docPLAN ODNOWY MIEJSCOWOŚCI STARY UŚCIMÓW Spis t
download 
Reklamacja Transkrypt
PLAN ODNOWY MIEJSCOWOŚCI STARY UŚCIMÓW Spis t
PLAN ODNOWY MIEJSCOWOŚCI STARY UŚCIMÓW _______________________________________________________________________________ Spis treści I. Wstęp str. 2 II. Charakterystyka miejscowości str. 4 1. Położenie miejscowości, przynależność administracyjna, itp. str. 4 2. Historia miejscowości str. 5 3. Określenie przestrzennej struktury miejscowości str. 6 III. Inwentaryzacja zasobów służących odnowie miejscowości str. 9 1. Zasoby przyrodnicze str. 10 2. Dziedzictwo kulturowe str. 10 3. Obiekty i tereny str. 12 4. Infrastruktura społeczna str. 15 5. Infrastruktura techniczna str. 15 a) Energetyka str. 15 b) Dostarczanie ciepła str. 16 c) Dostarczanie wody str. 16 d) Usuwanie ścieków str. 16 e) Usuwanie odpadów str. 17 f) Gazyfikacja str. 17 g) Telekomunikacja str. 17 6. Gospodarka i rolnictwo str. 17 7. Kapitał społeczny i ludzki str. 18 IV. Analiza SWOT str. 19 1. Słabe i mocne strony miejscowości str. 19 2. Szanse i zagrożenia str. 25 V. Opis planowanych zadań inwestycyjnych i przedsięwzięć aktywizujących społeczność lokalną str. 29 1 PLAN ODNOWY MIEJSCOWOŚCI STARY UŚCIMÓW _______________________________________________________________________________ I. Wstęp Plan Odnowy Miejscowości Stary Uścimów jest dokumentem zgodnym ze strategicznymi dokumentami Gminy Uścimów oraz innymi strategicznymi dokumentami o charakterze regionalnym, krajowym (takimi jak: Strategia Rozwoju Województwa Lubelskiego, Strategia Rozwoju Kraju, Narodowe Strategiczne Ramy Odniesienia oraz Strategia Rozwoju Obszarów Wiejskich i Rolnictwa na lata 2007 – 2013). Opracowanie i uchwalenie Planu Rozwoju Miejscowości jest niezbędnym warunkiem przy ubieganiu się o środki finansowe w ramach Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2007 – 2013, działanie: Odnowa i Rozwój Wsi. Plan Odnowy Miejscowości Stary Uścimów opisuje miejscowość - jej zasoby, wewnętrzne uwarunkowania (mocne i słabe strony) oraz czynniki zewnętrzne mogące mieć wpływ na proces odnowy (szanse i zagrożenia). Ponadto, jako strategiczny dokument planistyczny, Plan Odnowy Miejscowości zawiera opis planowanych zadań inwestycyjnych i przedsięwzięć aktywizujących lokalną społeczność na przestrzeni najbliższych siedmiu lat. Plan Odnowy Miejscowości Stary Uścimów został opracowany między innymi na podstawie danych dostarczonych przez Urząd Gminy – dane te wynikały zarówno z wizji Władz Samorządowych, jak również – oczekiwań mieszkańców. W ramach działania Odnowa i Rozwój Wsi refinansowana może być część nakładów inwestycyjnych zadań z następujących obszarów: budowy, przebudowy, remontu lub wyposażania obiektów publicznych pełniących funkcje kulturalne, w szczególności świetlic i domów kultury, budowy, przebudowy lub remontu obiektów sportowych, ścieżek rowerowych, szlaków pieszych, placów zabaw, miejsc rekreacji, służących do użytku publicznego, zakupu towarów służących przedsięwzięciom związanym z kultywowaniem tradycji 2 PLAN ODNOWY MIEJSCOWOŚCI STARY UŚCIMÓW _______________________________________________________________________________ społeczności lokalnych oraz tradycyjnych zawodów kształtowania centrów wsi jako obszarów przestrzeni publicznej, w szczególności poprzez odnawianie lub budowę placów, parkingów, chodników lub oświetlenia ulicznego urządzania i porządkowania terenów zielonych, parków lub innych miejsc wypoczynku budowy, przebudowy lub remontu małej infrastruktury turystycznej zagospodarowania zbiorników i cieków wodnych na rzecz rekreacji lub poprawy estetyki miejscowości rewitalizacji budynków zabytkowych, odnawiania lub konserwacji lokalnych pomników historycznych i miejsc pamięci zakupu i odnawiania obiektów charakterystycznych dla danego regionu lub tradycji budownictwa wiejskiego i ich adaptacji na cele publiczne budowy, przebudowy, remontu lub wyposażania obiektów przeznaczonych na promocji lokalnych produktów cele i usług, w szczególności pawilonów, punktów wystawowych, sal ekspozycyjnych lub witryn odnawiania elewacji zewnętrznych i dachów w zabytkowych obiektach architektury sakralnej wpisanych do rejestru zabytków wyburzenia i rozbiórki zdewastowanych budynków i budowli publicznych w celu uporządkowania terenu w miejscowości. 3 PLAN ODNOWY MIEJSCOWOŚCI STARY UŚCIMÓW _______________________________________________________________________________ II. Charakterystyka miejscowości 1. Położenie miejscowości, przynależność administracyjna, powierzchnia, liczba ludności Stary Uścimów znajduje się w Gminie Uścimów. Administracyjnie obszar gminy należy do powiatu lubartowskiego (składającego się z 13 gmin o łącznej powierzchni 1290 km2; liczba mieszkańców powiatu lubartowskiego wynosi ok 90 tysięcy; powiat ma charakter typowo rolniczy). Stary Uścimów leży na skrzyżowaniu dróg Ostrów Lubelski – Sosnowica oraz Ludwin – Dębowa Kłoda. Miejscowość zajmuje 395,98 ha, zamieszkuje ją 411 osób (stan na 4 października 2007 r.). 4 PLAN ODNOWY MIEJSCOWOŚCI STARY UŚCIMÓW _______________________________________________________________________________ 2. Historia miejscowości ze szczególnym uwzględnieniem wydarzeń mających wpływ na powstanie układu przestrzennego Pierwsze wzmianki o Starym Uścimowie pochodzą z początku XVI w., gdy wszedł w skład starostwa parczewskiego jako jedna z większych wsi. Należy zatem domniemywać, iż rodowód miejscowości wywodzi się co najmniej z XV w. Stary Uścimów był w przeszłości wsią królewską; w XVI w. wchodził w skład dóbr księcia Radziwiłła. Kolejnymi właścicielami wsi byli: podskarbi Kossowski i generał Hauman. W okresie międzywojennym majątek znajdował się w rękach rodziny Arciszewskich. Funkcję siedziby gminy Uścimów pełni już od ponad połowy XIX w. W okresie wojen kozackich (1648-1654) Stary Uścimów poważnie ucierpiał na skutek stacjonowania i przemarszu wojsk polskich i litewskich; w latach następnych do znacznego zniszczenia miejscowości przyczynił się najazd szwedzki, wojsk księcia Siedmiogrodu Rakoczego i kozackich (1657). W kolejnych dekadach degradacja miejscowości pogłębiała się. W 1864 r. w Starym Uścimowie stoczona została jedna z ostatnich bitew powstania styczniowego. Po odzyskaniu niepodległości majątek Arciszewskich został rozparcelowany w latach 1919 – 1923 w większości pomiędzy pracowników folwarcznych. Kościół i cerkiewna parafia unicka istniały w Starym Uścimowie od 1658 r.; w 1799 r. wybudowano nową drewnianą cerkiew, którą w 1875 r. przekształcono w cerkiew prawosławną. Cerkiew ta spłonęła podczas I wojny światowej. Po odzyskaniu niepodległości wybudowano w Starym Uścimowie na byłej ziemi unickiej drewniany kościół, prace ukończono w 1927 r., parafię pw. Św. Piotra i Pawła Apostołów erygowano w 1925 r. Również ta świątynia uległa w okresie II wojny światowej zniszczeniu. Po wojnie odbudowano plebanię i budynki gospodarcze, zaś nowy murowany kościół wybudowano w latach pięćdziesiątych XX w. W miejscu dawnego kościoła wzniesiono grotę ku czci Matki Bożej. Wojny, rozbiory, pożary i zniszczenie świątyń, parcelacja majątku Arciszewskich – 5 PLAN ODNOWY MIEJSCOWOŚCI STARY UŚCIMÓW _______________________________________________________________________________ wszystkie te historyczne zdarzenia miały wpływ na obecny wygląd miejscowości. 3. Określenie przestrzennej struktury miejscowości Centrum miejscowości stanowią Kościół Parafialny, Urząd Gminy w budynku wraz z bankiem spółdzielczym i posterunkiem policji, budynek Zespołu Szkół, budynek biblioteki gminnej oraz pasaż handlowy. W obrębie centrum wsi znajdują się także: parking asfaltowy naprzeciwko pasażu handlowego i szkoły, zatoka parkingowa przed budynkiem urzędu gminy oraz prowizoryczny parking na posesji, na której stoi urząd gminy. Architektoniczną dominantą Starego Uścimowa jest kościół parafialny położony wśród starodrzewu. Stary Uścimów charakteryzuje się niską zabudową (budynki parterowe i jednopiętrowe) w części zwartą, w części zagrodową. Uścimów jest miejscowością rozległą, położoną wzdłuż głównych dróg. W obrębie wsi znajdują się dwa jeziora (Maśluchowskie i Uścimowskie). Od zachodu Stary Uścimów graniczy z miejscowością Głębokie, od południa z Maśluchami 6 PLAN ODNOWY MIEJSCOWOŚCI STARY UŚCIMÓW _______________________________________________________________________________ i Nowym Uścimowem, od wschodu z kolonią Orzechów, od północy z Drozdówką. W centrum miejscowości na skrzyżowaniu dróg wiodących do Głębokiego, Nowego Orzechowa i Nowego Uścimowa znajduje się obiekt sportowy, boisko Klubu Wodnik, a obok niego murowany minidworzec autobusowy oraz trawiasty niezagospodarowany plac. Stary Uścimów nie posiada centrum w postaci placu, rynku, itp. Główną częścią miejscowości jest odcinek drogi biegnący od skrzyżowania dróg Głębokie – Nowy Orzechów – Nowy Uścimów do Kościoła parafialnego przy drodze do Nowego Uścimowa. Obok budynku gminy (przed – jadąc od strony Głębokiego) – wiedzie nieutwardzona droga wzdłuż brzegu Jeziora Uścimowskiego, wychodząca następnie naprzeciwko drogi prowadzącej na byłe pole namiotowe znajdujące się na Łąkach Królewski Ogród. Wzdłuż drogi biegnącej nad Jeziorem Uścimowskim znajdują się zabudowania gospodarskie. W obrębie Starego Uścimowa znajduje się Jezioro Maśluchowskie. Z jego południowej strony istniał do niedawna Ośrodek Kempingowy na Łąkach Królewski Ogród – częściowo ogrodzona polana, do której dojeżdża się drogą gruntową biegnącą na wschód od drogi 7 PLAN ODNOWY MIEJSCOWOŚCI STARY UŚCIMÓW _______________________________________________________________________________ łączącej Stary Uścimów z Nowym Uścimowem. W miejscu tym jest łagodny spadek do jeziora z wydzielonym miejscem na kąpielisko. Jezioro posiada bardzo czystą i przejrzystą wodę. Kemping został zlikwidowany po zastrzeżeniach sanepidu, związanych z brakiem właściwego ujęcia wody pitnej dla turystów. 8 PLAN ODNOWY MIEJSCOWOŚCI STARY UŚCIMÓW _______________________________________________________________________________ III.Inwentaryzacja zasobów służących odnowie miejscowości. 9 PLAN ODNOWY MIEJSCOWOŚCI STARY UŚCIMÓW _______________________________________________________________________________ 1. Zasoby przyrodnicze. Stary Uścimów leży w obrębie Pojezierza Łęczyńskiego (jest to region o wyjątkowo wysokich walorach przyrodniczych oraz lokalnie o bardzo dużych walorach rekreacyjnych. Pojezierze Łęczyńsko - Włodawskie jest jedynym w Polsce pojezierzem położonym poza zasięgiem ostatniego zlodowacenia. Jeziora, torfowiska i stawy są najbardziej charakterystycznym rysem krajobrazu. Tereny trwale i okresowo podmokłe, jeszcze 40 lat temu zajmowały ok. 70% powierzchni tego obszaru i posiadały unikalne walory przyrodnicze. Trwające od połowy lat 50-tych intensywne "melioracje" doprowadziły do osuszenia i całkowitej zmiany charakteru ok. 80% mokradeł oraz znacznego ekologicznego zubożenia pozostałych terenów. Region ten zalicza się do najcenniejszych przyrodniczo na Lubelszczyźnie. System wód powierzchniowych wzbogacają 2 zespoły stawów w rejonie Uścimowa i Krasnego. Naturalna sieć rzeczna jest uboga. W parku krajobrazowym i jego otulinie znajdują się poczatkowe odcinki rzek: Piwonii, Tyśmiennicy i Bobrówki. Liczne są natomiast rowy melioracyjne). W granicach Starego Uścimowa znajduje się Jezioro Maśluchowskie. Akwen ten charakteryzuje się wyjątkowo czystą wodą oraz pięknie ukształtowaną linią brzegową. Ewenementem jest, iż prawie w centrum miejscowości znajduje się obiekt wodny o dziewiczym charakterze, mogący pełnić różnorodne funkcje (turystyczne, rekreacyjne, edukacyjne, itp.) Zachodnią granicę miejscowości wyznacza linia brzegowa Jeziora Uścimowiec, czystego ekologicznie zbiornika będącego miejscem siedliska dzikiego ptactwa. 2. Dziedzictwo kulturowe Stary Uścimów nie posiada obiektów zabytkowych. Jest to wynikiem zniszczeń, jakim przez lata podlegała miejscowość. Jednakże istnieją tu obiekty o wartościach sentymentalnych i kulturowych. Do najważniejszych zaliczyć można: a) kościół parafialny pw. Św. Piotra i Pawła Apostołów, b) grotę ku czci Matki Bożej na placu obok kościoła, c) pozostałości cmentarza prawosławnego 10 PLAN ODNOWY MIEJSCOWOŚCI STARY UŚCIMÓW _______________________________________________________________________________ przy drodze prowadzącej z centrum miejscowości do Uścimowa Nowego na łagodnym skłonie w stronę jeziora Maśluchowskiego znajduje się czynny cmentarz. Na cmentarzu są pojedyncze groby prawosławne. Z cmentarza jedno z wyjść skierowane jest na łąkę znajdującą się nad jeziorem, d) cmentarz żołnierzy i oficerów niemieckich z okresu I wojny światowej na rozwidleniu dróg do Kolonii Orzechów i Nowego Orzechowa znajduje się opuszczony i zaniedbany cmentarz żołnierzy niemieckich z czasów I wojny światowej. Wg informacji uzyskanych od mieszkańców cmentarz ten istniał do lat 60-tych lub 70-tych, zajmował trójkątną działkę, z wytyczonymi alejkami, przy których znajdowały się groby żołnierzy niemieckich, z drewnianymi krzyżami i białymi tabliczkami. Tuż za wejściem znajdowała się mogiła oficerów niemieckich, której zachowana część stanowi w chwili obecnej wysepkę na skrzyżowaniu dróg. Pozostała część cmentarza jest całkowicie zarośnięta i zdewastowana, bez śladów grobów, krzyży, itp. 11 PLAN ODNOWY MIEJSCOWOŚCI STARY UŚCIMÓW _______________________________________________________________________________ e) domy i zagrody z przełomu XIX i XX w. - znajdują się w różnym stanie technicznym, są nadal użytkowane zgodnie z przeznaczeniem. 3. Obiekty i tereny Z punktu widzenia odnowy miejscowości w Starym Uścimowie istotne są następujące obiekty: a) placyk (miniparking oraz teren zielony) przed Urzędem Gminy – niewielka zatoczka parkingowa przed budynkiem Urzędu Gminy, pomiędzy miniparkingiem a budynkiem znajduje się chodnik, zniszczone ogrodzenie na podmurówce oraz zagospodarowany fragment terenu zielonego z nasadzeniami – krzewy i iglaki, 12 PLAN ODNOWY MIEJSCOWOŚCI STARY UŚCIMÓW _______________________________________________________________________________ b) teren za i obok Urzędu Gminy, częściowo utwardzony, pełniący funkcję parkingu, 13 PLAN ODNOWY MIEJSCOWOŚCI STARY UŚCIMÓW _______________________________________________________________________________ c) boisko i teren sportowy przy skrzyżowaniu dróg Głębokie – Nowy Orzechów – Nowy Uścimów – uporządkowany i zadbany ogrodzony teren trawiastego boiska piłkarskiego, d) łąka przy skrzyżowaniu dróg Głębokie – Nowy Orzechów – Nowy Uścimów obok terenu sportowego oraz minidworca autobusowego i boiska sportowego – trawiasta łąka bez nasadzeń, e) teren przy kościele – trawiasty plac wokół kościoła z kilkudziesięcioletnimi drzewami, f) były ośrodek kempingowy na Łąkach Królewski Ogród – łąka ciągnąca się przy południowym brzegu Jeziora Maśluchowskiego, częściowo ogrodzona, przy akwenie przechodząca w niewielką plażę. 14 PLAN ODNOWY MIEJSCOWOŚCI STARY UŚCIMÓW _______________________________________________________________________________ 4. Infrastruktura społeczna W Starym Uścimowie funkcję kulturalną i aktywizującą pełni Zespół Szkół (szkoła podstawowa i gimnazjum). W ramach jej działania podejmowane są rozmaite inicjatywy, organizowane uroczystości, itp. W Uścimowie znajduje się także Gminna Biblioteka Publiczna (w 2006 r. - 7314 woluminy) posiadająca filię w Nowej Jedlance (w 2006 r. - 5494 woluminy). W ramach Gminnej Biblioteki Publicznej funkcjonuje także Izba Regionalna, która gromadzi pamiątki, zdjęcia, itp. dotyczące Starego Uścimowa i całej gminy. 5. Infrastruktura techniczna a. Energetyka. Energia elektryczna to podstawowe źródło energetyczne Starego Uścimowa. 15 PLAN ODNOWY MIEJSCOWOŚCI STARY UŚCIMÓW _______________________________________________________________________________ Miejscowość jest całkowicie zelektryfikowana. Energię elektryczną dostarczają Lubelskie Zakłady Energetyczne LUBZEL SA. Wyłączenia prądu są sporadyczne i spowodowane przede wszystkim usuwaniem awarii trakcji powstałymi wskutek opadów śniegu, spadających gałęzi lub gwałtownych wiatrów wiejących podczas burz. b. Dostarczanie ciepła. W Starym Uścimowie nie funkcjonuje ciepłownia, za wyjątkiem lokalnych zasilających budynki użyteczności publicznej (np. szkoła, urząd gminy). Mieszkańcy korzystają z indywidualnych źródeł ciepła (piece, przydomowe kotłownie, itp.). Niestety ten sposób ogrzewania domów szkodzi czystości powietrza – spaliny palenisk gospodarstw domowych zasilanych węglem lub drewnem są, obok pojazdów mechanicznych, głównym czynnikiem skażającym powietrze atmosferyczne. c. Dostarczanie wody. W Starym Uścimowie istnieje sieć wodociągowa umożliwiająca dostęp do bieżącej wody wszystkim mieszkańcom. Łącznie długość sieci wynosi 3,7 km, zaś długość przyłączy – 2,6 km. Do sieci wodociągowej nieprzyłączone są obecnie przede wszystkim gospodarstwa, w których zamieszkują emeryci i renciści; osoby te, w momencie powstawania sieci wodociągowej, nie wyraziły zgody na wykonanie przyłączeń i korzystają ze starych ujęć studziennych. W najbliższym czasie, w celu poprawienia jakości usług wodociągowych władze gminy zamierzają zmodernizować ujęcie wody w Starym Uścimowie. d. Usuwanie ścieków. W Starym Uścimowie funkcjonuje sieć kanalizacyjna wykonana w latach 2000-2006. Ścieki z przydomowych zbiorników (szamb) wywożone są do mechaniczno – biologicznej oczyszczalni znajdującej się w Uścimowie (docelowa przepustowość 180 m3 na dobę). Do sieci kanalizacyjnej przyłączone jest obecnie ponad 70 gospodarstw, zaś łączna długość 16 PLAN ODNOWY MIEJSCOWOŚCI STARY UŚCIMÓW _______________________________________________________________________________ sieci wynosi 6,4 km, przyłączy – 1,8 km W 2014 roku zaplanowana jest modernizacja oczyszczalni ścieków w Starym Uścimowie. e. Usuwanie odpadów. Gmina nie posiada własnego wysypiska śmieci. Wszelkie odpady stałe ze Starego Uścimowa gromadzone są w pojemnikach, a następnie wywożone na wysypisko śmieci znajdujące się w miejscowości Lubiczyn (gmina Dębowa Kłoda). Nie jest prowadzona segregacja odpadów. f. Gazyfikacja. Uścimów nie posiada sieci gazowej. g. Telekomunikacja. W Starym Uścimowie funkcjonuje sieć telekomunikacyjna, głównym operatorem jest Telekomunikacja Polska SA. W miejscowości telefon stacjonarny posiada ok 100 gospodarstw domowych. 6. Gospodarka i rolnictwo. W Starym Uścimowie nie ma zakładów przemysłowych. Jest to oczywiście z jednej strony problem – zakłady takie generują miejsca pracy; ale, biorąc pod uwagę specyficzne położenie miejscowości, nieuprzemysłowienie ma też swoje zalety – czystość wód, powietrza, nieskażenie gleby. Na terenie miejscowości funkcjonują m. in.: a) Kompleks Handlowy - Jarosław Mazurek, b) Zakład Przemysłu Drzewnego - Mariusz Sidor, c) Usługi Tartaczne - Janusz Ożug, w obrębie miejscowości znajdują się także: d) dwie stacje benzynowe, e) sklepy, 17 PLAN ODNOWY MIEJSCOWOŚCI STARY UŚCIMÓW _______________________________________________________________________________ f) Niepubliczny Zakład Opieki Zdrowotnej, g) apteka, h) Bank Spółdzielczy, i) posterunek policji. Warunki klimatyczne i przyrodnicze sprzyjają rozwojowi gospodarki rolnej. Stary Uścimów leży w obszarze długiego okresu wegetacji roślin (215 dni). Znaczna część indywidualnych gospodarstw leżących w obrębie Starego Uścimowa prowadzi działalność wyłącznie (lub prawie wyłącznie) w celu zaspokojenia własnych potrzeb konsumpcyjnych. 7. Kapitał społeczny i ludzki (organizacje działające na terenie miejscowości). Na terenie miejscowości działają: a) Ludowy Klub Sportowy „Wodnik”, b) nieformalne koła gospodyń wiejskich, c) zespoły śpiewacze. Ponadto bardzo aktywnie w życie Starego Uścimowa włącza się (a także je animuje) młodzież gimnazjum i dzieci ze szkoły podstawowej. Mieszkańcy zdają sobie sprawę, iż integrując się, kultywując tradycje i animując wydarzenia kulturalne są w stanie stworzyć w obrębie miejscowości atmosferę sprzyjającą zainteresowaniu turystów i uatrakcyjniającą ofertę Starego Uścimowa i gminy skierowaną na zewnątrz. 18 PLAN ODNOWY MIEJSCOWOŚCI STARY UŚCIMÓW _______________________________________________________________________________ IV. Analiza SWOT 1. Słabe i mocne strony miejscowości MOCNE STRONY MIEJSCOWOŚCI 1. Czysta woda i powietrze oraz położenie miejscowości SŁABE STRONY MIEJSCOWOŚCI 1. Brak infrastruktury turystycznej 2. Niska estetyka oraz 2. Brak zakładów przemysłowych niezagospodarowanie centrum 3. Zwodociągowanie miejscowości miejscowości 4. Skanalizowanie miejscowości 3. Brak ciepłowni oraz sieci gazowej 5. Aktywność mieszkańców 4. Niewielkie możliwości finansowe gminy 5. Zły stan części dróg gminnych w obrębie miejscowości 6. Brak terenu umożliwiającego integrację mieszkańców miejscowości i odwiedzających turystów 7. Relatywnie niska jakość życia mieszkańców 19 PLAN ODNOWY MIEJSCOWOŚCI STARY UŚCIMÓW _______________________________________________________________________________ Szczegółowa charakterystyka mocnych stron ad. 1. Czysta woda i powietrze oraz położenie Niewątpliwie mocną stroną Starego Uścimowa jest jego położenie geograficzne. Zarówno lokalizacja na terenie Pojezierza Łęczyńskiego, jak również usytuowanie przy skrzyżowaniu dróg wiodących w kierunku innych jezior i miejscowości turystycznych, a także bliskość Lublina powodują, iż potencjał turystyczny Starego Uścimowa jest olbrzymi. Lubelszczyzna jest jednym z najmniej zanieczyszczonych obszarów w Polsce, zaś gmina Uścimów, w obrębie której leży Stary Uścimów, należy do najczystszych regionów województwa lubelskiego. W związku z tym zarówno dla mieszkańców Lublina, jak i całej Polski, teren ten jest bardzo atrakcyjny turystycznie. Ponieważ Stary Uścimów leży na terenie typowo rolniczym i także w przyszłości, nawet przy zakładanej zmianie charakteru miejscowości na turystyczną, wielu mieszkańców zajmować będzie się działalnością rolniczą, ważne jest także to, iż Stary Uścimów leży niedaleko rynku hurtowego owoców i warzyw w Elizówce. ad. 2. Brak zakładów przemysłowych Brak zakładów przemysłowych (tak uciążliwych w innych regionach Polski) sprawia, iż w okresie wiosenno – letnim, gdy emisja spalin z palenisk przydomowych w Starym Uścimowie spada, czyste powietrze jest, obok czystej wody, największym atutem miejscowości. Oczywiście brak zakładów przemysłowych to mniejsza ilość miejsc pracy, jednakże na kolejnych etapach proekologicznego i proturystycznego rozwoju miejscowości i gminy inwestycje turystyczne wygenerują miejsca pracy, szczególnie dla młodych i dynamicznych mieszkańców Starego Uścimowa. ad. 3. Zwodociągowanie miejscowości W Starym Uścimowie funkcjonuje sieć wodociągowa umożliwiająca dostęp do wody wszystkim mieszkańcom. Dzięki tym inwestycjom, przeprowadzonym na przestrzeni ostatnich lat, znacznie poprawiła się jakość życia mieszkańców, a jednocześnie zwodociągowanie całej miejscowości ułatwi w przyszłości ewentualny rozwój gospodarstw agroturystycznych, gdyż 20 PLAN ODNOWY MIEJSCOWOŚCI STARY UŚCIMÓW _______________________________________________________________________________ warunkiem zainteresowania turystów z zewnątrz ofertą takich gospodarstw, jest zapewnienie im relatywnie wysokiej jakości usług (dostęp do łazienek z bieżącą wodą, baseny przydomowe, itp.). ad. 4. Skanalizowanie miejscowości Ważnym warunkiem zapewnienia równowagi ekologicznej w miejscowościach turystycznych jest ich skanalizowanie w celu uniknięcia problemów ze skażeniem nieczystościami gleby, a przede wszystkim – wód. Zabezpieczona sieć kanalizacyjna, wraz z systemem oczyszczalni przyzagrodowych i szamb w obszarach o zabudowie kolonijnej, są warunkami czystości ekologicznej miejscowości. Stary Uścimów posiada sieć kanalizacyjną, do której podłączona jest część gospodarstw. W związku z tym miejscowość spełnia powyżej opisane warunki. Nie bez znaczenia jest też fakt, że skanalizowanie miejscowości, podnosząc jakość życia mieszkańców, wpływa dodatnio na ich samoocenę poziomu życia oraz jest elementem umożliwiającym tworzenie atrakcyjnych warunków dla turystów, np. w gospodarstwach agroturystycznych. ad.5. Aktywność mieszkańców Mieszkańcy Starego Uścimowa chętnie włączają się do wszelkich działań, w wyniku których miejscowość może rozwijać się, które integrują lokalną społeczność, mają wydźwięk sportowo – rekreacyjny oraz służą promocji miejscowości. Rozumieją, iż tylko wspólnymi siłami można doprowadzić do sytuacji, w której Stary Uścimów z obszaru typowo rolniczego stanie się miejscowością atrakcyjną turystycznie. W miejscowości najaktywniejszymi grupami są dzieci i młodzież ze szkoły podstawowej oraz gimnazjum, a także osoby skupione wokół Ludowego Klubu Sportowego „Wodnik”. W Starym Uścimowie aktywnie funkcjonują także nieformalne koła gospodyń wiejskich i zespoły śpiewacze. Szczegółowa charakterystyka słabych stron ad.1. Brak infrastruktury turystycznej Stary Uścimów nie posiada infrastruktury turystycznej umożliwiającej mu konkurowanie z 21 PLAN ODNOWY MIEJSCOWOŚCI STARY UŚCIMÓW _______________________________________________________________________________ sąsiednimi turystycznymi miejscowościami (Krasne, Łukcze, Białka). Brakuje parkingów z prawdziwego zdarzenia, nieczynne jest w obecnej chwili pole namiotowe, niezagospodarowana jest plaża na południu Jeziora Maśluchowskiego. W celu funkcjonalnej odnowy ośrodka kempingowego należy, oprócz utwardzenia drogi dojazdowej, wybudować przyłącze wodociągowe, a także oczyścić i zagospodarować plażę przy kempingu. W Starym Uścimowie brakuje także miejsc noclegowych, oferta handlowa i usługowa skierowana do turystów jest bardzo wąska (jest niewiele sklepów, brakuje wypożyczalni rowerów, sprzętu wodnego, punktów gastronomicznych, itp.). Tylko stworzenie odpowiednich warunków, w tym właśnie głównie poprzez budowę infrastruktury turystycznej, może być elementem, który przyciągnie gości. ad.2. Niska estetyka oraz niezagospodarowanie centrum miejscowości W przypadku miejscowości turystycznych elementem wielkiej wagi jest adekwatny dla jej charakteru wygląd, który przy tym zachowuje pewien dualizm. Jest jednocześnie przez swą estetykę i funkcjonalność atrakcyjny dla turystów, ale także z powodzeniem może pełnić funkcje integrującą mieszkańców. W obecnej chwili centrum Starego Uścimowa wyglądem nie przypomina miejscowości o charakterze turystycznym. Duża ilość inwestycji poczynionych w ostatnich latach, koniecznych do poprawienia jakości życia mieszkańców (wodociągi, kanalizacja, drogi), nie pozwoliła dotychczas lokalnemu samorządowi na zagospodarowanie centrum wsi. W Starym Uścimowie brakuje parkingów służących mieszkańcom (i turystom), brakuje terenu zielonego (skweru z alejkami, ławkami, nasadzeniami), brakuje placu zabaw dla dzieci, w miejscowości brakuje estetycznego oświetlenia, ławek dla mieszkańców (i turystów). Teren wokół Urzędu Gminy jest niefunkcjonalny, z niewielką ilością miejsc parkingowych, zniszczonym ogrodzeniem. Ważnym elementem zagospodarowania centrum wsi jest wytyczenie nowych ciągów pieszych, które pełnić będą także funkcje ścieżek rowerowych. W celu podniesienia atrakcyjności turystycznej centrum miejscowości, a także podniesienia jakości życia mieszkańców poprzez dostęp do sportu i rekreacji, niezbędna jest w najbliższych latach rozbudowa stadionu gminnego (budowa bieżni lekkoatletycznej, boiska piłki ręcznej i koszykowej). W tym celu planowana jest także budowa gminnej hali sportowej. 22 PLAN ODNOWY MIEJSCOWOŚCI STARY UŚCIMÓW _______________________________________________________________________________ ad.3. Brak ciepłowni oraz sieci gazowej Pewną uciążliwością dla turystów, jak również czynnikiem mającym wpływ na jakość życia mieszkańców, jest brak w Starym Uścimowie sieci ciepłowniczej, w wyniku czego, szczególnie w sezonie grzewczym, do powietrza atmosferycznego emitowana jest spora ilość zanieczyszczeń z palenisk przydomowych. Stary Uścimów jest miejscowością rozległą w związku z czym budowa takiej sieci byłaby bardzo kosztowna, a jej eksploatacja deficytowa. Należy mieć nadzieję, iż w kolejnych latach gazyfikacja Lubelszczyzny obejmie także tę jej część. ad.4. Niewielkie możliwości finansowe gminy Z racji swojego rolniczego charakteru, niewielkiej liczby mieszkańców, braku zakładów przemysłowych oraz konieczności podejmowania inwestycji o strategicznym charakterze (wodociągi, kanalizacja, drogi) na terenie całej gminy, władze gminne są w stanie tylko niewielką część środków budżetowych przeznaczyć na rozwój Starego Uścimowa. Wspomaganie środków własnych dotacjami, pożyczkami z zewnętrznych źródeł (środki unijne, WFOŚ, itp.) mogą być skutecznym sposobem na przekształcenie Starego Uścimowa w miejscowość o turystycznym i agroturystycznym charakterze, co w przyszłości da szansę na rozwój oraz zapewni podniesienie jakości życia jego mieszkańców. ad.5. Zły stan części dróg gminnych w obrębie miejscowości W Starym Uścimowie część dróg posiada nieutwardzoną nawierzchnię (np. droga wzdłuż jeziora Uścimowiec oraz droga dojazdowa do jeziora Maśłuchowskiego). Ich przebudowa, utwardzenie, spowoduje, iż stać się będą mogły w przyszłości rodzajami deptaków dla turystów (drogi położone są w atrakcyjnym terenie), a mieszkańcom ułatwią lokalną komunikację oraz dojazd do posesji. ad.6. Brak terenu umożliwiającego integrację mieszkańców miejscowości i odwiedzających turystów Ważnym elementem pełniącym funkcje integracyjne w miejscowościach turystycznych są otwarte przestrzenie wspólne (rynek, deptak, skwer, park). Ponieważ Stary Uścimów nie posiada 23 PLAN ODNOWY MIEJSCOWOŚCI STARY UŚCIMÓW _______________________________________________________________________________ tego typu miejsc społecznych, konieczne jest wygospodarowanie na terenach gminnych obszaru, który mógłby pełnić taką funkcję. W centrum miejscowości znajduje się trawiasty teren przylegający do obiektu sportowego, który w zamyśle mieszkańców i władz gminy winien zostać przekształcony w skwer (z infrastrukturą opisaną punkcie 2 szczegółowej charakterystyki słabych stron miejscowości). ad.7. Relatywnie niska jakość życia mieszkańców Mimo iż na przestrzeni ostatnich lat jakość życia mieszkańców Starego Uścimowa znacznie się poprawiła, to jednak, biorąc pod uwagę zarówno infrastrukturę techniczną (np. kanalizacja), dostęp do usług, możliwości rozwoju, możliwości samorealizacji poprzez np. sport, itp., pozostawia jeszcze wiele do życzenia. Konsekwentne kształtowanie Starego Uścimowa jako miejscowości o charakterze turystycznym pozwoli na osiągnięcie wymiernych korzyści także w obszarze jakości życia mieszkańców. 24 PLAN ODNOWY MIEJSCOWOŚCI STARY UŚCIMÓW _______________________________________________________________________________ 2. Szanse i zagrożenia płynące z zewnątrz. SZANSE ZAGROŻENIA 1. Rozwój turystyki ekologicznej 1. Szybki rozwój „gmin turystycznych” 2. Rozwój agroturystyki 2. Migracja ludności z terenów wiejskich 3. Dotacje na rozwój najuboższych terenów UE i podniesienie jakości życia na terenach wiejskich 4. Dziedzictwo kulturowe gminy do miast 3. Niska jakość życia mieszkańców Lubelszczyzny w porównaniu z innymi obszarami UE 5. Dobre połączenia drogowe 6. Globalizacja teleinformatyczna 7. Wzrost tendencji do kultywowania indywidualizmu regionalnego Szczegółowa charakterystyka szans ad.1.Rozwój turystyki ekologicznej W ostatnich latach w Polsce, szczególnie w jej zurbanizowanych i uprzemysłowionych częściach, coraz modniejsza staje się tzw. turystyka ekologiczna, czyli poszukiwanie do wypoczynku i rekreacji miejsc z nieskażoną przyrodą. Dlatego też istnieje duża szansa, że w przypadku dalszego nasilania się tych trendów, Stary Uścimów, z racji swego położenia, będzie coraz częściej odwiedzany przez turystów, którzy podróżując po okolicznych lasach i wypoczywając nad jeziorami, tu właśnie mogliby znaleźć bazę noclegową i infrastrukturę sprzyjającą wypoczynkowi. 25 PLAN ODNOWY MIEJSCOWOŚCI STARY UŚCIMÓW _______________________________________________________________________________ ad.2. Rozwój agroturystyki Dużą szansą dla mieszkańców jest coraz częstsze korzystanie przez turystów z tego typu form wypoczynku. Agroturystyka daje bowiem możliwość przy relatywnie niskich kosztach spędzać urlop czy też weekend w bardzo atrakcyjnych miejscach i przyjaznej, rodzinnej atmosferze. Stary Uścimów ma wszelkie warunki ku temu, by rozwijać agroturystykę. Należy przy tym pamiętać, że im więcej atrakcji dla turystów z zewnątrz (woda, plaża, las, ścieżki rowerowe, deptaki, punkty gastronomiczne, handlowe, usługowe, itp.), tym szanse na pozyskanie miłośników takich form wypoczynku są większe. ad.3. Dotacje na rozwój najuboższych terenów UE i podniesienie jakości życia na terenach wiejskich Zgodnie z dokumentami strategicznymi Wspólnoty Europejskiej priorytetem w najbliższych latach będzie m.in. wyrównywanie szans w jakości życia mieszkańców najbogatszych i najbiedniejszych rejonów UE. W związku z tym pojawia się szansa na pozyskiwanie środków zewnętrznych na zamierzenia, które wspomogą rozwój miejscowości takich jak Stary Uścimów i w efekcie przyczynią się do realizacji celów wspólnotowych w obszarze wyrównywania szans mieszkańców UE. ad.4. Dziedzictwo kulturowe gminy Oprócz walorów turystycznych gminy Uścimów w obszarze przyrody, często dzikiej i nieskażonej cywilizacją, oferuje ona także przyjezdnym gościom szereg zabytków będących dziedzictwem kulturowym. Są to m.in. kaplice, cmentarze, zespół dworsko – pałacowy w Jedlance, spichlerz w Jedlance, itp. Obiekty te mogą być szansą dla rozwoju turystyki w Starym Uścimowie, będąc dodatkowym elementem wspomagającym zainteresowanie turystów z zewnątrz atrakcjami regionu. ad.5. Dobre połączenia drogowe Stary Uścimów leży w bliskości Lublina. Ta lokalizacja może być szansą na rozwój turystyki w tym rejonie, gdyż Lublin jest największym miastem w tej części Polski, zaś turyści ze 26 PLAN ODNOWY MIEJSCOWOŚCI STARY UŚCIMÓW _______________________________________________________________________________ stolicy regionu coraz częściej poszukują do wypoczynku miejsc cichych i spokojnych. Jednocześnie Stary Uścimów ma dobre połączenia drogowe z sąsiednimi miejscowościami (Ostrowem Lubelskim, Sosnowicą, Ludwinem, Dębową Kłodą). Dzięki temu może podejmować turystów z rozmaitych terenów Lubelszczyzny, a także dalszych terenów Polski. Jednocześnie taka lokalizacja sprawia, iż Stary Uścimów może być turystyczną bazą wypadową w atrakcyjne rejony Pojezierza Łęczyńsko – Włodawskiego. ad.6. Globalizacja teleinformatyczna Rozwój internetu jako kanału promocji jest dużą szansą dla propagowania walorów Starego Uścimowa. Ten sposób komunikowania się z potencjalnymi turystami jest szybki, multimedialny i globalny. Przy założeniu iż miejscowość coraz bardziej ewaluować będzie w kierunku miejscowości turystycznej, w globalizacji należy upatrywać kanałów najszybszej promocji walorów turystycznych tego regionu. ad.7. Wzrost tendencji do kultywowania indywidualizmu regionalnego Turyści bardzo często poszukują podczas wakacyjnych wojaży dodatkowych korzyści odróżniających – atrakcji niespotykanych gdzie indziej. Stąd właśnie moda na regionalizm – regionalne potrawy, zwyczaje, historie, itp. Rozwój agroturystyki sprzyja kultywowaniu tradycji, gdyż właściciele gospodarstw tego typu poszukując nowych atrakcji dla swoich gości często sięgają do historii miejscowości, lokalnych zwyczajów, potraw, itp. Szczegółowa charakterystyka zagrożeń ad.1. Szybki rozwój „gmin turystycznych” Na Lubelszczyźnie istnieje sporo miejscowości i gmin turystycznych, znanych od lat w całej Polsce, takich jak chociażby Nałęczów, Kazimierz Dolny, Krasnobród, Zwierzyniec, itp. Miejscowości te, od lat rozwijające się turystycznie, mają bardzo rozbudowaną infrastrukturę turystyczną i nadaj prężnie się rozwijają. Dzięki temu zdobywają coraz więcej środków na uatrakcyjnianie swojej oferty, skierowanej do gości spoza Lubelszczyzny i przyciągają coraz 27 PLAN ODNOWY MIEJSCOWOŚCI STARY UŚCIMÓW _______________________________________________________________________________ liczniejsze rzesze turystów. W związku z tym Staremu Uścimowowi trudno będzie w pierwszej fazie konkurować bezpośrednio z takimi miejscowościami, a ich liczne występowanie na Lubelszczyźnie może utrudniać miejscowości dynamiczny rozwój. Jednakże Stary Uścimów leży w okolicy posiadającej niepodważalne atuty: czysta woda, rozległe obszary leśne, brak „masowego turysty”. ad.2. Migracja ludności z terenów wiejskich do miast Relatywnie niski poziom jakości życia mieszkańców niewielkich miejscowości, szczególnie w Polsce Wschodniej, powoduje od lat stały odpływ co prężniejszych ich mieszkańców do większych ośrodków miejskich. Dodatkowym problemem jest brak perspektyw rozwoju dla młodych ludzi na terenach wiejskich. Zjawisko to, w miarę rozwoju cywilizacji i podnoszenia się jakości życia w mieście, nasila się. Jedyną szansą na zatrzymanie mieszkańców w Starym Uścimowie, a także na pozyskanie inwestorów z zewnątrz, jest szybki i skuteczny rozwój turystyki, który zapewni miejsca pracy i trwale wpłynie na poprawę jakości życia mieszkańców miejscowości. ad.3. Niska jakość życia mieszkańców Lubelszczyzny w porównaniu z innymi obszarami UE Lubelszczyzna należy do najuboższych rejonów UE. Na obszarach takich bardzo trudno jest o gwałtowne tempo rozwoju z powodu braku wystarczających środków, zarówno w budżetach lokalnych samorządów, zasobach przedsiębiorców oraz w dyspozycji mieszkańców. Taka sytuacja jest dużym utrudnieniem w konkurencyjnym budowaniu np. rynku turystycznego. Nic nie wskazuje na to, by w najbliższych latach sytuacja Lubelszczyzny mogła ulec gwałtownej poprawie, a zatem różnice te mogą się jeszcze pogłębiać lub niwelować w bardzo wolny sposób. 28 PLAN ODNOWY MIEJSCOWOŚCI STARY UŚCIMÓW _______________________________________________________________________________ V. Opis planowanych zadań inwestycyjnych i przedsięwzięć aktywizujących społeczność lokalną. LP Nazwa Cel Przeznaczenie Harmonogram realizacji Kwota końcowa i wskazanie źródła jej pozyskania. Modernizacja ujęcia wody w Starym Uścimowie Zwiększenie jakości usług w obszarze infrastruktury wodociągowej Wszyscy mieszkańcy Starego Uścimowa oraz turyści 2008 -2009 750 tysięcy środki własne oraz dotacje Zagospodarowanie centrum wsi Stary Uścimów Poprawa jakości życia mieszkańców oraz estetyki miejscowości, stworzenie infrastruktury turystycznej Wszyscy mieszkańcy Starego Uścimowa oraz turyści 2009 - 2010 735 tysięcy środki własne oraz dotacje 3 Budowa gminnej hali sportowej Integracja społeczności lokalnej, podniesienie aktywności sportowo – rekreacyjnej mieszkańców, realizacja promocji aktywnych form spędzania czasu Wszyscy mieszkańcy Starego Uścimowa oraz okolic, a także turyści, członkowie klubu sportowego Wodnik 2009 - 2012 3,6 mln środki własne oraz dotacje 4 Modernizacja systemu oświetlenia ulicznego Poprawa bezpieczeństwa, estetyki i jakości życia mieszkańców Wszyscy mieszkańcy Starego Uścimowa oraz turyści 2012 - 2015 200 tysięcy środki własne oraz dotacje 1 2 29 PLAN ODNOWY MIEJSCOWOŚCI STARY UŚCIMÓW _______________________________________________________________________________ Podniesienie jakości życia , aktywizacja Rozbudowa młodzieży, 5 stadionu gminnego realizacja promocji aktywnych form spędzania czasu Wszyscy mieszkańcy Starego Uścimowa oraz okolic, a także turyści, członkowie klubu sport. Wodnik 2012 155 tysięcy środki własne oraz dotacje Budowa campingu i plaży nad jeziorem Maśluchowskim Stworzenie i modernizacja infrastruktury turystycznej Turyści oraz mieszkańcy Starego Uścimowa i okolic 2012 - 2013 680 tysięcy środki własne oraz dotacje 7 Budowa gminnego centrum kultury Aktywizacja, edukacja i integracja mieszkańców Starego Uścimowa oraz ochrona dziedzictwa kulturalnego i historycznego Mieszkańcy Starego Uścimowa i okolic oraz turyści 2012 - 2013 450 tysięcy środki własne oraz dotacje 8 Modernizacja oczyszczalni ścieków Stary Uścimów Poprawa jakości życia mieszkańców i ochrona środowiska Mieszkańcy Starego Uścimowa i okolic oraz turyści 2014 700 tysięcy środki własne oraz dotacje 6 30
