Prezentacja programu PowerPoint

Oszacowanie skutków transportu
niebezpiecznych materiałów
Dane do oszacowania skutków
Do oszacowania skutków wypadków związanych z transportem
niebezpiecznych materiałów wymagane są dane na temat:
• przewożonych materiałów,
• warunków magazynowania / przewozu (np. temperatura, ciśnienie),
• ilości ładunku,
• stanu technicznego cystern,
• dominujących warunków meteorologicznych charakterystycznych dla
rozważanej sieci drogowej (w tym prędkośd i kierunek wiatru, stan równowagi
atmosferycznej),
• charakterystyki topograficznej terenu (ukształtowanie naturalne i
antropogeniczne),
• przestrzennego zróżnicowania zagospodarowania terenu wzdłuż tras
przewozu, w tym gęstośd zaludnienia w wyszczególnionych strefach (np.
mieszkaniowych, handlowych, użyteczności publicznej - szkoły, szpitale itp.).
OSZACOWANIE SKUTKÓW TRANSPORTU
NIEBEZPIECZNYCH MATERIAŁÓW
Scenariusze wypadków mogą obejmowad:
•
•
•
•
wyciek substancji z cysterny,
zapalenie oparów,
pożar lub wybuch cysterny,
uwolnienie substancji toksycznych do środowiska.
Skutki dla każdego scenariusza wypadku są liczone dla:
• warunków upływu ciepła,
• wybuchu podciśnienieniowego (implozja)
• toksycznej ekspozycji
z wykorzystaniem narzędzi do modelowania skutków.
OSZACOWANIE SKUTKÓW TRANSPORTU
NIEBEZPIECZNYCH MATERIAŁÓW
Na podstawie ww. oszacowao i danych o gęstości zaludnienia
w poszczególnych strefach przylegających do każdej trasy
można określid:
• liczbę osób narażonych
– poszkodowanych
– ofiar śmiertelnych
w wypadku wystąpienia danego scenariusza wypadku.
Rozmiary potencjalnych stref oddziaływania oblicza się pod
kątem maksymalnych, rekomendowanych stref
ewakuacyjnych w zależności od klasy niebezpiecznego
materiału.
Podane odległości są wyliczone biorąc pod uwagę większe niż
mniejsze potencjalne oddziaływanie.
POTENCJALNA STREFA ODDZIAŁYWANIA DLA
POSZCZEGÓLNYCH KLAS NIEBEZPIECZNYCH MATERIAŁÓW
Obliczenie prawdopodobieostwa
wypadku
• Prawdopodobieostwo zaistnienia wypadku z
udziałem przewożonych niebezpiecznych materiałów
jest możliwością lub przypadkiem, że pojazd
przewożący te materiały ulegnie wypadkowi
drogowemu.
• Do obliczania prawdopodobieostwa stosuje się
wskaźnik wypadków odpowiedni do obciążenia i
odcinka drogi, a następnie dostosowuje się do ilości
narażeo/ujawnieo lub zdarzeo samochodowych
Obliczenie prawdopodobieostwa
wypadku
Wymagane następstwo działao z tym związanych podano poniżej:
a. określenie wskaźników wypadków na wybranej jezdni:
– wiarygodne dane o wypadkach powiązad z cysternami do
przewozu niebezpiecznych materiałów i wyrazid stosunkiem
liczby wypadków przy przewozie niebezpiecznych materiałów do
liczby cystern
– Gdy brak takich informacji należy skorzystad ze statystycznych
wskaźników wypadków dla wszystkich pojazdów i dostosowad je
w celu odzwierciedlenia małego udziału niebezpiecznych
materiałów w ruchu drogowym.
– Pierwszym krokiem jest uzyskanie z historycznych rejestrów
danych statystycznych na temat wszystkich wypadków
wyrażonych jako wypadki/km(przejechane) (AT);
Obliczenie prawdopodobieostwa
wypadku
b. obliczenie prawdopodobieostwa wypadku danego pojazdu
bazując na danych dotyczących narażeo/ujawnieo
samochodowych:
– prawdopodobieostwo, że dany pojazd będzie uwikłany w
wypadek na danym odcinku drogi jest iloczynem wskaźnika
wypadków na danym odcinku drogi (AT z (i)) i długości
odcinka drogi (lub liczby narażeo/ujawnieo).
Prawdopodobieostwo to jest wyrażone jako iloraz
wypadków do liczby pojazdów;
Obliczenie prawdopodobieostwa
wypadku
c. wyliczenie współczynnika wyrażającego
prawdopodobieostwo wypadku danego pojazdu w
odniesieniu do incydentów ruchu drogowego związanych z
przewozem niebezpiecznych materiałów z iloczynu
prawdopodobieostwa otrzymanego w punkcie (b) i
współczynnika wypadków z udziałem materiałów
niebezpiecznych, który jest stosunkiem wypadków z
materiałami niebezpiecznymi do wszystkich wypadków w
transporcie drogowym. To prawdopodobieostwo jest
wyrażone jako liczba wypadków z niebezpiecznymi
materiałami/ liczbę pojazdów.
Obliczenie prawdopodobieostwa
wypadku
• Przybliżone powyżej działania wymagane przy obliczaniu
prawdopodobieostwa wypadku z udziałem materiałów
niebezpiecznych można przedstawid w poniższej
zależności:
Symbol km(przejechane) odnosi się do całkowitej liczby
kilometrów przejechanych przez wszystkie pojazdy, dla
których są dostępne dane statystyczne o wypadkach
Obliczenie prawdopodobieostwa wypadku
Gdy liczbę wypadków z udziałem niebezpiecznych
materiałów można otrzymad z dostępnych danych
statystycznych to następujące kroki można zastosowad
bezpośrednio:
1. otrzymanie liczby wypadków z danych statystycznych
dających się zastosowad do cystern przewożących
niebezpieczne materiały i zamiana jej na liczbę
wypadków z udziałem materiałów
niebezpiecznych/km(przejechane) (tj. przez całkowitą
liczbę km przejechanych przez wszystkie cysterny
transportujące niebezpieczne materiały, do których
mają zastosowanie dane statystyczne);
Obliczenie prawdopodobieostwa wypadku
2. uzyskanie prawdopodobieostwa wystąpienia wypadku z
udziałem niebezpiecznych materiałów z poniższej
zależności:
km (pojazdy) – łączna ilośd przejechanych kilometrów
założonej ilości pojazdów
Uwaga: w kilku dających się uzasadnid okolicznościach
konieczne jest dodatkowe wprowadzenie współczynnika
korygującego, który odzwierciedla fizyczną charakterystykę
odcinka wybranej jezdni, który może zawyżad
prawdopodobieostwo wypadku na wybranej jezdni.
Obliczanie ryzyka
• Potencjalne skutki (dla populacji i / lub mienia) oraz
prawdopodobieostwo wypadku dla każdego odcinka
drogi pomnożone przez siebie dają ryzyko dla danego
odcinka drogi.
• Łączne sumowanie wszystkich odcinków drogi tworzy
całkowite ryzyko dla drogi.
• Należy podkreślid, że prawdopodobieostwo wypadku
wyprowadzono bezpośrednio z danych
statystycznych
Obliczanie ryzyka cd.
• Prawdopodobieostwo uwolnienia i wystąpienia poważnego
zagrożenia jest liczone z wykorzystaniem narzędzi takich jak:
– analiza drzewa zdarzeo
– analiza drzewa błędów
w celu wprowadzenia takich czynników jak:
– naruszenie ładunku w wyniku wypadku,
– wielkośd utraconego ładunku/wycieku,
– skutecznośd procedur na wypadek zagrożenia
– prawdopodobieostwo, że uwolniona substancja lub plama
wycieku dotrze do obszarów o wysokich walorach
środowiskowych lub będzie negatywnie oddziaływad na
ludzi, zabudowania itp.
Szybkie porównanie ryzyka
wariantowych tras przewozu
• Jeżeli rozważane jest przemieszczanie cystern, które
przewożą drogami materiały niebezpieczne, w każdym
pod-odcinku drogi (i), to istnieje prawdopodobieostwo,
że cysterna będzie uwikłana w wypadek (Pai).
• Dla każdego wypadku można przypisad wiele scenariuszy
możliwych zdarzeo Sj, dla każdego z nich można rozważad
wystąpienie ofiar śmiertelnych w promieniu rj od
wypadku z prawdopodobieostwem Psj.
Szybkie porównanie ryzyka
wariantowych tras przewozu cd.
• Liczba osób narażonych na skutki wypadku zależy od
gęstości zaludnienia Pi =Πr2jPi
• Tak więc, przy rozważaniu przejazdu cysterny przez
odcinek drogi i, prawdopodobieostwo ofiar śmiertelnych
w scenariuszu j jest określane wzorem: =Pai·Psj·Πr2jPi
• Prawdopodobieostwo ofiar śmiertelnych w wyniku
przejazdu cysterny drogą po pod-odcinku i jest sumą
prawdopodobieostw dla wszystkich możliwych
scenariuszy wypadku: = Σ Pai·Psj·Πr2jPi
Szybkie porównanie ryzyka
wariantowych tras przewozu cd
• Prawdopodobieostwo ofiar śmiertelnych =
PaiPiΣΠr2jPsj.
• Dla każdego typu ładunku, wyrażenie Πr2jPsj jest stałe,
niezależne od drogi. To wyrażenie można określid jako
indeks szkodliwości dla ładunku (IS).
• Możliwa liczba ofiar śmiertelnych w konsekwencji
wypadku z udziałem cysterny przewożącej ładunek L po
pod-odcinku i jest wyliczana ze wzoru: =PaiPi(IS)L
Szybkie porównanie ryzyka
wariantowych tras przewozu cd
• Możliwa liczba ofiar śmiertelnych w konsekwencji
wypadku z udziałem cysterny przewożącej ładunek L dla
całej długości drogi oblicza się ze wzoru: =(IS)L Σ PaiPi
• Istnieje możliwośd porównania względnego
bezpieczeostwa 2 wariantów dróg dla danego ładunku
przez porównanie zależności Σ PaiPi, tj. gęstośd
zaludnienia wzdłuż drogi mnożona przez
prawdopodobieostwo wypadku.
Szybkie porównanie ryzyka
wariantowych tras przewozu
Metoda obliczenia ryzyka transportowego wzdłuż
różnych odcinków dróg opiera się na skumulowanym
związku skutków i prawdopodobieostw wypadków.
Szybkie porównanie ryzyka
wariantowych tras przewozu
Wykonuje się to następująco:
1. dla każdej przewożonej substancji (kategorii ładunku),
ustanawia się zakres scenariuszy niebezpiecznych wypadków,
prawdopodobieostwo wypadku i promieo zasięgu strefy z
ofiarami śmiertelnymi (lub poszkodowanymi) dla każdego
wypadku. Dokładnośd, zasięg i liczba scenariuszy zależed
będą od wszechstronności przeprowadzonej analizy. W
przypadku analizy uproszczonej możliwe jest oznaczenie
prawdopodobieostwa i oszacowanie promienia zasięgu strefy
z ofiarami śmiertelnymi (lub poszkodowanymi) dla każdego
wypadku z dwu lub trzech scenariuszy;
Szybkie porównanie ryzyka
wariantowych tras przewozu cd.
2. z powyższego wynika ocena indeksu surowości dla
każdej kategorii niebezpiecznego ładunku:
- wyliczenie pΠr2 dla każdego niebezpiecznego
scenariusza, gdzie:
p= prawdopodobieostwo wystąpienia danego
scenariusza (dla wypadku/awarii cysterny)
r = promieo strefy oddziaływania
Π = 3,1416,
- obliczenie indeksu surowości (IS) z sumowania Σ
pΠr2 dla wszystkich rozważanych scenariuszy,
Szybkie porównanie ryzyka
wariantowych tras przewozu
3. pomnożyd indeks surowości dla każdej kategorii ładunku
(Σ pΠr2) przez prawdopodobieostwo wypadku z
udziałem niebezpiecznego materiału;
4. pomnożyd wynik otrzymany w punkcie (c) przez gęstośd
zaludnienia wzdłuż każdej rozważanej trasy w celu
uzyskania ryzyka dla ludzi od rozważanych dróg w
kontekście przewozu niebezpiecznych ładunków.
Szybkie porównanie ryzyka
wariantowych tras przewozu cd.
Uwaga: gęstośd zaludnienia (liczba ludności/km2 ) może byd
otrzymywana z obliczeo albo z danych statystycznych dot.
różnych kategorii zagospodarowania terenu.
(a) porównanie otrzymanych poziomów ryzyka dla ludzi od
różnych wariantów tras przewozu.
Czynniki subiektywne ryzyka
Subiektywne czynniki wytyczania tras w wyborze (lub eliminacji) tras
do przewozu niebezpiecznych materiałów zwykle obejmują:
1. występowanie wzdłuż jezdni albo w jej sąsiedztwie obiektów
chronionych/wrażliwych, takich jak: szpitale, szkoły, domy opieki
społecznej lub zabytki o znacznych walorach kulturowych lub
historycznych albo obszary o dużych walorach środowiskowych, w
tym obszary chronionego krajobrazu, parki narodowe i rezerwaty;
2. infrastrukturę oraz plany ratowniczo-operacyjne i plany
ewakuacyjne, łącznie z dostępnością procedur i planów
ratowniczych lub planów ewakuacyjnych, rozmieszczeniem służb
ratowniczych i ich możliwościami reagowania na uwolnienia
niebezpiecznych materiałów oraz łatwośd ewakuacji.
Czynniki subiektywne ryzyka
Subiektywne czynniki powinny odzwierciedlad
priorytety wspólnoty lokalnej wypracowane zgodnie w
czasie dyskusji. Czynniki te są ważne w procesie oceny,
kiedy wśród wariantów nie ma jeszcze wariantu
dominującego. Tak więc istotne jest, czy są wybierane i
uwzględniane subiektywne czynniki, które będą zależed
od wyniku obliczeo ryzyka i jak są wdrażane otrzymane
wyniki badao.