IN MEMORY Wspomnienie o Prof. dr hab

Wspomnienie o Prof. dr hab. Leonidasie Samochowcu
IN MEMORY
Wspomnienie o Prof. dr hab. Leonidasie Samochowcu
Prof. Leonidas Samochowiec przyszedł na świat 20
czerwca 1923 roku w Pohoście Zahorodzkim na Polesiu.
Tam ukończył szkołę powszechną. Następnie kontynuował naukę w Państwowym Gimnazjum w Pińsku, gdzie
w 1941 roku otrzymał świadectwo dojrzałości. W 1943
roku został wywieziony do pracy przymusowej w wojny
światowej powrócił do Polski. W październiku 1945
roku podjął studia na Wydziale Farmaceutycznym Uniwersytetu Łódzkiego. Dyplom magistra farmacji uzyskał
w 1949 roku. Po przeniesieniu się do Katowic, w latach
1949–1952, pracował w aptece oraz w Wytwórni Farmaceutycznej. W 1952 roku rozpoczął pracę w Zakładzie Farmakologii Śląskiej
Akademii Medycznej, kolejno w charakterze wolontariusza, na stanowisku asystenta, starszego asystenta i docenta. W 1954 roku rozpoczął studia na Wydziale
Lekarskim Śląskiej Akademii Medycznej. Dyplom lekarza uzyskał w 1960 roku. W
tym samym roku obronił pracę doktorską pt. „Badania nad miażdżycą doświadczalną. Działanie karczochów (Cynara scolymus) i kardów (Cynara cardunculus) na
rozwój miażdżycy doświadczalnej u białych szczurów” i uzyskał stopień doktora
medycyny. W 1961 roku przebywał na stypendium naukowym w Instytucie Farmakologii Uniwersytetu Humboldta oraz w Instytucie Farmakologii Niemieckiej
Akademii Nauk w Berlinie. W 1963 roku objął stanowisko kierownika Katedry i
Zakładu Farmakologii w Pomorskiej Akademii Medycznej w Szczecinie. W 1965
roku uzyskał stopień naukowy docenta na podstawie dorobku naukowego i rozprawy habilitacyjnej pt. „Wpływ przewlekłego stosowania diety miażdżycowej
u białych szczurów na reaktywność serca na glikozydy nasercowe oraz podłoże
biochemiczne w sercu, warunkujące otrzymane zmiany” na Wydziale Lekarskim
Śląskiej Akademii Medycznej. W 1965 roku uzyskał także specjalizację I stopnia
w zakresie położnictwa i ginekologii oraz został mianowany etatowym docentem
przy Katedrze Farmakologii Pomorskiej Akademii Medycznej w Szczecinie. W latach 1968–1969 pełnił funkcję Prodziekana Wydziału Lekarskiego PAM w Szczecinie. Następnie, na wniosek Ministerstwa Zdrowia i Opieki Społecznej, w kwietniu
1972 roku został przeniesiony na Śląską Akademię Medyczną w Katowicach w
celu objęcia stanowiska zastępcy dyrektora Instytutu Chemii i Fizyki Medycznej
na Wydziale Farmaceutycznym. Tamże 1 września 1972 roku został mianowany
Vol. 53 No 1 2007
Wspomnienie o Prof. dr hab. Leonidasie Samochowcu
dyrektorem Instytutu Farmakologii i Analityki Medycznej oraz Dziekanem Wydziału Farmaceutycznego. Na własną prośbę 1 grudnia 1972 roku powrócił jednak
do Szczecina na stanowisko kierownika Zakładu Farmakologii PAM. W 1974 roku
otrzymał tytuł profesora nadzwyczajnego, a w 1982 roku tytuł profesora zwyczajnego. 1 października 1977 roku objął stanowisko dyrektora Instytutu Patologii i
Farmakologii, przekształconego następnie w Instytut Farmakologii i Toksykologii
PAM.
Dorobek prof. Leonidasa Samochowca obejmuje 256 prac oryginalnych i poglądowych oraz 8 książek, w tym dwa skrypty dla studentów PAM: „Farmakoterapia stomatologiczna” (1977) i „Receptura” (1988). Jest współautorem wielokrotnie wznawianych podręczników: „ Farmakologia dla studentów stomatologii” (1971, 1974, 1976,
1979, 1982), „Farmakoterapia wieku dziecięcego z uwzględnieniem terapii ogólnej”
(1773, 1977) oraz „Farmakoterapia stomatologiczna” (1974, 1977, 1979, 1983).
Był promotorem 30 prac doktorskich i opiekunem 4 przewodów habilitacyjnych. Za swoją działalność naukową i dydaktyczną został uhonorowany wieloma
odznaczeniami, między innymi Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski,
Medalem Komisji Edukacji Narodowej i Gryfem Pomorskim. Pomorska Akademia
Medyczna w uznaniu wybitnych osiągnięć w rozwoju farmakologii polskiej 2 października 1995 roku nadała Profesorowi tytuł doctora honoris causa.
Zainteresowanie Profesora Leonidasa Samochowca lekiem roślinnym datuje
się od jego pracy doktorskiej, a następnie pracy habilitacyjnej. Najpełniej jednak
tematyka ta zagościła w pracy naukowej Profesora po objęciu przez niego kierownictwa Zakładu Farmakologii PAM. Interesowały go szczególnie właściwości
hepatoochronne karczochów, adaptogenne właściwości aralii mandżurskiej i nagietka lekarskiego, właściwości przeciwmiażdżycowe preparatu Padma 28, przeczyszczające właściwości rącznika pospolitego i senesu ostrolistnego oraz roli
lepiężnika różowego w leczeniu astmy oskrzelowej.
Był pionierem badań nad przetworami z pyłku kwiatowego w kontekście ich
działania adaptogennego, endokrynnego, przeciwmiażdżycowego i antyhepatotoksycznego.
W 1995 roku Prof. Leonidas Samochowiec wydał niezwykle wartościową
i oczekiwaną przez specjalistów książkę zatytułowaną „Kompendium fitoterapii”,
a w 2002 roku równie cenną pozycję pt. „Kompendium ziołolecznictwa”.
Profesor Leonidas Samochowiec był członkiem wielu towarzystw naukowych.
Polskie Towarzystwo Farmakologiczne nagrodziło go zaszczytnym tytułem Członka Honorowego. Wielokrotnie reprezentował nasz kraj na arenie międzynarodowej, biorąc czynny udział w sympozjach i zjazdach naukowych na całym świecie.
Profesor Leonidas Samochowiec był jednym z założycieli Sekcji Fitoterapii Polskiego Towarzystwa Lekarskiego oraz członkiem Rady Naukowej tejże Sekcji. Był
również przez wiele lat członkiem Rady Naukowej Instytutu Roślin i Przetworów
Zielarskich w Poznaniu, a także Rady Programowej czasopisma Herba Polonica i Rady
Naukowej czasopisma Postępy Fitoterapii. Za wkład w rozwój rodzimej fitoterapii
Polski Komitet Zielarski nadał Profesorowi odznaczenie In plantis magna latet virtus.
Wspomnienie o Prof. dr hab. Leonidasie Samochowcu
Prof. dr hab. n. med. mgr farm. Leonidas Samochowiec zmarł 4 grudnia 2006
roku w Szczecinie. Jego śmierć jest wielką stratą dla polskiej farmakologii i fitoterapii. Odszedł od nas człowiek o wyjątkowej osobowości, dużej wiedzy, życzliwości i poświęceniu dla innych. Był wybitnym pracownikiem nauki, wychowawcą wielu pokoleń młodych naukowców i wielkim orędownikiem leku roślinnego.
Niech na zawsze pozostanie w naszej pamięci.
prof. dr hab. Bogdan Kędzia
Vol. 53 No 1 2007
Wspomnienie o Prof. dr hab. Leonidasie Samochowcu