Latające katamarany

Latające katamarany
2015-01-23
Jedną z najdziwniejszych wojskowych konstrukcji lotniczych były samoloty dwukadłubowe. Od
czasów I wojny światowej pojawiło się kilkadziesiąt tego typu projektów, ale tylko nieliczne z nich
weszły do produkcji. Jeszcze mniej spośród nich użyto w działaniach bojowych.
Caproni Ca.4.
Pierwszy był włoski Caproni Ca.4, ciężki trzysilnikowy bombowiec, których mogło powstać nawet
ponad 50. Maszyna w wersji Ca.42 zabierała do 1450 kg bomb. Pierwszy lot odbył się w roku
1916, a operacyjnie bombowca użyto w 1918 roku.
Wielkie łodzie
Również we Włoszech powstał pierwszy masowo produkowany samolot dwukadłubowy. Firma
Savoia-Marchetti opracowała łódź latającą S.55. Pierwszy raz wzbiła się ona w powietrze w
sierpniu 1924 roku. Dwa lata później jej prototyp miał już na koncie kilkanaście różnych
światowych rekordów lotniczych. Włoska łódź latająca wykonała też kilka lotów przez Atlantyk.
Jednym z wydarzeń w 1933 roku był przelot 24. egzemplarza S.55X z Orbetello w Toskanii do
Chicago w USA. Z kolei 25. samolot stracono na Azorach w czasie lotu, który był formą uczczenia
dziesiątej rocznicy powstania włoskich Królewskich Sił Powietrznych Regia Aeronautica.
Autor: Tadeusz Wróbel
Strona: 1
S.55 produkowano w wersjach wojskowej i cywilnej. W tej ostatniej maszyna mogła przewozić
dziesięciu pasażerów. Ogółem wyprodukowano ponad 240 tych samolotów. Wykorzystywano je
do końca II wojny światowej. Oprócz wojskowego lotnictwa włoskiego S.55 używały siły
powietrzne Brazylii, Hiszpanii i Rumunii. We Włoszech podczas wojny były one w rezerwie.
Autor: Tadeusz Wróbel
Strona: 2
Autor: Tadeusz Wróbel
Strona: 3
Na początku lat trzydziestych XX wieku pojawiła się druga dwukadłubowa łódź latająca SavoirMarchetti S.66. Opracowana została jako następca S.55. Jednak wyprodukowano tylko 24
egzemplarze, które były przeznaczone do celów cywilnych (potem trafiły też do wojska). Maszyn
tych używano tylko do 1943 roku.
W okresie międzywojennym nad wielką dwukadłubową łodzią, mającą aż sześć silników i
rozpiętość skrzydeł ponad 50 m, pracowano w Związku Sowieckim. Jednak prace nad Tupolewem
ANT-22 (MK-1) nie wyszły poza fazę eksperymentalną. Pierwszy lot odbył się w roku 1934, a
program zakończono już w 1937 roku.
Pomysł generała
W czasie II wojny światowej w Niemczech pojawiła się potrzeba zbudowania samolotu do
holowania potężnych szybowców transportowych. Rozwiązaniem zaproponowanym przez gen.
Ernsta Udeta było połączenie dwóch średnich bombowców Henkel He 111 H-6. Między ich
kadłubami znalazło się środkowe skrzydło z trzema silnikami Jumo 211F. Dwa następne
umieszczono w skrzydłach bocznych. Nowa maszyna otrzymała oznaczenie He 111Z Zwilling. W
jej zbiornikach mieściło się 8570 l paliwa, ale można było zwiększyć jego ilość dzięki czterem 600litrowym podwieszanym zbiornikom. Samolot mógł holować przez dziesięć godzin najcięższy
niemiecki szybowiec transportowy Me 321 z prędkością 220 km/h lub dwa mniejsze Gotha Go 242
z prędkością 250 km/h. Pierwszy raz He 111Z wzbił się w powietrze w 1941 roku. Oprócz dwóch
samolotów prototypowych zamówiono dziesięć He 111Z-1.
Autor: Tadeusz Wróbel
Strona: 4
Autor: Tadeusz Wróbel
Strona: 5
Niemcy planowali użyć potężnych szybowców podczas dwóch dużych operacji
powietrznodesantowych w 1942 roku. Jedną z nich miała być akcja na Malcie, a drugą – atak na
Astrachań i Baku nad Morzem Kaspijskim. Jednak żadnej z nich nie przeprowadzono. Ze względu
na stan lotnisk nie udało się wykorzystać ciężkich szybowców do przerzutu zaopatrzenia dla wojsk
niemieckich okrążonych w Stalingradzie. Pierwszy raz użyto He 111Z-1 w 1943 roku do ewakuacji
sił III Rzeszy z rejonu Kaukazu oraz przerzutu posiłków na Sycylię po inwazji aliantów na tę
śródziemnomorską wyspę. Historia operacyjnego użycia tych dwukadłubowych samolotów
zakończyła się w 1944 roku. Osiem z nich zestrzelono lub zniszczono na ziemi. Cztery pozostałe
przetrwały wojnę.
Oprócz wersji do holowania szybowców pojawiła się koncepcja bojowego He 111Z-2, uzbrojonego
w cztery kierowane radiowo pociski przeciwokrętowe Henschel Hs293 z około 300-kilogramową
głowicą bojową, oraz He 111Z-3, maszyny rozpoznawczej dalekiego zasięgu. Jednak żadna z
nich nie weszła do produkcji.
Dziwny mustang
Niemcy pracowali też nad dwukadłubowym samolotem myśliwskim Messerschmitt Bf 109Z
Zwilling. Powstał jednak tylko jeden jego prototyp, który w 1943 roku został uszkodzony w
hangarze podczas alianckiego nalotu. W następnym roku projekt zarzucono. Większy sukces
odnieśli Amerykanie. Postanowili połączyć dwa myśliwce P-51 Mustang. Według pierwotnych
koncepcji podwójne mustangi miały zapewniać myśliwską eskortę strategicznym bombowcom B29 Superfortress w czasie nalotów na Japonię z baz na Filipinach. Odległość do Tokio, wynosząca
3200 km, była zbyt duża dla ówczesnych amerykańskich myśliwców. Jednak pierwszy lot odbył
się w czerwcu 1945 roku, już po zakończeniu wojny w Europie. 27 lutego 1947 roku samolot
pokazał swe możliwości, przelatując ponad 8000 km z Hawajów do Nowego Jorku. Wraz z 22
prototypami zbudowano ich 272. Początkowo nosiły oznaczenie P-82, które w 1948 roku
zmieniono na F-82 (od angielskiego „Fighter” – myśliwiec).
F-82 Twin Mustang.
Debiut bojowy F-82 Twin Mustang, maszyny uzbrojonej w sześć karabinów maszynowych kalibru
12,7 mm, nastąpił dopiero podczas wojny na Półwyspie Koreańskim w czerwcu 1950 roku.
Mustangi zostały tam wysłane jako pierwsze amerykańskie samoloty myśliwskie. Zapewniały
początkowo osłonę transportowców ewakuujących cywilnych obywateli USA z Korei. I to one
zniszczyły pierwsze maszyny lotnictwa północnokoreańskiego. Rywalami F-82 były sowieckiej
produkcji myśliwce Jak-9, Jak-11 i Ła-7. Wraz z innymi samolotami Stanów Zjednoczonych F-82
atakowały też cele naziemne i prowadziły rozpoznanie. W 1951 roku zostały zastąpione w Korei
przez odrzutowe F-94 Starfire.
Autor: Tadeusz Wróbel
Strona: 6
Podwójne mustangi wykorzystywano też od 1948 roku w obronie powietrznej na Alasce.
Amerykanie poczuli się zagrożeni, gdy w 1947 roku odkryli, że Związek Sowiecki dysponuje
bombowcem dalekiego zasięgu. Ich Tupolew Tu-4 był kopią amerykańskiego B-29. Rozwój
odrzutowych samolotów spowodował, że w listopadzie 1953 roku F-82 wycofano ze służby. Twin
Mustang był ostatnim wykorzystywanym masowo dwukadłubowym samolotem bojowym.
Autor: Tadeusz Wróbel
Strona: 7