Prezentacja programu PowerPoint - E-SGH

prof. dr hab. Irena E. Kotowska
dr Katarzyna Kocot-Górecka, dr Magdalena Muszyńska
mgr Wojciech Łątkowski
Wykład: czwartek, godz.11.40-13.20, aula IV
• Zajęcia w laboratorium komputerowym budynek S:
• grupa 100 – sala 13, grupa 101 – sala 14, grupa 102 – sala
22, grupa 103 – sala 22.
Materiały do wykładu pod adresem:
http://www.e-sgh.pl/kocot-gorecka/4018
Program zajęć z demografii (120910)
Nr
Data
1.
1.10.
2.
3L
8.10.
15.10.
4.
22.10.
5L
29.10.
6
7.
8L
9.
05.11.
12.11.
19.11.
26.11.
10.
11.
3.12.
10.12.
12L 17.12.
13. 7.01.
14.
14.01.
Tematyka wykładu
Wprowadzenie do problematyki badań demograficznych. Źródła informacji,
pomiar zjawisk. Siatka Lexisa.
Płodność – analiza, przemiany płodności. Wybrane teorie płodności
Obliczanie współczynników demograficznych. Standaryzacja
współczynników demograficznych.
Stan zdrowia ludności i umieralność, przegląd podstawowych zagadnień
współczesnych
Tablice trwania życia – zasady budowy tablic, analiza podstawowych
parametrów tablic
Analiza procesu tworzenia, rozwoju i rozpadu rodziny
Pierwsze i drugie przejście demograficzne
Koncepcja ludności zastojowej i ustabilizowanej. Prawo Lotki
Migracje zewnętrzne i wewnętrzne: przegląd podstawowych zagadnień
Struktury demograficzne. Proces starzenia się ludności
Metody prognozowania demograficznego. Prognozowanie ludności (metoda
składnikowa, prognozy stochastyczne).
Prognozowanie ludności metodą składnikową
Sytuacja demograficzna w świetle przewidywań ludnościowych - świat,
Europa, Polska.
Społeczno-ekonomiczne konsekwencje zmian struktur wieku ludności. Polityka
dotycząca ludności
Literatura podstawowa:
• J.Z.Holzer, Demografia, PWE, Warszawa 2003.
• Kotowska I.E., J.Jóźwiak, 2012, Kotowska I.E., J.Jóźwiak, 2012,
Nowa demografia Europy a rodzina, Roczniki Kolegium Analiz
Ekonomicznych, Zeszyt 28/2012, 9-33.
• J. Kurkiewicz (red.), 2010, Procesy demograficzne i metody ich
analizy. Uniwersytet Ekonomiczny w Krakowie, Kraków.
Literatura uzupełniająca:
• I.E.Kotowska, J.Jóźwiak, A.Matysiak, A.Baranowska, 2008, Poland:
Fertility decline - a response to profound societal change and transformations in
the labour market?, w: T.Frejka, T.Sobotka, J.M.Hoem, L.Toulemon (eds.),
Childbearing Trends and Policies in Europe, Demographic Research, Vol. 19;
Article 22: 795-854
• M.Okólski, A.Fihel, 2012, Demografia. Współczesne zjawiska i teorie,
Wydawnictwo Naukowe Scholar, Warszawa.
• Frejka T., Sobotka T., 2008, Overview Chapter 1: Fertility in Europe.
Diverse, Delayed and below Replacement, in: Frejka T., Hoem J., Sobotka T.,
Toulemon L., Childbearing Trends and Policies in Europe, Demographic
Research, Vol. 19: 15-46.
• Matysiak A. (red.), 2014, Nowe wzorce formowania i rozwoju rodziny w
Polsce. Przyczyny oraz wpływ na zadowolenie z życia, Wydawnictwo Naukowe
Scholar, Warszawa.
Literatura uzupełniająca:.
•Sobotka T., Toulemon L., 2008, Overview Chapter 4: Changing Family and
Partnership Behaviour: Common Trends and Persistent Diversity across
Europe, in: Frejka T., Hoem J., Sobotka T., Toulemon L., Childbearing Trends
and Policies in Europe. An Overview, Demographic Research, Vol. 19: 85-138.
• European Commission, 2006, The Demographic Future of Europe – from
Challenge to Opportunity, Communication from the Commission, Brussels,
COM(2006) 571final.
• Raporty Rządowej Komisji Ludnościowej: Sytuacja demograficzna Polski,
GUS.
Elementy oceny końcowej:
Zaliczenie przedmiotu:
• Wymagana jest obecność na ćwiczeniach (laboratorium komputerowe)
• Obecność na wykładach będzie uwzględniana przy ustalaniu oceny
końcowej z przedmiotu (można mieć dwie nieusprawiedliwione
nieobecności)
Egzamin
• Składa się z pytań otwartych, zadania z ćwiczeń i testu
• Zakres egzaminu obejmuje treść wykładów, ćwiczeń i odpowiednie
rozdziały z literatury obowiązkowej
• Możliwość podniesienia oceny z egzaminu do pół stopnia za
przygotowanie na ćwiczenia krótkiej prezentacji (w grupie 2 lub 3 osób)
Demografia
demos = lud, grapheia = opis
nauka o prawidłowościach rozwoju ludności w
konkretnych warunkach gospodarczych i
społecznych badanego regionu
opis procesu zmian stanu i struktury ludności,
uwarunkowania tych zmian i ich konsekwencje
WYKŁAD 1 (1.10.2015)
1. Proces reprodukcji ludności i jego
składowe
2. Źródła danych
3. Podstawowe współczynniki demograficzne
4. Siatka Lexisa
• Podstawowy przedmiot demografii –
populacja cała ludność zamieszkująca
określoną jednostkę terytorialną
• jednostki badania
poszczególne osoby, rodzina, gospodarstwo
domowe
• cechy demograficzne i społecznoekonomiczne
• struktury demograficzne
Składowe dynamiki ludności
• Płodność
• Umieralność
• Migracje
stan ludności w momencie t = stan ludności w momencie t -1
+ urodzenia w okresie (t-1, t) - zgony w okresie (t-1, t) +
imigracje w okresie (t-1, t) - emigracje w okresie (t-1, t)
Zmienne zasobów – np. liczba ludności, kobiet, nowożeńców,
gospodarstw domowych, pomiar w ustalonym momencie czasu
Zmienne strumieni – zdarzenia zachodzące w tych zbiorowościach
(np. urodzenia, zgony), pomiar w ustalonym przedziale czasu
Źródła informacji o ludności
• powszechne spisy ludności
• rejestracja bieżąca
• dane administracyjne
• regularne badania oparte na próbach
reprezentatywnych
• specjalne badania ankietowe
Pomiar zmiennych demograficznych
Zmienne zasobów
Zmienne strumieni
• Wielkości absolutne
• Wielkości względne – ujawniają wzajemne relacje
zasobów i strumieni:
1. Zasób do zasobu
2. Strumień do strumienia
3. Strumień do zasobu
Metody analizy demograficznej:
• analiza poprzeczna (przekrojowa) - dotyczy
zdarzeń, które wystąpiły w danej populacji w
pewnym przedziale czasu
• analiza wzdłużna (kohortowa) - dotyczy
zdarzeń, które wystąpiły w jednej generacji
(kohorcie) w ciągu całego czasu istnienia tej
generacji (możliwość analizy natężenia i
kalendarza, czyli rozkładu zdarzeń w czasie)
Siatka Lexisa
Zbiorowość
zdarzeń II
rodzaju
C-P
Zbiorowość
zdarzeń III
rodzaju
A-P
Zbiorowość
zdarzeń I
rodzaju
C-A
C-A-P
Źródło: Caselli, G., J. Vallin, G. Wunsch, 2006, Demography. Analysis and Synthesis.
Elsevier
Siatka Lexisa
Osoby żyjące w
pewnym
momencie
=zbiorowość
żyjących II rodzaju
Linia wieku
C-P
Linia życia
A-P
Linia
obserwacji
C-A
C-A-P
Osoby, które
dożyły wieku x
ukończonych lat
= zbiorowość
żyjących I rodzaju
Źródło: Caselli, G., J. Vallin, G. Wunsch, 2006, Demography. Analysis and Synthesis. Elsevier
Literatura do wykładu 1
• J.Z.Holzer, Demografia, PWE, Warszawa 2003.
rozdz. 2, 3.1-3.3, 3,6-3.7
• J. Kurkiewicz (red.), 2010, Procesy demograficzne i
metody ich analizy. Uniwersytet Ekonomiczny w
Krakowie, Kraków. rozdz.1