prezentacja

Mowa nienawiści - perspektywa
prawa amerykańskiego
adw. Filip Wejman
INPRIS
dla Katedry Prawa Własności Intelektualnej UJ
Kraków, 15 marca 2013
Pierwsza Poprawka
Kongres nie ustanowi (...) żadnego prawa ograniczającego
wolność słowa.
Wykładnia:
● Nie działa dosłownie: nie ma ABSOLUTNEGO zakazu
JAKICHKOLWIEK ograniczeń: oszustwo, prawo
autorskie, groźba, etc.
● Rozciąga się na inne organy i gałęzi władzy, także
stanowe i lokalne.
● Nie tylko prawo publiczne, również prywatne
● Nie tylko "mowa", ale inne środki ekspresji.
Zachowanie?
Historia
USA = rewolucja przeciw królowi i Anglii
● 1789. Anty-federaliści: czy ratyfikować konstytucję?
● Konstytucja: struktura władzy. Poprawki w Bill of Rights:
prawa obywatelskie.
● Madison (autor) nie chciał dyskusji o naturze praw
obywatelskich, ale Jefferson go przekonał.
Odpowiedzialności za słowo w Anglii:
● uprzednie zezwolenie na druk
● wywrotowe pomówienie (Seditious Libel)
● dorozumiana zdrada (Constructive Treason)
Anglia: Constructive Treason
● Np. przedstawienie śmierci króla. Rozszerzająca
wykładnia: uwięzienie też - często wiąże się ze śmiercią.
● 1663 drukarz John Twyn. Próbne odbitki: król odpowiada
przed ludem, lud ma prawo do samostanowienia.
● Twyn skazany za zdradę, wykastrowany, wypatroszony,
poćwiartowany, po kawałku żywcem spalony i
powieszony. Lord Chief Justice: “kara ma służyć za
przykład”.
● Amerykański mit założycielski, np. amicus w NYT v .
Sullivan “drukarz książki, która krytykował monarchię”.
● Ale: w książce wezwanie do obalenia i zabicia króla.
Anglia: Seditious Libel
● Od 1275 odpowiedzialność za wywrotowe pomówienie.
● Zakaz krytyki króla. Rozszerzająca ochrona:
urzędników, instytucji, prawa, osób publicznych.
● Dowód prawdy nie zwalnia. Lord Chief Justice Holt,
1704: "Gdyby ludzie nie odpowiadali za szerzenie złej
opinii o rządzie, żaden rząd nie mógłby się utrzymać.
Dla każdego rządu jest bowiem konieczne, aby ludzie
żywili na jego temat dobrą opinię".
● Paremia: Im większa prawda, tym większe pomówienie.
● Prawdziwy zarzut bardziej karygodny niż fałszywy. Nie
można obalić dowodem nieprawdy.
1735 Zenger
● Peter Zenger: dziennikarz
● Proces o wywrotowe pomówienie angielskiego
gubernatora Nowego Jorku.
● Sędzia poinstruował ławę zgodnie z angielskim
prawem, że prawda nie jest obroną.
● Ława wbrew sędziemu: prawda jest obroną.
1798 Alien and Sedition Acts
● Zakaz nieprawdziwych, skandalizujących i złośliwych
pism zniesławiających rząd.
● W dużej części ci sami autorzy co Pierwszej Poprawki.
● Wygasł w 1801, nigdy nie zaskarżony do SN.
● Utrudnia wykładnię.
1917 Melodramat "Spirit of '76"
● Reżyser Robert Goldstein, 10 lat więzienia
● Niemy film. Prawdziwe i urojone zbrodnie wojenne
angielskich wojsk w XVIII w. w czasie Rewolucji
Amerykanskiej
● Sąd: nie wolno kwestionować "dobrej wiary naszego
sojusznika, Wielkiej Brytanii". Nie wolno utrudniać
wysiłku wojennego.
● Pierwsza poprawka nie obejmuje filmów (ówczesny
pogląd).
1919 Schenk
●
●
●
●
●
●
Antymiliaryści: pobór = niewolnictwo
Sprawa przegrana.
Precedens uchylony w 1969 (Brandenburg).
O.W.Holmes autorem uzasadnienia
"Clear and present danger" of substantive evil
Nie wolno krzyczeć "pożar" w zatłoczonym teatrze
1919 Debs
● Socjalista. 5-krotny kandydat na prezydenta.
● Czerwiec 1916, Ohio. Wygłasza mowę przeciwko
udziałowi USA w I Wojnie. Potępia militaryzm.
● Aresztowany na mocy Espionage Act 1917, skazany na
10 lat.
● O.W.Holmes - autor uzasadnienia
1919 Abrams
● Żydowscy rewolucjoniści, antymilitaryści
● Brandeis i Holmes, opinia mniejszości: Clear and
present danger test
● Sprawa przegrana. Precedens uchylony w 1969
(Brandenburg).
● Rozmowa Holmesa i Learned Handa w pociągu.
Dlaczego większość ma chronić poglądy mniejszości?
1942 Chaplinsky
● Świadek Jehowy nazwał strażnika miejskiego
"przeklętym gangsterem", "cholernym faszystą" i wdał
się z nim w bójkę na chodniku. Władze miasta to
"faszyści i ich agenci".
● Skazanie za użycie "obraźliwego, szyderczego, albo
denerwującego słowa wobec kogokolwiek, kto legalnie
przebywa na ulicy lub w przestrzeni publicznej."
● SN: FIGHTING WORDS (1) ranią i (2) mają tendencje
do bezpośredniego naruszenia pokoju - prowokują
przeciętnego ADRESATA do odpowiedzi przemocą.
● Nie zasługują na ochronę, bo ich wartość społeczna
przy odkrywaniu prawdy jest minimalna, nie służą
wymianie idei (podobnie jak słowa obsceniczne).
1952 Beauharnais
● Ulotka: Murzyni zagrażają białej rasie.
● Skazany za naruszenie prawa Illinois: [It is] illegal to
publish or exhibit any writing or picture portraying the
"depravity, criminality, unchasity, or lack of virtue of a
class of citizens of any race, color, creed or religion".
● SN utrzymał prawo w mocy.
● Precedens najpewniej nie wiąże, chociaż nie był
formalnie uchylony. Przez 60 lat nie było skazania.
1969 Watts
● Przemówienie aktywisty antywojennego (czasy
Wietnamu): "If they ever make me carry a rifle, the first
man I want to get in my sights is L.B.J."
● Oskarżony o groźbę zabicia prezydenta.
● SN: to nie była "prawdziwa groźba", tylko wyrażenie
politycznej opozycji wobec Prezydenta.
1969 Brandenburg
● Brandenburg zaprosił dziennikarzy na przemówienia
KKK: "revengeance" [sic] against "niggers", "Jews" and
those who supported them. [O]ur President, our
Congress, our Supreme Court, continues to suppress
the white, Caucasian race".
● Plan: marsz na Waszyngton 4 lipca.
● Brandenburg oskarżony o wezwanie do przemocy.
● SN: Test "Imminent Lawless Action" - (mieszanka
testów Handa i Holmesa). Unieważnienie skazania, bo
nie było bezpośredniego niebezpieczenstwa, tylko
przemówienie.
1971 Cohen
● Cohen przyszedł do sądu w kurtce z napisem FUCK
THE DRAFT.
● Skazany za naruszenie "pokoju i ciszy przez obraźliwe
postępowanie" (wobec osób obecnych w sądzie).
● SN: wulgarny, obraźliwy język też jest mową w
rozumieniu Pierwszej Poprawki. Unieważnienie
skazania.
1977 Skokie
● Miasteczko Skokie, skupisko ocalałych z holocaustu.
● Amerykanska Partia Nazistowska chce
przemaszerować. Władze miasta: zakaz.
● ACLU interweniuje po stronie nazistów.
● Sąd uchylił zakaz. Nie wykazano, że marsz jest
bezpośrednią prowokacją do przemocy.
1982 NCAAP
● Bojkot sklepów białych kupców:
● "If we catch any of you going in any of them racist
stores, we're gonna break your damn neck"
● Przemoc wobec osób wyłamujących się z bojkotu,
niszczenie ich mienia.
● Pozew wlascicieli sklepów o odszkodowanie od NCAAP
● SN: odszkodowanie nie należy się. Można skazać za
podżeganie, jeżeli udowodnić prawdopodobieństwo
bezpośredniego bezprawnego działania ORAZ
wypowiedź była skierowana na wywołanie
bezpośredniego bezprawnego działania.
1989 Johnson
● Johnson spalił flagę w akcie politycznego protestu.
● Szok po stronie niektórych widzów; pogrzeb flagi.
● Teksas: zakaz profanacji "przedmiotów szacunku", m.in.
flagi. (Podobnie w 48 stanach)
● SN: palenie flagi jako komunikat podlega ochronie,
nawet jeżeli treść budzi odrazę.
● Ekspresywane zachowanie: "[T]he government
generally has a freer hand in restricting expressive
conduct than it has in restricting the written or spoken
word," it may not "proscribe particular conduct because
it has expressive elements."
1992 R.A.V.
● Minnesota: "Kto umieszcza w publicznej lub prywatnej
przestrzeni symbol, przedmiot, wezwanie, postać,
graffiti - w tym płonący krzyż, nazistowską swastykę - o
których wie, albo ma rozsądne podstawy wiedzieć, że
wzniecają gniew, strach, niechęć innych ludzi z powodu
rasy, koloru skóry, wyznania, religii lub płci, narusza
porządek i odpowiada za występek."
● Nastolatki w nocy palą krzyż w ogrodzie czarnoskórej
rodziny.
1992 R.A.V. - dyskusja: Scalia
● SN, Scalia: Zakaz dotyczy fighting words (FW), czyli
kategorii NIECHRONIONEJ (Chaplinsky)
● Niekonstytucyjny, bo rozróżnia co do treści. Obejmuje
tylko wypowiedzi, co do rasy, koloru skóry, wyznania,
religii albo płci. Czyli obraźliwe słowa co do orientacji
seksualnej, przynależności politycznej, związkowej etc.
są niekaralne.
● Rządowi nie wolno wybierać, które treści albo punkty
widzenia obywateli tępi.
● Rząd ma do dyspozycji inne środki,które realizują ten
sam interes, ale nie różnicują co do treści - np. zakaz
wszelkich FW, niezależnie czy dotyczą np. rasy, a nie
np. orientacji seksualnej.
1992 R.A.V. dyskusja: mniejszość
● Zgoda co do sentencji, ale nie uzasadnienia.
● Nielogiczne, że rząd może zakazać całej kategorii
wypowiedzi, ale nie podkategorii. Ta podkategoria z
definicji pozbawiona wartości, nie zasługuje na ochronę
konstytucyjną.
● Zakaz zbyt szeroki (overbreath). Obejmuje sytuacje,
gdy TYLKO naruszono uczucia, a nie ma prowokacji do
przemocy.
1993 Mitchell
● Murzyni pobili białego chłopaka (14 lat). Przedtem
oglądali i omawiali Mississippi Burning.
● Przywódca: "You all want to fuck somebody up? There
goes a white boy; go get him!"
● Skazanie: typ kwalifikowany pobicia z pobudek
rasistowskich.
● SN Wisconsin: Kwalifikowany typ jest represją pogladu,
wiec narusza Pierwszą Poprawkę oraz R.A.V.
● SN USA: kwalifikowany typ jest OK. Pobicie, nawet w
celu ekspresji idei, nie jest objęte Pierwszą Poprawką.
Uwzględnienie motywu jest tradycyjnie dopuszczalnym
czynnikiem przy ustalaniu wymiaru kary.
2003 Black
● Virginia: 1. Zakaz palenia krzyża w miejscu publicznym
lub na cudzej własności Z ZAMIAREM ZASTRASZENIA
osoby lub grupy. 2. Palenie krzyża jest dowodem prima
facie na zamiar zastraszenia.
● Członek KKK, Barry Black pali krzyż na otwartym polu,
na prywatnej własności, za zezwoleniem właściciela.
Nie było bezpośredniego wezwania do przemocy. Krzyż
widoczny z autostrady.
● Z przemówienia: [I would] "love to take a .30/30 and just
randomly shoot the blacks".
● SN uznał pkt 1 za OK, a 2 za niekonstytucyjny.
2003 Black - dyskusja
● Thomas: nie stosować Pierwszej Poprawki. Nie wolno
spalić komuś domu, żeby wyrazić idee. Palenie krzyża
komunikuje, że zaraz nastąpi akt bezprawnej przemocy.
● O'Connor: Krzyż może być palony bez zamiaru
zastraszenia, np. jako symbol solidarności grupowej bez
obecności osób, które mogłoby to odczuć jako
zastraszenie. Domniemanie zamiaru zastraszenia mrozi
konstytucyjnie chronione, polityczne wypowiedzi.
2011 Westboro Baptist Church
● Pikiety na pogrzebach. Cel: rodziny zmarłych dzieci,
ofiar wypadków, raka, zabitych żołnierzy.
● Wypowiedzi: Dobrze, że zginęli i teraz palą się piekle.
"Bóg nienawidzi pedałów". Zemsta Boga na Ameryce za
homoseksualizm, etc.
● Żądanie: zmiana polityki i prawa.
● Celowe naruszenie uczuć i zdrowia ojca poległego
żołnierza, cywilne odszkodowanie.
● SN: chroniona wypowiedź polityczna, w przestrzeni
publicznej.
● Alito: celowe zadanie cierpienia niewinnej osobie
trzeciej = terroryzm.
● Wypowiedź a ekspresywne zachowanie.
Podsumowanie
●
●
●
●
"Clear and Present Danger" i podobne testy
Szerokość zakazu
Ostrość zakazu
Dopuszczalne ograniczenia:
- zastraszenie lub groźba
- najgorszy przykład
- zaostrzenie sankcji
● Nie ma prawa do bycia "nie obrażonym"
● Problem: zachowanie ekspresywne