310 Rynek magazynowy w Polsce w I–III kw. 2011 r. Aktualne
Transkrypt
310 Rynek magazynowy w Polsce w I–III kw. 2011 r. Aktualne
raport – rynek magazynowy report – industrial market Jones Lang LaSalle opracowanie raportu report development Rynek magazynowy w Polsce Industrial market in Poland: Q1 to Q3 2011 w I–III kw. 2011 r. Pozytywne trendy obserwowane na rynku magazynowym w Polsce od końca 2010 r. nie uległy osłabieniu także w ciągu pierwszych trzech kwartałów 2011 r. Współczynnik powierzchni niewynajętej obniżył się niemal we wszystkich regionach, a popyt na nowoczesną powierzchnię magazynową utrzymał się na wysokim poziomie. W odpowiedzi na rosnące zainteresowanie najemców zwiększyła się również aktywność deweloperów, którzy realizują obecnie projekty o łącznej powierzchni 340 000 m2, (najwięcej od 2009 r.). W dalszym ciągu jednak zdecydowana większość z nich to inwestycje typu BTS lub projekty zabezpieczone umowami najmu. The positive trends which have been seen on the Polish warehouse market since the end of 2010 did not weaken during the first three quarters of 2011. The vacancy ratio dropped in nearly all regions and demand for modern warehouse space remained high. In a response to the increasing interest in warehouse space from tenants, developer activity also increased. Currently there are projects in the pipeline which will deliver 340,000 m2 of warehouse space to the market when completed, which is the highest volume of construction since 2009. The great majority of these are, however, either BTS or pre-let projects. Aktualne zasoby i przyrost nowej podaży Existing stock and new supply W ciągu pierwszych trzech kwartałów 2011 r. podaż nowoczesnej powierzchni magazynowej w Polsce zwiększyła się o ponad 295 000 m2, co w porównaniu z wynikiem osiągniętym w całym 2010 r. oznacza niemal 12% wzrost. Tym samym rynek magazynowy w Polsce przekroczył 6,49 mln m2 powierzchni i jest największy w regionie Europy Środkowo-Wschodniej. During the first three quarters of 2011, the supply of modern warehouse space in Poland increased by 295,000 m2, which is an increase of approximately 12% compared to the whole of 2010. The total stock of storage space in Poland reached the level of 6.49 million m2, and thus Poland is still the largest market in the CEE region. Istniejąca powierzchnia magazynowa wg lokalizacji (m2) Existing industrial stock by location (m2) 2 000 000 1 898 000 1 500 000 1 235 700 941 600 1 000 000 927 500 595 600 500 000 0 505 800 119 500 Warszawa okolice / Warsaw Suburbs Górny Śląsk / Upper Silesia Poznań 117 200 Polska Wrocław Warszawa Trójmiasto Kraków Centralna / miasto / / Tricity Poland Warsaw Central Inner City 76 400 Toruń 41 700 32 500 Szczecin Podkarpacie Źródło / Source: Jones Lang LaSalle, magazyny.pl, III kw. / Q3 2011 W skali kraju największe zasoby powierzchni magazynowej są skoncentrowane w następujących lokalizacjach: Warszawa Okolice (ok 1,90 mln m2), Górny Śląsk (ok. 1,24 mln m2), Poznań (941 000 m2) oraz Polska Centralna (927 500 m2). Mniejszymi zasobami dysponują Wrocław (595 600 m2) i region Warszawa Miasto (505 800 m2), natomiast najsłabiej rozwiniętymi rynkami magazynowymi są obecnie Trójmiasto, Kraków i Szczecin, które łącznie dysponują 278 400 m2 powierzchni. The largest logistic hubs across the country are located in the Warsaw suburbs (approximately 1.90 million m2), Upper Silesia (approximately 1.24 million m2), Poznań (941,000 m2) and central Poland (927,000 m2). Wrocław and Warsaw inner city provide smaller supplies, 595,600 m2 and 505,800 m2, respectively, while the Tricity, Kraków and Szczecin remain the least developed warehouse regions, with a total storage space supply of 278,400 m2. inwestycje budowlane 2012 310 raport – rynek magazynowy report – industrial market Even though Warsaw (inner city and suburbs) still remains the absolute leader in terms of supply of warehouse space, in recent years such regions as Upper Silesia have been recording significant increases in new supply, which has allowed them to begin to gradually catch up on Warsaw. Mimo iż rynek warszawski (miasto i okolice) nadal pozostaje bezwzględnym liderem w zakresie zasobów powierzchni magazynowej, w ostatnich latach regiony takie jak Górny Śląsk odnotowały znaczący przyrost zasobów, sukcesywnie zmniejszając dystans dzielący je od Warszawy. Magazyny oddane do użytku w I–III kw. 2011 (m2) New supply of warehouse space Q1–Q3 2011 (m2) 80 000 70 000 60 000 66 800 52 500 50 000 50 500 45 100 40 000 30 000 20 800 20 000 15 400 12 700 10 000 0 Górny Śląsk / Warszawa okolice / Kraków Upper Silesia Warsaw Suburbs Poznań Wrocław Polska Centralna / Warszawa Miasto / Poland Central Warsaw Inner City inwestycje budowlane 2012 Źródło / Source: Jones Lang LaSalle, magazyny.pl, III kw. / Q3 2011 Regiony, które w pierwszych trzech kwartałach 2011 r. odnotowały największy wzrost podaży, to Górny Śląsk i Warszawa Okolice, gdzie na rynku pojawiło się odpowiednio: 66 800 m2 i 52 500 m2 nowych powierzchni. Największa koncentracja aktualnie realizowanych projektów również występuje na Górnym Śląsku. Na tym obszarze, pod koniec trzeciego kwartału 2011 r., w budowie znajdowało się 64 200 m2 powierzchni. Na drugim miejscu uplasował się Wrocław, gdzie łączna powierzchnia powstających obiektów wynosi 55 100 m2. Zasoby magazynowe zwiększają się również na obszarze Polski Centralnej i Poznania. Deweloperzy realizują tam projekty o łącznej powierzchni odpowiednio: 49 300 m2 i 49 200 m2. Prawie wszystkie nowo powstające magazyny w wymienionych wyżej lokalizacjach (z wyjątkiem niewielkiej powierzchni realizowanej na obszarze Polski Centralnej) są już całkowicie wynajęte. Do najważniejszych inwestycji zrealizowanych w pierwszych trzech kwartałach 2011 r. należały: magazyn dla firmy Zelmer w Rzeszowie (32 500 m2), zrealizowany przez Panattoni, kolejna faza Tulipan Park Gliwice (25 900 m2) wybudowana przez SEGRO oraz hala dla PF Concept w ramach Point Park Poznań (23 000 m2) firmy 3P. The markets which recorded the largest new supply in the period of Q1 to Q3 2011 include Upper Silesia and the Warsaw suburbs, where 66,800 m2 and 52,500 m2, respectively, were put on the market. The largest concentration of the schemes currently under construction is in Upper Silesia, some 64,200 m2. Wrocław, with 55,100 m2 under construction, is in second place. Poland Central and Poznań also recorded an increase in new supply: at present, there is 49,300 m2 and 49,200 m2, respectively, of storage space under construction at those locations. Nearly all of the warehouse schemes currently being developed in the above-mentioned locations (apart from an insignificant amount of the warehouse space under construction in Poland Central) are already fully leased. The largest completions in 2011 include the following projects: a BTS project for Zelmer in Rzeszów, completed by Panattoni (32,500 m2); another phase of Tulipan Park Gliwice (25,900 m2), developed by SEGRO; and a scheme by PF Concept in Point Park Poznań (23,000 m2). 311 312 raport – rynek magazynowy report – industrial market Tomasz Mika Head of Industrial Department, Jones Lang LaSalle, Poland Analizując rynek magazynowy w Polsce na przestrzeni ostatnich lat, można powiedzieć, że upłynęły one pod znakiem wyraźnego ożywienia. Wiele firm, które odkładały inwestycje w latach 2009 i 2010, wreszcie zdecydowało się na wynajęcie nowej powierzchni magazynowej. Na tak dobry tegoroczny wynik wpływ miały także przedłużenia wielu umów najmu zawieranych w latach 2006–2008. Nadal największą grupę najemców stanowili operatorzy logistyczni, jednak ich przewaga nad sieciami handlowymi oraz firmami z branży elektronicznej nie była już taka duża. W tym roku wzrosła również aktywność deweloperów. Oddano do użytku znaczącą liczbę obiektów, niektóre w ramach istniejących już parków magazynowych, ale też kilka całkowicie nowych. Sukcesywnie zmniejsza się także ilość niewynajętej powierzchni. Pod koniec III kw. 2011 r. wskaźnik ten zatrzymał się na poziomie 11,9%. Analizując strukturę nowej podaży, można zauważyć, że deweloperzy w dalszym ciągu angażują się głównie w inwestycje realizowane na potrzeby konkretnych najemców, a więc zabezpieczone umowami najmu. Warto odnotować, iż po raz pierwszy od 2008 r. niektórzy deweloperzy zdecydowali się na budowę obiektów spekulacyjnych. Zgodnie z prognozami z początku roku, zaobserwowaliśmy nieznaczny wzrost czynszów, w dużej mierze uzależniony od dostępności powierzchni w poszczególnych lokalizacjach. W lokalizacjach oferujących szeroki wybór dostępnych powierzchni czynsze utrzymywały się na stabilnym poziomie. Rosły natomiast tam, gdzie poziom pustostanów był niewielki. Za nami ostatnie trzy miesiące 2011 r. Czwarty kwartał jest zawsze okresem wzmożonej aktywności na rynku powierzchni magazynowych. W tym czasie firmy planują budżety na kolejny rok i finalizują wiele umów najmu. Biorąc pod uwagę ten trend oraz zadowalające wyniki pierwszych trzech kwartałów, można przypuszczać, iż rok 2011 na polskim rynku nieruchomości magazynowych będzie można zaliczyć do udanych. I niech to będzie dobrą prognozą na pełen niepewności rok 2012. Wzmożona aktywność deweloperów dała się zauważyć zwłaszcza w przypadku Panattoni, który w pierwszych trzech kwartałach 2011 r. zrealizował projekty o łącznej powierzchni 117 000 m2. Magazyny typu BTS, budowane na potrzeby konkretnych najemców lub te z zabezpieczonymi umowami najmu nadal stanowią znaczną większość wszystkich, powstających aktualnie inwestycji. Pod koniec III kw. 2011 r. w budowie znajdowało się 340 500 m2, z czego jedynie 14% przypadało na projekty spekulacyjne. Należy przy tym zaznaczyć, iż poza obiektami Millenium Logistic Park Pruszków II (30 000 m2) i 7R Logistcs (23 400 m2) w Gdańsku, większość inwestycji spekulacyjnych miała pod koniec III kw. podpisane umowy z pierwszymi najemcami. Increased developer activity was especially noticeable in the case of Panattoni, which delivered 117,000 m2 to the market during the first three quarters of 2011. Developers’ attention is still focused on BTS and pre-let warehouse projects. At the end of Q3 2011, 340,500 m2 was under construction, out of which only 14% was speculative projects. It should be noted, however, that apart from Millenium Logistic Park Pruszków II (30,000 m2) and 7R Logistic (23,400 m2) in Gdańsk, the majority of the speculative projects currently being developed had lease agreements signed with the first tenants by the end of Q3 2011. inwestycje budowlane 2012 The main conclusion with regards to the performance of the warehouse market in Poland over the last few years is that it has been a period of a well-defined revival. A number of companies which had postponed investments in 2009 and 2010 eventually decided to lease new warehouse space. This year’s fair outcome also resulted from extensions of many lease agreements which were first concluded in the period of 2006 to 2008. In 2011, logistic operators were still the largest group of tenants, however their lead over retailers and companies from the electronics sector was not as marked as in the past. This year construction activity was also significant. Many new projects were presented to the market. Some new schemes were developed within existing logistics parks, but there were also a few entirely new investments. By the end of Q3 2011 the average for Poland stood at 11.9%. Analysis of the new supply structure shows that developers are still focused mostly on ‘Build to Suit’ projects and those secured with pre-let agreements. At the same time, however, it is worth noting that, for the first time since 2008, some developers decided to pursue with speculative schemes. As forecast in the prognosis at the beginning of this year, we witnessed a slight increase in the level of rents, which to a large extent are dependent on warehouse space availability in particular locations. Rents did not increase in places where tenants had a wide choice of unoccupied spaces. In other cases, an upward tendency was visible. The last three months of 2011 are ahead of us. The last quarter of the year is usually a very busy time on the warehouse market and one when the companies are planning the budget for the following year and many lease agreements are being finalized. Bearing in mind this trend, as well as the satisfactory outcome of the first three quarters, we can expect that 2011 will be ranked as a good year for the Polish warehouse market. And let it be a positive forecaster for the uncertain 2012. raport – rynek magazynowy report – industrial market Aktywność najemców Tenants’ activity W trzecim kwartale 2011 r. wolumen transakcji zrealizowanych na rynku magazynowym w Polsce wyniósł 458 900 m2, natomiast od początku roku podpisano umowy najmu na blisko 1,30 mln m2, przewyższając tym samym wynik osiągnięty na przestrzeni całego 2010 r. Niewątpliwy wpływ na zwiększoną aktywność najemców miała dobra kondycja polskiej gospodarki i jej odporność na kryzys finansowy, co znalazło swoje odzwierciedlenie we wzroście PKB, produkcji przemysłowej i sprzedaży detalicznej, obserwowanymi od 2009 r. Warto również podkreślić, iż większość (66%) powierzchni magazynowej została wynajęta w ramach nowych umów (a więc w przypadkach gdy występuje nowy najemca lub zmiana lokalizacji) lub powiększenia powierzchni dotychczas zajmowanej. Podobnie jak w analogicznym okresie 2010 r., większość popytu wygenerowały największe ośrodki logistyczne w kraju: Warszawa Okolice, Górny Śląsk i Poznań. In Q3 2011, the total volume of lease transactions on the warehouse market in Poland reached 458,000 m2, while in the period from Q1 to Q3 2011 nearly 1.30 million m2 of warehouse space was let, which is more than in the whole 2010. Beyond doubt, the revival in tenants’ activity was influenced to a large extent by the growth in GDP, industrial production and retail sales which has been seen since 2009. It should be emphasized that the majority of the take-up resulted from new agreements (new tenants in parks or relocation between parks) and expansion, which accounted for 66% of the total volume of transactions. As during the corresponding period of 2010, most of the letting activity has taken place in Poland’s largest logistic hubs: the Warsaw suburbs, Upper Silesia and Poznań. Powierzchnia wynajęta wg deweloperów (m2) Warehouse space let by developers (m2) Panattoni 260 300 Prologis 453 400 Pozostali / Other 139 800 SEGRO 188 700 Europolis 33 300 MLP Group 35 200 3P 43 600 Goodman 129 200 inwestycje budowlane 2012 Źródło / Source: Jones Lang LaSalle, magazyny.pl III kw. / Q3 2011 W okresie od stycznia do października 2011 r. w regionie Warszawa Okolice wynajęto łącznie blisko 402 500 m2 powierzchni magazynowej, co stanowi ponad 31% wolumenu powierzchni wynajętej w kraju. Na rynek ten przypada również 30% wszystkich zarejestrowanych umów najmu oraz dwie największe transakcje zrealizowane na polskim rynku, tj.: wynajęcie 49 800 m2 przez P&G w Prologis Park Sochaczew (odnowienie umowy) oraz wynajem 44 100 m2 przez Euro-Net w Prologis Park Janki (odnowienie umowy). Na drugim miejscu pod względem zarejestrowanego popytu znalazł się Górny Śląsk, gdzie najemcy zajęli 265 500 m2. Warto zaznaczyć, że 67% tej powierzchni stanowią nowe umowy. Największa transakcja na górnośląskim rynku magazynowym, na 31 700 m2, została zrealizowana w Gliwicach. Aktywność najemców była również znacząca w Poznaniu, gdzie wynajęto ponad 170 300 m2, co oznacza wzrost o 87% w porównaniu z rezultatem osiągniętym w analogicznym okresie 2010 r. Between January and September 2011, a total of 402,500 m2 was let in the Warsaw suburbs, which makes up above 31% of the total registered take-up countrywide. Lease agreements signed in 2011 in the Warsaw suburbs represented 30% of the total transactions completed on the Polish market. Two the largest transactions on the Polish market were completed in this region as well. They included: 49,800 m2 let by P&G in Prologis Park Sochaczew (a renewal) and 44,100 m2 let by Euro-Net in Prologis Park Janki (also a renewal). Demand for storage space in Upper Silesia totaled 265,500 m2. It is worth noting that 67% of this volume was accounted for by new agreements. The biggest deal concluded in this region was 31,700 m2 let in Gliwice. Poznań was the third most popular region in terms of take-up volume, with a total of 170,300 m2 let in this region, which is 87% increase to the result from the corresponding period of 2010. 313 raport – rynek magazynowy report – industrial market Popyt brutto wg lokalizacji I–III kw. 2011 (m2) Gross take up by location Q1–Q3 (m2) 450 000 400 000 402 900 350 000 300 000 265 500 250 000 200 000 170 300 150 000 134 700 106 100 100 000 66 000 42 500 50 000 0 35 600 9 300 Warszawa Górny Śląsk okolice / / Upper Warsaw Silesia Suburbs Poznań Wrocław Polska Warszawa Kraków Centralna / miasto / Poland Warsaw Inner Central City Trójmiasto / Tricity Szczecin Źródło / Source: Jones Lang LaSalle, magazyny.pl, III kw. / Q3 2011 Popyt na powierzchnie magazynowe generują głównie operatorzy logistyczni, choć ich udział w transakcjach zmniejszył się z 37% w 2010 r. do 22% w ciągu pierwszych trzech kwartałów 2011 r. Firmy z tego sektora wynajęły 290 900 m2, a przeciętna wielkość umowy to 5200 m2. Duże zainteresowanie nowoczesną powierzchnią magazynową zgłaszały przedsiębiorstwa z sektora artykułów elektronicznych. Głównie za sprawą transakcji zawartych w III kw. 2011 r. zwiększyły one swój udział w rynku najmu aż do 17% (łącznie 222 800 m2), z 4% w całym 2010 r. Średnia wielkość umowy w przypadku tych podmiotów wyniosła 8300 m2. Logistics operators are the most active tenants on the market, although their share in the volume of transactions dropped from 37% in 2010 to 22% in the first three quarters of 2011. In total, companies from this sector let 290,900 m2, with the average contract size being 5,200 m2. Companies from the electronics sector also showed increased demand for warehouse space. Mostly thanks to agreements they signed in Q3 2011, they increased their share in the total take-up to 17% (i.e. 222,800 m2) from 4% in the whole 2010. The average deal size here was 8,300 m2. Popyt brutto wg sektorów I–III kw. 2011 (m2) Gross take up by location Q1–Q3 (m2) Motoryzacyjne / Automotive 9% Papier i książki / Paper and books 8% Art. elektroniczne / Electronics 17% Lekka produkcja / Light manufacturing 4% Art. spożywcze / Food 7% Sieć sklepów / Retailer 13% Kosmetyki / Cosmetics 4% Budowlane / Construction 2% Inne / Other 14% Operator logistyczny / Logistic operator 22% Źródło / Source: Jones Lang LaSalle, magazyny.pl, III kw. / Q3 2011 inwestycje budowlane 2012 314 raport – rynek magazynowy report – industrial market Także sieci handlowe miały znaczący udział w zrealizowanym popycie na nowoczesną powierzchnię magazynową i od początku 2011 r. wynajęły łącznie 169 000 m2 powierzchni (13% całkowitego popytu). Transakcje dotyczyły średnio modułów o wielkości 11 300 m2. Biorąc pod uwagę liczbę umów najmu, które w chwili obecnej znajdują się w fazie negocjacji, możemy oczekiwać, iż popyt na nowoczesne powierzchnie magazynowe będzie równie wysoki w perspektywie krótko- i długookresowej, a pod koniec roku może zbliżyć się do rekordowego wyniku z 2008 r. (1,5 mln m2). Other active tenants were retailers, which let 169,000 m2 of warehouse space in 2011 (13% of the total take-up). The average contract size was 11,300 m2. Considering the number of transactions which are currently under negotiation, it can be expected that the demand for modern warehouse space will remain high both in the shortterm and the long-term perspectives. By the end of the year, total take-up could be close to that in the record year of 2008 (1.5 million m2). Dostępność powierzchni magazynowej Warehouse space availability Pod koniec III kw. 2011 r. w parkach magazynowych w Polsce znajdowało się łącznie 775 000 m2 powierzchni dostępnych „od zaraz”. Był to najniższy poziom od I kw. 2010 r., kiedy zasoby wolnej powierzchni magazynowej przekraczały 1 mln m2. W 2011 r. niemal wszystkie regiony zanotowały również spadek współczynnika pustostanów, który w skali kraju obniżył się do 11,9% (III kw. 2011 r.) z 16,1% w III kw. 2010 r. Najwyższy wskaźnik powierzchni niewynajętych nadal utrzymuje się w Szczecinie (62%), w regionie Warszawa Okolice (18,3%) oraz we Wrocławiu (13%). Najkorzystniej pod tym względem wypadają Kraków, Poznań i Górny Śląsk, gdzie poziom pustostanów na koniec III kw. wynosił odpowiednio: 3,1%, 5,6% i 6,7%. By the end of Q3 2011, the total availability of warehouse space in Poland was 775,000 m2, which was the lowest level recorded since Q1 2010, when it was above 1 million m2. In 2011, the vacancy ratio has lowered in most regions. Country-wide, it has fallen from 16.1% (Q3 2010) to 11.9% (Q3 2011). Vacancy rates are still the highest in Szczecin (62%), Warsaw Suburbs (18.3%) and in Wrocław (13.0%). At the end of Q3 2011, the lowest rates of unoccupied warehouse space were in Kraków, Poznań and Upper Silesia (3.1%, 5.6% and 6.7%, respectively). Współczynnik niewynajętej powierzchni wg lokalizacji III kw. 2011 Vacancy rate by location Q3 2011 Średnia 11,9% Kraków 3,1% Poznań 5,6% Górny Śląsk / Upper Silesia Warszawa Miasto / Warsaw Inner City 6,7% 11,2% Trójmiasto 11,5% Polska Centralna / Poland Central 12,4% Wrocław 13% Warszawa Okolice / Warsaw Suburbs 18,3% Szczecin 62,8% inwestycje budowlane 2012 0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% Źródło / Source: Jones Lang LaSalle, magazyny.pl, III kw. / Q3 2011 Należy podkreślić, iż współczynnik powierzchni niewynajętej nie jest jednolity dla wszystkich lokalizacji w obrębie regionów. Różnice w tym zakresie widoczne są zwłaszcza w przypadku regionu Warszawa Okolice (od 30% w Błoniu do niecałych 4% w Pruszkowie) oraz Polski Centralnej (od niecałych 3% w Łodzi do 25% w Piotrkowie Trybunalskim). It should be emphasized, however, that vacancy rates differ significantly between locations within a given region. This can be seen in particular in the Warsaw suburbs, where the average vacancy rate varies between 30% (in Błonie) and approximately 4% (in Pruszków). Likewise, in Central Poland, where the average vacancy ratio is 12.4%, within the Łódź area it drops to approximately 3% and increases to over 25% in Piotrków Trybunalski. 315 raport – rynek powierzchni magazynowych report – industrial market W ciągu pierwszych trzech kwartałów 2011 r. niemal wszystkie regiony notowały spadek wartości wskaźnika pustostanów, przy czym najwyraźniej zmniejszył się on w Szczecinie (z 84,7% w I kw. do 63% w III kw.). W przypadku tej lokalizacji, przede wszystkim tak duże wahania są jednak spowodowane niewielkimi zasobami powierzchni magazynowych, gdzie nawet jedna, czy dwie transakcje mogą całkowicie zmienić obraz rynku. Even though in the last three quarters of 2011 in the vast majority of locations the vacancy ratio dropped, the most significant decreases were seen in Szczecin (from 84.7% in Q1 to 63% Q3 2011). In the case of this location such fluctuations result mostly from the limited supply of warehouse space and the situation may change drastically if only one or two transactions are concluded. Współczynnik niewynajętej powierzchni wg deweloperów Vacancy rate by developers Q3 2011 80% 74,5% 70% 60% 50% 41,6% 40% 29,8% 30% 24,9% 24,7% 18,1% 20% 13% 12,8% 10% 11,9% 9% 6% 3% 0 Aviva CA Immo Emerson Heitmann Int. MARR P3 Prologis Eurologis AIG Lincoln AIB PPM MLP Źródło / Source: Jones Lang LaSalle, magazyny.pl, III kw. / Q3 2011 Rozpatrując sytuację poszczególnych deweloperów, najwyższy odsetek pustostanów przypada na nieruchomości należące do firm: Aviva, CA Immo i Heitmann. Pod względem ilościowym jednak najwięcej wolnej powierzchni magazynowej, łącznie 275 800 m2, znajduje się obecnie w parkach Prologis. Stanowi to prawie 36% pustostanów na polskim rynku, ale jedynie 13% zarządzanej przez Prologis powierzchni. Najwięcej aktualnie dostępnej powierzchni magazynowej występuje w okolicach Warszawy (347 200 m2) oraz na obszarze Polski Centralnej (115 000 m2). Considering the vacancy ratio from the developers’ perspective, it seems that vacant space is a big issue mostly for Aviva, CA Immo and Heitmann. In terms of square metres, however, Prologis parks have the most vacant space in Poland: a total of 275,800 m2 or 36% of the whole vacant space in Poland is managed by Prologis. Although one should note that that is only 13% of the total warehouse space managed by the developer. Most of the currently available warehouse space is concentrated in the Warsaw suburbs (347,200 m2) and in Central Poland (115,000 m2). Czynsze Rents W ślad za rosnącym popytem na nowoczesne powierzchnie magazynowe, tendencję wzrostową wykazują również stawki za wynajem. Poziom czynszów efektywnych w porównaniu z końcem 2010 r. nieznacznie wzrósł. Pod koniec III kw. 2011 r. najdroższe powierzchnie magazynowe oferowały parki zlokalizowane w granicach administracyjnych miast. W Warszawie oscylowały między 3,60–5,30 €/m2/m-c, w Krakowie kształtowały się na poziomie 3,40–4,00 €/m2/m-c, a w Łodzi wahały się między 2,90–4,50 €/m2/m-c. Wysokie stawki najmu w tych lokalizacjach są spowodowane nie tylko ograniczonymi zasobami dostępnej powierzchni, ale również niewielką podażą działek odpowiednich pod zabudowę magazynową. Following growing demand for modern warehouse space, rental levels have been moving upwards: in comparison with the end of 2010, effective rents have slightly increased. By the end of Q3 2011, the most expensive locations were offered by logistic parks situated within the administrative borders of cities. In Warsaw they oscillated between €3.60 and €5.30/m2/month, in Kraków they varied between €3.40 and €4.00/m2/month and in Łódź they ranged between €2.90 and €4.50/m2/month. In those locations the level of rents is a consequence not only of the limited space immediately available but also of the high price of industrial land and the availability thereof. inwestycje budowlane 2012 316 raport – rynek powierzchni magazynowych report – industrial market Czynsze efektywne w regionach (€/m2/m–c. ) Effective rents in regions (€/m2/month) 6€ 5€ 4€ 3€ 2€ 1€ Warszawa Warszawa Miasto / Okolice / Warsaw Warsaw Inner City Suburbs Górny Śląsk / Upper Silesia Łódź Polska Poznań Wrocław Trójmiasto Szczecin Kraków Centralna / Tricity / Poland Central Źródło / Source: Jones Lang LaSalle, magazyny.pl, III kw. / Q3 2011 Prognoza Forecast Biorąc pod uwagę liczbę aktualnie realizowanych inwestycji, w IV kw. 2011 i I kw. 2012 możemy spodziewać się wzrostu podaży nowoczesnej powierzchni magazynowej na polskim rynku. Ponieważ jednak zdecydowana większość powstających obecnie obiektów jest już wynajęta, wzrost zasobów powierzchni magazynowej nie będzie miał znaczącego wpływu na jej dostępność. Biorąc pod uwagę rosnącą aktywność wśród najemców oraz niewielkie zaangażowanie deweloperów w projekty spekulacyjne, przewidujemy, iż wskaźnik pustostanów będzie się nadal obniżał. W lokalizacjach, w których współczynnik powierzchni niewynajętej jest niewielki, należy spodziewać się wzrostu czynszów. Bearing in mind the number of investments currently in the pipeline we can expect that in Q4 2011 and in Q1 2012 the supply of modern warehouse space on Polish market will increase. Since the great majority of projects under construction is already leased, the increase of supply will not influence the availability of modern warehouse space. Increasing tenants’ activity altogether with a small amount of speculative projects on the market we can expect that the vacancy ratio will continue to decline. Rents in locations with a small amount of unoccupied space are likely to increase. inwestycje budowlane 2012 Raport Rynek powierzchni magazynowych opracowała firma Jones Lang LaSalle Industrial market report compiled by Jones Lang LaSalle Jones Lang LaSalle (NYSE: JLL) jest międzynarodową firmą doradczą świadczącą kompleksowe, w tym finansowe, usługi na rynku nieruchomości. Doświadczone zespoły ekspertów Jones Lang LaSalle oferują usługi w sektorze nieruchomości, umożliwiając wzrost wartości klientom zainteresowanym najmem, obrotem lub inwestowaniem na tym rynku. Jones Lang LaSalle obsługuje klientów w 70 krajach w ponad 1000 lokalizacjach na świecie, poprzez sieć 200 korporacyjnych biur. Dochód firmy w 2010 roku wyniósł ponad 2,9 mld USD. Jones Lang LaSalle jest liderem na rynku zarządzania nieruchomościami i na świecie zarządza obiektami o łącznej powierzchni przekraczającej 167 mln mkw. Dział specjalizujący się w zarządzaniu inwestycjami, LaSalle Investment Management (firma w ramach grupy Jones Lang LaSalle), zarządzając aktywami o łącznej wartości około 45,3 mld USD, należy do największych tego typu firm na światowym rynku nieruchomości. Jones Lang LaSalle (NYSE:JLL) is a financial and professional services firm specializing in real estate. The firm offers integrated services delivered by expert teams worldwide to clients seeking increased value by owning, occupying or investing in real estate. With 2010 global revenue of more than $2.9 billion, Jones Lang LaSalle serves clients in 70 countries from more than 1,000 locations worldwide, including 200 corporate offices. The firm is an industry leader in property and corporate facility management services, with a portfolio of approximately 167 million square metres worldwide. LaSalle Investment Management, the company’s investment management business, is one of the world’s largest and most diverse in real estate with more than $45.3 billion of assets under management. 317