religie przedchrześcijańskiej europy.indd

RELIGIE
PRZEDCHRZEŚCIJAŃSKIEJ EUROPY
30 godzin ćwiczenia,
wtorek, godz. 13:15 – 14:45,
Instytut Religioznawstwa UJ, ul. Grodzka 52
Opis kursu
Ćwiczenia stanowią uzupełnienie wykładów kursu “Religie przedchrześcijańskiej Europy”. Akcent zajęć położony jest na:
1. Zdobyciu podstawowych informacji w zakresie religii Dawnej Europy, ze
zwróceniem szczególnej uwagi na problematykę terminologii oraz rekonstrukcji wierzeń i rytuałów,
2. Samodzielnemu rozwijaniu zainteresowań religioznawczych i warsztatu naukowego (praca końcowa),
3. Analizie i krytyce tekstów źródłowych. Tradycje religijne i kulturowe, których wierzenia, obrzędowość i struktury organizacji religijnych omawiane
są na zajęciach obejmują krąg cywilizacji antycznych (Grecja, Rzym), plemiona celtyckie i germańskie/skandynawskie oraz mitologię fińską- Kalewalę (epopeję narodową Finów).
Prowadzący
dr Adam Anczyk
Monety celtyckie z Podłęża oraz Modlniczki
koło Krakowa, fot. R. Słaboński, Muzeum
Archeologiczne w Krakowie
Sprawy organizacyjne
1. Kryteria zaliczenia kursu.
1. Obecność i praca na zajęciach: 20 pkt.*
2. Zadanie „teksty źródłowe”: 20 pkt.
3. Praca końcowa lub Quiz: 60 pkt.**
2. Punktacja. Punkty zdobyte w trakcie kursu przeliczane są na oceny wg wzoru:
90 – 100 pkt. = 5.0
79 – 89 pkt. = 4.5
68 – 78 pkt. = 4.0
57 – 67 pkt. = 3.5
56 – 51 pkt. = 3.0
3. Zadanie „teksty źródłowe” – 20 pkt. Każdy uczestnik kursu wybiera 2 teksty źródłowe spośród podanych
w spisie*** i dokonuje ich lektury ze zwróceniem szczególnej uwagi na wątki religioznawcze. Należy oddać pisemne
podsumowanie lektury w formacie:
1. Okoliczności powstania, historia tekstu, ewentualnie informacje o autorze.
2. Uwagi do wybranych wątków religioznawczych
(z cytacjami).
Zadanie można oddawać systematycznie w trakcie semestru.
4. Praca końcowa – 60 pkt. Esej naukowy bądź praca
empiryczna, ok. 20 - 40 tys. znaków (łącznie ze spacjami,
przypisami i bibliografią), na wybrany temat, związany
z problematyką kursu. Termin oddania – ostatnie zajęcia
w semestrze (wersja drukowana).
* Brak nieobecności lub 1 nieobecność = 10 pkt., 2 nieobecności =
5 pkt.; aktywność na zajęciach = 10 pkt.
** Formę zaliczenia każdy uczestnik/uczestniczka kursu wybiera in-
dywidualnie (deklaracja do zajęć nr 5). Uwaga: osoby mające 3 lub
więcej nieobecności, lub studiujące w trybie indywidualnym, zobowiązane są zarówno do napisania pracy końcowej jak też do zaliczenia
quizu mitologicznego.
*** Lista lektur do zadania „teksty źródłowe”:
1.Hezjod, Teogonia
2.Homer, Odyseja
3.Cyceron, O naturze bogów
4.Cyceron, O wróżbiarstwie
5. Snorri Sturluson, Edda prozaiczna
6. Edda poetycka
7. Pieśń o Nibelungach (przeł. R. Stiller, L. German, A. Lam etc.)
8. Mabinogion: cztery gałęzie
9. Mabinogion: pięć opowieści walijskich
10. Mabinogion: romanse arturiańskie
11. Táin czyli uprowadzenie stad z Cuailnge
12. Beowulf (tł. R. Stiller lub inne)
13. Saga o Njalu (tł. A. Załuska-Stromberg)
14. Saga o Völsungach
5. Quiz. Quiz mitologiczny obejmuje zakres lektur podstawowych podanych w sylabusie.
Program kursu
1. Zajęcia wprowadzające: pojęcie „pogaństwa” i jego recepcja.
M. Augé, Duch pogaństwa, Warszawa 2010, s. 49-89.
2. Wierzenia starożytnej Grecji w zarysie.
L. B. Zaidman, Grecy i ich Bogowie, Warszawa 2008.
3. Klasyczna religia rzymska.
A. Gillmeister, D. Musiał, W cieniu Kapitolu. Religia starożytnych
Rzymian, Kraków 2012, s. 13-103.
K. Banek, Religie Wschodu i Zachodu: wybór tekstów, rozdział
Rzym (s. 184-193).
Rome (2005-2007), HBO.
Zadanie – praca w grupach. Grupy opracowują poszczególne wątki
w lekturze:
- życie rodzinne i religia domowa (s. 13-42),
- święta wiejskie i uroczystości miejskie (s. 43-70),
- pytania do bogów (s. 71-98),
- po śmierci (s.117-140),
- jak czcić bogów (s. 175-195).
4. Kulty misteryjne?
W. Burkert, Starożytne kulty misteryjne, Bydgoszcz 2001, s. 33112.
5. Zmierzch pogaństwa i dialog międzyreligijny w starożytności.
Lektura: P. Chuvin, Ostatni poganie, Warszawa 2008, s.72-175.
6. Zwyczaje religijne Słowian: źródła i problematyka rekonstrukcji.
A. Gieysztor, Mitologia Słowian, Warszawa 1980 (lub nowsze wydania), s.44-137 - mitologia, s.59-186 - obrzędowość.
A. Szyjewski, Religie Słowian, Kraków 2003, s. 5-25.
7. Tak blisko czy tak daleko? Mitologia bałtyjska.
Zadanie. W lekturze wyszukać informacje na temat głównych bóstw
i najważniejszych mitów np. mit o Saule.
P. Suchocki, Mitologia bałtyjska, Warszawa 1991.
8. Religie starożytnych Celtów.
A. Bartnik, Zarys wierzeń z plemion celtyckich, Kraków 2013, s.
81-159, s. 208-259, odpowiednie rozdziały.
M. Green, The Gods of the Celts, London 1993, s. 39-199, lektura
uzupełniająca.
Zadanie – praca w grupach. Grupy opracowują poszczególne wątki
mitologiczne:
- kult Słońca i niebios,
- płodność i boginie-matki,
- wojna, śmierć i zaświaty,
- bóstwa akwatyczne i uzdrawianie,
- zwierzęta w religiach Celtów.
9. Druidzi.
A. Anczyk, Druidzi i ofiary z ludzi- krótka historia mitu, „Przegląd
religioznawczy”, 2012, 3 (245), s. 21-32.
A. Anczyk, The Golden Sickle: An Introduction to Contemporary
Druidry, Katowice 2014, s. 27-72.
10. Panteon bóstw skandynawskich.
A. Szrejter, Mitologia germańska. Opowieści o bogach mroźnej Północy, Gdańsk 2006, s. 51-184.
11. Mitologia fińska.
Kalewala, tł. J. Litwiniuk, Warszawa 1998 (znajomość fabuły).
O. Vorren, E. Manker, Lapończycy, Warszawa 1980, rozdziały dotyczące religii.
12. Zajęcia terenowe – Muzeum Archeologiczne, Muzeum im. Czartoryskich.****
13. Neopogaństwo.
M. Strutyński, Neopogaństwo, Kraków 2014, s. 15-94.
14. Quiz mitologiczny.
**** Strony www:
http://www.ma.krakow.pl/
http://www.muzeum-czartoryskich.krakow.pl/