(85/337/EC ze zmianami) w kontekście projektów drogowych

Wymagania dyrektywy OOS
(85/337/EC ze zmianami)
w kontekście projektów drogowych
Katarzyna Charzyńska
Komisja Europejska, DG Środowisko
Departament Polityka Spójności i Oceny
Oddziaływania na Środowisko
Warszawa, 14-15 grudnia 2009
1
Zakres prezentacji
1.
Najczęstsze problemy z wnioskami
2.
Aneks I i II (‘screening’)
3.
Informacja środowiskowa – raport i inne dokumenty
4.
Alternatywy
5.
Informowanie i uczestnictwo w procesie OOS
6.
Decyzja o zezwoleniu na inwestycje
7.
Podobieństwa i róŜnice pomiędzy OOS a ocena Art.6 HD
8.
Część środowiskowa wniosku
2
Projekty drogowe 2007-2013
– stan na koniec listopada 2009
• 7 projektów drogowych złoŜono do
Komisji, z czego
• 5 zostało przesłanych do konsultacji z
DG Środowisko, ale tylko
• 2 projekty DG Środowisko oceniło
pozytywnie bez komentarzy
3
Najczęstsze przyczyny problemów
• Niska techniczna jakość wniosku i załączonej do
niego dokumentacji (luki, Ŝle wypełniony wniosek,
informacje nie na temat, chaotyczna i nieopisana
dokumentacja, problemy techniczne z otwarciem plików
elektronicznych, itp.)
• Niska merytoryczna jakość dokumentacji
środowiskowej (raport środ.z małą ilością informacji
merytorycznej o projekcie)
• Niezgodność z dyrektywami (raŜące braki w informacji
srod., niezgodności proceduralne, zła implementacja itp.)
• Skargi o naruszenie dyrektyw (Natura 2000, ochrona
gatunkowa, konsultacje społeczne, itp)
4
Jakie projekty drogowe podlegają
dyrektywie OOS – Załącznik I
• Załącznik I pkt 7 (b) – Budowa autostrad i dróg
ekspresowych,
• Załącznik I pkt 7 (c) - Budowa nowej drogi o
czterech lub większej liczbie pasów bądź modyfikacja
przebiegu lub poszerzenie istniejącej drogi do
conajmniej czterech pasów, w przypadku gdy taka
nowa droga lub zmieniana lub poszerzana część drogi
miałaby co najmniej 10 kilometrów długości
OOS obligatoryjna!
5
Jakie projekty drogowe podlegają
dyrektywie OOS – Załącznik II
• Załącznik II pkt 10 (e) – budowa
dróg (…) (przedsięwzięcia nie
wymienione w załączniku I)
Screening
kompetentnego organu czy
OOS konieczna czy nie
6
Zmiany dotyczące przedsięwzięć
– Załącznik I i II
• Zał.I pkt.22 - zmiana lub rozbudowa
przedsięwzięć wymienionych w zał. I, gdy taka
zmiana lub rozbudowa sama w sobie napotyka
progi podane w zał. I
• Zał.II pkt.13 - zmiana lub rozbudowa
przedsięwzięć wymienionych w zał. I lub II, juŜ
zatwierdzonych, zrealizowanych lub będących w
trakcie realizacji, które mogą mieć znaczące
niekorzystne oddziaływanie na środowisko
naturalne (zmiana lub rozbudowa niezawarta w
zał. I)
Remontu czy konserwacji nie ma w
dyrektywie
7
Jakość informacji środowiskowej (1)
- raport środowiskowy + inne środ.informacje
Cel nadrzędny (wg ‘Guidance on EIA’):
dostarczenie rzetelnej i właściwej informacji o
projekcie i jego oddziaływaniu na środowisko
oraz
efektywna komunikacja z
dwoma grupami najwaŜniejszych odbiorców:
1. organami decydującymi
2. społeczeństwem zainteresowanym
8
Jakość informacji środowiskowej(2)
- obowiązki inwestora
• Inwestor dostarcza informację
środowiskową - jej min. zakres określa
Art. 5(3) oraz Aneks IV dyrektywy
• Inwestor musi wskazać na trudności
(niedostatki techniczne lub brak
specjalistycznej wiedzy) które napotkał
przy przygotowaniu wymaganych
informacji (An.IV, pkt.7)
9
Jakość informacji środowiskowej(4)
- obowiązki organów
• Organy posiadające informacje środowiskowe
powinny je udostępnić inwestorowi (Art.5(4))
• Organy środowiskowe uczestniczą w procesie
po to aby wyrazić opinię (a więc równieŜ
zweryfikować jakość) o wniosku o udzielenie
zezwolenia oraz o informacjach
dostarczonych przez inwestora
• Kompetentny organ musi uwzględnić wnioski i
opinie społeczeństwa zainteresowanego w
procedurze zezwolenia na inwestycję
10
Jakość informacji środowiskowej(3)
- cechy dobrego raportu (wg ‘Guidance on EIA’)
• Jasna struktura z logiczną sekwencją
np.opis istniejącego stanu, przewidywane oddziaływanie (jego charakter,
zakres i wielkość), moŜliwości zastosowania działań mitygujących,
proponowane działania, ocena wpływów których nie moŜna
uniknąć/ograniczyć, w odniesieniu do kaŜdego aspektu srod.
• Jest zwięzły, wyczerpujący i obiektywny
• Robi uŜytek z diagramów, map, ilustracji, zdjęć itp. aby
zobrazować informacje zawarte w tekście
• Zawiera odniesienia w tekście do źródeł informacji (np.
wizyta terenowa, plan ochrony obszaru, itp.)
• Obejmuje kaŜdy aspekt środowiskowy w stopniu który jest
proporcjonalny do jego wagi i znaczenia
• Zawiera program działań mitygujących oraz monitoringu
11
Analiza alternatyw (1)
Alternatywy = roŜne sposoby na osiągniecie
załoŜonego celu
• np. lokalizacja, rozwiązania techniczne, parametry
drogi i eksploatacja, działania mitygujące i
kompensujące, organizacja prac budowlanych,
rodzaje uŜytych materiałów, zarządzanie projektem
(EMAS, ISO 14001), nadzór i monitoring,
przywrócenie stanu po zakończeniu budowy, itd.
• Opcja ‘zero’ to nie jest alternatywa
• Kompetentny organ moŜe wymagać oceny
alternatyw, których inwestor jeszcze nie
przeanalizował
12
Analiza alternatyw (2)
– dzielenie projektu
• Projekty nie mogą być dzielone w celu uniknięcia oceny,
zmniejszenia wagi i znaczenia oddziaływania czy teŜ w celu
ograniczenia moŜliwości rozwiązań alternatywnych
• Oddziaływanie projektu musi być ocenione całościowo i musi
obejmować ocenę efektów skumulowanych
• Nawet jeśli projekt jest dzielony na części z powodów
technicznych lub administracyjnych, to zezwolenie na jego
realizację musi być ocenione w świetle wszystkich
oddziaływań całego projektu
• Strategiczna Ocena Oddziaływania przydatna
13
Informowanie i konsultowanie(1)
- definicje
• Społeczeństwo
– osoby fizyczne lub prawne oraz ich
stowarzyszenia, organizacje lub grupy
• Społeczeństwo zainteresowane
– społeczeństwo, które jest lub moŜe być
dotknięte skutkami lub ma interes w
procedurach zezwolenia na inwestycję; oraz
– organizacje pozarządowe działające na rzecz
ochrony środowiska i spełniające wymagania
przewidziane w prawie krajowym
14
Informowanie i konsultowanie(2)
- społeczeństwo
• Podczas OOS społeczeństwo musi być
poinformowane o:
– Wniosku o zezwolenie na inwestycję, procedurze
OOS, zasad i szczegółów praktycznych
dotyczących składania uwag, i innych koniecznych
informacjach (Art. 6(2)) oraz
– Decyzji organu w sprawie udzielenia lub odmowy
wydania zezwolenia na inwestycję wraz z
informacjami nt.samego zezwolenia (Art..9(1)) oraz
mieć dostęp do tych informacji
15
Informowanie i konsultowanie(3)
- społeczeństwo zainteresowane
Zainteresowane społeczeństwo musi mieć moŜliwość :
– wczesnego i skutecznego udziału w procedurach
decyzyjnych związanych z zezwoleniem na inwestycję
– wyraŜania komentarzy i opinii, kiedy wszystkie opcje są
otwarte oraz w rozsądnych ramach czasowych
– wypowiedzenia się na temat: informacji środ., wniosku o
wydanie zezwolenia na inwestycje oraz innych
informacji zebranych w postępowaniu i właściwych do
podjęcia decyzji w sprawie zezwolenia na inwestycję oraz
– dostępu do procedury odwoławczej przed sądem lub
innym niezaleŜnym i bezstronnym organem
ustanowionym przez prawo
16
Informowanie i konsultowanie (4)
Podstawy skutecznych konsultacji („Guidance on EIA’)
• Dostarcz wystarczające informacje o projekcie tak aby
umoŜliwić osobom zainteresowanym zrozumienie co
obejmuje projekt oraz zidentyfikować interesujące dla
nich kwestie
• Jasno podkreśl, Ŝe proces konsultacji jest po to aby
wysłuchać i zrozumieć opinie zainteresowanych osób a
nie ‘sprzedać’ projekt
• Zapewnij wystarczającą ilość czasu aby osoby
zainteresowane miały czas zapoznać się z informacjami
oraz wyrazić swoją opinie
• Zapewnij, Ŝe wszystkie opinie są wzięte pod uwagę oraz
pokaŜ, Ŝe zostały wzięte; jeśli natomiast nie mogły być
wykorzystane to zapewnij, Ŝe wystarczające
uzasadnienie jest podane
17
Podejmowanie decyzji (Art.8)
Rezultaty konsultacji oraz
informacje zebrane zgodnie z Art.5, 6 i 7
muszą być uwzględnione
w procedurze zezwolenia na inwestycję
18
Zezwolenie na inwestycje(1)(Art.9)
• Kiedy decyzja o przyznaniu zezwolenia
zostanie podjęta, organ musi udostępnić
społeczeństwu:
– Treść decyzji i związane z nią warunki
– RozwaŜywszy wnioski i opinie wyraŜone przez
społeczeństwo, główne powody i przyczyny,
na których oparta jest decyzja, włączając w to
informację nt. udziału społeczeństwa
– Opis działań w celu uniknięcia, ograniczenia
lub skompensowania znaczących
niekorzystnych skutków
19
Zezwolenie inwestycyjne (2)
‘środki łagodzące’
• Powinny być zaplanowane wg następującej
hierarchii:
– 1. unikać znaczącego wpływu na środowisko
– 2. jeśli nie moŜna uniknąć, to ograniczyć
– 3. jeśli nie moŜna ograniczyć, to gdzie moŜliwe,
skompensować
• Powinny być jasne i wykonalne
• Odpowiedzialność za wdroŜenie i finansowanie
środków powinna być jasno określona
• Negatywne efekty zastosowania tych środków
powinny być poddane ocenie
20
Zezwolenie inwestycyjne (3)
przykład – skutki środków łagodzących
• Fragment decyzji o srodowiskowych
uwarunkowaniach dla projektu drogowego:
• (…)W uzasadnionych technicznie warunkach
dopuszcza się zmianę lokalizacji i długości
ekranów akustycznych ± 10% ich długości oraz
zmianę lokalizacji przepustów i przejść dla
zwierząt ± 50m, przy jednoczesnym zachowaniu
standardów jakości środowiska i emisji w
odpowiednim zakresie.
21
Zezwolenie inwestycyjne (4)
przykład – ‘elastyczne’ warunki
Przykłady warunków z decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach
(ostatnia decyzja w zakresie OOS w postępowaniu):
‘w miarę moŜliwości prace w korytach wykonywać poza
okresem rozrodu zwierząt związanych ze środowiskiem
hydrogenicznym (..)’
‘w przypadku stwierdzenia obecności gatunków
chronionych (…)’
‘w przypadku konieczności zasypania zbiornika
wodnego lub cieku wodnego naleŜy przeprowadzić
kontrolę pod kątem zasiedlenia przez płazy (…)’
‘w przypadku przecięcia dróg migracji godowej płazów
naleŜy zaprojektować zastępcze zbiorniki wodne.’
22
Zezwolenie inwestycyjne (5))
Przykład – poprawne warunki środowiskowe
Fragment decyzji o srodowiskowych uwarunkowaniach dla
projektu drogowego:
• 3.1 Na odcinku od km 2+450 do km 3+200, zbudować przejścia dla
płazów o szerokości 1,5 m i wysokości 1 m lub średnicy 1,5 m w
przypadku przejść o przekroju okrągłym. Przejścia rozmieścić co 75
m.
• 3.2 Na odcinkach od km 34+200 do km 34+900 i 43+250 do km
44+000 zbudować odpowiednio 7 i 7 przejść dla płazów o szerokości
1,5 m i wysokości 1 m lub średnicy 1,5 m w przypadku przejść
o przekroju okrągłym. Przejścia rozmieścić odpowiednio co 100 m i
75 m.
• 3.3 Na odcinku od km 4+700 i 5+850 zbudować dodatkowo siedem
dolnych przejść dla małych zwierząt.
• 3.4 Przejścia, o których mowa w pkt 3.3 oraz przepusty będą
posiadały szerokość powyŜej 2,0 m wysokość powyŜej 1,5 m i będą
posiadały na obu ścianach uformowane ścieŜki dla zwierząt
o szerokości nie mniejszej niŜ 0,5 m.
• 3.5 Oznaczone jako PZ 38 i PZ 40 przejścia dla zwierząt {km
39+631 i 41+493) będą posiadały wysokość nie mniejszą niŜ 3,5 m i
wydzielony i odizolowany pas szerokości co najmniej 12 m
23
przeznaczony wyłącznie dla zwierząt.
Podobieństwa pomiędzy OOS a oceną wpływu na obszar
Natura 2000 (wg art.6 dyrektywy siedliskowej)
Ocena wpływu na obszar Natura 2000 moŜe być
zintegrowana z OOS, jednak zawsze jej elementy
powinny być łatwe do odróŜnienia
• Aspekty proceduralne t.j. screening, zakres
raportu, konsultacje
• Zawartość raportu, m.in. opis przedsięwzięcia, opis
aspektów środowiska, które są istotne dla celów
ochrony (np.gleba, woda, fauna, flora, klimat,
współdziałanie między tymi czynnikami, itp.),
identyfikacja efektów oraz ocena ich wielkości.
24
NajwaŜniejsze róŜnice pomiędzy OOS a oceną wpływu
na obszar Natura 2000 wg art.6 dyrektywy siedliskowej
OOS
Projekty z Aneksu I i II dyrektywy
OOS
Ocena wpływu na aspekty
środowiska; Natura 2000 jednym
z nich
Natura 2000
Wszystkie projekty i programy nie
związane bezpośrednio lub
potrzebne do zarządzania obszarem
Natura 2000
Ocena skupia się na znaczącym
negatywnym wpływie na cele
ochrony i integralność obszaru
Natura 2000
Decyzja kompetentnego organu
musi brać pod uwagą efekty
przedsięwzięcia na środowisko
Niedopuszczalność zatwierdzenia
projektu, który ma znaczący
negatywny wpływ na obszar
Natura 2000, jeśli istnieją alternatywy
Decyzję podejmuje kompetentny
organ po wzięciu pod uwagę i
rozpatrzeniu wszystkich
informacji zgromadzonych w
postępowaniu
Gdy brak alternatyw, przedsięwzięcie,
które ma negatywny wpływ na obszar
Natury 2000, moŜe być zrealizowane
tylko wtedy gdy spełnione są
25
warunki określone Art.6.4
Wytyczne Komisji nt. wdraŜania dyrektywy OOS
(uwaga: nie biorą pod uwagę zmian wprowadzonych 2003/35/EC z 25.6.2003)
• On screening:
http://ec.europa.eu/environm
ent/archives/eia/eiaguidelines/g-screening-fulltext.pdf
• On scoping:
http://ec.europa.eu/environm
ent/archives/eia/eiaguidelines/g-scoping-fulltext.pdf
• On EIS review:
http://ec.europa.eu/environm
ent/archives/eia/eiaguidelines/g-review-fulltext.pdf
26
Wniosek o potwierdzenie współfinansowania
z EFRR oraz FS dla duŜych projektów
- część F.3.1 zezwolenie na inwestycję oraz
F.3.2 stosowanie dyrektywy OOS
27
Otwarta procedura naruszenia
prawa Wspólnotowego
– Niewłaściwa transpozycja Dyrektywy OOS w
zakresie zał.I i II
– Niewystarczające wyznaczenie siedliskowych
obszarów Natura 2000
Niewłaściwa transpozycja dyrektywy do prawa
krajowego nie zwalnia z obowiązku zgodności
Komisja dokonuje oceny projektów duŜych na
podstawie indywidualnej analizy kaŜdego projektu
(‘case-by-case’) pod względem jego zgodności z
dyrektywami
28
Kiedy naleŜy złoŜyć wniosek o
współfinansowanie?
Przebieg procesu inwestycyjnego
PRACE
PROJEKTOWE
STUDIA
OCENA WPŁYWU
NA
ŚRODOWISKO
(OOS)
ZEZWOLENIE NA
INWESTYCJĘ
ROBOTY
Unikaj składania wniosków na zbyt
wczesnych etapach!
29
F.3. Ocena wpływu na środowisko naturalne
F.3.1. ZEZWOLENIE NA INWESTYCJĘ
Patrz teŜ pkt. D.2.2 wniosku
System zezwolenia na inwestycje w Polsce jest
wieloetapowy; dopiero po uzyskaniu zezwolenia
końcowego inwestor moŜe przystąpić do realizacji
projektu
Dostarcz kopie wszystkich zezwoleń
Zgłoszenie – wniosek nie przewiduje takiej opcji
30
F.3. Ocena wpływu na środowisko naturalne
F.3.1. ZEZWOLENIE NA INWESTYCJĘ
F.3.1.1. Czy wydano juŜ zezwolenie na realizację tego projektu?
TAK
NIE
Właściwe odniesienie do końcowego zezwolenia
Jeśli zgłoszenie zamieść wyjaśnienie
F.3.1.2 JeŜeli tak, proszę podać datę
Pole tekstowe
F.3.1.3 JeŜeli nie, proszę podać datę złoŜenia oficjalnego
wniosku o zezwolenie na inwestycje:
Pole tekstowe
Chodzi o datę złoŜenia wniosku o zezwolenie końcowe, ale moŜna
odnieść się teŜ do decyzji pośrednich, jeśli juŜ wydane
F.3.1.4. Kiedy spodziewane jest wydanie ostatecznej decyzji?
Pole tekstowe
F.3.1.5. Określić właściwe władze, które wydały lub wydadzą
zezwolenie na inwestycje
Pole tekstowe
31
F.3.2. STOSOWANIE DYREKTYWY RADY
85/337/WE W SPRAWIE OCENY WPŁYWU NA
ŚRODOWISKO NATURALNE
F.3.2.1 Czy projekt jest rodzajem przedsięwzięcia
objętym:
»Załącznikiem I dyrektywy (proszę przejść do pytania F 3.2.2)
»Załącznikiem II dyrektywy (proszę przejść do pytania F 3.2.3)
»Ŝadnym z powyŜszych załączników (proszę przejść do pytania
F 3.3)
32
F.3.2. STOSOWANIE DYREKTYWY RADY 85/337/WE W SPRAWIE
OCENY WPŁYWU NA ŚRODOWISKO NATURALNE
F.3.2.2 JeŜeli projekt objęty jest załącznikiem I
dyrektywy, proszę załączyć następujące
dokumenty:
a) informacje, o których mowa w art. 9 ust.1
dyrektywy
Dostarczyć naleŜy kopie zezwoleń
b) nietechniczne podsumowanie badania
dotyczącego wpływu na środowisko naturalne
przeprowadzonego na potrzeby tego projektu;
Streszczenie nietechniczne raportu środ, które było
przedmiotem konsultacji społecznych i jest zgodne z
Artykułem 5(3) oraz Aneksem IV Dyrektywy OOS
33
F.3.2. STOSOWANIE DYREKTYWY RADY 85/337/WE W SPRAWIE
OCENY WPŁYWU NA ŚRODOWISKO NATURALNE
F.3.2.2 JeŜeli projekt objęty jest załącznikiem I dyrektywy,
proszę załączyć następujące dokumenty:
c) informacje na temat konsultacji przeprowadzonych z
organami ds. ochrony środowiska, zainteresowanymi
stronami i, w stosownych przypadkach, z państwami
członkowskimi
Kopie opinii organów środ., oraz
informacje nt. konsultacji społecznych (kiedy, gdzie, w jakiej
formie, jakie uwagi zgłoszono i jak zostały wzięte pod uwagę,
itp.) oraz informacje nt. konsultacji transgranicznych, jeśli
były. Forma nieokreślona – moŜe być opis, raport,
zaświadczenia, itp..
34
F.3.2. STOSOWANIE DYREKTYWY RADY 85/337/WE W
SPRAWIE OCENY WPŁYWU NA ŚRODOWISKO
F.3.2.3 JeŜeli projekt objęty jest załącznikiem II dyrektywy, czy
przeprowadzono ocenę wpływu na środowisko?
•
•
Tak (w takim przypadku proszę załączyć niezbędne
dokumenty wskazane w pkt F3.2.2)
Nie (w takim przypadku proszę wyjaśnić powody i podać
dane dotyczące progów, kryteria lub określić badania
przeprowadzone oddzielnie dla kaŜdego przypadku, które
doprowadziły do wniosku, Ŝe dany projekt nie ma
znaczącego wpływu na środowisko):
Pole tekstowe
Wyjaśnić na podstawie decyzji o kwalifikacji
przedsięwzięcia wydanej przez kompetentny organ, w
oparciu o kryteria z załącznika III dyrektywy OOS
35
Dziękuje Państwu za uwagę!
Email: [email protected]
36