NOTATKI DO MOJEGO WYKŁADU
Transkrypt
NOTATKI DO MOJEGO WYKŁADU
Wykład inauguracyjny w I edycji „Spotkań z psychologią” – 20.10.2011r. – mgr Pelagia Gałbas psycholog Poradni Psychologiczno-Pedagogicznej w Piekarach Sl. DZIEŃ DOBRY PAŃSTWU! Stoję tutaj z niepokojem, bo w wymaganiach wobec wykładowców ustaliliśmy wysokie oczekiwania, żeby mówić zwięźle, w sposób przydatny praktycznie, najlepiej z użyciem jakiejś aktywnej formy. Teraz uświadamiam sobie jak trudne to zadanie i boje się o to, czy sprostam tym wymaganiom, tym bardziej, że debiutuję w roli wykładowcy, przed tak wymagającym odbiorcą. Ma to też dla mnie wydźwięk optymistyczny, że po 50-tce jeszcze można debiutować. Mam nadzieję, że jako, debiutantka, mogę liczyć na Państwa pobłażliwość w ocenie tego wystąpienia. Moje koleżanki rozdają teraz Państwu obrazki ilustrujące miedzy innymi nasze logo. Są to klasyczne obrazki z psychologii spostrzegania, psychologii postaci, w języku twórców tej psychologii nazywanej psychologią Gestalt. Obrazki te ilustrują sens idei, która przyświeca pomysłowi : „spotkań z psychologią”. To od nas zależy, ile treści zobaczymy na tych obrazkach, w zależności od tego, co odbieramy jako figurę, a co jako tło, zobaczymy dwa profile twarzy na białym tle lub kształt pucharu na czarnym tle. W chwili wolnej możecie też Państwo zabawić się w „przełączanie” procesu spostrzegania z figury na tło i odwrotnie na drugim obrazku. Teraz jednak chciałabym jeszcze zająć Państwa uwagę kilkoma zdaniami. Obrazek Gestalt stanowi logo naszej „imprezy” ponieważ chcemy Państwa zachęcić do tego, aby „zobaczyć więcej” dzięki tej dziedzinie nauki, z której dorobku, my – pracownicy Poradni Psychologiczno-Pedagogicznej korzystamy na co dzień, pomagając rozwiązywać problemy szkolne, emocjonalne i wychowawcze naszych klientów. Mam na myśli dorobek psychologii, pedagogiki i logopedii, bo takich specjalistów zatrudnia nasza poradnia. Codzienna praktyka daje nam dowody na to, że dorobek tych dziedzin może być przydatny praktycznie. Stąd powstała w nas taka ochota, żeby podzielić się ta wiedzą nie tylko z uczniami, nauczycielami i rodzicami, ale również z każdą chętną osoba naszego miasta. Chcemy bowiem bardziej aktywnie współtworzyć naszą lokalną społeczność. Jako temat pierwszej edycji „spotkań z psychologią, wybraliśmy temat zdolności, bo rok 2010/2011 upływał w Oświacie pod znakiem odkrywania talentów, a my jak Państwo wiecie, jesteśmy placówką oświatową. Temat ten jest mi też osobiście bliski, ponieważ jako psycholog i doradca zawodowy na co dzień skupiam się na pomocy w odkrywaniu zasobów, zdolności, możliwości młodych ludzi, obierających nowe ścieżki rozwoju szkolnego i osobistego. Pomagam też w odkrywaniu zasobów rodzinnych, na drodze rozwiązywania problemów. W swojej codziennej pracy pomagam swoim klientom „zobaczyć” ich możliwości nie tylko metodami standardowymi, psychometrycznymi , jakimi są testy psychologiczne, ale również to, co jest w nich samych poza wynikami testów . Ich moc płynącą z wewnętrznych zasobów, uruchamianą dzięki miedzy innymi metodzie SFA – PSR podejściu skoncentrowanemu na rozwiązaniach. Będzie o tym tutaj jeszcze mowa szerzej w części wykładowej i warsztatowej. Osobiście zachęcam do tego, na mocy również własnych doświadczeń. Z d o l n o ś ci……… „Jestem zdolny…” - ten tytuł to taki sygnał myśli przewodniej, która będzie nam tutaj dzisiaj towarzyszyła. Sygnał, że każdy jest zdolny, wbrew obiegowej opinii, że są ludzie zdolni i niezdolni. Skąd taki pomysł, co to znaczy, że wszyscy jesteśmy zdolni ??? To stwierdzenie nawiązuje między innymi do t e o r i i i n t e l i g e n c j i w i e l o r a k i c h profesora Howarda Gardnera z Uniwersytetu Harwarda w Stanach Zjednoczonych, który kilka dni temu gościł w Polsce, o której to teorii chciałabym teraz Państwu powiedzieć parę słów. Ludzki mózg – ludzki umysł stał się jednym z głównych kryteriów uznania, że nie tylko szkolni prymusi są zdolni. Poza badaniami nad sprawnością procesów poznawczych jak i neurologicznych, profesor H.Gardner przyjął jeszcze 7 innych kryteriów, które stały się wyznacznikami jego teorii. 1- wiedzę o normalnym rozwoju i o rozwoju jednostek utalentowanych; 2- badania populacji wyjątkowych, w tym „cudownych dzieci”, 3.dzieci autystycznych i upośledzonych umysłowo, uzdolnionych w jakiejś wąskiej dziedzinie; 4-dane na temat ewolucji poznawania w okresie tysiącleci; 5-międzykulturowe opisy właściwości poznawczych; 6-badania psychometryczne, w tym badania korelacji między testami, 7- badania skutków -psychologicznych treningów, zwłaszcza pomiary transferu i uogólnienia przy przenoszeniu czynności lub zasad z jednych zadań na inne. Dzięki tym kryteriom potwierdził, że oprócz inteligencji słownej oraz logiczno- matematycznej które są nam powszechnie znane, na których opiera się większość programów edukacyjnych, istnieje jeszcze sześć innych, które pokrótce chciałabym Państwu przedstawić. I.Inteligencja m u z y c z n a Wyniki badań tzw. „cudownych dzieci”, takich jak np. światowej sławy skrzypek Yehudi Menuhin oraz badania dzieci autystycznych, które potrafią pięknie grać na instrumentach ale nie potrafią mówić ,potwierdziły hipotezę, że pewne obszary mózgu znajdujące się w prawej półkuli, odgrywają ważną rolę w percepcji i tworzeniu muzyki. Wyniki te podkreślają niezależność inteligencji muzycznej od innych jej rodzajów. Jednym z istotnych elementów inteligencji muzycznej jest wrażliwość na związki między tonami. II.Inteligencja c i e l e s n o-k i n e s t e t y c z n a Badania nad pojawianiem się konkretnych apraksji , czyli niemożliwości wykonywania wyuczonych czynności przez człowieka, na skutek uszkodzenia lewej półkuli mózgu, stały się jednym z dowodów na istnienie inteligencji cielesno-kinestetycznej. Inteligencja ta, to zdolność do kontaktu z własnym ciałem i wykorzystywania jego możliwości do wyrażenia emocji (jak w tańcu), udziału w grze (jak w sporcie) albo wytworzenia nowego produktu (jak np. w opracowaniu wynalazku). III.Inteligencja p r z e s t r z e n n a Badanie uszkodzeń tylnych rejonów prawej kory czołowej udowodniło, że ta część mózgu odgrywa decydującą rolę w przetwarzaniu informacji przestrzennych: odnajdywaniu drogi, rozpoznawaniu twarzy i scen, zauważaniu szczegółów, wyobrażaniu sobie przedmiotu widzianego pod innym kątem. Inteligencja przestrzenna konieczna jest miedzy innymi w nawigacji, kartografii, grze w szachy, projektowaniu czy innych sztukach wizualnych, gdzie ważne jest operowanie przestrzenią. W każdej z tych dyscyplin wykorzystywany jest inny jej rodzaj. IV.Inteligencja i n t e r p e r s o n a l n a /międzyludzka/ Dobrze rozwinięte obszary leżące blisko płatów czołowych, odpowiedzialne są za nasze zalety towarzyskie, zdolność do przywództwa, zadbania o spójność i solidarność grupową . Od czasów prehistorycznych do współczesności, potrzeby ludzkie wymagają udziału dużej liczby osób, stąd tak ważne znaczenie tej inteligencji, zwłaszcza w zajęciach wymagających dobrego kontaktu z grupą oraz wpływania na jej funkcjonowanie. V.Inteligencja i n t r a p e r s o n a l n a Podobnie jak w inteligencji interpersonalnej, także i tu główną rolę odgrywają płaty czołowe, pewne ich specyficzne fragmenty. Inteligencja ta charakteryzuje się dobrym kontaktem ze swoimi uczuciami i potrzebami. Daje to możliwość dobrego rozwoju osobistego , rozumienia uczuć i potrzeb innych ludzi oraz towarzyszenia w ich rozwoju. VI.Intelig ncja p r z y r o d n i c z a Przekonujące dowody na jej istnienie znaleziono między innymi w badaniu wielu jednostek wybitnych, takich jak np. Karol Darwin. Osoby o wysokiej inteligencji przyrodniczej doskonale wiedzą, jak rozróżniać układy chmur w niszach ekologicznych, jak rozróżniać rośliny, zwierzęta czy góry, którymi się zajmują, śpiew ptaków, czy głos wielorybów. Jest to połączenie zdolności wzrokowych, słuchowych i dotykowych. Znane są przypadki wybitnych niewidomych przyrodników, takich jak np. holenderski przyrodnik Geermat Vermij , polegający w swojej pracy na zmyśle dotyku. Inteligencja przyrodnicza spełnia osiem podanych wyżej kryteriów. VII.Hipoteza inteligencji egzystencjalnej Istnieje przypuszczenie, że pewne rejony dolnych części płatów skroniowych mogą odgrywać szczególnie istotną rolę w zastanawianiu się nad Wielkimi Pytaniami, typu: po co przychodzimy na świat, co jest ważne dla naszego istnienia itp. Do chwili obecnej nie spełnia ona jednak wystarczającej liczby kryteriów, przyjętych przez profesora Gardnera. Wszystkie omówione wcześniej rodzaje inteligencji spełniły większość ustalonych naukowo kryteriów. To co ważne i godne podkreślenia, to to, że: Każda z przedstawionych inteligencji nie występuje odrębnie, każdy z nas dysponuje niepowtarzalną ich mozaiką. Gdybym mogła zadać Panu profesorowi pytanie, to zapytałabym jeszcze, czy szanse naukowej obrony miałaby inteligencja gospodarcza czy historyczna, które z perspektywy moich doświadczeń również stanowią ciekawy wyróżnik zdolności . …………… Wszyscy tutaj obecni mamy jakichś podopiecznych( są to dzieci, wychowankowie, pacjenci, podwładni, klienci.) Dlatego zakładam, że każdy z nas może skorzystać z teorii inteligencji wielorakich. Jeśli po nowemu spojrzymy na….. potencjały naszych podopiecznych ,(współpracowników, partnerów życiowych, znajomych itd., myśląc o tym, że każdy z nich ma swoją niepowtarzalna konstelację zdolności, , może poprawi to nasze relacje, może wpłynie na lepsze wykorzystanie ich potencjału dla wspólnego dobra, może wpłynie to na nasz dalszy rozwój, a przede wszystkim ,na kształtowanie bardziej efektywnego rozwoju następnych pokoleń. W szczególności dla osób związanych z oświatą chciałabym na koniec przytoczyć pewną przypowieść, którą znalazłam w notatkach mojej koleżanki Iwony: (autor nie jest mi znany) Otóż: „ Nasrudin został pierwszym ministrem króla. Pewnego razu, kiedy przechadzał się po pałacu, zobaczył po raz pierwszy w życiu królewskiego sokoła. Do tej pory Nasrudin nie widział takiego „gołebia”. Wziął więc nożyce i poprzycinał pazury, skrzydła i dziób sokoła. Teraz wyglądasz na ptaka jak należy – powiedział- twój opiekun wcale się o ciebie nie troszczył” //Być może możesz sobie pozwolić na chwilę zadumy: które z Twoich talentów, albo talentów twoich podopiecznych, zostały w podobny sposób przekształcone w mizerną przeciętność?// Podsumowanie: 1.Wg profesora Gardnera inteligencja, to zdolność do rozwiązywania problemów lub wytwarzania produktów, które są cenione w jednym lub wielu środowiskach kulturowych. Czyli istotą inteligencji jest rozwiązywanie problemów w kontekście społecznym, na podstawie wydarzeń, które rozgrywają się na bieżąco w naszym otoczeniu. 2.Warto zaakceptować myśl, że inteligencja zasługuje na traktowanie pluralistyczne /szanujące różnorodność/ a nie akademickie. 3.Bądźmy wrażliwi na różne inteligencje i style uczenia się aby dotrzeć do każdego dziecka i aby w każdym z nas docenić niepowtarzalną konstelację zdolności. 4.Twórzmy środowiska, które będąc bliżej praktycznych zadań , pozwolą odkryć, rozwijać i skorzystać z naszych wyjątkowych połączeń inteligencji. Bardzo dziekuję - moim doradcom oraz koleżankom z Poradni za inspirację i nieocenioną pomoc w realizacji projektu. Państwu - dziękuję za dany mi czas i uwagę. Życzę -- owocnego odbioru wystąpień zaproszonych przez nas gości.