1 Uzasadnienie Niniejsze rozporządzenie zmieniające

Uzasadnienie
Niniejsze rozporządzenie zmieniające rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z
dnia 30 kwietnia 2007 r. w sprawie warunków i sposobu oceniania, klasyfikowania
i promowania uczniów i słuchaczy oraz przeprowadzania sprawdzianów i egzaminów
w szkołach publicznych (Dz. U. Nr 83, poz. 562, z późn. zm.) przewiduje
wprowadzenie:
1) moŜliwości zwalniania z nauki drugiego języka obcego ucznia ze sprzęŜonymi
niepełnosprawnościami lub z autyzmem;
2) regulacji dotyczącej oceniania zajęć edukacyjnych wchodzących w skład bloku
przedmiotowego;
3) zmian w zakresie przeprowadzania egzaminu gimnazjalnego;
4) zmian w zakresie przeprowadzania egzaminu maturalnego dla absolwentów szkół
lub oddziałów dwujęzycznych;
5) przepisów dotyczących przeprowadzania egzaminu maturalnego w roku szkolnym
2008/2009 z przedmiotów: filozofia, język łaciński i kultura antyczna oraz
informatyka.
Ad. 1.
W § 1 w pkt 1 rozporządzenia (dot. § 10 ust. 1) wprowadza się moŜliwość zwalniania
z nauki drugiego języka obcego ucznia ze sprzęŜonymi niepełnosprawnościami lub z
autyzmem. Obecne brzmienie § 10 rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej z
dnia 30 kwietnia 2007 r. w sprawie warunków i sposobu oceniania, klasyfikowania
i promowania uczniów i słuchaczy oraz przeprowadzania sprawdzianów i egzaminów
w szkołach publicznych przewiduje moŜliwość zwalniania z nauki drugiego języka
obcego jedynie ucznia z wadą słuchu lub z głęboką dysleksją rozwojową. Potrzeba
objęcia moŜliwością zwalniania z tego przedmiotu takŜe uczniów ze sprzęŜonymi
niepełnosprawnościami lub z autyzmem wiąŜe się ze specjalnymi potrzebami
edukacyjnymi tych uczniów wynikającymi z ich szczególnych moŜliwości i
uwarunkowań rozwojowych.
1
Uczniów ze sprzęŜonymi niepełnosprawnościami lub z autyzmem z nauki drugiego
języka obcego zwalniać będzie dyrektor szkoły, na wniosek rodziców (prawnych
opiekunów) oraz na podstawie opinii publicznej lub niepublicznej poradni
psychologiczno-pedagogicznej, lub na podstawie orzeczenia o potrzebie kształcenia
specjalnego albo indywidualnego nauczania.
Ad. 2.
W § 1 w pkt 2 (dot. dodawanego § 10a) przewiduje się wprowadzenie przepisu
dotyczącego
oceniania
zajęć
edukacyjnych
wchodzących
w
skład
bloku
przedmiotowego. Przepis ten stanowi, Ŝe w przypadku wprowadzenia w szkolnym
planie nauczania bloku przedmiotowego naleŜy odrębnie oceniać kaŜde zajęcia
edukacyjnych wchodzące w skład tego bloku. MoŜliwość wprowadzenia w szkolnym
planie nauczania zestawienia zajęć edukacyjnych w blok przedmiotowy przewiduje
rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej i Sportu z dnia 12 lutego 2002 r. w
sprawie ramowych planów nauczania w szkołach publicznych (Dz. U. Nr 15, poz.
142, z późn. zm.). Zgodnie z brzmieniem § 3 ust. 10 ww. rozporządzenia, w
szkolnym planie nauczania dopuszcza się wprowadzenie zestawienia zajęć
edukacyjnych
w
blok
przedmiotowy,
w
ramach
którego
prowadzone
jest
zintegrowane nauczanie treści i umiejętności z róŜnych dziedzin wiedzy, realizowane
w toku jednolitych zajęć edukacyjnych, pod warunkiem zapewnienia realizacji zadań
wynikających
z
podstawy
programowej
oraz
zachowania
wymiaru
godzin
poszczególnych zajęć edukacyjnych, określonego w ramowym planie nauczania.
Jednocześnie
wewnątrzszkolny
system
oceniania
przewiduje
ocenianie
i
klasyfikowanie wszystkich obowiązkowych zajęć edukacyjnych określonych w
ramowym planie nauczania.
Ad. 3.
W roku szkolnym 2008/2009 zostanie po raz pierwszy przeprowadzony egzamin
gimnazjalny składający się nie z dwóch, tak jak w poprzednich latach szkolnych,
a z trzech części. Trzecia część obejmować będzie wiadomości i umiejętności z
zakresu języka obcego nowoŜytnego. Zgodnie z § 35 ust. 2 rozporządzenia Ministra
Edukacji Narodowej z dnia 30 kwietnia 2007 r. w sprawie warunków i sposobu
oceniania, klasyfikowania i promowania uczniów i słuchaczy oraz przeprowadzania
sprawdzianów i egzaminów w szkołach publicznych uczniowie przystąpią do tej
2
części egzaminu z zakresu tego języka obcego nowoŜytnego, którego uczą się w
szkole jako przedmiotu obowiązkowego.
W § 1 w pkt 11 rozporządzenia (dot. § 149a) wprowadza się regulację, zgodnie z
którą
w
roku
upośledzeniem
szkolnym
umysłowym
2008/2009,
w
2009/2010
stopniu
lekkim,
i
2010/2011
uczniowie
ze
uczniowie
z
sprzęŜonymi
niepełnosprawnościami oraz uczniowie z autyzmem, uczęszczający do gimnazjów
specjalnych, będą przystępowali do trzeciej części egzaminu gimnazjalnego z języka
obcego nowoŜytnego tylko w przypadku gdy w szkole realizowali ten przedmiot w
wymiarze godzin określonym dla trzyletniego okresu nauczania w ramowym planie
nauczania dla gimnazjum specjalnego.
Obecnie sytuacja w zakresie nauczania języka obcego nowoŜytnego w gimnazjach
specjalnych jest zróŜnicowana. W
gimnazjach specjalnych dla uczniów z
upośledzeniem umysłowym w stopniu lekkim oraz dla uczniów ze sprzęŜonymi
niepełnosprawnościami lub z autyzmem, do roku szkolnego 2007/2008 włącznie,
(zgodnie z rozporządzeniem Ministra Edukacji Narodowej i Sportu z dnia 12 lutego
2002 r. w sprawie ramowych planów nauczania w szkołach publicznych, w
obowiązującym wówczas brzmieniu), w przypadku braku moŜliwości realizacji zajęć z
języka obcego, godziny przeznaczone na nauczanie języka obcego pozostawały do
dyspozycji dyrektora szkoły. Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 18
kwietnia 2008 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie ramowych planów nauczania
w szkołach publicznych (Dz. U. Nr 72, poz. 420) przewiduje, Ŝe od 1 września 2008 r.
w gimnazjach specjalnych dla ww. uczniów zajęcia z języka obcego nowoŜytnego
realizowane są w pełnym wymiarze określonym dla trzyletniego okresu nauczania.
Jak z powyŜszego wynika, w roku szkolnym 2008/2009 w klasach trzecich gimnazjów
specjalnych są uczniowie z ww. niepełnosprawnościami, którzy uczyli się od klasy
pierwszej języka obcego, ale są i tacy, którzy naukę tego języka rozpoczęli dopiero w
roku szkolnym 2008/2009.
Ze względu na powyŜsze zróŜnicowanie w nauczaniu języka obcego nowoŜytnego w
gimnazjach specjalnych wprowadza się zatem regulację, zgodnie z którą w okresie
przejściowym (w roku szkolnym 2008/2009, 2009/2010 i 2010/2011) ww. uczniowie
będą przystępowali do trzeciej części egzaminu gimnazjalnego z języka obcego
nowoŜytnego tylko w przypadku gdy w szkole realizowali ten przedmiot w wymiarze
godzin określonym dla trzyletniego okresu nauczania w ramowym planie nauczania
dla gimnazjum specjalnego.
3
Od 1 września 2009 r. w klasach pierwszych gimnazjum będzie realizowana nowa
podstawa
programowa
kształcenia
ogólnego
dla
gimnazjum,
wprowadzona
rozporządzeniem Ministra Edukacji Narodowej z dnia 23 grudnia 2008 r. w sprawie
podstawy programowej wychowania przedszkolnego oraz kształcenia ogólnego w
poszczególnych typach szkół (Dz. U. z 2009 r. Nr 4, poz. 17). Zgodnie z nową
podstawą programową kształcenia ogólnego we wszystkich publicznych gimnazjach
obowiązywać będzie nauczanie dwóch języków obcych nowoŜytnych na dwóch
jednakowych poziomach (poziom dla początkujących i poziom, który będzie
kontynuacją języka obcego nauczanego w szkole podstawowej). Tak więc nastąpi
wyrównanie szans edukacyjnych w zakresie poziomu znajomości języka obcego
nowoŜytnego. Centralna Komisja Egzaminacyjna przygotuje na rok szkolny
2011/2012 arkusze egzaminacyjne dostosowane do nowej podstawy programowej, w
tym do trzeciej części egzaminu gimnazjalnego w zakresie języka obcego
nowoŜytnego.
Ponadto, zgodnie z § 2 rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej z dnia 20 lutego
2009 r. zmieniającym rozporządzenie w sprawie warunków i trybu przyjmowania
uczniów do szkół publicznych oraz przechodzenia z jednych typów szkół do innych
(Dz. U. Nr 31, poz. 208), w podanych wyŜej okresie przejściowym, do punktacji
obowiązującej w zasadach rekrutacji do szkół ponadgimnazjalnych nie będą brane
pod uwagę wyniki uzyskane z trzeciej części egzaminu gimnazjalnego. Wyniki te
zostaną wykorzystane przez szkoły do analizy i podniesienia jakości nauczania
języka obcego nowoŜytnego. Po upływie ww. okresu przejściowego, w procesie
rekrutacji do szkół ponadgimnazjalnych będą brane pod uwagę wyniki z trzech części
egzaminu gimnazjalnego, w tym części trzeciej (dotyczyć to będzie takŜe
absolwentów, którzy ukończą gimnazjum w ww. okresie przejściowym, lecz nie
rozpoczną nauki w szkole ponadgimnazjalnej bezpośrednio po ukończeniu
gimnazjum).
Uczniowie, którzy przystąpią do egzaminu gimnazjalnego w roku szkolnym
2008/2009, 2009/2010 i 2010/2011, oprócz zaświadczenia o szczegółowych
wynikach egzaminu gimnazjalnego z części humanistycznej i z części matematyczno
– przyrodniczej, otrzymają informację o wynikach trzeciej części tego egzaminu z
4
zakresu języka obcego nowoŜytnego - § 1 pkt 3 rozporządzenia (dot. § 51 ust. 2) i §
1 pkt 11 rozporządzenia (dot. dodawanego § 149b).
Ad. 4.
W § 1 pkt 4-10 rozporządzenia (dot. § 58a, § 60 ust. 1a, § 63 ust. 1 pkt 7, § 91a, § 97
ust. 5a i 5b, § 100, § 105 ust. 7a) wprowadza się zmiany w zakresie
przeprowadzania egzaminu maturalnego dla absolwentów szkół lub oddziałów
dwujęzycznych.
Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 25 września 2008 r. zmieniające
rozporządzenie w sprawie warunków i sposobu oceniania, klasyfikowania i
promowania uczniów i słuchaczy oraz przeprowadzania sprawdzianów i egzaminów
w szkołach publicznych (Dz. U. Nr 178, poz. 1097) wprowadziło, między innymi,
zmiany w zasadach przeprowadzania egzaminu maturalnego dla absolwentów szkół
lub oddziałów dwujęzycznych, które miały wejść w Ŝycie od roku szkolnego
2009/2010. W ww. rozporządzeniu z dnia 25 września 2008 r. zniesiono moŜliwość
dwujęzycznego zdawania (tzn. w języku polskim oraz w języku obcym będącym
drugim językiem nauczania) przez absolwentów szkół lub oddziałów dwujęzycznych
tych przedmiotów, które nauczane były dwujęzycznie. MoŜliwość zdawania
dwujęzycznego dotyczyła przedmiotów: biologia, chemia, fizyka i astronomia,
matematyka, części geografii odnoszącej się do geografii ogólnej i części historii
odnoszącej się do historii powszechnej, nauczanych dwujęzycznie, wybranych w
ramach egzaminu maturalnego jako przedmioty obowiązkowe lub dodatkowe.
Regulacje zawarte w niniejszym rozporządzeniu mają na celu wprowadzenie zmian
w tym zakresie. W rozporządzeniu przywraca się moŜliwość dwujęzycznego
zdawania przez absolwentów szkół lub oddziałów dwujęzycznych tych przedmiotów,
które były nauczane dwujęzycznie. MoŜliwość ta ma dotyczyć następujących
przedmiotów: biologia, chemia, fizyka i astronomia, matematyka, części geografii
odnoszącej się do geografii ogólnej i części historii odnoszącej się do historii
powszechnej, nauczanych dwujęzycznie. W porównaniu z obecnie obowiązującym
stanem
prawnym,
przystępowania
rozporządzenie
przez
absolwenta
przewiduje
szkoły
lub
istotną
oddziału
zmianę
dotyczącą
dwujęzycznego
do
rozwiązywania dodatkowych zadań egzaminacyjnych, przygotowanych w drugim
języku nauczania. Obecnie absolwent wybierając jako przedmiot obowiązkowy
5
przedmiot nauczany dwujęzycznie obowiązany był zdawać egzamin z tego
przedmiotu w języku polskim, a ponadto obowiązany był przystąpić do rozwiązywania
dodatkowych zadań egzaminacyjnych, przygotowanych w drugim języku nauczania.
Przedmiotowe rozporządzenie wprowadza w tym zakresie zmianę, polegającą na
tym, iŜ absolwent zdający egzamin maturalny z przedmiotu obowiązkowego
nauczanego dwujęzycznie (od 1 września 2009 r. dotyczyć to będzie tylko
matematyki)
nie
będzie
miał
obowiązku
przystępować
do
rozwiązywania
dodatkowych zadań egzaminacyjnych przygotowanych w drugim języku nauczania,
lecz będzie miał prawo przystąpienia do rozwiązywania tych zadań (o ile wyrazi taką
chęć w deklaracji).
W rozporządzeniu doprecyzowano równieŜ, iŜ dodatkowe zadania egzaminacyjne
przygotowane w drugim języku nauczania są takie same bez względu na fakt, czy
absolwent zdaje dany przedmiot na poziomie podstawowym czy rozszerzonym (§
58a ust. 3).
Ad. 5.
W § 2-5 rozporządzenia zamieszczony został opis egzaminu maturalnego z
przedmiotów: filozofia, język łaciński i kultura antyczna oraz informatyka, który
przeprowadzany będzie w roku szkolnym 2008/2009. Podkreślić naleŜy, iŜ regulacja
zawarta w tych przepisach dotyczy tylko egzaminu maturalnego przeprowadzanego
w roku szkolnym 2008/2009. Zgodnie bowiem z § 2 rozporządzenia Ministra Edukacji
Narodowej z dnia 25 września 2008 r. zmieniającego rozporządzenie w sprawie
warunków i sposobu oceniania, klasyfikowania i promowania uczniów i słuchaczy
oraz przeprowadzania sprawdzianów i egzaminów w szkołach publicznych (Dz. U. Nr
178, poz. 1097) jeszcze tylko w roku szkolnym 2008/2009 ww. przedmioty absolwent
moŜe wybrać na egzaminie maturalnym jako przedmioty obowiązkowe. Konieczność
wprowadzenia tych przepisów wynika z faktu, iŜ obecnie nie ma przepisów, które
dotyczyłyby opisu egzaminu maturalnego z ww. przedmiotów, zdawanych jako
przedmioty obowiązkowe.
Ponadto, w roku szkolnym 2008/2009 po raz pierwszy zostanie przeprowadzony
egzamin maturalny z filozofii jako przedmiotu dodatkowego. W związku z tym, w
rozporządzeniu
zamieszczony
został
opis
tego
egzaminu.
Opis
egzaminu
maturalnego z filozofii jako przedmiotu dodatkowego, zawarty w § 2 rozporządzenia,
6
dotyczy
tylko
egzaminu
maturalnego
przeprowadzanego
w
roku
szkolnym
2008/2009.
W § 6 przewiduje się, iŜ przepisy § 1 pkt 11 (dot. §149a i 149b) oraz § 2-5
rozporządzenia wejdą w Ŝycie po upływie 7 dni od dnia ogłoszenia. Skrócony termin
wejścia w Ŝycie, w przypadku ww. przepisów rozporządzenia jest konieczny ze
względu na fakt, iŜ przepisy §149a i 149b dotyczą egzaminu gimnazjalnego
przeprowadzanego w obecnie trwającym roku szkolnym 2008/2009, który odbędzie
się w dniach 22-24 kwietnia 2009 r. Natomiast § 2 - 5 rozporządzenia dotyczą
najbliŜszego egzaminu maturalnego, który rozpocznie się w dniu 4 maja 2009 r.
Zatem przepisy rozporządzenia powinny wejść w Ŝycie przed rozpoczęciem
egzaminu
gimnazjalnego
oraz
egzaminu
maturalnego.
Ponadto,
zasady
demokratycznego państwa prawnego nie stoją na przeszkodzie, by ww. przepisy
rozporządzenia weszły w Ŝycie po upływie 7 dni od dnia ogłoszenia.
Zgodnie z art. 5 ustawy z dnia 7 lipca 2005 r. o działalności lobbingowej w procesie
stanowienia prawa (Dz. U. Nr 169, poz. 1414) projekt ww. rozporządzenia został
udostępniony w Biuletynie Informacji Publicznej na stronie internetowej Ministerstwa
Edukacji Narodowej (www.men.gov.pl). śaden podmiot nie zgłosił zainteresowania
pracami nad projektem rozporządzenia.
Rozporządzenie nie zawiera przepisów technicznych, w rozumieniu rozporządzenia
Rady Ministrów z dnia 23 grudnia 2002 r. w sprawie sposobu funkcjonowania
krajowego sytemu notyfikacji norm i aktów prawnych (Dz. U. Nr 239, poz. 2039, z
późn. zm.), w związku z tym nie podlega notyfikacji.
Przedmiot regulacji nie jest objęty zakresem prawa Unii Europejskiej.
7
Ocena skutków regulacji (OSR)
1. W zakresie wskazania podmiotów, na które oddziałuje rozporządzenie:
Rozporządzenie dotyczy uczniów, nauczycieli, rodziców, Centralnej Komisji
Egzaminacyjnej, okręgowych komisji egzaminacyjnych i szkół wyŜszych.
2. Konsultacje społeczne
Projekt rozporządzenia został przekazany do zaopiniowania następującym związkom
zawodowym i partnerom społecznym:
1. Chrześcijańskiemu Związkowi Zawodowemu „Solidarność im. ks. Jerzego
Popiełuszki”,
2. Zarządowi Głównemu Związku Nauczycielstwa Polskiego,
3. Sekcji Krajowej Oświaty i Wychowania NSZZ „Solidarność”,
4. Komisji Krajowej Wolnego Związku Zawodowego „Sierpień 80”,
5. Komisji Krajowej NSZZ „Solidarność”,
6. Zarządowi Krajowemu Związku Zawodowego Nauczycieli Średnich Szkół
Leśnych w Polsce,
7. Związkowi Zawodowemu Pracowników Oświaty i Wychowania „Oświata”,
8. Krajowej Sekcji Oświaty NSZZ „Solidarność 80”,
9. NiezaleŜnemu
Samorządnemu
Związkowi
Zawodowemu
Pracowników
Schronisk dla Nieletnich i Zakładów Poprawczych,
10. Związkowi Zawodowemu „Rada Poradnictwa”,
11. Sekretariatowi Konferencji Episkopatu Polski,
12. Polskiej Radzie Ekumenicznej,
13. Radzie Szkół Katolickich,
14. Społecznemu Towarzystwu Oświatowemu,
15. Krajowemu Forum Oświaty Niepublicznej,
16. Rzecznikowi Praw Dziecka,
17. Krajowemu Porozumieniu Rodziców i Rad Rodziców,
18. Ogólnopolskiemu Stowarzyszeniu Kadry Kierowniczej Oświaty,
8
19. Konfederacji Stowarzyszeń Nauczycielskich,
20. Stowarzyszeniu Dyrektorów Szkół Średnich,
21. Polskiemu Stowarzyszeniu Dyrektorów Szkół,
22. Komisji Krajowej NSZZ „Solidarność 80”,
23. Komisji Wspólnej Rządu i Samorządu Terytorialnego,
24. Radzie Głównej Szkolnictwa WyŜszego,
25. Konferencji Rektorów Akademickich Szkół Polskich,
26. Konferencji Rektorów Zawodowych Szkół Polskich.
Uwagi do projektu ww. rozporządzenia zgłosiło tylko Stowarzyszenie Dyrektorów
Szkół Średnich:
1. Pierwsza uwaga dotyczyła zapisu § 58a ust. 3, zgodnie z którym „Nie określa się
poziomu dla dodatkowych zadań egzaminacyjnych przygotowanych w języku obcym
będącym drugim językiem nauczania, o których mowa w ust. 1 i 2”. Zdaniem
Stowarzyszenia zapis ten moŜe wprowadzić uczniów i nauczycieli w błąd co do
poziomu trudności zadania. KaŜdy z przedmiotów wymienionych w § 58a ust. 2 moŜe
być zdawany na poziomie podstawowym lub rozszerzonym. Szczególnie istotne jest
to dla osób wybierających dany przedmiot na poziomie podstawowym.
Uwaga nie została uwzględniona. Dodatkowe zdania egzaminacyjne są takie same
bez względu na fakt, czy absolwent zdaje danym przedmiot na poziomie
podstawowym czy rozszerzonym, nie określa się poziomu dla tych zadań.
2. Druga uwaga dotyczyła przepisu §149b. Zdaniem Stowarzyszenia, brak wyników z
trzeciej części egzaminu gimnazjalnego na zaświadczeniu moŜe wywołać wraŜenie
wśród społeczności szkolnej, Ŝe w ostatecznym rachunku jest to część mniej waŜna
lub całkiem niewaŜna.
Uwaga nie została uwzględniona. Wynik części trzeciej egzaminu gimnazjalnego nie
będzie brany pod uwagę w procesie rekrutacji do szkół ponadgimnazjalnych tylko
przez najbliŜsze 3 lata szkolne i tylko w tym okresie wynik tej części nie będzie
umieszczany na zaświadczeniu o szczegółowych wynikach egzaminu gimnazjalnego.
Po tym okresie, na zaświadczeniu będą umieszczane wyniki ze wszystkich (trzech)
części egzaminu gimnazjalnego.
9
3. Wpływ regulacji na sektor finansów publicznych, w tym budŜet państwa
i budŜety jednostek samorządu terytorialnego
Wejście w Ŝycie rozporządzenia nie spowoduje skutków finansowych dla budŜetu
państwa i budŜetów jednostek samorządu terytorialnego.
4.
Wpływ
regulacji
na
rynek
pracy,
konkurencyjność
gospodarki
i
przedsiębiorczość, w tym na funkcjonowanie przedsiębiorstw, oraz sytuację
i rozwój regionalny
Wejście w Ŝycie rozporządzenia nie będzie miało wpływu na rynek pracy,
konkurencyjność gospodarki i przedsiębiorczość, w tym na funkcjonowanie
przedsiębiorstw, oraz sytuację i rozwój regionalny.
10