Radiologiczna ocena prze

Prace oryginalne
Original papers
Tom 4 nr 6 2008
Volume 4 no 6 2008
Radiologiczna ocena przeszczepów kości do wyrostka
zębodołowego u pacjentów
z różnymi typami rozszczepów
Radiographic assessment of
alveolar bone grafting in patients with different types of
cleft
Katarzyna Marzec1 A B C D
Andrzej Świrski 2 A B C D E
Anna Komorowska 3 A D E
E F
F
Wkład autorów
A – Plan badań
B – Zbieranie danych
C – Analiza statystyczna
D – Interpretacja danych
E – Redagowanie pracy
F – Wyszukiwanie piśmiennictwa
Authors’ Contribution
A – Study design
B – Data Collection
C – Statistical Analysis
D – Data Interpretation
E – Manuscript Preparation
F – Literature Search
1,2,3
Katedra i Zakład Ortopedii Szczękowej Uniwersytetu
Medycznego w Lublinie
1,2,3
Chair and Department of Jaw Orthopedics Medical
University of Lublin
Streszczenie
Abstract
Cel: ocena radiologiczna wykonywanych po raz pierwszy
wtórnych i późnych przeszczepów kości do wyrostka zębodołowego w zależności od wieku pacjenta i typu rozszczepu
oraz określenie odsetka różnych kategorii przyjętego przeszczepu. Materiał i metody: do badań zakwalifikowano
dobrej jakości zdjęcia radiologiczne 96 pacjentów. Były to
radiogramy celowane bezpośrednio na szczelinę rozszczepu
i wykonane w czasie nie krótszym niż 6 miesięcy po zabie-
Aim: of the study was radiographic assessment of secondary and late alveolar bone grafts performed for the first time
depending on the patient’s age and presented type of cleft as
well as determination of the percentage of successful bone
grafts in patients representing different result categories. Materials and methods: 96 radiographs of good quality were selected for the study. Each of them was pointed directly at the
cleft and taken at least 6 months after the grafting procedure
dr n. med.; MDS
asystent; assistant
3
profesor, kierownik Zakładu; Profesor, Chairperson
1
2
Adres do korespondencji, correspondence address:
ul. Karmelicka 7
20-081 Lublin
Poland
tel./fax: (081) 528-79-40
e-mail: [email protected]
FORUM
ORTODONTYCZNE
158
ORTHODONTIC
FORUM
Prace oryginalne
Original papers
Tom 4 nr 6 2008
Volume 4 no 6 2008
gu. Do oceny radiologicznej używano skali wg Witherow
i wsp. w której wyróżnia się 6 kategorii wyników w zależności od wielkości przyjętego przeszczepu oraz położenie wgojonej tkanki kostnej w stosunku do zębów sąsiadujących ze
szczeliną. Wyniki: spośród 96 pacjentów pozytywny wynik
wgojenia przeszczepu kości uzyskano u 75 osób. Wynik negatywny stwierdzono u 21 pacjentów. Najlepsze wyniki
uzyskano u pacjentów z rozszczepem jednostronnym całkowitym, a najgorsze u osób z rozszczepem obustronnym całkowitym. Kategorię A wg skali Witherow i wsp. stwierdzono
u 13,34 proc. pacjentów; B u 17,3 proc.; a C u 38,66 proc.
Kategorię D, E i F stwierdzono odpowiednio u 6,67
proc.,16,00 proc., 8,00 proc. pacjentów. Wnioski: wykazano
zależność między wiekiem a jakością przeszczepionej tkanki
kostnej - najlepsze wyniki uzyskano u pacjentów poniżej 12
roku życia, u których odsetek wgojonych przeszczepów kości wyniósł ponad 86 proc. Najlepszej jakości wyniki przeszczepu kości do wyrostka zębodołowego zanotowano u pacjentów z rozszczepem wargi i wyrostka zębodołowego,
a najgorsze u badanych z rozszczepem całkowitym obustronnym. (Forum Ortod. 2008; 4: 158 - 165).
Nadesłano: 5.10.2008
Przyjęto do druku: 15.12.2008
had been completed. In order to assess the radiographs, the
Witherow et al. scale was used. The scale distinguishes 6 result categories, depending on the extensiveness of accepted
bone graft and the position of successfully healed bone tissue
in relation to the teeth adjacent to the cleft. Results: in 75 patients, out of 96, grafting brought about positive results. Negative outcome was observed in 21 patients. The best results
were obtained in the patients with unilateral cleft, whereas
the worst results were found in the patients with bilateral
cleft. Category A was identified in 13.34 per cent patients;
category B - in 17.34 per cent, and category C - in 38.66 per
cent of the studied patients. Category D constituted 6.67 per
cent, category E -16.00 per cent, category F - 8.00 per cent.
Conclusion: a relationship between the age and quality of the
grafted bone tissue has been pointed out - the best results
were obtained in patients under 12, where the percentage of
successfully healed bone grafts was above 86 per cent. The
best quality of performed grafts was observed in the patients
with cleft lip and cleft alveolar process, whereas the worst
results were noted in the patients who had total bilateral
cleft. (Orthod. Forum 2008; 4: 158 - 165).
Received: 5.10.2008
Accepted: 15.12.2008
Słowa kluczowe:
ocena radiologiczna
przeszczep kości wtórny i późny
rozszczep wargi, wyrostka zębodołowego i podniebienia
Key words:
cleft lip, alveolus and palate
radiographic assessment
secondary and late bone grafts
Wstęp
Introduction
Przeszczep kości do wyrostka zębodołowego u pacjentów
z rozszczepem podniebienia został po raz pierwszy opisany
przez Boyne i Sands w 1972 roku (1) i od tego czasu uległ
wielu modyfikacjom. W zależności od terminu operacji wyróżnia się przeszczepy pierwotne wykonywane w okresie
niemowlęcym, wtórne przeprowadzane w uzębieniu mieszanym oraz późne w uzębieniu stałym. Jako materiał do transplantacji wykorzystywana jest kość autogenna, najczęściej
kość gąbczasta z talerza kości biodrowej (2, 8). Rzadziej stosowana jest tkanka kostna z żebra, bródki, kości piszczelowej lub kości pokrywy czaszki (3, 8, 9,12). Zabieg ten ma na
celu uzupełnienie brakującej tkanki kostnej w obrębie szczeliny wyrostka zębodołowego. Uzyskanie pozytywnego wyniku pozwala na:
- ustabilizowanie wyrostka zębodołowego, szczególnie
w rozszczepach obustronnych (4, 12);
- stworzenie łoża kostnego dla wyrzynających się zębów
a w przypadku braku zawiązków miejsca dla przyszłego
implantu (5);
- zamknięcie przetoki ustno-nosowej (6);
- poprawę podparcia kostnego nosa i przez to poprawę jego
symetrii (11);
- zapewnienie podparcia kostnego dla zębów sąsiadujących
ze szczeliną rozszczepu (1, 11);
Alveolar bone grafting in patients with cleft palate was
first described by Boyne and Sands in 1972 (1) and since
then it has undergone numerous modifications. Depending
on when bone grafting procedures are performed, three types
of grafts are distinguished: primary bone grafting, performed
during infancy; secondary bone grafting, performed at the
stage of mixed dentition and late bone grafting, performed
after the permanent teeth have erupted. Autogenous bone tissue, most commonly the spongy bone of the iliac ala, is most
frequently used as transplanted material (2, 8). Bone tissue
of the rib, chin, tibia or calvarium, is of less frequent use (3,
8, 9, 12). Bone grafting procedure is concerned with supplying the alveolar cleft with deficient bone tissue. Positive
outcome of performing alveolar bone grafting allows for:
- stabilizing the alveolar process, especially in bilateral clefts
(4, 12);
- providing an adequate osseous environment for the erupting teeth and, if the tooth buds are missing, creating the
space for the future implant (5);
- obliteration of the oronasal fistula (6);
- improvement of alar base support and thus improved nose
symmetry (11);
- provision of bony support for the teeth adjacent to the cleft
(1, 11);
FORUM
ORTODONTYCZNE
159
ORTHODONTIC
FORUM
Prace oryginalne
Original papers
Tom 4 nr 6 2008
Volume 4 no 6 2008
- ułatwienie utrzymania prawidłowej higieny jamy ustnej poprzez zmianę morfologii wyrostka zębodołowego (13).
Celem pracy była ocena radiologiczna wykonywanych po
raz pierwszy wtórnych i późnych przeszczepów kości do wyrostka zębodołowego w zależności od wieku pacjenta i typu
rozszczepu oraz określenie odsetka różnych kategorii przyjętego przeszczepu.
- facilitating maintenance of proper dental hygiene due to altered morphology of the alveolar process (13).
The aim of the study was radiographic assessment of secondary and late alveolar bone grafts performed for the first
time depending on the patient’s age and presented type of
cleft as well as determination of the percentage of successful
bone grafts in patients representing different result categories.
Materiał i metody
Materials and methods
Do badań zakwalifikowano dobrej jakości zdjęcia radiologiczne 96 pacjentów. Były to radiogramy celowane bezpośrednio na szczelinę rozszczepu i wykonane w czasie nie
krótszym niż 6 miesięcy po zabiegu. Wyróżniono dwie grupy pacjentów u których wykonano zabieg przeszczepu kości
do wyrostka zębodołowego. Grupa pierwsza obejmowała
dzieci z uzębieniem mieszanym (poniżej 12 roku życia),
a druga - pacjentów z pełnym uzębieniem stałym (powyżej12 roku życia), nie brano po uwagę zębów mądrości. Wykres wieku pacjentów w momencie operacji oraz liczę wykonanych przeszczepów wtórnych i późnych przedstawiono na
(Ryc.1). Do oceny radiologicznej używano skali wg Witherow i wsp. (4) – Ryc. 2. w której wyróżnia się 6 kategorii
wyników w zależności od wielkości przyjętego przeszczepu.
Skala wg Witherow i wsp. jako jedyna uwzględnia również
położenie wgojonej tkanki kostnej w stosunku do zębów sąsiadujących ze szczeliną.
Ocenę radiologiczną zdjęć przeprowadzało dwóch badaczy, każdy oddzielnie. Zdjęcia oceniano dwukrotnie z tygodniową przerwą między badaniami.
Do analizy statystycznej wyników badań użyto testu chi-kwadrat, z zastosowaniem poprawki Yatesa i Pearsona dla
małych liczebności. Do oceny miary zgodności między dwoma zbiorami pomiarów zastosowano współczynnik Kappa-Cohena. Przyjęto 5 proc błąd wnioskowania (poziom istotności p < 0,05).
96 radiographs of good quality were selected for the study. Each of them was pointed directly at the cleft and taken
at least 6 months after the grafting procedure had been completed. Two groups of patients who had had alveolar bone
grafting were distinguished. The first group included children
with mixed dentition (below the age of 12), and the second
group included patients with full permanent dentition (over
12), the wisdom teeth were not taken into account. A graph
presenting the patients` age at the time of performing the operation as well as the number of performed secondary and late
grafts is found in (Fig.1). In order to assess the radiographs,
the Witherow et al. scale (4) (Fig.2) was used. The scale distinguishes 6 result categories, depending on the excessiveness
of accepted bone graft and is the only scale that also takes into
consideration the position of successfully healed bone tissue in
relation to the teeth adjacent to the cleft.
Radiographic assessment was carried out by two clinicians working independently. The radiographs were assessed
twice with a one week break between the assessments.
Statistical analysis of the results was carried out by means
of chi² test and with the use of Yates and Pearson`s allowance for small numbers. In order to evaluate consensus (agreement) between two sets of measurements, Kappa-Cohen
coefficient was used. A 5% conclusion error was assumed
(the level of significance p < 0.05).
Wyniki
Results
Spośród 96 pacjentów wgojenie przeszczepu kości uzyskano u 75 osób. Wynik negatywny stwierdzono u 21 pacjentów – (Tab.1). Analiza statystyczna nie wykazała zależności
pomiędzy pozytywnym wynikiem zabiegu, a płcią pacjenta
(chi² = 0,31; p = 0,58).
U pacjentów poniżej 12 roku życia w uzębieniu mieszanym wykonano 52 zabiegi wtórnych przeszczepów i pozytywny wynik uzyskano u 45 z nich. U wielu pacjentów zaobserwowano samoistny ruch wyrzynania stałego kła w obrębie nowotworzonej tkanki kostnej (Ryc.3). U osób powyżej
12 roku życia z uzębieniem pełnym stałym przeprowadzono
44 zabiegi przeszczepu późnego, a ich wgojenie stwierdzono
u 30 pacjentów (Tab.2). Analiza wykazała istotną statystycznie odwrotną zależność pomiędzy wiekiem pacjentów, a liczbą pozytywnych wyników zabiegu (chi² = 4,7; p = 0,003).
W badanym materiale najliczniejsi byli pacjenci z rozszczepem jednostronnym całkowitym – 75. Rozszczep obu-
In 75 patients, out of the total number of 96, bone grafting
brought about positive results. Negative results were observed in the remaining 21 (Tab.1). Statistical analysis revealed
no significant relationship between the positive outcome of
bone grafting and the patient`s sex (chi2 = 0.32; p = 0.58).
In the patients under 12 and presenting mixed dentition, 52
secondary bone grafting procedures were performed and 45 of
them resulted in positive outcome. In many of the patients
a spontaneous movement of the permanent canine within the
area of newly forming bone tissue was observed (an example
in Fig.3). Bone grafting procedures were also performed in 44
patients older than 12 and 30 of the operations resulted in successful late bone grafting (Tab.2). Statistical analysis revealed
a significant reverse correlation between the patients` age and
the operation success rate (chi² = 4.7; p = 0.003 ).
In the studied material, the patients presenting total unilateral cleft constituted the most numerous group 75 patients.
FORUM
ORTODONTYCZNE
160
ORTHODONTIC
FORUM
Prace oryginalne
Original papers
Tom 4 nr 6 2008
Volume 4 no 6 2008
Rycina 1. Wiek pacjentów i liczba wykonanych przeszczepów wtórnych i późnych
Figure 1. Patient’s age and number of secondary and late grafts
Rycina 2. Kategorie lokalizacji kości od A do F w stosunku do korzeni zębów sąsiadujących przy zastosowaniu radiologicznej metody
wg Witherow i wsp.: A – przeszczepiona kość wypełnia szczelinę rozszczepu od okolicy wierzchołków korzeni do połączczenia szkliwno–cementowym w okolicy szyjki zębów; B – przeszczep zachowany w postaci mostu kostnego stanowiącego przynajmniej 1/4 długości korzeni zębów sąsiednich przy połączeniu szkliwno–cementowym; C - przeszczepiona kość wypełnia szczelinę rozszczepu od
okolicy wierzchołków korzeni do 3/4 długości korzeni zębów sąsiednich; D - przeszczepiona kość wypełnia szczelinę rozszczepu od
okolicy wierzchołków korzeni do połowy długości korzeni zębów sąsiednich; E – przeszczep zachowany w postaci mostu kostnego łączącego dwie części rozszczepu z wyjątkiem okolicy wierzchołka korzenia i połączeniu szkliwno– cementowego; F - przeszczepiona
kość wypełnia szczelinę rozszczepu od okolicy wierzchołków korzeni do 1/4 długości korzeni zębów sąsiednich
Figure 2. Sketches demonstrating categories from A to F reflecting position of the bone relative to the roots by Witherow et al.: A - grafted bone is present at the cemento–enamel junction and covers all the lengths of the tooth roots; B - bone must be present at the cemento–enamel junction and covered one fourths of the neighbouring teeth roots; C - osseous bridge extended from the apex and covered
three fourths of the neighbouring teeth roots; D - osseous bridge extended from the apex and covered half of the neighbouring teeth roots; E - any cleft site that has a bony bridge but does not have bone apically or at the cemento–enamel junction ; F - osseous bridge extended from the apex and covered one fourths of the neighbouring teeth roots.
FORUM
ORTODONTYCZNE
161
ORTHODONTIC
FORUM
Prace oryginalne
Original papers
Tom 4 nr 6 2008
Volume 4 no 6 2008
stronny całkowity występował u 14 osób, a rozszczep wargi
i wyrostka zębodołowego u 7 – (Tab.3). Analiza wykazała
istotną statystycznie zależność pomiędzy typem rozszczepu,
a pozytywnym wynikiem operacji (chi² = 30,85; p <
0,00001). Najlepsze wyniki uzyskano u pacjentów z jednostronnym rozszczepem całkowitym – 68,76 proc., a najgorsze u osób z obustronnym rozszczepem całkowitym – 3,12
proc.
Posługując się skalą wg Witherow i wsp. badany materiał
podzielono w zależności od lokalizacji i wielkości przyjętego przeszczepu. Lepsze kategorie - A, B i C wg Witherow,
charakteryzowały się korzystnym położeniem przeszczepionej tkanki kostnej w stosunku do zębów sąsiadujących. Kategorię A stwierdzono u 13,20 proc. pacjentów - przykład podano na Ryc.4; B u 17,37 proc. - przykład podano na Ryc.5;
a C u 38,70 proc. W przypadkach gorszych kategorii - D, E
i F, ilość przyjętej tkanki kostnej była mniejsza a położenie
mniej korzystne. Kategoria D stanowiła 6,60 proc., E –
16,00 proc., F – 8,00 proc. Oceniono zależność pomiędzy
kategorią wyników przeszczepionej tkanki kostnej a typem
rozszczepu (Tab. 4) oraz zależność pomiędzy kategorią wyników przeszczepu, a wiekiem pacjentów, w którym była
przeprowadzona operacja. Porównując kategorię wyników
przeszczepionej tkanki kostnej u pacjentów z różnymi typami rozszczepów zaobserwowano, że najlepszej jakości wyniki przeszczepów uzyskiwano u pacjentów z rozszczepem
wargi i wyrostka zębodołowego. Najgorszej jakości wyniki
przeszczepu zaobserwowano u badanych z rozszczepem
obustronnym całkowitym (chi² = 9,44; p = 0,009). Odrzucenie przeszczepu objawiało się klinicznie wydzieleniem jego
fragmentów przez zmienioną zapalnie błonę śluzową,
a w obrazie radiologicznym brakiem uporządkowanej struktury kostnej w szczelinie rozszczepu.
Analiza statystyczna wykazała istotną zależność pomiędzy wiekiem pacjenta w chwili przeprowadzonego zabiegu
a kategorią wyniku przeszczepu. U pacjentów poniżej 12
roku życia przeszczepiona tkanka kostna charakteryzowała
się większą rozległością i korzystnym położeniem w stosunku do zębów sąsiednich. U pacjentów z pełnym uzębieniem
stałym nie stwierdzono ani jednego przypadku kategorii
A przyjętego przeszczepu. Natomiast kategorię B występowała tylko w jednym przypadku (chi² = 15,9;p = 00007).
Do oceny zgodności dwóch zbiorów pomiarów użyto
współczynnika Kappa-Cohera. Stwierdzono bardzo dobrą
zgodność (K = 0,94).
Total bilateral cleft was found in 14 patients, whereas 7 patients had cleft lip and cleft alveolar process (Tab.3). Statistical analysis revealed a significant relationship between the
type of cleft and success rate of bone grafting procedures
(chi² = 30.85; p < 0.00001). The best results were obtained in
the patients with total unilateral cleft 68.76 per cent, whereas
the worst results were found in those patients who had total
bilateral cleft 3.12 per cent.
With the use of the Witherow et al. scale, the studied
material was divided into several categories with regard to
the position and extensiveness of the accepted graft. Better
categories A, B and C, according to Witherow, were characterized by a better position of the grafted bone tissue in relation to the neighbouring teeth. Category A was found in
13.20 per cent of the patients - an example given in Fig. 4;
category B was identified in 17.37 per cent of the patients an example included in Fig. 5; category C in 38.70 per cent
of the studied patients. As for the worse categories, i.e. D,
E and F, the amount of accepted bone tissue was smaller
and the position was less favourable. Category D constituted 6.60 per cent; category E - 16.00 per cent, category F 8.00 per cent of the patients. A relationship between the category of bone grafting and type of cleft (Tab.4) as well as
a relationship between the category of bone grafting and
the patients` age at the time when bone grafting operation
was performed were assessed. Comparing the categories of
grafted bone tissue in the patients presenting different types
of cleft resulted in an observation that the best quality
grafts were obtained in those patients who had cleft lip and
cleft alveolar process. Grafts of the worst quality were obtained in those patients who had total bilateral cleft (chi2 =
9.44; p = 0.009). Graft rejection was clinically manifested
by secretion of its fragments through inflamed mucosa,
while a radiograph showed no organised bone structure at
the cleft site.
Statistical analysis revealed a significant relationship between the patients` age at the time of performing bone grafting and the category of accepted graft. In the patients under
12 the grafted bone tissue was more extensive and had favourable position in relation to the adjacent teeth. In patients
with full permanent dentition not even one patient qualified
for category A graft, whereas category B graft was represented by only one patient (chi2 = 15.9; p = 00007).
In order to assess agreement of two sets of measurements,
Kappa-Cohen coefficient was used. Substantial (very high)
agreement was observed (K = 0.94).
Dyskusja
Discussion
Przeszczepianie kości do wyrostka zębodołowego jest
w historii leczenia rozszczepów relatywnie nową metodą
i chociaż stanowi obecnie nieodłączną część leczenia zespołowego, to jednak ma również swoich przeciwników (11).
Najkorzystniejszy termin na przeprowadzenie operacji wskazuje ortodonta. Jednak w niektórych przypadkach decyduje
o tym pacjent, który w wybranym przez siebie terminie zgłasza się do leczenia.
FORUM
ORTODONTYCZNE
Performing bone grafting into the alveolar process is a relatively new method in the history of cleft treatment and
even though it is an inseparable part of team work, it has
some opponents (11). The best, most beneficial timing to
perform the operation is indicated by the orthodontist. In
some cases, however, it is determined by the patient who decides when to see a specialist and launch treatment.
162
ORTHODONTIC
FORUM
Prace oryginalne
Original papers
Tom 4 nr 6 2008
Volume 4 no 6 2008
Rycina 3. Przykład kategorii „A” wgojenia przeszczepu tkanki kostnej.
Figure 3. „A” category of successfully healed bone tissue graft.
Rycina 4. Przykład kategorii „B” wgojenia przeszczepu tkanki kostnej.
Figure 4. „B” category of successfully healed bone tissue graft.
Istnieje kilka radiologicznych metod oceny efektywności
wykonywanych zabiegów przeszczepu kości do wyrostka zębodołowego (4, 7, 8, 10). Kategoryzacja wprowadzona przez
Witherow i wsp. opiera się na ocenie rozległości wgojonej
tkanki kostnej i jej położenia w stosunku do zębów sąsiednich. Pojecie udanego przeszczepu nie oznacza, że we
wszystkich przypadkach w identyczny sposób zachowała się
tkanka kostna. W badanym materiale najwięcej było katego-
FORUM
ORTODONTYCZNE
There are several radiographic methods to assess efficacy
of alveolar bone grafts (4, 7, 8, 10). Classification introduced
by Witherow et al. is based on assessing the extensiveness of
successful healing of the grafted bone tissue and its position
in relation to the neighbouring teeth. The notion of successful graft does not imply that in all the patients the bone tissue has been preserved in the same way. In the studied material the majority of cases belonged to category C (38.70 per
163
ORTHODONTIC
FORUM
Prace oryginalne
Original papers
Tom 4 nr 6 2008
Volume 4 no 6 2008
Rycina 5. Stan po wykonaniu przeszczepu do szczeliny rozszczepu między bocznym siekaczem a pierwszym przedtrzonowcem szczęki
( kategoria A). Stały kieł rozpoczął zstępowanie do łuku przez przeszczepioną kość. Pacjent leczony aparatem stałym.
Figure 5. Spontaneous movement of the permanent canine within the area of newly formed bone tissue between lateral incisor and premolar (A category) was observed. Patient received fixed appliance therapy.
rii C (38,70 proc.), w których rozległy most kostny rozciągał
się od wierzchołka i pokrywał do 3/4 długości korzeni zębów sąsiednich. Z klinicznego punktu widzenia bardzo ważne znaczenie dla stabilizacji rozszczepionego wyrostka zębodołowego ma obecność tkanki kostnej w okolicy połączenia
szkliwno-cementowego sąsiadujących zębów ( kategoria
A i B, które stanowiły w sumie ponad 30 proc.). Kategoria
A charakteryzuje się rozległym mostem kostnym obejmującym całą długość korzeni zębów i stanowi najlepszy wynik
przeszczepiania. Natomiast w kategorii B na zdjęciach radiologicznych widoczny jest tylko wąski most kostny w okolicy
połączenia szkliwno-cementowego. Problem ortodontycznych przesunięć zębów w kategorii B nie jest dotychczas
wyjaśniony. Nie wiadomo również czy osiągnięte wyniki
przesunięć zębów umożliwią uzyskania stabilnego zgryzu.
W badanym materiale dobry wynik wgojenia tkanki kostnej uzyskano u blisko 80 proc. przeprowadzonych zabiegów przeszczepu czyli co u 5-tego pacjenta przeszczep wykonany za pierwszym razem nie został przyjęty. Z piśmiennictwa wiadomo, że w przypadkach nieudanych ponawia się
próby przeszczepiania (7, 8).
U 45 pacjentów wykonano zabieg przeszczepu kości
w wieku poniżej 12 roku życia. Odsetek wgojonych przeszczepów kości wyniósł ponad 86 proc. i wynik ten należy
do jednego z najlepszych w publikowanych badaniach. Już
w latach 80-tych Bergland i wsp (7) zwrócili uwagę, że przeszczepy kości do szczeliny rozszczepu wyrostka zębodołowego wgajają się lepiej u pacjentów poniżej 12 roku życia.
Ze względów klinicznych najkorzystniejszym terminem
przeszczepu kości jest okres przed wyrznięciem kła stałego
FORUM
ORTODONTYCZNE
cent) in which an extensive osseous bridge extended from
the apex and covered three fourths of the neighbouring teeth
roots. From a clinical point of view, in order to stabilize alveolar cleft, it is essential that bone tissue should be present
in the area of cemento-enamel junction of the adjacent teeth
(categories A and B, which constituted over 30 per cent in
total). Category A is characterised by an extensive osseous
bridge that covers all the lengths of the tooth roots and constitutes the best grafting result. In category B, radiographs
revealed only a narrow osseous bridge in the area of cemento-enamel junction. The problem of orthodontic tooth displacement in category B is still unclear. Neither is it clear whether the obtained results of tooth displacement will make it
possible to achieve occlusal stabilization.
In the studied material successful healing of the grafted
bone tissue was obtained in nearly 80% of performed operations, which means that in every fifth patient the primary
grafting was not accepted. According to the literature, in
case bone grafts are unsuccessful, the operations are performed again (7, 8).
In 45 patients bone grafting was performed when the
patients` age did not exceed 12 years. The percentage of successfully healed bone grafts was over 86 per cent and this result is one of the best in the published reports. In the 1980s
Bergland and his colleagues (7) made an observation that alveolar bone grafts healed successfully in the patients under
12. For clinical reasons, it is the best to perform bone grafting prior to the eruption of the permanent maxillary canine
(between 9 – 11 years of age) since the presence of the bone
tissue enables spontaneous eruption of this tooth and, if it is
164
ORTHODONTIC
FORUM
Prace oryginalne
Original papers
Tom 4 nr 6 2008
Volume 4 no 6 2008
w szczęce (9 – 11 rokiem życia), ponieważ obecność tkanki
kostnej umożliwia spontaniczne wyrznięcie tego zęba,
a w razie potrzeby jego ortodontyczne przesunięcie. Z nowych publikacji należy wymienić wyniki otrzymane przez
Amanat i wsp.(6) oraz Denny'ego i wsp. (8), który stwierdzili, że ryzyko odrzucenia przeszczepu jest mniejsze u pacjentów w wieku poniżej 12 roku życia, a jakość wgojonej tkanki
kostnej jest lepsza. Wyniki badań własnych są zgodne z obserwacjami innych autorów.
Wnioski
1. Wykazano zależność między wiekiem a jakością przeszczepionej tkanki kostnej- najlepsze wyniki uzyskano
u pacjentów poniżej 12 roku życia, u których odsetek
wgojonych przeszczepów kości wyniósł ponad 86 proc.
2. Wśród pozytywnych wyników można wyróżnić kilka kategorii w zależności od wielkości wgojonej tkanki kostnej
oraz jej lokalizacji względem korzeni zębów sąsiednich
3. Najlepszej jakości wyniki przeszczepu kości do wyrostka
zębodołowego zanotowano u pacjentów z rozszczepem
wargi i wyrostka zębodołowego, a najgorsze u badanych
z rozszczepem całkowitym obustronnym
necessary, its orthodontic displacement. More recent reports
present the results obtained by Amanat and his colleagues
(6) as well as Denny et al. (8) who were of the opinion that
the risk of graft rejection is lower is the patients under 12
and that in those patients the quality of the healed bone tissue is higher. Our own results are in conformity with the observations made by other authors.
Conclusions
1. A relationship between the age and quality of the grafted
bone tissue has been pointed out - the best results were
obtained in patients under 12, where the percentage of
successfully healed bone grafts was above 86 per cent.
2. Depending on the extensiveness of successfully healed
bone tissue as well as its position in relation to the roots of
the adjacent teeth, several categories of positive results
may be distinguished.
3. The best quality of performed bone grafts was observed in
the patients with cleft lip and cleft alveolar process, whereas the worst results were noted in the patients who had
total bilateral cleft.
Piśmiennictwo:
References:
1.
Boyne PJ, Sands NR. Secondary bone grafting of alveolar and palatal clefts. J Oral Surg. 1972; 30: 87–92.
2.
Boyne PJ. Use of marrow – cancellous bone grafts in maxillary alveolar and palatal clefts. J Dent Res 1974; 53: 821–4.
3.
Cohen M, Polley JW, Figuerva AA. Secondary alveolar bone grafting. Clin Plast Surg 1993; 20: 691–705.
4.
Witherow H, Cox S, Jones E. A new scale to assess radiographic success of secondary alveolar bone grafts. Cleft Palate J 2002; 3:
255–60.
5.
Abyholm F, Bergland O, Semb G. Secondary bone grafting of the alveolar clefts. Scand J Plast Reconstr Surg 1981; 15: 127–40.
6.
Amant N, Langdon JD. Secondary alveolar bone grafting in clefts f the lip and palate. J Craniomaxillofac Surg 1991; 19: 7–14.
7.
Bergland O, Semb G, Abyholm F. Elimination of residual alveolar clefts by secondary bone grafting and subsequent orthodontic treatment. Cleft Palate J 1986; 23: 175– 205
8.
Denny AD, Talisman R, Bonawitz SC. Secondary alveolar bone grafting using milled cranial bone graft. A retrospective study of a consecutive series of 100 patients. Cleft Palate J 1999; 2: 144–54.
9.
Harsha BC, Turvey TA, Powers SK. Use of autogenous bone grafts in maxillofacial surgery: a preliminary report. J Oral Maxillofac
Surg 1986; 44: 11–5.
10. Kinderlan JD, Nashed RR, Bromige MR. Radiographic assessment of secondary alveolar bone grafting in cleft lip and palate patients.
Cleft Palate J 1997; 34: 195–8.
11. Murthy AS, Lehman JA. Evaluation of Alveolar Bone Grafting: A survey of ACPA Teams 2005; 1: 99–102.
12. Ozawa T, Omura S, Fukuyama E et al. Factors influencing secondary alveolar bone grafting in cleft lip and palate patients: Prospective
Analysis using CT image analyzer. Cleft Palate J 2007; 3: 286–92.
13. Tai CC, Sutherland IS, McFadden L. Prospective analysis of secondary alveolar bone grafting using computed tomography. J Oral Maxillofac Surg 2000; 58: 1241–9.
FORUM
ORTODONTYCZNE
165
ORTHODONTIC
FORUM