Koulhaasz (czyt.: Kolhas) w miejsce

K
oulhaasz (czyt.: Kolhas) w miejsce
przestarzalego wielkiego pieca w
Kuczowie postawil nowy, w ktorym zastosowal wlasne ulepszenia, szczegolnie nadmuchu. Przebudowal tez swiezarke,
postawil tluczke wapnia i now a szlificrke.
Po tych inwestycjach zostal zmuszony
finansowo do sprzedazy swej licencji kupcom wroctawskim, ktorzy w Osowcu koto
Opola wybudowali w 1787 roku duzy
zaklad wyrobow stalowych. Jemu pozostal niezbyt dochodowy wyrob nozy, widelcow i roznych drobiazgow.
W 1787 r. produkcja kuczowskiej huty
wyniosJa 9456 cetnarow surowki, przy zatrudnieniu 22 robotnikow, a 4 swiezarek1250 cetnarow zelaza sztabowego przy obshidze 15 robotnikow.
W nastcpnym ctapic swych dociekan
poczynii proby z odsiarczaniem wej»la
i uzyskaniem odpowiedniej jakosci koksu.
Nie byt z nich jednak zadowolony. Uczestniczyl w przy podobnych eksperymentach
.,/. historii Kalet": Huta W KuCZOWie
prowadzonych przez zaproszonego do Prus kontynentu europejskiego. Dla zlagodzenia
wybitnego angielskiego hutnika Wilkinso- goryczy sprawionego mu swiristwa miana, ktory w Tamowskich Gorach w mie- nowano go radca. komisji - tytul zaszczytny,
lcrzach odsiarczal wc_gicl kamienny ale nie przynoszacy nic poza wydatkami.
z roznych kopaln. Wypadly one raczej W roku 1792 Koulhaasz zwrocil sie^ do
zle. Wilkinson stwierdzii, ze gomoslaski Wyzszego Urzedy Gorniczego, ska_d
otrzymal plany pieca koksowniczego i liw^giel nie nadaje sie^ do koksowania.
Teraz Koulhaasz wraz z inzynierem cencje_. Kosztorys opiewal na 18 000 talagorniczym Salomonem Isaakiem rozpo- row. „Wypompowany" probami i doswiadczeji poszukiwania odpowiedniego surow- czeniami zwrocil siQ z prosba. o krolewskie
ca. Znalezli go Lesie Bytomskim, gdzie wsparcie lub gratyfikacj^. Otrzymal oschta.
uruchomili kopalni^ „Salomon" (1789). odpowiedz odmowna,. Pice ten jednak
Wnet tez nasz mistrz rozszyfrowal tajniki wystawil. Do tego przerobil i podwyzszyl
wielki piec do 40 stop i na zyczenie hrabiego
wytopustali.
Zawiadomiona o tym przcz Urzad Hutni- wzniosl nowa, swiezarke,. Teraz jego zaklad
czy fiskalna huta w Ozimku, majac doklad- (Kuczow, Kalety, Figlarnia i Mokrus) stal
ne dane o metodzie, proporcjach i skladni- sifj wiekszy od krolewskiej huty w Ozimku.
kach ubiegte Koulhaasza i 19 listopada 1789 Od tej chwili zaczely Koulhaasza jednak
roku wytopila surowke_ wylacznie na koksie nekac niepowodzenia. W Gliwicach wybukonkurencyjna. hutQ fiskalna, (1796)
(watbrzyskim). Przypisywany jcj sukces to dowano
i
produkeje
w Kuczowie oraz Kaletach zadwadziescia lat zmudnych i kosztownych
malec. Juz wczesniej zjawili sie^
dociekan mistrza z Kuczowa, ktory osiem czely
Lubszy nowi wlasciciele, ktorzy zaraz
dni poznicj tez zrobit podobny wytop, jednak wpodniesli
czynsze, przez co zostat zmuszozostal pozbawiony imienia pioniera hutnictwa ny do odsprzedazy
swych zakladow.
www.kalety.pl
Tak to jego wynalazki, metody i ulepszenia staJy si? przyczyna. j ego upadku.
W roku 1798 odsprzedal swa, wlasnosc
von Johnstonowi za 40 000 talarow. Za
sum? t? nabyl majatek rycerski Maciejkowice, ktory wnet zamienit na majatek Katowice.
To, co zapocza.tkowala huta w Gliwicach, czyli upadek kuznic i mniejszych
hut, dokonczyla wybudowana w Chorzowie
w latach 1797 - 1802 „Kr61ewska Huta".
Zastosowano tarn maszyny parowe, przez
co hutnictwo uniezaleznilo si? od rzek
i energii wodnej,
Teraz wlasciciele Lubszy cz?sto si? zmieniali. W r. 1833 Lubsz? wraz z Kuczowem
i Kaletami nabyl hrabia Henckel von Donnersmarck zc Swierklahca.
W r. 1837 wielki piec w Kuczowie
z przynaleznymi swiezarkami byl jeszcze
czynny, jednak ich produkcja zmniejszala
si? z roku na rok. Doszlo do tego, ze odlewy i materiary produkowano tu wytacznie
na uzytek wtasny, do tego mamej jakosci.
W pierwszej polowie lat czterdziestych
wszystko zamarlo, takze w Figlami i Mokrusie. Tylko stalownia w Kaletach przejawiala
pewruj dzialalnosc az do dnia 9 wrzesnia
1848 r., kiedy to pozar strawil jej zabudowania
Gmina ze swym urzedem zaistniata w Kuczowie w polowie XVIII wieku. Wojtami
byli raczej miejscowi lesniczowie lub
urz?dnicy huty, ktorzy jako jedni z nielicznych dobrze wladali j?zykiem niemieckim w slowie i pismie Zas pomocnikiem
wojta byl sottys. W 1840 r. byl nim Muller
(nazwisko to nadal spotyka si? wsrod mieszkancow Kuczowa).
W 1910 roku urzad gminny przeniesiono
do szybko rozwijajacych si? Kalct.
Herb Gminy Kuczow
Za: Marian Gumowski
- Herby i piecz?cie
miejscowosci wojewodztwa sla.skiego,
Katowice 1939, s. 142.
KUCZOW— dzis
cz?sc gminy Kalety, dawniej osobna wies
w pow. Lublinieckim zwana Kuznica.,
posiada herb wtasny do t ej nazwy nawia^zany, z wyobrazeniem mechanicznego
mlota nad kowadlem umieszczonego.
Znamy 3 niemieckie piecz?cie z takim
herbem. Najstarsza pochodzi z XV111
wieku i ma napis: KUTSCHAU. GEM:
S1EGEL ) LUBLINITZ / CREYS (26
mm), a wycisni?ta jest na dokumencie
z 1869 r. w Archiwum Sla_skim. Druga
podobna nosi napis: KUTSCHAU GEM.
SIEGEL ) LUBLINITZ: / KREIS (26
mm), x. znana mi jest ze zbioru p. wiz.
Musiola. Trzecia i ostatnia pochodzi
z korica XIX wieku i ma napis: GEMEINDE KUTSCHAU ) LUBLINITZ /
KREIS (27 mm), a znalazla si? na akcie
z 1895 r. w wymicnionym Archiwum.
Jak z tego widac, roznica mi?dzy piecz?ciami jest bardzo drobna, a w rysunku
herbu prawie zadna. Herb ten oddany
w kolorach moze miec mlot i kowadlo
biale, drzewca zlote, a tlo niebieskie.
Edward Goszyk