zespól skórno-nerwowy, czy to tez cyrkowiroza?

PIC Polska – rekomendacje weterynaryjne
Zespół skórno-nerkowy u świń – czy to teŜ cirkowiroza?
Zespół skórno-nerkowy u świń (Porcine Dermatitis and Nephropathy Syndrome – PDNS) nie jest całkiem nową
chorobą. Stwierdzano ją bowiem w postaci sporadycznych zachorowań świń w ciągu ostatnich kilku-kilkunastu lat w wielu
krajach świata, w tym: w Kanadzie, Stanach Zjednoczonych oraz w Europie. Po raz pierwszy ten zespół chorobowy opisano
pod nazwą kłębuszkowego zapalenia nerek w 1976 r w Chile. Od tego czasu, pomimo wielu szeroko zakrojonych badań nie
ustalono jednoznacznej przyczyny choroby. W ciągu ostatnich kilku lat zespół chorobowy wystąpił gwałtownie, przynosząc
ogromne straty w produkcji, szczególnie w krajach o intensywnej produkcji świń. Objawy omawianej choroby obserwuje się
takŜe i w Polsce.
Potencjalne przyczyny choroby
Brak jednoznacznego czynnika etiologicznego choroby. UwaŜa się, Ŝe odpowiedzialne za to mogą być toksyny lub
pewne substancje o charakterze antygenowym, produkowane przez określone typy bakterii. Wg. badaczy z Edynburga mogą to
być pewne szczepy Pasteurella multocida. Wykazali oni, Ŝe izolaty wyosobnione z przypadków PDNS są do siebie podobne i
jednocześnie róŜne od innych szczepów pasterel, izolowanych od zwierząt zdrowych. Ostatnio pojawiły się sugestie, Ŝe PDNS
jest wynikiem nadmiernej stymulacji układu immunologicznego przy udziale bliŜej nieokreślonych kompleksów
immunologicznych. Postuluje się przy tym, Ŝe reakcję tę mogą indukować takie czynniki jak niektóre leki, szczepionki, pewne
substancje chemiczne czy czynniki zakaźne. Zmiany chorobowe umiejscawiają się w naczyniach włosowatych skóry i innych
narządów wewnętrznych, głównie nerek. Nie ma Ŝadnych dowodów na to, Ŝe cirkowirus świń typu 2 (PCV2) jest przyczyną
PDNS.
W badaniach (Edynburg) 90 skrawków histologicznych, pochodzących od 30 świń z objawami PDNS, PCV2
stwierdzono tylko w 6 przypadkach. Jak wspomniano wcześniej PCV2 jest wirusem powszechnie występującym w populacji
świń, stąd istnieje moŜliwość jego izolacji takŜe i od świń z objawami PDNS. Występowaniu klinicznemu PDNS moŜe
towarzyszyć kliniczna forma PMWS, niekiedy moŜe ją poprzedzać lub występować później. Podkreślić naleŜy to, Ŝe oba
zespoły chorobowe mogą pojawić się klinicznie w stadzie takŜe niezaleŜnie od siebie.
Nie ma takŜe jednoznacznej opinii co do rozprzestrzeniania się choroby pomiędzy świniami, a następnie poszczególnymi
stadami jak teŜ i tego, co usposabia do wystąpienia klinicznej postaci PDNS.
1.
Objawy kliniczne
1.
PDNS dotyczy głównie warchlaków i tuczników w wieku 12-14 tyg. Ŝycia. Rzadko lub wcale nie występuje u zwierząt stada
2.
Typowym objawem u chorych świń jest pojawienie się rozległych purpurowo-czerwonych, nieco wyniesionych ponad
podstawowego.
powierzchnię, róŜnej wielkości i kształtu zmian na skórze klatki piersiowej, okolicy jamy brzusznej, zadu i wewnętrznej
powierzchni ud.
3.
Po kilku dniach, niekiedy tygodniach zmiany te pokrywają się czarnym strupem, który po odpadnięciu pozostawia blizny.
4.
Zwierzęta stają się apatyczne i obserwuje się podwyŜszenie wewnętrznej ciepłoty ciała do 40C.
5.
ZauwaŜa się niechęć do poruszania się oraz utratę kondycji.
6.
Widocznym objawem moŜe być cięŜki oddech.
7.
Występuje powiększenie węzłów chłonnych powierzchownych (pachwinowych).
Choroba moŜe dotyczyć tylko pojedynczych zwierząt w stadzie lub moŜe wystąpić u większej liczby świń, powodując tym
samym powaŜne straty ekonomiczne. Śmiertelność w grupie świń dotkniętych chorobą moŜe wynosić 15%, a nawet 100% w
przypadku bardzo zaawansowanych zmian chorobowych na skórze. Do zejścia śmiertelnego dochodzi zwykle w ciągu kilku dni
od wystąpienia objawów klinicznych. Zwierzęta, które przechorują jeszcze przez długi okres czasu pozostają w złej kondycji.
Strona 1 z 2
PIC Polska Sp. z o.o.; ul. Wazów 8A, 01-986 Warszawa; tel 022 569 5740; fax 022 569 5750;
[email protected] ; www.pic.com/poland
PIC Polska – rekomendacje weterynaryjne
2.
1.
2.
Zmiany anatomopatologiczne
Powiększenie węzłów chłonnych oraz zwiększona ilość płynu wysiękowego w jamie brzusznej.
Typową zmianą są powiększone, blade lub marmurkowate nerki, pokryte drobnymi wybroczynami – jak przy pomorze
świń.
3.
Rzadziej obserwuje się wrzody Ŝołądka, zmiany w płucach czy obrzęki stawów.
4. Rozpoznawanie
1.
Dysponując duŜym doświadczeniem moŜliwe jest rozpoznanie choroby juŜ na podstawie objawów klinicznych.
2.
Zmiany anatomopatologiczne ułatwiają postawienie końcowej diagnozy.
3.
Z uwagi na nieznaną przyczynę choroby brak specyficznych testów diagnostycznych.
4.
W przypadku stwierdzenia opisanych powyŜej zmian na nerkach – kaŜdorazowo konieczne jest wykluczenie pomoru
klasycznego świń.
5. Diagnostyka róŜnicowa
NaleŜy uwzględnić:
-
pomór klasyczny świń
-
róŜycę
-
zakaŜenia na tle Actinobacillus suis
6. Profilaktyka i zwalczanie
Z uwagi na nieznaną etiologię omawianego zespołu chorobowego brak jest specyficznych metod i środków skutecznie
przeciwdziałajacych jego pojawianiu się w stadach świń.
Niemniej jednak chciałbym zwrócić uwagę na te elementy, które mogą mieć znaczenie w ograniczaniu występowania tej
choroby. Obserwacje terenowe to potwierdzają.
1.
Stosować reŜim sanitarno-higieniczny i poprawić warunki utrzymania świń.
2.
Na bieŜąco przeglądać i w razie potrzeby izolować świnie chore w oddzielnych pomieszczeniach/budynkach.
3.
Unikać mieszania prosiąt w okresie odsadzania, pochodzących z wielu róŜnych źródeł.
4.
Kontrolować pasze na obecność toksyn grzybiczych. Ochratoksyny szczególnie obniŜają sprawność układu
immunologicznego.
5.
Unikać mieszania świń o wadze niŜszej niŜ 30 kg.
6.
Ograniczać w miarę moŜliwości róŜnego rodzaju stresory.
7.
Przestrzegać zasady, gdzie to moŜliwe “wszystko pełne wszystko puste.”
8.
Doświadczenia terenowe wskazują na pozytywne skutki stosowania kortykosteroidów. Powinny one jednak być
stosowane przez kilka kolejnych dni.
Doc. dr hab. Kazimierz Tarasiuk
Główny Lekarz Weterynarii PIC Polska i Europa Centralna
Strona 2 z 2
PIC Polska Sp. z o.o.; ul. Wazów 8A, 01-986 Warszawa; tel 022 569 5740; fax 022 569 5750;
[email protected] ; www.pic.com/poland