Pomiar dobrobytu gospodarczego

Ekonomiczny Uniwersytet Dziecięcy
Pomiar dobrobytu
gospodarczego
dr Anna Gardocka-Jałowiec
Uniwersytet w Białymstoku
07 listopada 2013 r.
EKONOMICZNY UNIWERSYTET DZIECIĘCY
WWW.UNIWERSYTET-DZIECIECY.PL
Dobrobyt
Pomiar
dobrobytu
w
gospodarce
Gospodarka
Dobrobyt?
Dobrobyt to
ocena poziomu dobrego
samopoczucia społeczeństwa
z dostępnych warunków:
• gospodarczych,
•kulturowych,
•politycznych,
• środowiskowych.
O dobrobycie decyduje m.in.
sprawność funkcjonowania gospodarki,
optymalne zróżnicowanie dochodów.
Gospodarka?
Gospodarka to…
… całokształt działalności gospodarczej
prowadzonej w danym regionie, kraju lub na
całym świecie.
Działalność ta polega na wytwarzaniu dóbr i
świadczeniu usług zgodnie z potrzebami
ludności.
Obieg okrężny dóbr, usług i płatności między gospodarstwami domowymi,
przedsiębiorstwami i państwem
Pomiar gospodarki?
I
C+I+G
PKB w cenach
rynkowych
PKB w cenach
czynników produkcji
G
C
Tp
S
Gos podars tw a
domowe
Państwo
B t - Td
Y + B t -T d
C + I + G – Tp
Przedsiębiorstw a
Y
Produkt krajowy brutto
(PKB, ang. GDP – Gross Domestic Product)
to miara produkcji
wytworzonej przez czynniki wytwórcze,
zlokalizowane na terytorium danego kraju
bez względu na to, kto jest ich właścicielem
(tak więc zarówno mieszkańców danego kraju, jak i cudzoziemców)
w określonym okresie, przeważnie jednego roku.
Poziom PKB w przeliczeniu na jednego mieszkańca
(PKB per capita) określany jest jako stopa życiowa
ludności.
Dynamika realnego PKB w UE (27) w latach 2008-2012 (w %)
10
5
United Kingdom
Sweden
Finland
Slovakia
Slovenia
Romania
Portugal
Poland
Austria
Netherlands
Malta
Hungary
Luxembourg
Lithuania
Latvia
Cyprus
Italy
France
Spain
Greece
Ireland
Estonia
Germany
Denmark
Bulgaria
Belgium
Czech Republic
-5
EU (27 countries)
0
2008
2009
2010
2011
2012
-10
-15
-20
Źródło: opracowanie własne na podstawie:
http://epp.eurostat.ec.europa.eu/tgm/table.do?tab=table&init=1&language=en&pcode=tec00115&plugin=1[data
wejścia: 04.11.2013]
PKB per capita w Polsce na tle UE w latach 2002-2012 (w Euro)
16800
2012
25600
65,6%
2012
16200
2011
25100
2011
64,5%
15300
2010
24400
2010
62,7%
14200
2009
23500
60,4%
2009
14100
2008
Polska
UE(28)
13600
2007
12300
2006
23600
11500
2005
22500
10900
2004
21600
10100
2003
5000
10000
15000
20000
25000
52,1%
2005
51,1%
2004
50,5%
48,8%
2003
20700
0
54,4%
2007
25000
2006
56,4%
2008
25000
30000
0,0%
10,0%
20,0%
30,0%
40,0%
50,0%
Źródło: opracowanie własne na podstawie:
http://epp.eurostat.ec.europa.eu/tgm/table.do?tab=table&init=1&language=en&pcode=tec00001&plugin=1[data
wejścia: 04.11.2013]
60,0%
70,0%
1,68pp
Produkt narodowy brutto
Produkt narodowy brutto (PNB)
jest miarą wartości wszystkich dóbr i usług
wytworzonych przez obywateli danego państwa
oraz przez osoby prawne
z siedzibą na jego terenie
niezależnie od tego, czy podmioty te
działają w kraju, czy za granicą.
(całkowity dochód osiągany przez mieszkańców kraju niezależnie
od miejsca świadczenia usług przez czynniki wytwórcze)
W skład np. PNB Polski wchodzą
dochody polskich podmiotów za granicą
oraz polskie PKB pomniejszone o dochody podmiotów obcych.
Wzrost a rozwój gospodarczy
Lepszemu zaspokajaniu
potrzeb gospodarczych społeczeństwa
niezbędne są
prócz zmian ilościowych
zmiany jakościowe.
— Czy rozwój gospodarczy może istnieć bez wzrostu?
Rozwój gospodarczy
Wzrost gospodarczy
Rozwój gospodarczy
traktuje się jako
wzrost zamożności
społeczeństwa,
czyli
powiększanie
dobrobytu
ekonomicznego.
Rozwój gospodarczy nie może istnieć bez wzrostu.
Wzrost bez rozwoju tak !!!
O dobrobycie decyduje
sprawność funkcjonowania gospodarki,
optymalne zróżnicowanie dochodów.
Współczynnik Giniego
Współczynnik Giniego
to miara nierówności rozkładu dochodów;
przybiera wartość między 0 a 1
(lub jeśli przemnożymy przez 100, między 0 a 100%).
Wskaźnik ten osiągnąłby wartość 0 (rozkład
jednorodny), gdyby wszystkie osoby miały ten sam dochód,
natomiast wartość 1, gdyby wszystkie osoby poza jedną miały dochód zerowy.
Im większa jest wartość wskaźnika, tym większy jest
stopień koncentracji, a tym samym większe nierówności.
Współczynnik Giniego w Polsce na tle państw UE (27) w latach 2000-2011
Dania
Szwecja
Czechy
Słowacja
Finlandia
Niemcy
Austria
Bułgaria
Węgry
Holandia
Słowenia
Rumunia
Francja
Belgia
Irlandia
Grecja
Hiszpania
Polska
Litwa
Włochy
Wielka Brytania
Estonia
Łotwa
Portugalia
Luksemburg
Malta
Cypr
2000-2010∗
2000-2011∗∗
0,247
0,250
0,258
0,258
0,269
0,283
0,291
0,292
0,250
0,269
0,283
0,291
0,292
0,300
0,309
0,312
0,321
0,327
0,330
0,343
0,343
0,347
0,349
0,358
0,360
0,360
0,360
0,363
0,312
0,312
0,312
0,330
0,343
0,343
0,347
0,342
0,376
0,360
0,360
0,357
0,385
-
-
Źródło: opracowanie własne na
podstawie ∗Human Development Report
2010, s. 152-153; ∗∗Human
Development Report 2011, s. 135-136.
Współczynnik Giniego wg grup społeczno-ekonomicznych w Polsce
w latach 2004-2011
Źródło: opracowanie własne na podstawie: Budżety gospodarstw domowych w 2011 r., GUS, Warszawa
2012, s. 275
S80/S20
Nierówność rozkładu dochodów S80/S20
(wskaźnik zróżnicowania kwintalowego)
to stosunek sumy
dochodów uzyskanych przez 20% osób o najwyższym poziomie dochodów
(najwyższy kwintyl) do sumy dochodów uzyskanych przez 20% osób
o najniższym poziomie dochodów (najniższy kwintyl).
S80/S20 w latach 2005-2012
Źródło: opracowanie własne na podstawie: http://appsso.eurostat.ec.europa.eu/nui/show.do?dataset=ilc_di11&lang=en
[data pobrania: 04.11.2013]
Wskaźnik S80/S20 w Polsce na tle UE (27) w latach 2005-2011*
*państwa uszeregowane według średniej wartości wskaźnika S80/S20
z lat 2005-2011 (Polska na pozycji 18)
Źródło: opracowanie własne na podstawie danych Eurostat: http://epp.eurostat.ec[data
pobrania: 17.06.2013]
Kondycja polskiego społeczeństwa w latach 1992-2013
Źródło: BIEC - Bureau For Investments And Economic Cycles, LLC
[http://www.biec.org/?display=show_me_news&id=503; data pobrania: 04.11.2013]
Ekonomiczny Uniwersytet Dziecięcy
Warsztaty
Idealny miernik dobrobytu
gospodarczego
dr Anna Gardocka-Jałowiec
Uniwersytet w Białymstoku
07 listopada 2013 r.
EKONOMICZNY UNIWERSYTET DZIECIĘCY
WWW.UNIWERSYTET-DZIECIECY.PL
O dobrobycie gospodarczym świadczą m.in.:
— optymalne zróżnicowanie dochodów w
społeczeństwie;
— nadwyżka pozytywnych efektów zewnętrznych
nad negatywnymi efektami zewnętrznymi;
— zapewnienie podaży dóbr społecznie
pożądanych;
— kształtowanie świadomego popytu
konsumpcyjnego;
— podejmowanie działań sprzyjających
rozwojowi jednostki;
— przejrzyste przepisy prawne i zapewnienie
przestrzegania ich;
Konsumpcja
Wydatki rządowe
Inwestycje
Potrzeba
Państwo
Edukacja
Zdrowie
PKB