KHerbst_Metropolitalny wymiar SSW
Transkrypt
KHerbst_Metropolitalny wymiar SSW
Wymiar metropolitalny w SSW Krzysztof Herbst 1. Pytania monitoringu SSW Kierunek: Stan wyjściowy (ok 2007/2008) a dzisiejszy, co się zmieniło, co nowego, jakie z tym się wiążą wyzwania? Dzisiaj: spojrzenie z zewnątrz i z poziomu strategicznego. – Później wywiady z managerami (co osiągnęliśmy). – Następnie wypracowywanie materiału do podjęcia decyzji. Kluczowe pytania: •Co zmieniło się w metropolii w porównaniu z sytuacją w 2008 roku? Czy wyzwania są aktualne? Czy powstały nowe wyzwania, nowe problemy? •Czy dobrze widzimy poszczególnych aktorów i wzajemne interesy (język, jednostka analizy)? •Czy potrafimy je opisywać tak, żeby móc operacjonalizować cele i polityki? •Czy mamy dobry dostęp do materiałów umożliwiających ocenę, projektowanie i działanie w ramach metropolii. Czy jesteśmy w stanie obserwować zmienność zjawisk w czasie? •Czy jesteśmy w stanie opisać i analizować strategię metropolitalną Warszawy? 2. Metropolia w diagnozach SSW (syntetycznie) • Znaczne osłabienie wiedzy i działań na granicach Warszawy: – – • • • • • • • • Kultura, edukacja, nauka, obsługa mieszkańców, Systemy przestrzenne (infrastruktura); Zróżnicowania wewnętrzne (polaryzacja); Rozwój na terenach peryferyjnych (ekspansja, kolonizacja strefy zewn.); Kolizja lokalność – metropolitalność w „jedynej” przestrzeni miasta (struktura jednostek); Migracje: powierzchowna wiedza o celach, potrzebach, oddalenie odpowiedzialności; Zapoznana rola ludzi (kapitału ludzkiego i społecznego), w rozwoju metropolii po zmianie systemowej; przeceniana rola instytucji; Taktyka metropolitalna władz miasta: brak danych, trudność oceny, napięcia (jaka realna rola ustawy metropolitalnej, czy jest analiza kosztów zewnętrznych, pomysł na dzielenie się pożytkami, plany infrastruktury, itp..). Trudności współpracy (punkt w punkcie), gry o sumie zerowej ograniczone do poziomu władzy Nowsze zjawiska: ruchy miejskie, partycypacja (ułomna), bitwa o przestrzeń; Najnowsze: dyskusja o samorządzie (Raporty), zadaniach (MAC i MPiPS), polityce rozwoju (MIiR), metropoliach (MIiR; MAC; Unia Metropolii), niejasne stanowisko. 3. Niedostosowanie struktury miasta • Stolica Polski – Symbole, instytucje i wydarzenia o najwy szym presti u; – Magnes dla interesantów, turystów i migrantów; – Zyski, straty i odpowiedzialno ć. • Centrum Mazowsza – Region ma o widoczny w Warszawie; – Rozproszenie instytucji. • Metropolia – – – – Rozwój Warszawy zakorzeniony w mechanizmach metropolitalnych; Rozlewanie się miasta Nie odnosi się do jednostek administracyjnych („punkt w punkcie” – Z.P.Neal); Organizm przestrzenno-spo eczno–gospodarczy na nieciąg ym terytorium. • Warszawa mieszkaniowa – Brak systemu o rodków miejskich alternatywnych wobec jedynego centrum; – Kolonizacja terenów zewnętrznych (budownictwo w strefie podmiejskiej, bez odpowiedzialno ci za jako ć ycia, dojazdów do pracy, obs ugi). 4. Rozwój metropolii – efekt kapitału ludzkiego i społecznego. Jak jest dzi ? 5. Od 1995 szybki wzrost zatrudnienia metropolitalnego – jakie zmiany? Na podst.: S. Furman W końcu lat 90-tych: • Ponad-narodowe korporacje i nap yw umiędzynarodo-wionego kapita u. • Rodzimy kapita (tak e rozproszony) w bankach i przedsiębiorstwach • Gie da papierów warto ciowych • Zarządy firm i logistyka lokują się w Warszawie i otoczeniu. Problem ich rangi w 2006: • Obs uga nieruchomo ci i firm. 150 tys. zatrud. (19,7% ogó u pracujących w firmach ponad 9 osobowych). • Handel i naprawy 125 tys. 16,5% • Transport- ączno ć 69,5 tys.9,1%. • Spektakularny wzrost zatrudnienia w po rednictwie finansowym i ubezpieczeniach (do 60,8 tys. i 8%.) • Spadek zatrudnienia w produkcji (do 91 tys. i 12 %) A teraz? 6. Jaka odpowiedź na charakterystyczne procesy? (Saskia Sassen) • • • • • • • Pojawienie się klas / warstw metropolitalnych: międzynarodowi specjaliści i managerowie, nomadzi; pracownicy globalnych sieci współpracy; pracownicy usługowi; łowcy szansy Trudno stać się obywatelem miasta mieszkając poza jego granicami administracyjnymi: w pełni korzystać z usług, uczestniczyć w wyborach i debatach. Specyficzne w metropoliach i regionach poszukiwanie odpowiedzi na formułę rozwoju albo wyjścia z kryzysu gospodarczego. Większa uwaga kieruje się na mechanizmy inicjatyw endogennych, bottom-up, grassroots (M. Castells, creative class R. Floridy, H.De Soto, Cultureled regeneration Deyana Sudjic’a) Obywatelstwo ma zupełnie inny charakter niż w mieście średniowiecznym czy mieście ery przemysłowej. Dziś mamy znacznie bardziej do czynienia z obecnością mieszkańców bez wpływu i rosnącą obecnością polityków roszczących sobie prawo do miasta, Ludzie, liczni i różnorodni staja się aktorami czy podmiotami politycznymi – dążą do rozpoznawalności, nawet jeśli mają niewielkie prawa. Wielość „gospodarek”, z którymi jest się w symbiozie, wzmacnia też zjawiska gospodarki nieformalnej. Specyficzne problemy tworzy obywatelstwo imigrantów, ludzi innych kultur i tradycji, którzy mogą mieć skrajnie odmienny stosunek do norm obowiązujących w kraju przebywania: od samoizolacji do akceptacji. W ślad za nowymi funkcjami i nowymi użytkownikami; za odmiennościami sposobu życia nowych grup, pojawiają się sytuacje konfliktowe czy różnice interesów. Rosnące znaczenie czasowej ekspresji i inicjatyw; znaczenie przestrzeni publicznej, inicjatyw artystycznych. Demokratyzacja przestrzeni publicznej (nie tylko fizycznej) obejmuje reprezentacje wielokulturowe. Formy obywatelstwa nie są ograniczone do formalnych ram obywatelstwa. 7. Obcokrajowcy (na podstawie Urban Audit) Udział obcokrajowców w strukturze mieszkańców w 2001 r 16,00 14,42 14,00 10,98 12,00 8,78 10,00 6,06 8,00 5,86 6,00 4,00 2,00 0,00 1,59 2,03 2,73 3,62 2,08 0,65 0,92 1,73 0,23 0,25 0,07 Udział mieszkańców urodzonych w innych państwach UE Udział mieszkańców urodzonych w innych państwach poza UE 8. Warszawa jest miastem migrantów. Potrzebna polityka integracji Klasa-y metropolitalne •Specjali ci i managerowie •migranci ekonomiczni •Migracje powrotne •pracownicy międzynarodowych korporacji delegowani •Osoby oczekujące na status uchod cy i uchod cy •studenci cudzoziemscy Potrzebna polityka obywatelstwa: •Powstanie nowa definicja obywatelstwa Warszawy, obejmującej szerokie grono ludzi faktycznie i stale związanych z miastem, niezależnie od przynależności państwowej, czy formalnego miejsca zamieszkania. •obywatele miasta winni korzystać z efektów rozwoju Warszawy; •Warszawa jako „metropolia więzi” będzie rozwijać i umacniać lokalne wspólnoty i łączyć je w społeczność aglomeracji i otwierać ją na wielokulturowość świata, współpracę z innymi, czynić przyjazną ludziom przybywającym na stałe lub odwiedzającym miasto; •Konieczna autentyczna edukacja obywatelska Czy Warszawa staje się ę ró norodna i mię ędzynarodowa? •Brak aktywnej polityki wspierającej. •Znikoma edukacja dla komunikacji międzykulturowej. •Ograniczenie do elementarnych wiadczeń „socjalnych” i dosyć sporadycznych wydarzeń. 9. Metropolia dzi i jutro, Raport z badań ń (I. Domaga a, O rodek Konsultacji i Dialogu Spo ecznego, Warszawa 2004) Zalety ycia w Warszawie • Największy rynek pracy w Polsce, najmniejsze zagro enie bezrobociem • Szeroki dostęp do rozrywek – muzea, kina, teatry, filharmonia, opera • „bycie w centrum najwa niejszych wydarzeń w Polsce” • Mo liwo ci edukacyjne – szko y, szko y wy sze, mo liwo ci dokszta cania się • Mo liwo ć „bycia modnym, na topie” – dostęp do najnowszych trendów wiatowych, europejskich – do Warszawy docierają najszybciej • „poczucie bycia lepszym ni inni”Miasto, koncentruje się na promowaniu osób. Wady ycia w Warszawie • Silna konkurencja „wy cig szczurów” • Szybkie tempo, zagonienie • Ha as • Zanieczyszczenie • Brak więzi z innymi mieszkańcami, ycie w podgrupach, anonimowo ć • T um, przyt oczenie ilo cią • Niewydolna struktura komunikacyjna • Brud, za miecenie miasta • Warszawa - miasto niebezpieczne, du e zagro enie przestępczo cią • Niechęć ze strony mieszkańców innych miast 10. Wnioski • Metropolizacja jest w Warszawie procesem ywio owym z wszystkimi szkodliwymi skutkami. • Metropolia ma charakter monocentryczny. Obcią a centrum miasta. • Przez rozwój specyficznych jednostek mieszkaniowych, pog ębia polaryzacje i anonimowo ć. • Warszawie grozi wzrost konfliktów i rosnąca segregacja rezydencyjna.