Leki przeciwpsychotyczne

Transkrypt

Leki przeciwpsychotyczne
Leczenie lekami przeciwpsychotycznymi w schizofrenii
Leki
przeciwpsychotyczne
Schizofrenia jest zaburzeniem równowagi metabolicznej mózgu, zaburzeniem aktywności
neuroprzekaźników w określonych rejonach mózgu. Chociaż dotychczas nie wynaleziono leku
„przeciwschizofrenicznego”, to stosowanie dostępnych leków przeciwpsychotycznych umożliwia usunięcie
lub złagodzenie objawów psychozy, jak również zapobiega jej nawrotom.
Pamiętaj!
Bardzo ważne jest, aby skuteczne leczenie zostało podjęte jak najwcześniej i było odpowiednio długo
kontynuowane. Przyjmowanie leków w zalecony sposób pięciokrotnie zmniejsza ryzyko nawrotu
schizofrenii, co stanowi wyższą skuteczność leczenia niż w przypadku terapii wielu przewlekłych
chorób somatycznych. Niestety niektórzy chorzy nie rozumieją konieczności przyjmowania leków w
okresie remisji. Samodzielne przerwanie terapii powoduje u nich pogorszenie samopoczucia, nawrót
psychozy i zazwyczaj kolejną hospitalizację.
Leki przeciwpsychotyczne przez wiele lat nazywano neuroleptykami (ta nazwa funkcjonuje jeszcze obecnie i jest
synonimem klasycznych leków przeciwpsychotycznych). Wprowadzono je w latach 50. naszego stulecia. Do
tego czasu schizofrenię leczono przez podawanie środków uspokajających lub nasennych – powodowało to
tylko uspokojenie chorych, ale nie przyczyniało się do ustępowania objawów choroby ani nie zapobiegało jej
nawrotom.
W wyniku tego, że leki przeciwpsychotyczne są znane i stosowane już ponad 50 lat, mechanizm ich działania,
zasady ich stosowania, bezpieczeństwo dawkowania oraz objawy uboczne ich przyjmowania zostały dobrze
poznane. Leki przeciwpsychotyczne powodują ustępowanie objawów schizofrenii, stosowane dłużej pozwalają
na stabilizację stanu psychicznego chorego, a przyjmowane odpowiednio długo w dużej mierze zabezpieczają
chorego przed nawrotem schizofrenii. Ich działanie redukuje przede wszystkim objawy pozytywne schizofrenii i
w nieco mniejszym stopniu pozostałe objawy.
Warto wiedzieć, że...
Przyjmowanie leków zgodnie z zaleceniami lekarza jest najskuteczniejszą metodą zmniejszającą
ryzyko wystąpienia nawrotu choroby.
Istota działania leków przeciwpsychotycznych
Mechanizmy działania tych leków związane są z ich wpływem na różne substancje chemiczne produkowane i
działające w ludzkim mózgu (tzw. neuroprzekaźniki), np. serotoninę, histaminę czy acetylocholinę.
Najistotniejszy jest jednak wpływ tych leków na inny neuroprzekaźnik – dopaminę.
Pamiętaj!
Wszystkie leki przeciwpsychotyczne powodują zmniejszenie stymulacji receptorów dopaminowych,
zwiększając w ten sposób odporność na stres i zmniejszając objawy schizofrenii, głównie jej objawy
pozytywne.
Z ich wpływem na receptory dopaminowe wiąże się jednocześnie możliwość pojawienia się objawów ubocznych
– dotyczy to szczególnie tzw. klasycznych leków przeciwpsychotycznych (neuroleptyków).
Warto wiedzieć, że...
Pierwszych istotnych efektów działania leków przeciwpsychotycznych można spodziewać się po 4–6
tygodniach.
Jeśli po tym czasie u chorego nie występuje wyraźna poprawa, lekarz zmienia lek na inny. Stosuje się również
leki, dla których wyraźny efekt pojawia się zwykle nieco później – nawet po 2–3 miesiącach. Dlatego nigdy nie
należy podejmować samodzielnie decyzji o przerwaniu leczenia. Jeśli efekt terapeutyczny nie jest zadowalający,
należy o tym porozmawiać z lekarzem. Jeśli u pacjenta występują wyraźne objawy uboczne, które nie dają się
opanować przy pomocy leków korygujących, zmiana leków może nastąpić w każdej chwili.
Leki przy pierwszym epizodzie schizofrenii i przy jej nawrotach
Dawniej stosowano wyłącznie typowe (klasyczne) leki przeciwpsychotyczne, obecnie wybiera się przede
wszystkim leki atypowe – ze względu na większe bezpieczeństwo ich stosowania i większy komfort leczenia
dla samego chorego.
Obecnie wszystkie znane zasady leczenia schizofrenii (tzw. standardy terapii) zalecają terapię wczesnych
stadiów schizofrenii wyłącznie przy użyciu leków atypowych. Nie dotyczy do klozapiny, którą włącza się dopiero
po dwóch nieudanych kuracjach innymi lekami – jest to zalecenie dla lekarzy w większości krajów świata, w tym
także w Polsce.
Przy wyborze leku do terapii nawrotu schizofrenii obowiązuje kilka zasad, związanych z przyczynami nawrotu
schizofrenii. Oto one :
Jeśli chory dobrze funkcjonował, przyjmując poprzedni lek, i przestał go przyjmować, ponieważ czuł
się już wyleczony, najczęściej wraca się do poprzedniego leku w ostatniej przed przerwaniem kuracji
dawce.
Jeśli chory przerwał przyjmowanie leku z powodu objawów ubocznych, szczególnie z powodu
znacznego nasilenia objawów pozapiramidowych, można włączyć poprzedni lek w niższej, ale jeszcze
skutecznej dawce, lub przywrócić jego poprzednią dawkę i dołączyć do niej lek korygujący, można
także spróbować zmiany leku z typowego na atypowy.
Jeśli chory nie przestrzegał zaleceń związanych z przyjmowaniem leku doustnego, można go
wymienić na ten sam lek w postaci o przedłużonym działaniu.
Jeśli pogorszenie wystąpiło pomimo dobrej tolerancji leku i przy jego właściwym dawkowaniu, lekarz
zmieni pacjentowi lek na inny, dający większą szansę powrotu do zdrowia. W wielu przypadkach
będzie to lek przeciwpsychotyczny atypowy.
Przy doborze leku oprócz powyższych zasad ważne są doświadczenie lekarza oraz propozycje chorego,
wynikające z jego poprzednich kuracji.
Rodzaje leków przeciwpsychotycznych
W zależności od częstości stosowania leki można podzielić na dwie grupy:
doustne, działające krócej – dawki codzienne,
iniekcje o przedłużonym działaniu – dawki w dłuższych odstępach czasowych (więcej na temat
iniekcji poniżej we fragmencie Sposób podawania leków przeciwpsychotycznych oraz w artykule
Nowoczesne formy leczenia).
Inny podział związany jest z mechanizmem działania. Leki dzielą się na dwie grupy:
leki typowe (klasyczne),
leki atypowe (drugiej generacji).
Poniższa tabela zawiera porównanie leków przeciwpsychotycznych typowych i atypowych.
Leki przeciwpsychotyczne typowe
(klasyczne)
Leki przeciwpsychotyczne atypowe
(nowsze);leki przeciwpsychotyczne drugiej
generacji
wpływają głównie na redukcję objawów
pozytywnych
wpływają w większym stopniu niż leki typowe na
redukcję objawów negatywnych i objawów
dezorganizacji, a także mają działanie
antydepresyjne i redukują deficyty poznawcze
ich skuteczność jest związana głównie z
ich wpływem na receptory dopaminowe
ich szeroki profil działania (a więc wpływ na
ustępowanie różnych typów objawów) wiąże się z
tym, że działają one również na inne
neuroprzekaźniki, np. serotoninę
powodują typowe objawy uboczne – tzw.
objawy pozapiramidowe
powodują objawy pozapiramidowe o niewielkim
nasileniu lub nie powodują ich w ogóle
rzadko powodują wzrost wagi
częściej powodują wzrost wagi
kilka z nich (haloperidol, flupeniksol,
zuklopentiksol) występuje w postaci
depot
w postaci o przedłużonym działaniu występują
rysperydon i olanzapina
Typowe leki przeciwpsychotyczne
Do chwili wprowadzenia pierwszych leków atypowych (lata 70–90 XX wieku) leki typowe stosowano w każdym
przypadku schizofrenii.
Obecnie częstość ich stosowania znacznie się zmniejszyła, leki atypowe bowiem przewyższają leki typowe w
zakresie korzystnego wpływu na objawy dezorganizacji, objawy kognitywne, depresyjne i negatywne oraz w
zakresie mniejszego ryzyka powodowania objawów ubocznych (szczególnie tzw. objawów pozapiramidowych).
Typowe leki przeciwpsychotyczne wybiera się zwykle w następujących sytuacjach w przebiegu terapii psychoz:
kiedy chory poprzednio dobrze reagował na te leki, a więc były one nie tylko skuteczne i bezpieczne,
ale również były akceptowane przez chorego;
kiedy chory nie współpracuje w przebiegu terapii, przerywa ją – wtedy wskazane może być
zastosowanie leków o przedłużonym działaniu, tzw. leków typu depot; do tej pory było to tylko
możliwe przy użyciu leków typowych, obecnie dostępne są również atypowe leki
przeciwpsychotyczne o przedłużonym działaniu;
kiedy na psychozę chorował ktoś z rodziny chorego i dobrze reagował na leki przeciwpsychotyczne
typowe, a słabo reagował lub reagował objawami ubocznymi na leki atypowe.
Atypowe leki przeciwpsychotyczne
Zostały wprowadzone w latach 70. XX wieku i są coraz częściej stosowane w terapii psychoz, szczególnie w
okresie leczenia chorego już po jego pobycie w szpitalu. Obecnie w Polsce stosuje się z tych leków klozapinę,
sulpiryd, rysperydon, olanzapinę, kwetiapinę, amisuplryd, sertindol, arypiprazol i ziprasidon. Leki te w dużym
stopniu różnią się między sobą, szczególnie w zakresie objawów ubocznych, znaczniej niż różnią się między sobą
typowe leki przeciwpsychotyczne.
Pamiętaj!
Są to leki powodujące zwykle tylko minimalne objawy pozapiramidowe. Z drugiej strony działają one
w znaczący sposób na objawy negatywne, depresyjne, kognitywne i objawy dezorganizacji związane
ze schizofrenią.
Od 1 grudnia 2007 roku dla chorych z rozpoznaniem schizofrenii leki atypowe są dostępne za opłatą ryczałtową.
Objawy uboczne przyjmowania leków przeciwpsychotycznych
Warto wiedzieć, że...
U znacznej liczby osób przyjmujących leki klasyczne dochodzi do rozwoju tzw. zespołów
pozapiramidowych (często używa się skrótu z języka angielskiego – EPS).
Pojawiają się one zwykle albo w fazie podnoszenia dawek, albo w wyniku przewlekłego przyjmowania tych
leków. Cztery najczęstsze formy zespołu pozapiramidowego przedstawia poniższa tabela.
Zespół pozapiramidowy
Jego objawy
zespół Parkinsona
drżenie (zwykle rąk, głowy), sztywność mięśniowa, powolne
poruszanie się
dystonie
nagłe skurcze mięśni, np. wyginanie szyi, gwałtowne zwracanie
oczu do góry, a nawet skurcze utrudniające przełykanie
Zespół pozapiramidowy
Jego objawy
akatyzja
niemożność usiedzenia czy ustania w miejscu, tzw. „niespokojne
nogi”
późne dyskinezy
dziwne, rytmiczne niekontrolowane ruchy, najczęściej w
obrębie twarzy, ciągłe ruchy warg (tzw. zespół królika),
rytmiczne ruchy językiem
Przy stosowaniu słabszych leków typowych trzeba się również liczyć, zwłaszcza na początku terapii, z
gwałtownymi spadkami ciśnienia krwi, a więc zawrotami głowy czy nawet zasłabnięciami. Występują one
szczególnie przy wstawaniu, dlatego też chory powinien na początku takiego leczenia mierzyć ciśnienie
zarówno w pozycji leżącej, jak i siedzącej, i z łóżka podnosić się powoli i poświęcić długą chwilę (ok. minuty) na
siedzenie ze spuszczonymi nogami.
Kolejnym objawem ubocznym, który może być uciążliwy, zwłaszcza na początku terapii, jest nadmierna senność
w ciągu dnia. Inne objawy uboczne po lekach atypowych są względnie rzadkie i to raczej lekarz powinien ocenić,
czy ma z nimi do czynienia.
Profilaktyka objawów pozapiramidowych
Pamiętaj!
Na pewno lepiej zapobiegać ich wystąpieniu, niż je leczyć. Najlepszym sposobem profilaktyki
objawów pozapiramidowych jest stosowanie takich leków, które powodują je rzadko, a więc terapię
lekami przeciwpsychotycznymi nowszej generacji (atypowymi).
U wielu jednak pacjentów leki typowe są lekami z wyboru – wtedy warto rozważyć następujące kwestie (jest to
już w gestii lekarza):
być może zmienić lek typowy z silniejszego na słabszy,
zastosować tzw. leki korygujące,
rozważyć zmniejszenie dawek już stosowanego leku,
konieczna jednak może okazać się zamiana z leku typowego na atypowy.
Jednocześnie chory powinien pamiętać o tym, że dla lekarza bardzo ważna jest informacja o nasileniu objawów
pozapiramidowych – dzięki niej może on na tyle dostosować terapię, że leczenie będzie skuteczne i bezpieczne.
Zespół metaboliczny
Warto wiedzieć, że...
Zespół metaboliczny to termin stworzony przez lekarzy internistów dla określenia zaburzeń
metabolicznych, szczególnie dotyczących poziomu cukru i poziomu lipidów, w tym cholesterolu.
W erze leków przeciwpsychotycznych drugiej generacji okazało się, że wielu chorych na schizofrenię leczonych
właśnie tymi lekami może mieć zaburzenia metabolizmu glukozy i lipidów, aż do pełnoobjawowego zespołu
metabolicznego, który obejmuje:
otyłość „trzewną” – obwód w pasie większy niż 102 cm u mężczyzn i 88 cm u kobiet,
znacząco zwiększoną masę ciała z indeksem masy ciała (BMI) równym lub większym od 25 (BMI
oblicza się, dzieląc masę ciała przez kwadrat wzrostu w metrach, np. gdy masa ciała wynosi 99 kg, a
wzrost – 1,85 m, to 99 : 1,852 = 99 : 3,42 = 28,9 – czyli BMI wynosi w tym przypadku prawie 29),
podwyższony znacząco poziom „złego” cholesterolu (LDL-C),
podwyższony poziom trójglicerydów,
znacząco podwyższony poziom cukru (hiperglikemia).
Oczywiście u wielu chorych, nawet tych przyjmujących leki przeciwpsychotyczne o największym ryzyku zmian
metabolicznych, mogą występować tylko pojedyncze objawy zespołu metabolicznego, ale u niektórych może
pojawić się pełnoobjawowy zespół metaboliczny.
Warto wiedzieć, że...
By zapobiegać ryzyku wystąpienia zaburzeń metabolicznych czy zespołu metabolicznego, będących
wynikiem niepożądanych działań w wyniku stosowania leków przeciwpsychotycznych, należy
znacząco zmienić dietę i wprowadzić znacznie większy wysiłek fizyczny.
Jest to jednak trudne dla większości osób – bez względu na to, czy jest to osoba zdrowa czy chora na
schizofrenię. W związku z tym należy przestrzegać pewnych zasad wczesnego wykrywania zaburzeń
metabolicznych i związanego z mniejszym lub większym ryzykiem syndromu metabolicznego wyboru leków
przeciwpsychotycznych. Oto owe zasady:
BMI:
powinien być monitorowany u wszystkich pacjentów przyjmujących leki przeciwpsychotyczne,
ważenie pacjenta na każdej wizycie w ciągu pierwszych 6 miesięcy po rozpoczęciu terapii
przeciwpsychotycznej,
wzrost BMI o 1,0 jest wskazaniem do zmiany leku na środek o mniejszym ryzyku wzrostu masy ciała;
Obwód pasa:
ocena podobnie jak BMI;
Cukrzyca:
ocena glikemii na czczo przed rozpoczęciem każdej terapii przeciwpsychotycznej,
pacjenci o znacznym ryzyku rozwoju cukrzycy powinni być monitorowani (glikemia na czczo lub
HbA1c) przez pierwsze 4 miesiące i następnie przynajmniej raz w roku.
Jednocześnie należy pamiętać, że największe ryzyko wzrostu masy ciała, zaburzeń lipidowych i hiperglikemii, a
czasami także cukrzycy dają olanzapina, amisulpryd i kwetiapina; neutralne dla tych objawów metabolicznych
lub dające niewielkie ryzyko tych objawów są rysperydon i sertindol, a arypiprazol i ziprasidon najrzadziej
powodują zaburzenia metaboliczne.
Hiperprolaktynemia i jej objawy
Prolaktyna jest hormonem wydzielanym przez przysadkę mózgową służącym u kobiet do podtrzymania ciąży i
zainicjowania i utrzymania wydzielania mleka. Kobiety mają wyższy poziom prolaktyny niż mężczyźni, zwłaszcza
w okresie ciąży i po porodzie, gdy karmią piersią. Poziom prolaktyny jest regulowany przez znajdujące się w
okolicy receptory dopaminergiczne.
Warto wiedzieć, że...
W sytuacji podania leku o działaniu antagonistycznym do dopaminy, a tak działają leki
przeciwpsychotyczne, dochodzi do wzrostu poziomu prolaktyny, będącej do tej pory „pod kontrolą”
normalnie funkcjonującego układu dopaminergicznego.
Ten wzrost poziomu prolaktyny nazywamy „indukowaną lekami przeciwpsychotycznymi hiperprolaktynemią”
(skrót z języka angielskiego – AIHP).
Hiperprolaktynemia daje u kobiet zaburzenia miesiączkowania, aż do całkowitego zatrzymania miesiączki.
Zarówno u kobiet, jak i u mężczyzn hiperprolaktynemia może dać obrzęk lub bolesność gruczołów piersiowych,
a nawet mlekotok, a także zaburzenia w funkcjonowaniu seksualnym. Przewlekła hiperprolaktynemia –
szczególnie u szczupłych kobiet – może spowodować w efekcie objawy osteoporozy. Najczęściej AIHP jest
efektem stosowania klasycznych neuroleptyków, zwłaszcza w postaci depot. Z nowszych leków
przeciwpsychotycznych AIHP może wystąpić po doustnym rysperydonie (przy przekroczeniu dawki 6–8 mg
dziennie) lub po amisulprydzie.
W sytuacji wystąpienia objawów mogących wskazywać na AIHP konieczne bywa oznaczenie poziomu
prolaktyny w surowicy krwi, a w sytuacji jej znaczącego i utrzymującego się podwyższenia – zmniejszenie
dotychczasowej dawki leku przeciwpsychotycznego, zmiana leku na lek atypowy o mniejszym ryzyku AIHP lub
włączenie leku o działaniu dopaminergicznym. Jednocześnie należy pamiętać, że hiperolaktynemia może mieć
zupełnie inną przyczyną, np. po prostu może być fizjologicznym objawem ciąży lub, co oczywiście zdarza się
rzadko, być objawem guza przysadki mózgowej.
Zaburzenia w funkcjonowaniu seksualnym w schizofrenii
Warto wiedzieć, że...
Problemy z zaburzeniami seksualnymi, realne u chorych, decyzyjne u ich lekarzy, wydają się
szczególnie istotne dla chorych na schizofrenię z dwóch powodów.
Po pierwsze większość leków przeciwpsychotycznych wpływa – zasadniczo z powodu swojego
antydopaminergicznego działania – na podłoże biologiczne funkcjonowania seksualnego. Po drugie osoby chore
na schizofrenię ze względu na swoje kłopoty w komunikowaniu swoich dolegliwości i gorszy wgląd mogą nie być
w stanie informować o swoim funkcjonowaniu seksualnym.
Czy wiesz, że...
50% mężczyzn i 30% kobiet ze schizofrenią ujawnia dysfunkcje seksualne.
60% kobiet i 30% mężczyzn ze schizofrenią doświadczyło związków intymnych.
Problemy seksualne u osób chorych na schizofrenię dotyczą szczególnie mężczyzn i obejmują mniejsze
pożądanie, zaburzenia wzwodu i przedwczesny wytrysk. Coraz więcej badań odzwierciedla wpływ leków
przeciwpsychotycznych na funkcje seksualne. Ostatnie badania wskazują również, że działania niepożądane
dotyczące sfery seksualnej mogą wiązać się z pogorszeniem jakości życia i gorszym stosowaniem się do zaleceń,
co z kolei przeważnie prowadzi do zwiększenia częstości nawrotów. Badania sugerują ponadto, że obciążenie
związane z niekorzystnym wpływem leków przeciwpsychotycznych na funkcje seksualne może być równe
obciążeniu niektórymi objawami psychotycznymi. Dysfunkcje seksualne, zarówno u kobiet, jak i u mężczyzn,
przyjmujących leki przeciwpsychotyczne mają zwykle związek z hiperprolaktynemią.
Jak długo przyjmować leki przeciwpsychotyczne?
Istotnym zagadnieniem jest przyjmowanie leków przeciwpsychotycznych w okresie remisji, a więc wtedy, gdy
chory zwykle czuje się dobrze i jemu i jego rodzinie wydaje się, że dalsze przyjmowanie leków nie jest
potrzebne. Ale tylko odpowiednio długi okres przyjmowania tych leków zabezpiecza chorego przed
nawrotem schizofrenii. Nie należy więc na własną rękę rezygnować z leczenia.
Warto wiedzieć, że...
W okresie remisji schizofrenii absolutnie nie wolno przerywać przyjmowania leków. Regularne i
długotrwałe przyjmowanie leków przeciwpsychotycznych jest najskuteczniejszą metodą
zabezpieczającą przed nawrotem choroby.
Długość tego okresu zależy od tego, z którym epizodem schizofrenii mamy do czynienia, od przebiegu leczenia,
wsparcia, jakie otrzymuje pacjent, podatności na stres i wielu innych czynników. Jeśli stan poprawy będzie
utrzymywał się wystarczająco długo i nie pojawią się jakiekolwiek stresujące okoliczności czy dodatkowa
choroba, można porozmawiać z lekarzem na temat zmiany leków lub czasowego odstawienia leczenia. Taka
decyzja może być podjęta tylko po rozważeniu ryzyka nawrotu.
Pacjencie!
Podczas leczenia masz wrażenie, że jesteś już całkiem zdrowy? Masz dosyć codziennego łykania
tabletek, które przypominają o przebytej psychozie? Dokuczają Ci objawy uboczne? Skonsultuj się z
lekarzem – razem łatwiej dojdziecie do sposobów rozwiązania tych problemów. Nie przerywaj na
własną rękę leczenia!
Sposób podawania leków przeciwpsychotycznych
Leki klasyczne można stosować w tabletkach doustnych, w płynie, iniekcjach domięśniowych i w formach
iniekcji depot.
Wszystkie formy doustne wymagają podawania codziennie, a czasami kilka razy na dzień.
Neuroleptyki typu depot i leki przeciwpsychotyczne o przedłużonym działaniu wymagają rzadszego
przyjmowania – zwykle raz na 2–4 tygodnie.
Leki doustne do codziennego stosowania
Warto wiedzieć, że...
Wszystkie leki przeciwpsychotyczne dostępne są w formie tabletek lub kapsułek, niektóre mają
również formę roztworów.
Aby utrzymać właściwe (lecznicze) stężenie leku we krwi, należy je stosować codziennie w równych odstępach
czasu, niektóre wymagają podania kilka razy na dzień, co może utrudniać regularne przyjmowanie leków. Warto
więc stworzyć system „przypominajek” lub poprosić o pomoc bliskich, którzy pomogą utrzymać właściwy reżim
terapeutyczny.
Warto wiedzieć, że...
W przypadku schizofrenii wielu chorych zmienia zalecone dawkowanie leków bez konsultacji z
lekarzem. Zdarza się, że opiekunowie znajdują leki schowane w szufladach, łóżku, doniczkach z
kwiatami – zwykle wtedy, gdy pacjent trafia do szpitala z powodu nawrotu.
Wielu opiekunów, którzy starają się pomagać chorym w regularnym przyjmowaniu leków, odczuwa z tego
względu niechęć lub nawet objawy agresji. W literaturze medycznej opisuje się takie sytuacje jako
funkcjonowanie domowej „policji lekowej”. W takich sytuacjach warto porozmawiać z lekarzem o formach leków
przeciwpsychotycznych, które nie wymagają codziennego stosowania (więcej na ten temat poniżej oraz we
fragmencie Leki o przedłużonym działaniu w artykule Nowoczesne formy terapii).
Leki długodziałające (DEPOT)
Warto wiedzieć, że...
Neuroleptyki w formie depot to grupa neuroleptyków typowych, dla których udało się stworzyć takie
ich preparaty, które po wstrzyknięciu domięśniowym powoli uwalniają się w organizmie.
Są to olejowe roztwory leków, które podaje się w iniekcji w mięsień pośladkowy. Dzięki temu chory ma w swoim
organizmie niemal stałe stężenie tego leku, tak jakby codziennie przyjmował pewną dawkę leku doustnie.
Zastrzyki wykonuje się co 2–4 tygodnie, ponieważ taki jest okres utrzymywania się leku w stałym stężeniu. W
ten sposób pacjent nie musi codziennie pamiętać o przyjmowaniu jakiejś ilości tabletek, a konieczność
wykonania kolejnego zastrzyku pozwala lekarzowi, choremu i jego rodzinie nadzorować proces terapii. Liczba
objawów ubocznych po neuroleptykach depot nie jest większa niż przy ich doustnym stosowaniu. Leki dostępne
w formie depot to haloperidol, flupentiksol i zuklopentiksol.
Obecnie leki w formie depot są coraz częściej wypierane przez nowoczesne terapie długodziałające – leki
atypowe o przedłużonym działaniu.
Warto wiedzieć, że...
Leki atypowe o przedłużonym działaniu łączą w sobie cechy leków atypowych: wysoką skuteczność
przeciwko objawom pozytywnym, negatywnym i poznawczym schizofrenii oraz wygodne
dawkowanie (1–2 razy w miesiącu). Dzięki swoim zaletom leki te stały się w wielu krajach podstawą
długotrwałego leczenia schizofrenii. Leki te dostępne są również w Polsce i znacznie ułatwiają
leczenie pacjentów.