Konwersatoria i wykłady monograficzne w roku akademickim 2011

Konwersatoria i wykłady monograficzne
w roku akademickim 2011/2012
Studia stacjonarne
Semestr zimowy
Wybrane zagadnienia z kultury bizantyńskiej
Ks. dr Andrzej Borkowski
Konwersatorium – 30 g
Celem przedmiotu jest zapoznanie studenta z wybranymi elementami kultury bizantyńskiej
(kultury materialnej i duchowej), dostarczenie wiedzy z zakresu rodowodu, narodzin
i rozkwitu kultury bizantyńskiej, wskazanie roli cywilizacji bizantyńskiej w dziejach kultury
europejskiej, ukształtowanie umiejętności rozpoznawania zjawisk w życiu narodów Europy,
związanych z wpływem Bizancjum. Przedmiot ten porusza wybrane zagadnienia kultury
bizantyńskiej i jej recepcji w życiu narodów Europy. Omawia aspekty ekonomicznego,
socjalnego i politycznego rozwoju Bizancjum, ewolucji myśli filozoficznej oraz rozwoju
myśli historycznej, prawa i dyplomacji. W trakcie zajęć zostaną omówione wybitne postacie
(twórcy kultury) pochodzący z Bizancjum, dorobek materialny w formie spuścizny pisanej,
malarskiej, architektury, muzyki i duchowej. Studenci zapoznają się też z
charakterystycznymi cechami związanymi z kulturą bizantyńską. Nabędą umiejętność
rozróżnienia i odkrywania tej kultury w spuściźnie narodów europejskich.
Podstawą do zaliczenia jest uczestnictwo w konwersatorium i aktywność podczas
odbywających się zajęć.
Tabu w kulturze
Dr Krzysztof Korotkich
Konwersatorium – 30 g
Problematyka spotkań podporządkowana jest wybranym problemom kultury, które mają
związek ze stłumieniem, społecznym odrzuceniem, napiętnowaniem, a jednocześnie stanowią
jej istotną część:
1. Ciało: tajemnica – nagość – wyzwanie.
2. Seks. Homoseksualizm, autoerotyzm, norma a odchylenie.
3. Kalectwo – brzydota. Strach przed tolerancją
4. Brzuchomówstwo i słowo magiczne.
5. Śmierć – samobójstwo – pogrzeb – kremacja
6. Religia – zabobon – magia – wróżby – grzech.
7. Natręctwa – choroby psychiczne – uzależnienia
8. Kultura jako ograniczenie – szukanie nowego, subkultury
9. Więzienie – wojsko – akademik – za innymi murami.
10. Strach (choroba – bieda – pech).
11. Inicjacje. Kultura magiczna – przegląd zagadnień.
12. Inny – obcy. Utopia tolerancji?
Konwersatorium ma charakter monograficznego dyskursu.
Forma zaliczenia: Zaliczenie przedmiotu polegać będzie na ocenie uczestnictwa studenta w
zajęciach (obecność, aktywność, przygotowanie).
Kultura Białorusi
Dr Grażyna Charytoniuk-Michiej
Wykład monograficzny – 30 g
Białoruś jest naszym najbliższym sąsiadem. Białoruś i Polskę łączy wspólna wielowiekowa
historia i tradycja kulturowa. Dzisiaj, wbrew powszechnej informacji, odbywa się
wielokierunkowa współpraca transgraniczna. Zatem warto zdobyć wiedzę na temat tego
państwa, jego położenia geograficznego, sieci osadniczej, a także dowiedzieć się o ludziach,
ich religii i języku. Warto poznać wybitnych przedstawicieli w dziejach kultury białoruskiej.
Celem niech będzie zdobycie informacji o współczesnej kulturze na Białorusi: literaturze,
muzyce, sztuce, teatrze i kinie oraz kulturze tradycyjnej. Wypada wiedzieć i o zabytkach
kultury materialnej naszego wschodniego sąsiada, aby w przyszłości móc poznać jej walory
turystyczne. Nie można przemilczeć obecności kultury białoruskiej w Polsce, a przede
wszystkim na Białostocczyźnie. Zapraszam na wspólną wędrówkę.
Regionalizm i uniwersalizm w kulturze
Dr Helena Głogowska
Wykład monograficzny – 30 g
Celem wykładu jest wskazanie na elementy regionalizmu i uniwersalizmu w kulturze;
przedstawienie ich wzajemnego oddziaływania i zależności. Przedmiotem zainteresowań są
następujące zagadnienia: elementy regionalne w kulturze (język, folklor, twórczość ludowa),
regionalne kody kulturowe i uniwersalne symbole kulturowe, komunikacja społeczna na
poziomie regionalnym i globalnym, wartości uniwersalne i regionalne w różnych dziedzinach
kultury, regiony kulturowe a kultura regionalna, edukacja regionalna, przejawy regionalizmu i
uniwersalizmu na płaszczyźnie kulturowej.
Istotnym jest wskazanie na znaczenie regionalizmu w tworzeniu uniwersalnych wartości
kulturowych oraz umiejętność doszukiwania się i cenienia uniwersalnych cech w kulturze
regionalnej.
Forma zaliczenia przedmiotu: praca pisemna (esej) na temat uniwersalnych wartości w
kulturze lokalnej lub elementów regionalnych w kulturze
Semestr letni
Świadomość narodowa i tożsamość kulturowa
Dr Helena Głogowska
Wykład monograficzny – 30 g
Celem przedmiotu jest wskazanie na kategorie świadomości narodowej i tożsamości
kulturowej jako czynników wyznaczających miejsce człowieka w zróżnicowanym
społeczeństwie, zwłaszcza na pograniczu kulturowym. Istotne są czynniki wpływające na
kształtowanie się świadomości narodowej oraz tożsamości kulturowej: język, religia, tradycja,
historia, polityka, stereotypy i mity. Podczas wykładów poruszane będą problemy konwersji
narodowej i kulturowej, zależności między kulturą dominującą a peryferyjną, relacje między
„swoimi” i „obcymi”.
Forma zaliczenia przedmiotu: ustna umiejętność wykazania się rozróżnianiem pojęć.
Śmierć i zło w kulturze
Mgr Marcin Bajko
Konwersatorium – 30 g
Konwersatorium obejmuje takie zagadnienia, jak: symbolika śmierci i zła, ich ikonografia,
śmierć w tradycji Mezopotamii, Egiptu, antyku grecko-rzymskiego, religiach
monoteistycznych, śmierć w średniowiecznej Europie, przełom w postrzeganiu śmierci
(XVIII/XIX w.), śmierć w XX w. i współcześnie; kwestia samobójstwa oraz problem żałoby;
definicje i pojęcia zła, źródła zła (gnostycyzm, myśl wczesnochrześcijańska), personifikacje
zła; filozoficzne ujęcia problemu zła: św. Augustyn, de Sade, Nietzsche, J. Tischner, R.
Safranski, D. de Rougemont.
Obecność na zajęciach (dopuszczalne nieobecności: 2), aktywność, znajomość treści
omawianych tematów, przygotowanie pisemnego referatu (na podstawie uprzednio podanych
lektur). W przypadku przekroczenia dozwolonej liczby nieobecności, obowiązuje zaliczenie
danego tematu podczas dyżuru prowadzącego zajęcia.
Wielcy „podglądacze” kultury: Witkacy – Schulz - Gombrowicz
Prof. dr hab. Anna Kieżuń
Konwersatorium – 30 g
Witkacy – Schulz – Gombrowicz stanowią „wielką trójcę” polskiej literatury nowoczesnej
XX. To niekwestionowani indywidualiści, których sztuka słowa podporządkowana była
wyrazowi tego, co rozumiemy pod pojęciem podmiotowości w sytuacji zagrożeń
wynikających z przemian kulturowych po 1918 r. (umowna cezura oddzielająca
dziewiętnastowieczność od dwudziestowieczności). Ich twórczość, znana i ceniona w kraju
i poza jego granicami, powstawała w czasie zintensyfikowanych dyskusji - filozofów,
krytyków, publicystów, ideologów - na temat modelu kultury; zastanego i projektowanego,
antynomii w postaci katastrofizmu i progresywizmu, indywidualizmu i kolektywizmu,
elitaryzmu i masowości, sztuki wysokiej i popularnej, tradycyjnych wartości i
awangardowych kontestacji.
Warto ponowić pytanie, w jakim stopniu w tej refleksji kulturoznawczej uczestniczyli
wymienieni wybitni pisarze – zasługujący na miano teoretyków i filozofów kultury, a z
pewnością przenikliwych krytyków i współtwórców życia kulturalnego epoki przyśpieszenia
cywilizacyjnego, urbanizacji, kultury masowej, totalitarnych zagrożeń. Każdy z tych twórców
pozostawił po sobie dzieła wciąż intrygujące swoją oryginalnością. Uważne odczytanie czy
Szewców, czy Sklepów cynamonowych, czy Pamiętnika z okresu dojrzewania, potwierdza
osobny indywidualizm ich autorów. Możemy spojrzeć też na „trójcę” naszej nowoczesnej
literatury ze względu na „miejsca wspólne”.
Obok nowatorskiego posługiwania się groteską jako kategorią estetyczną XX w., Witkacy,
Schulz, Gombrowicz - często rewelacyjnie – demaskowali uwikłanie jednostki ludzkiej w
niezauważalne schematy kulturowe; kryzys autonomii twórcy i wartości kultury. Ukazywali,
często „perwersyjną”, atrakcyjność nowoczesności, ”młodości”. Występując czy to w roli
katastrofisty (Witkacy), czy mitotwórcy (Schulz), czy swoistego egzystencjalisty XX w.
(Gombrowicz), „wielka trójca” naszej awangardy artystycznej potrafiła mistrzowsko odnaleźć
sztukę słowa, głównie ustanawiając nowatorski repertuar groteski, która odpowiadała
wrażliwości odbiorcy dwudziestowiecznego.
W ramach proponowanych zajęć dokonamy wstępnego wyboru tekstów literackich
Witkacego, Schulza, Gombrowicza, które będą podstawą do przyjrzenia się tym pisarzom
jako bystrym obserwatorom, krytykom, teoretykom i filozofom kultury. Spróbujmy
podejrzeć artystów sztuki słowa w ich działaniu na rzecz błyskotliwie „podglądanej” kultury,
w której nie rezygnowali z podmiotowej roli twórcy.
Podstawą oceny zaliczeniowej będzie aktywność w trakcie zajęć.
Audiosfera. Radio i fonografia dawniej i współcześnie.
Dr Wojciech Siwak
Konwersatorium – 30 g
Celem konwersatorium jest przedstawienie zmian, jakie dokonały się w mediach audialnych –
radiu i fonografii od końca XIX wieku po współczesność. Zmiany te będą analizowane w
ujęciu historycznym, estetycznym i kulturoznawczym. Tematyka zajęć obejmować będzie
analizy poszczególnych technologii oraz praktyk radiowych i fonograficznych, a także ich
wpływu na twórczość artystyczną, rozwój nowych gatunków medialnych oraz kulturę
słuchaczy. Podsumowaniem zajęć będzie analiza tendencji rozwoju współczesnych mediów
audialnych.
Tematyka:
1.
Historia fonografii - od fonografu Edisona do I-Poda.
2.
Historia radia - od Marconiego i Tesli po radia internetowe.
3.
Radio – specyfika medium w teoriach medioznawczych
4.
Fonografia – specyfika medium w teoriach medioznawczych
5.
Specyfika gatunków radiowych. Gatunki informacyjne, gatunki publicystyczne,
gatunki autorskie. Nowe radio a problem hybrydyzacji gatunków
6.
Formy dzieł fonograficznych. Studio nagraniowe - miejsce dokumentacji czy
zasadnicza przestrzeń twórcza? Wpływ ewolucji fonografii na twórczość
muzyczną w XX i XXI wieku
7.
Media audialne a zapis analogowy i cyfrowy. Radio i fonografia w epoce
cyfrowej. Estetyka radia i fonografii dawniej i dziś.
8.
DIY i self-broadcasting. Wirtualne studia nagraniowe i net-labele. Konwergencja
mediów a twórczość audialna
9.
Kultura słuchaczy. Soundscapes czyli prywatne i publiczne audiosfery.
10.
Salon płytowy czy sieć P2P? Konsument czy prosument? Przemiany organizacji i
rynku mediów audialnych w XXI wieku
Forma zaliczenia: Konwersatorium rozliczane w systemie punktowym, obejmującym:
obecność, aktywność i dyskusję na zajęciach, referaty i referaty translatoryjne, pracę pisemną
- esej – do wyboru z pięciu proponowanych tematów.
Język filmu
Prof. dr hab. Katarzyna Citko
Wykład monograficzny – 30 g
Celem zajęć jest przybliżenie słuchaczom, czym jest język filmu, z jego „gramatyką”,
metaforyką i stylem. Poszczególne treści wykładowe ukażą, w jaki sposób reżyserzy
wykorzystują możliwości medium, jakie stosują metody i techniki, aby opowiadać historie,
które wyrażają idee i angażują widzów emocjonalnie. Poruszone zostaną kwestie związane z
formą i stylem filmowym (narracja jako system formalny, techniki inscenizacji, montaż),
czasem i przestrzenią, konstrukcją bohaterów, obrazem i dźwiękiem, strategiami
rodzajowymi, gatunkowymi i autorskimi. Rozważania poparte będą licznymi przykładami z
wybranych dzieł filmowych okresu kina niemego, dźwiękowego i najnowszego, także o
charakterze ilustracyjnym (projekcja wybranych fragmentów filmowych).
Zajęcia mogą okazać się interesujące dla wszystkich, którzy zechcą dowiedzieć się, jak robią
filmy wybitni twórcy. Będą również przydatne jako teoretyczna baza dla późniejszej
praktycznej pracy w ramach warsztatów filmowych.
Literatura i kultura polska po 1945 r. w Izraelu (pisarze, pisma, instytucje)
Dr Barbara Olech
Konwersatorium – 30 g
Przedmiotem konwersatorium jest polskojęzyczne życie literackie i kulturalne w Izraelu po
1945 roku. Przez lata istniały i działały w Tel-Awiwie: księgarnia-antykwariat „Hasefer” Jana
Foka (Michała Diamanta), „Wypożyczalnia Ewy Szyper” – założona przez Ewę Szyper i
Pawła Birenbauma, „Księgarnia Polska” Edmunda i Ady Neusteinów. Wydawano pisma w
języku polskim (m.in. „Nowiny-Kurier”, „Kontury’, „Akcenty”). Spośród grona piszących
warto wymienić choćby: Irit Amiel, Leo Lipskiego, Idę Fink, Łucję Gliksman, Natana Grossa,
Józefa Baua, Mieczysława Rolnickiego, Miriam Akavię czy Marię Lewińską. Instytucją
zrzeszającą pisarzy jest Związek Autorów Piszących po Polsku w Izraelu, którego pierwszym
przewodniczącym był Ryszard Löw – człowiek-instytucja, Honorowy Obywatel Miasta
Krakowa, ale i wielki przyjaciel naszego Uniwersytetu, któremu w testamencie zapisał swoją,
największą polską prywatną bibliotekę w Izraelu.
Zaliczenie konwersatorium jest na ocenę na podstawie obecności i aktywności na zajęciach.
Kultura filmowa
Mgr Tomasz Adamski
Konwersatorium – 30 g
Celem zajęć jest wprowadzenie studentów w tajniki powstawania fotografii oraz dzieła
filmowego. Obok teorii na zajęciach studenci będą mieli okazję zapoznać się ze sprzętem
fotograficzno-filmowym na którym będą pracować w kolejnych latach studiów, ale również
dowiedzieć się, czym jest scenariusz filmowy, co to są storyboardy, czym jest postprodukcja i
montaż. Zajęcia te mają przygotować studenta do tego by w kolejnym semestrze w trakcie
warsztatów filmowo-fotograficznych posiadał odpowiednią wiedzę i mógł przystąpić do
realizacji konkretnego, opartego na własnym pomyśle, projektu fotograficznego i filmowego.
Zaliczenie pisemne.
Czytelnictwo
dr Anna Nosek
konwersatorium (30 g, w tym 15 g stacjonarnie, 15 g e-learningowo na platformie
Blackboard Learn UwB)
Celem zajęć jest zapoznanie z problematyką czytelnictwa oraz terminologią naukową;
ukazanie jego interdyscyplinarnego charakteru, wprowadzenie w tematykę czytelnictwa
różnych grup wiekowych i społecznych, przybliżenie metodologii badań czytelnictwa oraz
form jego upowszechniania, jak również analiza i ocena współczesnej kultury czytelniczej. W
trakcie zajęć studenci nabędą umiejętność przeprowadzania badań czytelnictwa z
wykorzystaniem różnych technik badawczych, poznają nowoczesne metody pracy z
czytelnikami (w tym – przy użyciu biblioterapii); zapoznają się z formami promocji,
upowszechniania czytelnictwa w Polsce i na świecie
UWAGA - STUDENT OBOWIĄZANY JEST W ROKU AKADEMICKIM ZALICZYĆ
3 PRZEDMIOTY DO WYBORU