Jak zreformować europejskie instytucje, aby odpowiadały na
Transkrypt
Jak zreformować europejskie instytucje, aby odpowiadały na
Europejski Komitet Ekonomiczno-Społeczny FORUM EFNI / EKES „W jaki sposób zreformować instytucje europejskie, aby lepiej odpowiadały na potrzeby obywateli?” W tym roku EKES jest oficjalnym partnerem Europejskiego Forum Nowych Idei (EFNI). W związku z tym w dniu 26 września 2013 r. EKES będzie współgospodarzem dyskusji panelowej pt. „W jaki sposób zreformować instytucje europejskie, by lepiej spełniały oczekiwania obywateli?”. Kontekst W ostatnim czasie instytucjonalny pejzaż UE zmieniał się i w najbliższej przyszłości będzie nadal ulegał szybkim przeobrażeniom (Traktat z Lizbony, reforma Traktatu, działania na rzecz wzrostu gospodarczego itp.). Niewątpliwie w średniej i długiej perspektywie wystąpi konieczność dalszego przekształcania Unii. W całej Europie narasta eurosceptycyzm i rozwijają się partie radykalne. Jest to skutkiem ubocznym kryzysu gospodarczego, społecznego i finansowego. Wynika to także, a nawet przede wszystkim, z wątpliwości co do korzyści związanych z euro i z integracją europejską, a także z kryzysu demokracji w odniesieniu do instytucji europejskich. EKES może wykorzystać planowaną debatę do uplasowania się jako główna siła opiniotwórcza w tej kwestii i jako źródło nowych pomysłów. Dyskusja Dyskusja obejmie przede wszystkim konkretne środki, które instytucje europejskie będą mogły z łatwością wdrożyć, by zwiększyć i ulepszyć codzienny udział obywateli w polityce europejskiej. Oczekuje się, że na zakończenie debaty jej uczestnicy przyjmą wnioski operacyjne dotyczące krótkoi długoterminowych mechanizmów mających zwiększyć zaangażowanie obywateli. W czerwcu ośrodki analityczne, przedstawiciele instytucji europejskich, dziennikarze i członkowie EKES-u opracowali konkretne propozycje w tym zakresie. Zostaną one przedstawione uczestnikom panelu w celu ich przedyskutowania i rozwinięcia. Propozycje te odnoszą się do trzech podstawowych kwestii: - Europa powinna „przemawiać do uczuć swych obywateli”; - Europa powinna „przemawiać do uczuć swych obywateli”, wykorzystując zwłaszcza możliwości związane z nowymi technologiami; - konieczne jest podjęcie dyskusji w sprawie tego, jakiej Europy pragną obywatele, a także niezbędnych do tego reform. Przewodniczący EKES-u Henri MALOSSE przedstawi następnie konkluzje debaty przewodniczącym instytucji europejskich i wiodącym kręgom opiniotwórczym w Europie. Propozycje Grupy …/… PL -2- I – Europa powinna „przemawiać do uczuć obywateli” Udział w dyskusji nie może się ograniczać do elit. Konieczne jest stworzenie nowej, przekonującej narracji dla Europy, w oparciu o osobiste doświadczenia „pokolenia Erasmus”, a także o świadectwa zwolenników integracji europejskiej, którzy nie są przywódcami politycznymi. Trzeba zaradzić brakowi informacji publicznej, podejmując bardziej zrozumiały dialog z Europejczykami przy użyciu konkretnych przykładów, na temat sposobu, w jaki UE przyczynia się do poprawy jakości ich życia codziennego (prawa i możliwości). Należy opracować europejski podręcznik szkolny we wszystkich wersjach językowych, który zostałby rozprowadzony we wszystkich szkołach europejskich. Konieczne jest wprowadzenie systematycznych kursów na temat projektu integracji europejskiej do krajowych programów szkolnych. Europejczycy muszą otrzymywać informacje zwrotne, w związku z czym należy omówić kwestię kosztów rezygnacji z integracji europejskiej. Konieczne jest propagowanie wielojęzyczności. „Widoczność publiczna i podziały polityczne” – mówmy też o tym, co nas dzieli! Niezwykle istotna jest rola mediów (telewizji, mediów społecznościowych), a także podmiotów krajowych i lokalnych oraz społeczeństwa obywatelskiego. „Eurotermometr”: regularny pomiar nastrojów w Europie poprzez zwiększenie liczby badań opinii publicznej (zbyt rzadko stosowanych) na szczeblu europejskim, dotyczących aktualnych kwestii. Wyznaczenie we wszystkich krajach „ambasadorów Komisji Europejskiej ds. mediów”, którzy będą na tyle dobrze znani, by mieć dostęp do mediów krajowych, i zapewnienie im znaczących środków przeznaczonych na komunikację poprzez decentralizację wydatków dyrekcji generalnych. Wprowadzenie opłaty europejskiej w celu zagwarantowania stabilności finansowania i niezależności mediów europejskich. II – Europa powinna „przemawiać do uczuć obywateli” Instytucje europejskie powinny w większym stopniu włączyć obywateli UE w budowanie Europy ich marzeń, między innymi poprzez wykorzystanie możliwości oferowanych przez nowe technologie. Pogłębienie uczucia przynależności Koncepcję obywatelstwa europejskiego należy realizować za pomocą konkretnych działań, które wzmacniają uczucie przynależności do Unii Europejskiej. Stworzenie karty (fakultatywnej) członka Unii Europejskiej, która byłaby wystarczająca do korzystania z pewnych praw: przekraczania granic, ochrony konsularnej, podpisywania inicjatyw europejskich itp. …/… -3 Stała wzmianka o prawach związanych z obywatelstwem europejskim we wszystkich paszportach wydawanych przez państwa członkowskie. Powierzenie społeczeństwu obywatelskiemu (EKES-owi) rozważań na temat tego, czym jest wspólny interes europejski. Wzmocnienie demokracji uczestniczącej, która uzupełnia demokrację przedstawicielską. Należy poczynić dalsze postępy w zastosowaniu art. 11 TUE. W tym kontekście zarówno w ramach obywatelskiego dialogu horyzontalnego (art. 11 ust. 1 TUE), jak i europejskiej inicjatywy obywatelskiej (art. 11 ust. 4 TUE) powierzono by EKES-owi wzmocnioną rolę. Konieczne jest uproszczenie systemu dotyczącego inicjatywy obywatelskiej, tak by umożliwić łatwiejsze korzystanie z tego prawa. Rozpowszechnienie nowych doświadczeń w zakresie demokracji dzięki wykorzystaniu możliwości, jakie oferują nowe technologie. Dostępne rozwiązania ICT nie spełniają już oczekiwań obywateli, którzy zaczęli wnosić swe własne treści, a zatem mogliby również przyczyniać się do polepszenia usług. Władze publiczne muszą teraz odpowiedzieć na tę gotowość do partnerstwa (kluczowymi słowami mogłyby być: pozyskiwanie wiedzy z tłumu, otwarta administracja, inicjatywy w dziedzinie otwartych danych). Nawiązanie kontaktu z jak najszerszym gronem obywateli dzięki wykorzystaniu internetu i nowych mediów: Stworzenie forów dyskusyjnych dla zwykłych obywateli, których wyniki byłyby szeroko rozpowszechniane, by ułatwić zrozumienie między obywatelami różnych krajów (np. Niemiec i Grecji). Propagowanie dyskusji oddolnej za pośrednictwem mediów społecznościowych. Zapewnienie kompasów wyborczych lub aplikacji zawierających porady wyborcze. III – Zapoczątkowanie debaty z obywatelami na temat przyszłej Europy ich marzeń III – 1 – W krótszej perspektywie: wybory europejskie w 2014 r. By zmienić mentalność, europejska klasa polityczna powinna się zreorganizować w sposób, który zobowiązywałby kandydatów do wyborów europejskich do zaprezentowania się jako przedstawiciele europejskich partii politycznych zajmujący się kwestiami europejskimi, a nie krajowymi lub lokalnymi. Trzeba zwiększyć przejrzystość i skuteczność wyborów do PE: partie krajowe powinny poinformować o swej przynależności do frakcji europejskich, a państwa członkowskie muszą do tego zachęcać (przynależność partyjną mogłyby wyraźniej pokazać między innymi znaki graficzne partii podczas głosowania). Krajowe i europejskie partie polityczne muszą powiadomić o swych kandydatach na stanowisko przewodniczącego Komisji, a także programach poszczególnych kandydatów. By zachęcić do prawdziwej debaty, trzeba wykorzystać audycje polityczne. …/… -4 Konieczne jest dotarcie do jak największej liczby obywateli poprzez zastosowanie kompasów wyborczych bądź aplikacji zawierających porady wyborcze. Europejczycy muszą sobie radzić z nadmiarem informacji. Zapewnienie aplikacji zawierających porady wyborcze pomoże wyborcom określić swe stanowisko w przedwyborczym pejzażu politycznym w oparciu o swe pomysły, wartości i preferencje polityczne. Może to być również dobre narzędzie, by zachęcić obywateli do zastanowienia się nad wyzwaniami stojącymi przed UE. III – 2 – W dłuższej perspektywie: przedefiniowanie instytucji europejskich z myślą o spójniejszej Europie, która odpowiada aspiracjom obywateli Masowe inwestycje w przyszłość: wszystkie reformy i inwestycje europejskie powinny mieć wspólny cel: młodzież i przyszłe pokolenia. Należy zachęcać do korzystania z metody wspólnotowej podczas negocjacji z Radą. Dialog międzyinstytucjonalny wprowadza często obywateli w dezorientację. Konieczne jest rozwinięcie przejrzystości i debaty na temat negocjacji w sprawie prawodawstwa europejskiego. Należy zwiększyć przejrzystość prac Rady, mediów i ogółu społeczeństwa. Trzeba zapewnić niezależne ekspertyzy na szczeblu europejskim, by zwiększyć zaufanie obywateli do prawodawstwa europejskiego i zapobiec potencjalnym konfliktom interesów z ekspertami, których opinii zasięgają Komisja i agencje. „Jakiej Europy chcemy?” – uwzględnienie w debacie publicznej istotnych kwestii: Czy należy podążać w kierunku nowego traktatu o Europie federalnej i demokratycznej, który wprowadzałby większą kontrolę instytucji europejskich? Czy należy całkowicie wyeliminować zasadę jednomyślności w odniesieniu do wspólnych decyzji? Czy przewodniczący Komisji Europejskiej powinien być wyłaniany w wyborach powszechnych? Czy wskazane jest połączenie Komisji i Rady w jedną instytucję, na której czele stałby szef rządu (wysoki przedstawiciel) i która składałaby się ze stałych ministrów każdego państwa członkowskiego? Czy należy doprowadzić do tego, by Europę reprezentował jeden charyzmatyczny przywódca? Większe wykorzystanie demokracji przedstawicielskiej: Dopracowanie jednolitej procedury wyborów do Parlamentu Europejskiego. Zapewnienie Parlamentowi Europejskiemu prawa do inicjatywy i do wotum nieufności. Większe włączenie parlamentów krajowych do głównych decyzji UE, począwszy od decyzji budżetowych. …/… -5 Zainspirowanie się szwajcarskim systemem głosowania, by zapewnić obywatelom możliwość działania na szczeblu lokalnym, regionalnym, krajowym i europejskim („wielopoziomowe sprawowanie rządów”). Utworzenie rządu gospodarczego strefy euro z siedzibą w Strasburgu. Zapewnienie demokratycznej reprezentatywności Parlamentu Europejskiego dzięki ścisłej równowadze demograficznej. Utworzenie komitetu składającego się z przedstawicieli instytucji i organów europejskich, ekspertów, a także przedstawicieli społeczeństwa obywatelskiego, który prowadziłby rozważania na określone tematy, oraz opracowanie konkretnych propozycji. Rolę czynnika spajającego tę grupę można by powierzyć EKES-owi. Propozycje zostały opracowane i przedyskutowane na podstawie prac zorganizowanej przez EKES grupy członków i ekspertów, które prowadzone są pod jego kierownictwem. Składa się ona z następujących osób: Andrzeja Adamczyka, członka EKES-u (Grupa II) Isabelle Bénoliel, przewodniczącej Stowarzyszenia im. Jeana Monneta Yvesa Bertonciniego, dyrektora Notre Europe – Instytut Jacques'a Delorsa Antoine'a Bevorta, profesora socjologii, przewodniczącego rady naukowej, CNAM Jacka Brzezińskigo, Programme & Speaker Relations, Europejskie Forum Nowych Idei Philippe'a Cayli, przewodniczącego Euronews Development, europejska inicjatywa obywatelska „Let Me Vote'” Agnès Hubert, BEPA Pierre'a Lemoine'a, głównego redaktora „Europolitics” Henriego Malosse'a, przewodniczącego EKES-u Joachima Otta, zastępcy szefa działu ds. polityki w zakresie obywatelstwa Komisji Europejskiej Irini Ivoni Pari, członkini EKES-u (Grupa I) Lecha Pilawskiego, dyrektora generalnego Lewiatana Kristiny Reinsalu, dyrektor programu samorządów lokalnych w E-Governance Academy Anne-Marie Sigmund, członkini EKES-u (Grupa III) Nathalie Stockwell, Komisja Europejska (DG JUST) Marii Pauli Tenreiry, szefa działu ogólnych spraw instytucjonalnych Sekretariatu Komisji Europejskiej Tony'ego Venablesa, dyrektora ECAS Magdaleny Żelaznej z Przedstawicielstwa Regionalnego Komisji Europejskiej we Wrocławiu _____________