Filozofia, Matematyka, Wyk[PleaseinsertPrerenderUnicode{Ĺ

Czym jest filozofia
Filozofia a nauki szczegółowe
Klasyczny podział dyscyplin filozoficznych
Tematyczny podział dyscyplin filozoficznych
Filozofia, Matematyka, Wykład I - Miejsce filozofii
wśród innych nauk
Artur Machlarz
10 października 2009
Artur Machlarz
Filozofia, Matematyka, Wykład I - Miejsce filozofii wśród innych nauk
Czym jest filozofia
Filozofia a nauki szczegółowe
Klasyczny podział dyscyplin filozoficznych
Tematyczny podział dyscyplin filozoficznych
Plan wykładu
1
Czym jest filozofia
Klasyczna definicja filozofii
Inne próby zdefiniowania filozofii
2
Filozofia a nauki szczegółowe
Filozoficzna geneza nauk szczegółowych - przykłady
3
Klasyczny podział dyscyplin filozoficznych
Metafizyka
Ontologia
Epistemologia
Logika
Etyka
Estetyka
Relacje między dyscyplinami filozoficznymi
4
Tematyczny podział dyscyplin filozoficznych
Artur Machlarz
Filozofia, Matematyka, Wykład I - Miejsce filozofii wśród innych nauk
Czym jest filozofia
Filozofia a nauki szczegółowe
Klasyczny podział dyscyplin filozoficznych
Tematyczny podział dyscyplin filozoficznych
Klasyczna definicja filozofii
Inne próby zdefiniowania filozofii
Znaczenie nazwy “filozofia”
Historyjka Pitagorasa: filozof nie uczestniczy w zawodach
sportowych, nie dobija podczas nich żadnych targów, tylko
obserwuje, starając się poznać istotę tego, co się wokół niego dzieje.
Etymologiczne wyjaśnienie nazwy “filozofia”: “Miłość mądrości” każdy rodzaj wiedzy teoretycznej określano mianem filozofii
Artur Machlarz
Filozofia, Matematyka, Wykład I - Miejsce filozofii wśród innych nauk
Czym jest filozofia
Filozofia a nauki szczegółowe
Klasyczny podział dyscyplin filozoficznych
Tematyczny podział dyscyplin filozoficznych
Klasyczna definicja filozofii
Inne próby zdefiniowania filozofii
Trudności z określeniem przedmiotu filozofii
Trudności ze zdefiniowaniem zakresu badań filozoficznych (tak jak i wielu
innych dyscyplin naukowych) wynikają ze:
zmienności dominującej problematyki na przestrzeni wielu wieków
Artur Machlarz
Filozofia, Matematyka, Wykład I - Miejsce filozofii wśród innych nauk
Czym jest filozofia
Filozofia a nauki szczegółowe
Klasyczny podział dyscyplin filozoficznych
Tematyczny podział dyscyplin filozoficznych
Klasyczna definicja filozofii
Inne próby zdefiniowania filozofii
Trudności z określeniem przedmiotu filozofii
Trudności ze zdefiniowaniem zakresu badań filozoficznych (tak jak i wielu
innych dyscyplin naukowych) wynikają ze:
zmienności dominującej problematyki na przestrzeni wielu wieków
szerokiego zakresu podejmowanej problematyki w poszczególnych
dyscyplinach filozoficznych
Artur Machlarz
Filozofia, Matematyka, Wykład I - Miejsce filozofii wśród innych nauk
Czym jest filozofia
Filozofia a nauki szczegółowe
Klasyczny podział dyscyplin filozoficznych
Tematyczny podział dyscyplin filozoficznych
Klasyczna definicja filozofii
Inne próby zdefiniowania filozofii
Trudności z określeniem przedmiotu filozofii
Trudności ze zdefiniowaniem zakresu badań filozoficznych (tak jak i wielu
innych dyscyplin naukowych) wynikają ze:
zmienności dominującej problematyki na przestrzeni wielu wieków
szerokiego zakresu podejmowanej problematyki w poszczególnych
dyscyplinach filozoficznych
zmienności zakresu przedmiotu badań filozoficznych (na przykład w
związku z wyodrębnianiem się nauk szczegółowych z filozofii)
Artur Machlarz
Filozofia, Matematyka, Wykład I - Miejsce filozofii wśród innych nauk
Czym jest filozofia
Filozofia a nauki szczegółowe
Klasyczny podział dyscyplin filozoficznych
Tematyczny podział dyscyplin filozoficznych
Klasyczna definicja filozofii
Inne próby zdefiniowania filozofii
Cechy szczególne wiedzy filozoficznej
Wiedza bezinteresowna - czysto teoretyczna.
Wiedza zdobyta dzięki rozumowaniu a nie doświadczeniu
empirycznemu.
Wiedza obejmująca całość rzeczywistości, badająca “naturę” bądź
“istotę” rzeczy
Artur Machlarz
Filozofia, Matematyka, Wykład I - Miejsce filozofii wśród innych nauk
Czym jest filozofia
Filozofia a nauki szczegółowe
Klasyczny podział dyscyplin filozoficznych
Tematyczny podział dyscyplin filozoficznych
Klasyczna definicja filozofii
Inne próby zdefiniowania filozofii
Wiedza czysto teoretyczna
Dlaczego poznanie teoretyczne ma większą wartość niż wiedza
praktyczna?
“naturalna” wyższość ducha nad ciałem (a wiedza teoretyczna jest
najwyższym celem życia duchowego)
Artur Machlarz
Filozofia, Matematyka, Wykład I - Miejsce filozofii wśród innych nauk
Czym jest filozofia
Filozofia a nauki szczegółowe
Klasyczny podział dyscyplin filozoficznych
Tematyczny podział dyscyplin filozoficznych
Klasyczna definicja filozofii
Inne próby zdefiniowania filozofii
Wiedza czysto teoretyczna
Dlaczego poznanie teoretyczne ma większą wartość niż wiedza
praktyczna?
“naturalna” wyższość ducha nad ciałem (a wiedza teoretyczna jest
najwyższym celem życia duchowego)
życie czynne, praktyczne jest pozbawione swego rodzaju “świętości”:
wiedza teoretyczna ma wymiar boski
Artur Machlarz
Filozofia, Matematyka, Wykład I - Miejsce filozofii wśród innych nauk
Czym jest filozofia
Filozofia a nauki szczegółowe
Klasyczny podział dyscyplin filozoficznych
Tematyczny podział dyscyplin filozoficznych
Klasyczna definicja filozofii
Inne próby zdefiniowania filozofii
Wiedza czysto teoretyczna
Dlaczego poznanie teoretyczne ma większą wartość niż wiedza
praktyczna?
“naturalna” wyższość ducha nad ciałem (a wiedza teoretyczna jest
najwyższym celem życia duchowego)
życie czynne, praktyczne jest pozbawione swego rodzaju “świętości”:
wiedza teoretyczna ma wymiar boski
wiedza praktyczna musi być oparta na wiedzy teoretycznej
Artur Machlarz
Filozofia, Matematyka, Wykład I - Miejsce filozofii wśród innych nauk
Czym jest filozofia
Filozofia a nauki szczegółowe
Klasyczny podział dyscyplin filozoficznych
Tematyczny podział dyscyplin filozoficznych
Klasyczna definicja filozofii
Inne próby zdefiniowania filozofii
Metoda badań
Dlaczego doświadczenie empiryczne nie może być podstawą prawdziwej
wiedzy?
czymś innym jest to, co widzimy, a to jakie rzeczy są naprawdę
Artur Machlarz
Filozofia, Matematyka, Wykład I - Miejsce filozofii wśród innych nauk
Czym jest filozofia
Filozofia a nauki szczegółowe
Klasyczny podział dyscyplin filozoficznych
Tematyczny podział dyscyplin filozoficznych
Klasyczna definicja filozofii
Inne próby zdefiniowania filozofii
Metoda badań
Dlaczego doświadczenie empiryczne nie może być podstawą prawdziwej
wiedzy?
czymś innym jest to, co widzimy, a to jakie rzeczy są naprawdę
na podstawie doświadczenia empirycznego nie możemy określić jaka
jest “istota rzeczy”, cel ich istnienia, praprzyczyna itp.
Artur Machlarz
Filozofia, Matematyka, Wykład I - Miejsce filozofii wśród innych nauk
Czym jest filozofia
Filozofia a nauki szczegółowe
Klasyczny podział dyscyplin filozoficznych
Tematyczny podział dyscyplin filozoficznych
Klasyczna definicja filozofii
Inne próby zdefiniowania filozofii
Metoda badań
Dlaczego doświadczenie empiryczne nie może być podstawą prawdziwej
wiedzy?
czymś innym jest to, co widzimy, a to jakie rzeczy są naprawdę
na podstawie doświadczenia empirycznego nie możemy określić jaka
jest “istota rzeczy”, cel ich istnienia, praprzyczyna itp.
doświadczenie może co najwyżej być podstawą wiedzy na temat
rzeczy materialnych, zmiennych
Artur Machlarz
Filozofia, Matematyka, Wykład I - Miejsce filozofii wśród innych nauk
Czym jest filozofia
Filozofia a nauki szczegółowe
Klasyczny podział dyscyplin filozoficznych
Tematyczny podział dyscyplin filozoficznych
Klasyczna definicja filozofii
Inne próby zdefiniowania filozofii
Metoda badań
Dlaczego doświadczenie empiryczne nie może być podstawą prawdziwej
wiedzy?
czymś innym jest to, co widzimy, a to jakie rzeczy są naprawdę
na podstawie doświadczenia empirycznego nie możemy określić jaka
jest “istota rzeczy”, cel ich istnienia, praprzyczyna itp.
doświadczenie może co najwyżej być podstawą wiedzy na temat
rzeczy materialnych, zmiennych
zmysły są omylne - rozum z zasady nie jest omylny
Artur Machlarz
Filozofia, Matematyka, Wykład I - Miejsce filozofii wśród innych nauk
Czym jest filozofia
Filozofia a nauki szczegółowe
Klasyczny podział dyscyplin filozoficznych
Tematyczny podział dyscyplin filozoficznych
Klasyczna definicja filozofii
Inne próby zdefiniowania filozofii
Metoda badań
Deklarowana racjonalności filozofii odróżnia filozofię także od mitycznych
i religijnych sposobów wyjaśniania świata, w których dominuje obrazowo
metaforyczne przedstawianie przyczyn zjawisk.
Artur Machlarz
Filozofia, Matematyka, Wykład I - Miejsce filozofii wśród innych nauk
Czym jest filozofia
Filozofia a nauki szczegółowe
Klasyczny podział dyscyplin filozoficznych
Tematyczny podział dyscyplin filozoficznych
Klasyczna definicja filozofii
Inne próby zdefiniowania filozofii
Przedmiot filozofii
przedmiotem filozofii jest świat jako całość: przyczyna, struktura,
ostateczne fundamenty, natura zjawisk, cel itp.
Artur Machlarz
Filozofia, Matematyka, Wykład I - Miejsce filozofii wśród innych nauk
Czym jest filozofia
Filozofia a nauki szczegółowe
Klasyczny podział dyscyplin filozoficznych
Tematyczny podział dyscyplin filozoficznych
Klasyczna definicja filozofii
Inne próby zdefiniowania filozofii
Przedmiot filozofii
przedmiotem filozofii jest świat jako całość: przyczyna, struktura,
ostateczne fundamenty, natura zjawisk, cel itp.
pytania szczegółowe pojawiają się w kontekście pytań natury ogólnej
Artur Machlarz
Filozofia, Matematyka, Wykład I - Miejsce filozofii wśród innych nauk
Czym jest filozofia
Filozofia a nauki szczegółowe
Klasyczny podział dyscyplin filozoficznych
Tematyczny podział dyscyplin filozoficznych
Klasyczna definicja filozofii
Inne próby zdefiniowania filozofii
Przedmiot filozofii
przedmiotem filozofii jest świat jako całość: przyczyna, struktura,
ostateczne fundamenty, natura zjawisk, cel itp.
pytania szczegółowe pojawiają się w kontekście pytań natury ogólnej
gdy w jakiejś dziedzinie zaczynają dominować kwestie szczegółowe,
oznacza to zazwyczaj emancypację nowej nauki szczegółowej
Artur Machlarz
Filozofia, Matematyka, Wykład I - Miejsce filozofii wśród innych nauk
Czym jest filozofia
Filozofia a nauki szczegółowe
Klasyczny podział dyscyplin filozoficznych
Tematyczny podział dyscyplin filozoficznych
Klasyczna definicja filozofii
Inne próby zdefiniowania filozofii
Przykłady innych definicji
August Comte - program filozofii pozytywnej: zadaniem filozofii jest
uporządkowanie dziedziny nauk szczegółowych. Filozofia ma być
dyscypliną wyjaśniającą związki między poszczególnymi kategoriami
zjawisk badanymi w naukach i nie zajmuje się już badaniem “istoty
rzeczy”, przyczyn celowych itp.
Artur Machlarz
Filozofia, Matematyka, Wykład I - Miejsce filozofii wśród innych nauk
Czym jest filozofia
Filozofia a nauki szczegółowe
Klasyczny podział dyscyplin filozoficznych
Tematyczny podział dyscyplin filozoficznych
Klasyczna definicja filozofii
Inne próby zdefiniowania filozofii
Przykłady innych definicji
Ludwig Wittgenstein:
Filozofia jest walką z opętaniem naszego umysłu przez
środki naszego języka (L. Wittgenstein, Dociekania filozoficzne,
frg. 109)
Artur Machlarz
Filozofia, Matematyka, Wykład I - Miejsce filozofii wśród innych nauk
Czym jest filozofia
Filozofia a nauki szczegółowe
Klasyczny podział dyscyplin filozoficznych
Tematyczny podział dyscyplin filozoficznych
Klasyczna definicja filozofii
Inne próby zdefiniowania filozofii
Przykłady innych definicji
Bertrand Russell:
(...) filozofia jest próbą rozstrzygania ostatecznych pytań,
tyle że nie w sposób niedbały i dogmatyczny, tak jak to czynimy
w życiu codziennym, a nawet w naukach przyrodniczych, lecz
krytycznie, po rozważeniu wszystkiego, co pytania takie
gmatwa, i po uprzytomnieniu sobie wszelkich niejasności i
całego zamętu, jakie leżą u podstaw naszych zwykłych idei.
Artur Machlarz
Filozofia, Matematyka, Wykład I - Miejsce filozofii wśród innych nauk
Czym jest filozofia
Filozofia a nauki szczegółowe
Klasyczny podział dyscyplin filozoficznych
Tematyczny podział dyscyplin filozoficznych
Klasyczna definicja filozofii
Inne próby zdefiniowania filozofii
Która definicja “obowiązuje”?
Przedmiot badań filozoficznych definiują implicite przykłady problemów
uznawanych za filozoficzne, z którymi będziemy zapoznawać się w trakcie
zajęć.
Artur Machlarz
Filozofia, Matematyka, Wykład I - Miejsce filozofii wśród innych nauk
Czym jest filozofia
Filozofia a nauki szczegółowe
Klasyczny podział dyscyplin filozoficznych
Tematyczny podział dyscyplin filozoficznych
Filozoficzna geneza nauk szczegółowych - przykłady
Filozofia a nauki szczegółowe
1
Historia każdej naukowej dyscypliny szczegółowej sięga filozofii.
Artur Machlarz
Filozofia, Matematyka, Wykład I - Miejsce filozofii wśród innych nauk
Czym jest filozofia
Filozofia a nauki szczegółowe
Klasyczny podział dyscyplin filozoficznych
Tematyczny podział dyscyplin filozoficznych
Filozoficzna geneza nauk szczegółowych - przykłady
Filozofia a nauki szczegółowe
1
2
Historia każdej naukowej dyscypliny szczegółowej sięga filozofii.
Wiele dokonań naukowych ma bezpośrednie źródło w problemach
natury filozoficznej
Przykład: idea rachunku infinityzemalnego Leibniza powstała w
wyniku rozstrzygnięć natury ontologicznej
Artur Machlarz
Filozofia, Matematyka, Wykład I - Miejsce filozofii wśród innych nauk
Czym jest filozofia
Filozofia a nauki szczegółowe
Klasyczny podział dyscyplin filozoficznych
Tematyczny podział dyscyplin filozoficznych
Filozoficzna geneza nauk szczegółowych - przykłady
Fizyka a filozofia
Fizyka przed zwrotem nowożytnym - paradygmat fizyki
Arystotelesowskiej (filozofii przyrody)
Artur Machlarz
Filozofia, Matematyka, Wykład I - Miejsce filozofii wśród innych nauk
Czym jest filozofia
Filozofia a nauki szczegółowe
Klasyczny podział dyscyplin filozoficznych
Tematyczny podział dyscyplin filozoficznych
Filozoficzna geneza nauk szczegółowych - przykłady
Fizyka a filozofia
Fizyka przed zwrotem nowożytnym - paradygmat fizyki
Arystotelesowskiej (filozofii przyrody)
Galileusz i fizyka nowożytna: wypracowanie własnej metody
Artur Machlarz
Filozofia, Matematyka, Wykład I - Miejsce filozofii wśród innych nauk
Czym jest filozofia
Filozofia a nauki szczegółowe
Klasyczny podział dyscyplin filozoficznych
Tematyczny podział dyscyplin filozoficznych
Filozoficzna geneza nauk szczegółowych - przykłady
Językoznawstwo a filozofia
Metody badań językoznawczych przed wydaniem Kursu
językoznawstwa ogólnego Ferdinanda de Saussure’a. Prymat
językoznawstwa genetycznego.
Artur Machlarz
Filozofia, Matematyka, Wykład I - Miejsce filozofii wśród innych nauk
Czym jest filozofia
Filozofia a nauki szczegółowe
Klasyczny podział dyscyplin filozoficznych
Tematyczny podział dyscyplin filozoficznych
Filozoficzna geneza nauk szczegółowych - przykłady
Językoznawstwo a filozofia
Metody badań językoznawczych przed wydaniem Kursu
językoznawstwa ogólnego Ferdinanda de Saussure’a. Prymat
językoznawstwa genetycznego.
Specyficzny aparat pojęciowy i metoda badań zaproponowana przez
de Saussure’a.
Artur Machlarz
Filozofia, Matematyka, Wykład I - Miejsce filozofii wśród innych nauk
Czym jest filozofia
Filozofia a nauki szczegółowe
Klasyczny podział dyscyplin filozoficznych
Tematyczny podział dyscyplin filozoficznych
Metafizyka
Ontologia
Epistemologia
Logika
Etyka
Estetyka
Relacje między dyscyplinami filozoficznymi
Podział dyscyplin filozoficznych
Klasyczny podział dyscyplin filozoficznych:
Metafizyka
Ontologia (teoria bytu)
Epistemologia (teoria poznania)
Logika
Etyka
Estetyka
Artur Machlarz
Filozofia, Matematyka, Wykład I - Miejsce filozofii wśród innych nauk
Czym jest filozofia
Filozofia a nauki szczegółowe
Klasyczny podział dyscyplin filozoficznych
Tematyczny podział dyscyplin filozoficznych
Metafizyka
Ontologia
Epistemologia
Logika
Etyka
Estetyka
Relacje między dyscyplinami filozoficznymi
Przedmiot metafizyki
Zadanie metafizyki: zbadanie pierwszych i ostatnich przyczyn
(sprawczych, formalnych, materialnych i celowych) całego świata
(Arystoteles).
Relacja między metafizyką i fizyką: fizyka bada przyczyny bliższe a
metafizyka ostateczne. Kategorie opisu przyczyn są takie same.
Artur Machlarz
Filozofia, Matematyka, Wykład I - Miejsce filozofii wśród innych nauk
Czym jest filozofia
Filozofia a nauki szczegółowe
Klasyczny podział dyscyplin filozoficznych
Tematyczny podział dyscyplin filozoficznych
Metafizyka
Ontologia
Epistemologia
Logika
Etyka
Estetyka
Relacje między dyscyplinami filozoficznymi
Problemy metafizyczne
Przykłady szczegółowych problemów wchodzących w zakres badań
metafizyki (częściowo zbieżne z zakresem badań ontologii i filozofii
przyrody, tzn. fizyki):
Czy świat jest uporządkowany celowo? Jeśli tak, to co jest
ostateczną przyczyną istnienia świata?
Jaka jest pierwsza przyczyna sprawcza powstania świata?
Czy pierwsza przyczyna istnienia świata ingeruje w porządek zjawisk?
Jakie są ostateczne fundamenty wszystkich zjawisk - jakie
“substancje” istnieją w świecie?
Jaka jest relacja między duszą i ciałem?
Czy można udowodnić istnienie Boga? (filozofia średniowieczna)
Czy porządek zjawisk jest z góry określony?
Czy działania ludzkie są wolne, czy z góry zdeterminowane?
(metafizyka moralności)
Artur Machlarz
Filozofia, Matematyka, Wykład I - Miejsce filozofii wśród innych nauk
Czym jest filozofia
Filozofia a nauki szczegółowe
Klasyczny podział dyscyplin filozoficznych
Tematyczny podział dyscyplin filozoficznych
Metafizyka
Ontologia
Epistemologia
Logika
Etyka
Estetyka
Relacje między dyscyplinami filozoficznymi
Krytyka metafizyki
Powód wyrzucenia problematyki metafizycznej z zakresu badań
filozoficznych:
Zagadnienia metafizyczne dotyczą rzeczy nadprzyrodzonych, z
zasady niedostępnych poznaniu ludzkiemu.
Tezy metafizyczne są nieweryfikowalne - metafizyka jest synonimem
badań niby-naukowych.
Problemy metafizyczne są wynikiem niewłaściwego sposobu
formułowania pytań (Carnap).
Artur Machlarz
Filozofia, Matematyka, Wykład I - Miejsce filozofii wśród innych nauk
Czym jest filozofia
Filozofia a nauki szczegółowe
Klasyczny podział dyscyplin filozoficznych
Tematyczny podział dyscyplin filozoficznych
Metafizyka
Ontologia
Epistemologia
Logika
Etyka
Estetyka
Relacje między dyscyplinami filozoficznymi
Przedmiot ontologii
“Ontologia” etymologicznie oznacza “naukę o bycie”.
Ogólnie rzecz biorąc ontologia jest nauką o tym, co istnieje i jaka jest
struktura rzeczywistości.
Artur Machlarz
Filozofia, Matematyka, Wykład I - Miejsce filozofii wśród innych nauk
Czym jest filozofia
Filozofia a nauki szczegółowe
Klasyczny podział dyscyplin filozoficznych
Tematyczny podział dyscyplin filozoficznych
Metafizyka
Ontologia
Epistemologia
Logika
Etyka
Estetyka
Relacje między dyscyplinami filozoficznymi
Problemy ontologiczne - przykłady
Przykłady klasycznych zagadnień ontologicznych:
Czy, a jeśli tak to w jaki sposób, istnieją przedmioty pojęć ogólnych?
Czy istnieje świat materialny?
Czym jest substancja (ostateczny fundament wszystkich zjawisk)?
Jaki jest status ontyczny znaczeń, informacji, programów
komputerowych itp.?
Jaka jest struktura rzeczywistości?
Czym jest przedmiot, cecha przedmiotu, stosunek między
przedmiotami?
Artur Machlarz
Filozofia, Matematyka, Wykład I - Miejsce filozofii wśród innych nauk
Czym jest filozofia
Filozofia a nauki szczegółowe
Klasyczny podział dyscyplin filozoficznych
Tematyczny podział dyscyplin filozoficznych
Metafizyka
Ontologia
Epistemologia
Logika
Etyka
Estetyka
Relacje między dyscyplinami filozoficznymi
Ontologia - podstawowe pojęcia
Podstawowe pojęcia ontologii:
Byt.
Substancja.
Rzeczywistość materialna i idealna.
Rzecz, przedmiot, cecha, kategoria.
Istnienie realne, istnienie pozorne.
Artur Machlarz
Filozofia, Matematyka, Wykład I - Miejsce filozofii wśród innych nauk
Czym jest filozofia
Filozofia a nauki szczegółowe
Klasyczny podział dyscyplin filozoficznych
Tematyczny podział dyscyplin filozoficznych
Metafizyka
Ontologia
Epistemologia
Logika
Etyka
Estetyka
Relacje między dyscyplinami filozoficznymi
Przykłady sporów ontologicznych
Idealizm a materializm: czy świat poznawany zmysłowo ma naturę
materialną, czy idealną?
Monizm i pluralizm: czy istnieje wiele czy tylko jedna substancja?
Realizm i nominalizm: czy istnieją przedmioty pojęć ogólnych?
Artur Machlarz
Filozofia, Matematyka, Wykład I - Miejsce filozofii wśród innych nauk
Czym jest filozofia
Filozofia a nauki szczegółowe
Klasyczny podział dyscyplin filozoficznych
Tematyczny podział dyscyplin filozoficznych
Metafizyka
Ontologia
Epistemologia
Logika
Etyka
Estetyka
Relacje między dyscyplinami filozoficznymi
Przedmiot badań epistemologii
Epistemologia = teoria poznania.
Epistemologia bada ludzkie możliwości poznawcze: co możemy poznać, w
jakim zakresie i w jakich warunkach.
Artur Machlarz
Filozofia, Matematyka, Wykład I - Miejsce filozofii wśród innych nauk
Czym jest filozofia
Filozofia a nauki szczegółowe
Klasyczny podział dyscyplin filozoficznych
Tematyczny podział dyscyplin filozoficznych
Metafizyka
Ontologia
Epistemologia
Logika
Etyka
Estetyka
Relacje między dyscyplinami filozoficznymi
Problemy epistemologiczne - przykłady
Przykłady klasycznych zagadnień epistemologicznych:
Jakie są źródła poznania pewnego?
Czy człowiek może osiągnąć wiedzę pewną?
Czym jest wiedza?
Czym jest prawda?
Jakie są granice ludzkich możliwości poznawczych?
Co decyduje o ludzkich możliwościach poznawczych?
Artur Machlarz
Filozofia, Matematyka, Wykład I - Miejsce filozofii wśród innych nauk
Czym jest filozofia
Filozofia a nauki szczegółowe
Klasyczny podział dyscyplin filozoficznych
Tematyczny podział dyscyplin filozoficznych
Metafizyka
Ontologia
Epistemologia
Logika
Etyka
Estetyka
Relacje między dyscyplinami filozoficznymi
Przykłady klasycznych sporów epistemologicznych
Aprioryzm i empiryzm: czy istnieje wiedza wrodzona?
Sceptycyzm i dogmatyzm: czy możemy dotrzeć do wiedzy pewnej?
Relatywizm i uniwersalizm: czy istnieją prawdy powszechnie ważne?
Artur Machlarz
Filozofia, Matematyka, Wykład I - Miejsce filozofii wśród innych nauk
Czym jest filozofia
Filozofia a nauki szczegółowe
Klasyczny podział dyscyplin filozoficznych
Tematyczny podział dyscyplin filozoficznych
Metafizyka
Ontologia
Epistemologia
Logika
Etyka
Estetyka
Relacje między dyscyplinami filozoficznymi
Logika
Przedmiotem badań logiki jest
ustalenie ogólnych prawideł poprawnego rozumowania
podanie ogólnych kategorii logicznych
Artur Machlarz
Filozofia, Matematyka, Wykład I - Miejsce filozofii wśród innych nauk
Czym jest filozofia
Filozofia a nauki szczegółowe
Klasyczny podział dyscyplin filozoficznych
Tematyczny podział dyscyplin filozoficznych
Metafizyka
Ontologia
Epistemologia
Logika
Etyka
Estetyka
Relacje między dyscyplinami filozoficznymi
Etyka
Dotyczy zagadnień związanych z życiem praktycznym: czym jest dobre
działanie, sprawiedliwość itp. Jej zadaniem jest podanie prawideł
działania etycznie poprawnego, o ile podanie takich prawideł uznaje za
możliwe.
Artur Machlarz
Filozofia, Matematyka, Wykład I - Miejsce filozofii wśród innych nauk
Czym jest filozofia
Filozofia a nauki szczegółowe
Klasyczny podział dyscyplin filozoficznych
Tematyczny podział dyscyplin filozoficznych
Metafizyka
Ontologia
Epistemologia
Logika
Etyka
Estetyka
Relacje między dyscyplinami filozoficznymi
Etyka - podstawowe problemy
Problemy etyki:
Czym jest dobro, zło, sprawiedliwość itp.?
Jakie są podstawy obowiązujących norm etycznych?
Czy istnieją uniwersalne podstawy norm etycznych?
Artur Machlarz
Filozofia, Matematyka, Wykład I - Miejsce filozofii wśród innych nauk
Czym jest filozofia
Filozofia a nauki szczegółowe
Klasyczny podział dyscyplin filozoficznych
Tematyczny podział dyscyplin filozoficznych
Metafizyka
Ontologia
Epistemologia
Logika
Etyka
Estetyka
Relacje między dyscyplinami filozoficznymi
Estetyka
Estetyka zajmuje się problemami związanymi z naturą piękna i sztuki.
Klasyczne problemy estetyki:
Czym jest dzieło sztuki?
Czym jest piękno?
Czy istnieją uniwersalne kryteria oceny estetycznej?
Jaka jest relacja między autorem dzieła i jego dziełem?
Artur Machlarz
Filozofia, Matematyka, Wykład I - Miejsce filozofii wśród innych nauk
Czym jest filozofia
Filozofia a nauki szczegółowe
Klasyczny podział dyscyplin filozoficznych
Tematyczny podział dyscyplin filozoficznych
Metafizyka
Ontologia
Epistemologia
Logika
Etyka
Estetyka
Relacje między dyscyplinami filozoficznymi
Relacje między poszczególnymi dyscyplinami filozoficznymi
Zależnie od tego, która z dyscyplin dominuje w danym okresie
historycznym (lub w programie filozoficznym), rozstrzygnięcia tej
dyscypliny mogą decydować o rozstrzygnięciach problemów z pozostałych
dyscyplin filozoficznych. Na przykład konsekwencje przyjęcia określonego
stanowiska w ontologii mogą decydować o przyjęciu określonych
stanowisk w epistemologii, logice, etyce i estetyce. Stanowisko
idealistyczne w ontologii raczej wyklucza przyjęcie empiryzmu w
epistemologii.
Artur Machlarz
Filozofia, Matematyka, Wykład I - Miejsce filozofii wśród innych nauk
Czym jest filozofia
Filozofia a nauki szczegółowe
Klasyczny podział dyscyplin filozoficznych
Tematyczny podział dyscyplin filozoficznych
Tematyczny podział dyscyplin filozoficznych
Każda z dyscyplin filozoficznych może być skoncentrowana na badaniu
określonego pola tematycznego: człowieka, nauki, języka, przyrody,
matematyki itp.
We współczesnej filozofii dominują badania:
Filozofii języka
Filozofii umysłu
Filozofii nauki
Artur Machlarz
Filozofia, Matematyka, Wykład I - Miejsce filozofii wśród innych nauk