycznych, w tym szlaków dostosowanych dla osób niepełnosprawnych;
13
1.2.14. Stworzenie systemu ochrony krajobrazu kulturowego poprzez:
- wykonanie odpowiednich prac studialnych i projektowych zmierzających do utworzenia parków
kulturowych i rezerwatów kulturowych;
- lepsze wykorzystanie instytucji parków krajobrazowych i powołanie nowych;
1.2.15. Zapobieganie rozproszeniu osadnictwa poprzez:
- działania prawne - jednoznaczne i precyzyjne ograniczenia w dokumentach planistycznych
zmierzające do ochrony terenów otwartych przed zainwestowaniem oraz zahamowania rozwoju
zabudowy rozproszonej, ostrzejsza egzekucja prawa budowlanego (zwłaszcza w zakresie samowoli
budowlanych);
- działania promocyjne - stworzenie atrakcyjnej oferty nieruchomości w obszarach centrów wiejskich;
- działania organizacyjne - wspieranie uzbrojenia terenów ze środków publicznych staranne
planowanie przestrzenne wsi respektujące wartości układu ruralistycznego oraz wykorzystanie
walorów środowiska kulturowego dla kształtowania ładu przestrzennego i podniesienia atrakcyjności
obszarów;
- nawiązywanie w nowej architekturze do lokalnych wzorów i materiałów (regionalizm) i konsekwentne
egzekwowania prawa w tym zakresie;
- ochronę najcenniejszych obiektów „in situ" oraz rozwoju muzeów typu skansenowego;
1.2.16. Ochrona zabytków i rewitalizacja starej zabudowy poprzez:
- zdecydowane zwiększenie zakresu prac konserwatorskich, szczególnie w obiektach mających
potencjał turystyczny;
- zachęcanie prywatnego sektora do zagospodarowywania obiektów zabytkowych;
- promocję dobrych wzorów gospodarowania w centrach historycznych;
1.2.17. Wspieranie rozwoju „przemysłu czasu wolnego" poprzez:
- tworzenie nowych produktów turystycznych oraz pakietów turystycznych i rekreacyjnych;
- modernizację i rozbudowę infrastruktury turystycznej (atrakcje turystyczne) i rozrywkowej;
- podnoszenie jakości atrakcji turystycznych i usług „przemysłu czasu wolnego";
1.2.18. Poprawa wydolności systemów infrastruktury technicznej szczególnie w obszarach intensywnie
zainwestowanych poprzez:
- poprawę systemów zarządzania infrastrukturą techniczną, szczególnie wodno-kanalizacyjną;
- optymalizację wykorzystania istniejących instalacji;
- podjęcie inwestycji w dziedzinie reelektryfikacji i porządkowania linii przesyłowych;
- dostarczenie gazu ziemnego do większej ilości odbiorców;
1.2.19. Dobrze rozwinięty system powiązań komunikacyjnych z otoczeniem poprzez:
- modernizację i przebudowę dróg głównych;
- modernizację dróg regionalnych i lokalnych;
- tworzenie lokalnych centrów logistycznych;
1.2.20. Poprawa bezpieczeństwa ruchu drogowego poprzez:
- poprawną, zapewniającą dobrą widoczność lokalizację przejść dla pieszych;
- budowę zatok autobusowych, sygnalizacji świetlnych;
- zabezpieczenie dróg przed osuwiskami i działalnością erozyjną rzek i potoków.
1.3. Wg wniosku Wojewódzkiego Oddziału Służby Ochrony Zabytków w Krakowie
– zawiera informacje dotyczące materiałów, które należy wykorzystać przy sporządzaniu Studium.
1.4. Wg wniosku Regionalnego Zarządu Gospodarki Wodnej w Gliwicach
– wnosi o wprowadzenie do Studium ustaleń zakazujących realizacji budownictwa w strefie zagrożeń
powodziowych oraz ustaleń regulujących wszystkie działania w obrębie terenów zalewowych i terenów
w bezpośrednim sąsiedztwie wałów.
1.5. Wg wniosku P.K.P. Polskie Linie Kolejowe S.A. Odział Regionalny w Krakowie
14
– określa warunki, jakie należy spełnić w Studium odnośnie zagospodarowania obszarów przyległych do
linii kolejowej.
1.6. Wg wniosku Generalnej Dyrekcji Dróg Krajowych i Autostrad
– wnosi o uwzględnienie w Studium planowanej drogi S1 Pyrzowice – Dąbrowa Górnicza – Bielsko Biała
– Cieszyn.
1.7. Wg wniosku Dyrektora Okręgowego Urzędu Górniczego w Krakowie
– należy uwzględnić w Studium obszary występowania złóż kopalin oraz obecnych i przyszłych potrzeb
eksploatacji tych złóż, a także uwzględnić ewentualne wnioski i uwagi KWK Brzeszcze, Zakładu
Produkcyjno-Usługowego „POLWOOD” w Brzeszczach i Krakowskich Zakładów Eksploatacji
Kruszywa S.A. w Krakowie.
1.8. Wg wniosku Kopalni Węgla Kamiennego „Brzeszcze”
– wnosi o zabezpieczenie terenów pod inwestycje niezbędne dla działalności kopalni.
1.9. Poza w/w wnioskami, w odpowiedzi na zawiadomienie o przystąpieniu do opracowania Studium
uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Brzeszcze wpłynęły jeszcze wnioski
i pisma od niżej wymienionych instytucji, które nie wnoszą zasadniczych uwag do Studium:
- Zarząd Powiatu Oświęcimskiego,
- Zarząd Dróg Powiatowych w Oświęcimiu,
- Agencja Bezpieczeństwa Wewnętrznego w Krakowie,
- Wojewódzki Sztab Wojskowy w Krakowie,
- Komenda Powiatowa Państwowej Straży Pożarnej w Oświęcimiu,
- Komenda Powiatowa Policji w Oświęcimiu,
- Karpacki Oddział Straży Granicznej w Nowym Sączu,
- Wojewódzki Konserwator Zabytków w Krakowie,
- Wójt Gminy Oświęcim,
- Burmistrz Gminy Kęty,
- Starosta Oświęcimski,
- Prezes Urzędu Komunikacji Elektronicznej w Krakowie,
- Wojewódzki Inspektor Ochrony Środowiska, w Krakowie,
- Małopolski Zarząd Melioracji i Urządzeń Wodnych w Oświęcimiu,
- Regionalny Zarząd Gospodarki Wodnej w Krakowie,
- ENION Beskidzka Energetyka S.A. Zakład w Bielsku-Białej,
- Grupa TAURON - ENION Spółka Akcyjna Oddział w Bielsku Białej,
- Polskie Sieci Energetyczne – Południe Sp.z o.o. w Katowicach,
- Rejonowe Przedsiębiorstwo Wodociągów i Kanalizacji w Tychach,
- PGNiG Rozdzielnia Gazu w Oświęcimiu.
- Telekomunikacja Polska S.A. Pion Sieci, Obszar w Krakowie,
- Lasy Państwowe, Regionalna Dyrekcja Lasów Państwowych w Katowicach,
- Komenda Wojewódzka Państwowej Staży Pożarnej w Krakowie,
- Małopolski Urząd Wojewódzki w Krakowie, wydział Zarządzania Kryzysowego,
- Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska w Krakowie,
- Wojewódzki Sztab Wojskowy w Krakowie,
- Rejonowy Zarząd Infrastruktury – Kraków,
- Wojewódzka Komenda Transportu w Krakowie,
- Rejonowe Przedsiębiorstwo Wodociągów i Kanalizacji w Tychach,
- Nadwiślańska Spółka Energetyczna Spółka z o.o. w Brzeszczach,
- Beskidzka Energetyka Spółka Akcyjna w Bielsku Białej,
- Polskie Sieci Energetyczne – Południe Sp. z o.o. w Katowicach,
- P.G.N.i G.S.A. w Warszawie, Terenowa Jednostka Obsługi w Bielsku Białej
- Kompanie Węglowe S.A. Kopalnia Węgla Kamiennego „Brzeszcze” w Brzeszczach,
- Krakowskie Zakłady Eksploatacji Kruszywa Spółka Akcyjna w Krakowie,
- Zakład Produkcyjno-Usługowy „Polwood” w Brzeszczach,
15
- Urząd Gminy Miedźna.
2. Powiązania obszaru gminy Brzeszcze z gminami sąsiednimi
Gmina Brzeszcze graniczy z dwoma gminami województwa małopolskiego i dwoma gminami województwa
śląskiego:
a) gminy małopolskie:
- gmina Oświęcim granicząca od północy i północnego-wschodu,
- gmina Kęty granicząca od wschodu,
b) gminy śląskie:
- gmina Wilamowice granicząca od południa,
- gmina Miedźna granicząca od zachodu.
2.1. Gmina Oświęcim
Gmina Brzeszcze graniczy z gminą Oświęcim na długości ok. 13 km. Granica między gminami przebiega
terenami rolnymi i leśnymi, terenami potoków i rowów wodnych oraz rzeką Sołą.
W zakresie powiązań komunikacyjnych obu gmin:
- dla planowanej drogi ekspresowej Pyrzowice – Bielsko Biała rezerwuje się na obszarze gminy Brzeszcze
teren dla jej przebiegu. Planowana droga ma dalszy przebieg przez gminę Oświęcim.
- utrzymuje się istniejące powiązania między gminami:
a) linią kolejową relacji Oświęcim – Czechowice Dziedzice,
b) drogą wojewódzką nr 933 Pszczyna – Chrzanów,
c) drogą powiatową 14-507 Wilamowice – Oświęcim,
d) istniejącymi drogami gminnymi i lokalnymi.
Istniejącą sieć dróg między gminami uznaje się za wystarczającą.
W zakresie powiązań infrastruktury technicznej obu gmin:
- utrzymuje się bez zmian przebiegające przez obie gminy linie napowietrzne 110 kV relacji Brzeszcze – Kęty,
- utrzymuje się bez zmian przebiegający przez obie gminy gazociąg wysokiego ciśnienia CN 2,5 Mpa ø 400
relacji Oświęcim – Brzeszcze.
W Studium gminy Brzeszcze uwzględniono następujące granice terenów i obszarów oraz ustalenia dla tych
terenów i obszarów, które obejmują swym zasięgiem również gminę Oświęcim:
- granica obszaru górniczego,
- granica terenu górniczego,
- granica strefy ochronnej szybu wentylacyjnego,
- granica Obszaru Specjalnej Ochrony w obrębie doliny rzeki Soły,
- granica Zespołu Przyrodniczo-Krajobrazowego – „Dolina Soły”.
2.2. Gmina Kęty
Gmina Brzeszcze graniczy z gminą Kęty na długości ok. 2 km. Granica między gminami przebiega rzeką Sołą.
- utrzymuje się istniejące powiązanie gmin istniejącą drogą wojewódzką nr 949 Brzeszcze – Zator,
- nie planuje się nowych bezpośrednich połączeń drogowych (każda z nich wiązałaby się z budową nowych
przepraw mostowych na Sole).
- utrzymuje się bez zmian przebiegającą przez obie gminy linię napowietrzną 110 kV relacji Brzeszcze – Kęty,
W Studium gminy Brzeszcze uwzględniono następujące granice obszarów oraz ustalenia dla tych obszarów,
które obejmują swym zasięgiem również gminę Kęty:
- granica Obszaru Specjalnej Ochrony (OSO) w obrębie doliny rzeki Soły,
- granica Zespołu Przyrodniczo-Krajobrazowego „Dolina Soły”.
W zakresie powiązań turystyczno-rekreacyjnych między gminami planuje się ścieżkę rowerową wzdłuż rzeki
Soły relacji Oświęcim – Porąbka wg koncepcji opracowanej przez Pracownię Badawczo-Projektową
Systemów Transportu w Krakowie Trans-Plan.
2.3. Gmina Wilamowice
16
Gmina Brzeszcze graniczy z gminą Wilamowice na długości ok. 13 km. Granica między gminami przebiega
terenami rolnymi, istniejącymi rowami i potokami oraz drogami.
Tereny zabudowy mieszkaniowej w części południowej wsi Jawiszowice stanowią jednolitą przestrzennie
strukturę osadniczą z przylegającymi do nich terenami zabudowy mieszkaniowej wsi Wilamowice.
- dla planowanej drogi ekspresowej Pyrzowice – Bielsko Biała rezerwuje się w Studium gminy Brzeszcze
teren dla jej przebiegu przez obszar gminy. Planowana droga ma dalszy przebieg przez gminę Wilamowice,
- utrzymuje się istniejące powiązania między gminami:
a) linią kolejową relacji Oświęcim – Czechowice Dziedzice,
b) drogami powiatowymi nr 14-507, 14-502, 14-500, 14-503, 14-504, 14-501,
c) istniejącymi drogami gminnymi i lokalnymi.
Istniejącą sieć dróg pomiędzy gminą Brzeszcze i gmina Wilamowice uznaje się za wystarczającą.
- utrzymuje się bez zmian przebiegające przez obie gminy gazociągi wysokiego ciśnienia CN 2,5 Mpa ø 300
relacji Brzeszcze – Komorowice i Brzeszcze – Świerklany,
- utrzymuje się bez zmian przebiegającą przez obie gminy magistralę wodociągową ø 1500 Kobiernice –
Urbanowice,
- utrzymuje się bez zmian przebiegające przez obie gminy linie napowietrzne 110 kV relacji Komorowice –
Jawiszowice.
W Studium gminy Brzeszcze uwzględniono następujące granice obszarów oraz ustalenia dla tych obszarów,
które swym zasięgiem obejmują również gminę Wilamowice:
- granica Obszaru Specjalnej Ochrony (OSO) w obrębie doliny rzeki Soły.
2.4. Gmina Miedźna
Gmina Brzeszcze graniczy z gminą Miedźna na długości ok. 16 km. Granica między gminami przebiega rzeką
Wisłą.
- utrzymuje się istniejące jedyne powiązanie drogą wojewódzką nr 933 relacji Oświęcim – Pszczyna,
- utrzymuje się bez zmian przebiegającą przez obie gminy magistralę wodociągową ø 1500 Kobiernice –
Urbanowice,
- utrzymuje się bez zmian przebiegającą przez obie gminy linię napowietrzną 110 kV relacji Jawiszowice –
Poręba.
W Studium gminy Brzeszcze uwzględniono następujące granice terenów i obszarów oraz ustalenia dla tych
terenów i obszarów, które obejmują swym zasięgiem część gminy Miedźna:
- granica terenu górniczego,
- granica zasięgu użytkowych poziomów wód podziemnych,
- granica Obszaru Specjalnej Ochrony (OSO) – Stawy w Brzeszczach i dolina rzeki Wisły.
17
Rozdział 3. OCENA STANU I PROGNOZY ROZWOJU DEMOGRAFICZNEGO ORAZ STOPNIA
ZRÓWNOWAŻENIA RYNKU PRACY W GMINIE BRZESZCZE.
SPIS TREŚCI
Wstęp
1. Ocena aktualnej sytuacji demograficznej i rynku pracy
1.1. Aktualna sytuacja demograficzna
1.1.1. Struktura demograficzna
1.1.2. Rynek pracy
2. Prognoza demograficzna i ocena szans i zagrożeń rynku pracy
2.1. Prognozy i hipotezy rozwoju społeczno-gospodarczego
2.1.1. Prognoza rozwoju demograficznego
2.1.2. Prognoza rynku pracy
Aneks - Załączniki
Załącznik nr 1: Stany ludności i struktura wiekowa w gminie Brzeszcze - ogółem
Załącznik nr 2: Stany ludności i struktura wiekowa w gminie Brzeszcze - miasto
Załącznik nr 3: Stany ludności i struktura wiekowa w gminie Brzeszcze - wieś
Załącznik nr 4: Stany ludności i zmiany w okresach pięcioletnich w gminie Brzeszcze - ogółem
Załącznik nr 5: Stany ludności i zmiany w okresach pięcioletnich w gminie Brzeszcze - miasto
Załącznik nr 6: Stany ludności i zmiany w okresach pięcioletnich w gminie Brzeszcze - wieś
Wstęp
Bardzo ważnym uwarunkowaniem dla gminy decydującym o przebiegu przyszłych procesów rozwojowych są
czynniki demograficzne. Obecne i przyszłe tempo rozwoju ludności i związane z tym zmiany wielkościowe
populacji w wieku przedprodukcyjnym, produkcyjnym i poprodukcyjnym to podstawowe przesłanki dla
formowania strategii i kierunków społeczno-gospodarczego i przestrzennego rozwoju gminy. W przypadku
uwarunkowań demograficznych przyszłość, nawet ta w odległym horyzoncie czasowym - na przykład 20-30 lat w dużym stopniu daje się przewidzieć, gdyż jest zdeterminowana teraźniejszością. Już obecnie można bowiem
określić, albo co najmniej uświadomić sobie, problemy jakie w wyniku procesów demograficznych pojawią się na
przykład: na rynku pracy, jako odzwierciedlenie możliwości rozwoju miejscowych zasobów pracy, w zakresie
pokrycia potrzeb na dostępność do opieki nad małymi dziećmi, szkolnictwa podstawowego i średniego, czy też
utrzymywania nieprodukcyjnej części społeczeństwa.
Celem opracowania jest przedstawienie perspektywicznych uwarunkowań demograficznych które w przekroju
poszczególnych pięciolatek do roku 2020 oraz kierunkowo do 2030 r. decydować będą o skali zmian w liczbie
i strukturze ludności w grupach wieku mających znaczenie dla obecnej i przyszłej polityki społecznogospodarczej. W pracy tej zostanie także podjęta próba określenia szans i zagrożeń stopnia zrównoważenia
miejscowego rynku pracy.
1. Ocena aktualnej sytuacji demograficznej
1.1. Aktualna sytuacja demograficzna
1.1.1. Struktura demograficzna
Charakterystyczne cechy struktur demograficznych
W 2002 r. 2010 r. gminę Brzeszcze zamieszkiwało 22,11 tys. 21,4 tys. ludności, w tym w mieście
12,2 tys. 11,6 tys.
Strukturę ludności gminy obrazuje zamieszona poniżej tabela
Tabela nr 1: Potencjał ludnościowy
Stan na 31.XII. 2002 r. 31.XII.2010 r. w osobach
Wyszczególnienie
(struktura w %)
Ogółem
22.125 21.423
100,0
1
Dane wg Działu Ewidencji Ludności Urzędu Miasta i Gminy Brzeszcze, pozostałe dane demograficzne w związku z tym, że Urząd
Statystyczny w Krakowie nie dysponuje jeszcze danymi za rok 2002 dotyczą roku 2001.
18
w tym
- mężczyźni
- kobiety
z tego
- miasto
- wieś
w tym
Jawiszowice
Os. Paderewskiego
Przecieszyn
Skidziń
Wilczkowice
Zasole
Udział ludności gminy
w powiecie oświęcimskim
10.825 10.437
11.300 10.986
48,9 48,7
51,1 51,3
12.224 11.555
9.901 9.868
55,2 53,9
44,8 46,1
3.703
3.189
1.073
760
436
740
14,3% 13,9%
Przedstawione w tabeli nr 1 podstawowe wskaźniki charakteryzujące potencjał demograficzny gminy
Brzeszcze wskazują, że:
- populacja kobiet jest większa o 2,2 punkty procentowe 2,6 punktu procentowego od liczby mężczyzn;
- wskaźnik urbanizacji (odsetek ludności mieszkającej w miastach) osiąga w gminie poziom 55,2%
53,9%.
Średnia gęstość zaludnienia na 1 km2 wynosi 481 osób 464 osoby.
Wg wprowadzanych przez GUS nowych zasad oceny stopnia urbanizacji (opartych o OECD-owskie
kryteria delimitacji tych obszarów2) - cała gmina (zarówno tereny miasta jak i obszary wiejskie gminy)
wykazuje cechy obszaru zurbanizowanego.
Jednym z ważnych elementów oceny stopnia rozwoju gminy jest tempo rzeczywistego przyrostu
demograficznego.
Wzajemne proporcje oraz bezwzględne wielkości składowych przyrostu podano poniżej.
Tabela nr 2: Ruch naturalny ludności - dane wg stanu na 31.XII. 2001 r. 31.XII 2010 r.
Woj. małopolskie Powiat oświęcimski Gmina Brzeszcze
Wyszczególnienie
w
na 1000
w
na 1000
w
na 1000
osobach ludności osobach ludności osobach ludności
33779
10,48
1408
9,07
206
9,22
Urodzenia żywe
37049
11,23
1603
10,44
227
10,60
28596
8,87
1329
8,56
181
8,10
Zgony
29633
8,98
1405
9,15
190
8,86
5183
1,61
79
0,51
25
1,12
Przyrost naturalny
7416
2,25
37
0,24
37
1,17
Powyższe dane wskazują na nieco niższe tempo przyrostu naturalnego ludności w gminie niż
średnio w całym województwie małopolskim. O relatywnie wyższym tempie średniowojewódzkiego
przyrostu naturalnego decydują bardziej prężne demograficzne gminy położone w południowej
części województwa. Niewątpliwie pozytywnym elementem jest nieco wyższy wskaźnik przyrostu
naturalnego w gminie niż średnio w całym powiecie oświęcimskim. Zaznaczyć jednak tu trzeba, że
poziom gminnego wskaźnika przyrostu naturalnego kształtuje się aktualnie na poziomie
niezabezpiecząjącym prawidłowy rozwój demograficzny ludności gminy Brzeszcze.
Tabela nr 3: Saldo migracji wewnętrznej i zagranicznej w osobach w 2001 r. 2010r.
Migracja stała
Migracja czasowa
Wyszczególniemieszkańcy
zameldowanie
napływ
odpływ
saldo
czasowo
saldo
nia czasowe
nieobecni
2
OECD - do obszarów zurbanizowanych zalicza tereny o gęstości zaludnienia powyżej 150 osób na 1 km2
19
Woj. małopolskie
Powiat
oświęcimski
Brzeszcze
28.277
33.807
1.304
1.619
271
335
25.690
29.399
1.355
1.714
273
392
2.587
4.408
-51
-95
-2
-57
68.722
54.335
14.287
2.035
2.730
-695
181
374
-189
Przedstawione powyżej dane liczbowe wskazują, że zarówno gmina Brzeszcze jak i cały powiat
oświęcimski wykazują aktualnie cechy obszaru odpływowego (minusowe salda migracji stałej
i czasowej).
Jak już wspomniano istotne znaczenie dla rozwoju gminy mają przeobrażenia struktury wieku.
Porównanie gminnej struktury wieku wg podstawowych grup z danymi dla obszaru całego
województwa małopolskiego jak i dla powiatu wskazują na relatywnie niższy stopień
zaawansowania procesu starzenia się miejscowej ludności. Na mniej korzystnym poziomie
kształtuje się także odsetek ludności w wieku przedprodukcyjnym. Strukturę wieku
w podstawowych zamieszczono w tablicy 4.
Tabela nr 4: Struktura wiekowa wg podstawowych grup wiekowych w %%
Województwo
Powiat
Wiek
małopolskie
oświęcimski
Ogółem
100,0
100,0
przedprodukcyjny
24,4
23,3
19,7
18,3
produkcyjny
60,7
61,9
63,7
64,0
poprodukcyjny
14,9
14,8
16,6
17,8
Gmina
Brzeszcze
100,0
22,8
17,7
63,3
65,4
13,9
16,9
Rozkład cząstkowej struktury wiekowej w liczbach bezwzględnych jak i odsetkach ilustrują
przedstawione poniżej tablice
Tabela nr 5: Ludność wg wieku (stanu na 2001 r.) (stan na 2010 r.)
Grupy wieku
Ogółem
wiek 0-2 lat
wiek 3-6
wiek 7-12
wiek13-15
wiek 16-18
wiek 19-24
wiek 0-17
wiek 18-59K/64m.
Gmina
razem
miasto
wieś
22.157
21.423
584
634
897
811
1.711
1.206
1.035
633
1.228
787
2.334
1.862
5.042
3.789
14.025
14.021
12.361
11.555
346
333
535
444
1.006
613
570
324
592
389
1.130
968
2.858
1.973
7.497
7.300
9.796
9.868
238
301
362
367
705
593
465
309
636
398
1.204
894
2.183
1.816
6.528
6.721
Odsetek
ludności
miejskiej
w %%
55,7
53,9
59,2
52,5
59,6
54,7
58,7
50,8
55,0
51,2
48,2
49,4
48,4
52,0
56,7
52,1
53,5
52,1
20
w tym: 18-44
45-59K/45-64m.
wiek 60 i więcej K
65 i więcej M
9.244
8.421
4.781
5.609
3.090
3.613
4.907
4.403
2.590
2.897
2.006
2.282
4.337
4.018
2.191
2.712
1.084
1.331
53,1
52,3
54,1
51,6
64,9
63,2
Cząstkowe grupy wiekowe:
1. Ludność w tzw. wieku żłobkowym - 0-2 lata
2. Ludność w tzw. wieku przedszkolnym - 3-6 lat
3. Ludność w tzw. wieku szkoły podstawowej - 7-12 lat
4. Ludność w tzw. wieku gimnazjalnym - 13-15 lat
5. Ludność w wieku licealnym - 16-18 lat
6. Ludność w tzw. wieku szkoły wyższej ew. stabilizowania się zawodowego - 19-24 lat
7. Ludność w tzw. mobilnym wieku produkcyjnym - 18-44 lat
8. Ludność w tzw. niemobilnym wieku produkcyjnym - 45-59 lat Kob. i 45-64 lat Męż.
9. Ludność w tzw. wieku tworzenia nowych gospodarstw domowych - 25-29 lat
Tabela nr 6: Struktura wiekowa ludności gminy Brzeszcze w porównaniu do średnich struktur
byłego województwa krakowskiego w %% wg stanu na 31.XII.2001 r. 31 XII 2010 r.
Miasto
Wieś
Różnica w
Różnica w
woj.
woj.
punktach
punktach
małopol- Brzeszcze
małopol- Brzeszcze
proc.
proc.
skie
skie
(kol. 3-2)
(kol. 6-5)
1
2
3
4
5
6
7
Ogółem
100,0
100,0
100,0
100,0
2,67
2,80
0,13
3,74
2,43
-1,31
wiek 0-2 lat
3.15
2,88
-0,27
3,61
3,05
-0,56
3,78
4,33
0,55
5,44
3,70
-1,74
wiek 3-6 lat
3,59
3,84
0,25
4,36
3,72
-0, 64
7,13
8,14
1,01
9,90
7,20
-2,70
wiek 7-12 lat
5,20
5,31
0,11
7,22
6,01
-1,21
4,27
4,61
0,34
5,14
4,75
-0,39
wiek 13-15 lat
2,83
2,80
0,03
4,17
3,13
-1,04
5,14
4,79
-0,35
5,26
6,49
1,24
wiek 16-18 lat
3,41
3,44
0,03
4,55
4,03
-0,52
10,86
9,14
-1,72
9,56
12,29
2,73
wiek 19-24 lat
8,67
8,38
-0,29
9,76
9,06
-0,70
21,83
23,12
1,29
27,71
22,28
-5,42
wiek 0-17 lat
16,99
17,07
0,08
22,31
18,40
-3,91
63,04
60,65
-2,39
57,58
66,64
9,06
wiek 59K/64m.
64,74
63,18
-1,56
62,66
68,11
5,45
40,19
39,70
-0,50
40,22
44,27
4,05
wiek 18-44
40,94
38,10
-2,84
41,19
40,72
-0,47
22,85
20,95
-1,89
17,36
22,37
5,01
wiek M45-60, K45-59
23,80
25,07
1,27
21,48
27,57
6,09
15,13
16,23
1,10
14,72
11,07
-3,65
wiek K60+ M65+
18,27
19,75
1,48
15,02
13,49
-1,53
Grupy wieku
Analiza cząstkowych grup wieku wykazała, że:
- udział cząstkowych grup dzieci jest niższy (o 5,42 2,41 pkt) niż przeciętnie w gminach wiejskich
województwa małopolskiego, natomiast w mieście odsetek ludności w wieku przedprodukcyjnym
21
jest wyższy o 1,29 punktu procentowego o średniego wskaźnika dla miast województwa;
- odsetek ludności w wieku produkcyjnym w terenach wiejskich jest wyższy o ca 9 5 punktów
procentowych niż średnio w terenach wiejskich województwa małopolskiego, natomiast w mieście
Brzeszczach jest on niższy (o 2,4 ok 1,5 pkt.) niż średnio w miastach województwa;
- niewątpliwie korzystniejszy jest odsetek ludności w wieku poprodukcyjnym - dotyczy to przede
wszystkim terenów wiejskich gdzie odsetek ten jest niższy o 3,6 punktów procentowych 1,5
punktu procentowego od średniego wskaźnika dla obszarów wiejskich województwa.
Generalnie rzecz biorąc sytuacja demograficzna gminy Brzeszcze odbiega nieco od średnich
wskaźników dla województwa małopolskiego. Głównymi tego wyznacznikami są przede wszystkim:
wyższy niż średnio w województwie odsetek ludności w wieku produkcyjnym (dotyczy do
zwłaszcza obszarów wiejskich gminy), niższy odsetek ludności młodej oraz ludności w wieku
poprodukcyjnym (dotyczy to zwłaszcza terenów wiejskich gminy). Negatywnym zjawiskiem dla
kształtowania się przyszłościowych procesów demograficznym jest odpływowy charakter ruchów
migracyjnych (przewaga odpływu migracyjnego nad napływem).
Aktualne kształtujące się procesy demograficzne wskazują, że dalszy rozwój demograficzny gminy
będzie nieznacznie odbiegał (in minus) od średnio wojewódzkiego. Dotyczyć to będzie zarówno
tempa przyrostu ludności jak i przekształceń struktur wiekowych. W kolejnych latach okresu
perspektywicznego, szczególnie po roku 2010 spodziewać się będzie można spadku udziału
ludności w wieku produkcyjnym i stosunkowo dynamicznego wzrost ludności w wieku
poprodukcyjnym, którego wyrazem będzie narastający proces starzenia się miejscowego
społeczeństwa. Zjawisko to będzie efektem przechodzenia liczebnie licznych obecnie roczników
w wieku produkcyjnym do starszych grup wiekowych.
1.1.2. Rynek pracy
Do oceny sytuacji na lokalnym rynku pracy wykorzystano materiały z następujących źródeł:
- publikacji i materiałów źródłowych Urzędu Statystycznego w Krakowie
- materiałów źródłowych Urzędu Pracy w Krakowie
- informacji z Urzędu Miasta i Gminy w Brzeszczach.
Nadmienić tu jednak trzeba, że przy określeniu wielkości lokalnych zasobów pracy napotkano na
poważne trudności, które w chwili obecnej - praktycznie rzecz biorąc - wyraźnie ograniczają stopień
precyzyjności ich oceny. Głównym tego powodem jest przede wszystkim brak aktualnych danych
dotyczących niektórych elementów składowych oceny sytuacji na lokalnym rynku pracy. Dotyczy to
zwłaszcza migracji wahadłowej, czyli tzw. dojazdów do pracy. GUS nie opublikował jeszcze
wyników ostatniego spisu powszechnego a poprzednie badania tego zjawiska były wykonane
w latach 80-tych. Stąd tez z konieczności oparto się na szacunkach tego zjawiska, zdając sobie
sprawę z ograniczonego stopnia ich wiarygodności. Kolejną barierę stanowił brak danych
dotyczących pracujących w rolnictwie indywidualnym. Ostatnie badania w tym zakresie GUS
przeprowadził w 1996 r. w ramach Powszechnego Spisu Rolnego. Niemniej jednak Urząd
Statystyczny w Katowicach (w 1996 r. Brzeszcze było w zasięgu działania tego urzędu) w swoich
publikacjach nie uwzględnił danych dot. pracujących w rolnictwie indywidualnym w podziale na
miasta i wsie. Stąd też podstawę do szacunków liczby pracujących w rolnictwie indywidualnym
stanowiły materiały z Urzędu Miasta i Gminy dot. ilości gospodarstw rolnych i liczby
ubezpieczonych w KRUS-ie. Kolejnym utrudnieniem w określaniu poszczególnych elementów
składowych lokalnego rynku pracy był brak w miarę szczegółowych danych statystycznych dot.
pracujących w zakładach pracy zatrudniających poniżej 9 osób. Urzędy Statystyczne rejestrują
tylko pracujących w zakładach zatrudniających 9 i więcej osób. Stąd tez szacunek pracujących w
tzw. drobnej wytwórczości i szeroko pojętych usługach dokonano na podstawie danych
statystycznych dot. osób fizycznych prowadzących działalność gospodarczą i zastosowaniu
odpowiedniego przelicznika.
Reasumując należy stwierdzić, że w związku z przedstawionymi wyżej trudnościami w ustaleniu
aktualnych wielkości składowych lokalnego rynku pracy konieczna będzie korekta bilansu
lokalnego rynku pracy o ostateczne dane przeprowadzonego ostatnio NSP szczególnie w zakresie
migracji wahadłowej i liczby pracujących w rolnictwie indywidualnym.
22
Zasoby pracy.
Jednym z podstawowych składników rynku pracy są zasoby siły roboczej gminy, które określone
zostały na następującym poziomie:
Tabela nr 7. Zasoby pracy gminy Brzeszcze wg stanu na 31.XII.2002 r. w tys. osób
Struktura
Wyszczególnienie
Tys. osób
w %%
Zasoby pracy razem
9,6
Pracujący ogółem
10,4
100,0
- pracujący w gospodarce narodowej w
5,9
56,7
zakładach pracy zatrudniających powyżej 9 osób3
- pracujący w zakładach pracy zatrudniających
3,5
33,7
poniżej 9 osób4
- pracujący w rolnictwie indywidualnym
1,0
9,6
Rejestrowane bezrobocie
1,2
Saldo migracji wahadłowej5
+2,0
Przedstawiona w tablicy nr 7 struktura pracujących gminy Brzeszcze - wg stanu na komiec 2002 r. - wskazuje, że
odsetek pracujący na terenie gminy poza rolnictwem indywidualnym (w zakładach pracy zatrudniających powyżej
9 osób) stanowi 56,7% ogółu pracujących na terenie gminy; w rolnictwie indywidualnym pracuje niecałe 10%
aktualnie pracujących na terenie gminy, zaznaczającą się rolę w bilansie miejscowych zasobów pracy odgrywa
bezrobocie – 12,5% lokalnych zasobów pracy.
Pracujący
W zakładach pracy zatrudniających 9 i więcej osób pracuje na terenie całej gminy 5,9 tys. osób. Rozkład wg
podstawowych sekcji gospodarki przedstawia poniższa tabela.
Tabela nr 8: Pracujących w Brzeszczach
Sekcje
Ogółem
Rolnictwo, leśnictwo
Przemysł razem
Budownictwo
Handel
Hotele
Transport, składowanie i łączność
Pośrednictwo finansowe
Obsługa nieruchomości i firm
Administracja
Edukacja
Ochrona zdrowia i opieka społeczna
W osobach
5894
17
4206
104
465
25
68
38
163
102
380
242
Dane wg sprawozdania Z-01 nie obejmują zakłady o liczbie pracujących do 9 osób oraz
indywidualnych gospodarstw rolnych
Ryc. nr 1
Struktura sekcyjna pracujących w gospodarce narodowej
Dane US Kraków wg sprawozdania statystycznego ZZ-01
Szacunek własny autora na podstawie danych dot. osób fizycznych prowadzących działalność gospodarczą
5 W związku z brakiem danych z ostatniego NSP aktualnie dostępne są dane statystyczne dot. migracji wahadłowej (wyjazdów-dojazdów
do pracy) z 1988 r.) W 1988 r. saldo migracji wahadłowej dla całej gminy było dodatnie i wynosiło około 4,8 tys. osób. Szacować można,
że w związku z notowanym aktualnie bezrobociem aktualnie saldo dojazdów do pracy do Brzeszcz nie przekracza ca 2 tys. osób
3
4
23
Objaśnienia:
Sekcja A - Rolnictwo, leśnictwo
Sekcja C - Górnictwo
Sekcja D - Działalność produkcyjna
Sekcja E - Zaopatrzenie w wodę gaz
Sekcja F - Budownictwo
Sekcja G - Handel
Sekcja H - Hotele
Sekcja I - Transport i łączność
Sekcja J - Pośrednictwo finansowe
Sekcja K - Obsługa nieruchomości
Sekcja L - Administracja
Sekcja M - Edukacja
Sekcja N - Ochrona zdrowia
Sekcja O - Pozostała działalność usługowa
Przedstawiona na ryc.1 sekcyjna struktura pracujących wskazuje, że podstawową funkcję
miastotwórczą odgrywa w Brzeszczach przemysł który grupuje około 70% ogółu pracujących
w zakładach zatrudniających 9 i więcej osób. W działającej na terenie gminy kopalni pracuje
3,8 tys. osób. Pozostałe sekcje odgrywają o wiele mniejszą rolę. Odsetek pracujących w handlu
wynosi 7,9% w edukacji 6,4 %, ochronie zdrowia 4,1%.
Uwzględniając jednak, że większość pracujących w handlu pracuje w zakładach małych nie
objętych bieżącymi badaniami statystycznym stwierdzić należy, że udział tego działu gospodarki
narodowej w ogólnej strukturze zatrudnieniowej jest większy niż powyżej przedstawiono.
Niemniej jednak analiza struktury pracujących w Brzeszczach w sposób jednoznaczny wskazuje,
że podstawową rolę na rynku pracy gminy odgrywa kopalnia węgla. Jej kondycja ekonomiczna
rzutuje i z pewnością rzutować będzie w przyszłości na stopień równowagi lokalnego rynku pracy.
Bezrobocie
Według danych na koniec 2002 r. 2010 r. liczba zarejestrowanych bezrobotnych wynosiła 1225
osób 664 osoby (szacunek lokalnej stopy bezrobocia 12,5 6 % 4,7% ).
Kształtowanie się zjawiska bezrobocia w gminie Brzeszcze ilustruje poniższe zestawienie:
Tabela nr 9 Bezrobotni wg stanu na 31.XII. 2002 r. 31 XII 2010 r.
6
odsetek bezrobotnych w relacji do lokalnych zasobów siły roboczej
24
Wyszczególnienie
Ogółem bezrobotni z tego:
- kobiety
- pozostający bez pracy powyżej 12
miesięcy
- w wieku do 24 lat
- nie posiadający prawa do zasiłku
w osobach
ogółem
1225
664
707
428
struktura w %%
ogółem
100,0
549
44,8
549
911
44,8
74,3
57,7
64,5
Cechą charakterystyczną miejscowego bezrobocia jest:
- relatywnie wysoki odsetek kobiet wśród ogółu bezrobotnych (57,7% 64,5%);
- wyjątkowo wysoki odsetek bezrobotnych nie posiadających prawa do zasiłku (74,3%).
- tzw. długotrwałe bezrobocie – około 45% ogółu bezrobotnych pozostaje na bezrobociu już ponad
rok.
Podsumowując należy podkreślić, że jednym z podstawowych czynników ograniczających
zachwianą równowagę na gminnym rynku pracy jest działanie promocyjne oraz tworzenie
sprzyjających warunków dla tworzenia nowych miejsc pracy w szeroko pojętych usługach,
2. Prognoza demograficzna oraz ocena szans i zagrożeń rynku pracy
2.1. Prognozy oraz hipotezy rozwoju społeczno-gospodarczego
2.1.1. Prognoza rozwoju demograficznego
Założenia prognostyczne
1. Szacunkowa pomigracyjna prognoza rozwoju gminy Brzeszcze na lata 2001-2030 została
opracowana w oparciu o:
- trendy rozwoju ludności województwa małopolskiego określone w najnowszej7 pomigracyjnej
prognozie opracowanej przez Główny Urząd Statystyczny – prognoza ta zakłada wyraźne
osłabienie rozwoju demograficznego w porównaniu do prognozy z 1996 r. i to w zakresie całej
Polski jak i poszczególnych województw;
- specyficzne cechy stosunków ludnościowych w Brzeszczach, m. in. takie jak:
 obniżające się wskaźniki przyrostu naturalnego;
 nieznacznie odbiegające od średnich wskaźników dla obszarów województwa
małopolskiego struktury wiekowe wg podstawowych grup wiekowych oraz zaznaczające
się różnice w niektórych cząstkowych grupach wieku przedprodukcyjnego.
 wyjątkowo wysoki aktualnie odsetek ludności w wieku produkcyjnym
2. W powyższej prognozie uwzględniono następujące tendencje przek-ształceń demograficznych
w województwie małopolskim;
- wzrost poziomu współczynnika dzietności kobiet;
- wzrost długości życia, aż do osiągnięcia w 2030 roku 75,4 lat dla mężczyzn i 81,7 lat dla
kobiet;
- wzrost, a po 2005 r. spadek współczynnika urodzeń na 1000 ludności, przy równoczesnym
powolnym wzroście współczynnika zgonów (przyrost ludności w wieku starym);
3. W założeniach prognostycznych dla Brzeszcz przyjęto zmienność współczynników
demograficznych jako wypadkową zróżnicowań i trendów lokalnych, ogólnowojewódzkich oraz
założeń prognostycznych o charakterze ogólnokrajowym.
Do podstawowych czynników kształtujących perspektywiczny przebieg procesów demograficznych
w Brzeszczach należeć będą:
- niezbyt odbiegający od średnio wojewódzkiego poziom przyrostu natu-ralnego;
- utrzymujące się ujemne saldo migracyjne;
- zaznaczający się proces starzenia się miejscowej ludności (wzrost udziału ludności w wieku
poprodukcyjnym oraz w starszych grupach wieku produkcyjnego czyli w tzw. wieku niemobilnym).
Zjawisko to będzie wynikiem „wchodzenia”, w starsze grupy wieku liczebnie licznych roczników
7
Aktualna prognoza GUS dla Polski i wszystkich województw w podziale na miasto-wieś (opracowana w 2000 r.)
25
urodzonych w końcu lat 50-tych i w latach 60-tych.
Opracowując prognozę demograficzną rozwoju ludności dokonano korekty przedziałów wiekowych
cząstkowych grup wiekowych dzieci w ramach wieku szkolnego. W związku z zakładanym
włączeniem do szkoły podstawowej tzw. „zerówki” 6-latków przesunięto z grupy przedszkolnej do
tzw. grupy wiekowej szkoły podstawowej. Korekta ta będzie miała znaczenie przy prognozowaniu
przyszłościowych potrzeb dot. zapotrzebowania na izby lekcyjne.
Prognoza rozwoju ludności - przekształcenia strukturalne
1. Na podstawie przedstawionych założeń wyszacowane zostały prognozowane stany ludności dla
lat: 2005, 2010, 2015 i 2020 oraz kierunkowego na rok 2030, które przedstawiono w tabelach nr
1-6 Wielkość zaludnienia gminy Brzeszcze przyjęto na następującym poziomie:
- perspektywa (2020 r.)
- 23,1 tys. osób
- docelowo (2030 r.)
- 22,9 tys. osób
2. Analiza danych prognostycznych skłania do sformułowania następujących wniosków:
a) dynamika przyrostu ludności w gminie powinna – praktycznie rzecz biorąc – tylko
nieznacznie odbiega (in minus) od średnich wskaźników dla województwa małopolskiego;
dotyczyć to będzie okresu do 2010 r. w kolejnych latach następować będzie w gminie
spadek liczby mieszkańców gminy.
b) wyraźnie zaznaczającym się przekształceniom ulegać będą struktury wiekowe ludności i to
zarówno w podstawowych jak i w cząstkowych grupach wieku.
Ważnym aspektem przekształceń strukturalnych będzie tzw. „falowanie” cząstkowych grup
wiekowych - często odmienny w czasie przyrost ew. spadek, wyrażony zarówno w liczbach
bezwzględnych jak również w udziale cząstkowych grup wiekowych w ogólnej populacji
ludności. Przekształcenia te wymuszać będą konieczność formułowania adekwatnych do
perspektywicznych potrzeb miejscowej społeczności kierunków rozwoju infrastruktury
społecznej i technicznej. Przykładowo: dostosowywanie lokalnej bazy szkolnej do
zmieniającego się w czasie zapotrzebowania na kształcenie w różnych typach i poziomach
szkolnictwa, czy też objęcia opieką zdrowotną i społeczną zwiększającej się populacji ludności
starszej.
3. Przekształcenia struktury wieku będą następujące (patrz załączniki nr 1-6):
a) zmiana liczebności ludności w wieku przedprodukcyjnym w zakresie:
* dzieci w tzw. wieku żłobkowym – nieznaczny przyrost populacji do roku 2015 (o 80 osób)
potem spadek jej liczebności;
* dzieci w wieku przedszkolnym (3-5 lat) po spadku ich liczebności do 2005, w kolejnych
dwóch pięcioleciach – następować powinien stopniowy przyrost, a w następnych ponowny
następnie, po 2015 roku, spadek;
* zmiany liczebności dzieci w wieku szkoły podstawowej (6-12 lat) – wyrażać się będą
spadkiem liczby uczniów praktycznie do 2010 r. (o 390 osób) i przyrostem w pięcioleciu
2011-2015 oraz ponowny spadek spadkiem po roku 2020;
* młodzież w wieku gimnazjalnym – spadek (o 320 osób) do 2015 roku przyrost w następnych
pięcioleciach;
* młodzież w wieku szkoły licealnej – spadek praktycznie do 2020 r. (o 440 osób).
Trzeba tu zaznaczyć, że zmiany w cząstkowych grupach wieku szkolnego będą w niektórych
przypadkach znaczące i co się z tym wiąże wpływać będą na wielkość uczniów
w poszczególnych typach szkół.
b) przyrost populacji ludności w wieku produkcyjnym do 2010 roku (o około 880 osób)
a w kolejnych pięcioleciach systematyczny spadek tej populacji wiekowej w tym:
- w tzw. grupie kształcenia na poziomie szkoły wyższej oraz tzw. stabilizacji zawodowej (1924 lat); nieznaczny przyrost w obecnym pięcioleciu oraz stopniowy spadek w latach
następnych;
Zmiany w grupie wieku produkcyjnego wyrażać się będą wyraźnym „postarzeniem” się tej
grupy wiekowej – wzrost odsetka ludności w tzw. wieku niemobilnym (45-64 lat mężczyźni
i 45-59 lat kobiety) z 21,6% w 2001 r. 26 % w 2010 r. do 27% w 2030 r.
c) wzrost liczebności populacji w wieku poprodukcyjnym – przyrost o około 1,7 tys. osób.
W 2030 r. poziom zaawansowania procesu starzenia się miejscowej ludności wyrażać się
będzie 20,9%-owym odsetkiem tej grupy ludności w ludności ogółem.
26
Ryc. nr 2
Dynamika zmian liczebności poszczególnych grup wiekowych w latach 2001-2020 (stan w 2001 r.
= 100,0%)
0-2 lata
155,8%
160,0
140,0
poprodukcyjny
120,0
3-5 lat
89,8%
100,0
129,7%
89,7%
80,0
niemobilny
6-12 lat
60,0
40,0
79,6%
20,0
84,9%
0,0
mobilny
78,6%
100,1%
produkcyjny
13-15 lat
71,5%
81,3%
72,1%
przedprod
16-18 lat
19-24 lat
2.1.2. Prognoza rynku pracy
1. Podstawową przesłanką kształtującą gminny potencjał zasobów pracy będą w przyszłości
zmiany liczebności ludności w wieku produkcyjnym.
Wg prognozy pomigracyjnego rozwoju ludności gminy Brzeszcze do 2020 roku i kierunkowo do
2030 r. zmiany powyższe powinny przedstawiać się w sposób następujący:
Tabela nr 10 Zmiany liczby ludności w wieku produkcyjnym w latach 2001- 2030 w tys. osób
w tym:
Wiek
8
produkcyjny
Lata
mobilny
niemobilny9
razem miasto wieś razem miasto wieś razem miasto wieś
2002-2005
0,52
0,25
0,27
0,10
0,04
0,06
0,42
0,21 0,21
2006-2010
0,36
0,06
0,30
0,12
0,07
0,05
0,24
- 0,01 0,25
2011-2015
- 0,26 - 0,26
0 - 0,22 - 0,12 - 0,10 - 0,04
- 0,14 0,10
2016-2020
- 0,35 - 0,30 - 0,05 - 0,28 - 0,18 - 0,10 - 0,07
- 0,12 0,05
2021-2030
- 0,25 - 0,10 - 0,15 - 1,12 - 0,62 - 0,50
0,87
0,52 0,35
2002-2030
0,02 - 0,35
0,37 - 1,40 - 0,81 - 0,59
1,42
0,46 0,96
Źródło: Szacunek autora opracowania na podstawie aktualnej prognozy GUS
2. Prognoza zakłada, że do 2010 roku populacja ludności w wieku produkcyjnym wzrośnie o około
0,9 tys. osób.
8
9
Produkcyjny wiek mobilny -18-44 lat
Produkcyjny wiek niemobilny - 45-59 lat kobiety i 45-64 lat mężczyźni
27
Efektem prognozowanego przyrostu ludności w wieku produkcyjnym będą następujące stany tej
grupy ludności:
Rok 2010; 14,91 tys., w tym 9,47 tys. w wieku mobilnym,
Rok 2020; 4,30 tys., w tym 8,97 tys. w wieku mobilnym,
Rok 2030; 14,05 tys., w tym 7,85 tys. w wieku mobilnym.
Uwzględniając jednak spodziewany wzrost liczby kształcącej się młodzieży, zmiany w poziomie
współczynnika aktywności zawodowej oraz zmian w cząstkowej strukturze wieku
produkcyjnego (postępujący proces starzenia się tej grupy wiekowej) przyjąć można, że
w latach 2001-2010 podaż zasobów pracy w gminie zwiększyć się może ostatecznie
w granicach 0,7- 0,8 tys. osób.
Biorąc ponadto pod uwagę konieczność ograniczenia notowanego obecnie bezrobocia do
wielkości „akceptowalnych społecznie”, czyli nie przekraczających poziom 3-procentowej stopy
bezrobocia na terenie gminy będzie do zagospodarowania około 1,2 -1,4 tys. zasobów pracy.
Restrukturyzacja gminnego rolnictwa i ewentualne uwolnienie ulokowanych w gospodarstwach
chłopskich nadwyżek zasobów pracy dodatkowo zwiększyć może lokalne zasoby wymagające
zagospodarowania.
Po roku 2010 Obecnie spodziewać się będzie można stopniowego obniżenia się potencjału
lokalnych zasobów pracy. Efektem tych tendencji może być spadek ludności w wieku
produkcyjnym o około 850 osób w latach 2010-2030. Dodatkowym aspektem tych przeobrażeń
będzie obserwowane postarzanie się ludności w wieku produkcyjnym. Odsetek ludności
w wieku mobilnym (18-44 lat życia) zmniejszy się z 41,8% w 2010 r. do 34,2% w 2030,
natomiast udział ludności w wieku niemobilnym (45-64 męź. i 45-59 lat kob.) zwiększyć się
może z 24% w 2010 do 27% w 2030 r.
Przedstawione powyżej zmiany liczebności ludności w wieku produkcyjnym będą efektem
z jednej strony liczebnie mniejszych młodych roczników „wchodzących” w wiek produkcyjny
z drugiej zaś stosunkowo licznych roczników w „starszym” wieku produkcyjnym
„przechodzących” z wieku produkcyjnego do wieku poprodukcyjnego.
3. Kształtowanie się głównych składowych lokalnego rynku pracy pozwala określić mocne i słabe
strony miejscowych zasobów pracy.
Mocne strony:
- relatywnie duży potencjał miejscowych zasobów pracy;
- kwalifikowana kadra pracownicza.
Słabe strony
- rejestrowane w gminie bezrobocie,
- monofunkcyjność kwalifikacyjna lokalnych zasobów pracy (wyraźna przewaga zawodów
górniczych),
- ukryte w małych gospodarstwach chłopskich tzw. przeludnienie agrarne stwarzające barierę
w procesie restrukturyzacji gminnego rolnictwa.
4. Tworzenie warunków - w okresie perspektywicznym - dla rozwoju gminy, wymaga podejmowania
szeregu przedsięwzięć, których podstawowym zadaniem powinno być równoważenie sytuacji
na gminnym rynku pracy. Już obecnie trzeba bowiem zdawać sobie sprawę z zagrożeń, które
mogą w okresie najbliższych dziesięciolecia wpływać destabilizująco na lokalny rynek pracy.
Do zagrożeń tych należą:
- ukryte w indywidualnych gospodarstwach chłopskich tzw. przeludnienie agrarne (zbyt dużą
liczbę pracujących w rolnictwie przypadająca na 100 ha UR), które w miarę postępującego
procesu restrukturyzacji gminnego rolnictwa generować może wolne zasoby pracy;
- zwiększająca się w ciąga bieżącego dziesięciolecia liczebność ludności w wieku
produkcyjnym.
Biorąc powyższe pod uwagę wydają się, koniecznymi działaniami zmierzającymi do
zabezpieczania równowagi na lokalnym rynku pracy powinno być dążenie do:
28
- unowocześnienia struktury gospodarczej gminy poprzez działania zmierzające do:
* ograniczania monofunkcyjnego charakteru lokalnego rynku pracy, który wyraża się
relatywnie wysokim udziałem przemysłu węglowego w strukturze gospodarczej gminy,
* tworzenia nowych miejsc pracy w poza rolniczych działach gospodarki w tym m.in. w tzw.
szeroko pojętych usługach;
- promocji gminy, której podstawowym zadaniem byłoby ściągnięcie inwestorów spoza terenu
gminy;
- pobudzania lokalnej przedsiębiorczości;
- tworzenia warunków do podnoszenia i zdobywania kwalifikacji wcho-dzącej w aktywność
zawodową młodzieży tak aby stawała się ona bardziej atrakcyjna na sąsiednich rynkach
pracy.
ANEKS
Załącznik nr 1:
Stany ludności i struktura wiekowa w gminie Brzeszcze – ogółem
Tablica nr 1:
Prognoza demograficzna gminy Brzeszcze – gmina ogółem
Stan ludności w tys. osób
2002 2005 2010 2015 2020 2030 2002
Grupy wieku
r.
r.
r.
r.
r. r.
r.
Ogółem
22,15 22,35 22,65 22,95 23,10 22,95 100,0
Struktura wiekowa w %%
2005 2010 2015 2020 2030
r.
r.
r.
r.
r.
100,0 100,0 100,0 100,0 100,0
wiek 0-2 lat
0,59 0,60 0,65 0,67 0,64 0,53
2,7
2,7
2,9
2,9
2,8
2,3
wiek 3-5 lat
0,68 0,64 0,65 0,74 0,75 0,61
3,1
2,9
2,9
3,2
3,2
2,7
wiek 6-12 lat
1,86 1,58 1,42 1,47 1,61 1,48
8,4
7,1
6,3
6,4
7,0
6,4
wiek 13-15 lat
1,03 0,95 0,79 0,71 0,73 0,81
4,7
4,3
3,5
3,1
3,2
3,5
wiek 16-18 lat
1,23 1,09 0,96 0,83 0,79 0,88
5,6
4,9
4,2
3,6
3,4
3,8
wiek 19-24 lat
2,33 2,38 2,17 1,90 1,61 1,68 10,5 10,6
9,6
8,3
7,0
7,3
wiek 0-17 lat
5,04 4,50 4,17 4,20 4,30 4,10 22,8 20,1 18,4 18,3 18,6 17,9
wiek 18-59K/64M
14,03 14,55 14,91 14,65 14,30 14,05 63,3 65,1 65,8 63,8 61,9 61,2
wiek 18-44
9,25 9,35 9,47 9,25 8,97 7,85 41,8 41,8 41,8 40,3 38,8 34,2
wiek M 45-64, K 45-59
4,78 5,20 5,44 5,40 5,33 6,20 21,6 23,3 24,0 23,5 23,1 27,0
wiek K 60+ M65 +
3,08 3,30 3,57 4,10 4,50 4,80 13,9 14,8 15,8 17,9 19,5 20,9
Załącznik nr 2:
Stany ludności i struktura wiekowa w gminie Brzeszcze – miasto
Tablica nr 2:
Prognoza demograficzna gminy Brzeszcze – miasto
2002 2005 2010 2015 2020 2030 2002
Grupy wieku
r.
r.
r.
r.
r. r.
r.
Ogółem
12,36 12,40 12,55 12,75 12,80 12,70 100,0
2005 2010 2015 2020 2030
r.
r.
r.
r.
r.
100,0 100,0 100,0 100,0 100,0
wiek 0-2 lat
0,35 0,37 0,42 0,42 0,40 0,33
2,8
3,0
3,3
3,3
2,6
2,6
wiek 3-5 lat
0,39 0,38 0,40 0,48 0,47 0,37
3,2
3,1
3,2
3,8
2,9
2,9
29
wiek 6-12 lat
1,08 0,90 0,83 0,90 1,03 0,91
8,7
7,3
6,6
7,1
7,2
7,2
wiek 13-15 lat
0,57 0,50 0,40 0,38 0,41 0,45
4,6
4,0
3,2
3,0
3,5
3,5
wiek 16-18 lat
0,59 0,49 0,40 0,35 0,36 0,42
4,8
4,0
3,2
2,7
3,3
3,3
wiek 19-24 lat
1,13 1,11 0,94 0,80 0,70 0,81
9,1
9,0
7,5
6,3
6,4
6,4
wiek 0-17 lat
2,86 2,50 2,37 2,45 2,50 2,35 23,1 20,2 18,9 19,2 18,5 18,5
wiek 18-59K/64M
7,50 7,75 7,81 7,55 7,25 7,15 60,7 62,5 62,2 59,2 56,3 56,3
wiek 18-44
4,91 4,95 5,02 4,90 4,72 4,10 39,7 39,9 40,0 38,4 32,3 32,3
wiek M 45-64, K 45-59
2,59 2,80 2,79 2,65 2,53 3,05 21,0 22,6 22,2 20,8 24,0 24,0
wiek K 60+ M65 +
2,00 2,15 2,37 2,75 3,05 3,20 16,2 17,3 18,9 21,6 25,2 25,2
Załącznik nr 3:
Stany ludności i struktura wiekowa w gminie Brzeszcze – wieś
Tablica nr 3:
Prognoza demograficzna gminy Brzeszcze – wieś
2001 2005 2010 2015 2020 2030 2002 2005 2010 2015 2020 2030
Grupy wieku
r.
r.
r.
r.
r. r.
r.
r.
r.
r.
r.
r.
Ogółem
9,79 9,95 10,10 10,20 10,30 10,25 100,0 100,0 100,0 100,0 100,0 100,0
wiek 0-2 lat
0,24 0,23 0,23 0,25 0,24 0,20
2,5
2,3
2,3
2,5
2,0
2,0
wiek 3-5 lat
0,29 0,26 0,25 0,26 0,28 0,24
3,0
2,6
2,5
2,5
2,3
2,3
wiek 6-12 lat
0,78 0,68 0,59 0,57 0,58 0,57
8,0
6,8
5,8
5,6
5,6
5,6
wiek 13-15 lat
0,46 0,45 0,39 0,33 0,32 0,36
4,7
4,5
3,9
3,2
3,5
3,5
wiek 16-18 lat
0,64 0,60 0,56 0,48 0,43 0,46
6,5
6,0
5,5
4,7
4,5
4,5
wiek 19-24 lat
1,20 1,27 1,23 1,10 0,91 0,87
12,3 12,8 12,2 10,8
8,5
8,5
wiek 0-17 lat
2,18 2,00 1,80 1,75 1,80 1,75
22,3 20,1 17,8 17,2 17,1 17,1
wiek 18-59K/64M
6,53 6,80 7,10 7,10 7,05 6,90
66,7 68,3 70,3 69,6 67,3 67,3
wiek 18-44
4,34 4,40 4,45 4,35 4,25 3,75
44,3 44,2 44,1 42,6 36,6 36,6
wiek M 45-64, K 45-59
2,19 2,40 2,65 2,75 2,80 3,15
22,4 24,1 26,2 27,0 30,7 30,7
wiek K 60+ M65 +
1,08 1,15 1,20 1,35 1,45 1,60
11,0 11,6 11,9 13,2 15,6 15,6
Załącznik nr 4:
Stany ludności i zmiany w okresach pięcioletnich w gminie Brzeszcze – ogółem
Tablica nr 4:
Prognoza demograficzna gminy Brzeszcze – gmina ogółem
Przyrost + (ubytek -) w latach
Grupy wieku
2001 2005 2010 2015 2020 2030 2002- 2006- 2011- 2016- 2021r.
r.
r.
r.
r.
r. 2005 2010 2015 2020 2030
Ogółem
22,15 22,35 22,65 22,95 23,10 22,95
0,20
0,30
0,30
0,15 -0,15
wiek 0-2 lat
0,59
0,60
0,65
0,67
0,64
0,53
0,01
0,05
0,02 -0,03 -0,11
wiek 3-5 lat
0,68
0,64
0,65
0,74
0,75
0,61 -0,04
0,01
0,09
0,01 -0,14
wiek 6-12 lat
1,86
1,58
1,42
1,47
1,61
1,48 -0,28 -0,16
0,05
0,14 -0,13
30
wiek 13-15 lat
1,03
0,95
0,79
0,71
0,73
0,81 -0,08 -0,16 -0,08
0,02
0,08
wiek 16-18 lat
1,23
1,09
0,96
0,83
0,79
0,88 -0,14 -0,13 -0,13 -0,04
0,09
wiek 19-24 lat
2,33
2,38
2,17
1,90
1,61
1,68
0,07
wiek 0-17 lat
5,04
4,50
4,17
4,20
4,30
4,10 -0,54 -0,33
wiek 18-59K/64M
14,03 14,55 14,91 14,65 14,30 14,05
0,05 -0,21 -0,27 -0,29
0,03
0,10 -0,20
0,52
0,36 -0,26 -0,35 -0,25
wiek 18-44
9,25
9,35
9,47
9,25
8,97
7,85
0,10
0,12 -0,22 -0,28 -1,12
wiek M 45-64, K 45-59
4,78
5,20
5,44
5,40
5,33
6,20
0,42
0,24 -0,04 -0,07
0,87
wiek K 60+ M65 +
3,08
3,30
3,57
4,10
4,50
4,80
0,22
0,27
0,30
0,53
0,40
Załącznik nr 5:
Stany ludności i zmiany w okresach pięcioletnich w gminie Brzeszcze – miasto
Tablica nr 5:
Prognoza demograficzna gminy Brzeszcze – miasto
Przyrosyt + (ubytek -) w latach
Grupy wieku
2001 2005 2010 2015 2020 2030 2003- 2006- 2011- 2016- 2021r.
r.
r.
r.
r.
r. 2005 2010 2015 2020 2030
Ogółem
12,36 12,40 12,55 12,75 12,80 12,70 0,04
0,15
0,20
0,05
wiek 0-2 lat
0,35
0,37
0,42
0,42
0,40
0,33
0,02
0,05
0,00
-0,02 -0,07
wiek 3-5 lat
0,39
0,38
0,40
0,48
0,47
0,37 -0,01
0,02
0,08
-0,01 -0,10
wiek 6-12 lat
1,08
0,90
0,83
0,90
1,03
0,91 -0,18 -0,07
0,07
0,13
-0,12
wiek 13-15 lat
0,57
0,50
0,40
0,38
0,41
0,45 -0,07 -0,10 -0,02
0,03
0,04
wiek 16-18 lat
0,59
0,49
0,40
0,35
0,36
0,42 -0,10 -0,09 -0,05
0,01
0,06
wiek 19-24 lat
1,13
1,11
0,94
0,80
0,70
0,81 -0,02 -0,17 -0,14 -0,10
0,11
wiek 0-17 lat
2,86
2,50
2,37
2,45
2,50
2,35 -0,36 -0,13
0,08
-0,15
wiek 18-59K/64M
7,50
7,75
7,81
7,55
7,25
7,15
0,25
0,06
-0,26 -0,30 -0,10
wiek 18-44
4,91
4,95
5,02
4,90
4,72
4,10
0,04
0,07
-0,12 -0,18 -0,62
wiek M 45-64, K 45-59
2,59
2,80
2,79
2,65
2,53
3,05
0,21
-0,01 -0,14 -0,12
0,52
wiek K 60+ M65 +
2,00
2,15
2,37
2,75
3,05
3,20
0,15
0,22
0,15
0,38
0,05
0,30
-0,10
Załącznik nr 6:
Stany ludności i zmiany w okresach pięcioletnich w gminie Brzeszcze – wieś
Tablica nr 6:
Prognoza demograficzna gminy Brzeszcze – wieś
Przyrost + (ubytek -) w latach
Grupy wieku
2001 2005 2010 2015 2020 2030 2002- 2006- 2011- 2016- 2021r.
r.
r.
r.
r. r.
2005 2010 2015 2020 2030
Ogółem
9,79 9,95 10,10 10,20 10,30 10,25
0,16
0,15
0,10
0,10
-0,05
wiek 0-2 lat
0,24 0,23
0,23
0,25
0,24
0,20
-0,01 0,00
0,02
-0,01
-0,04
wiek 3-5 lat
0,29 0,26
0,25
0,26
0,28
0,24
-0,03 -0,01 0,01
0,02
-0,04
31
wiek 6-12 lat
0,78 0,68
0,59
0,57
0,58
0,57
-0,10 -0,09 -0,02
0,01
-0,01
wiek 13-15 lat
0,46 0,45
0,39
0,33
0,32
0,36
-0,01 -0,06 -0,06
-0,01
0,04
wiek 16-18 lat
0,64 0,60
0,56
0,48
0,43
0,46
-0,04 -0,04 -0,08
-0,05
0,03
wiek 19-24 lat
1,20 1,27
1,23
1,10
0,91
0,87
0,07 -0,04 -0,13
-0,19
-0,04
wiek 0-17 lat
2,18 2,00
1,80
1,75
1,80
1,75
-0,18 -0,20 -0,05
0,05
-0,05
wiek 18-59K/64M
6,53 6,80
7,10
7,10
7,05
6,90
0,27
0,30
0,00
-0,05
-0,15
wiek 18-44
4,34 4,40
4,45
4,35
4,25
3,75
0,06
0,05 -0,10
-0,10
-0,50
wiek M 45-64, K 45-59
2,19 2,40
2,65
2,75
2,80
3,15
0,21
0,25
0,10
0,05
0,35
wiek K 60+ M65 +
1,08 1,15
1,20
1,35
1,45
1,60
0,07
0,05
0,15
0,10
0,15
Rozdział 4. UWARUNKOWANIA, PROGNOZY I KIERUNKI PROGRAMOWO-PRZESTRZENNEGO ROZWOJU
GMINY.
SPIS TREŚCI
1. Uwarunkowania wynikające z położenia gminy
1.1. Charakterystyka gminy
1.2. Funkcje społeczno-gospodarcze
2. Diagnoza istniejącego stanu zagospodarowania obszaru gminy
2.1. Mieszkalnictwo
2.2. Usługi publiczne
2.3. Rolnictwo i leśnictwo
2.4. Przemysł
2.5. Podsumowanie istniejącego stanu zagospodarowania obszaru gminy
3. Kierunki rozwoju gminy
3.2. Hierarchia ośrodków usługowych
3.3. Mieszkalnictwo
3.4. Standardy obsługi
1. Uwarunkowania wynikające z położenia gminy
1.1. Charakterystyka gminy
Gmina Brzeszcze położona jest w województwie małopolskim, we wschodniej części powiatu oświęcimskiego.
Sąsiaduje z gminami Oświęcim i Kęty w województwie małopolskim oraz z gminami Wilamowice i Miedźna
w województwie śląskim.
Powierzchnia gminy wynosi 4572 ha. Na terenie gminy Brzeszcze znajduje się pięć sołectw: Jawiszowice,
Przecieszyn, Skidziń, Wilczkowice, Zasole oraz miasto Brzeszcze, centrum administracji samorządowej
gminy.
Przez teren gminy przebiega trasa linii kolejowej relacji Oświęcim – Czechowice Dziedzice, Zebrzydowice.
Główne szlaki komunikacji samochodowej to drogi wojewódzkie z Pszczyny do Krakowa i Zatora oraz
Chorzowa i Oświęcimia.
Przez teren gminy projektowany jest odcinek trasy drogi ekspresowej S1 z Pyrzowic do Bielska Białej.
Gmina Brzeszcze położona jest pomiędzy rzekami Wisłą i Sołą, na terenie Kotliny Oświęcimskiej. Obszar
gminy jest terenem płaskim, o lekkim nachyleniu w kierunku północnym, poprzecinanym licznymi ciekami
i zbiornikami wód powierzchniowych.
We wschodniej części gminy, wzdłuż doliny rzeki Soły znajdują się liczne wyrobiska żwiru.
Większą część obszaru gminy zajmują łąki, pastwiska i pola uprawne.
32
Największe skupiska leśne, z wyraźną przewagą lasów mieszanych występują w środkowo-północnej oraz
południowo-zachodniej części gminy.
Znaczącym elementem krajobrazu naturalnego gminy Brzeszcze są doliny rzek: Wisły i Soły. Wisła ma
przebieg kręty, a jej koryto jest wąskie. Stare opuszczone zakola porośnięte są zaroślami wierzbowymi
charakterystycznymi dla roślinności łęgowej. Soła płynie w naturalnym korycie lekko tylko meandrując.
Nieliczne starorzecza porastają typowi przedstawiciele roślinności łęgowej.
Na terenie gminy znajdują się obiekty cenne kulturowo, objęte ochroną konserwatorską i takie, które tą
ochroną należałoby objąć.
Na terenie gminy przeważa zabudowa jednorodzinna wolnostojąca, w dużej części typu wiejskiego. Tylko w
samym mieście Brzeszcze w niewielkim stopniu występują zwarta zabudowa wielorodzinna.
Zabudowa przemysłowa znajduje się przeważnie w otoczeniu szybów głównych Kopalni Węgla Kamiennego
„Brzeszcze” i szybów penetracyjnych wentylacyjnych, dla których ustalone zostały filary ochronne.
Głównymi funkcjami gminy są: przemysł wydobywczy oraz usługi i drobna wytwórczość. Funkcją
uzupełniająca gminy jest rolnictwo, rybołówstwo i leśnictwo. W przemyśle zatrudnionych jest ponad 56%
ogółu pracujących w gminie. W usługach i drobnej wytwórczości zatrudnionych jest około 34% ogółu
pracujących.
Głównym ośrodkiem przemysłu w gminie jest Kopalnia Węgla Kamiennego „Brzeszcze” należąca do
Nadwiślańskiej Spółki Węglowej Kompanii Węglowej SA od 1.02.2003r. Wg udokumentowanych źródeł
kopalnia posiada zasoby węgla w ilości pozwalającej na jego eksploatację w ciągu następnych 40 lat.
Gmina Brzeszcze leżąca na pograniczu dwóch silnych gospodarczo regionów Polski: Śląska i Małopolski
posiada ogromną szansę rozwoju i różnorodne możliwości.
2. Diagnoza istniejącego stanu zagospodarowania obszaru gminy
Podstawowe źródło informacji stanowią dane uzyskane z Urzędu Gminy, z Miejscowego Planu Ogólnego
Zagospodarowania Przestrzennego Miasta i Gminy Brzeszcze, Urzędu statystycznego w Krakowie oraz
Starostwa Powiatowego w Oświęcimiu.
2.1. Mieszkalnictwo
Na terenie gminy przeważa zabudowa jednorodzinna typu wiejskiego.
W mieście Brzeszcze wśród zabudowy mieszkaniowej jednorodzinnej występuje zwarta zabudowa
wielorodzinna. Zasoby mieszkaniowe zabudowy wielorodzinnej określają dane uzyskane w czterech
działających na terenie miasta spółdzielniach mieszkaniowych. Ogółem spółdzielnie dysponują:
- 92 budynkami
- 3080 mieszkaniami
- 151 372 m2 powierzchni użytkowej.
Budownictwo wielorodzinne skupia 76% wszystkich mieszkań, które zamieszkuje 9141 osób tj. 75% ludności
miasta.
Zasoby mieszkaniowe budownictwa jednorodzinnego w mieście Brzeszcze wynoszą 1083 mieszkań (Stan na
rok 2003).
W terenach wiejskich budownictwo wielorodzinne skupia 31,5% zasobów mieszkaniowych.
Sytuacja mieszkaniowa ludności gminy i miasta Brzeszcze jest nieco korzystniejsza niż przeciętnie
w powiecie oświęcimskim i województwie małopolskim tak pod względem zagęszczenia mieszkań jak
i wygody zamieszkania (m2 pow.uż./M) – patrz tabela standardów zamieszkania poniżej.
Wielkość zasobów mieszkaniowych przedstawiono w poniższych tabelach.
33
Zasoby mieszkaniowe miasta i gminy Brzeszcze w stanie istniejącym (*)
Ilość
Miejscowość
Mieszkania
Izby
m2 pow. użytk.
mieszkańców
Brzeszcze w tym:
12 224
4 063
13 839
254 240
MW
9 141
3 080
ok. 9 000
151 400
wsie:
9 901
2 595
10 009
199 160
Jawiszowice
6 892
1 820
6 990
130 020
Przecieszyn
1 073
295
1 059
26 500
Skidziń
760
190
770
17 300
Wilczkowice
436
110
440
9 990
Zasole
740
180
750
15 440
Ogółem
22 125
6 658
23 848
453 400
(*) – wg danych US Kraków, Urzędu Gminy, spółdzielni mieszkaniowych i szacunków własnych
Standardy zaspokojenia potrzeb w zakresie mieszkalnictwa w mieście i gminie Brzeszcze
Wyszczególnienie
M/m
m2 pow.uż./M
M/i
m2 pow.uż./m m2 pow.uż./i
Miasto Brzeszcze w
3.00/2.96
20.8/16.6
0.88/1.36
62.6/49.2
18.4/16.8
tym MW
Wsie gminy
3.80
20.1
0.99
76.8
19.9
Ogółem gmina
3.30
20.6
0.92
68.0
19.0
Standardy mieszkaniowe gminy Brzeszcze na tle powiatu oświęcimskiego
i województwa małopolskiego w danych na 2001 r.
Wyszczególnienie
M/m
m2 pow.uż./M
M/i
Gmina Brzeszcze
3.30
20.6
0.92
Powiat
3.34
20.1
0.91
Województwo
3.43
18.8
0.98
2.2. Usługi publiczne
2.2.1. Oświata i wychowanie
1) Zespoły szklono-przedszkolne.
Rada Miejska podczas sesji w dniu 24 kwietnia 2012 roku podjęła uchwały o utworzeniu 3 zespołów
szkolno-przedszkolnych:
 Uchwała nr XVIII/186/12 Rady Miejskiej w Brzeszczach z dnia 24 kwietnia 2012 r.
w sprawie utworzenia Zespołu Szkolno-Przedszkolnego nr 5 w Brzeszczach.
w sprawie utworzenia Zespołu Szkolno - Przedszkolnego nr 4 z Oddziałami Integracyjnymi
w Brzeszczach.
w sprawie utworzenia Zespołu Szkolno-Przedszkolnego nr 6 w Jawiszowicach.
W chwili obecnej na terenie gminy funkcjonuje 6 zespołów szkolno-przedszkolnych, 1 przedszkole
i 1 gimnazjum. Uczy się w nich w sumie 2453 dzieci, z czego 706 przypada na przedszkola, 1186 na szkoły
podstawowe, 561 na gimnazjum.
Należy zaznaczyć że w wyniku niżu demograficznego nastąpił spadek liczby dzieci w przedszkolach,
szkołach i gimnazjum, który wynosił w roku 2004: 3250 dzieci. Co wskazuje na spadek ilości dzieci
w roku 2012 o ok 25% w stosunku do rok 2004.
Według danych SIO na dzień 30 września 2012 roku, organizacja roku szkolnego 2012/2013
przedstawia się następująco:
34
ilość
nauczycieli
Nazwa
ilość oddziałów
ilość uczniów
ZESPÓŁ SZKOLNOPRZEDSZKOLNY NR 1
W PRZECIESZYNIE
8, w tym :
przedszkole: 2
szkoła podstawowa: 6
126, w tym:
przedszkole: 43
17
ZESPÓŁ SZKOLNOPRZEDSZKOLNY NR 2 W
ZASOLU
4, w tym:
przedszkole: 2
76, w tym:
przedszkole: 47
11
W SKIDZINIU
8, w tym:
151, w tym:
16
przedszkole: 2
przedszkole: 48
Z ODZIAŁAMI
INTEGRACYJNYMI
W BRZESZCZACH
W BRZESZCZACH
W JAWISZOWICACH
32, w tym:
693, w tym:
83
Przedszkole nr1: 6
Szkoła Podstawowa nr 1: 15
Gimnazjum nr 1: 11
27, w tym:
Przedszkole nr3: 7
17, w tym:
Przedszkole nr 1: 140
Gimnazjum nr 1: 269
594, w tym:
Przedszkole nr 3: 170
388, w tym:
46
Przedszkole : 5
Szkoła Podstawowa: 12
6
Przedszkole: 125
133
14
12
292
34
114, w tym:
2453, w tym:
253
Przedszkole: 30
Gimnazjum: 23
Przedszkole: 706
Gimnazjum: 561
PRZEDSZKOLE NR 2 Z
ODDZIAŁAMI INTEGRACYJNYMI
„SŁONECZKO” W
BRZESZCZACH
GIMNAZJUM NR 2
W BRZESZCZACH
RAZEM
32
1) Wychowanie przedszkolne
W gminie znajduje się 7 przedszkoli, w tym jedno przy szkole podstawowej w Przecieszynie. Uczęszcza
do nich 618 dzieci w tym do zerówki 215 dzieci. Przedszkola prowadzą łącznie 28 oddziałów.
Stan zasobów na rok 2002/2003 w zakresie placówek przedszkolnych przedstawia tabela:
Nazwa
miejscowości
Przedszkole
nr 2
Oddziały
3 – 6 lat
w tym 6 lat
Liczba
Liczba
dzieci
oddziałów
Miasto
120
6
36
Pow. działki
w ha
Pow. uż. w
m2
0,45
460
35
w tym
filia Bór
Przedszkole
nr 4
Przedszkole
nr 5
Razem miasto
Jawiszowice
Skidziń
Przecieszyn
Zasole
Ogółem
3 – 6 lat
w tym 6 lat
3 – 6 lat
w tym 6 lat
3 – 6 lat
w tym 6 lat
3 – 6 lat
w tym 6 lat
3 – 6 lat
w tym 6 lat
3 – 6 lat
w tym 6 lat
3 – 6 lat
w tym 6 lat
3 – 6 lat
w tym 6 lat
16
7
141
56
134
45
395
137
Wsie
124
42
36
10
42
10
21
9
618
0,19
6
0,22
823
6
0,37
1457
18
1,23
2740
5
0,51
937
2
0,17
345
2
w szkole
w szkole
podstawowej podstawowej
1
brak danych
brak danych
28
190,31
4022
Procent uczestnictwa dzieci w wieku 3 – 6 lat w przedszkolach wynosi 68,8%. Na jedno dziecko w skali
gminy przypada 6,5 m2 powierzchni użytkowej przedszkoli.
Wnioski:
Stan wychowania przedszkolnego i jego dostępność w gminie jest zadowalająca.
2) Szkolnictwo podstawowe i gimnazjalne
W gminie znajduje się 7 szkół podstawowych i 2 gimnazja, do których w roku 2002/2003 uczęszczało
ogółem 2632 uczniów.
Stan zasobów w zakresie szkolnictwa podstawowego pokazuje tabela:
Liczba
Liczba
Liczba
Działka m2 pow.
Placówki
Klasy
uczniów* Oddziałów*
p.d.n.
w ha
użytk.
Miasto
Szkoła
14 + sala
Podstawowa
I - VI
283
16
0,90
1976
gimnastyczna
nr 1
Szkoła
20 + sala
Podstawowa
I - VI
427
20
1,28
3917
gimnastyczna
nr 2
Szkoła
4 + sala
Podstawowa
I - VI
110
5
1,69
3529
gimnastyczna
nr 3
Razem
710
36
41
3,87
9422
miasto
Wsie
Szkoła
18 + sala
Podstawowa
I - VI
266
12
0,78
2325
gimnastyczna
Jawiszowice
Szkoła
9 + sala
Podstawowa
I - VI
103
6
1,15
2490
gimnastyczna
Skidziń
Szkoła
8 + sala
Podstawowa
I - VI
71
6
1,23
288
gimnastyczna
Przecieszyn
Szkoła
brak
brak
I - III
34
3
3
Podstawowa
danych
danych
36
Zasole
Ogółem
2632
63
81
7,03
14,525
Stan zasobów w zakresie szkolnictwa gimnazjalnego zamieszczono w tabeli:
Liczba
Liczba
Działka m2 pow.
Placówki
Klasy
Liczba p.d.n.
uczniów* Oddziałów*
w ha
użytk.
Gimnazjum nr
tak jak
14 + sala
tak jak SP
1w
I – III
281
12
SP
gimnastyczna
nr 1
Brzeszczach
nr 1
Gimnazjum nr
2w
I – III
326
13
23
1,68
3529
Brzeszczach
Ogółem
607
25
38
Standardy obsługi w zakresie warunków nauczania przedstawiono w tabeli poniżej:
Zagęszczenie pom.
Zmianowość
Wygoda nauczania
do nauki
l. uczniów
oddział
m2 pow. uż.
m2 p. ter.
Miejscowość
1 p.d.n.
1 p.d.n.
1 uczeń
1 uczeń
Miasto
Brzeszcze SP + G
26,4
1,1
4,5
18
Wsie
Jawiszowice SP
15,4
0,7
7,9
27
Skidziń SP
13,9
0,9
17,9
83
Przecieszyn SP
14,9
1,0
2,4
103
Zasole SP
12,0
1,0
Średnio w gminie
15,2
0,9
7,8
58
W tabeli ujęci zostali uczniowie szkół podstawowych i gimnazjów. Dane dotyczą roku szkolnego
2002/2003.
Wnioski:
Osiągany standard obsługi w zakresie szkolnictwa podstawowego mieści się w kryteriach Kuratorium
Oświaty.
Należy podkreślić, że warunki lokalowe i terenowe w placówkach szkolnych są niezadawalające
w stosunku do optymalnych. Wyraża się to w ilości m2 powierzchni użytkowej przypadającej na 1 ucznia
bądź wielkości działki szkolnej na 1 ucznia. Dotyczy to szkół podstawowych wspólnie użytkujących
obiekty z gimnazjum tj. Szkoły nr 1, która osiągnęła wskaźnik 2,8 m 2 p.uż./ucznia i 12,5 m2
pow.terenu/ucznia, Szkoły nr 3 – 4,6 m2 p.uż./ucznia i 22 m2 pow.terenu/ucznia (optymalne wielkości –
10 m2 p.uż./ucznia i ok. 30-35 m2 pow.terenu/ucznia) jak również szkoły w Przecieszynie gdzie mieści
się przedszkole i Skidziniu (mała powierzchnia użytkowa szkół).
4) Szkolnictwo ponadpodstawowe
Na terenie gminy znajdują się dwie szkoły średnie znajduje się jedna szkoła średnia:
- Powiatowy Zespół Szkół Zawodowych i Ogólnokształcących Nr 6 w Brzeszczach
- Powiatowy Zespół Szkół Zawodowych i Agrotechnicznych Nr 7 w Jawiszowicach.
Zespół Szkół Nr 6 posiada: 15 pomieszczeń do nauki i salę gimnastyczną, w których uczy się 558
uczniów w 21 oddziałach szkół dziennych oraz 5 oddziałów liczących 128 osób szkoły wieczorowej,
działkę o powierzchni 0,44 ha oraz budynek szkoły z 1767 m2 powierzchni użytkowej.
Dawny zespół Szkół Nr 7 w Jawiszowicach połączony z ZSZiO Nr 6 w Brzeszczach dysponuje 14
pomieszczeniami do nauki oraz salą gimnastyczną, w których uczy się 390 uczniów w 9 oddziałach
dziennych i 5 wieczorowych.
Baza lokalna szkół ponadgimnazjalnych gminy zaspokaja obecnie zapotrzebowanie na miejsca w tego
typu szkołach w około 75%.
37
2.2.2. Kultura
Tabele poniższe przedstawiają ilość i rodzaj placówek kultury działających w obszarze gminy Brzeszcze.
Placówka
Pow. użytkowa w m2
Miasto
Ośrodek Kultury w Brzeszczach, w tym
1315
kino i biblioteka
Willa (kółka zainteresowań)
428
Świetlica przy ul. Szymanowskiego
123
Wsie
Świetlica na os. Paderewskiego w
34
Jawiszowicach
Dom Ludowy w Skidziniu
827
Dom Ludowy w Wilczkowicach
565
Dom Ludowy w Przecieszynie
466
Dom Ludowy w Borze
377
Ogółem
4512
Na terenie gminy znajduje się ogółem 8 placówek bibliotecznych, w tym 3 w mieście Brzeszcze,
a pozostałe we wsiach gminy.
Poniższa tabela przedstawia zestawienie bibliotek
Placówka
Ilość
Ilość
woluminów
czytelników
Miasto
Brzeszcze – Osiedle
19 598
2 174
Brzeszcze – Strażnica
22 671
1 205
Willa
Brzeszcze – Bór
2 785
130
Razem miasto
45 054
3 509
Wsie
Jawiszowice
9 054
428
Przecieszyn
806
134
Skidziń
9 054
428
Wilczkowice
3 293
110
Zasole
6 202
235
Razem wsie
28 409
1 335
Ogółem
73 463
4 844
Ilość m2
pow. użytk.
90
61
25
176
42
25
42
10
50
169
345
Na 1000 mieszkańców przypada średnio 3320 woluminów. Na jedną placówkę biblioteczną przypada
średnio 2766 2380 mieszkańców.
Wnioski:
W gminie Brzeszcze kultura jest dziedziną sfery usług publicznych na zadawalającym poziomie.
Do placówek kultury zalicza się także obiekty kultu religijnego, a mianowicie:
1. Kościół parafialny w Brzeszczach
2. Kościół parafialny pw. Matki Boskiej Bolesnej w Jawiszowicach
3. Kościół parafialny pw. św. Marcina w Jawiszowicach
4. Kościół parafialny pw. Matki Boskiej Częstochowskiej w Przecieszynie
2.2.3. Sport i wypoczynek
Na terenie gminy działają 4 kluby sportowe:
- Ludowy Klub Sportowy Przecieszyn
38
- Ludowy Klub Sportowy Skidziń
- Ludowy Klub Sportowy Jawiszowice
- Klub Sportowy „Górnik” Brzeszcze
KS „Górnik” Brzeszcze posiada zespół obiektów sportowych – stadion, boiska treningowe, korty
tenisowe – zajmujący około 7 ha powierzchni.
W Przecieszynie znajduje się wiejskie boisko sportowe o powierzchni około 0,54 ha. W Skidziniu boisko
sportowe zajmuje powierzchnię około 0,50 ha. W Jawiszowicach znajduje się boisko sportowe na
terenie o powierzchni 1,20 ha. Ponadto w Brzeszczach znajduje się hala sportowa i basen pływacki.
Mieszkańcy gminy mogą korzystać z ośrodka rekreacyjno-wypoczynkowego Sołenka, który w ostatnim
czasie przejął prywatny właściciel i reaktywuje go.
Łącznie obiekty sportowe zajmują powierzchnię około 9,24 ha, w tym w mieście 7 ha, a na terenach
pozostałych 2,24 ha.
Na jednego mieszkańca przypada obecnie 7,6 m2 powierzchni terenów sportowych.
2.2.4. Ochrona zdrowia i opieka społeczna
Niepubliczny Zakład Opieki Zdrowotnej „VITA” Sp. z o.o. z siedzibą w Brzeszczach prowadzi na terenie
Brzeszczy dwie placówki Ochrony Zdrowia:
- Przychodnia Rejonowo-Specjalistyczna Nr 1, która ma 7 poradni specjalistycznych i posiada
powierzchnię użytkową 1232 m2 oraz działkę o powierzchni 0,12 ha
- Przychodnia Rejonowo-Specjalistyczna Nr 2, która prowadzi 19 poradni specjalistycznych,
laboratorium analityczne, pracownię RTG i pracownię USG. Przychodnia posiada powierzchnię
użytkową 2365 m2 i działkę o powierzchni 0,53 ha
oraz
- NZOZ „VITA” Wiejski Ośrodek Zdrowia w Zasolu, który prowadzi 2 poradnie specjalistyczne i posiada
251 m2 powierzchni użytkowej oraz działkę o powierzchni 0,35 ha.
W NZOZ „VITA” pracuje ogółem 95 osób, w tym 40 lekarzy.
Gmina Brzeszcze w ramach ponadpodstawowej opieki zdrowotnej obsługiwana jest przez placówki
służby zdrowia w Oświęcimiu i Pszczynie – w tym w zakresie szpitalnictwa. W obszarze gminy doraźną
pomoc lekarską zapewnia placówka pogotowia ratunkowego w Brzeszczach.
Na terenie gminy niema placówek opieki społecznej – domów pomocy, jak również domów dziecka.
W Brzeszczach funkcjonuje jedynie Noclegownia dla osób bezdomnych. W Brzeszczach funkcjonuje
Stowarzyszenie na rzecz dzieci specjalnej troski „Olimp” zrzeszające 54 dzieci niepełnosprawnych.
Ośrodek Opieki Społecznej realizuje usługi opiekuńcze w miejscu zamieszkania.
Na obszarze gminy zlokalizowane są obecnie 4 apteki, są to placówki prywatne.
2.2.5. Administracja publiczna
W Brzeszczach do placówek administracji samorządowej należą trzy obiekty dysponujące łącznie
3862 m2 powierzchni użytkowej oraz zajmujące ok. 0,7 ha. Są:
1) Nowowybudowany budynek Urzędu Gminy (1845 m2 powierzchni użytkowej na działce 0,38 ha).
Znajduje się w nim większość Wydziałów Urzędu Gminy
2) Stary budynek Urzędu Gminy przy ul. Kosynierów (817 m2 powierzchni użytkowej, 0,23 ha),
znajduje się tam m.in. Wydział Edukacji.
3) Trzeci budynek administracji należący do Urzędu Gminy przy ul. Mickiewicza (powierzchnia
użytkowa 1200 m2), w którym mają siedzibę: Straż Miejska, Ośrodek Pomocy Społecznej i punkt
terapeutyczno-konsultacyjny.
W terenach wiejskich administrację reprezentują biura sołtysów.
2.2.6. Łączność
Na teranie gminy znajdują się 4 placówki Poczty Polskiej
Placówka
Brzeszcze (wspólnie z policją)
Jawiszowice
os. Paderewskiego
110
powierzchnia działki
w ha
0,17
65
wbudowana
m2 pow. użytkowej
39
Jawiszowice
Przecieszyn
Ogółem
72
36
283
0,05
0,08
0,30
2.2.7. Bezpieczeństwo i ochrona ludności
W Brzeszczach znajduje się posterunek policji i placówka Straży Miejskiej.
Na terenie gminy nie ma Zawodowej Straży Pożarnej, jest natomiast 6 Ochotniczych Straży Pożarnych
Miejscowość
Brzeszcze-Bór
Brzeszcze
Jawiszowice
Skidziń
Przecieszyn
Zasole
Ogółem
m2 pow. użytk.
Miasto
59
668
Wsie
490
42
84
434
2 504
działka w ha
ilość wozów
0,22
0,06
1
2
0,29
1,20
0,85
0,18
2,80
3
1
1
1
9
2.2.8. Banki
W Brzeszczach znajdują się cztery placówki czterech różnych banków. Są to głównie usługi
wbudowane. Zajmują łącznie 665 m2 powierzchni użytkowej.
2.2.9. Usługi komunalne – zieleń cmentarna
W gminie istnieją dwa cmentarze: Komunalny Cmentarz w Brzeszczach o powierzchni 2,87 ha
i Parafialny Komunalny Cmentarz w Jawiszowicach przy parafii św. Marcina, o powierzchni 1,13 ha.
gmina łącznie posiada 4,00 ha powierzchni cmentarzy.
2.3. Rolnictwo i leśnictwo
Gmina Brzeszcze nie jest gminą o charakterze rolniczym, niemniej około 10% zatrudnionych pracuje
w rolnictwie, leśnictwie lub rybołówstwie.
Powierzchnia gminy wynosi 4560 ha, w tym użytki rolne 2796 ha, co stanowi 61%.
Sposób użytkowania gruntów kształtuje się następująco:
Wyszczególnienie
Powierzchnia w ha
użytki rolne
2796
w tym: grunty orne
1802
sady
96
użytki zielone
898
lasy i zadrzewienia
683
tereny pod wodami
437
tereny pozostałe
644
Ogółem
4560
% pow. ogólnej gminy
61
15
10
14
100
W użytkowaniu indywidualnym znajduje się 2660 ha, co stanowi 58% powierzchni ogólnej gminy.
W użytkowaniu rolniczym znajduje się 2326 ha tj. 83% powierzchni wszystkich gruntów rolnych gminy.
2.4. Przemysł
Gmina Brzeszcze jest gminą o charakterze przemysłowym opartym na wydobyciu węgla kamiennego.
Pozostałymi kopalinami są: metan i we wschodniej części gminy kruszywo naturalne – żwir.
Większość obszaru gminy położona jest w granicach terenu górniczego i prawie na całym obszarze gminy
odczuwalny jest wpływ eksploatacji kopalni.
Tereny przemysłowe na terenie gminy zajmują 76 ha ogółem, w tym na terenie miasta Brzeszcze 64 ha.
Głównym zakładem przemysłowym jest KWK „Brzeszcze” należąca do Nadwiślańskiej Spółki Węglowej,
40
zatrudniająca 3691 osób. Wielkość produkcji wg planu w roku 2003 wyniesie 2278000 Mg.
Obok wyżej wspomnianych zakładów w obszarze gminy zarejestrowanych jest 121 podmiotów
gospodarczych trudniących się produkcją, co stanowi ok. 7% ogółu podmiotów.
W zakładach przemysłowych gminy w roku 2001 pracowało około 4500 osób.
2.5. Podsumowanie istniejącego stanu zagospodarowania obszaru gminy
Analiza zainwestowania gminy wykazała, że ludność gminy Brzeszcze posiada w stanie istniejącym:
1. nieco lepsze warunki pod względem wygody zamieszkania niż przeciętnie w powiecie oświęcimskim
oraz województwie małopolskim, o czym świadczą wskaźniki powierzchni użytkowej przypadającej
na 1 mieszkańca (20,6 m2 w gminie, 20,1 m2 w powiecie i 18,8 m2 w województwie) lub
zagęszczenie mieszkań (3,3 os. w gminie, 3,34 w powiecie i 3,43 w województwie),
2. korzystniejsze warunki w zakresie opieki przedszkolnej – wyższy wskaźnik uczestnictwa dzieci
w przedszkolach oraz mniejsze obciążenie miejsc (0,82 dziecko/1 miejsce, 0,91 w powiecie i 1,29
w województwie),
3. podobne warunki nauczania w szkołach podstawowych i gimnazjach jak w powiecie, ale nieco gorsze
niż przeciętne w województwie małopolskim (22,2 ucz/1 p.d.n., a 19,1 w województwie, w szkołach
podstawowych zmianowość 1,0 w gminie i 0,9 w województwie, a 1,18 w gimnazjach10)
4. lepsze wyposażenie w placówki biblioteczne oraz księgozbiorów niż przeciętnie w powiecie
oświęcimskim i województwie małopolskim (2670 M/pl w gminie i powyżej 4000 M/pl w powiecie
i województwie)
5. gorsze warunki ochrony zdrowia od średnich w województwie i powiecie oświęcimskim – mniej gęsta
sieć przychodni, ośrodków zdrowia i praktyk lekarskich (np. w gminie na 1 placówkę tego typu
przypadało 5,5 tys. mieszkańców, 4,2 tys. w powiecie i 3,0 tys. w województwie).
Poziom zaspokojenia podstawowych potrzeb ludności gminy w zakresie mieszkalnictwa i usług publicznych
przedstawiono w poniższej tabeli.
Poziom zaspokojenia potrzeb ludności gminy Brzeszcze – standardy obsługi w zakresie mieszkalnictwa i
usług publicznych.
Lp.
1
1.1.
1.2..
2.1.
2.2.
2.3.
2.4.
2.5.
3.1.
10
Wielkość miernika w stanie
istniejącym
Miasto
Wieś
2
3
4
5
1. MIESZKALNICTWO
* posiadanie samodzielnego
l*.gosp.dom.
brak danych brak danych
mieszkania
100 mieszkań
m2 p.uż.mieszk.
* wygoda zamieszkania
20,8
20,1
1M
liczba osób
3,00
3,80
1 mieszkanie
2. OŚWIATA I WYCHOWANIE
* objęcie opieką przedszkolną dzieci
% uczestnictwa
73
62
w wieku 3-6 lat
* warunki nauki w
l. uczniów
szk.podst./gimanzjalnym –
26,6/26,2
13,6/
l. pom. do nauki
zagęszcz. pomieszczeń do nauki
* zmianowość w szkołach podstaw./ l. oddziałów
1,0/1,1
0,8/
gimnazjach
l. pom. do nauki
* warunki do nauki w szk.
l. uczniów
ponadpodst. – zagęszcz.pom. do
30,6
l. pom. do nauki
nauki
* możliwość opieki pozarodzinnej – l. miejsc
domy dziecka, pogot. opiekuńcze
1000 M
3. KULTURA
możliwość korzystania z:
l. mieszk.
4075
1980
Wyszczególnienie dziedzin
infrastruktury społecznej
Miernik
Uwagi
6
dane dotyczą
2001 r.
w MW 16,6
w MW 2,96
Mniej korzystne wskaźniki zanotowano w gminie w roku szkolnym 2002/2003 jednak porównanie wskaźników z 2002 roku jest
niemożliwe z uwagi na brak danych statystycznych i wyników NSP 2002 r.
41
* bibliotek i filii bibl.
3.2.
3.3.
3.4.
4.1.
4.2.
4.3.
4.4.
4.5.
4.6.
5.1.
5.2.
5.3.
6.1.
6.2.
6.3.
7.1.
8.1.
9.1.
1 placówkę
l. woluminów
3,7
1M
* możliwość korzystania z ośrodków m2 pow. uż.
155
kultury, klubów, świetlic
1000 M
l. miejsc
* możliwość korzystania z kin
1000 M
* możliwość korzystania z obiektów liczba M
12224
sakralnych
1 obiekt
4. OCHRONA ZDROWIA I OPIEKA SPOŁECZNA
* zasięg obsługi przez przychodnie
l. M
6112
rejonowe
1 placówkę
l. łóżek
* możliwość hospitalizacji
1000 M
* możliwość opieki społ. w domach
l. miejsc
pomocy społ.
1000 M
* objęcie opieką w żłobkach dzieci w l. miejsc
wieku 0-2 lat
1000 M
l. M
* możliwość nabycia leków
3056
1 aptekę
l. M
* nagła pomoc lekarska
12224
1 pogotowie
5. SPORT
* możliwość korzystania z hali i sal
lM
12224
sportowych
1 obiekt
lM
* możliwość korzystania z pływalni
12224
1 obiekt
* możliwość korzystania ze
lM
6112
stadionów i boisk
1 obiekt
6. REKREACJA, ZIELEŃ URZĄDZONA
* możliwość korzystania z terenów
m2 pow. terenu
2,2
urządz. zieleni (parki, zieleńce)
1M
m2 pow. terenu
* ogródki działkowe
4,5
1M
m2 pow. terenu
* cmentarze
2,3
1M
7. ŁĄCZNOŚĆ
* warunki obsługi mieszkańców i
aktywności gospodarczych
m2 pow. uż.
9,0
1000 M
* stopień zabezpieczenia ludności
8. OCHRONA P.POŻAROWA
liczba M
6112
1 placówkę
9. ADMINISTRACJA
m2 pow. uż.
316
1000 M
2,9
188
3300
9901
-
w Oświęcimiu i
innych ośrodkach
-
brak placówek
-
szkolna sala
gimnastyczna
3300
1,1
17,5
2475
10
Bilans terenów gminy wg stanu użytkowania gruntów
Rodzaj zainwest.
Miasto
Gmina
Ogółem
Tereny przemysłowe
64 ha
12 ha
76 ha
Tereny zabudowane
14 ha
9 ha
23 ha
niemieszkaniowe
Tereny mieszkaniowe
47 ha
35 ha
82 ha
Tereny rekreacyjne
15 ha
10 ha
25 ha
Ogółem
140 ha
66 ha
206 ha
42
Tereny zainwestowane stanowią 4,3% obszaru gminy. Ogólny
i zagospodarowania obszaru gminy przedstawia się następująco:
- powierzchnia terenów zainwestowanych
- powierzchnia użytków rolnych
- powierzchnia lasów i zadrzewień
- powierzchnia pozostałych terenów (komunikacja, wody, nieużytki)
Ogółem powierzchnia gminy
bilans struktury użytkowania
– 206 ha
– 2796 ha
– 683 ha
– 875 ha
– 4560 ha
Obszar objęty zmianą Studium przyjętą uchwałą Rady Miejskiej w Brzeszczach nr V/45/07 z dnia
29.03.2007r., jest obszarem niezainwestowanym, na którym nie znajdują się żadne funkcjonujące
obiekty budowlane, w tym również żadne sieci infrastruktury technicznej. Na obszarze tym na
południowej jego części istnieją pozostałości dawnych stawów rybnych w postaci grobli częściowo
zadrzewionych, a w północnej jego części istnieją pozostałości dawnej cegielni, z oczkiem wodnym
w starym wyrobisku. Powierzchnia obszaru jest prawie płaska i stanowi w przeważającej części nieużytki
oraz grunty rolne o niskich klasach bonitacyjnych gleb. Grunty stanowią własność prywatną.
Z punktu widzenia istniejącego zagospodarowania i uzbrojenia przedmiotowego terenu, nie zachodzą
istotne uwarunkowania dla planowanego sposobu jego zagospodarowania. W sposobie
zagospodarowania obszaru objętego zmianą studium należy natomiast uwzględnić uwarunkowania
wynikające z elementów zagospodarowania położonych w bezpośrednim lub bliskim sąsiedztwie tego
obszaru, takich jak :
- istniejące cieki wodne, w tym Potok Różany po stronie zachodniej i Młynówka wraz z obwałowaniem po
stronie wschodniej,
- istniejące w pobliżu drogi, w szczególności ulica Wyzwolenia przebiegająca po stronie południowej,
- istniejące i planowane w pobliżu przedmiotowego obszaru tereny zabudowy mieszkaniowej Wilczkowic
i Przecieszyna.
Obszar objęty drugą zmianą studium przyjętą Uchwałą Rady Miejskiej w Brzeszczach Nr VII/54/11 z
28 kwietnia 2011r. jest obszarem o zróżnicowanych formach użytkowania powierzchni. Częściowo są to
tereny zieleni niskiej nie urządzonej a częściowo jest zadrzewiony, we wschodniej części przepływa
Potok Różany. Grunty stanowią nieużytki własności prywatnej.
Obszar objęty trzecią zmianą uchwaloną uchwałą X/90/11 Rady Miejskiej w Brzeszczach z dnia 30
sierpnia 2011r. na podstawie Uchwały Nr XXII/255/08 Rady Miejskiej w Brzeszczach z dnia
28 października 2008 roku znajduje się w północno - wschodniej części gminy Brzeszcze. Obecnie jest
niezabudowany. Powierzchnię terenu pokrywają głównie nieużytki, częściowo zadrzewione lub
zakrzewione. Na terenie znajduje się hałda pokopalniana, w stanie likwidacji. W bezpośrednim
sąsiedztwie od strony zachodniej przebiega droga wojewódzka relacji Pszczyna – Oświęcim, od strony
wschodniej i północnej przepływa potok Młynówka. Zabudowania znajdują się w kierunku północno –
zachodnim. Pozostałe tereny w sąsiedztwie to tereny rolne i nieużytki. W obszarze opracowania nie ma
lasów, jak również użytków leśnych. W części południowej obszaru zlokalizowany jest korytarz
energetyczny linii 110 kV. Obsługa komunikacyjna terenu odbywa się poprzez wjazd z drogi
wojewódzkiej. Obszar objęty zmianą jest płaski. Różnica w wysokościach względnych wynosi kilka
metrów. Obszar znajduje się w zasięgu terenu i obszaru górniczego utworzonego w związku
z eksploatacją węgla kamiennego.
Obszar objęty czwartą zmianą, znajduje się w północno-wschodniej części gminy Brzeszcze, przy
granicy z gminą Oświęcim. Jest to teren niezabudowany, użytkowany głównie rolniczo. Częściowo
pokrycie terenu, to nieużytki, częściowo zakrzewione. W bezpośrednim sąsiedztwie od strony
wschodniej znajduje się zbiornik wodny pełniący funkcje rekreacyjne. W obszarze opracowania nie
występują użytki leśne i lasy. W części południowej przebiega korytarz linii energetycznej wysokiego
napięcia. Obsługa komunikacyjna odbywa się przez drogę gruntową od strony południowej. Obszar
43
wznosi się nieznacznie w kierunku północnym.
3. Kierunki rozwoju gminy
3.1. Funkcje społeczno - gospodarcze.
W okresie docelowym rozwój funkcji społeczno-gospodarczych obejmować będzie następujące dziedziny:
a) w mieście Brzeszcze
- przemysł i drobna wytwórczość oparte na przemyśle wydobywczym węgla kamiennego oraz
wszelkiej działalności produkcyjnej pozostałych podmiotów gospodarczych trudniących się
produkcją oraz składy, bazy i budownictwo,
- obsługę ludności w zakresie usług publicznych i komercyjnych - ochrony zdrowia, opieki społecznej,
szkolnictwa podstawowego i ponadpodstawowego, kultury, sportu i rekreacji - na poziomie
lokalnym i ponad lokalnym,
- mieszkalnictwo dla ludności pracującej w gminie i poza jej granicami w tradycyjnych ośrodkach
produkcyjno - usługowych np. w Oświęcimiu, Miedźnej i innych
b) w obszarach wiejskich gminy
- obsługę mieszkańców na poziomie lokalnym w zakresie usług publicznych i komercyjnych ochrony zdrowia, szkolnictwa podstawowego, kultury, sportu i rekreacji,
- mieszkalnictwo związane z zaspokojeniem potrzeb demograficznych - rozwojem naturalnym
i migracyjnym,
- rolnictwo jako funkcja podstawowa dla części mieszkańców gminy.
Rozwój gospodarczy gminy winien zmierzać do zrównoważonego rozwoju - tworzenia wielofunkcyjnej
struktury gospodarczej odpornej na zmiany koniunktury oraz dawać możliwość lepszego wykorzystania
własnych wolnych zasobów pracy i tworzenie nowych miejsc pracy zmniejszając w ten sposób bezrobocie.
Szans rozwoju gminy należy upatrywać w rozbudowie szeroko pojętej obsługi związanej z zaspakajaniem
lokalnych (podstawowych) oraz ponadlokalnych (ponadpodstawowych) potrzeb mieszkańców, w tym:
- placówek oświaty poziomu gimnazjalnego - podniesienie standardów nauczania, zwiększenie ilości
pomieszczeń do nauki
- placówek ochrony zdrowia i ochrony społecznej - rozszerzenie usług medycznych, powstanie placówek
opieki społecznej np. placówek dziennego pobytu,
- kultury - powstanie nowych brakujących placówek m.in. świetlic środowiskowych,
- łączności - zwiększenie ilości placówek pocztowych i ich standardu,
- administracji finansowej i usług okołobiznesowych (obsługa finansowa, księgowa, doradztwo biznesowe,
prawne, ubezpieczenie, itp.),
- sportu i rekreacji - zwiększenie różnorodności obiektów sportowych, zieleni urządzonej - zieleni
osiedlowej, placów zabaw, itp.,
- usług komercyjnych - handlu, rzemiosła, gastronomii zgodnie z zapotrzebowaniem społecznym
i prawami rynku.
Rozwój funkcjonalny gminy wymagać będzie tworzenia przestrzennych warunków m.in. poprzez podjęcie
działań zmierzających do rozwoju wspomnianych funkcji:
- podjęcia inicjatywy i współpracy z innymi gminami w zakresie przedsięwzięć inwestycyjnych,
- opracowanie planu inwestycyjnego krótko- i długoterminowego z priorytetem dla inwestycji
zabezpieczających podstawowe potrzeby, w tym mieszkalnictwa (w tym socjalnego),
Zakładając korzystne zmiany gospodarcze oraz odpowiednią politykę lokalną należy przewidzieć następujące
rozdysponowanie lokalnych miejsc pracy:
Sektor I - rolnictwo - stan istniejący-1000 osób-10% - docelowo -10%
Sektor II - przemysł i budownictwo - stan istniejący - 5200 osób - 50% - docelowo - 40%
Sektor III - usługi - stan istniejący - 4200 osób - 40% - docelowo - 50%
3.2. Hierarchia ośrodków usługowych
W „Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego miasta i gminy Brzeszcze" przyjęto
zgodnie z tradycyjnymi powiązaniami gospodarczo - administracyjnymi jak również „Studium uwarunkowań
i kierunków zagospodarowania przestrzennego województwa małopolskiego" następującą hierarchię
ośrodków obsługi:
- miasto Brzeszcze - ośrodek usługowo-administracyjny o znaczeniu lokalnym,
44
- wieś Jawiszowice - ośrodek wspomagający, ośrodek miejski w obszarze zabudowy wielorodzinnej,
- pozostałe wsie gminy - ośrodki usługowe, zaspakajające potrzeby mieszkańców na poziomie
podstawowym.
Nadrzędnym ośrodkiem usługowym dla gminy jest zlokalizowany w Oświęcimiu ośrodek administracyjnousługowy rangi powiatowej o charakterze ośrodka ponadlokalnego.
3.3. Mieszkalnictwo
W „Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego miasta i gminy Brzeszcze"
określono zasięg potencjalnych terenów mieszkaniowych w ilości 565 - 650 ha. Do ustalenia przyszłych
potrzeb mieszkaniowych gminy przyjęto:
- potrzebę poprawy obecnych standardów zaspokojenia potrzeb wyrażającą się obniżeniem
zagęszczenia zasobów mieszkaniowych (ilość osób na l mieszkanie, ilość m2 pow. użytkowej na l
mieszkańca),
- potrzebę zapewnienia niezbędnych terenów pod zabudowę mieszkaniową dla przewidywanego
przyrostu ilości ludności gminy w tym napływającej z poza gminy zgodnie z preferencjami społecznymi
(zabudowa jednorodzinna wolnostojąca, zwarta, wielorodzinna).
Do oszacowania potrzeb mieszkaniowych przyjęto ilość mieszkańców przewidywaną w opracowanej dla
gminy prognozie rozwoju ludności gminy z uwzględnieniem dodatkowo możliwości wzmożonej migracji tj.
24.600 mieszkańców.
Do ustalenia wielkości programu przyjęto następujące standardy zaspokojenia potrzeb mieszkaniowych:
Wyszczególnienie
Stan istniejący
Docelowo
miasto
wieś
miasto
wieś
osób / mieszkanie
3,0
3,8
3,0 - 2,8
3,5-3,3
m2 pow. użyt./os.
20,8
20,1
23,0 -25,0
23 i więcej
w tym MW
16,6
16,8
20,0
20,0
wielkość działki
800m2
1200m2
w MN
Rezerwa terenu dla infrastruktury technicznej - 20%.
Stopień wykorzystania terenu wskazanego do zabudowy w mieście - 30%, terenach wiejskich - 20%.
Potrzeby terenowe dla mieszkalnictwa wg przyjętych wskaźników będą wynosić:
- miasto Brzeszcze - 280,0 - 308,0 ha w zależności od wielkości standardu,
- Jawiszowice -130,0-187,0 ha
- pozostałe wsie - 155,0 ha
Szczegółowe dane zamieszczono w poniższym zestawieniu:
Potrzeby terenowe [ha]
Tereny dla
Tereny
Wyszczególnie
Potrzeby
dla
infrastruktury
wyznaczone
na poprawę
razem
nie
ogółem
przyrostu
technicznej
pod zabudowę
standardów
ilości M
m. Brzeszcze
17,3-24,3
52,7
70,0-77,0
14,0-15,4
84,0-92,4
280,0-308,0
Jawiszowice
18,2-32,4
14,3
32,5-46,7
6,5 - 9,4
39,0-56,1
130,0-187,0
Przecieszyn
3,6
6,1
9,7
2,0
11,7
59,0
Skidziń
3,2
2,0
5,2
1,0
6,2
31,0
Wilczkowice
1,7
2,2
3,9
0,8
4,7
23.5
Zasole
3,7
3,2
6,9
1,4
8,3
41.5
Ogółem
48,8-69,0
80,5
128,2-149,4
25,7-30,0
153,9-179,4 565,0-650,0
3.4. Standardy obsługi
Poprawę obsługi mieszkańców gminy przedstawiono poprzez wzrost standardów, których prognozę zmian
zamieszczono w tabeli „Standardy obsługi ludności miasta i gminy Brzeszcze w zakresie mieszkalnictwa
i usług publicznych”, zamieszczoną poniżej:
Wyszczególnienie dziedzin
Wielkość miernika w
Lp.
Miernik
Uwagi
infrastruktury społecznej
okresie docelowym
45
Miasto
Wieś
3
4
5
1. MIESZKALNICTWO
* posiadanie samodzielnego
l*.gosp.dom.
1.1.
100-105
100-102
mieszkania
100 mieszkań
m2 p.uż.mieszk.
1.2..
* wygoda zamieszkania
23,0-25,0 23,0 i więcej
1M
liczba osób
3,00 – 2,8
3,5 – 3,3
1 mieszkanie
2. OŚWIATA I WYCHOWANIE
* objęcie opieką przedszkolną
2.1.
% uczestnictwa
70 – 80
60 – 70
dzieci w wieku 3-6 lat
* warunki nauki w
l. uczniów
2.2.
szk.podst./gimanzjalnym –
24 – 26
do 20
l.pom. do nauki
zagęszcz. pomieszczeń do nauki
* zmianowość w szkołach
l. oddziałów
2.3.
1,0
1,0
podstaw./ gimnazjach
l. pom. do nauki
* warunki do nauki w szk.
l. uczniów
2.4. ponadpodst. – zagęszcz.pom. do
24 – 26
l. pom. do nauki
nauki
* możliwość opieki pozarodzinnej
l. miejsc
2.5.
– domy dziecka, pogot.
1000 M
opiekuńcze
3. KULTURA
możliwość korzystania z:
l. mieszk.
3.1.
3000
2000
* bibliotek i filii bibl.
1 placówkę
l. woluminów
4–5
3–5
1M
* możliwość korzystania z
m2 pow. uż.
3.2.
ośrodków kultury, klubów,
200-250
200
1000 M
świetlic
l. miejsc
3.3.
* możliwość korzystania z kin
8 – 10
1000 M
liczba M
3.4.
13000-6500 3000-4000
obiektów sakralnych
1 obiekt
4. OCHRONA ZDROWIA I OPIEKA SPOŁECZNA
* zasięg obsługi przez
l. M
4.1.
6200 i mniej 4000-6000
przychodnie rejonowe
1 placówkę
1
2
4.2.
* możliwość hospitalizacji
l. łóżek
1000 M
4.3.
* możliwość opieki społ. w
domach pomocy społ.
l. miejsc
1000 M
4.4.
* objęcie opieką w żłobkach
dzieci w wieku 0-2 lat
4.5.
* możliwość nabycia leków
4.6.
* nagła pomoc lekarska
l. miejsc
1000 M
l. M
1 aptekę
l. M
1 pogotowie
5. SPORT
6
ośrodek
ponadlokalny
-
w
Oświęcimiu
i innych
ośrodkach
3
-
np.
placówki
dziennego
pobytu
wg potrzeb
wg potrzeb
4000-6000
4000
8000-13000
-
-
46
5.1.
5.2.
5.3.
6.1.
6.2.
6.3.
7.1.
8.1.
9.1.
* możliwość korzystania z hali i
l. M
13000sal sportowych
1 obiekt
15000
l. M
13000pływalni
1 obiekt
15000
* możliwość korzystania ze
l. M
13000stadionów i boisk
1 obiekt
15000
6. REKREACJA, ZIELEŃ URZĄDZONA
m2 pow. terenu
terenów urządz. zieleni (parki,
15
1M
zieleńce)
m2 pow. terenu
* ogródki działkowe
1M
m2 pow. terenu
* cmentarze
2,5 – 4,0
1M
7. ŁĄCZNOŚĆ
Ilość placówek
2,5
1000 M
8. OCHRONA P.POŻAROWA
* stopień zabezpieczenia
liczba M
6000-7000
ludności
1 placówkę
9. ADMINISTRACJA
m2 pow. uż.
4000 i mniej
1000 M
-
wsie – sale
szkolne
6000-7000
-
brak
potrzeb
2,0
2,5
2500-3000
50
47
Rozdział 5. ZAGADNIENIA EKSPLOATACJI GÓRNICZEJ.
SPIS TREŚCI
1. Kopaliny podstawowe
2. Kopaliny pospolite
1. Eksploatacja złóż kopalin objętych eksploatacją górniczą.
Na obszarze gminy Brzeszcze prowadzona jest eksploatacja złoża węgla kamiennego. Wydobywanie węgla
kamiennego i metanu jako kopaliny towarzyszącej prowadzone jest przez Kompanię Węglową S.A. w Kopalni
Węgla Kamiennego „Brzeszcze-Silesia” na podstawie koncesji nr 12/2004 udzielonej przez Ministra
Środowiska z dnia 23.09.2004r. Metan wydobywany jako kopalina towarzysząca wykorzystywany jest przez
Nadwiślańską Spółkę Energetyczną w Brzeszczach do systemu ciepłowniczego oraz przesyłany gazociągiem
przemysłowym do Synthos S.A.
KWK „Brzeszcze” zatrudnia 3691 pracowników. Wielkość produkcji kopalni w roku 2003 wyniosła 2 278 000
Mg, a w latach następnych utrzymała się tendencja malejąca:
- w roku 2004 – 2 221 000 Mg
- w roku 2005 – 2 181 000 Mg
- w roku 2006 – 2 142 000 Mg
Zdolność produkcyjna kopalni, zgodnie z założeniami „Strategii rozwoju i funkcjonowania Kompanii Węglowej
S.A. w okresie 2011 do 2015 z perspektywą do 2020 roku”, określona została na poziomie 2883500-2920000
Mg w skali roku.
Wody słone z kopalni odprowadzane są do zbiornika retencyjno-dozującego wód słonych „Brzeszcze” –
Qmax=1 155 747 m3.
Węgiel kamienny i metan wydobywa się ze złoża węgla kamiennego „Brzeszcze” w obszarze górniczym
„Brzeszcze II” i w terenie górniczym „Brzeszcze IV”.
Eksploatacja złoża węgla kamiennego powoduje negatywne oddziaływanie na środowisko to znaczy zmiany
na powierzchni terenu (odkształcenia poziome, obniżenia itp.), zmiany warunków hydrogeologicznych, emisję
zanieczyszczeń i hałasu oraz wydobywanie się metanu.
Kopalnia „Brzeszcze” prowadzi działania związane z ograniczeniem emisji zanieczyszczeń i hałasu do
atmosfery oraz rekultywację terenów poeksploatacyjnych i ochronę powierzchni ziemi, wód powierzchniowych
i podziemnych.
Ochronę rzek (Wisła, Soła) oraz obiektów i urządzeń zlokalizowanych w zasięgu oddziaływania eksploatacji
kopalni prowadzi się przez wyznaczenie i ustanowienie filarów ochronnych.
Zostały też ustanowione strefy ochronne od szybów kopalni „Brzeszcze” w odniesieniu do poziomu dźwięku
ekwiwalentnego – Decyzja nr 62/91 Wojewody Katowickiego znak E-III,8624/mgmBrz/3/30/91 z dnia 06.06.91
r. Znaczną część powierzchni gminy obejmuje obszar Kopalni Węgla Kamiennego „Brzeszcze”. Na tym
obszarze określono strefy przydatności terenu do zabudowy. Wyznaczono cztery kategorie przydatności
terenu do zabudowy wynikające ze stopnia zagrożenia spowodowanego eksploatacją górniczą (szkody
górnicze). W niniejszym „Studium” wyznaczono tereny objęte IV kategorią przydatności terenu do zabudowy
(najbardziej niebezpieczne) oraz określono wielkość obszaru wpływów eksploatacji kopalni na powierzchnię
terenu.
Rekultywację terenów poeksploatacyjnych (obniżenie, niecki bezodpływowe) wykonuje się przez zasypywanie
obniżeń terenu skałą płonną (materiał uboczny przy wydobywaniu węgla kamiennego – roczne wydobycie
450 tys. m3) i następnie zalesianie. Zwałowiska pokopalniane rekultywuje się przez zalesianie.
Obszar objęty pierwszą zmianą studium przyjętą uchwałą Rady Miejskiej w Brzeszczach nr V/45/07 z dnia
29.03.2007r.. znajduje się w obrębie terenu górniczego „Brzeszcze IV” i obszaru górniczego „Brzeszcze II”,
wyznaczonych przez Ministra Środowiska Koncesją nr 12/2004 z dnia 23 września 2004r.
Złoże węgla kamiennego zalegające pod udokumentowanym złożem kruszywa naturalnego "Przecieszyn II"
usytuowane jest w obrębie południowej części bloku eksploatacyjnego nr 8. W tym rejonie do
48
wyeksploatowania pozostał tylko pokład 405/1 . Wszystkie inne przemysłowe pokłady zostały tu już
wyeksploatowane. Przewiduje się prowadzenie w pokładzie 405/1 ściany 803, usytuowanej głównie pod
północną częścią złoża „Przecieszyn II”. Kolejna ściana numer 809 w pokł. 405/1 zlokalizowana będzie na
północ od ściany numer 803 i obejmie swymi wpływami niewielki fragment północnej części
złoża „Przecieszyn II”. W planach eksploatacyjnych odnośnie pokładu 405/1 mogą zaistnieć znaczące
zmiany po bliższym rozpoznaniu pokładu robotami badawczymi. Jak dotychczas, stwierdzono bardzo dużą
zmienność miąższości i litologicznego wykształcenia pokładu 405/1. Ostateczny sposób eksploatacji pokładu
405/1 w tej części złoża będzie ustalony w przyszłości po wykonaniu robót badawczych.
Projektowana eksploatacja pokładu 405/1 nie spowoduje zniszczenia udokumentowanego złoża kruszywa
naturalnego „Przecieszyn II”, jak również nie spowoduje zakłóceń w jego eksploatacji. Nie przewiduje się
również wpływu tej eksploatacji na położone w głębi złoże węgla kamiennego.
Udokumentowane złoże kruszywa naturalnego „Przecieszyn II” leży w granicach wpływu eksploatacji węgla
kamiennego na powierzchnię terenu, przy czym północna cześć tego złoża zaliczona jest do IV kategorii
przydatności terenu do zabudowy, natomiast południowa część tego złoża zaliczona jest do II i III kategorii
przydatności terenu do zabudowy.
Izolinie wyznaczające poszczególne kategorie przydatności terenu do zabudowy określone są na Planszy nr 3
– „Synteza uwarunkowań zagospodarowania przestrzennego gminy – Warstwa 1 – ujednolicona forma
rysunku.
Obszar objęty drugą zmianą studium przyjętą Uchwałą Rady Miejskiej w Brzeszczach nr VII/54/11 z 28
kwietnia 2011r znajduje się w obrębie terenu górniczego „Brzeszcze IV”. Prognozuje się iż w czasie aktualnie
projektowanej eksploatacji węgla kamiennego, teren ten będzie posiadał trzecią kategorię przydatności do
zabudowy z prognozowaną wartością obniżenia terenu do -1,79m. Prognozowane obniżenie może
spowodować zmianę stosunków wodnych. Eksploatacja węgla kamiennego nie spowoduje zniszczenia
udokumentowanego złoża kruszywa naturalnego Przecieszyn III.
W obszarze objętym trzecią zmianą studium na podstawie uchwały XXII/255/08 Rady Miejskiej w
Brzeszczach z dnia 28 października 2008 roku występują ustanowione tereny i obszary górnicze.
Przedmiotowy teren znajduje się w północno – wschodniej części obszaru górniczego „Brzeszcze II” i terenu
górniczego „Brzeszcze IV” utworzonego dla eksploatacji złóż węgla kamiennego. Obszar objęty zmianą
znajduje się w strefie wpływów eksploatacji górniczej na powierzchnię. Obszary zaliczone są do IV kategorii
przydatności do zabudowy ze względu na szkody spowodowane ruchem zakładu górniczego. Nie przewiduje
się jednak wpływu eksploatacji głębinowej na złoże kruszywa naturalnego „Brzeszcze – Buczaki” oraz na
możliwości wydobycia. Jak również eksploatacja złoża nie będzie miała znaczenia na wydobycie węgla
kamiennego.
Na obszarze objętym czwartą zmianą studium przyjętą Uchwałą Rady Miejskiej w Brzeszczach nr VII/71/11 z
21 czerwca 2011r występują ustanowione tereny i obszary górnicze. Obszar ten znajduje się w obrębie
terenu górniczego „Brzeszcze IV” i obszaru górniczego „Brzeszcze II". Prognozuje się iż w czasie aktualnie
projektowanej eksploatacji węgla kamiennego, teren ten będzie posiadał od drugiej do trzeciej kategorii
przydatności do zabudowy z prognozowaną maksymalną wartością obniżenia terenu do -5,18m.
Prognozowane obniżenie może spowodować zmianę stosunków wodnych. Eksploatacja węgla kamiennego
nie spowoduje zniszczenia udokumentowanego złoża kruszywa naturalnego „Rajsko 2".
2. Eksploatacja złóż kopalin objętych prawem własności nieruchomości gruntowej.
Na obszarze gminy eksploatuje się złoża kruszywa naturalnego (żwiru).
Eksploatacja kruszyw naturalnych prowadzona jest na terenach położonych wzdłuż rzeki Soły.
Wydobycie odbywa się:
1) Na terenie i obszarze górniczym „Skidziń” ustanowionym decyzją Wojewody Małopolskiego znak
OS.VI.7514/14/99/00/01/13/KŻ z dnia 08.05.2001 r. ze złoża kruszywa naturalnego „Wilczkowice – Skidziń –
Pole A”.
Po zakończeniu eksploatacji przewiduje się realizację zbiornika wodnego o charakterze rekreacyjnym w
wyrobisku złoża „Wilczkowice – Skidziń – Pole A” z zachowaniem filara ochronnego do słupów linii wysokiego
napięcia 110 kV przebiegającej przez teren złoża.
49
2) Na terenie i obszarze górniczym „Wilczkowice – Pole B” ze złoża kruszywa naturalnego „Wilczkowice –
Pole B”. Obszar i teren górniczy „Wilczkowice – Pole B” ustanowione zostały decyzją Wojewody Katowickiego
z dnia 03.07.98 r. znak OŚ.V.4-8510/12/98.
2) Na terenie i obszarze górniczym „Żwirowni Przecieszyn”
Teren górniczy „Przecieszyn” ustanowiony decyzją Wojewody Małopolskiego znak OŚ.VI.BK.715/32/01/02 z
dnia 01.03.2002 r. Obszar Górniczy „Przecieszyn” ustanowiony decyzją Wojewody Małopolskiego znak OŚ-V8510/10/98 z dnia 28.08.1998 r.
Planuje się też objąć eksploatacją teren po wschodniej stronie obszaru górniczego (Pole III). Po zakończeniu
obecnej eksploatacji złoża przewiduje się wypełnienie wyrobiska skałą płonną (materiał uboczny przy
wydobywaniu węgla kamiennego) pozyskaną z Kopalni Węgla Kamiennego „Brzeszcze” i następnie
zalesienie terenu.
W południowo-zachodniej części gminy, w dolinie Wisły, występuje złoże kruszywa naturalnego „Jawiszowice”
określone na planszy nr 3.
3) Na obszarze objętym pierwszą zmianą studium przyjętą uchwałą Rady Miejskiej w Brzeszczach nr V/45/07
z dnia 29.03.2007r. udokumentowane zostało złoże kruszywa naturalnego "Przecieszyn II" zgodnie z
zawiadomieniem Wojewody Małopolskiego z dnia 05.10.2005r. (znak: ŚR.V.Bak.7414-24-05) o przyjęciu bez
zastrzeżeń Dokumentacji geologicznej złoża kruszywa naturalnego "Przecieszyn II" w kat.C1. Granice
udokumentowanego złoża kruszywa naturalnego "Przecieszyn II" jest równocześnie obszarem górniczym
"Przecieszyn II" zgodnie z decyzją Marszałka Województwa Małopolskiego z dnia 18.07.2007 znak
SW.V.BK.7515/4-10/07
W złożu „Przecieszyn II” serię złożową stanowią czwartorzędowe utwory żwirowo-piaskowe powstałe wskutek
działalności erozyjno-akumulacyjnej rzeki Soły i jej dopływów. Kopalinę w złożu stanowi kruszywo naturalne
żwirowo-piaskowe z domieszką otoczaków. Złoże zbudowane jest z jednego pokładu o miąższości serii
złożowej wynoszącej od 8,0m do 9,6 m. Seria złożowa przykryta jest nadkładem o grubości od 1,1 do 3,3 m
który stanowią gleba, glina piaszczysta i pylasta, piasek zagliniony i pyły piaszczyste. Podłoże serii złożowej
stanowią trzeciorzędowe utwory ilaste i ilasto-piaszczyste.
4) Na obszarze objętym drugą zmianą studium przyjętą Uchwałą Rady Miejskiej w Brzeszczach Nr VII/54/11 z
28 kwietnia 2011r udokumentowane zostało złoże kruszywa naturalnego Przecieszyn III zgodnie
z „Dokumentacją geologiczną złoża kruszywa naturalnego PRZECIESZYN III” w kat C1 z 2009 r przyjętą bez
zastrzeżeń przez Marszałka Województwa Małopolskiego pismem z dnia 15 czerwca 2009r.
5) Na obszarze trzeciej zmiany Studium występuje złoże kruszywa naturalnego „Brzeszcze – Buczaki” o
powierzchni 0,333, km2. Stanowią pozostałość po zlodowaceniu północnopolskim i są to żwiry
średnioziarniste zapiaszczone. Złoże ma miąższość od 5,2 m do 9,5 m, średnio 7,15. Zakwalifikowane jest do
klasy A, czyli złoża małokonfliktowego, możliwego do eksploatacji bez specjalnych uwarunkowań.
Ograniczenia w eksploatacji złoża wynikają z sąsiedztwa infrastruktury, tj. drogi wojewódzkiej Pszczyna –
Oświęcim, linii energetycznej WN oraz sztucznego potoku Młynówka, a także z granic własności
nieruchomości należącej do Przedsiębiorcy górniczego. Obecnie teren przykryty jest hałdą pokopalnianą
/zbudowana z łupka palonego/ o miąższości od 0,3 m do 4,5 m. Hałda jest w trakcie likwidacji.
Zagadnienia związane z eksploatacją górniczą, tj. wydobyciem węgla kamiennego oraz eksploatacją
kruszywa naturalnego, a także przeznaczeniem terenów po rekultywacji przedstawione zostały na planszach:
- Plansza Nr 1 – Polityka przestrzenna (dział określony w legendzie – eksploatacja górnicza),
- Plansza Nr 3 – Synteza uwarunkowań zagospodarowania przestrzennego gminy – Warstwa 1 (dział
określony w legendzie – uwarunkowania związane z eksploatacją górniczą).
6). Na obszarze objętym czwartą zmianą studium przyjętą Uchwałą Rady Miejskiej w Brzeszczach nr
VII/71/11 z 21 czerwca 2011r występuje złoże kruszywa naturalnego „Rajsko 2", objętego zgodnie z
Dodatkiem nr 1 do dokumentacji geologicznej w kat. C1 i C2, który został przyjęty przez Marszałka
Województwa Małopolskiego SW.V.BK.7514-6/09 z dnia 06.4.2009r. Zasoby geologiczne bilansowe złoża w
kat. C1+C2 wynoszą 3892 tys. Mg
50
Rozdział 6. ŚRODOWISKO KULTUROWE GMINY BRZESZCZE.
SPIS TREŚCI
1. Ogólna charakterystyka i stan ochrony prawnej zasobów kulturowych
2. Stan zachowania i funkcjonowanie środowiska kulturowego w gminie Brzeszcze
3. Sposób uwzględnienia zasobów kulturowych w Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania
przestrzennego gminy Brzeszcze
1. Ogólna charakterystyka i stan ochrony prawnej zasobów kulturowych
Środowisko kulturowe gminy Brzeszcze tworzą występujące na tym terenie obiekty zabytkowe, zachowane
formy budownictwa zagrodowego, przykopalniane osiedla robotnicze, kapliczki, krzyże przydrożne, pomniki,
cmentarze i inne elementy małej architektury.
Zasoby kulturowe gminy, jak wszystkie inne zasoby dziedzictwa narodowego, podlegają ochronie zgodnie
z ustawą o ochronie dóbr kultury. Forma ochrony jest zróżnicowana i zależy od historycznej wartości zasobów
oraz ich stanu zachowania.
Najcenniejsze obiekty zabytkowe wpisane są (pod sygnaturą „A”) do rejestru zabytków PSOZ. Z formalnoprawnego punktu widzenia dopiero z chwilą wpisania do rejestru zabytków zespół lub obiekt zabytkowy
rzeczywiście poddany zostaje ochronie prawnej.
1.1. Do Rejestru Zabytków Nieruchomych PSOZ Województwa Małopolskiego zostały wpisane
następujące obiekty w gminie Brzeszcze:
- Kościół pw. św. Marcina w Jawiszowicach wraz z otoczeniem i starodrzewem – A-1602/25,
- Łaźnia i latarnia obozowa przy ulicy Dworcowej w Jawiszowicach – A-1629/95,
- Kościół parafialny p.w. św. Urbana – 1876 r., mur. /A - 71M/
- kamienna kapliczka przydrożna z figurą św. Jana Nepomucena z 1779 r. w miejscowości Skidzin
/B103M/
- krzyż kamienny przydrożny z figurą św. Anny Samotrzeć na skrzyżowaniu ulic Nazieleńce i Św. Anny,
/B-289/M/
1.2. Do obiektów zabytkowych objętych ewidencją PSOZ Województwa Małopolskiego należą:
w Brzeszczach:
- Dom ul. Kościelna 1 – koniec XIX w., mur.
- Dom ul. Kosynierów 1 – połowa XIX w., drew.
- Dom ul. Kosynierów 4 – początek XIX w., mur.
- Dawny Urząd Miejski ul. kosynierów 8 – początek XIX w., mur.
- Dom ul. Piastowska 19 – połowa XIX w., drew.
- Dom ul. Piastowska 22 – połowa XIX w., drew.
- Dom ul. Piastowska 24 – koniec XIX w., mur.
- Dom ul. Piastowska 29 – początek XX w., mur.
- Dom ul. Piastowska 31 – koniec XIX w., drew.
- Dom ul. Reja 2 – połowa XIX w., drew.
- Dom ul. Reja 65 – połowa XIX w., drew.
- Dom ul. Reja 6 – koniec XIX w., mur.
- Dom ul. Reymonta 3 – połowa XIX w., drew.
- Dom ul. Sikorskiego 1 – połowa XIX w.
- Dom ul. Św. Wojciecha – początek XIX w., drew.
w Jawiszowicach:
- Kaplica I przy kościele św. Marcina – koniec XIX w., mur.
- Kaplica II przy kościele św. Marcina – koniec XIX w., mur.
- Kaplica III przy kościele św. Marcina – koniec XIX w., mur.
- Kaplica IV przy kościele św. Marcina – koniec XIX w., mur.
51
- Kapliczka pw. św. Trójcy – połowa XIX w., mur.
- Kapliczka – XIX w., mur.
- Karczma (zburzona) – połowa XIX w., mur.
w Skidziniu:
- Dwór – połowa XVIII w., mur.
- Kuźnia dworska – połowa XVIII w., mur.
- Gorzelnia dworska – połowa XVIII w., mur.
- Chlewnia dworska – połowa XVIII w., mur.
- Park
w Przecieszynie:
- Dom nr 7 – koniec XIX w., drew.
1.3. Do obiektów zabytkowych nie objętych ewidencją PSOZ należą:
- Zespół budynków mieszkalnych (osiedle robotnicze z 1918 r.) tzw. „Stara Kolonia” w Brzeszczach,
- Zespół budynków mieszkalnych (osiedle robotnicze z 1918 r.) tzw. „Nowa Kolonia” w Brzeszczach,
- Zespół budynków mieszkalnych (osiedle urzędników górniczych) tzw. „Kolonia Urzędnicza” przy
ul. Kościuszki w Brzeszczach.
1.4. Inne elementy środowiska kulturowego to:
1) dwa cmentarze: komunalny w Brzeszczach i parafialny w Jawiszowicach,
2) pomniki pamięci narodowej w Brzeszczach – 3 pomniki, w Jawiszowicach – 1 pomnik, w Zasolu – 1
pomnik,
3) kapliczki i krzyże przydrożne, w tym najcenniejsze to:
a) w Brzeszczach:
- krzyż kamienny przydrożny przy ul. Piastowskiej 4,
- krzyż kamienny przydrożny z figurą św. Anny Samotrzeć na skrzyżowaniu ulic Nazieleńce i Św. Anny,
- krzyż przydrożny kamienny z figurami na skrzyżowaniu ul. Ofiar Oświęcimia i Przecieszyńskiej,
- figura Chrystusa przy ul. Ofiar Oświęcimia 87,
- krzyż kamienny przydrożny z figurami Chrystusa, Matki Boskiej i Świętych na skrzyżowaniu ulic
Kościuszki i Leśnej,
- kapliczka przy ul. Bór 25,
- kapliczka skrzynkowa na skrzyżowaniu ulic: Piastowskiej, Lipowej i Sobieskiego,
- krzyż kamienny przydrożny przy ul. Nazieleńce vis à vis posesji nr 26.
b) w Jawiszowicach:
- kapliczka murowana przy ul. Olszyny 58,
- kapliczka murowana przy kościele pw. św. Marcina,
- kapliczka murowana na skrzyżowaniu ul. Olszyny i św. Marcina (obok cmentarza),
- kapliczka murowana przy ul. Jaznik w sąsiedztwie posesji nr 28,
- kapliczka murowana przy ul. Pocztowej 24,
- kapliczka skrzynkowa przy ul. Mostowej 1,
- kapliczka murowana przy ul. Bielskiej w sąsiedztwie posesji nr 5.
c) wykreślono
d) w Zasolu:
- krzyż przydrożny kamienny z figurami Chrystusa i Matki Boskiej przy ul. Jasnej na prywatnej posesji p.
Wójcik,
- kapliczka przydrożna murowana przy ul. Kostka Jagiełły w sąsiedztwie OSP.
e) w Wilczkowicach:
- krzyż kamienny przydrożny na skrzyżowaniu ul. Oświęcimskiej oraz polnej drogi dojazdu do rzeki Soły
naprzeciw posesji nr 55,
- kapliczka przydrożna słupowa murowana przy ul. Starowiejskiej 21.
2. Stan zachowania i funkcjonowanie środowiska kulturowego w gminie Brzeszcze
2.1. Miejsca pamięci narodowej i cmentarze
52
Cmentarze oraz miejsca pamięci narodowej utrzymane w odpowiednim stanie. Cmentarze posiadają warunki
przestrzenne wpisujące je w krajobraz kulturowy gminy.
2.2. Obiekty architektury sakralnej i krzyże przydrożne
Stan zachowania i utrzymania obiektów sakralnych jest dobry. Zagrożeniem dla właściwej ich ekspozycji
może być postępujące zainwestowanie, w szczególności jego skala oraz niejednokrotnie agresywny obcy
kulturowo charakter nowej architektury.
Aby zapobiec zdominowaniu przez otoczenie obiektów sakralnych , konieczne jest wprowadzenie na etapie
przygotowania planów miejscowych odpowiednich stref ograniczonego użytkowania wokół obiektów
zabytkowych i wartościowych.
Stan zachowania kapliczek i krzyży przydrożnych jest dobry, jednak istnieje potrzeba stałej opieki w zakresie
konserwacji i remontów.
2.3. Budownictwo rezydencjonalne
Jedyny zachowany na terenie gminy przykład tego typu budownictwa stanowi położony we wsi Skidziń
murowany dwór z połowy XVIII w. wraz z zabudowaniami (częściowo już zburzonymi).
Stan zachowania obiektu i zespołu jest zły. Obiekt i zespół wymaga rehabilitacji w celu przywrócenia należytej
funkcji i miejsca w krajobrazie kulturowym wsi Skidziń oraz stanu technicznego obiektów.
Zagrożeniem dla właściwej ekspozycji i funkcjonowania zespołu jest postępujące zainwestowanie w
bezpośrednim otoczeniu o agresywnym obcym kulturowo charakterze nowej architektury. Aby zapobiec
zdominowaniu przez otoczenie, konieczne jest wprowadzenie na etapie przygotowania planów miejscowych
odpowiednich stref ograniczonego użytkowania wokół obiektu.
2.4. Architektura i budownictwo mieszkaniowe oraz budynki usługowe
a) Na terenie gminy widoczny jest brak ciągłości kulturowej w zakresie architektury i budownictwa
realizowanego w okresie powojennym.
Tradycyjne obiekty budowlane to głównie budynki mieszkaniowe i gospodarcze drewniane lub murowane,
najczęściej podupadające lub w złym stanie technicznym, wypierane stopniowo przez nowe budynki
murowane, obce w formie, skali i sposobie kształtowania detalu architektonicznego. Istniejące jeszcze
budownictwo tradycyjne zwykle nie jest modernizowane do potrzeb i standardów współczesnych, lecz
wymieniane na nowe.
b) Przykłady tradycyjnego dla tego regionu budownictwa mieszkaniowego wielorodzinnego stanowią
zbudowane przy kopalni „Brzeszcze” osady robotnicze tzw. „stara Kolonia”, „Nowa Kolonia” i „Kolonia
Urzędnicza”. Stan zachowania tych zespołów jest zły i wymaga rehabilitacji w zakresie dostosowania
budynków do standardów i wymogów współczesnych przy zachowaniu formy i struktury przestrzennej
budynków oraz w zakresie funkcjonowania i ukształtowania ich bezpośredniego otoczenia.
c) Przykłady tradycyjnych budynków usługowych na terenie gminy to:
- budynek dawnego Urzędu Miasta przy ul. Kosynierów 8 w Brzeszczach, murowany z początku XX w. Stan
zachowania dobry.
- budynek karczmy w Jawiszowicach murowany z 1854 roku, obecnie zniszczony.
2.5. Krajobraz kulturowy gminy Brzeszcze w znacznym stopniu uwarunkowany jest przemysłową funkcją
obszaru. Głównymi dominantami przestrzennymi na terenie gminy są szyby kopalni. Stanowią one
dominanty negatywne i konkurują z tradycyjnymi dla miasteczek i wsi dominantami przestrzennymi wież
i sygnaturek kościelnych.
Na obszarze gminy w terenach zainwestowanych, w związku z prowadzoną działalnością przemysłową
i produkcyjną występuje szereg terenów zdewastowanych wymagających przekształceń i rehabilitacji. Są to
tereny kopalni między ul. Kolejową i Przemysłową oraz wzdłuż ul. Daszyńskiego w Brzeszczach, teren
dawnego POM w Jawiszowicach oraz teren dawnej Spółdzielni Produkcyjnej w Jawiszowicach Podlesiu.
53
W związku z wieloletnią działalnością kopalni węgla kamiennego występują zmiany pierwotnego krajobrazu
otoczenia miast i wsi. Powstające zapadliska oraz hałdy karbońskiej skały płonnej zmieniają ukształtowanie
terenu oraz jego przyrodnicze walory.
Zjawiska te wymagają stałej sukcesywnej rekultywacji, która prowadzona jest w kierunku zalesiania oraz
tworzenia terenów łąkowych.
Eksploatacja powierzchniowa kruszyw naturalnych (żwirów) wzdłuż doliny Soły wymaga rekultywacji wyrobisk
w kierunku tworzenia zbiorników wodnych dla celów rekreacji i hodowli ryb (działalności gospodarczej, której
tradycja sięga na terenie gminy Brzeszcze przełomu XV i XVI wieku).
3. Sposób uwzględnienia zasobów kulturowych w Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania
gminy Brzeszcze
3.1. Zasoby kulturowe gminy Brzeszcze
W niniejszym Studium zasoby kulturowe gminy Brzeszcze podlegające ochronie, w tym obiekty wpisane do
rejestru zabytków oraz proponowane do wpisu do rejestru, zostały wyznaczone na planszy Nr 1 – Polityka
Przestrzenna, a także na Planszy Nr 3 – Synteza uwarunkowań zagospodarowania przestrzennego gminy –
Warstwa 1 oraz wyszczególnione w legendzie.
3.2. Obiekty i zespoły proponowane do wpisania do rejestru zabytków
Proponuje się do wpisania do rejestru zabytków nieruchomych następujące obiekty i zespoły:
miasto Brzeszcze:
1) zespół budynków mieszkalnych tzw. „Stara Kolonia”,
2) zespół budynków mieszkalnych tzw. „Nowa Kolonia”,
3) zespół budynków mieszkalnych tzw. „Kolonia Urzędnicza”,
4) wykreślono
5) budynek dawnego Urzędu Miejskiego przy ul. Kosynierów 8, murowany, początek XX w.
wieś Skidziń:
1) zespół dworski murowany – połowa XVIII w., obejmujący dwór, gorzelnię, kuźnię i chlewnię.
Ponadto proponuje się objęcie ochrona prawną kapliczki i krzyże przydrożne.
3.3. Działania planistyczne
Działania planistyczne mogą być instrumentem ochrony zasobów kulturowych danego obszaru, jednak
skuteczność ich ochrony zależy przede wszystkim od stanu i stopnia, w jakim te zasoby poddane są
ochronie prawnej na podstawie ustawy o ochronie dóbr kultury.
Poszerzenie listy obiektów wpisanych do rejestru zabytków oraz obejmowanie ochroną obiektów wraz
z możliwie najszerszym układem przestrzenno-krajobrazowym jest zatem niezbędnym wsparciem
działań planistycznych.
Na obszarze objętym zmianą studium, przyjętą uchwałą Rady Miejskiej w Brzeszczach Nr V/45/07
z dnia 29 marca 2007r. nie występują żadne obiekty zabytkowe, jak również żadne inne obiekty
środowiska kulturowego, w tym również stanowiska archeologiczne objęte ochroną konserwatorską.
Na obszarze objętym zmianą studium przyjętą Uchwałą Rady Miejskiej w Brzeszczach nr z 28 kwietnia
2011 r nie występują żadne obiekty zabytkowe, jak również żadne inne obiekty środowiska kulturowego,
w tym również stanowiska archeologiczne objęte ochroną konserwatorską.
W obszarze objętym zmianą studium na podstawie Uchwały Nr XXII/255/08 Rady Miejskiej
w Brzeszczach z dnia 28 października 2008 roku nie występują elementy dziedzictwa kulturowego oraz
dobra kultury współczesnej.
W obszarze objętym czwartą zmianą studium nie występują elementy dziedzictwa kulturowego oraz
dobra kultury współczesnej.
54
Rozdział 7. ŚRODOWISKO – ZASOBY, UWARUNKOWANIA, KIERUNKI KSZTAŁTOWANIA I OCHRONY.
SPIS TREŚCI
1. Wprowadzenie
2. Środowisko gminy
2.1. Położenie
2.2. Budowa geologiczna
2.3. Zasoby surowców pospolitych
2.4. Rzeźba terenu
2.5. Wody powierzchniowe
2.6. Wody podziemne
2.6.1. Wody kopalniane
2.7. Gleby
2.8. Klimat lokalny
2.9. Środowisko roślinne i zwierzęce
2.9.1. Lasy
2.10. Krajobraz, walory turystyczne
2.11. Obszary prawnie chronione – Natura 2000
3. Stan i użytkowanie środowiska
3.1. Źródła emisji zanieczyszczeń powietrza
3.2. Zanieczyszczenie powietrza
3.3. Klimat akustyczny
3.4. Gospodarka odpadami komunalnymi
3.5. Kopalni „Brzeszcze” i jej oddziaływanie na środowisko
3.5.1. Podejmowane działania ochronne
3.5.2. Odpady kopalniane – wykorzystanie i wpływ na środowisko
4. Zagrożenia dla środowiska
4.1. Źródła zagrożeń
4.1.1. Działalność górnicza
4.1.2. Wpływ na środowisko projektowanej eksploatacji górniczej
4.1.3. Eksploatacja zasobów kruszywa naturalnego
4.1.4. Inne rodzaje pozarolniczej działalności gospodarczej
4.1.5. Tereny zalewowe (zagrożenie powodziowe i podtopienia)
4.1.6. Komunikacja drogowa i kolejowa
4.1.7. Gospodarka rolna
5. Struktura funkcjonalno-przestrzenna gminy
6. Ustalenia dotychczasowego miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego
6.1. Zasady ochrony środowiska w ustaleniach planu
7. Podstawowe problemy przestrzenne gminy do rozwiązania
8. Podstawy polityki gminy w zakresie ochrony i kształtowania środowiska
8.1. Obszary funkcjonalne – grupowanie
8.2. Strefy polityki przestrzennej w dziedzinie ochrony środowiska
8.3. Cele i kierunki polityki w zakresie ochrony i kształtowania środowiska
8.3.1. Przestrzeń osadnictwa – mieszkalnictwo, usługi, aktywacja gospodarcza i przemysł (I, II)
8.3.2. Rolnicza przestrzeń produkcyjna (III)
8.3.3. Przestrzeń przyrodnicza zieleni, lasów i wód otwartych
1. Wprowadzenie
Opracowanie niniejszego rozdziału wykonane zostało dla potrzeb „Studium uwarunkowań rozwoju
przestrzennego Gminy Brzeszcze”.
Zasięgiem opracowania objęto teren gminy Brzeszcze w jej granicach administracyjnych, uwzględniając
powiązania środowiskowe z obszarami zewnętrznymi.
55
Dla wykonania opracowania oparto się na materiałach publikowanych, opracowaniach specjalistycznych
i wizjach terenowych. Opracowania, z których informacje zostały wykorzystane, cytowane są w przypisach.
2. Środowisko gminy
2.1. Położenie
Gmina Brzeszcze leży w powiecie oświęcimskim województwa małopolskiego i graniczy z gminami:
- Oświęcim od północy,
- Oświęcim i Kęty od wschodu,
- Kęty i Wilamowice od południa,
- Miedźna od zachodu.
Geograficznie gmina znajduje się w obrębie jednostki fizyczno-geograficznej: Podprowincji Północnego
Podkarpacia - Kotliny Oświęcimskiej. Obszar gminy (pod względem fizyczno-geograficznym) łączy dwie
jednostki niższej rangi, Dolinę Górnej Wisły i Pogórze Wilamowickie.
2.2. Budowa geologiczna
Głębokie podłoże obszaru gminy stanowi kilkusetmetrowej miąższości seria piaskowców, łupków i węgli wieku
górno karbońskiego (karbon produktywny), złożony z serii:
- westwal C – warstwy łaziskie, występują w północnej części złoża i charakteryzują się zdecydowaną
przewagą piaskowców, nikłym udziałem iłowców i niską węglonośnością;
- westwal B – warstwy orzeskie, występują na całym obszarze. W części południowej stanowią najmłodsze
ogniwo stratygraficzne i występują bezpośrednio pod utworami trzeciorzędu. Miąższość ich rośnie ze
wschodu na zachód - w centralnej części obszaru górniczego mają średnio 500 m. Warstwy orzeskie
wykształcone są w postaci naprzemianległych warstw iłowców i mułowców z przewarstwieniami piaskowców
i licznymi pokładami węgla; udokumentowano 24 pokłady węgla w obrębie byłego OG „Brzeszcze I”.
W rejonie szybu Andrzej IX udokumentowano 11 pokładów;
- westwal A – warstwy rudzkie, reprezentowane są przez 120 metrowej grubości kompleks iłowcowopiaskowcowy W warstwach rudzkich udokumentowano 6 pokładów węgla;
- namur B i C – warstwy siodłowe, zredukowane są do jednego pokładu o bardzo dużej zmienności zalegania
oraz zalegającego nad nim kompleksu piaskowcowego. Łączna miąższość warstw dochodzi do około 20 m;
- namur A – warstwy porębskie wykształcone w postaci iłowców i mułowców z warstwami drobnoziarnistych
piaskowców. Występują w nich nieliczne cienkie pokłady węgla.
Powierzchnię stropu karbonu tworzą warstwy łaziskie a w południowej części obszaru kopalni warstwy
orzeskie.
Trzeciorzęd reprezentowany jest przez utwory miocenu, przynależne do dolnego tortonu. Jest on
wykształcony jest w postaci iłów i iłołupków. Wśród utworów ilastych podrzędnie występują piaski w postaci
soczewek o ograniczonym zasięgu. Są to piaski drobne do gruboziarnistych, a nawet żwirowate, zawierające
często wodę pod ciśnieniem.
Miąższość miocenu jest ściśle uzależniona od ukształtowania powierzchni formacji karbońskiej. W rejonie
szybu A.VI pokrywy trzeciorzędowej brak, natomiast w szybach głównych miąższość miocenu wynosi 16 –
18 m. Na pozostałym obszarze miocen występuje dość regularnie a miąższość jego utworów wynosi od 188
w północnej części obszaru do 252 m w części południowej.
Czwartorzęd przykrywa cały omawiany rejon płaszczem osadów o zmiennej miąższości, od 6,5 m w otworze
w pobliżu Soły do 39 m w pobliżu Wisły i 15 m w środku obszaru. Formacja ta wykształcona jest w postaci
holoceńskich glin i piasków oraz plejstoceńskich żwirów różnoziarnistych. Żwiry plejstoceńskie występują na
całym obszarze złoża, zalegając na serii mioceńskiej. Wyjątkiem jest obszar w rejonie szybów Andrzej I, II, V,
VI, gdzie czwartorzęd miejscami zalega bezpośrednio na karbonie.
Wycięte w utworach mioceńskich szerokie kopalne rynny dolin Wisły i Soły wysłane są czwartorzędowymi
utworami wodno-lodowcowymi oraz rzecznymi, które w obrębie wyższej terasy występują bezpośrednio na
56
powierzchni terenu. Na terasie niskiej przykrywa je warstwa mad holoceńskich - glin pylastych lub
piaszczystych oraz w starorzeczach - torfów i namułów organicznych.
Tektonika złoża Kopalni Brzeszcze jest w zasadzie prosta i w swej podstawowej części rozpoznana robotami
górniczymi. Zuskokowanie złoża intensyfikuje się w kierunku północnym.
Złoże usytuowane jest na południowym skrzydle Niecki Głównej Górnośląskiego Zagłębia Węglowego.
Warstwy karbonu zapadają monoklinalnie z południa na północ. Rozciągłość pokładów jest ogólnie
równoleżnikowa z niewielkimi odchyleniami w sąsiedztwie uskoków.
Na obszarze górniczym stwierdzono występowanie 9 głównych uskoków z których 6 ma przebieg zbliżony do
południkowego a 3 do równoleżnikowego.
Aktualnie wydobycie prowadzi się w obszarze górniczym „Brzeszcze II”, o powierzchni 26,90 km2 który nie
obejmuje całego obszaru gminy. Osiadanie terenu związane z robotami górniczymi może osiągnąć do 5 m.
Koncesja zezwala na eksploatację węgla oraz metanu jako kopaliny towarzyszącej. Przedmiotem eksploatacji
są pokłady warstw orzeskich i rudzkich.
Bardzo wysoka metanowość kopalni jest pochodną zasobów metanu w pokładach węgla i wkładek
węglowych złoża „Brzeszcze”. Zasoby metanu, będącego kopaliną towarzyszącą, w ilości oszacowano
w r. 1997 ogółem na 3049,6 mln.m3 w kategoriach B i C, a także 688,8 mln.m3 zasobów szacunkowych. Tak
więc złoże zawiera prawie 3,3 mld. m3 metanu desorbowalnego. Jest to wielkość która może wydzielić się
w procesie eksploatacji węgla.
Część metanu ujmowana jest systemami odmetanowania (30 - 35%) i gospodarczo wykorzystywana, reszta
jest wydalana do atmosfery.
Obszar objęty pierwszą zmianą studium przyjętą uchwałą Rady Miejskiej w Brzeszczach nr V/45/07 z dnia 29
marca.2007 r. leży w granicach Górnośląskiego Zagłębia Węglowego. Głębokie podłoże stanowią tu utwory
karbonu produktywnego takie jak piaskowce , łupki i węgle kamienne warstw łękowych, siodłowych
i brzeżnych. Utwory te przykryte są warstwami trzeciorzędowymi – mioceńskimi. Warstwy te reprezentowane
są przez kompleks kilkudziesięciometrowej miąższości. Osady te reprezentowane są głównie przez żwiry,
piaski i żwiry rzeczne oraz piaszczysto-żwirowe osady fluwioglacjalne, przykryte cienką warstwą holoceńskich
utworów gliniastych, gliniasto – piaszczystych i piaszczysto-pylastych.
Na obszarze objętym zmianą studium przyjętą Uchwałą Rady Miejskiej w Brzeszczach Nr VII/54/11 z dnia
28 kwietnia 2011 r głębokie podłoże stanowią również utwory karbonu produktywnego takie jak piaskowce,
łupki i węgle kamienne warstw łękowych, siodłowych i brzeżnych. Utwory te przykryte są warstwami
trzeciorzędowymi – iłami mioceńskimi. Warstwy czwartorzędowe reprezentowane są przez kompleks
kilkudziesięciometrowej miąższości litologicznie wykształcone jako żwiry, piaski i żwiry rzeczne oraz
piaszczysto-żwirowe osady fluwioglacjalne, przykryte cienką warstwą holoceńskich utworów gliniastych,
gliniasto – piaszczystych i piaszczysto-pylastych.
Geologicznie obszar objęty trzecią zmianą studium na podstawie uchwały Nr XXII/255/08 Rady Miejskiej
w Brzeszczach z dnia 28 października 2008 roku położony jest w południowej części niecki głównej
Górnośląskiego Zagłębia Węglowego. Pod względem tektonicznym przedmiotowy obszar leży w obrębie
zapadliska przedkarpackiego stanowiącego rów przedgórski orogenu karpackiego, rozciągającego się
pomiędzy Karpatami i wyżynami środkowej Polski. Charakteryzuje się rzeźbą niskich pogórzy i nizin.
Osadzały się tu osady molasowe różnych pięter miocenu. Na utworu miocenu nasuwał się górotwór karpacki.
Najmłodsze osady pochodzą z akumulacji rzecznej /holocen/ i są to głównie muły, gliny i drobne piaski,
a także nasypy antropogeniczne.
2.3. Zasoby surowców pospolitych
Gmina należy do dość zasobnych w surowce mineralne. Spośród nich – największe znaczenie mają złoża
kruszywa naturalnego występujące w dolinie Soły – w podłożu niskiej terasy:
Wydobycie prowadzone jest metodą basenową. W jego wyniku powstają akweny obejmujące po całkowitym
wyeksploatowaniu cały obszar złoża, niekiedy podzielony na części filarami ochronnymi dróg, linii
elektroenergetycznych, cieków wodnych itp. Znaczna na ogół głębokość akwenów (do 10 m) predestynuje je
57
głównie do gospodarki rybackiej, w mniejszym stopniu, z powodu ukształtowania brzegów i dna, do sportów
wodnych i rekreacji11.
W celu eksploatacji żwirów utworzono obszary i tereny górnicze:
- „Przecieszyn”, koncesja nr OS-5-4-8510/10/98 z 28.08.1998 wydana przez Woj. Katowickiego
- „Wilczkowice–Skidziń pole B”, decyzją Wojewody Katowickiego z 03.07.1998 r. OS VI.7514/14/99/00/01/13
KZ,
- „Wilczkowice–Skidziń pole A” decyzją Wojewody Małopolskiego z 28.08.1998 08.05.2001 r. nr OS
V.7514/14/99/00/01/13 KZ.
Na obszarze objętym zmianą pierwszą studium przyjętą uchwałą Rady Miejskiej w Brzeszczach Nr V/45/07 z
dnia 29 marca 2007 r. występuje obszar i teren górniczy „Przecieszyn II” ustalony decyzją Marszałka
Województwa Małopolskiego z dnia 18.07.2007 r. znak S.W.V.BK. 7515/4-10/07.
Na Obszarze objętym drugą zmianą studium przyjętą Uchwałą Rady Miejskiej w Brzeszczach Nr VII/54/11
z 28 kwietnia 2011 r udokumentowane zostało złoże kruszywa naturalnego Przecieszyn III zgodnie
z „Dokumentacją geologiczną złoża kruszywa naturalnego PRZECIESZYN III w kat. C1 która przyjęta została
bez zastrzeżeń pismem Marszałka Województwa Małopolskiego z dnia 15 czerwca 2009 r (znak
RG.II./BK.7514-2/09). Powierzchnia ww udokumentowanego złoża wynosi 15,9 ha.
Na obszarze trzeciej zmiany Studium podjętej na podstawie uchwały Nr XXII/255/08 Rady Miejskiej w
Brzeszczach z dnia 28 października 2008 roku występuje złoże kruszywa naturalnego „Brzeszcze – Buczaki”
o powierzchni 0,333, km2. Złoże ma miąższość od 5,2 m do 9,5 m, średnio 7,15. Zakwalifikowane jest do
klasy A, czyli złoża małokonfliktowego, możliwego do eksploatacji bez specjalnych uwarunkowań.
Na obszarze czwartej zmiany Studium podjętej na podstawie uchwały IX/71/11 Rady Miejskiej w Brzeszczach
z dnia 21 czerwca 2011 r. udokumentowane zostało złoże kruszywa naturalnego „Rajsko 2", zgodnie z
Dodatkiem nr 1 do dokumentacji geologicznej w kat. C1 i C2, który został przyjęty przez Marszałka
Województwa Małopolskiego SW.V.BK.7514-6/09 z dnia 06.4.2009r. Zasoby geologiczne bilansowe złoża w
kat. C1+C2 wynoszą 3892 tys. Mg. Powierzchnia objęta eksploatacją wynosi 12,4 ha.
11
Przeznaczenie powstałego akwenu na cele rekreacyjne, przeważnie natrafia na trudności, ponieważ wymaga pozostawienia części
złoża nie wyeksploatowanej, dokonania odpowiednich zapisów w planie ruchu zakładu górniczego itp., co zwykle jest sprzeczne z
interesem inwestora (i zapisem prawa górniczego).
58
2.4. Rzeźba terenu
Ograniczona od zachodu doliną Wisły a od wschodu doliną Soły powierzchnia Pogórza Wilamowickigo wznosi
się łagodnie w kierunku południowym od poziomu 236 m npm w dolinie Wisły do ok. 270 m npm
u południowej granicy gminy - największa różnica wysokości sięga zaledwie 34 m.
Powierzchnia terenu między dolinami obu rzek przedstawia krajobraz łagodnie pofalowanej równiny.
Ograniczające ją doliny Wisły i Soły mają płaskie dna, wyrównane w dwóch poziomach terasowych: pasm
terasy zalewowej wzdłuż Soły i o znacznie szerszej powierzchni w dolinie Wisły oraz terasy niskiej,
nadzalewowej (zwanej rędzinną) ciągnącej się pasmami o szerokości kilkuset metrów wzdłuż dolin obu rzek. od 3 do 7 m. nad poziom rzeki, o płaskiej powierzchni, w której zaznaczają się jedynie płytkie, podmokłe lub
częściowo wypełnione wodą zagłębienia starorzeczy. Spąg terasy budują piaski i żwiry rzeczne,
a powierzchnię pokrywa sięgająca maksimum kilku metrów miąższości warstwa mad piaszczystych lub
pylastych z częstymi wkładkami torfów lub namułów. Większość powierzchni terasy pokrywają łąki.
Niewysoka i przeważnie mało wyraźna krawędź poziomu wyższego wznosi się od 9 do 12 m nad poziom
rzeki, a jego powierzchnia podnosi się w miarę oddalania się w kierunku południowym od Wisły, przechodząc
bez wyraźnego załamania w powierzchnię Pogórza Wilamowickiego. Spąg tej terasy stanowią w przewadze
iły mioceńskie, pokryte warstwami piasków wodno-lodowcowych, lub glin pylastych, przeważnie o charakterze
mad lub deluwiów lessowych.
Łagodnie ukształtowania rzeźba terenu nie stwarza przeszkód w zagospodarowaniu.
Główne formy pochodzenia antropogenicznego. Morfologia terenu zniekształcona jest z jednej strony przez
poeksploatacyjne niecki obniżeniowe a z drugiej przez składowiska skały płonnej. Niecki obniżeniowe
występują głównie w południowo-wschodniej i południowo-zachodniej części obszaru a także w jego
centralnej części. Są one obecnie niwelowane skałą płonną a następnie rekultywowane.
Istniejące w latach powojennych trzy nadpoziomowe zwały skały płonnej zostały wykorzystane dla celów
gospodarczych (kruszywo budowlane i drogowe) i zlikwidowane. W ostatnich latach skałę płonną z zakładu
przeróbczego lokowano na zwałowiskach „B” i „E” mających charakter podpoziomowy. Aktualnie całość
wydobywanej skały płonnej jest wykorzystywana gospodarczo (budowa i rekonstrukcja obwałowań Wisły,
budownictwo drogowe, niwelacja terenu).
W wyniku ujawniania się wpływów dotychczasowej eksploatacji na powierzchni powstały :
- podmokłe obniżenia terenu w rejonie Przecieszyna, które zostały zasypane karbońską skałą płonną
i zrekultywowane;
- obniżenia wałów Młynówki w Skidziniu - nadsypane i zmodernizowane;
- poszerzone zalewisko „F”, które w znacznej części zostało zlikwidowane przez zasypanie karbońską skałą
płonną (dalsza likwidacja w toku);
- obniżenie się północnej części miejscowości Skidziń i Wilczkowic, co spowodowało podniesienie zwierciadła
wód gruntowych (lokalne zawodnienie piwnic i gruntów).
Powstałe uszkodzenia w stawach hodowlanych i rowach odwadniających są likwidowane poprzez
rekonstrukcję i nadsypywanie obwałowań oraz regulację dna rowów celem przywrócenia właściwych spadków
hydraulicznych.
Obszar objęty zmianą studium na podstawie uchwały Nr XXII/255/08 Rady Miejskiej w Brzeszczach z dnia
28 października 2008 roku jest płaski. Różnica w wysokościach względnych wynosi kilka metrów. Rzeźba
terenu nie powoduje przeszkód w planowanym zagospodarowaniu.
2.5. Wody powierzchniowe
Naturalna sieć hydrograficzna obszaru uległa daleko idącym przekształceniom, spowodowanym rozwojem
gospodarki rybackiej (stawy hodowlane) oraz skutkami eksploatacji złóż węgla. Natomiast główne cieki
obrzeżające obszar gminy – Wisła i Soła nie uległy większym przekształceniom.
Wody powierzchniowe charakteryzuje deszczowo-śnieżny reżim zasilania. Udział zasilania gruntowego nie
59
jest znaczący. Na obu głównych rzekach występują duże wahania wodostanów. Dotyczy to szczególnie Soły,
na której dość często spotykanym zjawiskiem są gwałtowne wezbrania wywołane przez opady nawalne,
powodujące znaczne szkody, mimo spłaszczającego fale powodziowe oddziaływania kaskady zbiorników
Tresna-Porąbka. Szkody powstają głównie wskutek erozji rzecznej Soły, której mało stabilne koryto ulega
częstym zmianom w czasie wezbrań powodziowych.
Wewnętrzną sieć hydrograficzną obszaru tworzy system rowów odwadniających oraz ciek – Młynówka,
zasilający liczne stawy hodowlane wodą pobieraną z Soły na ujęciu w Bielanach.
Młynówka posiada kilka odgałęzień zasilających stawy i ich kompleksy, prowadząc wodę o wysokim stopniu
czystości (I klasa).
Przez wschodnią część obszaru przepływa potok Różany. Oprócz wymienionych cieków w zachodniej części
Obszaru Górniczego zlokalizowane są 2 kanały odpływowe wód dołowych z obydwu rejonów szybów
głównych do zbiornika retencyjno-dozującego wód słonych, a następnie do Wisły. W części wschodniej
zlokalizowane są także rowy: Stawki - Siedliska i F5.
Ponadto teren obszaru górniczego pokryty jest siecią rowów odwadniających, wykonywanych dla
odwadniania obniżeń eksploatacyjnych.
Przepływy średnie w wymienionych ciekach są następujące (wg stanu w r. 2001):
- Młynówka - przepływ w rejonie stawu Wilczkowskiego - 0,32 m3/sek.,
- potok Różany - 0,23 m3/sek.
Przepływy poniżej 0,10 m3/sek:
- kanał odpływowy wód dołowych z rejonu Brzeszcze,
- kanał odpływowy wód dołowych ze zlikwidowanego rejonu Jawiszowice,
- rów Stawki – Siedliska,
- rów F5.
Na obszarze gminy znajduje się 39 stawów o maksymalnej objętości około 2,10 mln m 3 oraz zalewisk
o zmiennej powierzchni i objętości, utworzonych w bezodpływowych nieckach poeksploatacyjnych lub
w wyrobiskach po eksploatacji żwiru nad Sołą (4 wyrobiska zawodnione o objętości ok. 0,67 mln m 3). Zbiorniki
wodne zgrupowane są głównie we wschodniej i północno-zachodniej części gminy. Również w części
południowo-zachodniej są duże zbiorniki wodne: zbiornik retencyjno-dozujący wód słonych z kopalni
Brzeszcze o pojemności 1,15 mln. m3, przyległy od wschodu do obwałowania rzeki, eksploatowany
bezawaryjnie od r. 1981 i grupa stawów.
Zbiorniki wodne powstałe w wypełnionych wodą gruntową wyrobiskach po eksploatacji żwirów w dolinie Soły
są zarybiane i przeznaczone dla rekreacji wędkarskiej.
Na obszarze objętym zmianą studium przyjętą uchwałą Rady Miejskiej w Brzeszczach Nr V/45/07 z dnia 29
marca 2007 r. wody powierzchniowe reprezentowane są przez jedno oczko wodne w północnej części tego
obszaru. W południowo-wschodniej części tego obszaru znajdują się pozostałości dawnych stawów rybnych.
Wzdłuż zachodniej granicy tego obszaru płynie potok Różany, a wzdłuż granicy wschodniej obwałowana
Młynówka.
Na obszarze objętym zmianą studium przyjętą Uchwałą Rady Miejskiej w Brzeszczach Nr VII/54/11 z 28
kwietnia 2011r wzdłuż wschodniej granicy płynie potok Młynówka. Przez obszar opracowania przechodzi
również potok Różany. Jest to obszar dużych deformacji powierzchniowych, które są wynikiem działalności
KWK Brzeszcze. Trasa potoku prowadzona jest wzdłuż prostych odcinków (obwałowanych). Tuz poza granicą
opracowania potok Różany przekracza syfonem pod dnem Młynówkę Oświęcimską.
Podstawowym problemem związanym z utrzymaniem wewnętrznej sieci hydrograficznej gminy, a zwłaszcza
obszaru górniczego jest osiadanie powierzchni ziemi związane z eksploatacją pokładów węgla. Powoduje to
konieczność systematycznych korekt spadku koryt cieków, w rezultacie czego płyną one na odcinkach
przecinających zapadliska na nasypach, często przekraczających 1 m wysokości. Podobnie konieczne jest
bieżące remontowanie stawów rybnych w miarę ujawniających się deformacji ich dna i brzegów.
60
Na obszarze gminy nie prowadzi się obecnie kontroli jakości wód powierzchniowych. Jedynymi danymi
o stanie czystości wód powierzchniowych są informacje o jakości wód Wisły, która na tym odcinku prowadzi
wody odpowiadające normatywom, jedynie w zakresie wskaźników hydrobiologicznych (III klasa) oraz Soły,
której wody odpowiadają II klasie czystości12. Wg pozostałych wskaźników (fizykochemicznych, substancji
biogennych, stanu sanitarnego) jej wody nie odpowiadają normatywom.
Źródłem zanieczyszczenia wód powierzchniowych w obrębie gminy jest m.in. działalność gospodarcza,
głównie hodowla ryb w licznych stawach hodowlanych, skąd odprowadza się wody zanieczyszczone
substancjami organicznymi do wód powierzchniowych, głównie za pośrednictwem młynówki. Źródłem
zanieczyszczenia wód powierzchniowych jest również gospodarka komunalna, wskutek czego obok ścieków
bytowych do wód podziemnych i powierzchniowych mogą infiltrować drobne ilości nieoczyszczonych ścieków
o składzie ścieków przemysłowych lub rolniczych., odprowadzane (nielegalnie) przez drobne podmioty
gospodarcze.
Prawidłowe rozwiązanie gospodarki ściekowej w gminie wymaga objęcia systemem kanalizacji komunalnej
całego obszaru gminy. Kanalizacja obszaru umożliwi również zgodne z obowiązującymi przepisami
szczególnymi rozwiązanie gospodarki ściekowej większości podmiotów gospodarczych.
2.6. Wody podziemne
Wody czwartorzędowe. Zalegają w utworach piaszczysto-żwirowych dolin obu głównych rzek gminy oraz
utworach pokrywających mioceński cokół Pogórza Wilamowickiego. Mają one zwierciadło swobodne lub lekko
napięte w miejscach, gdzie utworami powierzchniowymi są słabo przepuszczalne gliny i iły.
Najczęstszą głębokością występowania wód czwartorzędowych jest 2 – 5 m. pod powierzchnią terenu.
Lokalnie, zwłaszcza w nieckach obniżeniowych oraz w obrębie niskiej terasy dolinnej wody zalegają płycej.
Wody czwartorzędowe odznaczają się przeważnie dużą wydajnością przy na ogół dobrej, lecz zmiennej
w czasie jakości, lecz ich rola jako źródła zaopatrzenia ludności, po pełnym wyposażeniem gminy
w wodociągi radykalnie zmalała.
W rejonie szybów Andrzej I, II, V, VIII oraz Andrzej VI zaznacza się wyraźne obniżenie zwierciadła wody
w czwartorzędzie - układ hydroizohips wyznacza zasięg leja depresji kopalni w utworach czwartorzędu.
28 października 2008 roku znajduje się poza zasięgiem GZWP – Głównego Czwartorzędowego Zbiornika
Wód Podziemnych – Dolina Rzeki Wisły ”Oświęcim”. Wody gruntowe w obszarze eksploatacji złoża oraz ich
ewentualna zmiana nie powinny mieć wpływu na wody w sąsiednim cieku wodnym - Młynówce oraz w Stawie
Strzelec.
2.6.1. Wody kopalniane
Karbon. Z wyjątkiem obszaru przy szybie Andrzej VI, utwory karbonu pokryte są grubą serią
nieprzepuszczalnych iłów trzeciorzędowych. Zasadniczym poziomem wodonośnym jest seria piaskowcowa
warstw łaziskich, Pozostałe warstwy nie tworzą stałych poziomów wodonośnych i tylko w minimalnym stopniu
wpływają na zawodnienie kopalni. Serie piaskowców orzeskich, rudzkich, siodłowych i brzeżnych dają
niewielkie, szybko zanikające dopływy, nie mające wpływu na zawodnienie kopalni. Z tego względu
zawodnienie partii jawiszowickiej oraz głębokich poziomów w rejonie Brzeszcz jest minimalne.
Wody dopływające od poziomu 360 m w dół w kopalni są zasolone a na poz. 740 i 900 m. są to solanki.
Największa ilość wód słonych dopływa do poz. 430 m i 740 m. Wielkość dopływów maleje z głębokością.
W roku 2001 zarejestrowano dopływy:
- wody słodkie
5,38 m3/min = 57,6%,
- wody słone
3,96 m3/min = 42,4%.
Razem kopalnia
9,34 m3/min.
Miocen. Wśród iłów mioceńskich podrzędnie występują soczewki piasków lub słabo zwięzłych piaskowców o
12
Wg: Raport o stanie środowiska w woj. małopolskim w r. 2001 – pr. zbior. Biblioteka monitoringu Środowiska WIOŚ Kraków 2002.
61
niewielkich miąższościach i rozprzestrzenieniu, zawierające wodę lub kurzawkę. Soczewkowa forma tych
utworów wyklucza istnienie ciągłego poziomu wodonośnego w trzeciorzędzie.
Ograniczone rozprzestrzenienie warstw przepuszczalnych, utrudnione warunki krążenia wód i zasilania stref
wodonośnych decydują o tym, że wodonośne strefy w miocenie są mało zasobne w wodę.
2.7. Gleby
Gleby gminy wytworzone są ze skał macierzystych - plejstoceńskich i holoceńskich utworów piaszczystogliniastych. W dolinach obu rzek rolę glebotwórczą odgrywają aluwia rzeczne. Zróżnicowanie skał
macierzystych jest powodem mozaikowości zasobnościowej gleb. Najlepsze są:
- gleby brunatne właściwe z dominującym podtypem gleb brunatnych właściwych wyługowanych i wiązane
z występującymi w oderwanych kompleksach lessami. Nieco mniejsze obszary tych gleb stwierdzano
w obrębie pokryw piaszczysto-pylastych Pogórza Wilamowickiego, gdzie dominującym typem są gleby
bielicowe i płowe. Pod względem gatunkowym są to piaski gliniaste lekkie (często pylaste) i mocne – gleby
te użytkowane są głównie jako grunty orne;
- mady, związane z utworami aluwialnymi teras Wisły i Soły, są bardzo cenne rolniczo, choć zróżnicowane
pod względem produktywności, ponieważ mady w dolinie Soły należą w przewadze do gleb o niepełnym
profilu. Gleby o średniej produktywności, dominują w obszarze użytków zielonych.
Na obszarze objętym zmianą studium przyjętą uchwałą Rady Miejskiej w Brzeszczach Nr V/45/07 z dnia 29
marca 2007 r. występują grunty rolne o niskich klasach bonitacyjnych gleb (klasa V i VI) oraz nieużytki.
Obszar ten nie stanowi dużej wartości jako rolnicza przestrzeń produkcyjna.
Na obszarze objętym zmianą studium na podstawie Uchwały Rady Miejskiej w Brzeszczach Nr VII/54/11 z 28
kwietnia 2011 r występują grunty rolne o niskich klasach bonitacyjnych gleb (klasa V i VI) oraz nieużytki i
grunty zadrzewione. Obszar ten nie stanowi dużej wartości jako rolnicza przestrzeń produkcyjna.
Obszar objęty zmianą studium na podstawie uchwały Nr XXII/255/08 Rady Miejskiej w Brzeszczach z dnia 28
października 2008 roku posiada słabe gleby, tj.: nieużytki, łąki i pastwiska o klasie bonitacyjnej IV i V. Gleby te
nie są glebami chronionymi, zatem nie wymagają uzyskania zgody na nierolnicze wykorzystanie.
Na obszarze objętym czwartą zmianą studium znajdują się łąki, pastwiska oraz rola o klasach bonitacyjnych
II, IIIa, IIIb, IVa. Gleby wymagające uzyskania zgody na nierolnicze wykorzystanie stanowią ponad 50%
powierzchni opracowania.
Z gleb słabszych w gminie występują:
- czarne ziemie, związane z utworami piaszczystymi i wysokim poziomem wód gruntowych, o składzie
piasków słabo gliniastych,
- słabe gleby mineralno-murszowe i mułowo torfowe występują w kompleksach łąk wilgotnych.
Większość powierzchni słabych gleb wykorzystano do założenia stawów hodowlanych.
Po względem klasyfikacji bonitacyjnej dominują powierzchniowo gleby klas III – VI.
Wśród użytków rolnych przeważają grunty orne - około 70% powierzchni, zaś użytki zielone - łąki w dnach
dolin zajmują około 29% powierzchni.
Większość powierzchni gleb gminy podlega ochronie przed wyłączeniem z użytkowania rolniczego.
Chemizm i zawartość metali ciężkich. Ocena chemizmu gleb oparta została na zbiorczym opracowaniu 13,
monitoringu środowiska z obszaru byłego województwa krakowskiego, a po reformie administracyjnej małopolskiego. Przyjmując, iż w ostatnim dziesięcioleciu stan środowiska w kraju ulega poprawie (a także
zmniejszył się zakres stosowania nawozów sztucznych i środków ochrony roślin) można uznać że stan
chemizmu gleb nie uległ pogorszeniu.
Poniżej przedstawiono (wg Woj. Stacji Chemiczno-Rolniczej w Krakowie) podstawowe parametry chemizmu
gleb (w % powierzchni użytków rolnych)
do 4,5
4,6 - 5,5 5,6 - 6,5 6,6 - 7,2
> 7,2
Odczyn gleb (pH)
17
47
35
1
0
% powierzchni użytków rolnych:
Zawartość przyswajalnych pierwiastków pokarmowych roślin uprawnych
klasa zasobności (zawartość)
b. niska niska
średnia wysoka b. wysoka
pierwiastek:
% powierzchni użytków rolnych
fosfor
1
15
18
21
45
potas
4
5
12
9
70
13
Tokarz M., Turzański K. P 1999. Ocena stanu zanieczyszczenia gleb województwa małopolskiego metalami ciężkimi i siarką . Biblioteka
Monitoringu Środowiska Kraków 1999
62
magnez
6
13
54
23
4
Niekorzystne warunki produkcji spowodowane zmniejszoną dostępnością pierwiastków pokarmowych
występują na około 7,3% areału użytków rolnych, przy czym bardzo wyraźne niedobory fosforu i magnezu
stwierdzono odpowiednio na 15 i 13% areału. Porównanie ze średnim rozkładem w województwie wypada
jednak korzystnie – stan zaopatrzenia większości gleb w pierwiastki pokarmowe, zwłaszcza i przyswajalne
formy magnezu i fosforu jest dobry, jednak niedobór magnezu występuje na 19% powierzchni użytków
rolnych.
Zanieczyszczenie metalami ciężkimi. Stopień zanieczyszczenia jest jednym z istotnych elementów oceny
naturalności środowiska przyrodniczego. Jest miernikiem jakości przestrzeni produkcyjnej określającym
możliwość produkcji tzw. zdrowej żywności.
Ocena stanu zanieczyszczenia gleb metalami ciężkimi prowadzona była w latach 1992 - 1999 przez
Wojewódzką Stację Chemiczno-Rolniczą w Krakowie. Wyniki obrazuje zestawienie:
Pierwiastek
Zawartość w ppm:
Min.
kadm
ołów
cynk
nikiel
miedź
1,19
39,10
103,20
17,80
13,30
Max.
Średnia
4,33
202,70
126,00
20,30
27,00
1,88
76,74
117,60
18,56
17,88
0
60,00
80,00
60,00
Procentowy udział gleb w klasach
zanieczyszczenia
I
II
III
IV
60,00
20,00
80,00
20,00
40,00
20,00
20,00
20,00
V
20,00
Zawartość pierwiastka: 0 - naturalna; I - podwyższona; Zanieczyszczenie: II - słabe; III - średnie; IV - silne; V bardzo silne
Według oceny i waloryzacji gleb JUNG w Puławach, w obszarach o podwyższonej zawartości metali ciężkich
w glebach dopuszczalne są wszystkie uprawy polowe z ograniczeniem uprawy warzyw z przeznaczeniem do
spożycia przez dzieci. Wyraźne zanieczyszczenie gleb cynkiem, ołowiem i kadmem wskazuje na wpływ
przemysłowej emisji pyłowo-gazowej. Ponieważ następuje poprawa warunków środowiska (zmniejszenie
zanieczyszczenia powietrza) należy założyć, że stan gleb będzie ulegać poprawie.
Ocena jakości gleb jako podstawowego elementu waloryzacji przyrodniczych uwarunkowań rolnictwa. Według
klasyfikacji IUNG w Puławach, gmina należy do grupy o średniej w województwie wartości wskaźnika
waloryzacji rolniczej przestrzeni produkcyjnej, tzn. są tu korzystne warunki dla gospodarki rolnej. Z wartością
73,9 punktów gmina zajmuje w rankingu wojewódzkim 75 miejsce. (na 183 gminy). Jednak pod względem
przydatności rolniczej - ze względu na stopień skażenia metalami ciężkimi – rzeczywista jakość przestrzeni
produkcyjnej jest zdecydowanie niższa, niż wynika z klasyfikacji.
2.8. Klimat lokalny
Gmina leży w zasięgu umiarkowanie ciepłego piętra klimatycznego, regionu Kotliny Oświęcimskiej,
subregionów den dolinnych oraz wysoczyzn i wyższych teras. Jest to jeden z najcieplejszych regionów
klimatycznych w Kraju, jednak zaznacza się charakterystyczna dla klimatu kotlin znaczna „kontrastowość”
warunków klimatycznych. Przejawia się to m. in. stosunkowo niską temperaturą miesięcy zimowych (średnia
temperatura stycznia – 3,10C). Inne cechy charakterystyczne klimatu gminy:
- stosunkowo wysoka roczna suma opadów kształtująca się w przedziale od 700 - 900 mm,
- dość znaczna ilość burz z gradem, głównie w okresie późnej wiosny i wczesnego lata,
- znaczna liczba dni z umiarkowanym i silnym wiatrem, głównie z kierunków zachodnich oraz wschodnich
i północno-wschodnich, szczególnie w okresie zimowym,
- obszar jest słabo przewietrzany – występuje duża liczba cisz atmosferycznych i wiatrów słabych.
63
W związku niewielkim zróżnicowaniem rzeźby, obszar nie odznacza się wyraźnym zróżnicowaniem
mezoklimatycznym. Większość terenów leży w obrębie mezoklimatu wyższych teras rzecznych o cechach
umiarkowanie korzystnych dla mieszkańców i rolnictwa. Występuje tu jednak skłonność do powstawania
i utrzymywania się niskich inwersji termicznych, sprzyjających koncentracji zanieczyszczeń powietrza
w przyziemnej warstwie powietrza oraz dość silne wypromieniowanie ciepła w godzinach nocnych, z czym
wiąże się skrócenie okresu bezprzymrozkowego oraz tendencja do powstawania mgieł radiacyjnych.
Wyraźnie niekorzystnym mezoklimatem odznaczają się tereny niskich teras Wisły i Soły - o silnej skłonności
do powstawania mgieł, najkrótszym okresie bezprzymrozkowym, nocą silnie wychłodzone, latem w dzień
często przegrzane.
2.9. Środowisko roślinne i zwierzęce
W gminie praktycznie nie ma zbiorowisk roślinnych o charakterze naturalnym. Większość powierzchni zajmują
tereny rolne, zabudowa, tereny przemysłowe. Gmina należy do słabo zalesionych.
Pod względem geobotanicznym, obszar znajduje się w prowincji Niżowo-Wyżynnej Środkowoeuropejskiej
w poddziale A3 Pasa Kotlin Podgórskich, krainie 12 Kotliny Sandomierskiej - okręgu „a” - Oświęcimskim.
Zajmujące pierwotnie wilgotne dna dolin lasy łęgowe zostały zredukowane do pojedynczych szeregów
złożonych z olch lub wierzb, umacniających brzegi koryt cieków. Z powodu swej szczupłości nie prezentują
one znaczących wartości przyrodniczych, odgrywając jedynie pewną rolę krajobrazową.
Spośród naturalnych zbiorowisk roślinnych stosunkowo dobrze, z powodu swych cech użytkowych zachował
się zespół wiklin nadrzecznych na terasach zalewowych w dolinach Wisły i Soły (Salicetum triandro vinimalis)
oraz fragmenty zespołu łęgu wierzbowo-topolowego (Salicetum albo-fragilis) przy korycie Soły. Do zbiorowisk
o znaczniejszej wartości przyrodniczej należą pozostałości bujnej roślinności wodnej z klasy Lamnetea oraz
szuwarowe z klasy Phragmitetea. Brzegi zbiorników wodnych porastają szuwary ze związku Phragmition,
a wyżej na brzegach zbiorowiska turzyc zespołu Caricetum gracilis. Interesujące zbiorowiska roślinne żyją
również w wodach stawów rybnych oraz w starorzeczach Wisły m. in. ze stanowiskami chronionej kotewki –
orzecha wodnego (Trapa natans).
Największe bogactwo florystyczne oraz zróżnicowanie zbiorowisk roślinnych o znacznym stopniu naturalności
siedlisk typowych dla dolin rzek o charakterze pogórskim znajduje się nad Sołą. Zachowały się tu rozległe
powierzchnie dobrze zachowanych, cennych przyrodniczo zarośli łęgowych, które miejscami są w stanie
zbliżonym do naturalnego. Do wybitnie wartościowych, m. in. ze względu na wysoką różnorodność
biologiczną oraz wysokie walory krajobrazowo-przyrodnicze należą łęgi topolowo-wierzbowe Salici
populetum.
Na podstawie badań przyrodniczych14 postulowane jest utworzenie rezerwatu przyrody obejmującego stawy
gospodarstwa rybackiego w Brzeszczach ze względu na znajdujące się tam stanowiska 7 roślin chronionych
i 13 gatunków rzadkich, proponowanych do objęcia ochroną. Spośród przedstawicieli fauny, najliczniejszą
grupą objętą ochroną gatunkową są ptaki wodne, zasiedlające zbiorowiska trzcin i szuwarów. Proponuje się
także ustanowienie użytków ekologicznych obejmujących starorzecza w dolinie Wisły, ze względu na bytujące
tam gatunki roślin chronionych oraz przedstawicieli fauny związanej ze środowiskiem wodnym.
Wśród zbiorowisk łąk kośnych, łąki wilgotne dawniej dominujące na obszarach dolin, obecnie występują
jedynie na małych powierzchniach. Odznaczają się one bogactwem gatunkowym i obecnością roślin rzadkich.
Najbardziej rozpowszechnione są łąki mietlicowe Carici-Agrostidetum caninae. Na pozostałych obszarach,
zajętych niemal bez reszty przez zabudowę, grunty orne, łąki występują nielicznie, należą one do
rajgrasowych Arrhenatheretum medioeuropaeum.
Obszarom zabudowy tradycyjnie towarzyszą zbiorowiska roślinności ruderalnej. Współczesnego obrazu
dzisiejszej szaty roślinnej dopełnia urządzona zieleń przydomowa oraz charakterystyczne dla obszaru okazy
starych drzew – głównie dębów – wzdłuż dróg.
14
Wg. wyników prac dyplomowych wykonanych w AGH oraz Uniwersytecie Śląskim.
64
Obszar zmiany studium podjęty na podstawie uchwały Nr XXII/255/08 Rady Miejskiej w Brzeszczach z dnia
28 października 2008 roku pod względem obecności gatunków fauny i flory jest zróżnicowany. Część obszaru
przykryta nasypem antropogenicznym nie posiada bogatej fauny i flory, część nawet jest pozbawiona
roślinności. Pozostała, południowa część terenu jest biologicznie czynna. Występują tu gatunki roślin
i zwierząt pospolite, charakterystyczne dla nieużytków. W części północnej zadrzewienia stanowią głównie
brzozy i topole, a wzdłuż cieku wodnego o nazwie Młynówka, który pełni rolę korytarza ekologicznego
porastają olchy czarne, wierzby, dęby. Gatunki fauny lub flory występujące tutaj nie podlegają ochronie. Nie
występują w tym terenie jak i w bezpośrednim sąsiedztwie ustanowione przestrzenne formy ochrony przyrody
oraz pomniki przyrody. Nie przewiduje się również projektowanych obszarów objętych ochroną jak również
projektowanych pomników przyrody. Obszar znajduje się poza ustanowionym jak i proponowanym obszarem
Natura 2000. Projektowany obszar eksploatacji złoża jest położony od projektowanych obszarów Natura 2000
w znacznej odległości.
2.9.1. Lasy
Powierzchnia leśna (zalesiona i niezalesiona) łącznie wynosi 558,08 ha, tj. 11,7,1% obszaru gminy. Lasy
podlegają administracji Nadleśnictwa Pszczyna. Lasy Państwowe dysponują ogółem 485,1 ha, niepaństwowe
zajmują 73 ha, tj. około 13,1 % obszaru leśnego. Pod względem zdrowotności drzewostany zaliczone zostały
do 2 strefy uszkodzeń przemysłowych.
Dominującym typem siedliskowym jest las świeży i las wilgotny oraz bór mieszany świeży i wilgotny. Około 40
% drzewostanów złożone jest z sosny i dębu. 10% ogółu zajmuje dąb czerwony. W domieszce rosną brzoza,
buk, modrzew, olsza czarna i jawor. Wyniszczeniu na skutek szkodników i chorób uległy rosnące tu niegdyś
drzewostany świerkowe. Aby zwiększyć zbyt małą lesistość gminy, Nadleśnictwo dąży do wejścia
w posiadanie gruntów porolnych (rolniczo nieprzydatnych) w celu ich zalesienia.
Wszystkie prywatne lasy w gminie są lasami produkcyjnymi. Funkcję wodo- i glebochronną pełnią one
podrzędnie. Rola gospodarcza lasów prywatnych jest ograniczona, o czym świadczy zdecydowana dominacja
drzewostanów w wieku przedprodukcyjnym. Tym niemniej obowiązujący aktualnie operat przewiduje
pozyskanie następujących mas drewna:
- w użytkowaniu rębnym - 662 m3,
- w użytkowaniu przedrębnym - 520 m3,
- płazowiny i nasienniki - 29 m3.
W zakresie hodowli i ochrony lasu przewiduje się:
- zalesienia gruntów na powierzchni 0,60 ha,
-ponowne wprowadzenie upraw leśnych (odnowienia, poprawki, uzupełnienia, podsadzenia) na powierzchni
5,60 ha, ,
- pielęgnację i inne zabiegi ochronne na powierzchni 6,27 ha.
W obszarze objętym zmianą studium na podstawie uchwały Nr XXII/255/08 Rady Miejskiej w Brzeszczach
z dnia 28 października 2008 roku nie ma lasów, jak również użytków leśnych, w rozumieniu przepisów ustawy
o lasach. Występują jednak zadrzewienia o charakterze leśnym. Dla obszaru opracowania nie będzie
wymagane wystąpienie o zgodę na nieleśne i nierolnicze wykorzystanie gruntów leśnych.
2.10. Krajobraz, walory turystyczne
Krajobraz gminy wykazuje niewielkie zróżnicowanie. Podstawową jego cechą wizualną są kontrasty między
bliskim naturalnemu krajobrazem terenów nadrzecznych, zwłaszcza zadrzewień łęgowych w dolinie Soły oraz
starorzeczy w dolinie Wisły z rolniczym i zurbanizowanym krajobrazem układu osadniczego centrum gminy
i obszarami poważnie zdegradowanymi działalnością górniczą. Znaczące wartości krajobrazowe prezentują
stawy hodowlane.
Obszar nie zawiera obiektów szczególnie interesujących lub atrakcyjnych dla turystyki. Przez gminę
przebiega znakowany niebiesko szlak turystyczny „Ewakuacji Więźniów Oświęcimia” (Martyrologii) od
przysiółka Budy – trasą stacja kolejowa Brzeszcze – Brzeszcze centrum – przystanek kolejowy BrzeszczeJawiszowice – Miedźna. Jest on mało uczęszczany a oznakowanie zniszczone.
65
28 października 2008 roku w większości charakteryzuje się przeciętnymi walorami estetycznymi.
Najcenniejszym elementem krajobrazu jest otoczony zielenią nadwodną ciek o nazwie Młynówka. Wraz
z przyległym terenem stanowi on lokalny korytarz ekologiczny i pełni ważną rolę w systemie ekologicznym
gminy. W krajobrazie wyróżnia się również skupisko zadrzewień po stronie zachodniej o charakterze leśnym
/dominujący gatunek brzoza i topola/. Pozostały teren objęty zmianą jest przekształcony przez działalność
człowieka, w szczególności działalność związaną z górnictwem i przemysłem. Stanowiąc w dużej części
nieużytki, tereny podmokłe /część południowa/ oraz hałdy pokopalniane /część północna/ nie posiada
wysokich walorów estetycznych.
2.11 Obszary prawnie chronione – Natura 2000
Na terenie gminy znajdują się trzy obszary prawnie chronione Natura 2000, są to:
1. PLB120004 – Dolina Dolnej Soły,
2. PLH120083 – Dolna Soła,
3. PLB120009 – Stawy w Brzeszczach.
Charakterystyka obszarów Natura 2000:
1). PLB120004 – Dolina Dolnej Soły:
Obszar obejmuje stawy hodowlane, fragment doliny Soły oraz żwirownię użytkowaną w celach rekreacyjnych.
Intensywność produkcji ryb na poszczególnych stawach jest różna. Jeden z kompleksów stawów jest mocno
zarośnięty szuwarami, pozostałe zaś są zupełnie pozbawione szuwarów. Dolina Soły ma tu charakter
naturalnej podgórskiej rzeki, z szerokim kamienistym korytem i fragmentami lasów łęgowych na brzegach.
Rozproszona zabudowa i niewielkie wioski rozmieszczone są pomiędzy kompleksami stawów.
W ostoi występuje co najmniej 13 gatunków ptaków z Załącznika I Dyrektywy Ptasiej, 4 gatunki z Polskiej
Czerwonej Księgi (PCK). W okresie lęgowym obszar zasiedla co najmniej 1% populacji krajowej (C3 i C6)
następujących gatunków ptaków: bączek (PCK), rybitwa białowąsa (PCK), ślepowron (PCK), czernica, perkoz
dwuczuby, sieweczka rzeczna, zausznik; stosunkowo wysoką liczebność (C7) osiągają bąk (PCK) i
krwawodziób.
2). PLH120083 – Dolna Soła:
Obszar obejmuje rzekę Soła na odcinku od mostu drogowego na trasie Kęty – Harszówki Dolne do dolnej
granicy Zespołu Przyrodniczo-Krajobrazowego wraz z czterema użytkami ekologicznymi znajdującego się w
granicach miasta Oświęcim. W jej skład wchodzą stawy hodowlane, fragment doliny Soły z polami uprawnymi
oraz łąkami. Intensywność produkcji ryb na poszczególnych stawach jest różna. Jeden z kompleksów stawów
jest mocno zarośnięty szuwarami, pozostałe zaś są zupełnie pozbawione szuwarów. Dolina Soły ma tu
charakter naturalnej podgórskiej rzeki, z szerokim kamienistym korytem i fragmentami lasów łęgowych na
brzegach. Rozproszona zabudowa i niewielkie wioski rozmieszczone są pomiędzy kompleksami stawów.
Na terenie tym pospolicie występuje kumak nizinny, dla którego rozwoju doskonałe warunki zapewniają liczne
stawy - rozlewiska, ciągnące się wzdłuż rzeki Soły. Kumaki te do rozrodu wykorzystują nie tylko trwałe
stanowiska - stawy, ale również doły powyrobiskowe w rzece, czy też zagłębienia wypełnione wodą, będące
rozlewiskami rzeki. Nie tylko stanowisk jest dużo (kilkadziesiąt) na całej długości obszaru ale w zależności od
warunków pogodowych na stanowisku o wielkości ok. 1 ara może znajdować się kilkadziesiąt kumaków
nizinnych. Kumakom tym często na stanowiskach towarzyszą również licznie występujące traszki
grzebieniasta i zwyczajna.
Stanowiska kumaków nizinnych na tym terenie należą do jednych z liczniejszych na terenie woj.
Małopolskiego. Obszar jest miejscem występowania 5 typów siedlisk wymienionych w Załączniku I Dyrektywy
Siedliskowej, w tym dominujących powierzchniowo łęgów wierzbowo-topolowych, ale znacznie
przekształconych. Ponadto na obszarze tym stwierdzono 7 gatunków zwierząt wymienionych w Załączniku II
Dyrektywy Siedliskowej, w tym 1 gatunek ssaka, 2 gatunki płazów i 3 gatunki ryb. Obszar uzupełnia
reprezentację bolenia, brzanki i głowacza białopłetwego w regionie kontynentalnym.
3). PLB120009 – Stawy w Brzeszczach.
Obszar obejmuje kompleksy stawów hodowlanych w dolinie górnej Wisły. Wisła ma tutaj naturalny charakter,
meandruje i w jej dolinie znajduje się sporo niewielkich starorzeczy.
W ostoi występuje co najmniej 14 gatunków ptaków z Załącznika I Dyrektywy Ptasiej, 5 gatunków z Polskiej
66
Czerwonej Księgi (PCK).
W okresie lęgowym obszar zasiedla co najmniej 1% populacji krajowej (C3 i C6) następujących gatunków
ptaków: bączek (PCK), czapla purpurowa (PCK), rybitwa białowąsa (PCK), ślepowron (PCK), kokoszka,
krakwa, krwawodziób, śmieszka, zausznik; stosunkowo wysoką liczebność (C7) osiąga: bąk (PCK), rybitwa
czarna i perkoz dwuczuby.
W ramach obszaru objętego drugą zmianą studium przyjętej Uchwałą Rady Miejskiej w Brzeszczach Nr
VII/54/11 z 28 kwietnia 2011r nie występują żadne tereny chronione, nie ma tu również żadnych pomników
przyrody. Najbliższe obszary objęte ochroną to leżący w odległości około 0,5 km na wschód Obszar Natura
2000 „Dolina Dolnej Soły” (PLB 120004) i „Dolna Soła” (PLH 120083) oraz znajdujący się w odległości około
1,7 km na północny-zachód Obszar Natura 2000 „Stawy w Brzeszczach” (PLB 120009). Ustala się ochronę
tych terenów na podstawie obowiązujących przepisów.
Tereny objęte czwartą zmianą Studium podjętą na podstawie uchwały IX/71/11 Rady Miejskiej w Brzeszczach
z dnia 21 czerwca 2011 r. znajdują się na obszarze Natura 2000 – Dolina Dolnej Soły (PLB 120004).
Dolina Dolnej Soły to Obszar Specjalnej Ochrony Ptaków (OSO). Obszar obejmuje stawy hodowlane,
fragment doliny Soły oraz żwirownię użytkowaną w celach rekreacyjnych. Zagrożeniem dla tego obszaru są:
zaniechanie lub zmiana użytkowania stawów hodowlanych, likwidacja na stawach wysp, szuwarów i
roślinności wodnej, regulacja Soły i wycinanie zakrzewień nadrzecznych, nielegalna i rabunkowa eksploatacja
żwiru w korycie Soły.
Obszar zmiany studium znajduje się na obrzeżach Doliny Dolnej Soły i nie obejmuje stawów hodowlanych
oraz samej rzeki. Z tego powodu zmiany zagospodarowania przestrzennego wynikające ze studium
nie spowodują wystąpienia wymienionych zagrożeń. Jednak na przedmiotowym obszarze nie należy
podejmować działań wpływających negatywnie na przedmiot ochrony obszaru Natura 2000 i spójność tych
obszarów, a zwłaszcza na:
 siedliska przyrodnicze podlegające ochronie,
 siedliska ptaków stanowiących przedmiot obszaru Natura 2000.
3. Stan i użytkowanie środowiska
3.1. Źródła emisji zanieczyszczeń powietrza
Obszar gminy15 położony jest w rejonie o wysokim wskaźniku emisji zanieczyszczeń (zarówno pyłowych jak
i gazowych). Istnieją tu następujące grupy emitorów:
Emitory:
komunalnobytowe
komunikacyjne
technologiczne
Rodzaj działalności gospodarczej
niezorganizowana i rozproszona emisja zanieczyszczeń z urządzeń
grzewczych obiektów budowlanych
emisja zanieczyszczeń związanych z ruchem pojazdów samochodowych i
zaopatrzeniem w materiały pędne.
emisja z procesów technologicznych, i obiektów użyteczności publicznej,
produkcji rzemieślniczej, obiektów usługowych
Najważniejszym źródłem emisji są instalacje grzewcze. Ten rodzaj emisji jest trudny do ujęcia ilościowego
z powodu niedokładności danych i szacunków. Można jednak przyjąć, że następuje powolne jej obniżanie
w miarę postępu w wymianie źródeł ciepła na niskoemisyjne, jak gaz czy olej opałowy, postępu w technice
grzewczej (wzrost sprawności urządzeń) oraz zmniejszeniu zużycia energii cieplnej (termomodernizacja).
W związku z szybkim wzrostem ruchu samochodowego, staje się on znaczącym, całorocznym źródłem emisji
zanieczyszczeń. Wzrost emisji jest jednak kompensowany obniżeniem toksyczności spalin pojazdów
nowszych generacji oraz zawartości trucizn w materiałach eksploatacyjnych. Również emisja węglowodorów
w stacjach paliwowych jest ograniczona przez stosowanie odsysaczy oparów.
Jednakże, jak wykazują wyniki badań prowadzonych w otoczeniu dróg o podobnym natężeniu ruchu, za
15
wg Raportu o stanie środowiska w województwie małopolskim w 2001 roku
67
ponadnormatywnie zanieczyszczony należy uznać pas o szerokości około 20 m od krawędzi jezdni dróg
wojewódzkich Oświęcim-Pszczyna i Brzeszcze – Łęki.
Głównym emitorem zanieczyszczeń technologicznych jest kopalnia Brzeszcze. Jej zakłady: kotłownia
energetyczna, zakłady przeróbki mechanicznej węgla i stacji przygotowania węgla emitują zanieczyszczenia
pochodzące ze spalania metanu (tlenki węgla i azotu, węglowodory) oraz obróbki mechanicznej węgla (pyły).
Urządzenia zamontowane na emitorach obiektów obróbki węgla mają sprawność ok. 90%. Warunki emisji
określone w decyzji o dopuszczalnej emisji (wydanej w r. 1997) są przez Kopalnię dotrzymywane, nie
zachodzi zatem przekraczanie dopuszczalnego poziomu zanieczyszczeń powietrza powodowane przez
emitory Kopalni w jej otoczeniu.
Metan emitowany jest z Kopalni jako składnik zużytego powietrza wypływającego szybami wentylacyjnymi.
W roku 2000 do atmosfery wydalono ogółem 76,76 mln. m3 CH4. Obniżenie rozmiarów emisji może nastąpić
jako wynik podjęcia i zastosowania nowych technologii odmetanowania złoża. Skutkiem emisji metanu do
atmosfery jest wzrost efektu cieplarnianego.
Źródłem pylenia są gromadzone w okresach letnich zwały węgla – w celu jego ograniczenia zrasza się je
systematyczne wodą, co niemal całkowicie eliminuje pylenie.
Stosunkowo mała jest emisja z innych źródeł typu przemysłowego. Są to bez wyjątku małe zakłady
produkcyjne i usługowe. Nie mogą one powodować wysokich stężeń zanieczyszczeń na większych
obszarach, formalnie nie mogą one także oddziaływać na jakość powietrza bliskiego sąsiedztwa.
3.2. Zanieczyszczenie powietrza
Z raportu o stanie środowiska woj. małopolskiego w r. 2001 wynika, że gmina znajduje się poza silnym
wpływem na stan atmosfery ośrodków miejsko-przemysłowych GOP i Oświęcimia. Świadczy o tym m. in.
niska wartość opadu pyłu (ok. 35 t/km2/rok) występują jednak przekroczenia dopuszczalnych stężeń pyłu
zawieszonego i tlenku węgla oraz zanieczyszczeń specyficznych: benzo-α-pirenu, fenolu i formaldehydu,
mimo poważnego zmniejszenia emisji przez zakłady przemysłowe regionu.
Wynikiem ograniczeń emisji jest zdecydowana poprawa jakości powietrza. W dziesięcioletnim przedziale
czasowym średnioroczne stężenie dwutlenku siarki, tlenku azotu, a przede wszystkim pyłu zawieszonego
zdecydowanie się zmniejszyło. Przyjąć można zatem, iż również w przypadku zanieczyszczeń specyficznych
średnioroczne stężenia są zdecydowanie niższe. Jest to wynik realizacji inwestycji proekologicznych
w większości zakładów przemysłowych regionu.
3.3. Klimat akustyczny
Klimat akustyczny w środowisku rozpatruje się jako sumę wszystkich źródeł fizycznych, występujących na
danym obszarze, zarówno pochodzenia naturalnego jak i antropogenicznego oraz przenikanie hałasu na dany
obszar z innych terenów.
W zależności od sposobu zagospodarowania, w poszczególnych rodzajach terenu obowiązuje dotrzymanie
ustalonych standardów akustycznych.
Zgodnie z podziałem funkcjonalnym terenów, obowiązują dopuszczalne wartości poziomu hałasu
zewnętrznego powodowanego przez różne źródła wg norm ustalonych rozporządzeniem z 13 maja 1998
w sprawie dopuszczalnych poziomów hałasu w środowisku16
Na klimat akustyczny bezpośredniego otoczenia niektórych obiektów Kopalni Brzeszcze ma wpływ emisja
hałasu, której źródłem jest praca sprężarek w kotłowni, zakład przeróbczy Ruch I (praca taśmociągów,
16
Dla terenów gminy mają zastosowanie tabeli norm stanowiących załącznik do rozporządzenia Ministra Ochrony Środowiska, Zasobów
Naturalnych i Leśnictwa z dnia 13 maja 1998 r:
68
przenośników oraz urządzeń stosowanych w technologii wzbogacania (przesiewacze, podawarki). Ponadto
hałas jest emitowany przez wentylatory zainstalowane na szybach wentylacyjnych Andrzej I, II, IV i VI. Wg
danych zakładu, poziom hałasu poza jego terenem jest zgodny z wymogami dzięki zastosowaniu urządzeń
tłumiących oraz przesłon akustycznych (budynki, zadrzewienia izolujące).
Brak informacji o poziomie hałasu generowanego przez źródła usługowe oraz o wynikach ewentualnych
pomiarów. Istotnym problemem może być oddziaływanie na bliskie otoczenie małych zakładów
rzemieślniczych i produkcyjnych, wbudowanych w budynki mieszkalne, lub znajdujących się w bezpośrednim
ich sąsiedztwie. Częstym przypadkiem jest wzrost oddziaływania takich obiektów, związany z rozwojem
działalności lub zmianą jej profilu. Klimat akustyczny terenu położonego w pobliżu dróg o większym natężeniu
ruchu, zwłaszcza dróg wojewódzkich kształtowany jest głównie pod wpływem hałasu komunikacyjnego, który
należy do grupy hałasów najbardziej uciążliwych. Poziom hałasu w otoczeniu dróg zależy przede wszystkim
od:
- natężenia i struktury ruchu,
- parametrów drogi i jej położenia w terenie,
- stanu technicznego drogi,
- poziomu hałasu zewnętrznego pojazdów.
Na odcinkach wymienionych dróg przebiegających przez teren gminy nie prowadzono pomiarów natężenia
hałasu. Za zagrożony ponadnormatywnym hałasem można jednak uznać pas położony w odległości 30 do
50 m od krawędzi jezdni (zależnie od miejscowych warunków) obu dróg wojewódzkich, przy czym
dotrzymanie obowiązujących standardów akustycznych wewnątrz pomieszczeń mieszkalnych od strony drogi
bez specjalnych zabezpieczeń nie będzie możliwe w budynkach przylegających bezpośrednio do linii
rozgraniczającej drogi.
W odniesieniu do innych dróg, można uznać, że dotrzymanie standardów akustycznych będzie możliwe
wewnątrz budynków usytuowanych w odległościach dopuszczalnych dla dróg odpowiednich kategorii.
W bezpośrednim sąsiedztwie obszaru zmiany studium podjętego uchwała Nr XXII/255/08 Rady Miejskiej
w Brzeszczach z dnia 28 października 2008 roku nie ma istniejących terenów akustycznie chronionych.
Jednak w sąsiedztwie obowiązujące studium przewiduje lokalizację zabudowy mieszkaniowej jednorodzinnej.
Zabudowa mieszkaniowa znajduje się także po drugiej stronie drogi wojewódzkiej oraz w kierunku północno –
wschodnim. Częściowo istniejące zadrzewienia oddzielają istniejącą zabudowę od obszaru projektowanej
działalności górniczej.
3.4. Gospodarka odpadami komunalnymi
Prowadzona jest na podstawie uchwały Rady Gminy w sprawie szczegółowych zasad utrzymania czystości
i porządku w gminie.
Do gromadzenia odpadów komunalnych wymagane jest stosowanie typowych pojemników (co najmniej jeden
na rodzinę). Posiadanie pojemników na odpady i dokumentowanie ich usuwania obowiązuje również
podmioty gospodarcze.
Na podstawie uchwały wywóz odpadów powierzono firmie, która zawiera indywidualne umowy z właścicielami
posesji i podmiotami gospodarczymi. Częstotliwość wywozu ustalona jest odpowiednim harmonogramem.
Do realizacji miejskiego składowiska odpadów komunalnych, które powstało na terenie byłego osadnika wód
popłuczkowych, wykorzystano skałę płonną wydobywaną z Kopalni. Skała płonna używana jest również do
wykonywania przekładek technologicznych na wysypisku.
Utrzymanie możliwie długiego okresu składowania oraz obowiązujące w tym zakresie przepisy wymagają
wprowadzenia segregacji odpadów u źródła ich powstania, poprzez segregację dokonywaną bezpośrednio
u producenta czyli w posesjach lub u odbiorcy oraz poprzez umieszczenie odpowiednich pojemników do
segregacji odpadów w miejscach publicznych.
3.5. Kopalnia Brzeszcze i jej oddziaływanie na środowisko17
17
wg Ocena oddziaływania KWK „Brzeszcze” na środowisko, oprac. PTHU „Karbo-Techmex”, Katowice 1995.
69
Kopalnia Brzeszcze jest najważniejszym obiektem gospodarczym gminy, w poważnym stopniu decydującym
o warunkach bytu mieszkańców i wywierającym istotny wpływ na większość elementów jej środowiska.
Jest to kopalnia głębinowa z jednym ruchem produkcyjnym (drugi ruch - Jawiszowice zlikwidowano), ze
znacznymi zasobami perspektywicznymi złoża, udostępnionymi 8 szybami. Prowadzona dotychczas
eksploatacja górnicza pokładów węgla odbywała się systemem ścianowym z zawałem stropu, a w niewielkim
tylko stopniu, do 1994 r., z podsadzką pneumatyczną suchą. Głębokość eksploatacji wynosiła od 360 do
740 m.
Kopalnia posiada udokumentowane zasoby przemysłowe węgla w ilości 145,0 mln. Mg. Wielkość ta zapewnia
przy obecnym poziomie wydobycia dalszą, ponad 37-letnią żywotność zakładu. Aktualne plany zakładają do
r. 2010 wydobycie średnioroczne w wysokości około 2,25 mln t.
Projektowana eksploatacja górnicza będzie prowadzona w warstwach orzeskich, rudzkich oraz siodłowych
i swym zasięgiem obejmie około 65 % powierzchni obszaru górniczego.
Cała ilość wydobytego węgla kierowana jest do zakładu mechanicznej przeróbki węgla a następnie
sprzedawana na cele energetyczne i ciepłownicze, również odbiorcom indywidualnym. W okresach letnich zmniejszonego zapotrzebowania, węgiel jest gromadzony na zwałach.
Maksymalne ilości węgla jakie mogą być zgromadzone w tych miejscach (Ruch I i II) wynoszą odpowiednio
230 100 t. Pojemności te z reguły nie są wykorzystywane.
Kopaliną towarzyszącą złożu węgla jest metan.
Wg stanu rozpoznania na dzień 1.01.2001 r. zasoby metanu wynoszą 2617,6 mln.m3 w przeliczeniu na czysty
gaz. Część gazu jest ujmowana systemami odmetanowania na dole i wykorzystana gospodarczo. Większość
gazu sprzedawana jest firmie Synthos S.A. w Oświęcimiu. Niewielkie ilości gazu wykorzystywane są do
opalania kotłów w kotłowni kopalnianej (eksploatowanej przez Nadwiślańską Spółkę Energetyczną).
W roku 1992 kopalnia zawarła spółkę joint-venture z firmą Mc Cormick Ressources z Texasu USA na
eksploatację metanu otworami z powierzchni, a także odmetanowanie dziewiczych partii złoża. Przewiduje się
wdrożenie technologii odmetanowania złoża, które pozwolą zwiększyć uzysk metanu i ograniczyć jego emisję
do atmosfery.
3.5.1. Podejmowane działania ochronne.
Siedem szybów wraz z obiektami przemysłowymi na powierzchni oraz łączącymi je na poszczególnych
poziomach wydobywczych i wentylacyjnych głównymi przekopami, chronione są filarami ochronnymi. Filary
wyznaczano kolejno, w miarę postępów eksploatacji podziemnej.
Oprócz szybów głównych i wentylacyjnych chronione są obiekty powierzchniowe: rzeki Wisła i Soła, szlak
kolejowy Trzebinia - Oświęcim - Czechowice Dziedzice, osiedle mieszkaniowe w Brzeszczach, kościół
parafialny w Brzeszczach oraz halę sportową.
Miejska oczyszczalnia ścieków zabezpieczona jest na III kategorię szkód górniczych i nie chroniona filarem.
Projektowana eksploatacja zapewnia wskaźniki deformacji nie przekraczające jej odporności.
Obiekty kubaturowe, zlokalizowane w obrębie terenu górniczego, mają odporność kategorii I - IV określoną
dla wsi Przecieszyn, Skidzin, Rajsko i Wilczkowice oraz miasta Brzeszcze. Do oddziaływania eksploatacji
górniczej przystosowano również drogi i bocznice kolejowe oraz sieci infrastruktury technicznej. Do skutków
eksploatacji górniczej przystosowuje się wały powodziowe Wisły.
Największym obiektem wodnym jest zbiornik retencyjno-dozujący wód słonych „Brzeszcze” zlokalizowany
przy zachodniej granicy obszaru górniczego. Jego zadaniem jest ochrona wód Wisły przed nadmiernym
zasoleniem, posiada on pojemność użytkową około 1,15 mln.m3 przy powierzchni 7,5 ha (średnia głębokość
ok. 15 m), dopływ około 8 tys.m3 zasolonych wód dołowych na dobę. Wody kopalniane doprowadzane są do
zbiornika z Ruchu I kolektorem  800 mm, z Ruchu II (w likwidacji) rurociągiem  300 mm.
Obiekt posiada obwałowania wykonane z karbońskiej skały płonnej, które zostały zrekonstruowane w latach
70
1986 - 90, celem zapewnienia odporności odpowiadającej III kategorii szkód górniczych. Aktualny stan
techniczny obwałowań jest dobry.
Prócz dwóch cieków wodnych (Młynówka i pot. Różany), których koryta przystosowano do przejścia terenów
zapadliskowych przez poprowadzenie ich na nasypach, aby nie dopuścić do powstania zalewisk
powierzchniowych, wybudowano sieć rowów odwadniających.
Na obszarze górniczym Kopalni znajduje się 39 zbiorników wodnych - 27 stawów hodowlanych, 4 zbiorniki
przemysłowe, 7 wyrobisk po eksploatacji żwiru nad Sołą i zalewisko w trakcie likwidacji w niecce
poeksploatacyjnej F. Obiekty te częściowo są podpoziomowe, w części natomiast posiadają obwałowania
wykonane na ogół z rodzimych gruntów mineralnych.
Istniejące zalewiska powierzchniowe, mają charakter podpowierzchniowy - planowana jest ich rekultywacja i
zagospodarowanie. Prócz nich na obszarze górniczym są rejony pozbawione możliwości grawitacyjnego
odprowadzania wód opadowych – gdzie umieszczono pompownie. Są to:
1. w Brzeszczach rejony :
 Ogródków działkowych przy ul. Nosala, zlewnia 0,42 km2, 3 pompy o wydajności łącznie 300 m3/h.,
 ul. Bugaj,
 ul. Sobieskiego, zlewnia 1,19 km2, 2 pompy - 240 m3/h.
 ul. Nazieleńce, zlewnia 0,5 km2, 3 pompy - 800 m3/h.
 ul. Kolonowej,
 ul. Polnej
2. w Przecieszynie rejony :
 ul. Graniczna, zlewnia 0,54 km2, - 280 m3/h. Pompuje do rowu F17.
 ul. Wyzwolenia, zlewnia 0,80 km2, 3 pompy - 900 m3/godz. Pompownia przejmuje również dopływ
wody przepompowywanej rowem F17 z pompowni przy ul. Granicznej .
3. Rejon Skidzinia, ul. Cicha, zlewnia 0,5 km2, 2 pompy - 160 m3/h. ,
4. Rejon Skidzinia, ul. Wypoczynkowa , zlewnia 0,5 km2, 2 pompy - 70 m 3/h.
5. w Wilczkowicach rejony:
 ul. Kolonia
 stawu “Sazan”
6. w Jawiszowicach w rejonie ul. Janowiec
Pompownie w stopniu wystarczającym spełniają swoją funkcję.
Działalność przemysłowa kopalni powoduje wytwarzanie ścieków bytowych w ilości średnio - 97 m3/dobę.
Ścieki od wielu lat odprowadzane są do Miejskiej Oczyszczalni Ścieków Tychy, Oddział Brzeszcze skąd po
oczyszczeniu zrzucane są do Wisły.
3.5.2. Odpady kopalniane - wykorzystanie i wpływ na środowisko
Głównym odpadem powstającym w wyniku działalności przemysłowej Kopalni „Brzeszcze” jest karbońska
skała płonna.
Całość wydobytego kamienia Kopalnia wykorzystuje do likwidacji niecek bezodpływowych, robót inżynierskich
i budowy obwałowań.
Ilość skały płonnej wydobywanej na powierzchnię wraz z węglem wyniosła:
w roku 1998 - 1 329 776 t,
w roku 1999 - 1 066 030 t,
w roku 2000 - 717 424 t.
Wyraźny spadek ilości wydobywanej skały płonnej wynika z rezygnacji z eksploatacji silnie
zanieczyszczonych pokładów zawierających przerosty lub o niekorzystnych warunkach górniczych - Kopalnia
zrezygnowała z eksploatacji pokładów o małej miąższości (1,20 - 1,30 m). Spadek ilości kamienia wiąże się
71
także ze zmianą modelu wydobycia planowanego do 2010 r.
Wyniki badań skały płonnej wykazują że nie zawiera ona zanieczyszczeń w ilościach większych niż
dopuszczalne, ani nie jest promieniotwórcza.
Aktualnie najwięcej skały płonnej wykorzystuje się do likwidacji zalewiska „F” i niwelacji przyległych terenów.
Zalewisko to, o pojemności przed zasypaniem około 85 000 m3, powstało w bezodpływowej niecce
obniżeniowej na południe od zbiornika retencyjno-dozującego wód słonych.
Sposoby wykorzystania odpadów. Do r. 2014 roku skałą płonną wypełniane będzie zalewisko w Łężniku („F”).
Teren ten będzie zrekultywowany i zagospodarowany rolniczo. Wypełnianie zalewiska „G” oraz niecek
obniżeniowych w Przecieszynie (łącznie ok. 41,5 ha) potrwa do r. 2004.
W przyszłości sposób wykorzystania skały płonnej zasadniczo się nie zmieni. Będzie ona nadal
wykorzystywana gospodarczo, głównie do likwidacji szkód górniczych powstałych na powierzchni terenu.
Odpady górnicze będą także stosowane do rekultywacji terenu po zwałowiskach przy szybach Andrzej III i IV
oraz na przekładki technologiczne miejskiego wysypiska odpadów komunalnych.
Projektowaną do 2010 r. eksploatację górniczą tak rozłożono w czasie i przestrzeni, by nie spowodować zbyt
dużych szkód na powierzchni i nie utrudniać nadmiernie możliwości normalnego użytkowania terenów.
Wpływy projektowanej eksploatacji nie spowodują wystąpienia szkód, które zagrażałyby bezpieczeństwu
mieszkańców, bądź wyłączały z użytkowania urządzenia infrastruktury technicznej, a w razie ich
sporadycznego wystąpienia szkody mają być usuwane w trybie awaryjnym.
Podstawowe w zakresie ochrony powierzchni będzie sprawne usuwanie uszkodzeń w budynkach i uzbrojeniu
terenu. Aby usprawnić odwodnienie centralnej części O.G. ma być uruchomiona nieczynna przepompownia
w rejonie ogródków działkowych oraz przeprojektowane odwodnienie tego terenu.
Koszt ochrony powierzchni wyniósł w 2001 roku około 3,98 zł na 1 tonę wydobycia.
4. Zagrożenia dla środowiska
4.1. Źródła zagrożeń
Zagrożenia wynikające z prowadzonej na obszarze gminy działalności górniczej dotyczą eksploatacji złóż
karbońskiego węgla kamiennego w Kopalni Brzeszcze i eksploatacji zasobów kruszywa naturalnego
w czwartorzędowych utworach aluwialnych doliny Soły prowadzonej przez prywatne podmioty gospodarcze.
4.1.1. Działalność górnicza
Kopalnia Brzeszcze.
Szkody górnicze. Eksploatacja złoża węgla kamiennego w obszarze górniczym „Brzeszcze II” wiąże się
z powstawaniem odkształceń poziomych i obniżeń terenu, zmianami warunków hydrogeologicznych
w górotworze i na powierzchni, wydobywaniem się metanu, emisją zanieczyszczeń i hałasu.
Uwarunkowaniem najbardziej znaczącym dla gospodarki przestrzennej gminy (spośród innych, opisanych
w rozdziałach) wynikającym z prowadzonej na jej obszarze działalności górniczej, jest oddziaływanie na stan
powierzchni ziemi.
Maksymalne obniżenia terenu w przeciągu lat 1998 - 2000 wyniosły około 2,5 m. Ujawniły się one niemal
wyłącznie w postaci łagodnych niecek a parametry deformacji dotychczas nie przekroczyły wartości
dopuszczalnych dla IV kategorii terenów górniczych. Jedyny wyjątek stanowi eksploatacja w roku 1995, która
spowodowała wystąpienie na powierzchni deformacji nieciągłych - pęknięć gruntu, z przesunięciem pionowym
około 0,30 m. Powstanie tych deformacji wiązało się z brakiem nadkładu trzeciorzędowego oraz
niekorzystnym usytuowaniem eksploatacji w stosunku do budowy górotworu.
Od 1994 r. na obszarze eksploatacji nie wystąpiły wstrząsy górnicze.
72
Wpływy dotychczasowej eksploatacji górniczej zaznaczyły się przede wszystkim w obiektach kubaturowych,
sieci urządzeń podziemnych, szlaku PKP oraz powstawaniem zalewisk powierzchniowych. W okresie lat 1994
- 97 uszkodzonych zostało 600 obiektów kubaturowych, (z czego za 40 obiektów wypłacono odszkodowanie).
W sieci uzbrojenia podziemnego wystąpiło 80 awarii na długości około 9,0 km, przy czym 80% awarii ujawniło
się w sieci wodociągowej. Uszkodzenia nawierzchni dróg naprawiono na odcinku około.1,3 km oraz
podniesiono niweletę torów na szlaku PKP relacji Trzebinia-Czechowice Dziedzice. Kopalnia wypłaciła
odszkodowanie za szkody górnicze w uprawach rolnych na powierzchni około 180,6.ha.
W wyniku ujawniania się wpływów dotychczasowej eksploatacji na powierzchni powstały :
- podmokłe obniżenia terenu w rejonie Przecieszyna, które zostały zasypane karbońską skałą płonną
i zrekultywowane;
- obniżenia wałów Młynówki w Skidziniu - nadsypane i zmodernizowane;
- poszerzone zalewisko „F”, które w części zlikwidowano przez zasypanie karbońską skałą płonną (dalsza
likwidacja w toku);
- obniżenie się północnej części Skidzinia i Wilczkowic co spowodowało lokalne zawodnienie piwnic i gruntów.
Powstałe uszkodzenia w stawach hodowlanych i rowach odwadniających likwidowano poprzez rekonstrukcję
i nadsypywanie obwałowań oraz regulację dna rowów dla przywrócenia właściwych spadków hydraulicznych.
Zagrożenia wodne. Zgodnie z obowiązującymi kryteriami złoże węgla kamiennego kopalni „Brzeszcze”
zostało zaliczone w całości do I stopnia (najniższego) zagrożenia wodnego. W kopalni nie występuje
zagrożenie ze strony wód i cieków powierzchniowych. Istniejące źródła zagrożenia nie wymagają ustalenia od
nich filarów bezpieczeństwa .
W ogólnym dopływie wody słodkie stanowią średnio 62% i są w całości zagospodarowane przez Kopalnię.
Wody słone stanowią 38% - odprowadza się do zbiornika retencyjno-dozującego, skąd zrzucane są do Wisły
w okresach wysokich stanów wody, by zapewnić, zgodnie z pozwoleniem wodnoprawnym utrzymanie jej wód
w II klasie czystości tj. stężeń chlorków 200 mg/m 3 i siarczanów 300 mg/m3. Ładunek soli zrzucanych do
Wisły wynosi średnio 67 ton/dobę.
Wg badań18, odprowadzane do Wisły wody dołowe nie zagrażają podwyższeniem promieniotwórczości wód
rzeki. W wodach pompowanych z kopalni nie stwierdzono przekroczeń dopuszczalnych stężeń izotopów radu.
Osady wytrącane z wód zawierają podwyższone stężenia izotopów radu, nie przekraczające jednak normy 60
kBq/kg. W rejonach akumulacji osadów o podwyższonej promieniotwórczości, badania promieniotwórczości
gamma wykazały jedynie nieznaczne przekroczenia poziomu tła. Do roku 2010 nie przewiduje się zmian
stopnia zagrożenia wód i osadów promieniotwórczością oraz produktami rozpadu radonu. Ryzyko poważnych
awarii. Wiąże się z zagrożeniami związanymi z eksploatacją górniczą. Źródłem stałego zagrożenia jest m. in.
częściowo nadpoziomowy zbiornik wód słonych – potencjalne zagrożenie dla wód Wisły w przypadku
niekontrolowanego zrzutu dużej objętości wód słonych. Potencjalnym źródłem awarii są też obszary objęte
podziemną eksploatacją górniczą, gdzie istnieje niewielkie prawdopodobieństwo poważniejszych tąpnięć.
4.1.2. Wpływ na środowisko projektowanej eksploatacji górniczej.
Eksploatacja pokładów węgla prowadzona będzie systemem ścianowym z zawałem stropu. Maksymalne
osiadania powierzchni terenu w okresie lat 2001 - 2010 wyniosą:
- 2,5 m w rejonie południowo-wschodnim,
- 5,5 m w rejonie szybu Andrzej VI przeznaczonego do likwidacji,
- 3,0 m w rejonie zachodnim.
Odkształcenia poziome nie przekroczą wartości dopuszczalnych dla IV kategorii szkód górniczych.
Projektowana eksploatacja spowoduje zakłócenia w funkcjonowaniu i użytkowaniu powierzchni oraz obiektów
tam zlokalizowanych.
Obiekty kubaturowe. W zasięgu wpływów do r. 2005 znajduje się 2184 obiektów, w tym:
- 1015 budynków posiadających odporność większą od przewidywanej kategorii odkształceń,
18
wg. opracowania Kompleksowa analiza zagrożenia radiacyjnego w Kopalni Brzeszcze – Opr. Gł. Inst. Górnictwa
73
- 741 obiektów o odporności równej przewidywanej kategorii odkształceń,
- 396 obiektów o odporności o jedną kategorię mniejszą od przewidywanych odkształceń,
- 30 obiektów o odporności mniejszej o dwie kategorie od przewidywanej kategorii odkształceń,
- 2 obiekty o odporności o trzy kategorie mniejszej od przewidywanej kategorii deformacji terenu.
W trakcie ujawniania się wpływów górniczych stosowana będzie profilaktyka:
- w obiektach budowlanych, których odporność jest mniejsza o 1 kategorię od przewidywanych odkształceń
terenu, będzie prowadzona obserwacja stanu technicznego,
- dla obiektów o odporności mniejszej o 2 lub 3 kategorie opracowane będą orzeczenia konstrukcyjnobudowlane i podjęte działania profilaktyczne.
W przypadku uszkodzeń stwarzających zagrożenie dla użytkownika, naprawy wykonane będą w trybie
awaryjnym.
W sieciach infrastruktury technicznej przewiduje się możliwość awarii, szczególnie na odcinkach starszych,
nie przystosowanych do przejęcia wpływów eksploatacji górniczej. Również w sieciach nowszych mogą
nastąpić sporadyczne awarie.
W sieci energetycznej, pomimo jej niskiej odporności do tej pory nie stwierdzono awarii.
Sieć wodociągowa jest uodporniana na deformacje. Natomiast w miarę występowania awarii kanalizacji,
korygowane będą jej spadki.
Cieki i zbiorniki wodne. Do r. 2010 nie przewiduje się wpływów na koryta Soły i Wisły. Prawobrzeżny wał
Wisły, od ul. Pszczyńskiej do końca zbiornika retencyjno-dozującego zabezpieczony jest na odkształcenia kat.
III i powinien przejąć wpływy eksploatacji. Eksploatacja mająca wpływ na odcinek wału na północ od zbiornika
będzie prowadzona w uzgodnieniu z użytkownikiem wałów.
Nastąpią zakłócenia grawitacyjnego przepływu wody w potoku Różany i Młynówce w rejonie ul. Siedliska;
przewiduje się rozwiązanie problemu skrzyżowania cieków oraz bieżące prace zabezpieczające przywrócenie spadków hydraulicznych i nadsypanie obwałowań, alternatywnie lokalizację zbiornika wodnego
po eksploatacji kruszywa naturalnego. Eksploatacja w rejonie zbiornika retencyjno-dozującego wywoła
odkształcenia nie przekraczające jego odporności. Natomiast przewidywane obniżenia osiągną około 3,0 m.
Niezbędne będzie wyprofilowanie dna i nadsypanie części obwałowania w celu utrzymania funkcjonalności
zbiornika.
Wpływy projektowanej eksploatacji na stawy hodowlane mają być usuwane przez lokalne wzmacnianie
i nadsypywanie obwałowań. Obniżenia terenu spowodowane eksploatacją górniczą mogą spowodować
wystąpienie podmakań terenu a nawet jego lokalnego zalania – dotyczy to rejonu szybu Andrzej VI,
zachodniej części Przecieszyna i obszaru położonego na zachód i północny zachód od linii kolejowej
Oświęcim - Czechowice. Stosowana będzie profilaktyka - od rowów melioracyjnych do pompowni polowych.
Drogi kołowe i linie kolejowe. Eksploatacja górnicza spowoduje deformację na odcinku około 4,4 km dróg.
Przewiduje się konieczność usuwania szkód na szlaku PKP Trzebinia - Czechowice Dziedzice oraz bocznicy
KWK „Brzeszcze”.
Tereny rolne i leśne. W zasięgu projektowanej do r. 2010 eksploatacji górniczej mogą wystąpić okresowe
podtopienia gruntów – w lasach na powierzchni ok. 150 ha i na ok. 700 ha użytków rolnych
4.1.3. Eksploatacja zasobów kruszywa naturalnego
Eksploatacja zasobów kruszywa naturalnego powoduje daleko idące, stopniowe przekształcanie krajobrazu.
W miejsce zadrzewień łęgowych niskiej terasy Soły, o dużej wartości przyrodniczej, zarówno ze względu na
znaczną zasobność gatunkową jak i element systemu przestrzennych powiązań ekologicznych powstają
zbiorniki wodne, często o dużej powierzchni, wypełniające wyeksploatowane wyrobiska. Mają one znaczną
głębokość i przeważnie dość wysokie i strome brzegi.
Możliwość przyszłego wykorzystania gospodarczego tych akwenów, będzie dość ograniczona, ze względu na
ich kształty i powierzchnię. Projekty górnicze eksploatacji w niewielkim jedynie stopniu i w sposób czysto
formalny uwzględniają perspektywę i potrzeby przyszłego zagospodarowania - co m.in. wynika z wymogu
74
prawa górniczego i geologicznego, nakazującego pełne wykorzystanie zasobów złoża.
Jednym z istotnych mankamentów tak powstałej grupy akwenów, odróżniających je od naturalnych systemów
wodnych będzie brak powiązania ich w jeden połączony system wodny. Wytworzenie takiego systemu
mogłoby z jednej strony umożliwić lepsze wykorzystanie gospodarcze zasobów wód, z drugiej zaś poważny
wzrost atrakcyjnosci rekreacyjnej akwenów.
W istocie jest to więc, kosztem doraźnej korzyści ekonomicznej (dochody ze sprzedaży kruszyw,
z odsprzedaży działek pod eksploatację, podatków, opłat koncesyjnych), dokonuje się przekształcenie
krajobrazu gminy, którego racjonalne zagospodarowanie przynoszące wymierne korzyści ekologiczne
(i ekonomiczne) wymaga dużych nakładów.
Odnośnie obszaru zmiany studium przyjętych Uchwałami Rady Miejskiej w Brzeszczach o nr:
- V/45/07 z dnia 29 marca 2007r. oraz zmiany studium przyjętą Uchwałą Rady Miejskiej w Brzeszczach
- VII/54/11 z dnia 28 kwietnia 2011r.,
- IX/71/11 z dnia 21 czerwca 2011 r.
przewiduje się, że eksploatacja udokumentowanych złóż kruszywa naturalnego „Przecieszyn II”, „Przecieszyn
III” oraz „Rajsko 2” na tym obszarze nie będzie się wiązała z istotnymi zagrożeniami dla środowiska.
Eksploatacja ta odbywać się będzie zgodnie ze szczegółowymi ustaleniami zawartymi w Projekcie
zagospodarowania złoża oraz w Planie ruchu zakładu górniczego, w których to dokumentach będą musiały
być spełnione wymagania przepisów odrębnych dotyczące ochrony środowiska. Poprzez zastosowanie
odpowiedniego standardu technologicznego eksploatacji złoża a także odpowiednich zabezpieczeń
i ograniczeń ustalonych w w/w dokumentach, jak również w ustaleniach niniejszej zmiany studium oraz
w ustaleniach późniejszego planu miejscowego, eksploatacja ta nie powinna mieć negatywnego wpływu na
stan środowiska w rejonie obszaru objętego zmianą studium.
Najistotniejszym zagrożeniem dla środowiska może być w tym przypadku okresowa degradacja krajobrazu
i dewastacja zasobów przyrodniczych na obszarze objętym eksploatacją. W szczególności dotyczy to
istniejącej grupy drzew określonej na Planszy nr 3 – „Synteza uwarunkowań zagospodarowania
przestrzennego gminy – Warstwa 1 – ujednolicona forma rysunku”. Zagrożenie to ma charakter przejściowy,
bowiem prowadzona na bieżąco rekultywacja wyrobiska powinna doprowadzić do przywrócenia harmonii
krajobrazowej obszaru, a ubytek istniejącej zieleni powinien być zrekompensowany poprzez realizację
odpowiedniego programu zadrzewień.
Spośród innych potencjalnych zagrożeń związanych z eksploatacja złoża należy wymienić:
- hałas związany z pracą sprzętu, który dotyczyć może terenów położonej w pobliżu zabudowy
mieszkaniowej znajdującej się około 40m na północny-wschód od granicy złoża (zabudowa wsi
Wilczkowice) oraz około 110m na południowy-zachód od granicy złoża (zabudowa wsi Przecieszyn).
Poziom hałasu w tych terenach zgodnie z wymaganiami przepisów odrębnych nie może przekroczyć
wymaganych na podstawie tych przepisów norm, które muszą być dotrzymane poprzez zastosowanie
odpowiednich rozwiązań i zabezpieczeń na terenie górniczym,
- zanieczyszczenie powietrza atmosferycznego, w tym zapylenie. To zagrożenie powinno być znikome,
bowiem zakłada się, że eksploatacja żwiru odbywać się będzie głównie metodą basenową, spod
powierzchni wody i przy użyciu niewielkiej ilości sprzętu specjalistycznego,
- zanieczyszczenie powierzchni ziemi i wód gruntowych substancjami ropopochodnymi (olej napędowy)
związanymi z pracą i ewentualną awarią sprzętu. Wymagania wobec przedsiębiorcy dotyczące ochrony
środowiska przed takim zagrożeniem, określają odpowiednie przepisy odrębne,
- zanieczyszczenie dróg miejskich, w szczególności ul. Wyzwolenia, w związku z transportem urobku
kopalnianego i wynikające stąd zagrożenie dla bezpieczeństwa ruchu samochodowego i życia ludzi. To
zagrożenie należy wyeliminować poprzez zastosowanie odpowiednich zabezpieczeń na terenie kopalni.
- zaburzenie istniejących stosunków wodnych, w tym zagrożenie dla sąsiadujących ze złożem potoków
Różanego i Młynówki, a także dla obwałowania Młynówki. W tym zakresie wymagane jest wprowadzenie
odpowiednich stref ochronnych wyłączonych z eksploatacji kruszywa.
4.1.4. Inne rodzaje pozarolniczej działalności gospodarczej
Analizując warunki lokalne ukształtowania i zagospodarowania terenu można się spodziewać:
75
- lokalnych przekroczeń norm dopuszczalnego opadu pyłu, stężenia pyłu zawieszonego i dwutlenku siarki
w sezonie grzewczym, kiedy o warunkach aerosanitarnych stanowi tzw. niska emisja ze źródeł
komunalnych (paleniska domowe),
- zanieczyszczeń komunikacyjnych – w pasach wzdłuż obu dróg wojewódzkich - jednakże, jak wynika z
danych literaturowych ewentualne przekroczenia dopuszczalnych stężeń mogą występować jedynie w
pasie drogowym,
- lokalnie przekroczenia wartości dopuszczalnych mogą wystąpić w pobliżu emitorów lokalnych (kotłownie,
szklarnie),
- lokalnymi potencjalnymi źródłami awarii są stacje paliw i magazyny produktów ropopochodnych.
Gmina Brzeszcze zalicza się do obszarów o średnim stopniu uprzemysłowienia, jednakże obok zakładów
zatrudniających większą liczbę osób, istnieje szereg mniejszych podmiotów gospodarczych, które są, lub
mogą znacząco oddziaływać na środowisko najbliższego otoczenia:
- hałaśliwe - zakłady blacharstwa samochodowego, warsztaty naprawcze, stolarnie,
- zanieczyszczające powietrze - prócz kotłowni grzewczych - szklarnie, masarnie, piekarnie,
motoryzacyjne, ślusarskie (spawanie).
Do obiektów mogących znacząco oddziaływać na bliskie otoczenie należy zaliczyć także większe obiekty
handlowe, zwłaszcza handlu hurtowego i stacje paliw, z powodu ruchu transportowego, pylenia itp. Okresowo
takimi obiektami mogą też być placówki oświatowe i obiekty sportowe.
4.1.5. Tereny zalewowe (zagrożenie powodziowe i podtopienia)
Głównym źródłem zagrożenia powodziowego na terenie gminy są Wisła i Soła. Istniejące obwałowania Wisły
umożliwiają przeprowadzenie międzywalem spiętrzonych wód fali powodziowej, której szczytowa objętość
przepływu odpowiada prawdopodobieństwu wystąpienia Q = 1% (woda stuletnia). Soła posiada jedynie
fragmentaryczne obwałowania. na odcinku od km 13+800 do km 14+500. Zalanie terenów poza
obwałowanym korytem obu rzek może nastąpić:
- w przypadku wystąpienia wielkiej wody o prawdopodobieństwie mniejszym niż 1% - zagrożenie dotyczy
terenów niskiej terasy obu rzek w przypadku awarii (rozmycia) wału Wisły podczas przejścia fali
powodziowej,
- w przypadku awarii zapór (Goczałkowice lub kaskada Soły).
Wg dostępnych danych19 w dwóch pierwszych przypadkach, zalew może objąć cały obszar niskich teras
Wisły i Soły. Dane dotyczące skutków awarii zapór nie są ogólnie dostępne.
Dla odcinka doliny Soły tworzącego wschodnią granicę gminy brak aktualnych i potwierdzonych wynikami
badań informacji na temat zasięgu zalewu wodami powodziowymi o Q = 1%.
Szkody powodziowe mogą wystąpić również na małych ciekach odwadniających gminę. Najbardziej
znaczącym uwarunkowaniem jest oddziaływanie od dawna prowadzonej eksploatacji górniczej której
skutkiem jest obniżenie niektórych terenów nawet o kilkanaście metrów i pozbawienie ich możliwości
naturalnego odpływu nadmiaru wód. W Dokumentacji określającej warunki hydrogeologiczne określono
stopień zagrożenia terenów położonych w obszarze górniczym ze strony katastrofalnych powodzi oraz
przypadków awarii zbiorników wodnych:
Główne cieki odwadniające obszar gminy – Młynówka i Różany mogą stanowić zagrożenie w przypadku
rozmycia obwałowań, utraty drożności przepustów w Przecieszynie i Wilczkowicach lub zniszczenia przez
wody powodziowe Soły jazu w Bielanach regulującego przepływy Młynówki.
W depresyjnych nieckach obniżeniowych powstałych w wyniku działalności górniczej, w przypadku awarii
pomp odwadniających może dojść do ich czasowego zalania (w większości są to ogródki działkowe) lub
podtopienia znajdujących się w ich zasięgu nieruchomości.
Zbiorniki wód powierzchniowych (osadniki przemysłowe i stawy rybne) – zakwalifikowano je do klas
zagrożenia20: – stawy hodowlane do klas IV i V z jednym wyjątkiem klasy III, zalewisko „F” i zbiorniki
19
20
M. in. wg mapy sporządzonej przez U.G. Brzeszcze obszarów zalanych w czasie powodzi w 1997 r.
Na podstawie „Tymczasowych ogólnych wytycznych w zakresie projektowania, budowy i użytkowania powierzchniowych zbiorników
wodnych i osadników przemysłowych na terenach objętych eksploatacją górniczą” – aktualnie formalnie nie obowiązujących.
76
przemysłowe – do klasy V.
Zbiornik retencyjno-dozujący wód słonych „Brzeszcze”, ze względu na jego dużą objętość i częściową
nadpoziomowość zaliczono do I klasy zagrożenia. W praktyce deformacje szczególnie newralgicznego,
zachodniego obwałowania zbiornika (od strony Wisły) nie przekraczają II kategorii.
Dla koryt Soły i Wisły w rejonie wpływów górniczych KWK „Brzeszcze” został ustanowiony filar ochronny
(decyzja OUG w Tychach).
Obszar objęty pierwszą zmianą studium przyjętą uchwałą Rady Miejskiej w Brzeszczach Nr V/45/07 z dnia 29
marca 2007 r. położony jest poza granicami obszarów bezpośredniego zagrożenia powodzią, w rozumieniu
przepisów odrębnych. Wschodnia część obszaru w/w zmiany studium podlega uwarunkowaniom wynikającym
z art.85 ustawy Prawo wodne, związanym z ochroną lewobrzeżnego obwałowania potoku Młynówka.
Obszar objęty drugą zmianą studium przyjętą Uchwałą Rady Miejskiej w Brzeszczach Nr VII/54/11 z dnia 28
kwietnia 2011 r położony jest poza granicami obszarów bezpośredniego zagrożenia powodzią, w rozumieniu
przepisów odrębnych.
Obszar objęty trzecią zmianą studium podjętej na podstawie uchwały Nr XXII/255/08 Rady Miejskiej w
Brzeszczach z dnia 28 października 2008 roku przyjętą (przyjętą uchwałą Nr VIII/62/11 Rady Miejskiej w
Brzeszczach z dnia 26 maja 2011r. oraz Nr X/90/11 Rady Miejskiej w Brzeszczach z dnia 30 sierpnia 2011r)
położony jest poza granicami obszarów bezpośredniego zagrożenia powodzią, w rozumieniu przepisów
odrębnych.
Obszar objęty czwartą zmianą studium, wykonywaną na podstawie uchwały IX/71/11 Rady Miejskiej w
Brzeszczach z dnia 21 czerwca 2011 r. położony jest poza granicami obszarów bezpośredniego zagrożenia
powodzią, w rozumieniu przepisów odrębnych.
4.1.6. Komunikacja drogowa i kolejowa
Przewidywane zmiany w zagospodarowaniu o znaczącym oddziaływaniu na środowisko gminy dotyczą
w pierwszym rzędzie projektowanego przebiegu drogi ekspresowej S1 relacji Pyrzowice – Cieszyn.
Dla tego przedsięwzięcia, z uwagi na przewidywane natężenie i prędkość ruchu należy się liczyć
z możliwością wystąpienia oddziaływania podobnego jak dla inwestycji typu autostradowego, stąd w Studium
przyjęto przez analogię do autostrady zasięgi obszaru ponadnormatywnego oddziaływania na środowisko
w trzech strefach:
- strefa ekstremalnego oddziaływania na środowisko – 20 m od krawędzi jezdni, (strefa mieści się w
określonycm pasie trasy drogowej),
- strefa zagrożeń – 50 m od krawędzi jedni, gdzie ograniczona jest lokalizacja obiektów budowlanych
z pomieszczeniami przeznaczonymi na stały pobyt ludzi oraz niedopuszczone jest prowadzenie upraw
roślin konsumpcyjnych i paszowych,
- strefa znaczącego oddziaływania – 150 m od krawędzi jezdni, w której należy zapewnić skuteczną
ochronę istniejących i ewentualnie planowanych obiektów przeznaczonych na stały pobyt ludzi przed
szkodliwym wpływem drogi,
- wymóg wyposażenia drogi w miejscach jej przebiegu przez tereny objęte ochroną akustyczną (tereny
zabudowy przeznaczonej na stały pobyt ludzi), gwarantujące utrzymanie poziomów dźwięku w granicach
normatywnych.
Wzdłuż drogi powinien być utworzony obszar ograniczonego użytkowania obejmującego wyżej wymienione
trzy strefy oddziaływania.
Należy oczekiwać, że w przypadku korzystnych wyników analizy porealizacyjnej modernizacji drogi
i skuteczności ekranowania, może nastąpić zwolnienie dla zabudowy wolnych działek w zabudowie
mieszkaniowej położonych w strefie znaczącego oddziaływania (50 – 150 m).
Zagrożenia związane z oddziaływaniem ruchu drogowego mogą pojawić się również w terenach zabudowy
77
mieszkaniowej sąsiadującej bezpośrednio z ciągami dróg wojewódzkich, stanowiących również główne
elementy wewnętrznego układu komunikacyjnego gminy. Dotyczy to szczególnie przebiegu drogi Oświęcim –
Brzeszcze – Pszczyna o najszybciej wzrastającym natężeniu ruchu. Prognozowane natężenie ruchu i stan
zainwestowania otoczenia tej drogi uzasadnia realizację obwodnicy drogowej centrum Brzeszcz celem
przeniesienia ruchu tranzytowego.
Pojawienie się zagrożeń wywołanych oddziaływaniem ruchu pociągów na zabudowę przeznaczoną na stały
pobyt ludzi wiąże się z przyszłą modernizacją tej linii, umożliwiającą zwiększenie prędkości ruchu oraz
wzrostem jego natężenia.
W zasięgu znaczącego oddziaływania akustycznego znajdą się fragmenty terenów zabudowy położone
w zasięgu znaczącego oddziaływania akustycznego linii kolejowej, określonego na podstawie danych
wskaźnikowych na 100 m od osi skrajnego toru. W tych terenach mogą być naruszone zarówno obowiązujące
standardy klimatu akustycznego terenów mieszkaniowych jak i odpowiednie standardy pomieszczeń
mieszkalnych.
4.1.7. Gospodarka rolna
Specyficzną kategorią terenów mieszkalnictwa o potencjalnie znaczącym oddziaływaniu na środowisko
terenów mieszkaniowych są tereny zabudowy mieszkaniowej i produkcji związanej z rolnictwem. Prowadzona
działalność produkcyjna może wywierać niekorzystny wpływ na jakość środowiska sąsiednich terenów
mieszkaniowych i pomieszczeń mieszkalnych znajdujących się na tych terenach, naruszając obowiązujące
standardy środowiska.
Jednakże rolnictwo jest wciąż pomocniczym, a niekiedy nawet głównym źródłem utrzymania części
mieszkańców gminy. Z gospodarką rolną nieodłącznie związany jest pewien poziom uciążliwości zapachowej
(której postrzeganie jest silnie indywidualnie zróżnicowane). Należy zatem uznać, że sporadyczne
występowanie wyczuwalnego zapachu w niewielkiej odległości od miejsca jego emisji, nie powinno być
w warunkach miejscowych uznane za uciążliwe.
5. Struktura funkcjonalno-przestrzenna gminy
Jedynie w odniesieniu do terenów dolin obu głównych rzek gminy wykazuje ono wyraźny związek sposobów
zagospodarowania terenu z charakterem zasobów środowiska:
- łąki i pola uprawne zajmują płaskie tereny terasy zalewowej o żyznych glebach i wysokim poziomie wody
gruntowej rozciągające się wzdłuż doliny Wisły i na żyznych płatach Podgórza Wilamowickiego,
- lasy zajmują obszary wyższej terasy o płytkich glebach na żwirowo-piaszczystym podłożu w dolinie Soły,
- zbiorniki wody stojącej - stawy hodowlane grupują się w podmokłych, najniżej położonych terenach
zawodnione wyrobiska żwirowni, ciągną się wzdłuż Soły.
Dawne, niewielkie osady wiejskie z zabudową zagrodową przekształciły się w osiedla z dominującą
zabudową mieszkaniową jednorodzinną z nielicznymi zagrodami rolniczymi. Często zachowały się wśród
tej zabudowy dawne budynki gospodarskie o zmienionej funkcji.
Decydujący wpływ na przekształcenie dawnej, typowo wiejskiej struktury funkcjonalno-przestrzennej, miał
rozwój górnictwa, który doprowadził do przekształcenia części obszaru w strukturę miejsko przemysłową,
której oddziaływanie wycisnęło swe piętno również na pozostałej części obszaru. Na strukturę miejskoprzemysłowej części obszaru składają się:
- położone w centrum obszaru (Brzeszcze) obiekty powierzchniowe Kopalni oraz będące w likwidacji
obiekty „Ruch 2” w Jawiszowicach,
- osiedla mieszkaniowe zabudowy jedno i wielorodzinnej (bloki) wraz z centrami usługowo-handlowymi.
Oddziaływania funkcji górniczej wywierają także znaczący wpływ na strukturę części gminy
o zachowanym charakterze wiejskim. Są to obiekty:
- usytuowane poza terenami zabudowanymi szyby wentylacyjne Andrzej VI i IX,
- pomocnicze obiekty Kopalni – bocznica kolejowa, zbiornik wód słonych,
- tereny niecek obniżeniowych i dawnych zwałowisk skały płonnej obecnie rekultywowane.
Czynnikami mogącymi w przyszłości spowodować znaczniejsze zmiany struktury funkcjonalno
przestrzennej są:
- postępujący zanik funkcji rolniczej, z czym wiąże się zaniechanie uprawy części gruntów rolnych, głównie
78
o słabej bonitacji,
- perspektywiczna eksploatacja złóż węgla kamiennego może spowodować lokalne zjawiska
powierzchniowe związane z podziemną eksploatacją, nie będzie czynnikiem przekształcenia struktury
funkcjonalnej gminy.
Podstawowym pytaniem pozostaje stopień i charakter przekształceń struktury przestrzennej gminy, które
mogła spowodować realizacja ustaleń dotychczas obowiązujących dokumentów planistycznych.
W obszarze zmiany studium podjętej na podstawie uchwały Nr XXII/255/08 Rady Miejskiej w Brzeszczach
z dnia 28 października 2008 roku w sąsiedztwie potoku Młynówka występuje zieleń /w szczególności
w północnej części/, która stanowi czynny, drożny korytarz ekologiczny, będący częścią korytarza
o znaczeniu lokalnym, który stanowią również tereny położone w sąsiedztwie na wschód od obszaru
opracowania, tj. w otoczeniu Potoku Różanego, stawów i terenów zielonych. Korytarz ten należy do
Ekologicznego Systemu Obszarów Chronionych /ESOCh/, wyodrębniony w strukturze Gminy lokalny system
terenów pełniących funkcje przyrodnicze powiązanych między sobą przyrodniczo i funkcjonalnie oraz
z Regionalnym Systemem Przyrodniczym /RSP/.
6. Ustalenia dotychczasowego miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego
6.1. Zasady ochrony środowiska w ustaleniach planu
Uchwalony w r. 1991 Miejscowy plan ogólny zagospodarowania przestrzennego gminy, przestał obowiązywać
z końcem roku 2002. Jego obowiązujące przez ponad 10 lat ustalenia szczególnie:
- zasady postępowania z terenami zdewastowanymi na skutek działalności górniczej – sposoby
rekultywacji i kierunki zagospodarowania tych terenów,
- kierunki rekultywacji i zagospodarowania zawodnionych wyrobisk po eksploatacji kruszywa naturalnego,
były prawidłowo realizowane w większości przypadków.
Plan nie przewidywał dalszego rozwoju eksploatacji zasobów kruszywa naturalnego, a tym samym dalszej
ingerencji w funkcjonowanie powiązań ekologicznych związanych z przebiegiem i charakterem przyrodniczym
doliny Soły jak miała miejsce w okresie jego realizacji.
Uchwalona w 1991 r. Aktualizacja miejscowego planu ogólnego perspektywicznego zagospodarowania
przestrzennego miasta i gminy Brzeszcze przestała obowiązywać z dniem 31.12.2002 r. zgodnie z art. 87
ust.3 ustawy z dnia 7 lipca 1994 roku o zagospodarowaniu przestrzennym.
Plan ustalił lokalizację na terenach Łężnika, w dolinie Wisły, w powstałej tam niecce obniżeniowej lokalizację
gminnego składowiska odpadów komunalnych. W okresie realizacji planu lokalizację tą, wyraźnie
niekorzystną dla środowiska doliny zarzucono, a składowisko zlokalizowano na terenach zwałowiska skały
płonnej likwidowanej części Kopalni Brzeszcze.
Znaczne powiększenie terenów przeznaczonych pod zabudowę miejską (mieszkaniową i usługowo-handlową
o charakterze centrum miejskiego) znacznie przybliżało moment integracji przestrzennej głównych jednostek
osadniczych gminy - Brzeszcz, Jawiszowic i Przecieszyna w jedną strukturę miejską. Z tych zamierzeń
realizowano w zasadzie tylko część zabudowy mieszkaniowej.
Jednym z podstawowych elementów planu był projekt zasadniczej modernizacji systemu komunikacji
drogowej gminy oparty na silnie rozwiniętej sieci ulic i dróg głównych i zbiorczych. Nie zrealizowano żadnego
z elementów projektowanego układu. W planie wprowadzono także rezerwę terenu pod przebieg drogi
ekspresowej przecinającą w kierunku południkowym zachodnią część gminy. Głównymi elementami sieci
drogowej gminy pozostały więc nadal istniejące odcinki dróg wojewódzkich, których przebieg jest na
odcinkach bliskich zabudowy mieszkaniowej jest niekorzystny z powodu oddziaływań akustycznych
(szczególnie w porze nocnej).
Prócz wyżej opisanych projektowanych zmian i wyłączeń terenów z użytkowania rolniczego, plan nie
ingerował w stan i sposoby użytkowania terenów przyrodniczo czynnych obu dolin głównych cieków, stawów
hodowlanych i gruntów rolnych, utrzymując istniejący stan ich użytkowania. Jedynie dla zespołu
zawodnionych wyrobisk żwirowni w dolinie Soły, w północno wschodniej części gminy sprowadzono turystykę
i rekreację (UT) jako funkcje wiodące.
Skutkiem realizacji ustaleń planu z r. 1991 było znaczne zaawansowanie prac związanych z rekultywacją
i zagospodarowaniem terenów zdewastowanych w wyniku działalności górniczej, przy braku lub
fragmentarycznym jedynie rozwoju innych elementów zagospodarowania przestrzennego oraz nie
przewidywane zmiany niektórych jego ustaleń. W rezultacie struktura funkcjonalno-przestrzenna gminy nie
79
uległa przewidywanym przekształceniom, przy równoczesnej wyraźnej poprawie stanu niektórych elementów
środowiska.
7. Podstawowe problemy przestrzenne gminy do rozwiązania
Problemem podstawowym jest zapewnienie zrównoważonego rozwoju gminy w sensie przestrzennym. Wśród
zagadnień składających się na powyższą problematykę, wyróżniają się, wynikające ze specyfiki gminy
i dotychczasowego jej rozwoju przestrzennego:
- zabezpieczenie potrzeb w zakresie terenów budowlanych, zwłaszcza związanych z programem rozwoju
funkcjonalnego, których lokalizacja będzie zapewniać optymalne warunki rozwoju funkcji,
- zagospodarowanie gruntów porolnych (których uprawy zaniechano) w sposób respektujący
uwarunkowania ekonomiczne,
- usprawnienie systemu odprowadzania wód z terenów depresyjnych (powstałych wskutek działalności
górniczej) celem eliminacji zagrożenia podtopieniem terenów zabudowy i innych terenów,
- niedopuszczenie do wkraczania zabudowy na tereny zalewowe i zagrożone podtopieniem,
- ograniczenie szkodliwego oddziaływania i uciążliwości hałasowej ruchu drogowego na głównych ciągach
drogowych przebiegających przez obszary zwartej zabudowy – poprzez realizację drogi ekspresowej oraz
ustanowienie obszarów ograniczonego użytkowania wzdłuż dróg wojewódzkich i odpowiednie zmiany
użytkowania terenów,
- zapewnienie korzystnego dla gminy zagospodarowania i odpowiednie przygotowanie akwenów wodnych
powstających w wyrobiskach powydobywczych kruszyw naturalnych,
- podporządkowanie potencjalnej eksploatacji udokumentowanych złóż surowców podstawowych (węgiel
kamienny) wymogom zrównoważonego rozwoju obszaru gminy.
8. Podstawy polityki gminy w zakresie kształtowania i ochrony środowiska
8.1. Obszary funkcjonalne - grupowanie
Obok predyspozycji ekofizjograficznych, podstaw prawnych, zasad obowiązujących w zatwierdzonych
planach i programach ochrony obszarów chronionych, obszaru górniczego, planach i programach realizacji
i modernizacji podsystemów technicznych, podstawą polityki przestrzennej gminy w dziedzinie ochrony
środowiska jest aktualny stan jej zagospodarowania i program pożądanych (czy też planowanych zmian),
wyrażony poprzez wydzielenie obszarów, w których użytkowaniu dominuje, lub przeważa określona funkcja.
Dla tak wydzielonych obszarów określono, w oparciu o wyniki analiz sposobów zagospodarowania i zasobów
przyrodniczych, pożądane i możliwe kierunki zagospodarowania uwzględniając przy określaniu możliwości
rozwoju gospodarczego, konieczność zabezpieczenia, lub wzbogacenia zasobów przyrodniczych.
Kryteria wydzielenia obszarów funkcjonalnych
Przyrodnicze:
- rodzaj i stan zasobów,
- znaczenie zasobów w całokształcie systemu przyrodniczego,
- możliwości przekształceń w kierunku wzbogacenia zasobów;
Gospodarcze:
- stopień i charakter zainwestowania,
- możliwości rozszerzenia i intensyfikacji zainwestowania,
- stopień i charakter wykorzystania rolniczego,
- występowanie innych zasobów o znaczeniu gospodarczym;
Prawne:
- obszary i obiekty chronione prawnie,
- występowanie innych wartości przyrodniczych (np. podlegających ochronie gatunkowej),
- potrzeby w zakresie objęcia ochroną prawną zasobów przyrodniczych.
8.2. Strefy polityki przestrzennej w dziedzinie ochrony środowiska
Dokonana wyżej analiza powiązań i współzależności między funkcjami środowiskowymi i gospodarczymi oraz
stopień przekształcenia środowiska wydzielonych typów obszarów, wskazuje na potrzebę korekt
w proporcjach zajmowanej przez nie powierzchni oraz grupowania wg niezbędnego zakresu funkcji
80
środowiskowych, jako podstawowego warunku oparcia gospodarki przestrzennej gminy na zasadzie
zrównoważonego rozwoju i możliwości prowadzenia, zgodnej z tą zasadą polityki przestrzennej.
W oparciu o wyniki analizy, w ramach określenia uwarunkowań i kierunków rozwoju przestrzennego funkcji
gospodarczych gminy, opracowano projekt podziału terenu na obszary funkcjonalne, wraz ze wskazaniem
możliwych kierunków rozwoju w oparciu o zasadę rozwoju zrównoważonego.
Zasady wydzielenia obszarów funkcjonalnych i pożądanych kierunków zagospodarowania przedstawia
poniższa tabela oraz plansza nr 1 „Polityka przestrzenna – wyznaczenie kierunków kształtowania struktury
funkcjonalno-przestrzennej gminy oraz określenie podstawowych dyspozycji warunkujących sposób
zagospodarowania jej obszaru”.
Rodzaj obszaru
funkcjonalnego
W
tereny wód
stojących (W1) i
płynące wody
otwarte (W2) i
tereny zalewowe
Istniejące i potencjalne sposoby
użytkowania terenu (funkcje)
użytkowanie gospodarcze (stawy
hodowlane) wędkarstwo (zawodnione
wyrobiska żwirowni, rzeki Wisła i Soła) i
rekreacja nadwodna (koryto Soły,
zawodnione wyrobiska), ochrona jakości
wód, ochrona przed powodzią,
kształtowanie enklaw krajobrazu
naturalnego, nisza ekologiczna dziko
żyjących roślin i zwierząt
Główne zasady zagospodarowania
potencjalne elementy wielkoprzestrzennego systemu
ochrony przyrody i krajobrazu (OSO – dyrektywa
ptasia) oraz część planowanego zespołu
przyrodniczo-krajobrazowego „Dolina Soły”,
przystosowanie dla potrzeb gospodarki rybackiej i
rekreacji oraz ochrony przed powodzią,
przystosowanie w fazie eksploatacji zasobów
kruszywa naturalnego do docelowego
zagospodarowania,
Z
tereny publicznej
zieleni urządzonej
(Z1), rekultywacji
zwałowisk skały
płonnej w kierunku
łąkowym lub
leśnym, (Z2), leśne
(Z3)
rekreacja i wypoczynek, sport (Z1
i Z2), gospodarka leśna (Z3)
zabudowa wyłącznie związana z główną funkcją
terenów, zagospodarowanie po rekultywacji
zdewastowanych terenów poprzemysłowych zgodnie
z przyjętym kierunkiem zagospodarowania (zieleń
publiczna – parki, cmentarze, tereny sportowe, tereny
łąkowe lub leśne), Gospodarka leśna wg planów
urządzenia lasów z pierwszeństwem funkcji
ochronnych. Zalesianie terenów nieprzydatnych
rolniczo wg programów indywidualnych lub programu
dla gruntów uprzednio wykupionych,
R
zwarte kompleksy
gruntów rolnych
(przewaga
użytkowania
ornego) na
obszarach gleb
podlegających
ochronie), bez
zabudowy
obszary otwarte z przewagą
użytkowania rolniczego. Pasma terenów
otwartych łączące obszary leśne i doliny
rzeczne o podwyższonej wartości
przyrodniczej
ze względu na jakość rolniczej przestrzeni
produkcyjnej i znaczenia krajobrazowe – wyłączenie z
zabudowy. Utrzymanie istniejącego sposobu
użytkowania.
W przypadku zaniechania użytkowania rolniczego
zalesienie lub pozostawienie dla sukcesji naturalnej,
T
tereny infrastruktury
technicznej
przemysłowej i
komunalnej
zbiornik retencyjno-dozujący wód
słonych, oczyszczalnia ścieków,
składowisko odpadów komunalnych,
GPZ
użytkowanie zgodnie z przeznaczeniem i
uwzględnieniem zasad minimalizacji oddziaływania na
środowisko i zdrowie ludzi
P
tereny
powierzchniowej
działalności
górniczej i
przemysłowej oraz
tereny związane
P1 - górnictwo węglowe – obiekty
powierzchniowe (KWK Brzeszcze),
P2 – składowanie odpadów górniczych,
rekultywacja i zagospodarowanie
terenów składowisk,
P1 – zagospodarowanie podporządkowane wymogom
górnictwa węglowego, z minimalizacją oddziaływań
przewidzianą w przepisach szczególnych. Znaczące
oddziaływanie działalności górniczej na środowisko
może wykroczyć poza teren P1 (w granicach obszaru
górniczego)
P2 – po zakończeniu składowania odpadów
górniczych, rekultywacja i zagospodarowanie w
kierunku leśnym lub łąkowym
81
P3 – powierzchniowa eksploatacja
zasobów kruszywa naturalnego,
rekultywacja i zagospodarowanie
wyrobisk
B
tereny istniejącej
zabudowy i które
mogą być przeznaczone dla
osadnictwa z
przewagą funkcji
mieszkaniowej.
Regulacje
przestrzenne –
ścisłe określenie
granic i
przeznaczenia
terenu, rozmiary
inwestycji celu
publicznego,
określenie
zagospodarowania i
warunki zabudowy
oraz zachowania
powiązań
ekologicznych do
rozstrzygnięcia w
planie miejscowym
B1 - obszary koncentracji i rozwoju
osadnictwa w zwartej strukturze
przestrzennej, z dużym udziałem
przestrzeni publicznej, zwłaszcza usług
B2 – obszar utrzymania i rozwoju
osadnictwa o strukturze zabudowy
jednorodzinnej – z dużym udziałem
usług
B3 – obszar utrzymania i rozwoju
osadnictwa w rozluźnionej strukturze
przestrzennej.
P3 – po zakończeniu eksploatacji rekultywacja w
kierunku wodnym i zagospodarowanie rekreacyjne,
lub w kierunku leśnym (po rekultywacji przez
wypełnienie wyrobisk odpadami górniczymi)
B1 – zabudowa typu miejskiego, z usługami
publicznymi i komercyjnymi. Dopuszczalna wyłącznie
lokalizacja działalności, której poziom oddziaływania
na środowisko nie spowoduje obniżenia wymaganych
standardów środowiska istniejących i planowanych
terenów mieszkaniowych
B2 – zabudowa głównie typu wolnostojącego,
lokalizacja usług głównie w wyznaczonych rejonach
koncentracji. Poziom oddziaływania na środowisko nie
może spowodować obniżenia wymaganych
standardów środowiska istniejących i planowanych
terenów mieszkaniowych
B3 – zabudowa jednorodzinna powiązana
gospodarczo z rolniczą przestrzenią produkcyjną –
najbliższe zabudowie grunty rolne mogą być
zabudowane z lokalizacją funkcji mieszkaniowej i
usługowej. Poziom oddziaływania na środowisko – jw.
B4 – obszar zabudowy mieszkaniowej
wymagający ograniczenia osadnictwa
B4 – ograniczenie możliwości zabudowy z powodu
położenia na obszarze o IV kategorii przydatności
terenu do zabudowy ze względu na szkody górnicze
B5 – obszar wymagający zahamowania
rozwoju funkcji osadniczych ze
względów przestrzennych
B5 – potencjalne obszary ograniczonego użytkowania
ze względu na: niekorzystne położenie przy głównych
trasach istniejącej i projektowanej infrastruktury
komunikacyjnej (istniejąca linia kolejowa,
projektowana droga ekspresowa S – 1.
8.3. Cele i kierunki polityki w zakresie ochrony i kształtowania środowiska
Doskonalony w ostatnich dziesięcioleciach system prawny ochrony środowiska, w odniesieniu do działalności
gospodarczej poprawia skuteczność w nakłanianiu podmiotów gospodarczych do wprowadzania metod
gospodarowania bliższych zasadom zrównoważonego rozwoju. Skuteczność oddziaływania norm prawnych,
regulujących zachowania względem zasobów środowiska znajduje odbicie w znaczącym zmniejszeniu jego
obciążeń.
Jednym z najważniejszych środków, umożliwiających wprowadzenie zasad zrównoważonego rozwoju
jednostek terytorialnych jest gospodarka przestrzenna. Powinna ona regulować zasady użytkowania terenów
i wykorzystania lokalnych wartości środowiska w sposób zapewniający trwałość zasobów odnawialnych,
najbardziej oszczędne wykorzystanie zasobów nieodnawialnych i rehabilitację zasobów zniszczonych.
Podstawową metodą zmierzającą do realizacji celów jest w gospodarce przestrzennej ustalenie zasad
zagospodarowania obszarów wchodzących w skład określonej jednostki terytorialnej, zgodnie z ich
predyspozycjami, wynikającymi z warunków naturalnych i dotychczasowych sposobów zagospodarowania.
Dokonuje się to poprzez wydzielenie na danym obszarze stref funkcjonalnych oraz jako jednostek niższego
rzędu, terenów o określonym sposobie użytkowania, z równoczesnym określeniem wzajemnych powiązań
między nimi.
Jako podstawową metodę, zmierzającą do osiągnięcia celów zrównoważonego rozwoju obszaru gminy,
przyjęto ustalenie zasad zagospodarowania terenów poprzez określenie stref polityki w dziedzinie ochrony
środowiska.
Dobór kryteriów wydzielenia stref oparto o analizę predyspozycji funkcjonalnych, wynikłych ze stwierdzonych
współzależności między gospodarczymi i środowiskowymi funkcjami terenów oraz potrzeb w zakresie ich
kształtowania.
82
Przyjmując jako cel polityki kształtowanie współzależności funkcji obszarów zgodnie z zasadami
zrównoważonego rozwoju, ustalono następujące strefy polityki przestrzennej w dziedzinie ochrony
środowiska:
strefa
grupuje
obszary
typu
I
- przestrzeń
osadnictwa –
B
mieszkalnictwo,
usługi i aktywizacja
gospodarcza
II
- przestrzeń
osadnictwa –
przemysł i
infrastruktura
techniczna
P, T
III
R (Z2)
- rolnicza przestrzeń
produkcyjna
IV
- przestrzeń
przyrodnicza zieleni, Z,W
lasów i wód
otwartych
cele polityki ochrony
środowiska
zasady kształtowania
terenów strefy
zabezpieczenie standardów
środowiska terenów
osiedleńczych.
rozwój osadnictwa wg zasad
zrównoważonego rozwoju,
kształtowanie przestrzeni
aktywizacji
rozwój mieszkalnictwa w
oparciu o zasady
kształtowania ładu
architektonicznego i
przestrzennego oraz
grupowania obiektów o
potencjalnie znaczącym
oddziaływaniu na
środowiska
ograniczenie oddziaływania na
środowisko działalności
rekultywacja terenów
górniczej i przemysłowej,
zdewastowanych
przywrócenie funkcji
działalnością górniczą,
przyrodniczych
ochrona rolniczej
przestrzeni produkcyjnej
przed wyłączeniem z
produkcji,
częściowe zabezpieczenie
przestrzennych powiązań
ekologicznych
zachowanie i wzbogacenie
gospodarka leśna zgodna z
istniejących wartości przyrody i zasadami urządzenia lasów
krajobrazu, terenów leśnych i ochronnych, wzrost
zieleni publicznej,
powierzchni strefy przez
zabezpieczenie
włączenie
przestrzennych powiązań
zrekultywowanych terenów
ekologicznych
zdewastowanych
główne narzędzia
miejscowe plany
zagospodarowania
przestrzennego,
procedury OOŚ,
miejscowe plany
zagospodarowania
przestrzennego,
unowocześnienie gospodarki
rolnej przy poszanowaniu
zasad rozwoju
zrównoważonego zachowanie
i wzbogacenie istniejących
wartości przyrody i krajobrazu,
ustawowa ochrona
gruntów rolnych
plany urządzenia
gospodarstwa leśnego
8.3.1. Przestrzeń osadnictwa – mieszkalnictwo, usługi, aktywizacja gospodarcza i przemysł (I, II)
Zasięg
Obejmuje system wyznaczonych obszarów typu B, P oraz T.
Cele polityki
Zapewnienie optymalnych warunków życia mieszkańcom gminy oraz zabezpieczenie i wzbogacenie wartości
środowiska terenów osadniczych,
- wytworzenie strefy, w której znajduje się i lokowana będzie działalność gospodarcza o potencjalnie
znaczącym oddziaływaniu na środowisko otoczenia (hałas, zapylenie, uciążliwy transport),
- eliminacja niekorzystnych wpływów obszarów typu B i P na jakość zasobów środowiska – poprzez zmiany
technologii wydobycia węgla, wymianę mediów grzewczych oraz inne działania ograniczające oddziaływanie
na środowisko.
Główne kierunki polityki
Koncentracja działań zmierzających do zahamowania tendencji wzrostu obciążenia środowiska terenów
osadniczych oraz poprawy jego stanu na obszarach najbardziej zagrożonych (obszary w zasięgu zagrożeń
i uciążliwości komunikacyjnej, otoczenie obiektów potencjalnie znacząco oddziałujących na środowisko).
Ochrona istniejących wartości przyrodniczych i krajobrazowych terenów osadniczych i ich bezpośredniego
otoczenia.
Narzędzia i środki polityki
1. Elementy polityki regionalnej:
- eliminacja lub ograniczanie szkodliwości i uciążliwości dla otoczenia głównych dróg poprzez działania
83
techniczne,
- niedopuszczenie lokalizacji inwestycji znacząco oddziałujących na środowisko,
- nadzór nad prawidłowością lokalizacji i działania przedsięwzięć znacząco oddziałujących na środowisko
poprzez poddanie procedurze OOŚ,
- tworzenie obszarów ograniczonego użytkowania w przypadku braku technicznych możliwości eliminacji
oddziaływania.
2. Elementy polityki samorządu:
- ochrona i wzbogacenie wartości przyrodniczej i krajobrazowej bezpośredniego otoczenia terenów
osiedleńczych poprzez utworzenie i wdrożenie zasad ochrony i urządzenia zespołów zieleni wewnątrz
i w bezpośrednim ich otoczeniu,
- tworzenie warunków eliminacji uciążliwości hałasu komunikacyjnego dla obszarów w otoczeniu dróg, poprzez
politykę lokalizacyjną zabudowy mieszkaniowej i usługowej.
8.3.2. Rolnicza przestrzeń produkcyjna (III)
Zasięg
Obejmuje obszary:
typu „R” – przestrzeni rolnej o najwyższej wartości produkcyjnej w skali gminy i obszar typu „Z2”
Cel polityki
Zachowanie i utrzymanie wartości produkcyjnej terenów rolnych, przy jednoczesnym wprowadzeniu nowych
funkcji (rekreacja, sport) w obszarach powstających akwenów wodnych i ich otoczenia zapewnieniu oraz
utrzymaniu pożądanego i niezbędnego stanu innych elementów środowiska przyrodniczego (wody
powierzchniowe i podziemne, zasoby przyrody ożywionej), poprawa ładu przestrzennego.
Główne kierunki
Wysoki stopień ochrony gruntów rolnych (zakaz zabudowy) w obszarach typu „R”. i „Z2” przy równoczesnym
nowym zagospodarowaniu obszarów na których zaniechano produkcji rolnej lecz z dopuszczaniem jedynie
zabudowań związanych z infrastrukturą techniczną, obsługą komunikacji i urządzeń sportowo-rekreacyjnych
(„Z2”). Wdrożenie działalności związanych z wymogami ochrony wód i innych elementów środowiska
przyrodniczego.
Narzędzia i środki
1. Elementy polityki regionalnej dotyczące strefy
- opracowanie i wdrożenie zasad kształtowania terenów zalewowych małych cieków wodnych i ich obudowy
biologicznej,
- wdrożenie zasad ochrony gruntów rolnych i upraw przed zanieczyszczeniami komunikacyjnymi przez
wyłączenie spod uprawy albo wdrożenie upraw przemysłowych w pasach przydrożnych o szerokości
odpowiadającej zasięgowi dużego skażenia gleb i roślin uprawnych (który ustali procedura OOŚ nowych
odcinków dróg).
2.Elementy polityki samorządu
- pełna ochrona przed zabudową i degradacją obszarów typu „R”,
- ochrona przed zabudową nie związaną z infrastrukturą techniczną, komunikacją, sportem i rekreacją obszarów
typu „Z”, wspieranie rozwoju turystyki w tych obszarach,
- wdrożenie zasad kształtowania obszarów funkcji rolniczej oraz mieszkaniowej i usługowo-produkcyjnej, które
mogą być przeznaczone pod zabudowę zgodnie z wymogami ochrony wyższej wartości gruntów rolnych i ładu
przestrzennego.
8.3.3. Przestrzeń przyrodnicza zieleni, lasów i wód otwartych (IV)
Zasięg
Obejmuje tereny typu „Z” oraz „W” – środowiska zieleni urządzonej, łąk, zadrzewień, lasów, akwenów wodnych
o podstawowej roli w utrzymaniu przestrzennych powiązań ekologicznych.
Główne kierunki polityki
Zachowanie istniejących wartości przyrodniczych (potencjalnych elementów systemu OSO) zwiększenie
powierzchni biologicznie czynnej poprzez rozwój terenów zieleni oraz terenów leśnych przy wykorzystaniu
powierzchni zrekultywowanych po działalności górniczej (zwałowisk skały płonnej, części wyrobisk po
84
eksploatacji kruszywa). Realizacja funkcji ochronnych lasów w oparciu o plany urządzenia gospodarstwa
leśnego.
Narzędzia i środki polityki
1. Elementy polityki regionalnej
- realizacja gospodarki leśnej w oparciu o plany urządzenia państwowego gospodarstwa leśnego oraz wdrożenie
takiej gospodarki w lasach niepaństwowych,
- utworzenie elementów systemu obszarów chronionych (zespół przyrodniczo-krajobrazowy doliny Soły).
2. Elementy polityki samorządu
- powiększanie powierzchni leśnej poprzez zalesianie w ramach programów rekultywacji terenów
zdewastowanych,
- podjęcie działań celem ustanowienia elementów gminnego systemu obszarów i obiektów chronionych (zespół
przyrodniczo-krajobrazowy doliny Soły, ew. drzewa – pomniki przyrody),
- zachowanie funkcji ochronnych lasów niepaństwowych (ochrona wód, gleb, krajobrazu).
Rozdział 8. ROLNICZA PRZESTRZEŃ PRODUKCYJNA.
SPIS TREŚCI:
1. Zasoby rolniczej przestrzeni produkcyjnej – ocena stanu istniejącego
2. Zagrożenia dla rolniczej przestrzeni produkcyjnej
3. Cele polityki przestrzennej w odniesieniu do rolniczej przestrzeni produkcyjnej
4. Waloryzacja i ochrona rolniczej przestrzeni produkcyjnej
1. Zasoby rolniczej przestrzeni produkcyjnej – ocena stanu istniejącego
Ogólna powierzchnia miasta i gminy Brzeszcze wg materiałów Głównego Urzędu Geodezji i Kartografii
w Warszawie wynosi 4560,0 ha.
Strukturę użytkową ziemi w mieście i gminie Brzeszcze przedstawia poniższa tabela:
Pow.
ogółem
w ha
Miasto
Brzeszcze
Gmina
Brzeszcze
Razem
miasto
i gmina
Użytki rolne
Lasy i
zadrzewienia
W tym:
Grunty
zabudowane i
zurbanizowane
ha
%
Grunty pod
wodami
Pozostałe
ha
%
ha
%
ha
%
ha
%
1904,0
1064,0
55,4
253,0
13,2
253,0
13,2
212,0
11,0
122,0
7,2
2656,0
1745,0
65,7
429,0
16,2
175,0
6,6
217,0
8,2
90,0
3,3
4560,0
2809,0
61,4
682,0
14,9
428,0
9,3
429,0
9,4
212,0
5,0
% - procentowy udział w powierzchni ogółem
Udział użytków rolnych, będący jednym z głównych wskaźników natężenia produkcji rolnej, wynosi ok. 61%
i jest zbliżony do wskaźnika krajowego (ok. 60%).
Drugą grupą użytków pod względem zajmowanej powierzchni są lasy wraz z terenami zadrzewionymi
i zakrzewionymi. Udział ten wynoszący ok. 15% jest bardzo niski, prawie dwukrotnie niższy od średniego
wskaźnika lesistości dla całego kraju wynoszącego ok. 28%.
W strukturze użytkowania ziemi na obszarze miasta i gminy Brzeszcze charakterystyczne są jeszcze dwie
wielkości:
- duży udział gruntów pod wodami wynoszący ponad 9% ogólnej powierzchni miasta i gminy. Jest to
związane z istnieniem na omawianym obszarze dużych stawów, w których prowadzona jest hodowla ryb
oraz innych zbiorników wodnych związanych z kopalnią węgla kamiennego,
- duży udział terenów zabudowanych wynoszący średnio 9% ogólnej powierzchni. Wielkość ta jest oczywiście
zdecydowanie większa w samym mieście Brzeszcze (13,2%).
85
Struktura użytków rolnych z rozbiciem na miasto Brzeszcze i pozostałą część gminy przedstawiona została
w poniższej tabeli:
Powierzchnia
użytków
rolnych
ogółem
Miast
Brzeszcze
Gmina
Brzeszcze
Razem
miasto
I gmina
W tym:
Grunty orne
Sady
Łąki trwałe
Pastwiska trwałe
ha
%
ha
%
ha
%
ha
%
1064,0
605,0
56,9
49,0
4,6
305,0
28,7
105,0
9,8
1745,0
1193,0
68,4
47,0
2,7
318,0
18,2
187,0
10,7
2809,0
1798,0
64,0
96,0
3,4
623,0
22,2
292,0
10,4
% - procentowy udział w powierzchni użytków rolnych
W mieście i gminie Brzeszcze grunty orne stanowią 64% powierzchni gruntów rolnych. We wsiach gminy
udział ten jest większy i wynosi średnio około 70%. Wskaźnik ten jest niższy zdecydowanie od wskaźnika dla
całej Polski, który wynosi ok. 76%.
Trwałe użytki zielone zajmują w gminie ponad 32% powierzchni użytków rolnych, co świadczy, że na
obszarze tym istnieją dobre naturalne warunki dla hodowli zwierząt trawożernych.
Sady zajmują niewiele powierzchni i są to głównie sady przydomowe.
Analiza wartości bonitacyjnej gleb w gminie prowadzi do wniosku, że ich wartość jest średnia. W gminie
i mieście przeważają grunty o glebach klas IV (ok. 50% powierzchni), gleby klas III zajmują ok. 25%
powierzchni gruntów rolnych. Najlepsze gleby występujące na obszarze miasta i gminy to gleby klas II, ale
stanowią jedynie ok. 1% powierzchni użytków.
Pozostałą powierzchnię stanowią grunty o glebach głównie klasy V i częściowo klasy VI.
Na ogólną powierzchnię 2809,0 ha użytków rolnych w mieście i gminie aż 2326,0 ha użytków jest we
władaniu indywidualnym. Stanowi to ponad 82% wszystkich gruntów rolnych w gminie.
Pozostałe grunty w gminie są we władaniu głównie państwowym i komunalnym.
Analizując powyższe zagadnienia rolnictwa w gminie Brzeszcze można ogólnie stwierdzić, że rolnicza
przestrzeń produkcyjna w gminie ma wartość co najwyżej średnią.
2. Zagrożenia dla rolniczej przestrzeni produkcyjnej
Głównymi zagrożeniami prowadzącymi do degradacji rolniczej przestrzeni produkcyjnej w gminie są:
- rozwój zainwestowania nierolniczego,
- skażenie środowiska przyrodniczego.
2.1 Rozwój zainwestowania nierolniczego
W gminie Brzeszcze, gdzie główną funkcją gospodarczą obszaru jest przemysł wydobywczy a funkcjami
pochodnymi – drobna wytwórczość z usługami i mieszkalnictwo, dalszy rozwój tych funkcji będzie głównym
zagrożeniem dla rolniczej przestrzeni produkcyjnej.
Analiza wniosków do Studium wykazała, że dla zaspokojenia potrzeb terenowych dla rozwoju tych funkcji
trzeba przeznaczyć około 160 ha użytków rolnych, co stanowi prawie 6% powierzchni tych użytków w gminie.
2.2 Skażenie środowiska przyrodniczego
Skażenie środowiska przez przemysł funkcjonujący na obszarze gminy oraz przemysł spoza gminy, głównie
z obszarów przemysłowych Śląska prowadzi do degradacji gruntów rolnych.
Określenie rejonu i stopnia skażenia oraz rzeczywistej degradacji rolniczej przestrzeni produkcyjnej wymaga
specjalistycznego opracowania w tym zakresie.
3. Cele polityki przestrzennej w odniesieniu do rolniczej przestrzeni produkcyjnej
Głównymi celami polityki przestrzennej w odniesieniu do rolniczej przestrzeni produkcyjnej są:
- ochrona najwartościowszych w skali gminy zasobów rolniczej przestrzeni produkcyjnej,
86
- przeciwdziałanie degradacji rolniczej przestrzeni produkcyjnej,
- przeciwdziałanie dalszemu rozproszeniu zainwestowania nierolniczego i rozdrobnieniu w związku z tym
gruntów rolnych.
4. Waloryzacja i ochrona rolniczej przestrzeni produkcyjnej
Analiza rolniczej przestrzeni produkcyjnej dotyczyła:
- klas gleb i kompleksów rolnych – przeprowadzono na mapach glebowo-rolniczych w skali 1 : 5000,
- hydrografii i spadków terenów – przeprowadzone na mapach sytuacyjno-wysokoś-ciowych w skali 1 : 10000,
- istniejącego zainwestowania przemysłowego i mieszkalno-usługowego – przeprowadzono na podstawie
wizji terenowej i zdjęć lotniczych.
W wyniku przeprowadzonej analizy zwaloryzowano całą rolniczą przestrzeń produkcyjną i sklasyfikowano
w niej 3 podstawowe obszary:
- obszary gruntów o wysokim stopniu ochrony,
- obszary gruntów o złagodzonej ochronie,
- obszary gruntów przeznaczonych pod rozwój zainwestowania nierolniczego.
4.1 Obszary gruntów o wysokim stopniu ochrony
Obszary te na planszy nr 1 – „Polityka przestrzenna” zostały przedstawione jako obszary typu „R”. Są to
najkorzystniejsze grunty dla produkcji rolniczej. Obszary te podlegają ochronie, w ich obrębie utrzymuje się
jedynie istniejące zainwestowanie nierolnicze.
Obszary te obejmują najlepsze gleby, głównie klas III oraz częściowo klas IV, stanowią duże zwarte
kompleksy rolne, na których możliwa jest pełna mechanizacja prac polowych. Na całym obszarze
opracowania zajmują powierzchnię ok. 430,0 ha.
4.2 Obszary gruntów o złagodzonej ochronie
Obszary te na planszy nr 1 – „Polityka przestrzenna” przedstawione zostały jako dwa typy obszarów: obszar
typu B3 i obszar typu Z2. Z punktu widzenia gospodarki rolnej oba te obszary stanowią przestrzeń o podobnej
wartości rolniczej obejmującą głównie grunty o glebach klas IV, częściowo klas V i III, w obrębie której istnieją
rozproszone zainwestowanie nierolnicze.
Obszary typu B3 obejmują grunty rolne i istniejącą zabudowę głównie mieszkaniową o rozluźnionej strukturze
przestrzennej, która może być rozwijana jedynie zgodnie z kryteriami określonymi w legendzie na planszy
nr 1. W obszarach tych dopuszcza się lokalizację wszystkich urządzeń i obiektów związanych z obsługą
gospodarki rolnej i rybackiej.
Obszary gruntów o złagodzonej ochronie typu Z2 obejmują użytki rolne o glebach klas IV i V, będące trwałymi
użytkami zielonymi z istniejącymi zadrzewieniami i zakrzewieniami.
W obszarach tych dopuszcza się jedynie obiekty związane z gospodarką rolną, infrastrukturą techniczną,
rekreacją i sportem oraz eksploatację kopalin.
4.3 Obszary gruntów przeznaczone pod rozwój zainwestowania nierolniczego
Obszary te na planszy nr 1 - „Polityka przestrzenna” przedstawione zostały jako obszary typu B1 i B2.
Wszystkie te obszary obejmują grunty rolne, które mogą być przeznaczone pod rozwój mieszkalnictwa
i głównych funkcji gospodarczych obszaru. Rozwój tych funkcji może odbywać się na zasadach określonych
w legendzie do planszy nr 1.
Przeznaczenia gruntów rolnych w obszarach B1 i B2, a także w B3 na cele nierolnicze, w związku
z planowanym rozwojem zainwestowania, dokonuje się w miejscowych planach zagospodarowania
przestrzennego.
87
Rozdział 9. ZAGADNIENIA KOMUNIKACJI.
SPIS TREŚCI:
1. Opis i diagnoza stanu istniejącego
2. Analiza uwarunkowań wynikających z dotychczasowych opracowań planistycznych
3. Określenie zagrożeń środowiska i możliwości rozwojowych gminy
4. Główne problemy komunikacyjne
5. Prognozy i założenia rozwoju
6. Zasady i uwarunkowania docelowego systemu komunikacji
7. Dyspozycje techniczne w zakresie podstawowych elementów układu komunikacyjnego
1. Opis i diagnoza stanu istniejącego
Obszar gminy Brzeszcze obsługiwany jest głównie komunikacją drogową, w znacznie mniejszym stopniu
komunikacją kolejową.
Układ podstawowy sieci dróg w obszarze gminy stanowią 2 drogi wojewódzkie oraz 10 dróg powiatowych. Na
terenach zabudowy miast i wsi drogi przechodzą w ulice.
Aktualnie główną rolę komunikacyjną pełni droga wojewódzka nr 933 Chrzanów – Oświęcim – Brzeszcze –
Pszczyna łącząca gminę Brzeszcze z drogą krajową nr 1 Gdańsk – Częstochowa – Pszczyna – Bielsko-Biała
– Cieszyn i drogą krajową nr 44 Gliwice – Tychy – Oświęcim – Kraków oraz nadrzędnym układem dróg
krajowych: autostradą A4 w węźle Chrzanów. Mniejszą rolę pełni droga wojewódzka nr 949 Brzeszcze – Zator
oraz drogi powiatowe, z których najistotniejszą rolę pełni droga powiatowa nr 14-500 zapewniająca najkrótsze
połączenie z Bielskiem-Białą.
Układ uzupełniający stanowią drogi gminne.
Aktualne (generalny pomiar ruchu 2000) obciążenie ruchem dróg wojewódzkich jest umiarkowane i wynosi
dla:
- drogi wojewódzkiej nr 933 na odcinku Brzeszcze – Oświęcim 7703 pojazdów/ dobę, w tym udział ruchu
ciężkiego 14%, na odcinku Brzeszcze – Pszczyna wynosi
- drogi wojewódzkiej nr 949 na odcinku Brzeszcze – Osiek 3945 pojazdów/ dobę, w tym udział ruchu
ciężkiego 11%.
Natomiast na odcinkach dróg wojewódzkich przebiegających przez tereny zabudowy Brzeszcz i Jawiszowic
obciążenie ruchem jest większe i według pomiarów INKOM wykonanych w roku 2000 wynosi:
- ul. Dworcowa (d.w. 933 w kierunku Pszczyny) 722 pojazdów umownych / godzinę szczytu (ok. 6400
pojazdów / dobę)
- ul. Ofiar Oświęcimia (d.w. 933 w kierunku Oświęcimia) 1218 pojazdów umownych / godzinę szczytu (ok.
10700 pojazdów / dobę)
- ul. Łęcka (d.w. 949 w kierunku Osieka) 387 pojazdów umownych / godzinę szczytu (ok. 3500 pojazdów /
dobę
Równocześnie należy zwrócić uwagę na znaczne obciążenie ruchem wylotu w kierunku Czechowic-Dziedzic
i Bielska-Białej drogi powiatowej 14-500 (ul. Bielskiej), które według pomiaru PP-U INKOM wynosiło w 2000
roku 687 pojazdów umownych / godzinę szczytu (ok. 6300 pojazdów / dobę).
Wyniki pomiarów ruchu wskazują na bardzo silne powiązanie komunikacyjne Brzeszcz z dużymi sąsiednimi
miastami Oświęcimiem oraz Czechowicami-Dziedzicami oraz Bielskiem-Białą, niezależnie od podziałów
administracyjnych kraju. Na podstawie pomiarów ruchu można oszacować wielkość ruchu zewnętrznego
(tranzytowego i źródłowo-docelowego) na kierunku północ-południe na ok. 70% całego ruchu na wlotach.
88
Aktualne obciążenia ruchem dróg wskazują na występujące rezerwy przepustowości układu podstawowego
(poza chwilowymi spiętrzeniami), wielkości od 30% - 80%. W przypadku braku podjęcia działań
inwestycyjnych, wobec zakładanego wzrostu ruchu kołowego, rezerwy wyczerpią się w ciągu najbliższych 6 –
8 lat. Działania inwestycyjne – budowa obwodnicy, podjęte być powinny przede wszystkim na kierunku
południe lub zachód – północ. Równocześnie podjęte powinny być prace nad wewnętrznym układem ulic
lokalnych dla zapewnienia spójności przestrzennej gminy.
Komunikacja kolejowa pełni aktualnie niewielką rolę w obsłudze gminy. Linia kolejowa łączy gminę
z Oświęcimiem i dalej Katowicami i Krakowem oraz Czechowicami-Dziedzicami i dalej Pszczyną,
Zebrzydowicami i Bielskiem-Białą. W ciągu doby przez stację Brzeszcze-Jawiszowice przejeżdża 12 par
pociągów pasażerskich.
Obszar objęty zmianą studium przyjętą uchwałą Rady Miejskiej w Brzeszczach Nr V/45/07 z dnia 29 marca
2007 r. posiada dostępność komunikacyjną od strony południowej z ul. Wyzwolenia i od strony północnej z ul.
Starowiejskiej
Obszar objęty zmianą studium przyjętą Uchwałą Rady Miejskiej w Brzeszczach Nr VII/54/11 z 28 lutego 2011r
posiada dostępność komunikacyjną od strony południowej z ul. Żołędziową a od strony północnej z ul.
Starowiejską.
W obszarze objętym trzecią zmianą studium na podstawie Uchwały Nr XXII/255/08 Rady Miejskiej w
Brzeszczach z dnia 28 października 2008 roku obsługa komunikacyjna terenu odbywa się poprzez istniejący
zjazd z drogi wojewódzkiej. Ze względu na proponowany rodzaj działalności będzie konieczność powiązania
terenu planowanej działalności z układem dróg publicznych, w szczególności rozwiązania zjazdów na
przyległą drogę relacji Pszczyna – Oświęcim przy uwzględnieniu jej klasy technicznej.
2. Analiza uwarunkowań wynikających z dotychczasowych opracowań planistycznych
W ostatnich latach powstała koncepcja budowy drogi ekspresowej S-1 Pyrzowice – Bielsko-Biała,
przechodzącej przez zachodni obszar gminy Brzeszcze. Przebieg drogi będzie miał kapitalny wpływ na
wielkość i rozkład przestrzenny ruchu w obszarze gminy. Można z dużym prawdopodobieństwem założyć, że
projektowana droga ekspresowa przejmie w całości ruch tranzytowy, jaki dzisiaj odbywa się głównie w dwóch
kierunkach południe-północ i zachód-północ oraz znaczną część (30% - 40%) ruchu źródłowo-docelowego.
W rezultacie wielkość ruchu na podstawowej sieci ulic miejskich zmniejszy się o ok. 40% - 60%, a główną
trasą wlotową do miasta będzie projektowany odcinek ulicy z węzła drogi ekspresowej, od strony zachodniej
(nowy przebieg ul. Pszczyńskiej).
Wykonane w roku 2000 przez Przedsiębiorstwo Projektowo – Usługowe INKOM s.c. opracowanie studialne
dla układu transportowego gminy Brzeszcze uwzględnia przebieg drogi ekspresowej S-1 równocześnie
potwierdzając potrzebę budowy północnej obwodnicy w ciągu drogi wojewódzkiej nr 933 Oświęcim –
Pszczyna. Ponadto zakłada się, że działania inwestycyjne na pozostałej sieci ulic będą działaniami głównie
porządkującymi i uzupełniającymi istniejący układ.
W roku 2003 wykonane zostało przez GDDKiA Biuro Studiów – Wydział Studiów Kraków „Studium
zagospodarowania drogi ekspresowej S-1 Pyrzowice – Bielsko Biała”. Studium przewiduje poprowadzenie
drogi ekspresowej, w pierwszym etapie jednojezdniowej, po zachodniej stronie torów kolejowych, z węzłem
dwupoziomowym łączącym z nowym w tym miejscu przebiegiem ul. Pszczyńskiej. Przewiduje się, że nowy
odcinek ul. Pszczyńskiej, biegający po północnej stronie obecnej ulicy, przebiegać będzie na estakadzie nad
drogą ekspresową i torami kolejowymi, do połączenia z planowaną „północną” obwodnicą miasta.
Ograniczona dostępność drogi ekspresowej wymaga przebudowy istniejącego układu dróg lokalnych
i stworzenia sieci dróg zbiorczych, obsługujących teren po obu jej stronach.
Omówione wyżej opracowania studialne uznaje się za podstawowe dla sporządzenia Studium uwarunkowań
i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy.
89
W obszarze objętym trzecią zmianą studium na podstawie Uchwały Nr XXII/255/08 Rady Miejskiej w
Brzeszczach z dnia 28 października 2008 roku przewiduje się rozwój układu dróg wojewódzkich, w
szczególności realizacji północnej obwodnicy miasta Brzeszcze. Powyższe wynika z ustaleń Planu
Zagospodarowania Przestrzennego Województwa Małopolskiego.
3. Określenie zagrożeń środowiska i możliwości rozwojowych gminy
Przebieg planowanej drogi ekspresowej S-1 stwarza niewątpliwie sytuację pojawienia się nowego źródła
uciążliwości komunikacyjnych. Należy jednak dostrzec, iż przebieg projektowanej drogi w zasadzie poza
obszarami zabudowanymi, w maksymalnym stopniu minimalizuje jej uciążliwość dla mieszkańców, a przede
wszystkim eliminuje ruch tranzytowy z dotychczasowego przebiegu drogi wojewódzkiej nr 933, pozostawiając
na niej ruch lokalny. W miejscach konfliktowych przebiegu nowej drogi zrealizowane zostaną odpowiednie
zabezpieczenia przed uciążliwościami komunikacyjnymi.
Równocześnie budowa nowej drogi ekspresowej o wysokich parametrach technicznych i możliwościach
przepustowych, otwiera nową dostępność komunikacyjną gminy z terenu kraju i przejścia granicznego
w Zwardoniu, stwarzając nowe możliwości rozwojowe gminy.
4. Główne problemy komunikacyjne
Największych problemów braku wystarczającej przepustowości i nadmiernych uciążliwości komunikacyjnych
w najbliższych kilku latach należy spodziewać się na przebiegającej centralnie drodze wojewódzkiej nr 933
Oświęcim – Pszczyna oraz, w mniejszym stopniu na drodze powiatowej 14-500 Brzeszcze – CzechowiceDziedzice. Budowa drogi ekspresowej S-1 problem ten całkowicie rozwiąże.
Pozostała sieć drogowa w obszarze gminy o wystarczającej sprawności, nie stwarza problemów
funkcjonowania. W miarę rozwoju programowo-przestrzennego gminy należy uzupełniać brakujące odcinki
ulic lokalnych.
5. Prognozy i założenia rozwoju
Oddanie do ruchu w najbliższych 6 – 8 lat planowanej drogi ekspresowej S-1 Pyrzowice – Dąbrowa Górnicza
– Bielsko Biała - Cieszyn, jako odgałęzienia autostrady A-1, spowoduje istotne zmiany w przebiegu głównych
potoków ruchu tranzytowego na kierunku północ – południe. Zakładając równoczesne zrealizowanie
południowej obwodnicy Oświęcimia oraz węzłów Oświęcim Muzeum i Stara Wieś, w rejonie Brzeszcz
planowana droga przejmie też część ruchu tranzytowego wschód – zachód między Małopolską, a południową
częścią Śląska i przejściami granicznymi w Zwardoniu i Cieszynie oraz znaczną część ruchu źródłowodocelowego (dojazdowego i wyjazdowego z miasta) z północy i południa.
Przy takich założeniach przewidywana wielkość średniorocznego ruchu dobowego, na przecinającym gminę
odcinku w roku 2015 wyniesie 57000 – 43000 pojazdów umownych. Przy uwzględnieniu powyższych założeń
oraz uwzględnieniu wzrostu wielkości ruchu lokalnego można dokonać szacunku prawdopodobnych potoków
ruchu na najbardziej obciążonych odcinkach dróg:
- droga wojewódzka nr 933 9.000 – 10.000 pojazdów umownych /dobę
- droga wojewódzka nr 949 6.000 – 7.000 pojazdów umownych /dobę
- droga powiatowa 14-500 6.000 – 7.000 pojazdów umownych /dobę
Prognozowane wielkości ruchu oznaczają wyczerpanie możliwości przepustowych wymienionych odcinków
ulic w około 45% - 65%.
Brak realizacji drogi ekspresowej w najbliższych 6 – 8 latach oznacza wyczerpanie możliwości przepustowych
odcinków drogi wojewódzkiej 933 i w znacznym stopniu drogi powiatowej 14-500, a tym samym konieczność
realizacji alternatywnego układu wewnętrznych obwodnic, w tym szczególnie obwodnicy północnej wraz
z bezkolizyjnym przekroczeniem linii kolejowej.
Nie podjęcie realizacji również tych rozwiązań spowoduje drastyczne ograniczenie dostępności
komunikacyjnej gminy, a tym samym brak możliwości jej rozwoju gospodarczego.
6. Zasady i uwarunkowania budowy docelowego systemu komunikacji
Główne problemy komunikacyjne najbliższych lat związane będą niemal wyłącznie z koniecznością
zapewnienia odpowiedniej dostępności komunikacyjnej gminy. Problem może być i będzie rozwiązany
90
w sposób radykalny dzięki budowie drogi ekspresowej S-1 i oddanie jej do użytku w latach 2006-2008.
Jednak aktualnie brak możliwości ustalenia terminu realizacji tej drogi, co wywołuje konieczność
rezerwowania pasów terenu dla rozwiązań alternatywnych to jest dla budowy obwodnicy północnej w ciągu
drogi wojewódzkiej nr 933 oraz modernizacji wlotu drogi powiatowej 14-500 od strony Bestwiny.
Niezależnie od konieczności rozwiązania problemu zewnętrznej dostępności gminy, zakładany rozwój
przestrzenny i programowy głównie Brzeszcz, Jawiszowic, Przecieszyna, wymaga rozbudowy wewnętrznego
układu ulic lokalnych zapewniających odpowiednią dostępność terenów nowych inwestycji i ich powiązań
z siecią ulic głównych.
Przewiduje się w sferze powiązań komunikacyjnych turystyczno – rekreacyjnych wyznaczenie trasy ścieżki
rowerowej wg koncepcji opracowanej w Pracowni Badawczo – Projektowej Systemów Transportu w Krakowie
Trans – Plan.
7. Dyspozycje techniczne w zakresie podstawowych elementów układu komunikacji
Sieć projektowanych dróg spełniać musi przedstawione niżej parametry:
droga ekspresowa kl. S
odległość zabudowy
droga wojewódzka kl. G
droga powiatowa kl. Z
droga gminna kl. L
szerokość pasa drogowego
droga gminna kl. D
szerokość pasa drogowego
- szerokość jezdni - 2 x 7,0 m
- szerokość pasa drogowego - 100 m
- 20 m od krawędzi jezdni na terenie zabudowy
- 40 m od krawędzi jezdni poza terenem zabudowy
oraz wg oceny oddziaływania na środowisko
- szerokość jezdni - 6,0 m - 7,0 m
oraz wg oceny oddziaływania na środowisko
- szerokość jezdni - 6,0 m – 7,0 m
- szerokość jezdni - 5,0 m – 6,0 m
- 12 m na terenie zabudowy
- 15 m poza terenem zabudowy
- szerokość jezdni - 4,5 m - 5,5 m
- 3,0 m jezdnia jednopasowa
- 10 m na terenie zabudowy
- 15 m poza terenem zabudowy
91
Rozdział 10. ZAGADNIENIA GOSPODARKI WODNO-ŚCIEKOWEJ.
SPIS ZAWARTOŚCI
1. Zaopatrzenie w wodę
1.1. Ocena funkcjonowania systemu zaopatrzenia w wodę
1.2. Prognoza bilansu zapotrzebowania wody
1.3. Polityka w zakresie rozwoju systemu zaopatrzenia w wodę
1.4. Dyspozycje w zakresie rozwoju systemu zaopatrzenia w wodę
2. Odprowadzenie ścieków
2.1. Analiza stanu istniejącego
2.2. Polityka w zakresie rozwoju systemów kanalizacyjnych
2.3. Dyspozycje w zakresie porządkowania i rozwoju systemów kanalizacyjnych
1. Zaopatrzenie w wodę
1.1. Ocena funkcjonowania systemu zaopatrzenia w wodę
Cała gmina wraz z miastem zaopatrywana jest w wodę za pośrednictwem wodociągu grupowego „Brzeszcze”
pracującego w oparciu o zasilanie w wodę z wodociągu Górnośląskiego Przedsiębiorstwa Wodociągów w
Katowicach poprzez pobór wody z magistrali wodociągowej „GO-CZA” ø 1200 mm z Kobiernic, gdzie woda
jest uzdatniana.
Awaryjne zasilanie z Mikołowa.
Dobowy zakup wody waha się w granicach 2700 m3/dobę; dobowa sprzedaż wody – w granicach 2150
m3/dobę.
Włączenie do sieci GPW następuje w rejonie ul. Trakcyjnej skąd magistralą 2 ø 400 mm prowadzoną wzdłuż
kolei – następnie ul. Wodną – woda wprowadzana jest do sieci, poprzez dwa rurociągi ø 350 mm,
a mianowicie:
- w kierunku północnym: rurociągiem ø 350 mm w ul. Lipowej, przechodzącym w ø 250 mm w ul.
Piastowską – Kościuszki oraz w ø 300 – 400 mm w kierunku ul. Dworcowej, dla zaopatrzenia m.in. os.
Prusa i os. Paderewskiego,
- w kierunku południowym: rurociągiem ø 350 mm Aleją Dworską – Mickiewicza, przechodząc w ø 250
mm w ul. Bielskiej, z rurociągami rozprowadzającymi ø 150 mm w ulicach:
ul. Łącka do połączenia z rurociągiem ø 150 mm w ul. Wypoczynkowej
ul. Pocztowa
ul. Przeczna w kierunku południowym
ul. Olszyny – Witosa
ul. Kusocińskiego – Trzciniec – Jaźnik.
Z rurociągu ø 250 mm w ul. Piastowskiej wyprowadzony jest rurociąg ø 150 mm w ul. Sobieskiego –
Przecieszyńska – Wyzwolenia – do ul. Wypoczynkowej we wschodniej części gminy, m.in. dla zaopatrzenia
w wodę wsi:
- Przecieszyn
- Skidzyń
- Wilczkowice
- Zasole.
Zarówno miasto jak wszystkie wsie gminy pokryte są stosunkowo gęstą siecią rozdzielczą ø 200 ÷ 150 ÷ 100
mm, bardzo często w układzie pierścieniowym, zapewniającym stosunkowo wysoki standard zaopatrzenia
w wodę (wysoki stopień niezawodności). Gmina ma opracowany plan modernizacji sieci na lata 2003 – 2007,
przewidujący także m.in. spięcie końcówek sieci w rejonie ul. Hallera – ul. Wojska Polskiego, ul. Akacjowa –
ul. K. Wielkiego.
Największy zakład przemysłowy gminy – KWK „Brzeszcze” zatrudniająca 3691 pracowników (wg stanu na
1.07.2003 r.) zaopatrywany jest w wodę głównie z własnego ujęcia, częściowo dla celów socjalno-bytowych
pobiera wodę z RPWiK.
Zużycie wody przez KWK wynosi:
- ogółem 1185921 m3
92
w tym:
- cele przemysłowe 1132186 m3
- cele bytowe 53735 m3
w tym zakup z RPWiK 41503 m3
1.2. Prognoza bilansu zapotrzebowania wody
Poniżej w układzie tabelarycznym przedstawiono prognozę bilansu zapotrzebowania wody, sporządzoną przy
zastosowaniu scalonego wskaźnika średniego dobowego zapotrzebowania wody przypadającego na 1
mieszkańca, zakładając docelowo osiągnięcie pełnego standardu wyposażenia mieszkań, tj. w zlew
kuchenny, spłukiwany ustęp oraz urządzenia kąpielowe z ciepłą wodą, a budynków inwentarskich –
w instalację wodociągową i samoczynne poidła.
Wielkość scalonego wskaźnika średniego dobowego zapotrzebowania wody przyjęto dla miasta Brzeszcze
i Jawiszowic, charakteryzujących się szczególną koncentracją – w wielkości qo = 220 l/mk/dobę, dla
pozostałych wsi gminy qo = 160 l/mk/dobę
Współczynniki nierównomierności dobowej przyjęto w wielkości Nd = 1.5, nierównomierności godzinowej
Nh=2.0.
Bilans sporządzono przy założeniu objęcia siecią wodociągów 100% mieszkańców, dla wariantu
wynikającego z prognozy demograficznego rozwoju ludności, przy uwzględnieniu dodatkowo teoretycznej
liczby mieszkańców wynikającej z tzw. chłonności terenów wyznaczonych do zainwestowania w niniejszym
„Studium”, w obrębie obszarów typu „B”, przy założeniu ich wykorzystania w ok. 30% na terenie Brzeszcz
oraz 20% we wsiach.
1.3. Polityka w zakresie rozwoju systemu zaopatrzenia w wodę
Prognoza docelowego bilansu zapotrzebowania wody dla miasta i wsi gminy Brzeszcze wskazuje na
docelowe zapotrzebowanie wody wynoszące:
Qśr dob = 5207 m3/dobę
Qmax dob = 7800 m3/dobę
Podstawą zaopatrzenia w wodę miasta i gminy Brzeszcze będzie nadal wodociąg grupowy „Brzeszcze”,
oparty na zakupie wody z wodociągu Górnośląskiego Przedsiębiorstwa Wodociągów w Katowicach,
pobieranej z magistrali wodociągowej „GO-CZA” ø 1200 mm, prowadzącej uzdatnioną wodę z Kobiernic.
Docelowa wielkość zakupu wody oscyluje wokół wielkości:
Qśr dob = 5200 m3/dobę
Qmax dob = 7800 m3/dobę
Główny kierunek rozwoju systemu to adaptacja, modernizacja oraz dalsza rozbudowa sieci, dla docelowego
pokrycia potrzeb mieszkańców gminy, wzmocnienie stopnia niezawodności pracy systemu m.in. przez dalsze
tworzenie układów pierścieniowych sieci rozprowadzającej, ze szczególnym uwzględnieniem poszerzonych
terenów pod zainwestowanie.
Wprowadzenie terenów zabudowy określonych w niniejszym „Studium” – nie narusza ogólnych zasad
zaopatrzenia w wodę ani podstawowych elementów istniejącego systemu zaopatrzenia w wodę.
1.4. Dyspozycje w zakresie rozwoju systemu zaopatrzenia w wodę
W zakresie źródeł wody – gmina całkowicie uzależniona jest od wodociągu Górnośląskiego Przedsiębiorstwa
Wodociągów w Katowicach, stanowiącego główne i jedyne źródło wody dla gminy.
Problemem wymagającym rozwiązania jest znalezienie awaryjnego źródła wody dla wodociągu.
W zakresie urządzeń i sieci wodociągowej na terenie gminy – konieczna jest modernizacja i konserwacja
sieci, celem zapewnienia mieszkańcom prawidłowego funkcjonowania systemu.
2. Odprowadzenie ścieków
93
2.1. Analiza stanu istniejącego
Dotychczas na obszarze gminy została zrealizowana jedna mechaniczno-biologiczno-chemiczna
oczyszczalnia ścieków, zlokalizowana po zachodniej stronie torów kolejowych w Brzeszczach, na południe od
ul. Św. Wojciecha.
Planowana docelowa przepustowość oczyszczalni wyniesie 14050 m3/dobę.
Aktualnie zakończony został rozruch drugiego etapu modernizacji rozwiązań technologicznych, obejmujący
m.in. instalację osadu czynnego wysokoobciążonego pomiędzy piaskownikiem i osadnikiem Imhoffa oraz
strącanie chemiczne fosforu przed osadnikami wtórnymi, co umożliwiło przyjęcie zwiększonej ilości ścieków
do wielkości powyżej 5000 m3/dobę oraz pozwoliło spełnić nowe obowiązujące po 01.01.2000 r. zaostrzone
wymagania jakościowe, szczególnie w zakresie dopuszczalnych zawartości związków biogennych
w oczyszczonych ściekach.
Ilość obecnie dopływających ścieków waha się w granicach 2200 ÷ 3500 m 3/dobę, ilość ścieków dowożonych
beczkowozami wynosi ok. 80 m3/dobę.
Oczyszczalnia ścieków pracuje zatem poniżej 50% swojej przepustowości.
Przyczyną niewykorzystania w pełni mocy oczyszczalni jest stosunkowo słabo rozwinięta sieć kanalizacji,
głównie sanitarnej.
Kanalizacją zbiorczą objęta jest aktualnie jedynie najbardziej zurbanizowana część Brzeszcza i Jawiszowic.
Miasto skanalizowane zostało w systemie mieszanym, kanalizacja realizowana była w części przez kopalnię,
częściowo wybudowana i administrowana przez Urząd Gminy.
Generalnie systemem obowiązującym jest system kanalizacji rozdzielczej.
Jedynie w ul. Kościuszki i ul. Drobniaka biegnie kanał ogólnospławny ø 800 mm ÷ ø 1000 mm, wybudowany
przez Kopalnię – odprowadzający ścieki wprost do rowu otwartego.
Kopalnia zrealizowała także:
- kanał wód podskórnych ø 800 mm w północnej części miasta, z wylotem do Młynówki
- rurociąg wód słonych ø 1000 mm z Kopalni „Brzeszcze” przy ul. Kościuszki oraz Kopalni w rejonie ul.
Drobniaka.
Na oczyszczalnię „Brzeszcze” ścieki sanitarne sprowadzane są następującymi głównymi kanałami:
- z obszaru ograniczonego ulicami: Kościuszki – Ofiar Oświęcimia – do wysokości oczyszczalni,
sprowadzane są siatką kanałów grawitacyjnych do pompowni zlokalizowanej w rejonie skrzyżowania ul.
Polnej z ul. Św. Wojciecha skąd tłoczone są rurociągiem 2 x ø 160 mm na oczyszczalnię,
- z pasa środkowego miasta Brzeszcze wraz z osiedlem „Wisła”, os. Paderewskiego – siecią kanałów
sanitarnych ścieki sprowadzane są do kanału sanitarnego ø 800 mm biegnącego ul. Drobniaka – ul.
Obozową – na oczyszczalnię,
- z terenu Jawiszowic, pomiędzy ul. Kaczą – ul. Handlową – Bielską – Olszyny – Mostową oraz rejonu
ul. Jaźnik – Trzciniec – po zachodniej stronie kolei – do pompowni zlokalizowanej przy ul. Trzciniec,
skąd rurociągiem tłocznym 2 ø 300 mm tłoczone są na oczyszczalnię.
Ponadto na terenie miasta zrealizowane zostały kanały deszczowe, głównie na terenach osiedli zabudowy
wielorodzinnej, z wylotami do rzeki Wisły, m.in.:
- kanał deszczowy ø 500 mm z rejonu ul. Grottgera,
- kanał deszczowy ø 500 mm z rejonu stacji kolejowej Brzeszcze – Jawiszowice,
- kanał deszczowy ø 1000 mm z rejonu jw. (ul. Drobniaka – Obozowa),
- kanał deszczowy w ul. Św. Wojciecha,
- kanał wód podskórnych od ul. Szymanowskiego – ul. Willową – ul. Sobieskiego – ul. Piastowską,
odprowadzający wody do rowu otwartego.
94
Pozostały teren gminy aktualnie jest poza zasięgiem kanalizacji zbiorczej, mieszkańcy wsi gminy
odprowadzają ścieki do dołów szczelnych, częściej chłonnych lub bezpośrednio do pobliskich rowów lub
cieków bez jakichkolwiek urządzeń oczyszczających.
Przewidziane jest sukcesywne skanalizowanie całej gminy, ze sprowadzeniem ścieków sanitarnych na
oczyszczalnię „Brzeszcze”.
2.2. Polityka w zakresie rozwoju systemów kanalizacyjnych
Z uwagi na objęcie całej gminy systemem wodociągu zbiorczego, podstawowym zadaniem dla gminy jest
skanalizowanie pozostałej części miasta oraz wszystkich wsi gminy.
Kierunki rozwoju systemu kanalizacyjnego obejmują:
- adaptację systemu kanalizacji „Brzeszcze” wraz ze znaczną rozbudową sieci na terenie miasta
i Jawiszowic celem przejęcia ścieków z terenów dotychczas nieskanalizowanych oraz proponowanych
terenów rozwojowych,
- realizację sieci kanalizacji sanitarnej dla wsi:
Przecieszyn
Skidzyń
Wilczkowice
Zasole
ze sprowadzeniem ścieków poprzez istniejącą kanalizację Brzeszcz – na wspólną mechaniczno-biologicznochemiczną oczyszczalnię „Brzeszcze” i zrzutem ścieków oczyszczonych do rzeki Wisły.
Docelowa prognozowana z terenu gminy ilość ścieków sanitarnych szacowana jest w wielkości:
Qśr dob = 0,8 * 5207,4 = 4166 tj. ok. 4200 m3/dobę
Qmax dob = 0,8 * 7811 = 6249 = 6250 m3/dobę
Wielkości powyższe dotyczą wyłącznie ścieków socjalno-bytowych z gospodarstw domowych, zakładów
użyteczności publicznej, zakładów usługowych, nie uwzględniają ścieków kopalnianych i przemysłowych.
Poza zasięgiem kanalizacji zbiorczej, jako obszary indywidualnego unieszkodliwiania i odprowadzania
ścieków proponuje się pozostawić jedynie pojedyncze enklawy zabudowy rozproszonej na terenach trudno
dostępnych tj. między innymi:
- na terenie Brzeszcz – przysiółek Nazieleńce – „Piaski”, po północno-zachodniej stronie torów PKP,
- na terenie Jawiszowic – w południowo-zachodniej części wsi (rejon ul. Wiśniowej i ul. Wiślanej) oraz
przysiółek „Granica” w południowo-wschodnim obrzeżu wsi.
Na terenie całej gminy obowiązuje system kanalizacji rozdzielczej, obejmujący na terenie wsi wyłącznie
realizację kanalizacji sanitarnej.
Ścieki opadowe odprowadzane na terenie miasta kanalizacją deszczową do rzeki Wisły lub uchodzących do
niej rowów – przed zrzutem do odbiornika winny być podczyszczone.
2.3. Dyspozycje w zakresie porządkowania i rozwoju systemów kanalizacyjnych
Dla terenów dotychczas będących poza zasięgiem kanalizacji zbiorczej oraz wskazanych obszarów do
zainwestowania typu „B” określono kierunki sprowadzenia ścieków do najbliższych istniejących
i projektowanych kanałów sanitarnych systemu „Brzeszcze”, a mianowicie:
a) dla obszaru północnej części miasta, pomiędzy ul. Kościuszki a torami kolejowymi (przysiółek
„Klińce”) konieczna jest realizacja pompowni ścieków tłoczącej je do końcówki kanału sanitarnego
w ul. Kościuszki,
b) skanalizowanie obszaru w rejonie ul. Leśnej – ul. Kolejowej – ul. Piekarskiej – północna część
ul. Ofiar Oświęcimia – wymaga realizacji kanalizacji sprowadzającej ścieki (grawitacyjnie)
w powiązaniu z kanalizacją wsi Przecieszyn, skąd poprzez pompownię - rurociągiem tłocznym
w ul. Wyzwolenia – ul. Przecieszyńskiej włączone zostaną do kanalizacji Brzeszcz (kanał ø 300 mm
w rejonie ul. Ofiar Oświęcimia – Przecieszyńska). Uwarunkowane jest wcześniejszą realizacją
kanalizacji wsi Przecieszyn,
c) dla obszaru położonego po północnej stronie torów PKP w Brzeszczach (przysiółek „Bór”, „Bagienko”,
„Budy”) rejon ulic: Pankowicka – Borowa – Odległa – Budy – proponuje się realizację odrębnego
95
systemu kanalizacji z lokalną oczyszczalnią ścieków. Do systemu tego – grawitacyjnie można byłoby
sprowadzić ścieki z przysiółka „Budy” i „Górki” tj. obszaru pomiędzy torami kolejowymi a ul. Ofiar
Oświęcimia (rejon ul. Partyzantów)
d) obszar pomiędzy Aleją Dworską a ul. Kusocińskiego w Jawiszowicach oraz południowa część wsi
wymaga jedynie realizacji kanalizacji sanitarnej sprowadzającej ścieki do istniejących kanałów
w rejonie ul. Kaczej,
e) skanalizowanie przysiółka „Lipowiec” w Jawiszowicach wymaga realizacji pompowni ścieków,
f) skanalizowanie wsi: Wilczkowice, Skidzyń i Zasole powiązane jest ze sprowadzeniem ścieków
kanałami sanitarnymi do pompowni projektowanej dla wsi Przecieszyn przy ul. Wyzwolenia, przy
czym dla wsi Wilczkowice konieczna jest realizacja dodatkowej pompowni ścieków.
Realizacja kanalizacji gminy jest bezwzględną koniecznością i głównym uwarunkowaniem rozwoju
gospodarczego.
Zagadnienia dotyczące gospodarki wodno-ściekowej zawarte zostały na Planszy Nr 5 – Infrastruktura
techniczna – Warstwa 1 – gospodarka wodno-ściekowa.
96
Rozdział 11. ZAGADNIENIA GOSPODARKI ENERGETYCZNEJ.
SPIS TREŚCI:
1. Elektroenergetyka
1.1. Opis stanu istniejącego
1.2. Kierunki rozwoju
2. Gazownictwo
2.2. Ocena stanu istniejącego
3. Ciepłownictwo
3.1. Stan istniejący
4. Telekomunikacja
1. Elektroenergetyka
Obszar miasta i gminy Brzeszcze zasilany jest z GPZ Zasole i GPZ Kęty, które zlokalizowane są poza
obszarem gminy. Do układu zasilania należy też GPZ Komorowice.
Zasilanie gminy prowadzone jest przez stację RS – Podleśna, która jest zasilana dwustronnie sieciami 15 kV
oraz przez rozległą sieć napowietrzną i kablową 15 kV należącą do Zakładu Energetycznego Kęty. Na
obszarze gminy zlokalizowanych jest 61 stacji transformatorowych 15 kV/ 0,4 kV.
Kopalnia Węgla Kamiennego „Brzeszcze Silesia” zasilana jest bezpośrednio z sieci 110 kV poprzez dwie
kopalniane stacje RS.
Przez obszar gminy przebiegają linie napowietrzne 110 kV relacji Brzeszcze – Kęty, Brzeszcze – Zasole,
Komorowice – Jawiszowice, Jawiszowice – Poręba, które są eksploatowane przez Beskidzką Energetykę
S.A.
W obszarze objętym zmianą studium na podstawie uchwały Nr XXII/255/08 Rady Miejskiej w Brzeszczach
z dnia 28 października 2008 roku trzeciej zmiany studium przebiega linia energetyczna 110 kV relacji
Brzeszcze - Kęty. Poza terenem zmiany znajduje się sieć energetyczna średniego napięcia.
Funkcjonujący na obszarze gminy system zaopatrzenia odbiorców w energię elektryczną pozostaje nadal
praktycznie bez zasadniczych zmian w eksploatacji. W latach 2003 – 2006 w planie rozwoju Beskidzkiej
Energetyki S.A. ujęta jest budowa kontenerowej stacji transformatorowej 15/0,4 kV „Brzeszcze Basen”
(obecnie realizowana).
W planach rozwojowych krajowej sieci przesyłowej nie przewiduje się budowy nowych obiektów
elektroenergetycznych o napięciu 220 kV i wyższych. Beskidzka Energetyka nie planuje nowych linii 110 kV
na obszarze gminy.
Praktycznie całość prac w zakresie rozwoju systemu zaopatrzenia w energię elektryczną ukierunkowana
będzie na działania zmierzające do:
- zapewnienia poprawy niezawodności dostawy energii elektrycznej,
- zapewnienia właściwych parametrów technicznych dostarczanej energii,
- zapewnienia nieograniczoności dostaw energii.
Realizowanie tych zamierzeń wykonane będzie poprzez sukcesywną rozbudowę układu sieci średniego
napięcia, budowy nowych stacji transformatorowych w miejscach o znacznym zapotrzebowaniu mocy oraz
modernizację sieci niskich napięć. Należy przy tym pamiętać o zachowaniu stref ograniczonej zabudowy
zgodnie z przepisami szczególnymi.
Zasilanie projektowanej działalności w obszarze objętym trzecią zmianą studium na podstawie uchwały
Nr XXII/255/08 Rady Miejskiej w Brzeszczach z dnia 28 października 2008 roku będzie odbywać się poprzez
97
istniejącą w sąsiedztwie sieć energetyczną, w szczególności sieć średniego napięcia po rozbudowie
stosownych sieci urządzeń energetycznych.
2. Gazownictwo
Aktualnie na terenie miasta i gminy Brzeszcze występuje szereg sieci i urządzeń gazowniczych zasilających
odbiorców komunalnych oraz obiekty produkcyjne i usługowe w tym gazociągi wysokoprężne, stacje
redukcyjne gazu I-go stopnia oraz rozdzielcze sieci gazowe średniego i niskiego napięcia. Sieci te i obiekty są
w eksploatacji Regionalnego Oddziału Przesyłu w Świerklanach Terenowa Jednostka Obsługi Bielsko-Biała.
Całość gminy jest obecnie zgazyfikowana. Na obszarze gminy zlokalizowane są:
a) gazociągi wysokiego ciśnienia CN 2,5 Mpa
- ø 400 relacji Oświęcim – Brzeszcze
- ø 300 relacji Brzeszcze – Świerklany
- ø 300 relacji Brzeszcze – Komorowice
b) stacje redukcyjno-pomiarowe I-go stopnia
- w Brzeszczach przy ul. Lipowej
- w Brzeszczach przy ul. Klonowej
- w Jawiszowicach przy ul. Białej.
Miejscowości gminy Brzeszcze zasilane są:
- Brzeszcze siecią niskiego ciśnienia oraz w części północnej siecią średniego ciśnienia,
- Jawiszowice siecią niskiego ciśnienia,
- Przecieszyn z sieci średniego ciśnienia,
- Skidziń z sieci średniego ciśnienia,
- Wilczkowice z sieci średniego ciśnienia,
- Zasole siecią średniego ciśnienia.
Oprócz podanych wyżej sieci i obiektów poprowadzony jest na obszarze gminy gazociąg przemysłowy
przesyłający metan (kopalina towarzysząca przy wydobyciu węgla kamiennego) z Kopalni Węgla Kamiennego
"Brzeszcze" - Silesia” do firmy „Synthos S.A.” zlokalizowanych w Oświęcimiu. Gazociąg ø 400 CN od
0,141 Mpa do 26 hPa.
2.2. Ocena stanu istniejącego
Istniejący system sieci na obszarze gminy Brzeszcze zapewnia dostawę gazu dla istniejących odbiorców
i posiada możliwość dalszej rozbudowy w miarę rozwoju gminy.
Przebiegające przez gminę gazociągi wysokoprężne oraz obiekty stacji redukcyjnych wymagają zachowania
strefy zgodnie z Rozporządzeniem Ministra Przemysłu i Handlu z dnia 14.11.95 r. (Dz.U. Nr 139).
Głównym źródłem zasilania gminy Brzeszcze są stacje redukcyjne I-go stopnia w Brzeszczach – dwie
i w Jawiszowicach – jedna.
W związku z rozwojem gminy (zainwestowanie nowych terenów) zaopatrzenie w gaz następować będzie
przez modernizację i rozbudowę istniejących sieci rozdzielczych średniego i niskiego ciśnienia.
3. Ciepłownictwo
3.1. Stan istniejący
W mieście Brzeszcze oraz we wsi Jawiszowice jest eksploatowany system ciepłowniczy oparty na kotłowni
zlokalizowanej na terenie KWK „Brzeszcze”. Obsługuje głównie obiekty kopalni i zabudowę mieszkaniową
98
wielorodzinną zlokalizowaną w sąsiedztwie kopalni „Brzeszcze - Silesia” oraz zabudowę w północnej części
wsi Jawiszowice.
Źródłem ciepła jest kotłownia ZC-1 „Brzeszcze”, która jest w trakcie modernizacji. Likwidowane są kotły
parowe wraz z całym orurowaniem i stacją wymienników para – woda. Kotłownia pracować będzie w oparciu
o zmodernizowane dwie jednostki wodne typu WR-25 (kotły sezonu grzewczego) oraz kocioł zasilany gazem
kopalnianym typu KD-5, który jest podstawowym kotłem sezonu letniego. Moc zainstalowana po likwidacji
kotłów parowych - 63 MW (2 x 29 MW + 5 MW).
Sieci ciepłownicze wysokoparametrowe – woda o parametrach max. 150oC, 1,6 Mpa o łącznej długości
13,8 km i średnicach od DN 350 do DN 15.
Przetwarzanie energii z parametru wysokiego na niski realizowane jest poprzez 13 wymiennikowni o mocy od
4000 kW do 100 kW. Poprzez część wymiennikowni tj. zlokalizowanych na Os. Paderewskiego
i Os. Szymanowskiego zabezpieczone są w okresie całego roku dostawy CWU.
System ciepłowniczy jest eksploatowany przez Nadwiślańską Spółkę Energetyczną Sp. z o.o. w Brzeszczach.
Na terenach nie objętych siecią grzewczą obiekty ogrzewane są w oparciu o indywidualny sposób
ogrzewania.
W najbliższych latach planuje się:
a) modernizację kotłowni i magistrali przesyłowej łączącej kotłownię z Jawiszowicami oraz sieci
ciepłowniczej,
b) rozszerzenie rynku odbiorców ciepła przez włączenie do systemu :
- budynków w rejonie ul. Dworcowej i ul. Prusa,
- budynków w rejonie ul. Dworcowej i ul. Mickiewicza,
- budynków położonych przy ul. Kościuszki i ul. Górniczej (Stara Kolonia),
- budynków położonych w rejonie Os. Nowa Kolonia,
- budynki uwolnione przez KWK „Brzeszcze” w przypadku przeznaczenia dla inwestorów mogą być
zasilane energią cieplną przy stosunkowo małych nakładach.
c) całość zabudowy nie objęta scentralizowaną siecią grzewczą oraz nie przewidziana w przyszłości do
obsługi tą siecią powinna być ogrzewana w sposób indywidualny w oparciu o paliwa ekologiczne nie
zanieczyszczające środowiska.
4. Telekomunikacja
Obszar gminy Brzeszcze jest obsługiwany przez infrastrukturę teletechniczną Telekomunikacji Polskiej S.A.
Pion Sieci – Obszar w Krakowie.
Istniejąca sieć teletechniczna nie zaspokaja zapotrzebowania na usługi teletechniczne, a w szczególności
rozbudowy wymaga na terenie wsi Jawiszowice i Zasole.
W związku z rozwojem zainwestowania obszaru gminy (nowe tereny budowlane) oraz dla podniesienia
standardu usług telekomunikacyjnych wymagana jest modernizacja istniejących oraz budowa nowych
urządzeń infrastruktury i sieci teletechnicznej.
Zagadnienia dotyczące gospodarki energetycznej zostały zawarte na Planszy Nr 6 – Infrastruktura techniczna
– Warstwa 2 – Energetyka.
99
Rozdział 12. SFORMUŁOWANIE POLITYKI PRZESTRZENNEJ GMINY – SYNTEZA.
SPIS TREŚCI
1. Cele polityki przestrzennej
1.1. Cel główny
1.2. Cele strategiczne
2. Podstawowe zasady i kierunki kształtowania struktury przestrzennej gminy
3. Strefy polityki przestrzennej i kierunki zagospodarowania poszczególnych elementów struktury
funkcjonalno-przestrzennej gminy
4. Instrumenty polityki przestrzennej – miejscowe plany zagospodarowania przestrzennego
4.1. Aktualny stan prawny w zakresie planowania miejscowego
4.2. Obszary, dla których opracowanie planów miejscowych jest obowiązkowe
5. Bilans trenów określonych w „Studium”
1.Cele polityki przestrzennej
1.1. Cel główny
Głównym celem polityki przestrzennej gminy jest jej wszechstronny rozwój w aspekcie poprawy standardów
życia jej mieszkańców, przy równoczesnym przestrzeganiu zasady zrównoważonego rozwoju jako podstawy
wszelkich działań związanych z użytkowaniem przestrzeni gminy.
Przyjęcie zasady zrównoważonego rozwoju oznacza trwałe dążenie do zachowania równowagi we
wzajemnym układzie trzech elementów: człowieka, przyrody i struktury przestrzennej, co praktycznie wymaga
dostosowania procesów związanych z wykorzystaniem przestrzeni gminy i jej zasobów przez wszystkich
użytkowników tej przestrzeni do zasad prawidłowego funkcjonowania środowiska przyrodniczego oraz życia
i zdrowia ludzi. Struktura przestrzenna gminy Brzeszcze tylko w pewnym zakresie wykształciła się
w dostosowaniu do naturalnych właściwości obszaru gminy, w znacznym natomiast stopniu uwarunkowana
została przez Kopalnię „Brzeszcze”.
1.2. Cele strategiczne
Główny cel polityki przestrzennej wymaga realizacji szeregu celów strategicznych w wyodrębnionych
dziedzinach:
- społecznej,
- ekonomicznej,
- przyrodniczej,
- kulturowej,
- przestrzennej,
- komunikacyjnej,
- infrastruktury technicznej i komunalnej.
a) W sferze społecznej są to:
- zapewnienie dogodnych warunków przestrzennych dla realizacji życiowych potrzeb i aspiracji
mieszkańców gminy (mieszkanie, wykształcenie, praca, wypoczynek, opieka zdrowotna, opieka na
starość). Studium, rozpoznając te potrzeby (Rozdział 3 i 4) określa przestrzeń dla ich realizacji poprzez
wyznaczenie obszarów strefy osadniczej (obszary typu B i P). Obszary te określono na Planszy nr 1
„Polityka przestrzenna – Wyznaczenie kierunków kształtowania struktury funkcjonalno-przestrzennej
gminy oraz określenie podstawowych dyspozycji warunkujących sposób zagospodarowania jej obszaru”,
- wspieranie procesów restrukturyzacyjnych w przemyśle górniczym,
- kreowanie procesów restrukturyzacyjnych w rolnictwie prowadzących do rozwoju ekologicznego
rolnictwa, jak również rolnictwa wysoce specjalistycznego o wzrostowej średniej powierzchni użytków
rolnych przypadającej na 1 zatrudnionego w rolnictwie, z równoczesnym zapewnieniem pełnej obsługi
gospodarstw rolnych w zakresie usług (mechanizacyjnych, chemizacyjnych, weterynaryjnych, w zakresie
organizacji zaopatrzenia i zbytu) oraz promowanie lokalnej produkcji,
100
- zapewnienie obsługi mieszkańców w zakresie usług publicznych na poziomie akceptowanych
standardów ilościowych i jakościowych – dążenie do uzyskania standardów perspektywicznych
określonych w Rozdziale 4 pkt 3.4.
- działanie w kierunku sukcesywnego obniżania stopy bezrobocia w gminie do wielkości akceptowanej
społecznie. Rola Studium w tym zakresie polega głównie na wskazaniu możliwości przestrzennych dla
przeznaczenia terenów do aktywizacji gospodarczej gminy i lokalizacji nowych miejsc pracy,
- kształtowanie elementów systemu przestrzeni publicznej gminy służącej zaspokojeniu potrzeb w
dziedzinie usług, rekreacji itp. oraz umożliwiającej rozwój więzi społecznej mieszkańców gminy. Studium
określa rejony koncentracji przestrzeni publicznej (Plansza nr 1).
b) W sferze ekonomicznej są to:
- racjonalne (zgodne z zasadami zrównoważonego rozwoju) wykorzystanie zasobów naturalnych gminy
(kopaliny, lasy, wody otwarte, grunty rolne) dla rozwoju i wzmocnienia jej aktywności ekonomicznej,
- kreowanie wspólnych działań KWK „Brzeszcze” i władz gminy w rozwiązywaniu problemów na styku
Kopalnia – Gmina (ochrona miejsc pracy, aktywizacja zawodowa pracowników kopalni, przejmowanie
i zagospodarowanie majątku kopalni),
- rozwój lokalnego rynku pracy i biznesu poprzez tworzenie sprzyjających udogodnień ze strony władz
i instytucji dla małych i średnich nieuciążliwych przedsiębiorstw usługowo-produkcyjnych.
c) W sferze przyrodniczej są to:
- zachowanie i wzbogacenie wartości środowiska przyrodniczego, zwłaszcza poprzez rekultywację
i zagospodarowanie terenów zdegradowanych i zagrożonych przez działalność kopalni,
- przeciwdziałanie powstawaniu zagrożeń dla środowiska i jakości życia mieszkańców wynikających
z uciążliwości wywołanej działalnością gospodarczą, rozwojem transportu, nieodpowiednią gospodarką
odpadami itp.,
- zachowanie ciągłości systemu terenów o szczególnym znaczeniu ekologicznym – dolina Wisły i dolina
Soły,
- ochrona lokalnych zasobów przyrodniczo-krajobrazowych w celu wzbogacenia walorów rekreacyjnowypoczynkowych gminy,
- przeciwdziałanie procesom erozji i degradacji gleb,
- podniesienie stopnia czystości wód powierzchniowych, nawet najmniejszych cieków wodnych oraz
zabezpieczenie jakości wód ujmowanych do celów pitnych i gospodarczych.
d) W sferze kulturowej są to:
- zachowanie i wyeksponowanie wartościowych zasobów dziedzictwa kulturowego (określonych na
Planszy nr 3), decydujących i tożsamości kulturowej gminy i regionu,
- rehabilitacja zdegradowanych obszarów i obiektów tradycyjnego budownictwa mieszkaniowego –
przykopalnianego, charakterystycznego dla tego terenu,
- kształtowanie architektury nowej zabudowy w harmonii i nawiązaniu do tradycyjnych form miejscowego
budownictwa, bez zakłócenia krajobrazu kulturowego gminy,
- kształtowanie atrakcyjnego „kulturalnego” oblicza gminy, szczególnie jej przestrzeni publicznych
(estetyzacja obejść i budynków przemysłowych, obiektów publicznych oraz terenów wzdłuż tras
komunikacyjnych) pozwalające przybyszom z zewnątrz postrzegać indywidualność gminy i jej
gospodarność.
e) W sferze przestrzennej są to:
- kształtowanie ładu przestrzennego gminy, a zwłaszcza terenów zabudowy, w szczególności tych, które
zostały określone w Studium jako obszary, które mogą być przeznaczone pod zabudowę oraz określenie
sposobu zagospodarowania tych obszarów,
- właściwe zagospodarowanie obszarów wymagających rehabilitacji, przekształceń i rekultywacji
(określonych na Planszy nr 1),
- sprzyjanie rozwojowi i koncentracji przestrzeni publicznej wg zasad określonych w Studium (w obszarach
B1 oraz w wyznaczonych rejonach koncentracji),
- maksymalne zachowanie zwartości kompleksów rolnych i zespołów leśnych oraz wodnych,
- utrzymanie i wzmocnienie systemu obsługi gminy polegającego na funkcjonowaniu Brzeszcz jako
ośrodka lokalnego (gminnego) z Jawiszowicami jako ośrodkiem wspomagającym i pozostałymi wsiami
jako ośrodkami na poziomie podstawowym,
101
- respektowanie występujących uwarunkowań dla zagospodarowania przestrzennego gminy, a zwłaszcza
dla terenów przeznaczonych pod zabudowę, w tym określonych w Studium na Planszy nr 3 i 4.
f) W sferze komunikacyjnej są to:
- „bezkolizyjne” przeprowadzenie przez obszar gminy drogi ekspresowej S1 relacji Pyrzowice - Cieszyn,
która radykalnie rozwiąże problem wyeliminowania ruchu tranzytowego z obszarów zainwestowania,
zapewniając równocześnie odpowiednią dostępność komunikacyjną gminy,
- uzupełnienie istniejącego układu dróg lokalnych o połączenia i dojazdy niezbędne dla obsługi
rozwijającej się struktury przestrzennej gminy,
- urządzenie trasy turystycznej ścieżki rowerowej w dolinie Soły i powiązanie jej z lokalnym układem
komunikacyjnym gminy,
- zapewnienie warunków środowiskowych funkcjonowania terenów przyległych do tras komunikacyjnych,
- realizacja obwodnic.
g) W sferze infrastruktury technicznej i komunalnej są to:
- racjonalny rozwój wszystkich systemów infrastruktury technicznej oraz zwiększenie niezawodności
działania tych systemów,
- pełne uzbrojenie w sieci infrastruktury technicznej wszystkich obszarów osadniczych, a zwłaszcza
terenów koncentracji i rozwoju zabudowy, w szczególności skanalizowanie tych obszarów,
- minimalizacja niekorzystnych oddziaływań urządzeń infrastruktury technicznej na środowisko,
- kontynuowanie gospodarki odpadami wg systemu opartego na istniejącym składowisku odpadów.
2. Podstawowe zasady i kierunki kształtowania struktury przestrzennej gminy
Podstawowym sposobem osiągania – poprzez działania planistyczne – większości z w/w celów
strategicznych (realizacja tych celów wymaga również wsparcia działaniami pozaplanistycznymi), jest
odpowiednie kształtowanie struktury przestrzennej gminy oraz wszystkich poszczególnych elementów tej
struktury. Kluczowym instrumentem działania w tym zakresie są oczywiście plany miejscowe. W „Studium”
określa się na planszy nr 1 charakterystyczne (typologiczne) obszary kształtowania struktury funkcjonalnoprzestrzennej gminy, zróżnicowane pod względem przeznaczenia i kierunków zagospodarowania oraz zasad
ochrony, wyznaczające podstawowy układ struktury przestrzennej gminy.
Przyjmuje się następujące zasady kształtowania struktury przestrzennej gminy:
- zasadniczo utrzymuje się istniejący podstawowy układ struktury sieci osadniczej obszaru gminy, jako
w miarę zrównoważony i ustabilizowany,
- zakłada się rozwój wszystkich skoncentrowanych obszarów osadniczych, przede wszystkim jednak
Brzeszcz i Jawiszowic oraz obszarów osadniczych, które ciążą do tych miejscowości,
- utrzymuje się zasadnicze kierunki rozwoju przestrzennego gminy określone w dotychczasowym planie
miejscowym, respektując większość ustaleń tego planu w zakresie terenów budowlanych,
- zakłada się rozwój struktur przestrzennych zabudowy w wyznaczonych na Planszy nr 1 obszarach typu B
(B1, B2, B3), stanowiących pole możliwości lokalizacyjnych dla funkcji osadniczych takich, jak:
mieszkalnictwo, usługi, wytwórczość pozarolnicza, rekreacja i inne,
- określa się obszary strefy osadniczej wymagające ograniczenia lub zahamowania rozwoju ze względu na
występujące uwarunkowania (obszary typu B4 i B5),
- zakłada się koncentrację usług publicznych i innych obiektów wpływających na rozwój przestrzeni
publicznej w strefie osadnictwa, w nawiązaniu do istniejących elementów zagospodarowania z tego
zakresu, głównie w obszarach typu B1 i w wyznaczonych rejonach koncentracji przestrzeni publicznej,
- chroni się przed zainwestowaniem obszary kompleksów rolnych stanowiących bazę restrukturyzacji
rolnictwa, obejmujące grunty rolne o najwyższej w skali gminy wartości gleb i przydatności do produkcji
rolnej,
- określa się obszary należące do strefy kształtowania systemu przyrodniczego gminy oraz obszary objęte
ochroną w tym zakresie,
- określa się obszary korytarzy głównych tras komunikacyjnych,
- określa się korytarze infrastruktury technicznej,
- zakłada się pełne uzbrojenie w infrastrukturę techniczną terenów zabudowanych i obszarów, które mają
być przeznaczone pod zabudowę,
- uwzględnia się wymagania ponadlokalnej polityki przestrzennej na obszarze gminy Brzeszcze wynikające
102
-
z wniosków do „Studium”,
uwzględnia się obszary ustanowione na podstawie przepisów szczególnych.
3. Strefy polityki przestrzennej i kierunki zagospodarowania poszczególnych elementów struktury
funkcjonalno-przestrzennej gminy
Układ struktury funkcjonalno-przestrzennej gminy określono na Planszy nr 1 pt. „Polityka przestrzenna –
Wyznaczenie kierunków kształtowania struktury funkcjonalno-przestrzennej gminy oraz określenie podstawowych
dyspozycji warunkujących sposób zagospodarowania jej obszaru”.
W ramach tej struktury wyodrębniono charakterystyczne typy obszarów zróżnicowanych pod względem
przeznaczenia i kierunków zagospodarowania oraz zasad ochrony.
W strukturze przestrzeni gminy można wyróżnić cztery zasadnicze strefy:
1) Strefa osadnicza – kształtowana przez wyznaczone obszary typu „B” (B1, B2, B3 oraz B4 i B5) – stanowiąca
przestrzeń zamieszkania, nauki, pracy (z wyłączeniem przemysłu uciążliwego), zaspakajania potrzeb w zakresie
usług, wypoczynku itp.
Strefa ta obejmuje:
- obszary typu B1 – obszary koncentracji i rozwoju osadnictwa w zwartej strukturze przestrzennej
zabudowy „miejskiej”, z dużym udziałem przestrzeni publicznej, zwłaszcza usługowej, obszary obejmują
tereny zabudowane i tereny, które mogą być przeznaczone pod zabudowę dla funkcji mieszkaniowej (w
szczególności wielorodzinnej) i innych funkcji osadniczych (głównie z zakresu usług publicznych i
komercyjnych), których poziom oddziaływania na środowisko nie spowoduje obniżenia wymaganych
przepisami szczególnymi standardów środowiskowych istniejących i planowanych terenów
mieszkaniowych. Regulacja zagadnień przestrzennych w obrębie obszarów, w tym szczegółowe
określenie granic i przeznaczenia terenów, rozmieszczenie inwestycji celu publicznego, określenie
sposobów zagospodarowania i warunków zabudowy oraz zabezpieczenie niezbędnych powiązań
ekologicznych - do ustalenia w miejscowych planach zagospodarowania przestrzennego,
- obszary typu B2 – obszary utrzymania i rozwoju osadnictwa w strukturze przestrzennej zabudowy
mieszkaniowej jednorodzinnej, głównie wolnostojącej, z udziałem usługowej przestrzeni publicznej,
kształtowanej szczególnie w wyznaczonych rejonach jej koncentracji. obszary obejmują tereny
zabudowane i tereny, które mogą być przeznaczone pod zabudowę dla funkcji mieszkaniowej
jednorodzinnej i innych funkcji osadniczych (głównie z zakresu usług publicznych, komercyjnych
i drobnej wytwórczości), których poziom oddziaływania na środowisko nie spowoduje obniżenia
wymaganych przepisami szczególnymi standardów środowiskowych istniejących i planowanych terenów
mieszkaniowych. Regulacja zagadnień przestrzennych w obrębie obszarów, w tym szczegółowe
określenie granic i przeznaczenia terenów, rozmieszczenie inwestycji celu publicznego, określenie
sposobów zagospodarowania i warunków zabudowy oraz zabezpieczenie niezbędnych powiązań
ekologicznych - do ustalenia w miejscowych planach zagospodarowania przestrzennego,
- obszary typu B3 - obszary utrzymania i rozwoju osadnictwa w rozluźnionej strukturze przestrzennej
zabudowy mieszkaniowej jednorodzinnej, powiązanej z rolniczą przestrzenią produkcyjną. Obszary
obejmują tereny zabudowane i związane z nimi najbliżej położone grunty rolne, z których część może
być przeznaczona pod zabudowę dla funkcji mieszkaniowej jednorodzinnej i innych funkcji osadniczych
(głównie z zakresu usług komercyjnych, drobnej wytwórczości oraz obsługi gospodarki rolnej i rybackiej),
których poziom oddziaływania na środowisko nie spowoduje obniżenia wymaganych przepisami
szczególnymi standardów środowiskowych terenów mieszkaniowych. Regulacja zagadnień
przestrzennych w obrębie obszarów, w tym szczegółowe określenie granic i przeznaczenia terenów
(zwłaszcza granic terenów przeznaczonych pod zabudowę), rozmieszczenie inwestycji celu
publicznego, określenie sposobów zagospodarowania i warunków zabudowy oraz zabezpieczenie
niezbędnych powiązań ekologicznych - do ustalenia w miejscowych planach zagospodarowania
przestrzennego lub w decyzjach o warunkach zabudowy i zagospodarowania terenu,
- obszary typu B4 – obszary strefy osadniczej wymagające ograniczenia zabudowy z powodu zaliczenia
ich do IV kategorii przydatności terenu do zabudowy ze względu na szkody górnicze,
- obszary typu B5 – obszary strefy osadniczej wymagające zahamowania rozwoju funkcji mieszkaniowej
ze względów przestrzennych (niekorzystne położenie przy głównych trasach i węzłach infrastruktury
komunikacyjnej), wskazane do ewentualnych przekształceń w kierunku zagospodarowania pod usługi
103
związane z obsługą ruchu samochodowego. Regulacja zagadnień przestrzennych w obrębie obszarów
do ustalenia w miejscowych planach zagospodarowania przestrzennego lub w decyzjach o warunkach
zabudowy i zagospodarowania terenu
2) Strefa przemysłowa – kształtowana przez wyznaczone obszary typu P (P1, P2, P3), w tym:
- obszary typu P1 - obszary przemysłowe, przede wszystkim główne obiekty przemysłowe KWK
„Brzeszcze". Regulacja zagadnień związanych z gospodarką przestrzenną i środowiskową w obrębie
obszarów oraz z ewentualnym oddziaływaniem na środowisko wykraczającym poza granice obszaru na podstawie odpowiednich przepisów szczególnych,
- obszary typu P2 - obszary przewidziane do składowania odpadów poprodukcyjnych KWK "Brzeszcze"
(głównie karbońską skałą płonną) i sukcesywnej rekultywacji w kierunku leśnym lub łąkowym,
- obszary typu P3 – obszary eksploatacji powierzchniowej, przewidziane do rekultywacji w kierunku
leśnym lub wodnym – rekreacyjnym. Obszarami typu P3 objęto istniejące i planowane tereny
eksploatacji udokumentowanych złóż kruszywa naturalnego (żwiru). Regulacja zagadnień
przestrzennych w obrębie terenu górniczego - do ustalenia w miejscowym planie zagospodarowania
przestrzennego.
Na obszarze objętym pierwszą zmianą Studium przyjętą Uchwałą Rady Miejskiej w Brzeszczach nr V/45/07
z dnia 29.03.2007r. określa się kierunki zmian przeznaczenia terenów wg ustaleń zawartych poniżej, w tym:
Na Planszy nr 1 – „Polityka przestrzenna – wyznaczenie kierunków kształtowania struktury funkcjonalnoprzestrzennej gminy oraz określenie podstawowych dyspozycji warunkujących sposób zagospodarowania jej
obszaru - ujednolicona forma rysunku”, określa się:
- pod symbolem P3a, obszar eksploatacji powierzchniowej udokumentowanego złoża kruszywa
naturalnego „Przecieszyn II”,
- pod symbolem P3b obszar eksploatacji powierzchniowej złoża„Przecieszyn II” z zastrzeżeniem, że
możliwość ewentualnej eksploatacji złoża uwarunkowana jest przepisami art.85 ustawy Prawo wodne,
- pod symbolem Z2a, obszar naturalnej zieleni nieurządzonej, stanowiący pas (filar) ochronny potoku
Różanego (przyjęto pas o szerokości 15m, licząc od górnej krawędzi skarpy brzegowej do granicy
terenu eksploatacji),
- pod symbolem Z2b, obszar naturalnej zieleni nieurządzonej oraz zieleni izolacyjno-krajobrazowej,
stanowiący pas (filar) ochronny potoku Młynówka (przyjęto pas o szerokości 15m, licząc od zewnętrznej
krawędzi stopy wału potoku do granicy terenu eksploatacji) oraz strefę ochronną istniejącej i planowanej
zabudowy mieszkaniowej wsi Wilczkowice (przyjęto pas szerokości 50m, licząc od granicy terenów
budowlanych do granicy terenu eksploatacji).
Określa się następujące kierunki dotyczące zagospodarowania oraz użytkowania terenów na obszarze pierwszej
zmiany studium:
1. Sposób eksploatacji złoża „Przecieszyn II” w obszarach określonych pod symbolami P3a, P3b wymaga
zastosowania takich rozwiązań metod i sprzętu oraz systemu zabezpieczeń, które zagwarantują, że
oddziaływanie przedsięwzięcia na środowisko, wykraczające poza granice terenu do którego inwestor tego
przedsięwzięcia ma tytuł prawny, nie przekroczy wymaganych przepisami odrębnymi dopuszczalnych
poziomów w zakresie standardów środowiskowych (głównie dotyczących hałasu), w szczególności w
odniesieniu do znajdujących się w pobliżu istniejących i planowanych terenów zabudowy mieszkaniowej wsi
Wilczkowice i Przecieszyn (eksploatację złoża należy prowadzić bez użycia materiałów wybuchowych,
sposobem odkrywkowym, mechanicznym, wgłębnym, w możliwie najszerszym zakresie spod lustra wody).
2. Dopuszczalny zakres eksploatacji złoża „Przecieszyn II” w obszarze określonym pod symbolem P3b, należy
ustalić przy uwzględnieniu wymagań art.85 ustawy Prawo wodne, związanych z ochroną obwałowań potoku
Młynówka, z możliwością zastosowania zwolnień na zasadach określonych w tym artykule.
3. Określa się, że rekultywacja terenów poeksploatacyjnych (której ostateczny kierunek ustalony zostanie w
decyzji koncesyjnej) powinna być prowadzona w kierunku wodnym lub wodnym-rekreacyjnym, ewentualnie
rolno-leśnym.
4. Do rekultywacji należy wykorzystywać na bieżąco nadkład występujący nad złożem w postaci gliny, gliny
piaszczystej i pylastej. Dopuszcza się rekultywację terenu wyrobiska skałą płoną.
5. Wymaga się, aby między innymi w ramach rekultywacji, w tym rekultywacji krajobrazowej terenu wyrobiska
zrekompensowane zostały straty w szacie roślinnej (dotyczy istniejącej grupy zadrzewień) jakie zostaną
104
poniesione w związku z eksploatacją złoża.
6. W północnej części terenu określonego pod symbolem Z2b należy wyprzedzająco (przy założeniu, że
eksploatacja złoża może być prowadzona od strony południowej w kierunku północnym) zrealizować pas
zieleni krajobrazowej, chroniącej tereny zabudowy mieszkaniowej wsi Wilczkowice przed uciążliwością
zwłaszcza hałasową, związaną z eksploatacją złoża w tym rejonie.
7. Obsługę komunikacyjną terenu eksploatacji złoża przewiduje się głównie od południa z istniejącej ul.
Wyzwolenia. Dopuszcza się, jako rozwiązanie uzupełniające, obsługę komunikacyjną terenu od północy z
ul.Starowiejskiej.
8. Wymaga się, poprzez zastosowanie odpowiednich rozwiązań na terenie żwirowni, skutecznego
zabezpieczenia urobku oraz gromadzonych na zwałowiskach mas ziemnych pochodzących z nadkładu,
przed rozmyciem i zanieczyszczeniem nimi w/w dróg.
9. Gospodarkę ściekową i gospodarkę odpadami należy prowadzić zgodnie z obowiązującymi w tym zakresie
przepisami odrębnymi
10. Poza w/w ustaleniami w sposobie zagospodarowania oraz użytkowania terenów na obszarze zmiany
studium należy uwzględnić wymaganiami obowiązujących przepisów odrębnych.
Na obszarze objętym drugą zmianą studium przyjętą Uchwałą Rady Miejskiej w Brzeszczach Nr VII/54/11 z 28
kwietnia 2011r określa się kierunki zmian przeznaczenia terenów wg ustaleń zawartych poniżej, w tym:
- pod symbolem P3d, obszar eksploatacji powierzchniowej udokumentowanego złoża kruszywa
naturalnego „Przecieszyn III”,
- pod symbolem Z2d - obszar naturalnej zieleni nieurządzonej, stanowiący pas ochronny potoku
Różanego.
Określa się następujące kierunki dotyczące zagospodarowania oraz użytkowania terenów na obszarze drugiej
zmiany studium:
1. Określa się, że rekultywacja terenów poeksploatacyjnych (której ostateczny kierunek ustalony zostanie
w decyzji koncesyjnej) powinna być prowadzona w kierunku wodnym lub wodnym-rekreacyjnym,
ewentualnie rolno-leśnym.
2. Do rekultywacji należy wykorzystywać na bieżąco nadkład występujący nad złożem w postaci gliny, gliny
piaszczystej i pylastej.
3. Wymaga się, aby między innymi w ramach rekultywacji, w tym rekultywacji krajobrazowej terenu wyrobiska
zrekompensowane zostały straty w szacie roślinnej (dotyczy istniejącej grupy zadrzewień) jakie zostaną
poniesione w związku z eksploatacją złoża.
4. Sposób eksploatacji złoża „Przecieszyn III” wymaga zastosowania takich rozwiązań metod i sprzętu oraz
systemu zabezpieczeń, które zagwarantują, że oddziaływanie przedsięwzięcia na środowisko,
wykraczające poza granice terenu do którego inwestor tego przedsięwzięcia ma tytuł prawny, nie
przekroczy wymaganych przepisami odrębnymi dopuszczalnych poziomów w zakresie standardów
środowiskowych (głównie dotyczących hałasu), w szczególności w odniesieniu do znajdujących się
w pobliżu istniejących i planowanych terenów zabudowy mieszkaniowej wsi Wilczkowice i Przecieszyn
(eksploatację złoża należy prowadzić bez użycia materiałów wybuchowych, sposobem odkrywkowym,
mechanicznym, wgłębnym, w możliwie najszerszym zakresie spod lustra wody).
5. Dopuszczalny zakres eksploatacji złoża „Przecieszyn III” należy ustalić przy uwzględnieniu wymagań art.85
ustawy Prawo wodne, związanych z ochroną obwałowań potoku Młynówka, z możliwością zastosowania
zwolnień na zasadach określonych w tym artykule.
6. Wymaga się, poprzez zastosowanie odpowiednich rozwiązań na terenie żwirowni, skutecznego
zabezpieczenia urobku oraz gromadzonych na zwałowiskach mas ziemnych pochodzących z nadkładu,
przed rozmyciem i zanieczyszczeniem nimi w/w dróg.
7. Gospodarkę ściekową i gospodarkę odpadami należy prowadzić zgodnie z obowiązującymi w tym zakresie
przepisami odrębnymi.
8. Poza w/w ustaleniami w sposobie zagospodarowania oraz użytkowania terenów na obszarze zmiany
studium należy uwzględnić wymaganiami obowiązujących przepisów odrębnych.
- obszary P3c – obszar eksploatacji powierzchniowej udokumentowanego złoża kruszywa naturalnego
„Brzeszcze – Buczaki”. Regulacja ustaleń przestrzennych w obrębie terenu górniczego do ustalenia
w miejscowym planie zagospodarowania przestrzennego.
105
Dla obszaru P3c określa się:
1. wymóg prowadzenia działalności w sposób ograniczający uciążliwość dla sąsiednich terenów,
w szczególności uciążliwości związanej z emisją hałasu i możliwością przekroczenia dopuszczalnych norm
dla terenów mieszkaniowych istniejących i projektowanych oraz z niezorganizowaną emisją pyłu,
2. kierunek rekultywacji: tereny wód lub tereny aktywności gospodarczej,
3. dopuszczalny kierunek rekultywacji: tereny mieszkalnictwa, tereny komunikacji, tereny zieleni,
4. w przypadku rekultywacji terenu w kierunku funkcji mieszkalnictwa obowiązek uwzględnienia zasad ochrony
terenów akustycznie chronionych, w szczególności przed hałasem pochodzącym z sąsiadujących
istniejących i projektowanych dróg oraz przed innymi uciążliwościami,
5. wykorzystanie do rekultywacji nadkładu oraz skały płonnej,
6. obsługa komunikacyjna: z ulicy Ofiar Oświęcimia, z zachowaniem obowiązujących przepisów dotyczących
organizacji i realizacji wjazdów z określonej klasy technicznej drogi,
7. zachowanie minimalnych pasów ochronnych m. in. od drogi – 20 m oraz od linii energetycznej wysokiego
napięcia - 10m od osi linii.
Na obszarze objętym czwartą zmianą studium podjęta Uchwałą Rady Miejskiej w Brzeszczach nr VII/71/11 z 21
czerwca 2011r określa się kierunki zmian przeznaczenia terenów wg ustaleń zawartych poniżej, w tym:
- pod symbolem P3e, obszar eksploatacji powierzchniowej udokumentowanego złoża kruszywa
naturalnego „Rajsko 2”,
- pod symbolem Z2e - obszar naturalnej zieleni nieurządzonej, stanowiący pas ochronny zbiornika
wodnego,
- obszary typu R – obszary ochrony i kształtowania rolniczej przestrzeni produkcyjnej - wyłączone z
lokalizowania nowej zabudowy (z dopuszczeniem utrzymania i rozbudowy istniejącej zabudowy oraz
obiektów związanych z gospodarką rolną i infrastrukturą techniczną).
- obszary P3e – obszar eksploatacji powierzchniowej udokumentowanego złoża kruszywa naturalnego „Rajsko
2”. Regulacja ustaleń przestrzennych w obrębie terenu górniczego wskazuje się do ustalenia w miejscowym
planie zagospodarowania przestrzennego.
Dla obszaru P3e określa się:
1. wymóg prowadzenia działalności w sposób ograniczający uciążliwość dla sąsiednich terenów, w
szczególności uciążliwości związanej z emisją hałasu i możliwością przekroczenia dopuszczalnych norm dla
terenów mieszkaniowych istniejących i projektowanych oraz z niezorganizowaną emisją pyłu,
2. wskazany kierunek rekultywacji: tereny wód, rekreacji lub tereny aktywności gospodarczej,
3. dopuszczalny kierunek rekultywacji: tereny usług związanych z gospodarką wodną i rekreacją, tereny
zieleni,
4. dopuszczalny kierunek rekultywacji: tereny mieszkalnictwa, tereny komunikacji, tereny zieleni,
5. w przypadku rekultywacji terenu w kierunku funkcji mieszkalnictwa obowiązek uwzględnienia zasad ochrony
terenów akustycznie chronionych, w szczególności przed hałasem pochodzącym z sąsiadujących
istniejących i projektowanych dróg oraz przed innymi uciążliwościami,
6. wykorzystanie do rekultywacji nadkładu oraz skały płonnej,
7. obsługa komunikacyjna: poprzez drogę gruntowo-żwirową powiązaną z ul. Oświęcimską, z zachowaniem
obowiązujących przepisów dotyczących organizacji i realizacji wjazdów z określonej klasy technicznej drogi,
8. zachowanie minimalnych pasów ochronnych m. in. od linii energetycznej wysokiego napięcia - 10m od osi
linii.
3) Strefa rolniczej przestrzeni produkcyjnej – kształtowana przez wyznaczone obszary typu R i częściowo typu
Z2, w tym:
- obszary typu R – obszary ochrony i kształtowania rolniczej przestrzeni produkcyjnej - wyłączone
z zabudowy (nie dotyczy zabudowy istniejącej oraz obiektów związanych z gospodarką rolną,
infrastrukturą techniczną i eksploatacją złóż kopalin),
- obszary typu Z2 – obszary zieleni naturalnej, w tym zieleni wysokiej izolacyjno - krajobrazowej oraz
trwałych użytków zielonych rolniczej przestrzeni produkcyjnej – wyłączone z zabudowy (nie dotyczy
zabudowy istniejącej oraz obiektów związanych z gospodarką rolną, infrastrukturą techniczną, rekreacją
i sportem oraz eksploatacją złóż kopalin)
106
obszary Z2c – obszar zieleni, stanowiącej korytarz ekologiczny potoku Młynówka. Strefa nadwodnej zieleni
wysokiej i krzewów towarzyszącej ciekom wodnym.
Dla obszaru Z2c określa się:
1. zachowanie różnorodnych form zieleni, w szczególności zieleni trwałej,
2. zachowanie drożności korytarza ekologicznego poprzez zakaz zainwestowania, w tym w szczególności
zakaz realizacji zabudowy kubaturowej, realizacji dróg /za wyjątkiem przeprowadzenia korytarza
projektowanej obwodnicy/, placów i prowadzenia działalności górniczej,
3. zakaz przekształcania naturalnej rzeźby terenu /za wyjątkiem robót związanych z realizacją projektowanej
obwodnicy/,
4. nakaz dozielenienia terenu poprzez nasadzenia drzew i krzewów odpowiednich do siedliska (np.: wierzba,
olsza czarna, topola, dąb) w celu wzmocnienia roli obszaru jako lokalnego korytarza ekologicznego.
4) Strefa kształtowania systemu przyrodniczego, w skład której wchodzą obszary typu Z (Z1, Z2, Z3), W (W1,
W2) i R, w tym:
- obszary typu Z1 – obszary kształtowania urządzonych terenów zieleni publicznej - parkowej, cmentarnej
i innej oraz rekreacji i sportu, wraz z niezbędnymi usługami towarzyszącymi,
- obszary typu Z2 – obszary zieleni naturalnej, w tym zieleni wysokiej izolacyjno - krajobrazowej oraz
trwałych użytków zielonych rolniczej przestrzeni produkcyjnej – wyłączone z zabudowy (nie dotyczy
zabudowy istniejącej oraz obiektów związanych z gospodarką rolną, infrastrukturą techniczną, rekreacją
i sportem oraz eksploatacją złóż kopalin),
- obszary typu Z3 - obszary ochrony i kształtowania terenów leśnych (leśnej przestrzeni produkcyjnej) wyłączone z zabudowy ( nie dotyczy obiektów związanych z gospodarką leśną oraz eksploatacją złóż
kopalin),
- obszary typu W1 – obszary otwartych wód stojących – obszary ochrony rybackiej przestrzeni
produkcyjnej,
- obszary typu W2 – obszary otwartych wód płynących – obszary ochrony przestrzeni wodnej rzeki Wisły i
rzeki Soły (obejmujące tereny wodne wraz z bezpośrednią ich obudową biologiczną stanowiącą tereny
zalewowe) wchodzące w skład głównych korytarzy ekologicznych biegnących przez teren gminy.
5) Strefa infrastruktury technicznej i komunikacji – kształtowana przez wyznaczone obszary typu T i K, w tym:
- obszary typu T – obszary infrastruktury technicznej, przemysłowej i komunalnej. Obszarami typu T
objęto istniejące obiekty infrastruktury technicznej, w tym zbiornik retencyjno-dozujący wód słonych
KWK „Brzeszcze”, komunalną czyszczalnię ścieków, wysypisko odpadów komunalnych, punkty
zasilania w energię elektryczną. Regulacja zagadnień związanych z funkcjonowaniem obszarów - na
podstawie odpowiednich przepisów szczególnych,
- Obszary typu K – obszary korytarzy głównych tras komunikacyjnych, takich jak: trasa istniejącej linii
kolejowej, trasa planowanej drogi ekspresowej S1 Pyrzowice - Dąbrowa Górnicza - Bielsko Biała –
Cieszyn, trasy dróg wojewódzkich (w tym trasa planowanej obwodnicy miasta Brzeszcze w ciągu drogi
wojewódzkiej nr 933), trasy dróg powiatowych, trasy ważniejszych dróg gminnych.
obszar typu K(w)a – korytarz
orientacyjny/
głównej trasy komunikacyjnej – obwodnica miasta Brzeszcze /przebieg
Dla obszaru K(w)a określa się:
1. realizację drogi klasy technicznej G,
2. możliwość realizacji drogi dopiero po zakończeniu wydobycia,
3. realizację drogi w sposób zachowujący możliwość swobodnego przemieszczania się dziko żyjących zwierząt
w obrębie korytarza ekologicznego potoku Młynówka oznaczonego symbolem Z2c,
4. Instrumenty polityki przestrzennej – miejscowe plany zagospodarowania przestrzennego
Podstawowymi instrumentami kształtowania polityki przestrzennej gminy są miejscowe plany
zagospodarowania przestrzennego, lub w przypadku ich braku decyzje o warunkach zabudowy i
zagospodarowania terenu wydawane na podstawie niniejszego „Studium”. Plan miejscowy umożliwia
realizację celów polityki samorządowej czy też polityki państwa lub województwa na danym obszarze i jest
instrumentem aktywnego oddziaływania na sposób zagospodarowania tego obszaru.
107
4.1 Aktualny stan prawny w zakresie planowania miejscowego
Dotychczasowy miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego gminy Brzeszcze, opracowany dla całego
obszaru gminy, stracił ważność z końcem 2002 r. w związku z faktem, iż nie zostało sporządzone Studium
uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy.
Aktualnie na obszarze gminy Brzeszcze obowiązują cztery miejscowe plany zagospodarowania
przestrzennego opracowane na podstawie ustawy z dnia 7 lipca 1994 roku o zagospodarowaniu
przestrzennym, są to:
1) Miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego fragmentu gminy Brzeszcze „Wilczkowice-Skidziń”,
przyjęty Uchwałą Nr XXVIII/236/2000 Rady Miejskiej w Brzeszczach z dnia 27 października 2000 r.
(Dz.Urz.Woj.Małop. 00.115.1179 z dnia 22 grudnia 2000 r.),
2) Miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego osiedla I. Paderewskiego w BrzeszczachJawiszowicach, przyjęty Uchwałą Nr XXII/183/2000 Rady Miejskiej w Brzeszczach z dnia 30 maja 2000
r. (Dz.Urz.Woj.Małop. 00.53.560 z dnia 10 sierpnia 2000 r.),
3) Miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego fragmentu Sołectwa Przecieszyn, przyjęty Uchwałą
Nr XLI/359/98 Rady Miejskiej w Brzeszczach z dnia 9 czerwca 1998 r. (Dz.Urz.Woj.Katowickiego Nr 21
poz. 254 z dnia 27 lipca 1998 r.).
4) Miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego obszaru Gminy Brzeszcze, przyjęty uchwałą Nr
XXXIII/313/05 Rady Miejskiej w Brzeszczach z dnia 15 listopada 2005r wraz ze zmianami.
„Ponadto na obszarze gminy Brzeszcze obowiązują cztery miejscowe plany zagospodarowania
przestrzennego opracowane na podstawie ustawy z dnia 27 marca 2003 roku o planowaniu
i zagospodarowaniu przestrzennym, są to:
1. Miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego obejmujący obszar ul. Witosa w Jawiszowicach
i obszar parku przy ul. Dworcowej w Brzeszczach, opracowany w trybie zmiany miejscowego planu
zagospodarowania przestrzennego Gminy Brzeszcze, przyjęty uchwałą Nr XXIII/282/08 Rady Miejskiej
w Brzeszczach z dnia 27 listopada. 2008 roku
2. Miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego w rejonie ulic Wyzwolenia i Starowiejskiej
w sołectwie Przecieszyn, Gmina Brzeszcze, przyjęty Uchwałą Nr XV/154/12 Rady Miejskiej
w Brzeszczach z dnia 31 stycznia 2012 r.,
3. Miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego gminy Brzeszcze w rejonie ulic Ślepej i Maniska
w Skidziniu, przyjęty Uchwałą Nr XV/169/12 Rady Miejskiej w Brzeszczach z dnia 28 lutego 2012 r
4. Miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego gminy Brzeszcze dla obszaru “Brzeszcze IA”,
przyjęty uchwałą Nr XX/203/12 Rady Miejskiej w Brzeszczach z dnia 26 czerwca 2012r.
4.2. Obszary, dla których opracowanie planów miejscowych jest obowiązkowe
Obszary takie zostały określone na planszy Nr 2 pt. „Dyspozycje w zakresie sporządzania miejscowych
planów zagospodarowania przestrzennego”. Na planszy tej wyznaczono granice terenów górniczych, dla
których sporządzenie miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego jest obowiązkowe na
podstawie przepisów szczególnych.
Dla niektórych terenów górniczych obowiązek ten został już spełniony. Opracowanymi już planami dla
terenów górniczych są plany, o których mowa w ust. 4.1. pkt 1 i pkt 3.
Na planszy Nr 2 wyznaczono też teren trasy planowanej drogi ekspresowej S1 relacji Pyrzowice – Cieszyn,
dla którego wystąpi obowiązek opracowania planu miejscowego po wpisaniu tej inwestycji do wojewódzkiego
rejestru zadań rządowych i zadań samorządu województwa.
108
Na w/w planszy wyznaczono też granice obszarów, dla których ustalono obowiązek opracowania planów
miejscowych ze względu na istniejące uwarunkowania. Granicami tymi objęto obszary koncentracji
zainwestowania w Brzeszczach i Jawiszowicach oraz pozostałych sołectwach gminy, które ze względu na
skomplikowany układ funkcjonalno-przestrzenny i potrzebę prowadzenia racjonalnej polityki lokalizacyjnej,
wymagają regulacji zagadnień przestrzennych poprzez plan miejscowy. W tym przypadku występuje
równocześnie obowiązek sporządzenia planów na podstawie przepisów szczególnych ze względu na
potrzebę przeznaczenia gruntów rolnych na cele nierolnicze w związku z planowanym rozwojem
zainwestowania.
Obszar pierwszej zmiany studium przyjętą Uchwałą Rady Miejskiej w Brzeszczach nr V/45/07 z dnia
29.03.2007r. leży w granicach uchwalonego miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego, o którym
mowa powyżej w ust.4.1 pkt 4. Zgodnie z wymaganiami przepisów odrębnych (Prawo geologiczne i górnicze)
dla terenu górniczego ustanowionego w związku z przyszłą eksploatacją udokumentowanego złoża kruszywa
naturalnego „Przecieszyn II”, wymagane jest sporządzenie zmiany w/w miejscowego planu
Obszar objęty drugą zmianą studium przyjętą Uchwałą Rady Miejskiej w Brzeszczach nr VII/54/11 z 28
kwietnia 2011r leży w granicach uchwalonego miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego, o
którym mowa powyżej w ust.4.1 pkt 4. Zgodnie z wymaganiami przepisów odrębnych (Prawo geologiczne i
górnicze) dla terenu górniczego ustanowionego w związku z przyszłą eksploatacją udokumentowanego złoża
kruszywa naturalnego „Przecieszyn III”, wymagane jest sporządzenie zmiany w/w miejscowego planu
Obszar trzeciej zmiany studium podjętej na podstawie uchwały Nr XXII/255/08 Rady Miejskiej w Brzeszczach
z dnia 28 października 2008 roku uchwał Nr VIII/62/11 Rady Miejskiej w Brzeszczach z dnia 26 maja 2011r.
oraz Nr X/90/11 Rady Miejskiej w Brzeszczach z dnia 30 sierpnia 2011r leży w granicach uchwalonego
miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego , o którym mowa w ust. 4 pkt 4.1. Zgodnie z
obowiązującymi przepisami odrębnymi /Prawo geologiczne i górnicze/ dla terenu górniczego ustanowionego
w związku z planowaną eksploatacją złoża kruszywa naturalnego „Brzeszcze – Buczaki” istnieje obowiązek
sporządzenia zmiany w/w miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego.
Obszar objęty czwartą zmianą studium podjętą Uchwałą Rady Miejskiej w Brzeszczach nr VII/71/11 z 21
czerwca 2011r leży w granicach uchwalonego miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego, o
którym mowa powyżej w ust.4.1 pkt 1. Zgodnie z wymaganiami przepisów odrębnych (Prawo geologiczne i
górnicze) dla terenu górniczego ustanowionego w związku z przyszłą eksploatacją udokumentowanego złoża
kruszywa naturalnego „Rajsko 2”, wymagane jest sporządzenie zmiany w/w miejscowego planu
109
5. Bilans terenów określonych w „Studium”
Charakterystykę powierzchniową terenów określonych w Studium przedstawiają załączone poniżej tabele:
Bilans terenów określonych w „Studium”
Typy obszarów określonych
w Studium
B1
B2
B3
B4
B5
P1
P2
P3
T
KS
KW
KP
KK
R
Z1
Z2
Z3
W1
W2
Razem
Powierzchnia obszarów
w ha
131,99
992,22
308,79
69,38
17,91
77,12
27,60
164,71
62,05
42,81
53,83
6,98
68,51
505,08
131,22
473,58
680,29
400,42
358,98
4573,47
Bilans głównych obszarów osadniczych (typy B1 i B2)
Brzeszcze
Jawiszowice
Wilczkowice
Przecieszyn
Skidziń
Zasole
Razem
powierzchni
a obszaru
w ha
69,24
62,75
131,99
B1
w tym tereny
niezabudowan
zabudowane
e
53,76
15,48
34,39
28,36
88,15
43,84
powierzchni
a obszaru
w ha
291,87
391,44
46,31
133,26
56,56
72,78
992,22
B2
w tym tereny
niezabudow
zabudowane
ane
124,72
167,15
172,35
219,09
16,80
29,51
47,84
85,42
29,97
26,59
20,02
52,76
411,70
580,52
110

UCHWAŁA Nr - Gmina Brzeszcze

Transkrypt

Podobne dokumenty

KOSMICZNY MARATON FILMOWY 23 KWIETNIA 2016, Kino "Wisła

ogłoszenie o przetargu - Nowe Brzeszcze Grupa TAURON Sp. z oo

CROSSMINTON Brzeszcze OPEN 2016

Uchwala Nr VIII/81/2015 z dnia 24 czerwca 2015 r.

Burmistrz Brzeszcz

O dmojejaktywno ś cidoaktywnejspo ł eczno ś ci

Droga, która dzieli Brzeszcze

zaproszenie -72 rocznica wyzwolenia_2017