Pełny tekst

R O C Z N . P Z H , 1998, 49, 3 9 3 -4 0 0
ARTYKUŁ REDAKCYJNY
JANUSZ JEU ASZEW ICZ
Dyrektor Państwowego Zakładu Higieny
80 LAT PRACY PAŃSTW OW EGO ZAKŁADU HIGIENY*’
SŁOWO WSTĘPNE
Państwowy Z akład Higieny jest instytutem resortowym, który w 1998 roku obchodzi
swoje 80-lecie. W 1918 roku, w związku ze złą sytuacją epidem iczną kraju, utw orzono
w W arszawie Centralny Zakład Epidemiologiczny. N astępnie, 19 czerwca 1922 roku
pow ołano do życia Państwową Szkołę Higieny, jako oddział Zakładu Epidem iologi­
cznego. Zorganizow anie tej szkoły, łącznie z budow ą jej siedziby, było możliwe dzięki
pom ocy Fundacji J.D. Rockefellera. W 1923 roku R ada M inistrów R zeczpospolitej
Polskiej przem ianow ała Z akład Epidem iologiczny na Państwowy Zakład Higieny.
O d początku istnienia P Z H aż do chwili obecnej w Instytucie nieprzerw anie p ro ­
w adzono pracę naukow ą i aplikacyjną m ającą na celu zwalczanie chorób zakaźnych
oraz popraw ę sytuacji sanitarnej w naszym kraju. Spektrum zagadnień, którym i zajm o­
w ał się P Z H , uległo więc zm ianie w raz z kolejnymi etapam i historii i związanymi z nimi
zagrożeniam i biologicznymi i higienicznymi.
Początkow o głównym zadaniem Instytutu była walka z chorobam i zakaźnymi, takim i
jak dur wysypkowy, dur brzuszny lub błonica, które występowały wtedy endem icznie
na obszarze Polski lub nawracały w postaci groźnych epidem ii. B ardzo ważnym roz­
działem w dziejach Instytutu były badania nad strukturą antygenową riketsji duru
wysypkowego, analizy przeciwciał u chorych na dur wysypkowy i epidem iologii tego
zakażenia.
W raz z popraw ą sytuacji epidem iologicznej chorób zakaźnych punkt ciężkości w p ra ­
cach Państw ow ego Z akładu Higieny przesuwał się na zagadnienia higieny i medycyny
zapobiegawczej. Cennym dorobkiem naukowym Instytutu były badania grup krwi i ich
dziedziczenia, prow adzone pod kierownictwem Profesora Ludw ika Hirszfelda. Instytut
stopniow o objął zakresem swej działalności naukowo-badawcze i usługowej zagadnienia
profilaktyki, diagnostyki i leczenia chorób zakaźnych, produkcję surowic i szczepionek
oraz ich kontrolę, kontrolę leków, zagadnienia higieny pracy, higieny psychicznej,
higieny odżywiania, b adania żywności i przedm iotów użytku, inżynierii i adm inistracji
sanitarnej.
Sukcesy w zwalczaniu chorób zakaźnych i wyraźna popraw a ich sytuacji epidem io­
logicznej zarów no w Polsce, jak i w wielu krajach świata doprowadziły w ciągu ostat-
4>Artykuł opublikowany również w czasopiśmie Przegląd Epidemiologiczny 1998, 52, 219-226.
394
J. Jeljaszewicz
Nr 4
nich około trzydziestu lat do wytworzenia błędnego przekonania, że walka z groźnymi
chorobam i zakaźnym i jest już wygraną bitwą i zakończonym etapem w dziejach
ludzkości. Dziś wiemy, że przekonanie takie jest nieprawdziwe, a nadm ierny optymizm
w tej dziedzinie groźny w skutkach.
W ostatnich latach pojawiło się wiele nowych, dotychczas nieznanych chorób zakaź­
nych. D obitnym przykładem takiej choroby są zakażenia wirusem H IV , lecz oprócz
nich m ożna wymienić kilkadziesiąt nowych, dotychczas nieznanych rodzajów zakażeń.
Ponadto, na skutek licznych czynników ekonom icznych, a także rozluźnienia socjalnych
rygorów niezbędnych w utrzymywaniu kontroli nad chorobam i zakaźnymi, wynikłych
z błędnego przekonania, że choroby zakaźne są już „zwalczone”, naw racają epidem ie
chorób daw no zapom nianych. Są one tym bardziej groźne, że większa część populacji
nie posiada już n aturalnie nabytej odporności przeciwko tym chorobom , a lekarze nie
m ają dośw iadczenia w rozpoznaw aniu i leczeniu przypadków zachorow ań. M ożna się
tu posłużyć przykładem trwającej od kilku lat na wschód od naszych granic epidem ii
błonicy, k tó ra pociągnęła za sobą wiele zgonów i wciąż pow oduje duży niepokój
środowisk międzynarodowych. H asłem Światowej O rganizacji Zdrow ia w 1997 roku
była w alka z pojawiającymi się nowymi oraz nawracającymi chorobam i zakaźnymi.
W skazuje to na fakt, aktualności zadań przyjętych przez P Z H z chwilą jego utw orzenia.
S tatu t z 1992 roku określa obecną misję Państwowego Z akładu Higieny, polegającą
na w szechstronnej pracy naukowej jak i usługowo-naukowej w zakresie zakażeń, skażeń
i prom ocji zdrowia. Instytut pełni też istotną rolę jako studium dydaktyczne dla
personelu Państwowej Inspekcji Sanitarnej. H istorycznie spraw dzona rola P Z H
w przededniu jego 80-lecia dowodzi, że ta wielodyscyplinarna placówka o wysokim
poziom ie zawodowym i naukowym nie tylko spełnia obecnie swoją misję, ale będzie
jeszcze bardziej niezbędna w przyszłości. M a to szczególne znaczenie ze względu na
szansę Polski w jej staraniach do pełnego i partnerskiego udziału w E uropie.
ZWIĄZEK PZH Z INNYMI INSTYTUTAMI RESORTOWYMI ORAZ STACJAMI
SANITARNO-EPIDEMIOLOGICZNYMI
W okresie międzywojennym Państwowy Zakład Higieny dynam icznie rozwijał się.
Z organizow ano wtedy na teren ie całego kraju 13 filii P Z H podległych centrali w W ar­
szawie, spełniających dla publicznej służby zdrowia rolę laboratoriów usługowych
i placów ek naukowo-badawczych. W 1939 roku filię P Z H w Gdyni przekształcono
w Instytut M edycyny M orskiej i Tropikalnej, istniejący do chwili obecnej. W okresie
pow ojennym wydzielono z Państwowego Zakładu Higieny zakłady produkujące su ro ­
wice i szczepionki i podporządkow yw ano je Zjednoczeniu W ytwórni Szczepionek „Biom ed ”. W chwili obecnej istnieją trzy stw orzone na tej bazie sam odzielne wytwórnie
surowic i szczepionek - w Krakowie, Lublinie i w W arszawie. W 1952 roku, w związku
z organizow aniem służby sanitarno-epidem iologicznej, filie P Z H przekształcono w w o­
jew ódzkie stacje sanitarno-epidem iologiczne, a Instytutowi pow ierzono nadzór n au k o ­
wy i fachowy nad nimi. O becnie w naszym kraju istnieje dobrze zorganizow ana sieć
stacji sanitarno-epidem iologicznych, skupiająca się w 49 wojewódzkich oraz przeszło
300 terenow ych stacjach. N adzór merytoryczny nad pracą Państwowej Inspekcji Sani­
tarnej stanow i istotną część działalności aplikacyjnej P Z H , a baza naukow a Instytutu
niezbędna jest do prawidłowego wypełniania tej funkcji.
Nr 4
80 lat pracy Państwowego Zakładu Higieny
395
Z biegiem lat n iektóre zakłady P Z H , których problem atyka i zadania przerastały
dotychczasowe ramy organizacyjne, przekształcono w odrębne instytuty naukowobadawcze. T ak powstały: Instytut Leków w W arszawie, Instytut Medycyny Pracy w Ł o ­
dzi, Instytut Żywności i Żywienia oraz Instytut Antybiotyków w W arszawie.
W 1998 roku struktura organizacyjna P Z H obejm uje 14 Zakładów Naukowych
i dwie Sam odzielne Pracownie. N a terenie Instytutu prowadzi działalność Studium
Z drow ia Publicznego oraz Studium D oktoranckie.
P Z H jest siedzibą redakcji trzech kwartalników: Medycyny Doświadczalnej i M ikro­
biologii, Przeglądu Epidem iologicznego oraz Roczników PZ H . R edaktorzy naczelni
tych wydawnictw są pracow nikam i naukowymi Instytutu.
O becnie w P Z H pracuje 391 osób, z czego 138 to pracownicy naukowi, w tym 15
profesorów , 10 docentów i 6 doktorów habilitowanych oraz 63 pracow ników ze stop­
niem naukowym doktora.
NAJWAŻNIEJSZE ASPEKTY DZIAŁALNOŚCI NAUKOWEJ I APLIKACYJNEJ
POSZCZEGÓLNYCH ZAKŁADÓW PAŃSTWOWEGO ZAKŁADU HIGIENY
ZAKŁAD BAKTERIOLOGII
W Zakładzie Bakteriologii prow adzone są badania nad biologią, ekologią i udziałem
w patologii człowieka wybranych bakterii, głównie wywołujących choroby szerzące się
epidem icznie. Z akład zajm uje się problem am i związanymi z doskonaleniem b akterio­
logicznej i serologicznej diagnostyki zakażeń bakteryjnych o szczególnym znaczeniu dla
m ieszkańców kraju.
W ażną działalnością aplikacyjną Z akładu jest laboratoryjna ocena jakości anty­
genów, surowic i innych p reparatów służących do diagnostyki zakażeń laboratoryjnych,
przeprow adzana w ram ach kontroli państwowej.
ZAKŁAD WIRUSOLOGII
W zakładzie W irusologii P Z H prow adzone są badania nad im m unologią zakażeń
wirusowych, zagadnieniam i związanymi z enterow irusam i i neuroinfekcjam i oraz w iru­
sami zakażeń oddechowych.
W ażne tem aty badaw cze obejm ują:
- O cenę sytuacji wirusologicznej w zakresie program u eliminacji poliomyelitis
w Polsce.
- B adania porównawcze nad przydatnością m etod m olekularnych dla diagnostyki
neuroinfekcji wirusowych.
- Znaczenie i charakterystyka rotawirusów w stanach biegunkowych dzieci, badania
nad zróżnicow aniem m olekularnym rotawirusów.
- O dpow iedź im m unologiczną dla antygenów wirusa odry w SSPE.
- A nalizę struktury antygenowej wirusa kleszczowego zapalenia mózgu oraz analiza
profilu przeciwciał dla tego w irusa w populacji.
- B adanie krążących szczepów w irusa grypy oraz analiza antygenowa tych szczepów,
badanie ich właściwości biologicznych, immunologicznych i struktury.
- O cenę skuteczności szczepień przeciw grypie w wybranej populacji.
396
J. Jeljaszewicz
Nr 4
- B adania nad etiopatogenezą wirusowych zakażeń układu oddechow ego u małych
dzieci.
- B adanie reakcji im munologicznej małego dziecka na zakażenia w irusem RS.
Z akres działalności usługowej Z akładu W irusologii P Z H obejm uje:
- K ontrolę szczepionek przeciwko odrze, różyczce, poliomyelitis, kleszczowemu
zapaleniu mózgu, grypie.
ZAKŁAD EPIDEMIOLOGII
Głównym przedm iotem badań Z akładu jest ocena sytuacji epidem iologicznej chorób
zakaźnych w Polsce oraz analiza wykonawstwa szczepień ochronnych w kraju i ocena
wpływu szczepień na sytuację epidem iologiczną wybranych chorób zakaźnych. N ajw aż­
niejsze tem aty badawcze i prace aplikacyjne Z akładu obejm ują:
- Z adania w zakresie realizacji program u Światowej O rganizacji Zdrow ia (ŚO Z )
dotyczącego eliminacji/eradykacji poliomyelitis.
- A ktualnie prow adzone badanie wieloośrodkowe m ające na celu określenie udzia­
łu pałeczek H aem ophilus influenzae typu b wśród czynników etiologicznych neuroinfekcji u dzieci do 5 roku życia. B adanie obejm uje przeszło 21 szpitali w kraju.
- A nalizę statystyczną wykonawstwa szczepień ochronnych w kraju objętych kalen­
darzem szczepień ochronnych.
- Stałe m onitorow anie i analizę występowania niepożądanych odczynów poszczepiennych związanych z realizacją program u szczepień ochronnych.
- A nalizę epidem iologiczną zakażeń H IV i zachorow ań na A ID S w Polsce.
ZAKŁAD IMMUNOPATOLOGII
Główną dziedziną zainteresow ań Z akładu jest patologia chorób o znanej i nieznanej
etiologii i dom inującym udziale patogennych procesów immunologicznych. Z akład jest
współpracującym ze Ś O Z referencyjnym ośrodkiem krajowym badań i diagnostyki
zakażeń wirusam i hepatotropow ym i (zapaleń w ątroby) i zakażenia HIV.
Najważniejsze prace Z akładu obejm ują:
- B adania histopatologiczne, im m unohistochem iczne oraz ultrastrukturalne immunomorfologicznych wykładników uszkodzenia kom órek i tkanek w zakażeniach
wirusam i hepatotropow ym i (H B V , H D V , H CB ), w zakażeniach w irusem H IV
oraz w zakażeniach patogenam i oportunistycznym i w AIDS.
- O pracow anie optym alnego zestawu wskaźników serologicznych i m olekularnych
do m onitorow ania leczenia zapaleń przewlekłych wątroby typu C.
- C harakterystykę im m unologiczną zapaleń płuc wywołanych przez Pneumocystis
carini w przebiegu zakażenia HIV.
- O kreślanie zależności pomiędzy stopniem nasilenia zm ian zapalnych oraz o b ra ­
zem (typem ) ekspresji antygenów H B V i D N A H B V w przypadkach przew lekłe­
go zapalenia wątroby.
ZAKŁAD TOKSYKOLOGII ŚRODOWISKOWEJ
Z akład prowadzi prace badawcze w zakresie oceny ryzyka i przewidywanych skut­
ków narażenia na substancje obce w ystępujące w środowisku, głównie pestycydy, polichlorow ane bifenyle i rtęć. Prow adzone są badania toksykologiczne substancji obcych
Nr 4
80 lat pracy Państwowego Zakładu Higieny
397
o przewidywanych odległych skutkach działania, badania nad wykrywaniem genotoksycznego działania pestycydów, prow adzony jest m onitoring biologiczny rtęci w p o p u ­
lacjach narażonych i nienarażonych oraz m onitoring persystetnych związków chloroor­
ganicznych w tkankach ludzkich i m leku kobiecym.
Prace o charakterze utylitarnym polegają na opracowywaniu i w drażaniu m etod
analitycznych oznaczania pestycydów w żywności dla celów rutynowych analiz wykony­
wanych w stacjach sanitarno-epidem iologicznych. W ram ach prac badawczo-usługowych Z akład wykonuje badania stężeń polichlorowanych bifenyli i innych chlorowanych
węglowodorów aromatycznych w środkach spożywczych oraz związków rtęcioorganicznych w surowicach i szczepionkach. D okonyw ane są oceny toksykologiczno-higieniczne wszystkich pestycydów wprowadzanych na rynek krajowy, a także środków do
dezynfekcji, dezynsekcji i deratyzacji. Z akład uczestniczy w opiniow aniu produktów
dietetycznych, odżywek dla niem ow ląt, dzieci i sportowców. Ponadto, Z akład opraco­
wuje dla M inistra Zdrow ia i O pieki Społecznej ekspertyzy w zakresie chemicznych
zagrożeń środowiskowych.
ZAKŁAD BADANIA ŻYWNOŚCI I PRZEDMIOTÓW UŻYTKU
D o zadań tego Z akładu należą m.in.:
- O cena higieniczna środków spożywczych, z uwzględnieniem produktów nowo
w prowadzanych do obrotu. O piniow anie w zakresie wymagań zdrowotnych aktów
prawnych oraz dokum entów normalizacyjnych.
- B adanie i ocena jakości zdrow otnej substancji dozwolonych oraz aktualnie p ro ­
ponow anych jako substancje dodatkow e do żywności i opiniow anie m etod ich
oznaczania w środkach spożywczych.
- B adanie i ocena zanieczyszczenia żywności m etalam i szkodliwymi dla zdrowia
oraz prow adzenie badań monitorowych w tym zakresie, opracowywanie i a d a p ta­
cja m etod oznaczania zawartości m etali w produktach spożywczych i opiniow anie
aktów prawnych oraz norm .
- B adanie i ocena higieniczna wyrobów kosmetycznych i środków myjących,
czyszczących i piorących oraz surowców stosowanych do ich produkcji i o p raco­
wywanie m etod analitycznych.
- B adanie i ocena higieniczna: opakow ań i wyrobów z tworzyw sztucznych, papieru,
gumy i innych m ateriałów przeznaczonych do kontaktu z żywnością i człowie­
kiem , wyrobów pow szechnego użytku, zabawek dla dzieci, klejów, tkanin i powłok
lakierowanych o ww. przeznaczeniu. Opracowywanie m etod badania tworzyw
sztucznych, papieru, gumy, powłok oraz substancji pomocniczych stosowanych
w produkcji i przetw órstw ie ww. m ateriałów.
W ram ach działalności usługowej Z akład wydaje opinie dotyczące oceny higienicznej
środków spożywczych oraz substancji obcych w żywności, oraz atesty dla:
- środków kosmetycznych i preparatów chem ii gospodarczej,
- urządzeń stykających się z żywnością w czasie produkcji i obrotu,
- sprzętu gospodarstw a dom owego,
- opakow ań do żywności,
- zabaw ek dla dzieci do lat 3
398
J. Jeljaszewicz
Nr 4
ZAKŁAD HIGIENY KOMUNALNEJ
D ziałalność naukow a, usługowa i dydaktyczna Z akładu obejm uje badania skutków
zdrowotnych degradacji środowiska, zagrożeń zdrowia ludności powodowanych przez
zanieczyszczenie środowiska człowieka oraz problem ów prognostycznych z tym zwią­
zanych. Z akład wykonuje badania skażeń środowiska o znaczeniu zdrowotnym i o p ra ­
cowuje m etody badań i kontroli z tego zakresu. D o zadań usługowych Z akładu należy
atestacja m ateriałów i wyrobów stosowanych w budownictwie i środowisku zam ieszka­
nia
ZAKŁAD BADANIA SUROWIC I SZCZEPIONEK
Z akład prow adzi K ontrolę Państwową B iopreparatów obejm ującą działalność: n a u ­
kową, konsultacyjno-opiniodaw czą i badawczo-usługową.
D o biopreparatów podlegających kontroli P Z H należą: szczepionki, anatoksyny,
im m unoglobuliny pochodzenia ludzkiego i zwierzęcego, alergeny, preparaty enzym aty­
czne i diagnostyczne.
D ziałalność naukow a obejm uje badania bezpieczeństw a i efektywności szczepionek
i im m unoglobulin oraz opracow anie i doskonalenie m etod w kontroli preparatów .
D ziałalność opiniodaw cza Zakładu dotyczy jakości p reparatów zgłoszonych do reje­
stracji w Polsce. D ziałalność badawczo-usługowa obejm uje badania laboratoryjne
w systemie kontroli seryjnej bądź wyrywkowej preparatów przeznaczonych do stosow a­
nia w kraju, ekspertyzy preparatów eksperym entalnych, preparatów kwestionowanych
oraz badania zlecone przez ŚO Z , instytucje krajowe i indywidualne.
ZAKŁAD PARAZYTOLOGII LEKARSKIEJ
Z akład prowadzi analizę sytuacji epidem iologicznej inwazji jelitowych w Polsce.
O pracow uje i doskonali m etody diagnostyczne. Usługowo prowadzi diagnostykę nie­
których robaczyc, m.in. włośnicy, toksokarozy, bąblowicy, wągrzycy i motylicy.
Prowadzi badania zjawisk immunologicznych w przebiegu inwazji pierw otniaków
oraz opracow uje nowe m etody diagnostyczne, ze szczególnym uw zględnieniem zaga­
dnień dotyczących toksoplazmozy.
ZAKŁAD ZWALCZANIA SKAŻEŃ BIOLOGICZNYCH
Z akład zajm uje się zagadnieniam i higieny szpitalnej, zapobieganiem i zwalczaniem
zakażeń w placówkach zdrowia. Tem atyka pracy Z akładu jest szczególnie aktualna w
chwili obecnej, kiedy problem zakażeń szpitalnych jest nagłaśniany i dyskutowany,
a ranga tego problem u w Polsce jest rozpoznaw ana.
ZAKŁAD OCHRONY RADIOLOGICZNEJ I RADIOBIOLOGII
Z akład prow adzi prace badaw cze w zakresie ochrony radiologicznej i radiobiologii.
Prow adzone są badania radioaktywności w elem entach środowiska, w tym w p ro d u k ­
tach żywnościowych. O kreślane jest stężenie radonu-222 w pow ietrzu, wodzie i glebie.
Z akład kontroluje jakość procesów powstawania obrazu w diagnostyce rentgenow skiej,
w celu zapew nienia ochrony radiologicznej pacjenta. D o zadań Z akładu należą zaga­
dnienia epidem iologii radiacyjnej.
Nr 4
80 lat pracy Państwowego Zakładu Higieny
399
ZAKŁAD STATYSTYKI MEDYCZNEJ
D o zakresu działań Z akładu Statystyki M edycznej należy: planow anie, organizacja
i prow adzenie b adań i analiz mających na celu ocenę stanu zdrowia populacji oraz
wpływu środow iska na zdrowie; rozwijanie i w drażanie m etod biostatystycznych i in­
formatycznych do oceny stanu zdrowia populacji; szkolenie i konsultacje w zakresie
m etod biostatystycznych.
Z akład Statystyki Medycznej prow adzi nadzór merytoryczny nad przetw arzaniem
danych oraz analizą wyników O gólnopolskiego B adania Chorobowości Szpitalnej ogól­
nej oraz przygotowuje coroczne raporty o Sytuacji Z drow otnej Ludności Polski dla
potrzeb władz ustawodawczych i wykonawczych oraz do wykorzystania na szczeblu
kraju i wojewódzkim.
Z akład Statystyki M edycznej w spółpracuje ze Światową O rganizacją Zdrow ia będąc
jednostką koordynującą dla program u „Zdrow ie dla wszystkich do roku 2000” (H ealth
for All), a także dla program u „Inform acyjne Systemy G eogragficzne Zdrow ia i Ś ro­
dow iska” (H E G IS ).
PAŃSTWOWY ZAKŁAD HIGIENY
JAKO KRAJOWY OŚRODEK REFERENCYJNY
Państwowy Z akład Higieny spraw uje specjalistyczny nadzór w dziedzinie higieny,
epidem iologii i m ikrobiologii sanitarnej, a zwłaszcza:
- opracow uje, doskonali i ujednolica m etody stosowane w jednostkach organizacyj­
nych służby sanitarno-epidem iologicznej i w zakładach uzdrowiskowych,
- sporządza opinie, ekspertyzy i udziela konsultacji w sytuacjach zagrożeń zdrowia,
- inicjuje i konsultuje akty praw ne z dziedziny higieny i epidem iologii,
- upow szechnia wyniki badań naukowych i prac rozwojowych, a w szczególności
opracow uje dokum entację i inform ację naukow o-techniczną oraz prowadzi dzia­
łalność wydawniczą w dziedzinach zainteresow ań PZ H .
Państwowy Z akład Higieny prow adzi kontrolę jakości biopreparatów stosowanych
przy rozpoznaw aniu, zapobieganiu i zwalczaniu chorób zakaźnych u ludzi.
Prowadzi też ocenę:
- naturalnych tworzyw uzdrowiskowych przeznaczonych do celów profilaktycznych
i leczniczych,
- środków spożywczych, w szczególnych przypadkach także ich produkcji i stoso­
wanych technologii oraz dopuszczanie do obrotu przedm iotów użytku, n atu ral­
nych tworzyw uzdrowiskowych i ich produktów pochodnych,
- środków ochrony roślin oraz środków stosowanych do dezynfekcji, dezynsekcji,
sterylizacji i deratyzacji,
- ocenę stanu zdrowia ludności Polski.
N a dośw iadczeniach i pracy całego Instytutu opiera się działalność usytuowanych w
P Z H zespołów specjalistycznych:
- Krajowego Z espołu Specjalistycznego w dziedzinie epidem iologii i higieny,
- Krajowego Z espołu Specjalistycznego w dziedzinie diagnostyki mikrobiologicznej.
Państwowy Z akład Higieny to obecnie kom petentna i sprawna instytucja ciesząca
się wielkim uznaniem w kraju. Skrót „P Z H ” jest powszechnie znany i jest symbolem
zasłużonego dla zdrowia narodu instytutu naukowego. P Z H jednakże wyczerpuje
400
J. Jeljaszewicz
Nr 4
powoli swoje rezerwy i musi uzyskać wsparcie m ateriałow e w postaci wyposażenia
i odczynników (które są obecnie bardzo kosztow ne) oraz m ateriałów naukowych (ksią­
żki i czasopism a). Z pewnością także relacje m erytoryczne pom iędzy Instytutem i R e ­
sortem m ogą ulec znacznem u polepszeniu.
P Z H m a wizję swoich przyszłych zadań. M iędzy innymi dotyczy to przygotowań do
wejścia Polski do U nii Europejskiej.