Metadane scenariusza

1. Gargantua i Pantagruel Franciszka Rabelais’go.
Groteska
i satyra w arcydziele francuskiego renesansu
1. Cele lekcji
i. a) Wiadomości
Po przeprowadzonej lekcji uczeń:
•
zna główne założenia renesansu,
•
wie, co to jest humanizm,
•
zna biografię Franciszka Rabelais’go,
•
zna fragmenty Gargantui i Pantagruela,
•
wie, co to jest groteska i satyra.
ii. b) Umiejętności
Uczeń:
•
czyta ze zrozumieniem fragmenty utworu i opisuje własne odczucia związane
z lekturą,
•
porównuje idee determinujące myśli średniowiecza i renesansu,
•
konfrontuje światopoglądy dominujące w powyższych epokach z czasami
współczesnymi,
•
odczytuje dzieło literackiego w kontekście ducha epoki,
•
odnajduje elementy groteski w dziele literackim,
•
odnajduje elementy humanizmu w utworze Rabelais’go.
2. Metoda i forma pracy
Metoda ekspresywna: uczniowie przedstawiają własne wrażenia wywołane przeczytanym
fragmentem utworu.
Metoda podająca: nauczyciel wprowadza uczniów w świat idei i wartości epoki renesansu.
Metoda problemowa: uczniowie porównują światopogląd średniowiecza i renesansu ze
współczesnością.
Metoda praktyczna: analiza utworu.
3. Środki dydaktyczne
1. Skopiowane fragmenty Gargantui i Pantagruela.
2. Słownik terminów literackich.
3. Portret Franciszka Rabelais’go.
4. Przebieg lekcji
i. a) Faza przygotowawcza
Nauczyciel lub jeden z uczniów czyta głośno rozdział XVI i XVII Gargantui i Pantagruela.
Uczniowie opowiadają o swoich wrażeniach po wysłuchaniu przeczytanych fragmentów.
Mówią o tym, co wydało im się osobliwe i intrygujące. Zastanawiają się, jakich chwytów
używa autor przy opisie świata przedstawionego? Nauczyciel wyjaśnienie, czym jest groteska.
Czyta definicję ze słownika terminów literackich.
ii. b) Faza realizacyjna
1. Franciszek Rabelais na tle epoki renesansu:
•
wprowadzenie w atmosferę renesansu – nowe spojrzenie na świat i nowe modele
życia wypracowane i uformowane w epoce odrodzenia,
•
humanizm jako myśl przewodnia renesansu; przytoczenie definicji ze słownika
terminów literackich,
•
odniesienie epoki renesansu i średniowiecza do współczesności; uczniowie
odpowiadają na pytanie: który światopogląd, renesansowy czy średniowieczny jest
bliższy naszym czasom,
•
przybliżenie sylwetki Franciszka Rabelais’go.
2. Omówienie fragmentu Gargantui i Pantagruela:
•
treść przeczytanego fragmentu utworu,
•
świat przedstawiony,
•
charakterystyka głównego bohatera,
•
elementy groteski,
•
omówienie języka utworu (m.in. wykwintności przeplatanej wulgaryzmami),
•
co ośmiesza i piętnuje Rabelais – Gargantua i Pantagruel jako utwór satyryczny.
iii. c) Faza podsumowująca
Rabelais jako piewca humanizmu. Wskazanie na renesansowość Gargantui i Pantagruela.
W jaki sposób autor realizuje humanistyczną miłość do człowieka?
5. Bibliografia
1. Bachtin M., Twórczość Franciszka Rabelais’go a kultura ludowa średniowiecza
i renesansu, przekł. A. i A. Goreniowie, Wydawnictwo Literackie, Kraków 1975.
2. Rabelais F, Gargantua i Pantagruel, przekł. T. Boy Żeleński, Zielona Sowa,
Kraków 2003.
3. Słownik terminów literackich, pod red. Janusza Sławińskiego, Ossolineum,
Wrocław 2000.
6. Załączniki
i. a) Zadanie domowe
Tadeusz Boy Żeleński o humanizmie Rabelais’go napisał: „bojujący, oszalały, wyzwalający
się z powijaków średniowiecza.” Na podstawie wiadomości z lekcji i w oparciu o przeczytany
fragment Gargantui i Pantagruela napisz, w jaki sposób autor wyraża swoją afirmację dla
człowieka i jego nieskrępowanego, wszechstronnego rozwoju. Swoje myśli i opinie zilustruj
właściwymi cytatami.
7. Czas trwania lekcji
2 x 45 minut
8. Uwagi do scenariusza
Scenariusz jest przewidziany na dwie godziny lekcyjne. Pierwsza – poza wprowadzeniem,
którego zadaniem jest rozbudzenie uwagi uczniów za pomocą rubasznego fragmentu
z Rabelais’go – będzie poświęcona zarysowaniu głównych cech charakteryzujących renesans.
Na tym tle przedstawiona zostanie również sylwetka autora Gargantui i Pantagruela. Druga
część zajęć będzie analizą utworu ze szczególnym uwzględnieniem treści poruszonych w
trakcie pierwszej lekcji, a dotyczących w głównej mierze zagadnień filozofii humanistycznej.