Uchwała Nr KI – 412/43/13 Kolegium Regionalnej Izby

Transkrypt

Uchwała Nr KI – 412/43/13 Kolegium Regionalnej Izby
Uchwała Nr KI – 412/43/13
Kolegium Regionalnej Izby Obrachunkowej
w Krakowie
z dnia 6 lutego 2013 r.
znak sprawy: WK-613-88/12
Kolegium Izby działając na podstawie z art. 18 ust. 1 pkt 5a i art. 25b ustawy
z dnia 7 października 1992 r. o regionalnych izbach obrachunkowych (Tekst jedn.:
Dz. U. z 2012 r. poz. 1113)
postanawia
1. uwzględnić zastrzeżenia wniesione przez Burmistrza Miasta i Gminy Wieliczka
do wniosku pokontrolnego nr 27 wystąpienia pokontrolnego Regionalnej Izby
Obrachunkowej w Krakowie z dnia 20 grudnia 2012 r.,
2. oddalić zastrzeżenia wniesione przez Burmistrza Miasta i Gminy Wieliczka
do wniosków pokontrolnych numer: 5, 11, 19, 20, 22, 23, 24, 26 i 31 wystąpienia
pokontrolnego Regionalnej Izby Obrachunkowej w Krakowie z dnia 20 grudnia
2012 r.
UZASADNIENIE
W okresie od dnia 20 lutego 2012 r. do dnia 22 czerwca 2012 r. inspektorzy
Regionalnej Izby Obrachunkowej w Krakowie, działając na podstawie przepisów
ustawy z dnia 7 października 1992 r. o regionalnych izbach obrachunkowych
przeprowadzili kontrolę kompleksową Miasta i Gminy Wieliczka. Ustalenia kontroli
zawarte w protokole podpisanym przez inspektorów kontroli Regionalnej Izby
Obrachunkowej w Krakowie w dniu 29 października 2012 r. stanowiły podstawę
skierowania do Miasta i Gminy Wieliczka wystąpienia pokontrolnego przez Prezesa
Regionalnej Izby Obrachunkowej w Krakowie pismem z dnia 20 grudnia 2012 r.
znak: WK-613-88/12. Wystąpienie pokontrolne wpłynęło do kontrolowanej jednostki
w dniu 28 grudnia 2012 r. Burmistrz Miasta i Gminy Wieliczka oraz Skarbnik Gminy
skorzystali z uprawnienia przewidzianego w art. 9 ust. 1a ustawy o regionalnych
izbach obrachunkowych i odmówili podpisania protokołu kontroli. Wyjaśnienia
odmowy podpisania protokołu kontroli zostały zawarte w piśmie Znak: WAiK
1710.1.2012 z dnia 30 października 2012 roku.
W dniu 10 stycznia 2013 r., z zachowaniem terminu ustawowego,
do Regionalnej Izby Obrachunkowej w Krakowie wpłynęło skierowane
przez Burmistrza Miasta i Gminy Wieliczka pismo Znak: WAiK 1710.1.2012 z dnia
10 stycznia 2013 roku wraz z załącznikami, zawierające zastrzeżenia do wniosków
pokontrolnych numer: 5, 11, 19, 20, 22, 23, 24, 26, 27 i 31.
Kolegium Izby rozpatrując przedmiotowe zastrzeżenia, po przeanalizowaniu
treści wystąpienia pokontrolnego Prezesa Regionalnej Izby Obrachunkowej
w Krakowie do Burmistrza Miasta i Gminy Wieliczka z dnia 20 grudnia 2012 r.
wraz z odpowiednimi ustaleniami kontroli udokumentowanymi w protokole kontroli
kompleksowej oraz załącznikami, stwierdziło co następuje:
1. Wniosek pokontrolny nr 5
Wniosek pokontrolny nr 5 brzmiał: „Przestrzeganie zawartych porozumień,
w szczególności poprzez ustalanie szczegółowych parametrów realizacji
przekazywanej z budżetu Miasta i Gminy Wieliczka dotacji, w terminach wskazanych
w porozumieniach”.
Powyższy wniosek został sformułowany w związku ze stwierdzoną w wyniku
kontroli nieprawidłowością przedstawioną w „opisie nieprawidłowości do wniosku
pokontrolnego nr 5”, polegającą na zawarciu aneksów do porozumienia z dnia 20
grudnia 2007 r. zawartego pomiędzy Gminą Miejską Kraków, a Miastem i Gminą
Wieliczka, na mocy którego Miasto i Gmina Wieliczka powierzyła Gminie Miejskiej
Kraków realizację zadania publicznego w ramach lokalnego transportu zbiorowego po terminie określonym w § 1 pkt 4 (winno być: §1 ust. 4) wyżej wymienionego
porozumienia w którym strony porozumienia postanowiły, że ustalenie szczegółowych
parametrów usług przewozowych („stawki za 1 wozokm”), dla każdego następnego
roku kalendarzowego obowiązywania Porozumienia dokonywane będzie corocznie
w terminie do 30 września roku poprzedzającego. Inspektorzy Regionalnej Izby
Obrachunkowej w Krakowie stwierdzili, iż aneksy do porozumienia z dnia 20 grudnia
2007 roku, ustalające szczegółowe parametry usług przewozowych na lata: 2009, 2010
i 2011 zostały zawarte odpowiednio:
a) na rok 2009 w dniu 7 kwietnia 2009 r. (Aneks Nr 3),
b) na rok 2010 w dniu 21 kwietnia 2010 r. (Aneks Nr 5),
c) na rok 2011 w dniu 26 kwietnia 2011 r. (Aneks Nr 7).
Wnoszący zastrzeżenie do wniosku pokontrolnego nr 5 nie zakwestionował
ustaleń faktycznych, ale zarzucił kontrolującemu, że zarówno wniosek pokontrolny,
jak również opis nieprawidłowości do wniosku pokontrolnego nie zawiera wskazania
przepisu powszechnie obowiązującego prawa, który miał zostać naruszony. W ocenie
Burmistrza Miasta i Gminy Wieliczka wniosek pokontrolny ograniczono do nakazu
przestrzegania
zawartych
porozumień
w
sytuacji,
gdy
stan faktyczny zawarty zarówno w opisie nieprawidłowości, jak i w § 1 ust. 4
porozumienia międzygminnego z dnia 20 grudnia 2007 r. nie dotyczy ustalania
szczegółowych parametrów realizacji przekazywanej z budżetu dotacji, lecz ustalania
szczegółowych parametrów usług przewozowych, co wprost wynika z treści § 1 ust. 4
porozumienia, a zatem kwestionowany wniosek pokontrolny nie wynika wprost
z ustalonego stanu faktycznego, ani z treści powyższego zapisu porozumienia. Z tych
2
przyczyn zastrzeżenie Burmistrza Miasta i Gminy Wieliczka dotyczy również
niewłaściwego zastosowania art. 9 ust. 2 ustawy z dnia 7 października 1992 r.
o regionalnych izbach obrachunkowych w związku z zapisami porozumienia
międzygminnego zawartego pomiędzy Gminą Miejską Kraków, a Miastem i Gminą
Wieliczka.
Zgodnie z art. 5 ust. 1 ustawy o regionalnych izbach obrachunkowych,
izby kontrolują gospodarkę finansową, w tym realizację zobowiązań podatkowych
oraz zamówienia publiczne na podstawie kryterium zgodności z prawem i zgodności
dokumentacji ze stanem faktycznym. Analiza art. 5 ust. 1 w związku z art. 9 ust. 2
wyżej wymienionej ustawy pozwala stwierdzić, iż regionalna izba obrachunkowa,
która w toku przeprowadzonej kontroli ustaliła nieprawidłowość stosując kryterium
zgodności z prawem, powinna we wniosku pokontrolnym lub w opisie
nieprawidłowości do wniosku pokontrolnego wskazać naruszony przepis prawa.
Wymóg ten nie odnosi się do sytuacji, kiedy nieprawidłowość została ustalona
z uwzględnieniem kryterium zgodności dokumentacji ze stanem faktycznym,
co w ocenie Kolegium Izby miało miejsce w omawianym przypadku. Ustalenie
szczegółowych parametrów usług przewozowych („stawki za 1 wozokm”),
dla każdego następnego roku kalendarzowego obowiązywania Porozumienia,
miało bezpośredni wpływ na wysokość dotacji przekazywanej z budżetu Miasta
i Gminy Wieliczka dla Gminy Miejskiej Kraków.
2. Wniosek pokontrolny nr 11
Wniosek pokontrolny nr 11 brzmiał: „Dokonywanie wydatków do wysokości
wynikających z planu wydatków jednostki, stosownie do postanowień art. 44 ust. 1
pkt 2 i pkt 3 oraz art. 254 pkt 3 ustawy z dnia 27 sierpnia 2009 r. o finansach
publicznych (Dz. U. Nr 157, poz. 1240, z późn. zm.)”.
Powyższy wniosek został sformułowany w związku ze stwierdzoną w wyniku
kontroli nieprawidłowością przedstawioną w „opisie nieprawidłowości do wniosku
pokontrolnego nr 11”, polegającą na dokonaniu wydatków powyżej granic
ustalonych w planie finansowym jednostki, co narusza zasady gospodarki finansowej
określone art. 44 ust. 1 pkt 2 i pkt 3 w związku z art. 254 pkt 3 ustawy z dnia 27
sierpnia 2009 r. o finansach publicznych. W toku kontroli kompleksowej Miasta
i Gminy Wieliczka inspektorzy Regionalnej Izby Obrachunkowej w Krakowie - po
zapoznaniu się z wydrukami z ewidencji księgowej Urzędu Miasta
i Gminy Wieliczka przedłożonymi do kontroli w postaci plików elektronicznych,
raportami wygenerowanymi z programu ACL przez Wydział Kontroli Gospodarki
Finansowej Regionalnej Izby Obrachunkowej w Krakowie, uchwałami Rady Miejskiej
w Wieliczce i Zarządzeniami Burmistrza Miasta i Gminy Wieliczka w sprawie zmian
w budżecie - stwierdzili następujące przekroczenia:
1) o kwotę: 210,50 zł. planu wydatków Urzędu Miasta i Gminy Wieliczka na 2009
rok, obowiązującego w dniu 17 września 2009 roku w Dziale 900 Gospodarka
komunalna i ochrona środowiska, Rozdział 90095 Pozostała działalność
§ 4170 Wynagrodzenia bezosobowe w związku z zapłatą Rachunku Nr 28/2009
na kwotę: 250,00 zł. wystawionego w dniu 9 września 2009 roku przez Inspektora
3
Nadzoru ds. Zieleni mgr inż. Tomasza Ciepłego zamieszkałego w Krakowie, z tytułu
nadzoru nad pracami związanymi z utrzymaniem czystości i porządku na miejscach
postojowych dla komunikacji miejskiej i gminnej w okresie sierpień 2009 r.,
2) o kwotę: 38.564,84 zł. planu wydatków Urzędu Miasta i Gminy Wieliczka na 2010
rok, obowiązującego w dniu 30 grudnia 2010 roku w Dziale 600 Transport i łączność,
Rozdział 60016 Drogi publiczne gminne § 4270 Zakup usług remontowych
w związku z zapłatą:
a) Faktury VAT nr 32/2010 wystawionej w dniu 23 grudnia 2010 r. na kwotę:
46.536,40 zł. przez Firmę Transportowo – Drogową Andrzej Rokosz z siedzibą
w Wiśniowej z tytułu remontu dróg gminnych o nawierzchni tłuczniowej,
b) Faktury VAT nr F/103/2010 wystawionej w dniu 28 grudnia 2010 r. na kwotę:
3.172,00 zł. przez mgr inż. Jana Szura zamieszkałego w Dobczycach z tytułu
pełnienia nadzoru nad realizacją robót związanych z remontami dróg, robotami
utrzymaniowymi, konserwacją urządzeń infrastruktury drogowej na terenie Miasta
i Gminy Wieliczka,
c) Faktury VAT nr 000021/2010/B/12 wystawionej w dniu 28 grudnia 2010 r.
na kwotę: 152.373,27 zł. (z tego kwota: 74.190,15 zł. klasyfikowana w Dziale 600
Rozdział 60016 § 4270) z tytułu między innymi remontu dróg gminnych.
Po ustaleniu przez kontrolujących przekroczenia planu wydatków Urzędu Miasta
i Gminy Wieliczka na 2010 rok, obowiązującego w dniu 30 grudnia 2010 roku
w Dziale 600 Transport i łączność, Rozdział 60016 Drogi publiczne gminne § 4270
Zakup usług remontowych Pani Urszula Rusecka, pełniąca funkcję Zastępcy
Burmistrza Miasta i Gminy Wieliczka ds. Społecznych przesłała do Regionalnej Izby
Obrachunkowej w Krakowie pismo Znak: WBiA.3021.10.2012 z dnia 24 lutego 2012
roku, w którym sprostowała „oczywistą omyłkę” w dokumencie pn.: „Zarządzenie
Nr 265/2010 Burmistrza Miasta i Gminy Wieliczka z dnia 31 grudnia 2010 r.
w sprawie: zmiany uchwały budżetowej Gminy Wieliczka na rok 2010” w ten sposób,
że błędnie określoną datę podjęcia zarządzenia – tj.: 31 grudnia 2010 r. zastąpiła
faktyczną datą podpisania przez Nią wyżej wymienionego zarządzenia, tj.: 30 grudnia
2010 roku. Na mocy postanowień Zarządzenia Burmistrza Miasta i Gminy Wieliczka
Nr 265/2010 w sprawie: zmiany uchwały budżetowej Gminy Wieliczka na rok 2010
zwiększono między innymi plan wydatków bieżących budżetu Miasta i Gminy
Wieliczka na 2010 rok w Dziale 600 Transport i łączność, Rozdział 60016 Drogi
publiczne gminne o kwotę: 62.500,00 zł.
Wnoszący zastrzeżenie do wniosku pokontrolnego nr 11 zarzucił
kontrolującemu niewłaściwe zastosowanie art. 44 ust. 1 pkt 2 i pkt 3 oraz art. 254 pkt
3 ustawy z dnia 27 sierpnia 2009 r. o finansach publicznych w odniesieniu
do wadliwie ustalonej sytuacji prawnej – w ramach której uznano, że przekroczono
plan wydatków na dzień 30 grudnia.2010 r. w Dziale 600, Rozdział 60016 § 4270
o kwotę: 38 564, 84 zł. - podczas, gdy plan wydatków obowiązujący na dzień 30
grudnia 2010 r. pozwalał na dokonanie kwestionowanych wydatków, co wynikało
z zarządzenia nr 265/2010 Burmistrza Miasta i Gminy Wieliczka z dnia 30 grudnia
2010 r., którego omyłkową datę sprostowano - co przekazano Inspektorom
i Regionalnej Izbie Obrachunkowej w Krakowie w trakcie kontroli. Zdaniem
Burmistrza Miasta i Gminy Wieliczka sprostowanie to ma zasadnicze znaczenie
4
dla oceny, czy istotnie doszło do przekroczenia planu wydatków, a zatem również czy
we wniosku pokontrolnym właściwie zastosowano przepisy art. 44 ust. 1 pkt 2 i pkt 3
oraz art. 254 pkt 3 ustawy z dnia 27 sierpnia 2009 r. o finansach publicznych. Skoro
bowiem Zarządzenie nr 265/2010 wydano w dniu 30 grudnia 2010 roku – co wprost
wynika z treści sprostowania - to do opisanego w protokole kontroli przekroczenia
nie doszło, co skutkuje niewłaściwym zastosowaniem wyżej powołanych przepisów
prawa do omawianego stanu faktycznego.
Zakres upoważnienia do dokonywania wydatków ze środków publicznych
wyznaczają limity określone w obowiązującym budżecie lub planie finansowym
jednostki sektora finansów publicznych - zgodnie z unormowaniami art. 44 ust. 1, art.
52 ust. 1 pkt 2 i art. 254 pkt 3 ustawy o finansach publicznych, w szczegółowości:
dział – rozdział – paragraf klasyfikacji budżetowej. Stosownie do postanowień art. 11
ust. 3 ustawy o finansach publicznych podstawą gospodarki finansowej jednostki
budżetowej, a więc także Urzędu Gminy (Miasta) jest plan dochodów i wydatków
zwany „planem finansowym jednostki budżetowej”, a który zgodnie z unormowaniami
Rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 7 grudnia 2010 roku w sprawie sposobu
prowadzenia gospodarki finansowej jednostek budżetowych i samorządowych
zakładów budżetowych (Dz. U. Nr 241 poz.1616), poprzednio w Rozporządzeniu
Ministra Finansów z dnia 29 czerwca 2006 r. w sprawie gospodarki finansowej
jednostek budżetowych, zakładów budżetowych i gospodarstw pomocniczych
oraz trybu postępowania przy przekształcaniu w inną formę organizacyjno - prawną
(Dz. U. Nr 116, poz. 783 z późn. zmian.) jest sporządzany w szczegółowości: dział,
rozdział i paragraf klasyfikacji budżetowej. Dział i rozdział klasyfikacji budżetowej
określają bowiem rodzaj działalności, a dopiero paragraf wskazuje rodzaj „wydatku”
(art. 39 ust. 1 ustawy o finansach publicznych). Z łącznego odczytania wymienionych
przepisów wynika, że wydatki ujęte w budżetach i planach finansowych jednostek
sektora finansów publicznych mają charakter nieprzekraczalnych limitów oraz,
że wydatki publiczne mogą być ponoszone na cele i w wysokości ustalonej w ustawie
budżetowej, uchwale budżetowej jednostki samorządu terytorialnego i planie
finansowym jednostki sektora finansów publicznych.
Kolegium Regionalnej Izby Obrachunkowej w Krakowie rozpatrując zastrzeżenie
do wniosku pokontrolnego nr 11 zwróciło uwagę, iż Burmistrz Miasta i Gminy
Wieliczka nie zakwestionował faktu przekroczenia w 2009 roku planu wydatków
Urzędu Miasta i Gminy Wieliczka na 2009 rok, obowiązującego w dniu 17 września
2009 roku w Dziale 900 Gospodarka komunalna i ochrona środowiska, Rozdział
90095 Pozostała działalność § 4170 Wynagrodzenia bezosobowe. Już tylko z tego
powodu wniosek pokontrolny nr 11 należy uznać za zasadny. Odnosząc się do kwestii
sprostowania daty wydania Zarządzenia Nr 265/2010, dokonanego przez Panią
Urszulę Rusecką, pełniącą funkcję Zastępcy Burmistrza Miasta i Gminy Wieliczka
ds. Społecznych w piśmie Znak: WBiA.3021.10.2012 z dnia 24 lutego 2012 roku
Kolegium Izby podkreśla, iż nie jest organem właściwym do oceny wiarygodności
przedłożonego dokumentu, jakkolwiek termin i okoliczności dokonanego
sprostowania budzą wątpliwości. Stosownie do postanowień ust. 5 Załącznika Nr 2
do Rozporządzenia Prezesa Rady Ministrów z dnia 16 lipca 2004 r. w sprawie siedzib
5
i zasięgu terytorialnego regionalnych izb obrachunkowych oraz szczegółowej
organizacji izb, liczby członków kolegium i trybu postępowania (Dz. U. z 2004 r.
Nr 167, poz. 1747) inspektor dokonuje ustaleń kontroli na podstawie dokumentacji
gospodarki finansowej i rzeczowej oraz zgromadzonych w toku kontroli informacji.
Kolegium Regionalnej Izby Obrachunkowej w Krakowie zapoznało się z załączonymi
do protokołu kontroli kompleksowej Miasta i Gminy Wieliczka:
1) „Rejestrem Zarządzeń Burmistrza Miasta i Gminy Wieliczka rok 2010”,
sporządzonym przez Sekretarza Miasta i Gminy Wieliczka,
2) odręcznym „Rejestrem Uchwał i Zarządzeń na 2010 rok”, prowadzonym
w Wydziale Budżetu i Analiz Urzędu Miasta i Gminy Wieliczka,
3) wydrukami z ewidencji księgowej Urzędu Miasta i Gminy Wieliczka zawierającymi
chronologiczne zestawienie zmian planu wydatków w Dziale 600, Rozdział 60016
§ 4270 wraz ze wskazaniem zarządzenia będącego podstawą zmiany planu wydatków,
4) Zarządzeniem Nr 264/2010 (a więc zarządzeniem wydanym wcześniej,
niż zarządzenie Nr 265/2010) Burmistrza Miasta i Gminy w Wieliczce z dnia 31
grudnia 2010 r. w sprawie: planu kontroli zarządczej w Gminie Wieliczka,
podpisanym przez Burmistrza Miasta i Gminy Wieliczka i stwierdziło, iż brak jest
podstaw dla twierdzenia, iż w dniu 30 grudnia 2010 roku funkcjonowało w obiegu
prawnym Zarządzenie Nr 265/2010 w sprawie: zmiany uchwały budżetowej Gminy
Wieliczka na rok 2010, będące podstawą dokonania zmian w planie finansowym
Urzędu Miasta i Gminy Wieliczka na rok 2010. Kolegium Izby zwraca jednocześnie
uwagę na orzecznictwo sądów administracyjnych (np.: Wyrok Wojewódzkiego Sądu
Administracyjnego w Gdańsku z dnia 30 marca 2011 roku II SA/Gd 962/10, Wyrok
Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie z dnia 15 lutego 2012 roku VI
SA/Wa 2201/11 i Wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego w Warszawie z dnia 26
czerwca 2012 roku II GSK 812/11) w którym podkreśla się, że cechą „oczywistej
omyłki” jest jej oczywistość oraz, że przez oczywiste omyłki należy rozumieć błędy,
które jednoznacznie wynikają z zebranego w sprawie materiału.
3. Wniosek pokontrolny nr 19
Wniosek pokontrolny nr 19 brzmiał: „Przestrzeganie zasady powszechności określonej
w art. 3 ust. 1 i art. 7 ust. 3 ustawy z dnia 29 stycznia 2004 r. Prawo zamówień
publicznych (tekst jednolity z dnia 8 czerwca 2010 r. Dz. U. Nr 113, poz. 759, z późn.
zm.) oraz przepisu określonego w art. 44 ust. 4 ustawy z dnia 27 sierpnia
2009 r. o finansach publicznych (Dz. U. Nr 157, poz. 1240, z późn. zm.),
poprzez udzielanie zamówień publicznych wyłącznie wykonawcom wybranym zgodnie
z przepisami ustawy Prawo zamówień publicznych”.
Powyższy wniosek został sformułowany w związku ze stwierdzoną w wyniku
kontroli nieprawidłowością przedstawioną w „opisie nieprawidłowości do wniosku
pokontrolnego nr 19”, polegającą na zawarciu w dniu 24 czerwca 2010 r. aktu
notarialnego nr 2174/2010, którego przedmiotem była zamiana przysługujących
Kopalni Soli „WIELICZKA” Spółka Akcyjna z siedzibą w Wieliczce prawa
użytkowania wieczystego działek nr 500/2 i 500/12 położonych w Wieliczce
oraz prawo własności dokumentacji projektowej budowlanej i wykonawczej
6
wraz z prawami autorskimi do tej dokumentacji dotyczącej budowy kompleksu
sportowo - rekreacyjnego na Psiej Górce, na przysługujące Gminie Wieliczka prawo
własności działek nr 211/9, 1558, 1559/2, 170, 309/18, 606/2, 309/26 i 316/1.
Nabywając na mocy postanowień wyżej wymienionej umowy prawo własności
dokumentacji projektowej, budowlanej i wykonawczej wraz z prawami autorskimi
do tej dokumentacji dotyczącej budowy kompleksu sportowo - rekreacyjnego na Psiej
Górce o wartości: 1.030.000,00 zł. netto Burmistrz Miasta i Gminy Wieliczka udzielił
zamówienia publicznego bez stosowania przepisów ustawy z dnia 29 stycznia 2004 r.
Prawo zamówień publicznych, co stanowi naruszenie zasady powszechności
określonej w art. 3 ust. 1 i art. 7 ust. 3 ustawy z dnia 29 stycznia 2004 r. Prawo
zamówień publicznych w związku z art. 44 ust 4 ustawy z dnia 27 sierpnia 2009 r.
o finansach publicznych.
Wnoszący zastrzeżenie do wniosku pokontrolnego nr 19 nie zakwestionował
ustaleń faktycznych, ale zarzucił kontrolującemu błędną wykładnię oraz niewłaściwe
zastosowanie przepisów art. 3 ust. 1 i art. 7 ust. 3 ustawy z dnia 29 stycznia 2004 r.
ustawy Prawo zamówień publicznych w odniesieniu do stanu faktycznego ustalonego
w protokole kontroli jak i w zaleceniach pokontrolnych. W uzasadnieniu swojego
stanowiska Burmistrz Miasta i Gminy Wieliczka powołał się na opinie dr hab. Prof.
UEK Ryszarda Szostaka, sporządzone na zlecenie Burmistrza Miasta i Gminy
Wieliczka w dniach: 27 sierpnia 2012 roku oraz 7 stycznia 2013 roku. Zdaniem autora
opinii, umowy barterowe, a także nawet odpłatne w pieniądzu umowy mające na celu
przeniesienie praw do nieruchomości, nie podlegają reżimowi prawa zamówień
publicznych ustawy z 29 stycznia 2004 r. Prawo zamówień publicznych, a cyt:
„…w świetle zasady swobody kontraktowej, wskazanej expressis verbis w art. 353
kodeksu cywilnego zamawiający ma prawo objąć umową barterową zamianę
nieruchomości wraz z nabyciem praw do budowlanej dokumentacji projektowej
związanej z przejmowaną nieruchomością. Nie musi tego drugiego przedmiotu
wydzielać do osobnej transakcji, jeśli nie sprzeciwia się to zasadzie gospodarności.
Prawo zamówień publicznych nie ingeruje bowiem w to, kiedy i jakie transakcje mogą
zawierać gminy, o ile swoboda ich nie zostaje ustawowo ograniczona. Dlatego wobec
braku jakichkolwiek przeciwwskazań ustawowych umowa zamiany prawa własności
gminnych nieruchomości na prawo wieczystego użytkowania gruntów skarbowych
przysługujących Kopalni wraz z prawami do dokumentacji projektowej nie musiała
być poprzedzona procedurą przewidzianą w ustawie o zamówieniach publicznych.
Objęcie dodatkowo budowlanej dokumentacji projektowej (związanej z konkretną
nieruchomością) przedmiotem powyższej umowy barterowej nie wpływa na istotę
problemu z uwagi na brak odpłatności w pieniądzu po stronie Gminy, a zatem
potrzeby ochrony wydatku ze środków publicznych. Innego rodzaju odpłatność
(rzeczowa) kwalifikuje umowę jako zamówienie publiczne tylko wtedy gdy ustawa tak
stanowi, jak np. w przypadku koncesji budowlanej w ramach partnerstwa publiczno prywatnego. W analizowanej sprawie było wręcz odwrotnie: stosowną dopłatą
w wysokości ponad 37 tys. zł. obciążona została Kopalnia na rzecz Gminy.
Na dodatek wartość nabytej przez Gminę nieruchomości przekraczała znacznie
wartość towarzyszącej dokumentacji projektowej (zobowiązanie mieszane). Poza tym
7
nawet gdyby Gmina zechciała nabyć przedmiotową dokumentację w trybie zamówień
publicznych - właściwa byłaby tu procedura udzielenia zamówienia z wolnej ręki
na podstawie art. 67 ust. 1 pkt 1 lit. c) Pzp”.
Rozstrzygając w przedmiotowej sprawie Kolegium Izby uwzględniło literalne
brzmienie przepisów art. 7 ust. 3 w związku z art. 2 pkt 13, art. 3 ust. 1
i art. 4 pkt 3 lit. i) ustawy Prawo zamówień publicznych. Stosownie do powołanych
przepisów jednostki sektora finansów publicznych są zobowiązane udzielać zamówień
publicznych o wartości powyżej 14000 euro wyłącznie wykonawcy wybranemu
zgodnie z przepisami tej ustawy. Zamówieniami publicznymi w rozumieniu ustawy
Prawo zamówień publicznych są umowy odpłatne zawierane między zamawiającym,
a wykonawcą, których przedmiotem są usługi dostawy lub roboty budowlane.
W przepisie z art. 2 pkt 13 ustawy Prawo zamówień publicznych nie wskazano,
że odpłatność odnosi się jedynie do świadczenia pieniężnego. W przypadku umowy
zawartej w dniu 24 czerwca 2010 r. pomiędzy Kopalnią Soli „WIELICZKA” Spółka
Akcyjna z siedzibą w Wieliczce, a Gminą Wieliczka mamy do czynienia z umową
barterową, która jest również umową odpłatną co potwierdza wyrok Sądu
Najwyższego z dnia 23 września 2004 r. sygn. I CK 210/04, w którym stwierdzono,
że umowa barterowa będąca umową nienazwaną o cechach zbliżonych do umowy
zamiany z art. 603 Kodeksu cywilnego jest cyt.: „…konsensualna, odpłatna
i wzajemna”. Jakkolwiek w art. 4 pkt 3 lit. i ) ustawy Prawo zamówień publicznych
ustawodawca postanowił, iż ustawy tej nie stosuje się do zamówień,
których przedmiotem jest nabycie własności nieruchomości oraz innych praw
do nieruchomości, w szczególności dzierżawy i najmu, przepis ten – mając
na względzie zasadę exceptiones non sunt extendendae - nie znajduje zastosowania
w przypadku nabycia prawa własności dokumentacji projektowej, budowlanej
i wykonawczej wraz z prawami autorskimi do tej dokumentacji, a związanych z daną
nieruchomością. Należy równocześnie podkreślić, że regionalne izby obrachunkowe
kontrolując gospodarkę finansową jednostek samorządu terytorialnego (z wyjątkiem
kontroli w zakresie zadań administracji rządowej, wykonywanych przez te jednostki
na podstawie ustaw lub zawieranych porozumień) nie stosują kryterium celowości,
rzetelności i gospodarności.
4. Wniosek pokontrolny nr 20
Wniosek pokontrolny nr 20 brzmiał: „Żądanie, od wykonawców ubiegających się
o udzielenie zamówienia publicznego, dokumentów potwierdzających spełnianie
warunków udziału w postępowaniu wyłącznie na zasadach i w formach określonych
w rozporządzeniu Prezesa Rady Ministrów z dnia 30 grudnia 2009 r. w sprawie
rodzajów dokumentów, jakich może żądać zamawiający od wykonawcy, oraz form
w jakich te dokumenty mogą być składane (Dz. U. Nr 226, poz. 1817) w związku
z art. 7 ust. 1 i art. 25 ust. 2 ustawy z dnia 29 stycznia 2004 r. Prawo zamówień
publicznych (tekst jednolity z dnia 8 czerwca 2010 r. Dz. U. Nr 113, poz. 759,
z późn. zm.)”.
8
Powyższy wniosek został sformułowany w związku ze stwierdzoną w wyniku
kontroli nieprawidłowością przedstawioną w „opisie nieprawidłowości do wniosku
pokontrolnego nr 20”, polegającą na ujęciu w Specyfikacji Istotnych Warunków
Zamówienia oraz ogłoszeniach sporządzonych w postępowaniu o udzielenie
zamówienia publicznego, którego przedmiotem było: „Wykonanie projektów
budowlanych i wykonawczych przebudowy 13 ulic i dróg w mieście i gminie
Wieliczka” (znak sprawy: WGK-5541/I/8/09, szacunkowa wartość zamówienia:
344.984,08 zł.) - zapisu niezgodnego z przepisami ówcześnie obowiązującego
rozporządzenia Prezesa Rady Ministrów z dnia 19 maja 2006 r. w sprawie rodzajów
dokumentów, jakich może żądać zamawiający od wykonawcy oraz form, w jakich
te dokumenty mogą być składane (Dz. U. z 2006 r. Nr 87 poz. 605 z późn. zmian.).
W pkt 6 Specyfikacji Istotnych Warunków Zamówienia (Informacja o wymaganych
dokumentach i oświadczeniach, które należy złożyć w celu potwierdzenia spełnienia
warunków udziału w postępowaniu) ppkt 6.4 zamawiający jako żądany dokument
wskazał cyt.: „Wykaz wykonanych w okresie ostatnich 3 lat, a jeżeli okres
prowadzenia działalności jest krótszy w tym okresie - co najmniej jedno zadanie
usługę odpowiadającą swoim rodzajem i wartością 10000 zł, stanowiącym przedmiot
zamówienia - warunek ten zostanie spełniony poprzez złożenie dokumentu
zawierającego wykaz tych usług, z których co najmniej jedna odpowiada powyższym
warunkom potwierdzonych referencjami – zał. Nr 4”. W Załączniku Nr 4
do Specyfikacji Istotnych Warunków Zamówienia, stanowiącym wzór wykazu
wykonanych usług w okresie ostatnich 3 lat, a jeżeli okres prowadzenia działalności
jest krótszy w tym okresie wskazano cyt.: „Załączam .....szt kserokopii referencji
na potwierdzenie należytego wykonania wymienionych usług w celu spełnienia
warunków udziału w postępowaniu.” Zawężenie wymagań zamawiającego wyłącznie
do referencji, było niezgodne z zasadą uczciwej konkurencji wskazaną w art. 7 ust. 1
w związku z art. 25 ust. 2 ustawy z dnia 29 stycznia 2004 r. Prawo zamówień
publicznych w związku z postanowieniem § 1 ust. 2 pkt 1 rozporządzenia Prezesa
Rady Ministrów z dnia 19 maja 2006 r. w sprawie rodzajów dokumentów, jakich może
żądać zamawiający od wykonawcy oraz form, w jakich te dokumenty mogą być
składane.
Wnoszący zastrzeżenie do wniosku pokontrolnego nr 20 nie zakwestionował
ustaleń faktycznych, ale zarzucił kontrolującemu niewłaściwe zastosowanie przepisów
rozporządzenia Prezesa Rady Ministrów z dnia 30 grudnia 2009 r. w sprawie rodzaju
dokumentów, jakich może żądać zamawiający od wykonawcy, oraz form w jakich te
dokumenty mogą być składane w związku z art. 7 ust. 1 i art. 25 ust. 2 ustawy z dnia
29 stycznia 2004 r. Prawo zamówień publicznych. W tej sprawie składający
zastrzeżenia powołał się na argumentację zawartą w opinii prawnej dr hab. prof. UEK
Ryszarda Szostaka, sporządzonej na zlecenie Burmistrza Miasta i Gminy Wieliczka
w dniu 7 stycznia 2013 roku. Opiniujący wyraził pogląd, że cyt.: „Dyspozycje
wprowadzane do siwz nie muszą nawiązywać werbalne do brzmienia przepisów
prawa, byleby odzwierciedlały wynikające z nich wymagania. Nabierają charakteru
oświadczenia woli, a jako takie powinno być zrozumiałe, do którego w razie
wątpliwości interpretacyjnych stosuje się reguły wykładni zawarte w art. 65 kodeksu
cywilnego. Z okazanych fragmentów siwz nie wynika, aby były one wadliwe
9
w stopniu niedopuszczalnym, zwłaszcza aby
kogokolwiek bądź narażały na dyskryminację.”
umożliwiały
faworyzowanie
Zgodnie z art. 7 ust. 1 ustawy Prawo zamówień publicznych zamawiający
przygotowuje i przeprowadza postępowanie o udzielenie zamówienia publicznego
w sposób zapewniający zachowanie uczciwej konkurencji. W §1 ust. 2 pkt 1
rozporządzenia Prezesa Rady Ministrów z dnia 19 maja 2006 r. w sprawie rodzajów
dokumentów, jakich może żądać zamawiający od wykonawcy oraz form, w jakich te
dokumenty mogą być składane, wydanego na podstawie art. 25 ust. 2 wyżej
wymienionej ustawy, w celu potwierdzenia opisanego przez zamawiającego warunku
posiadania przez wykonawcę niezbędnej wiedzy i doświadczenia oraz dysponowania
potencjałem technicznym i osobami zdolnymi do wykonania zamówienia,
zamawiający mógł żądać wykazu wykonanych robót budowlanych w okresie ostatnich
pięciu lat przed dniem wszczęcia postępowania o udzielenie zamówienia, a jeżeli
okres prowadzenia działalności jest krótszy - w tym okresie, odpowiadających swoim
rodzajem i wartością robotom budowlanym stanowiącym przedmiot zamówienia,
z podaniem ich wartości oraz daty i miejsca wykonania oraz załączeniem dokumentów
potwierdzających, że roboty te zostały wykonane należycie. Zawężenie
w przedmiotowym postępowaniu wymagań zamawiającego wyłącznie do referencji
było niezgodne z zasadą uczciwej konkurencji wyrażoną w art. 7 ust. 1 w związku
z art. 25 ust. 2 ustawy Prawo zamówień publicznych. Należy zwrócić uwagę,
iż prof. Ryszard Szostak w cytowanej powyżej opinii nie przesądza o legalności
kwestionowanych zapisów Specyfikacji Istotnych Warunków Zamówienia,
lecz stwierdza jedynie, iż nie są one cyt.: „wadliwe w stopniu niedopuszczalnym”.
Regionalne izby obrachunkowe działając na podstawie art. 5 ust. 1 i art. 9 ust. 2
ustawy o regionalnych izbach obrachunkowych, nie są uprawnione do oceny
(wartościowania) stopnia naruszenia prawa, ujawnionego w toku kontroli.
5. Wniosek pokontrolny nr 22
Wniosek pokontrolny nr 22 brzmiał: „Przestrzeganie w postępowaniach o udzielenie
zamówień publicznych formy komunikacji pomiędzy zamawiającym i wykonawcami
zgodnie z wyborem zamawiającego: pisemnie, faksem lub drogą elektroniczną,
stosownie do przepisu określonego w art. 27 ust. 1 ustawy z dnia z dnia 29 stycznia
2004 r. Prawo zamówień publicznych (tekst jednolity z 2010 r. Dz. U. Nr 113,
poz. 759, z późn. zm.)”.
Powyższy wniosek został sformułowany w związku ze stwierdzoną w wyniku
kontroli nieprawidłowością przedstawioną w „opisie nieprawidłowości do wniosku
pokontrolnego nr 22”, polegającą na przekazaniu w postępowaniu o udzielenie
zamówienia publicznego, którego przedmiotem było: „Wykonanie projektów
budowlanych i wykonawczych przebudowy 13 ulic i dróg w mieście i gminie
Wieliczka” (znak sprawy: WGK-5541/I/8/09, szacunkowa wartość zamówienia:
344.984,08 zł.) do jednego z wykonawców za pomocą poczty elektronicznej:
1) wezwania do uzupełnienia dokumentów w dniu 17 marca 2009 r.,
10
2) informacji o wyborze najkorzystniejszej oferty z dnia 25 marca 2009 r. w dniu 26
marca 2009 r.,
3) informacji o wyborze najkorzystniejszej oferty z dnia 31 marca 2009 r.,
co świadczy o nieprzestrzeganiu postanowień art. 27 ust. 1 ustawy Prawo zamówień
publicznych, gdyż w pkt 7 Specyfikacji Istotnych Warunków Zamówienia
zamawiający zastrzegł, że cyt.: „Wszystkie oświadczenia, wnioski, zawiadomienia
oraz informacje przekazywane będą w formie pisemnej. Dopuszcza się
porozumiewanie za pomocą faksu”.
Wnoszący zastrzeżenie do wniosku pokontrolnego nr 22 nie zakwestionował
ustaleń faktycznych, ale zarzucił kontrolującemu błędną wykładnię art. 27 ust. 1
ustawy Prawo zamówień publicznych polegającą na przyjęciu, ze przepis ten nie
dopuszcza odstępstwa od przyjętej formy porozumiewania się pomimo, że forma
ta jest przewidziana w przepisie art. 27 ust. 1 ustawy. W tej sprawie składający
zastrzeżenia powołał się na argumentację zawartą w opinii prawnej dr hab. prof. UEK
Ryszarda Szostaka, sporządzonej na zlecenie Burmistrza Miasta i Gminy Wieliczka
w dniu 7 stycznia 2013 roku. Opiniujący wyraził pogląd, że cyt.: „W orzecznictwie
sądowym, a także w wypowiedziach niektórych przedstawicieli doktryny dopuszcza
się (w razie konieczności) odstępstwo od uprzednio zastrzeżonej formy, byleby
nie była to inna forma, niż wynika z art. 27 Pzp. Uznaje się bowiem, ze zastrzeżenie
formy nie ma absolutnego znaczenia, zwłaszcza gdy dodatkowa forma umożliwia
efektywny kontakt. Nie może to jednak dotyczyć formy oświadczeń woli,
która w istocie wynika z pacti de forma (art.76 kodeksu cywilnego).W orzecznictwie
sądowym zaznaczył się pogląd, że wybór formy w trybie art. 27 Pzp w ogóle nie
dotyczy przekazywania zamawiającemu kopii odwołania (art. 180 ust. 5 Pzp), a także
zawiadamiania wykonawców przez zamawiającego o wyborze oferty
najkorzystniejszej”.
Kolegium Izby stwierdza, iż zgodnie z literalnym brzmieniem art. 27 ust. 1 ustawy
Prawo zamówień publicznych w postępowaniach o udzielenie zamówienia
oświadczenia, wnioski, zawiadomienia oraz informacje zamawiający i wykonawcy
przekazują, zgodnie z wyborem zamawiającego, pisemnie, faksem lub drogą
elektroniczną. W powyższym postępowaniu zamawiający nie dopuszczał drogi
elektronicznej, a więc porozumiewanie się pocztą elektroniczną nie było formą
wybraną przez zamawiającego. Zastrzeżenie przez zamawiającego w Specyfikacji
Istotnych
Warunków
Zamówienia
wybranych
form
porozumiewania
się z wykonawcami, obliguje wszystkie strony postępowania o udzielenie zamówienia
publicznego. Wezwanie jednego z wykonawców do uzupełnienie dokumentów
za pośrednictwem poczty elektronicznej, pozostaje w sprzeczności z wyborem
dokonanym przez zamawiającego w Specyfikacji Istotnych Warunków Zamówienia
i może być uznane za dokonane z naruszeniem zasady uczciwej konkurencji.
6. Wniosek pokontrolny nr 23
Wniosek pokontrolny nr 23 brzmiał: „Dokonywanie wyboru oferty najkorzystniejszą
na podstawie kryteriów oceny ofert określonych w specyfikacji istotnych warunków
11
zamówienia, stosownie do postanowień przepisu art. 91 ust. 1 ustawy z dnia
29 stycznia 2004 r. Prawo zamówień publicznych (tekst jednolity z 2010 r. Dz. U.
Nr 113, poz. 759, z późn. zm.)”.
Powyższy wniosek został sformułowany w związku ze stwierdzoną w wyniku
kontroli nieprawidłowością przedstawioną w „opisie nieprawidłowości do wniosku
pokontrolnego nr 23”, polegającą na nieprawidłowym obliczeniu i przyznaniu
przez zamawiającego ilości punktów ofertom, w postępowaniu o udzielenie
zamówienia publicznego którego przedmiotem było: „Wykonanie projektów
budowlanych i wykonawczych przebudowy 13 ulic i dróg w mieście i gminie
Wieliczka” (znak sprawy: WGK-5541/I/8/09, szacunkowa wartość zamówienia:
344.984,08 zł.), w kryterium oceny ofert dla ofert:
a) nr 1 na zadanie nr 1, gdzie wskazano 43,10 pkt w sytuacji, gdy ilość punktów jaka
winna być przyznana zgodnie z zasadami ustalonymi w Specyfikacji Istotnych
Warunków Zamówienia wynosi: 34,10 pkt,
b) nr 3 na zadanie nr 11, gdzie wskazano 71,67 pkt w sytuacji, gdy ilość punktów
jaka winna być przyznana zgodnie z zasadami ustalonymi w Specyfikacji Istotnych
Warunków Zamówienia wynosi 41,67 pkt,
c) nr 5 na zadanie nr 2, gdzie wskazano 74,75 pkt w sytuacji, gdy ilość punktów jaka
winna być przyznana zgodnie z zasadami ustalonymi w Specyfikacji Istotnych
Warunków Zamówienia wynosi 92,00 pkt,
co było niezgodne z przepisem art. 91 ust. 1 ustawy Prawo zamówień publicznych
w związku z postanowieniami pkt 16 Specyfikacji Istotnych Warunków Zamówienia
(Opis kryteriów, którymi zamawiający będzie się kierował przy wyborze ofert).
Wnoszący zastrzeżenie do wniosku pokontrolnego nr 23 nie zakwestionował
ustaleń faktycznych, lecz zarzucił kontrolującemu niewłaściwe zastosowanie przepisu
art. 91 ust. 1 ustawy prawo zamówień publicznych do stanu faktycznego który został
opisany. Zdaniem Burmistrza Miasta i Gminy Wieliczka w opisanym stanie
faktycznym nie doszło do naruszenia lub odstąpienia czy też zmiany stosowanego
kryterium wyboru ofert lecz do kilku omyłek w obliczeniu punktów, które nie miały
wpływu na wybór najkorzystniejszych ofert. Składający zastrzeżenia powołał
się na argumentację zawartą w opinii prawnej dr hab. prof. UEK Ryszarda Szostaka,
sporządzonej na zlecenie Burmistrza Miasta i Gminy Wieliczka w dniu 7 stycznia
2013 roku. Opiniujący wyraził pogląd, że cyt.: „Nie stanowi istotnego naruszenia
prawa drobna omyłka w ustaleniu liczby punktów przyznanych ofercie w trybie oceny
wartościującej na podstawie zastrzeżonych na mocy siwz kryteriów. Jeśli jest
to oczywista omyłka, podlega korekcie w trybie sprostowania protokołu, w innych
wypadkach wymaga ponownego przeliczenia wartości, co odpada jednak, gdy przetarg
został juz zamknięty. W takiej sytuacji obowiązuje zasada, że prawnie doniosłe są tyko
błędy istotne, rzutujące na wynik postępowania, które pośrednio mogą uzasadniać
unieważnienie procedury, a potem umowy finalnej…Błąd jest zatem nieistotny, jeśli
nie wpływa na wybór oferty, czyli na pierwszą pozycje ofertową, a jeśliby doszło
do zasadnego wyboru kolejnej oferty - także na drugą pozycje w rankingu ofert.
Z okazanej kopii fragmentu protokołu z przebiegu przetargu na przebudowę 13 ulic
i dróg, zorganizowanego przez Urząd MiG Wieliczka w 2009 r. wynika, że w ramach
12
oceny ofert częściowych złożonych aż w trzynastu zadaniach rzeczywiście doszło
do omyłek w "punktacji". Były one jednak przypadkowe (znaczny zakres oceny),
polegały na zawyżeniu oceny oraz pozostały bez wpływu na wybór oferty
najkorzystniejszej w ramach poszczególnych zadań inwestycyjnych.”
Zgodnie z art. 91 ust. 1 ustawy Prawo zamówień publicznych zamawiający
wybiera ofertę najkorzystniejszą na podstawie kryteriów oceny ofert określonych
w specyfikacji istotnych warunków zamówienia. W przedmiotowym postępowaniu
zamawiający nie stosował w pełnym zakresie wyznaczonego przez siebie kryterium
oceny ofert, o czym świadczą stwierdzone błędy w przyznawaniu punktów
poszczególnym ofertom. Należy zwrócić uwagę, iż prof. Ryszard Szostak w cytowanej
powyżej opinii nie przesądza o legalności ujawnionej nieprawidłowości,
lecz stwierdza jedynie, iż cyt.: „Nie stanowi istotnego naruszenia prawa drobna
omyłka w ustaleniu liczby punktów przyznanych ofercie w trybie oceny wartościującej
na podstawie zastrzeżonych na mocy siwz kryteriów”. Regionalne izby obrachunkowe
działając na podstawie art. 5 ust. 1 i art. 9 ust. 2 ustawy o regionalnych izbach
obrachunkowych, nie są uprawnione do oceny (wartościowania) stopnia naruszenia
prawa, ujawnionego w toku kontroli.
7. Wniosek pokontrolny nr 24
Wniosek pokontrolny nr 24 brzmiał: „Zwracanie się do wykonawców, o wyrażenie
zgody na przedłużenie terminu związania ofertą, w terminach umożliwiających
respektowanie postanowień przepisu art. 85 ust. 2 ustawy z dnia z dnia 29 stycznia
2004 r. Prawo zamówień publicznych (tekst jednolity z 2010 r. Dz. U. Nr 113,
poz. 759 z późn. zm.)”.
Powyższy wniosek został sformułowany w związku ze stwierdzoną w wyniku
kontroli nieprawidłowością przedstawioną w „opisie nieprawidłowości do wniosku
pokontrolnego nr 24”, polegającą na nieprzestrzeganiu w postępowaniu o udzielenie
zamówienia publicznego, którego przedmiotem było: „Wykonanie projektów
budowlanych i wykonawczych przebudowy 13 ulic i dróg w mieście i gminie
Wieliczka” (znak sprawy: WGK-5541/I/8/09, szacunkowa wartość zamówienia:
344.984,08 zł.) - dyspozycji art. 85 ust. 2 ustawy z dnia 29 stycznia 2004 r. Prawo
zamówień publicznych,
który
obliguje zamawiającego
do
zwrócenia
się do wykonawców o wyrażenie zgody na przedłużenie terminu związania ofertą
co najmniej na 3 dni przed upływem terminu związania ofertą,
który w przedmiotowym postępowaniu upływał w dniu 3 kwietnia 2009 r.,
a zamawiający zwrócił się do wykonawców w dniu 31 marca 2009 r. o wyrażenie
zgody na przedłużenie terminu związania ofertą do dnia 17 kwietnia 2009 r.
Wnoszący zastrzeżenie do wniosku pokontrolnego nr 24 nie zakwestionował
ustaleń faktycznych, lecz zarzucił kontrolującemu niewłaściwe zastosowanie przepisu
art. 85 ust. 2 ustawy Prawo zamówień publicznych w odniesieniu do stanu
faktycznego który został opisany w nawiązaniu do wniosku pokontrolnego nr 24.
Zdaniem Burmistrza Miasta i Gminy Wieliczka w opisanym stanie faktycznym
13
nie doszło do naruszenia wskazanego przepisu. Składający zastrzeżenia powołał
się w tym zakresie na argumentację zawartą w opinii prawnej dr hab. prof. UEK
Ryszarda Szostaka, sporządzonej na zlecenie Burmistrza Miasta i Gminy Wieliczka
w dniu 7 stycznia 2013 roku. Opiniujący wyraził pogląd, że cyt.:„Termin z art. 85
ust. 2 Pzp liczy się według wymagań art. 110 i n. kodeksu cywilnego, ponieważ
brak podstaw do ich wyłączenia...Stąd zwrócenie się o wyrażenie przedmiotowej
zgody w powołanym przypadku było prawidłowe. Poza tym okres związania
przedłuża w istocie sam wykonawca (oferta to jednostronne oświadczenie woli),
zamawiający pozostaje tu wyłącznie wnioskodawcą. Jeśli zatem doszło
już do efektywnego przedłużenia tego okresu, w ogóle upada problem terminu
w którym zamawiający zwracał się do wykonawcy o stosowne oświadczenie woli.”
Stosownie do postanowień art. 85 ust. 2 ustawy z dnia 29 stycznia 2004 r. Prawo
zamówień publicznych wykonawca samodzielnie lub na wniosek zamawiającego
może przedłużyć termin związania ofertą, z tym że zamawiający może tylko raz,
co najmniej na 3 dni przed upływem terminu związania ofertą, zwrócić
się do wykonawców o wyrażenie zgody na przedłużenie tego terminu o oznaczony
okres, nie dłuższy jednak niż 60 dni. W przedmiotowym postępowaniu, zgodnie
z postanowieniem pkt 9 Specyfikacji Istotnych Warunków Zamówienia składający
ofertę pozostawał nią związany przez okres 30 dni kalendarzowych od daty upływu
terminu składania ofert, który przypadał na dzień 5 marca 2009 roku. Zgodnie
z powołanym przez prof. Ryszarda Szostaka przepisem art. 110 Kodeksu Cywilnego
w związku z art. 14 ustawy Prawo zamówień publicznych jeżeli ustawa, orzeczenie
sądu lub decyzja innego organu państwowego albo czynność prawna oznacza termin
nie określając sposobu jego obliczania, stosuje się w tym zakresie przepisy Kodeksu
Cywilnego. Dla rozpatrywanej sprawy istotne jest postanowienie przepisu
szczególnego z art. 85 ust. 5 ustawy Prawo zamówień publicznych, zgodnie z którym
bieg terminu związania ofertą rozpoczyna się wraz z upływem terminu otwarcia ofert.
W konsekwencji do okresu związania wykonawcy ofertą wliczamy również dzień
w którym upływał termin składania ofert. Skoro w przedmiotowym postępowaniu
o udzielnie zamówienia publicznego pierwotny termin związania ofertą upływał
w dniu 3 kwietnia 2009 roku, zamawiający mógł zwrócić się do wykonawców
o wyrażenie zgody na przedłużenie tego terminu najpóźniej w dniu 30 marca 2009
roku.
8. Wniosek pokontrolny nr 26
Wniosek pokontrolny nr 26 brzmiał: „Egzekwowanie od wykonawców wyłonionych
w postępowaniach o udzielenie zamówienia publicznego w przypadku,
gdy zamawiający przewidywał w siwz obowiązek wniesienia zabezpieczenia należytego
wykonania, wniesienia stosownego zabezpieczenia na cały okres obowiązywania
umowy zgodnie z art. 147 ust. 1 i ust. 2 ustawy z dnia 29 stycznia 2004 r. Prawo
zamówień publicznych (tekst jednolity Dz. U. z 2010 r. Nr 113, poz. 759, z późn. zm.),
a w przypadku nie wniesienia stosownego zabezpieczenia korzystanie z dyspozycji
zawartych w art. 94 ust. 3 oraz art. 46 ust. 5 ww. ustawy”.
14
Powyższy wniosek został sformułowany w związku ze stwierdzoną w wyniku
kontroli nieprawidłowością przedstawioną w „opisie nieprawidłowości do wniosku
pokontrolnego nr 26”, polegającą na zawarciu w dniu 21 grudnia 2010 roku Umowy
wykonania dowozu uczniów do szkół podstawowych i gimnazjów, dla których
organem prowadzącym jest Gmina Wieliczka, w okresie styczeń 2011 r. – czerwiec
2012 r. Nr WE.341-1/10 w sytuacji gdy wykonawca w dniu 20 grudnia 2010 r. wniósł
Gwarancję bankową nr 33/2010 wystawioną przez Bank Spółdzielczy w Dobczycach
na kwotę: 33.452,00 zł, w której wskazano, że jest ona ważna od dnia 02 stycznia
2011 r. do dnia 30 czerwca 2012 r., tak więc wykonawca przed zawarciem umowy
nie wniósł zabezpieczenia należytego wykonania umowy, zabezpieczającego okres
od dnia zawarcia umowy do końca jej realizacji plus 30 dni – zgodnie z wymogiem
z pkt 15 ppkt 2 Specyfikacji Istotnych Warunków Zamówienia.
Wnoszący zastrzeżenie do wniosku pokontrolnego nr 26 zarzucił
kontrolującemu niewłaściwego zastosowania przepisu art. 94 ust. 3 ustawy
w odniesieniu do stanu faktycznego, stanowiącego podstawę sformułowania
kwestionowanego wniosku. W ocenie Burmistrza Miasta i Gminy Wieliczka
w opisanym stanie faktycznym zamawiający nie miał obowiązku ponownego wyboru
ofert w myśl powyższego przepisu. Składający zastrzeżenia powołał się w tym
zakresie na argumentację zawartą w opinii prawnej dr hab. prof. UEK Ryszarda
Szostaka, sporządzonej na zlecenie Burmistrza Miasta i Gminy Wieliczka w dniu 27
sierpnia 2012 roku. W powołanej opinii prof. Ryszard Szostak nie odniósł się wprost
do wymogu z pkt 15 ppkt 2 Specyfikacji Istotnych Warunków Zamówienia.
Zgodnie z art. 94 ust. 3 ustawy Prawo zamówień publicznych, jeżeli wykonawca,
którego oferta została wybrana, uchyla się od zawarcia umowy w sprawie zamówienia
publicznego lub nie wnosi wymaganego zabezpieczenia należytego wykonania
umowy, zamawiający może wybrać ofertę najkorzystniejszą spośród pozostałych ofert
bez przeprowadzania ich ponownego badania i oceny, chyba że zachodzą przesłanki
unieważnienia postępowania, o których mowa w art. 93 ust. 1 tej ustawy. Kolegium
Izby podkreśla, że to sam zamawiający ustalił w pkt 15 ppkt 2 Specyfikacji Istotnych
Warunków Zamówienia, iż zabezpieczenie należytego wykonania umowy w innej
formie niż w pieniądzu, winno być wniesione z terminem ważności od daty podpisania
umowy do końca jej realizacji plus 30 dni. Biorąc pod uwagę, iż gwarancja bankowa
wniesiona przez wykonawcę z którym zawarto umowę nie spełniała wskazanego
wymogu - zamawiający winien skorzystać z uprawnień przewidzianych w art. 46
ust. 5 i art. 94 ust. 3 ustawy Prawo zamówień publicznych.
9. Wniosek pokontrolny Nr 27
Wniosek pokontrolny nr 27 brzmiał: „Nadzór nad realizacją zawartych
z wykonawcami umów poprzez egzekwowanie wykonania przedmiotu zamówienia,
zgodnie z zapisami zawartymi w tych umowach, stosownie do przepisów określonych w
art. 68 ust. 1 w związku z ust. 2 pkt 1 ustawy z dnia 27 sierpnia 2009 r. o finansach
publicznych (Dz. U. Nr 157, poz. 1240, z późn. zm.)”.
15
Powyższy wniosek został sformułowany w związku ze stwierdzoną w wyniku
kontroli nieprawidłowością przedstawioną w „opisie nieprawidłowości do wniosku
pokontrolnego nr 27”, polegającą na dokonaniu w dniu 4 sierpnia 2011 r. odbioru
pojazdu stanowiącego przedmiot leasingu, na podstawie umowy nr 202560 z dnia 3
czerwca 2011 r., zawartej w wyniku przeprowadzonego postępowania o udzielenie
zamówienia publicznego prowadzonego w trybie przetargu nieograniczonego
o szacunkowej wartości zamówienia: 233.699,01 zł., którego przedmiotem była
„Dostawa w formie leasingu dwóch fabrycznie nowych samochodów bus dla potrzeb
Gminy Wieliczka z opcją ich wykupu” (znak sprawy: WAiK.2632.3.2011) samochodu specjalistycznego (radiowozu), w którym nie zastosowano drzwi
sterowanych elektrycznie pomimo, że w pkt.3.II.2.4 specyfikacji istotnych warunków
zamówienia, wskazano cyt.: „elektrycznie sterowane drzwi przednie”. Powyższy zapis
znalazł się również w Załączniku nr 8b do Specyfikacji Istotnych Warunków
Zamówienia „OPIS TECHNICZNY OFEROWANEGO POJAZDU DLA POTRZEB
STRAŻY MIEJSKIEJ W WIELICZCE”, a w §1 pkt 3 umowy nr 202560 zawarto
zapis cyt.: ”Finansujący oświadcza, że wyposażenie przedmiotu leasingu
jest zrealizowane zgodnie ze Specyfikacją Istotnych Warunków Zamówienia (...)”,
co pozwala stwierdzić, że wykonawca nie w pełni zrealizował postanowienia umowy.
Wnoszący zastrzeżenie do wniosku pokontrolnego nr 27 nie zakwestionował
ustaleń faktycznych, ale zarzucił kontrolującemu niewłaściwe zastosowanie przepisu
art. 68 ust. 1 w związku z ust. 2 pkt 1 ustawy z dnia 27 sierpnia 2009 r. o finansach
publicznych. Zdaniem Burmistrza Miasta i Gminy Wieliczka w przedmiotowym
postępowaniu o udzielenie zamówienia publicznego cyt.:… omyłkowo ustalono
wymóg posiadania przez leasingowany pojazd „elektrycznie sterowanych drzwi
przednich” – co było wynikiem oczywistej omyłki pisarskiej, a chodziło
o „elektrycznie sterowane szyby w drzwiach przednich”. Problem ten wyjaśniano
zarówno w czasie kontroli jak i wyjaśnieniach odmowy podpisania protokołu kontroli.
Wolą zamawiającego było zatem zamówienie samochodu z funkcjonalnością
„Elektrycznie sterowane szyby w drzwiach przednich”. Należy dodatkowo stwierdzić,
że w przypadku samochodów tej klasy w ogóle nie występują „elektrycznie sterowane
drzwi przednie” Zatem odbiór samochodu, którego funkcjonalność była zgodna
z rzeczywista wolą obydwu stron umowy nie może naruszać przepisu art. 68 ust. 1
ustawy z dnia 27 sierpnia 2009 r. o finansach publicznych, gdyż zamawiający
otrzymał taki pojazd stanowiący przedmiot zamówienia , którego w istocie oczekiwał.
W takiej sytuacji w kwestionowanym wniosku doszło do niewłaściwego zastosowania
powyższego przepisu”. Składający zastrzeżenia powołał się w tym zakresie również
na argumentację zawartą w opinii prawnej dr hab. prof. UEK Ryszarda Szostaka,
sporządzonej na zlecenie Burmistrza Miasta i Gminy Wieliczka w dniu 27 sierpnia
2012 roku. Opiniujący wyraził pogląd, że cyt.:„Pomyłka taka podlega wyjaśnieniu
w razie wątpliwości z uwzględnieniem powołanego wyżej art. 65 kodeksu cywilnego,
odnoszącego się także do oświadczeń zawartych w specyfikacji istotnych warunków
zamówienia. Jeśli rzeczywiście nie mogło chodzić o specjalne drzwi sterowane
elektrycznie, zaistniały dysonans słowny potraktować należy jako oczywistą omyłkę,
tym bardziej że nikt z zainteresowanych wykonawców nie czuł się z tego powodu
pokrzywdzony ani dyskryminowany”.
16
Kolegium Izby zwraca uwagę, iż w przedmiotowej sprawie Regionalna Izba
Obrachunkowa w Krakowie nie zakwestionowała prawidłowości przeprowadzonego
postępowania o udzielenie zamówienia publicznego. Jakkolwiek prof. Ryszard
Szostak w cytowanej powyżej opinii stwierdza, że cyt.: nikt z zainteresowanych
wykonawców nie czuł się z tego powodu pokrzywdzony ani dyskryminowany”,
to z protokołu postępowania o udzielenie zamówienia publicznego dowiadujemy się,
że w postępowaniu swoją ofertę złożył tylko jeden wykonawca. Nie można
wykluczyć, iż zawarty w Specyfikacji Istotnych Warunków Zamówienia wymóg
posiadania przez samochód „elektrycznie sterowanych drzwi przednich” ograniczył
krąg podmiotów mogących ubiegać się o udzielenie zamówienia publicznego. Istotna
dla rozpatrzenia zastrzeżenia do wniosku pokontrolnego nr 27 jest jednak analiza art. 5
ust. 1 w związku z art. 9 ust. 2 ustawy o regionalnych izbach obrachunkowych
pozwalająca stwierdzić, iż regionalna izba obrachunkowa, która w toku
przeprowadzonej kontroli ustaliła nieprawidłowość stosując kryterium zgodności
z prawem, powinna we wniosku pokontrolnym lub w opisie nieprawidłowości
do wniosku pokontrolnego wskazać naruszony przepis prawa. W ocenie Kolegium
Izby nie można wskazać jako samoistnie naruszonych przepisów art. 68 ust. 1 i ust. 2
pkt 1 ustawy o finansach publicznych, które zawierają definicję kontroli zarządczej
oraz określają jeden z celów kontroli zarządczej - bez zbiegu z innymi naruszonymi
przepisami
prawa
materialnego
lub
procedurami
wewnętrznymi,
których przestrzeganie jest weryfikowane poprzez kontrolę zarządczą.
10. Wniosek pokontrolny nr 31
Wniosek pokontrolny nr 31 brzmiał: „Przestrzeganie rozporządzenia Prezesa Rady
Ministrów z dnia 30 grudnia 2009 r. w sprawie rodzajów dokumentów, jakich może
żądać zamawiający od wykonawcy, oraz form, w jakich te dokumenty mogą być
składane, (Dz. U. Nr 226, poz. 1817), poprzez żądanie od wykonawców ubiegających
się o udzielenie zamówienia publicznego jedynie dokumentów przewidzianych w ww.
rozporządzeniu”.
Powyższy wniosek został sformułowany w związku ze stwierdzoną w wyniku
kontroli nieprawidłowością przedstawioną w „opisie nieprawidłowości do wniosku
pokontrolnego nr 31”, polegającą na żądaniu w prowadzonym postępowaniu
o udzielenie zamówienia publicznego, którego przedmiotem było: „Zaprojektowanie
i Wykonanie robót budowlanych dla zadania pn.: Budowa parkingów P&R
w Wieliczce oraz Wieliczce Rynek” (znak sprawy: WI.2228/13/09-14/10)
w celu wykazania spełnienia przez wykonawcę warunków, o których mowa w art. 22
ust. 1 ustawy Prawo zamówień publicznych wykazu cyt.: „wykonanych robót
budowlanych w zakresie niezbędnym do wykazania spełnienia warunku wiedzy
i doświadczenia, w okresie ostatnich pięciu lat przed upływem terminu składania ofert,
a jeżeli okres prowadzenia działalności jest krótszy – w tym okresie, z podaniem ich
wartości, przedmiotu, dat wykonania i odbiorców, oraz załączeniem dokumentu
potwierdzającego, że roboty te zostały wykonane lub są wykonywane należycie –
sporządzonego według formularza stanowiącego Zał. nr 5 do SIWZ” (pkt 6.1.1
17
Specyfikacji Istotnych Warunków Zamówienia) co jest niezgodne z postanowieniem
§1 ust. 1 pkt 2 rozporządzenia Prezesa Rady Ministrów z dnia 30 grudnia 2009 r.
w sprawie rodzajów dokumentów, jakich może żądać zamawiający od wykonawcy,
oraz form, w jakich te dokumenty mogą być składane.
Wnoszący zastrzeżenie do wniosku pokontrolnego nr 31 nie zakwestionował
ustaleń faktycznych, ale zarzucił kontrolującemu niewłaściwe zastosowanie przepisów
rozporządzenia Prezesa Rady Ministrów z dnia 30 grudnia 2009 r. w sprawie rodzaju
dokumentów, jakich może żądać zamawiający od wykonawcy , oraz form, w jakich te
dokumenty mogą być składane, w odniesieniu do stanu faktycznego będącego
podstawą sformułowania wniosku. Składający zastrzeżenia powołał się w tym
zakresie na argumentację zawartą w opinii prawnej dr hab. prof. UEK Ryszarda
Szostaka, sporządzonej na zlecenie Burmistrza Miasta i Gminy Wieliczka w dniu 7
stycznia 2013 roku. Autor opinii wyraził pogląd, że sformułowanie cyt.: "należyte
wykonanie robót" obejmuje ich realizację zgodną z "zasadami sztuki budowlanej".
Jest to bowiem wymóg wynikający z prawa budowlanego, jeszcze sprzed 1994 r.
Pierwszy rodzaj wskazania wynikał z uprzednio obowiązującego rozporządzenia
z 2006 r. W okresie przejściowym (w latach 2010-2011) przy weryfikacji
okazywanych referencji
nie można było jednak kierować się literalnym
sformułowaniem z nowego rozporządzenia, ponieważ wystawiane do końca grudnia
referencje nie zawierały rozwiniętego wyrażenia odwołującego się do "zasad sztuki
budowlanej", a odsyłanie wykonawców do ich wymiany narażałoby ich
na dyskryminację oraz niepotrzebnie utrudniało postępowanie. Dlatego skrócone
sformułowania zawarte w referencjach musiały być tolerowane w imię zasady
niedyskryminacji, a także zakazu wstecznego działania prawa. W konsekwencji
przedmiotowy dysonans werbalny zawarty w siwz powinien być prawidłowo
interpretowany według reguł z art. 65 kodeksu cywilnego. Nie może być uznawany
za istotne naruszenie prawa.”
Kolegium Izby ustaliło, iż zgodnie z przepisem §1 ust. 1 pkt 2 rozporządzenia
Prezesa Rady Ministrów z dnia 30 grudnia 2009 r. w sprawie rodzajów dokumentów,
jakich może żądać zamawiający od wykonawcy, oraz form, w jakich te dokumenty
mogą być składane - w celu wykazania spełniania przez wykonawcę warunków,
o których mowa w art. 22 ust. 1 ustawy Prawo zamówień publicznych w przypadku
robót budowlanych zamawiający mógł żądać od wykonawcy załączenia wykazu robót
budowlanych w zakresie niezbędnym do wykazania spełniania warunku wiedzy
i doświadczenia, wykonanych w okresie ostatnich pięciu lat przed upływem terminu
składania ofert albo wniosków o dopuszczenie do udziału w postępowaniu,
a jeżeli okres prowadzenia działalności jest krótszy - w tym okresie, z podaniem ich
rodzaju i wartości, daty i miejsca wykonania oraz załączeniem dokumentu
potwierdzającego, że roboty zostały wykonane zgodnie z zasadami sztuki budowlanej
i prawidłowo ukończone. W powyższym rozporządzeniu sformułowania cyt: „zostały
wykonane lub są wykonywane należycie” odnoszą się wyłącznie do dostaw i usług.
Ustaleń faktycznych nie zmienia załączone do pisma Burmistrza Miasta i Gminy
Wieliczka Znak: WAiK 1710.1.2012 z dnia 10 stycznia 2013 roku, wyjaśnienie
p.o. Kierownika Wydziału Zamówień Publicznych Urzędu Miasta i Gminy Wieliczka
18
z dnia 23 sierpnia 2012 roku, którego zdaniem nieprawidłowy zapis w pkt 6.1.1
Specyfikacji Istotnych Warunków Zamówienia należy uznać za oczywistą omyłkę,
gdyż w tym samym punkcie Specyfikacji Istotnych Warunków Zamówienia
zamawiający podał informację o Załączniku Nr 5 do SIWZ, którego wzorem winien
był posłużyć się wykonawca do złożenia stosownego wykazu w ofercie przetargowej,
a w którym zamieścił prawidłowy zapis brzmiący cyt.: „…że roboty zostały wykonane
zgodnie z zasadami sztuki budowlanej i prawidłowo ukończone” zgodny
z rozporządzeniem Prezesa Rady Ministrów z dnia 30 grudnia 2009 r. w sprawie
rodzajów dokumentów, jakich może żądać zamawiający od wykonawcy, oraz form,
w jakich te dokumenty mogą być składane. Kolegium Izby nie stwierdziło,
aby kwestionowany zapis pkt 6.1.1 Specyfikacji Istotnych Warunków Zamówienia był
korygowany w drodze sprostowania, w toku postępowania o udzielenie zamówienia
publicznego. Należy zwrócić równocześnie uwagę, iż prof. Ryszard Szostak
w cytowanej powyżej opinii nie przesądza o legalności ujawnionej rozbieżności
lecz stwierdza jedynie, iż rozbieżność ta nie może być uznawana za istotne naruszenie
prawa. Regionalne izby obrachunkowe działając na podstawie art. 5 ust. 1 i art. 9 ust. 2
ustawy o regionalnych izbach obrachunkowych, nie są uprawnione do oceny
(wartościowania) stopnia naruszenia prawa, ujawnionego w toku kontroli.
W związku z powyższym Kolegium Izby postanowiło jak w sentencji uchwały.
POUCZENIE
Od przedmiotowej uchwały nie przysługują środki odwoławcze.
Przewodniczący Kolegium
Janusz Kot /-/
19