Slide 0

ZWOLNIENIA Z PRZYCZYN EKONOMICZNYCH
Patrycja Zawirska, radca prawny, K&L Gates
© Copyright 2014 by K&L Gates LLP. All rights reserved.
ZWOLNIENIA Z PRZYCZYN EKONOMICZNYCH indywidualne
Zwolnienie indywidualne ma miejsce, gdy:
 pracodawca zatrudniający co najmniej 20 pracowników
 rozwiązuje stosunek pracy na podstawie wypowiedzenia
lub porozumienia
 a przyczyna ekonomiczna stanowi wyłączny powód
uzasadniający zwolnienie
 parametry liczbowe zwolnienia grupowego nie zostały
osiągnięte
klgates.com
1
ZWOLNIENIA Z PRZYCZYN EKONOMICZNYCH grupowe
Zwolnienie grupowe ma miejsce, gdy pracodawca:
 zatrudniający co najmniej 20 pracowników
 rozwiązuje w okresie nieprzekraczającym 30 dni w drodze
wypowiedzeń lub na mocy porozumień (jeżeli tych ostatnich
jest ich co najmniej 5)
 z przyczyn niedotyczących pracowników stosunki pracy
co najmniej:
 10 pracowników, gdy zatrudnia do 100 pracowników
 10% pracowników, gdy zatrudnia od 100 do 299
pracowników
 30 pracowników, gdy zatrudnia co najmniej 300 pracowników
klgates.com
2
PRZYCZYNA ZWOLNIENIA - TREŚĆ
WYPOWIEDZENIA
PRZYCZYNA ZWOLNIENIA ZAWARTA W WYPOWIEDZENIU
JEST NAJWAŻNIEJSZA
TO ONA BĘDZIE BADANA PRZEZ SĄD W PRZYPADKU
EWENTUALNEGO ODWOŁANIA OD WYPOWIEDZENIA
 przyczyna ekonomiczna musi być autentyczna
 nie ma ustawowych reguł, jak powinna być formułowana
 musi być konkretna i pracownik po zapoznaniu się z nią musi móc
zrozumieć dokładnie, dlaczego został zwolniony
klgates.com
3
PRZYCZYNA ZWOLNIENIA - TREŚĆ
WYPOWIEDZENIA
 przyczyna wypowiedzenia umowy o pracę:
przyczyna: „zmniejszenie zatrudnienia z przyczyn
ekonomicznych, zmiany organizacyjne”
jest zbyt ogólna, a przez to wadliwa
takie sformułowanie wymusza na pracowniku wejście na drogę sądową
w celu poznania konkretnej i rzeczywistej przyczyny - wyrok SN z 16
grudnia 2008 r. (I PK 86/08)
klgates.com
4
PRZYCZYNA ZWOLNIENIA - TREŚĆ
WYPOWIEDZENIA
Orzecznictwo sugeruje, że przyczyna powinna być
sformułowana „na trzech poziomach”:
klgates.com
5
PRZYCZYNA ZWOLNIENIA - TREŚĆ
WYPOWIEDZENIA
POZIOM I:
„praprzyczyna” ekonomiczna/organizacyjna
przykłady:
 utrata zamówień na usługi X w I półroczu
 spadek przychodów w II połowie 2013 r. w porównaniu do I połowy 2013 r.
 przyczyny ekonomiczne to – najogólniej mówiąc – trudna sytuacja finansowa,
wymuszająca zmniejszenie zatrudnienia
 przyczyny organizacyjne odnoszą się do zmian w modelu funkcjonowania
pracodawcy, powodujących zmniejszenie liczby stanowisk pracy
 wypowiedzenie układu zbiorowego nie stanowi przyczyny ekonomicznej,
ani organizacyjnej - wyrok SN z 16 września 2009 r. (I PK 72/09)
klgates.com
6
PRZYCZYNA ZWOLNIENIA - TREŚĆ
WYPOWIEDZENIA
POZIOM II:
przyczyna właściwa dla danego pracownika
przykłady:
 redukcja etatu w pana grupie zawodowej
 likwidacja pana stanowiska pracy
 restrukturyzacja polegająca na włączeniu
pana działu X do działu Y i związana z tym
redukcja etatów
 likwidacja jednego z regionów sprzedaży
klgates.com
7
PRZYCZYNA ZWOLNIENIA - TREŚĆ
WYPOWIEDZENIA
POZIOM II:
przyczyna właściwa dla danego pracownika
 sąd nie może oceniać zasadności działań organizacyjnych
i ekonomicznych, podejmowanych przez pracodawcę, dokonującego
zwolnienia grupowego
 zmniejszenie stanu zatrudnienia stanowi uzasadnioną przyczynę
wypowiedzenia, a sąd nie jest powołany do badania celowości
zmniejszenia tego stanu
 w sądzie trzeba będzie udowodnić jedynie, że miało miejsce
rzeczywiste zmniejszenie zatrudnienia
klgates.com
8
PRZYCZYNA ZWOLNIENIA - TREŚĆ
WYPOWIEDZENIA
POZIOM III:
„nawiązanie” do kryterium doboru do zwolnienia
przykłady:
 oraz dobór pana do zwolnienia na
podstawie oceny pana pracy
 oraz dobór pana do zwolnienia na
podstawie osiąganych wyników
sprzedaży
klgates.com
9
PRZYCZYNA ZWOLNIENIA - TREŚĆ
WYPOWIEDZENIA
POZIOM III:
„nawiązanie” do kryterium doboru do zwolnienia
Wyrok SN z 16 grudnia 2008 r. (I PK 86/08)
„Pracodawca powinien w odniesieniu do wskazanej przyczyny wypowiedzenia
nawiązać do zastosowanego kryterium doboru pracownika”
Wyrok SN z 7 kwietnia 2011 r. (I PK 238/10)
„Zastosowane kryteria wyboru pracownika do zwolnienia nie są objęte
obowiązkową treścią oświadczenia woli pracodawcy określoną w art. 30 §4 k.p.
(wypowiedzenie)”
Wyrok SN z 25 stycznia 2013 r. (I PK 172/12)
„Pracodawca, (…) wskazując przyczynę wypowiedzenia, powinien nawiązać do
zastosowanego kryterium doboru pracownika do zwolnienia z pracy”
klgates.com
10
PRZYCZYNA ZWOLNIENIA
 przyczyna musi być indywidualnie dobrana do danego przypadku
 w razie sporu sądowego na pracodawcy ciąży dowód na jej
prawdziwość
 dostępne dowody: przede wszystkim dokumenty i świadkowie
klgates.com
11
GRUPA ZAWODOWA I KRYTERIA
DOBORU DO ZWOLNIEŃ
Co to jest grupa zawodowa?
klgates.com
12
GRUPA ZAWODOWA I KRYTERIA
DOBORU DO ZWOLNIEŃ
 grupa zawodowa to nie tylko grupa pracowników zatrudnionych
na tym samym stanowisku (np. informatycy, asystenci biurowi)
 zgodnie z orzecznictwem SN, taką grupą są pracownicy
wykonujący zespół rodzajowo wewnętrznie spójnych czynności
zawodowych
 będzie to grupa pracowników wyodrębnionych pod względem
przygotowania zawodowego do wykonywania pracy
w określonym zawodzie lub o określonej specjalności
zawodowej (wyrok SN z 19 grudnia 1997 r., I PKN 445/97)
 pracownicy, którzy bez dużego nakładu mogą się
przekwalifikować i wzajemnie zastępować
klgates.com
13
GRUPA ZAWODOWA I KRYTERIA
DOBORU DO ZWOLNIEŃ
 zakres terytorialny – należy brać
pod uwagę wszystkich
pracowników z danej grupy
zawodowej, a nie tylko
z regionu, którego dotyczy
redukcja
 np. grupą zawodową będą
„przedstawiciele handlowi” nie
zaś „przedstawiciele handlowi
odpowiedzialni za region
świętokrzyski”
klgates.com
14
GRUPA ZAWODOWA I KRYTERIA
DOBORU DO ZWOLNIEŃ
KRYTERIA DOBORU
 nie ma określonego katalogu kryteriów doboru
 kryterium nie może być dyskryminujące (np. wiek, płeć, posiadanie dzieci)
 prawidłowość samego kryterium i sposobu jego zastosowania trzeba móc
wykazać przed sądem
Standardowe kryteria:
 staż pracy
 liczba kar dyscyplinarnych
 kwalifikacje zawodowe/edukacja (o ile pracodawca zwracał wcześniej
uwagę na pewne braki, a do poprawy nie doszło)
 ocena pracy (jeżeli była sporządzana)
 lepsze wyniki sprzedaży
klgates.com
15
GRUPA ZAWODOWA I KRYTERIA
DOBORU DO ZWOLNIEŃ
 Wysokość zarobków jako kryterium – wyrok SN z 19 listopada 2012 r.
(I PK 115/12)
 Można oceniać jedynie kompetencje istotne z punktu widzenia
pracodawcy i pominąć inne np. staż, doświadczenie, formalne
kwalifikacje (II PK 258/11)
klgates.com
16
OCHRONA PRZED ZWOLNIENIEM
Wypowiedzieć stosunek pracy możemy m.in.:
 urlop wypoczynkowy lub wychowawczy trwający dłużej niż 3 miesiące
 nieobecność z powodu choroby (po okresie uprawniającym do
rozwiązania bez wypowiedzenia)
 umowa na czas określony, w której nie przewidziano możliwości
wcześniejszego rozwiązania
Tylko wypowiedzenie zmieniające:
 wiek przedemerytalny
 ciąża i urlop macierzyński
 działacze związkowi
 społeczny inspektor pracy
 członkowie rady pracowników
klgates.com
17
WYPOWIEDZENIE ZMIENIAJĄCE
 zwolnienie z przyczyn niedotyczących ma miejsce również gdy
stosunek pracy rozwiązał się na skutek odmowy przyjęcia
nowych warunków zatrudnienia w wypowiedzeniu, jeżeli:
„proponowane warunki były na tyle niekorzystne, że można było
z góry zakładać, iż pracownik ich nie przyjmie”
 obniżka wynagrodzenia – praktycznie zawsze
 jeżeli liczba wręczanych wypowiedzeń zmieniających osiągnie
pułap zwolnień grupowych – konieczne przeprowadzenie
procedury (?)
klgates.com
18
ODPRAWA
Wysokość odprawy zależy od stażu zatrudnienia u danego
pracodawcy:
 krócej niż 2 lata: 1 – miesięczne wynagrodzenie
 od 2 do 8 lat: 2 – miesięczne wynagrodzenie
 ponad 8 lat: 3 – miesięczne wynagrodzenie
ale nie więcej niż 15 – krotność minimalnego wynagrodzenia
za pracę (w 2014 r. – 25.200 zł)
Wysokość odprawy ustala się według zasad obowiązujących przy
ustalaniu ekwiwalentu pieniężnego za urlop wypoczynkowy
klgates.com
19
KONTAKT
dr Patrycja Zawirska, radca prawny
tel. +48.22.653.4274
e-mail: [email protected]
klgates.com
20
21