Prezentacja programu PowerPoint

System finansowy gospodarki
Zajęcia nr 10
Pośrednicy finansowi,
instrumenty pochodne
Jakub Górka Zakład Bankowości i Rynków Pieniężnych WZ UW
Rodzaje rynków finansowych
(hybrydowe kryterium podziału: przedmiot obrotu oraz zapadalność instrumentu)
Rynki walutowe:
Międzynarodowy,
Hurtowy krajowy
(FOREX),
Detaliczny krajowy.
Rynki pieniężne:
Rynek depozytów
krótkoterminowych,
Rynek kredytów
obrotowych,
Rynek weksli
handlowych,
Międzybankowy rynek
pieniężny,
Rynek bonów
skarbowych.
Rynki kapitałowe:
Rynek depozytów
długoterminowych,
Rynek kredytów
długoterminowych,
Rynek pozabankowych
instytucji finansowych,
Rynek papierów
wartościowych.
Jakub Górka Zakład Bankowości i Rynków Pieniężnych WZ UW
1
Pośrednicy finansowi
(Klasyfikacja)
Depozytowo-kredytowe instytucje
pośrednictwa finansowego:
 Bank centralny;
 Komercyjne banki depozytowokredytowe (uniwersalne i
specjalistyczne);
 Niebankowe instytucje
depozytowo-kredytowe (np.
spółdzielnie kredytowooszczędnościowe, pracownicze
kasy zapomogowo-pożyczkowe).
Jakub Górka Zakład Bankowości i Rynków Pieniężnych WZ UW
Niedepozytowe instytucje
pośrednictwa finansowego:
 Giełdy finansowe wraz z
domami i biurami maklerskimi;
 Fundusze inwestycyjne
(powiernicze);
 Fundusze emerytalne;
 Towarzystwa ubezpieczeń (na
życie i majątkowe);
 Towarzystwa zarządzania
aktywami;
 Banki inwestycyjne;
 Fundusze inwestycyjne typu
Venture Capital i Private
Equity;
 Instytucje faktoringowe;
 Przedsiębiorstwa leasingowe.
Rynki finansowe
Rynek kasowy – spot
Ustalenie ceny i przeniesienie
praw jest jednoczesne
Rynek terminowy
Termin przeniesienia praw
własności w określonym
momencie w przyszłości
Transakcje bezwarunkowe
Transakcje zamienne
typu swap
Swap walutowy
Swap procentowy
Transakcje rzeczywiste
typu forwards
Celem transakcji
jest dostawa instrumentu.
Transakcje nierzeczywiste
typu futures
Rozwiązanie transakcji
dokonuje się przez clearing.
Transakcje warunkowe
Opcja call – prawo zakupu
Opcja put – prawo sprzedaży
Posiadacz opcji ma prawo jej zrealizowania, lecz nie ma obowiązku (zobowiązania).
Prawo realizuje wówczas, gdy zachodzą korzystne warunki.
Opcja europejska – transakcja może być
Jakub Górka Zakładjedynie
Bankowości w
i Rynków
WZ UW
wykonana
dniuPieniężnych
wygaśnięcia
opcji
Opcja amerykańska – transakcja może być
wykonana w dowolnym dniu do wygaśnięcia opcji
2
Do czego są wykorzystywane
instrumenty pochodne
Instrumenty pochodne są wykorzystywane przez
inwestorów do trzech podstawowych celów:
Zabezpieczenie (hedging),
Spekulacja,
Arbitraż.
Jakub Górka Zakład Bankowości i Rynków Pieniężnych WZ UW
Różnica w ryzyku między
futuresami i forwardami,
a opcjami i warrantami
Transakcje pełnego, obustronnego ryzyka
(tzw. symetryczne);
Transakcje niesymetrycznego ryzyka.
Jakub Górka Zakład Bankowości i Rynków Pieniężnych WZ UW
3
Ryzyko inwestowania w
instrumenty pochodne –
przypadek dźwigni finansowej
Dźwignia finansowa w inwestycjach w derywaty pozwala
osiągnąć znacznie wyższe stopy zwrotu od stóp zwrotu
inwestycji w instrumenty pierwotne, takie jak akcje.
Przed zawarciem kontraktu terminowego obie strony są
zmuszone wnieść do izby rozrachunkowej depozyt,
stanowiący zabezpieczenie transakcji. Jest on z reguły
ustalany w wysokości około 10% wartości kontraktu.
Depozyt musi być uzupełniany, gdy wymagają tego
fluktuacje kursu instrumentu bazowego.
Jakub Górka Zakład Bankowości i Rynków Pieniężnych WZ UW
Przykład (na dźwignię finansową)
Pan X pragnie dokonać inwestycji na okres 3 miesięcy. Ma jednak dylemat, czy
zainwestować w akcje pewnej spółki, czy w kontrakt terminowy oparty na
notowaniach akcji tej spółki. Pan X przewiduje wzrost notowań akcji spółki.
Pan X ma do dyspozycji 1000 zł, które w całości przeznacza na inwestycję. Akcje
kosztują 10 zł sztuka.
Są zatem dwie możliwości – albo pan X nabędzie 100 akcji po 10 zł, albo ulokuje
1000 zł w kontrakcie terminowym. Logiczne jest, że pan X gra na „zwyżkę”, więc
otworzy pozycję długą w kontrakcie, a nie krótką.
Rozważmy dwie sytuacje dla obu przypadków– co się stanie, gdy kurs akcji po 3
miesiącach podskoczy do 13 zł za sztukę, a co – gdy spadnie do 7 zł?
Przypadek inwestycji w akcje
Kurs 13 zł 100 × (13 – 10) = 300, zwrot z inwestycji: 300 / 1000 = 30%
Kurs 7 zł 100 × (10 – 7) = 300, strata z inwestycji: 300 / 1000 = 30%
Przypadek inwestycji w kontrakt terminowy
Izba rozrachunkowa wymaga depozytu w wysokości 10% od kwoty transakcji.
Pan X chce zainwestować 1000 zł, więc wartość kontraktu wyniesie 10 000 zł.
Jakub Górka Zakład Bankowości i Rynków Pieniężnych WZ UW
4
C.d. przykładu
To oznacza, że pan X zobowiązuje się nabyć za 3 miesiące 1000 akcji po 10 zł.
Transakcja należy zatem do rodzaju bezwarunkowych i może być albo
forwardem (jeżeli nastąpi dostawa akcji), albo futuresem (jeżeli rozliczenie
będzie w formie clearingu).
Kurs 13 zł 1000 × (13 – 10) = 3000, zwrot z inwestycji: 3000 / 1000 = 300%
Kurs 7 zł 1000 × (10 – 7) = 3000, strata z inwestycji: 3000 / 1000 = 300%
Wniosek: W przypadku inwestycji w kontrakt terminowy pan X mógł zyskać lub
stracić 10 razy więcej niż w przypadku nabycia akcji (300% / 30% = 10). Warto
zauważyć, że gdyby zainwestował w kontrakt terminowy, a kurs instrumentu
bazowego znalazłby się na poziomie 7 zł, to wówczas pan X nie dość, że
straciłby cały depozyt w wysokości 1000 zł, to dodatkowo musiałby jeszcze
zwrócić dalsze 2000 zł.
Przykład ilustruje mechanizm działania dźwigni finansowej w inwestycjach w
derywaty.
Jakub Górka Zakład Bankowości i Rynków Pieniężnych WZ UW
Kwestia depozytu przy
kontraktach terminowych
Obie strony zawierające kontrakt terminowy są zobligowane
wnieść do izby rozrachunkowej depozyt w określonej
wysokości w stosunku do wartości kontraktu i uzupełniać go,
gdy kurs instrumentu bazowego ulegnie wahaniom w ciągu
okresu poprzedzającego rozliczenie.
Przykład z Bienia
Zawarto 2 kwietnia kontrakt kupna-sprzedaży walorów po kursie
20 zł. z datą rozliczenia 22 kwietnia. Przy jego zawarciu
kontrahenci złożyli w izbie rozrachunkowej giełdy depozyty
stanowiące 15% transakcji, tj. po 3000 zł. jako gwarancję
pokrycia różnic kursowych. Kurs ulegał w ciągu okresu
poprzedzającego rozliczenie wahaniom i wynosił: 10 kwietnia
21 zł, 14 kwietnia 20,5 zł, 18 kwietnia 21,5 zł. Wobec tego:
Jakub Górka Zakład Bankowości i Rynków Pieniężnych WZ UW
5
C.d. przykładu
 W dniu 10 kwietnia konto sprzedającego zostało obciążone kwotą 1000 zł.,
gdyż 1000 (21 – 20), uznano zaś konto kupującego, jednocześnie sprzedający
zobowiązany jest uzupełnić sumę depozytu do pierwotnej wysokości, tj. o 1000
zł, gdyż zmniejszył się on poniżej wymaganych 15% pierwotnej kwoty transakcji.
 W dniu 14 kwietnia obciążone zostanie konto nabywcy sumą 500 zł (21 –
20,5), a uznane zostanie konto sprzedającego w tej samej wysokości. Nabywca
nie uzupełnia jednak depozytu, gdyż na jego koncie figuruje suma większa niż
15% pierwotnej wartości transakcji.
 W dniu 18 kwietnia konto sprzedającego zostaje obciążone kwotą 1000 zł
(21,5 – 20,5) 1000, a kwota ta zapisana jest na dobro konta kupującego.
Na koncie kupującego w dniu likwidacji transakcji znajduje się suma do podjęcia
4500 zł (3000 + 1000 – 500 + 1000), a na koncie sprzedającego figuruje suma
2500 (3000 – 1000 + 1000 + 500 – 1000). W rezultacie dodatni wynik uzyskał
kupujący, gdyż nadwyżka nad wpłatami wynosi 1500 (4500 – 3000). W tej samej
wysokości stratę poniósł sprzedający, gdyż do zwrotu przypada mu 2500 zł,
podczas gdy wpłacone kaucje wyniosły 4000 zł (3000 + 1000).
Jakub Górka Zakład Bankowości i Rynków Pieniężnych WZ UW
Derywaty na GPW
Kontrakty terminowe (na indeksy, akcje,
obligacje, waluty, WIBOR);
Opcje (na indeksy, akcje);
Warranty;
Jednostki indeksowe MiniWIG 20.
Jakub Górka Zakład Bankowości i Rynków Pieniężnych WZ UW
6
Praca domowa
Przerobić dokument "Instrumenty pochodne";
Korzystać z zasobów sieci, polecane portale:
gpw.pl, elfin.pl, money.pl, bankier.pl,
kdpw.pl, bondspot.pl., ecb.int, nbp.pl,
nbportal.pl, rp.pl.
Jakub Górka Zakład Bankowości i Rynków Pieniężnych WZ UW
Dziękuję za uwagę

Jakub Górka Zakład Bankowości i Rynków Pieniężnych WZ UW
7