Rozpoczęła się inwazja ZSRR na Polskę. Ważne tematy: Geneza

17 Wrzesień 2011r.
4/2011
>
17.09.2011
Szkolne Centrum Informacji Multimedialnej
Zespół Szkół Zawodowych nr 5 im. ks. Stanisława Staszica w Chełmie
Rozpoczęła się inwazja ZSRR na Polskę.
Ważne tematy:
•
Geneza Działań
•
Dyrektywa Ogólna
•
Przebieg Działań
Wojennych
•
Wojska Pierwszego
Zrzutu …
•
Zbrodnie Wojenne
Agresja ZSRR na Polskę – zbrojna
napaść dokonana 17 września 1939
przez ZSRR (bez określonego w prawie międzynarodowym wypowiedzenia wojny) na Polskę, będącą od
1 września 1939 w stanie wojny z III
Rzeszą. Element działań wojennych
kampanii wrześniowej – pierwszej
kampanii II wojny światowej.
Geneza działań
Na mocy tajnego protokołu do paktu
Ribbentrop-Mołotow z dnia 23sierpnia 1939 roku, ZSRR zobowiązał się do zbrojnego wystąpienia
przeciw Polsce w sytuacji, gdyby III
Rzesza znalazła się w stanie wojny z
Polską, co było eufemistycznym
określeniem przewidywanego jeszcze przed wybuchem II wojny światowej najazdu Niemiec na Polskę[1].
3 września 1939 roku Kliment Woroszyłow nakazał podwyższenie gotowości bojowej w okręgach, które
miały wziąć udział w ataku oraz rozpoczęcie tajnej mobilizacji. Stalin
zdecydował się na uderzenie, gdy
agentura zagraniczna doniosła mu o
podjętej 12 września na brytyjskofrancuskiej konferencji w Abbeville
decyzji o zaniechaniu natarcia.
Władze ZSRR próbowały tymczasem wbrew prawu międzynarodowemu (konwencja genewska dyplomatyczna) uniemożliwić opuszczenie
kraju polskim dyplomatom i aresztować ich (stwierdzając utratę statusu
dyplomatycznego). Polaków uratował dziekan korpusu dyplomatycznego w Moskwie, ambasador Rzeszy
hr. Friedrich Werner von der Schulenburg osobiście wymuszając na
rządzie ZSRR zgodę na wyjazd dyplomatów. Sowiecki ambasador w
Polsce Nikołaj Szaronow wyjechał
zaś z terenu RP (wraz z attaché wojskowym Pawłem Rybałko – późniejszym marszałkiem ZSRR) już
11 września pod pretekstem nawiązania łączności z Moskwą[4]. Konsul
generalny RP w Kijowie Jerzy Matusiński wezwany 30 września 1939
r. przez władze sowieckie zaginął
(po aresztowaniu został zamordowany przez NKWD). Napaść doprowadziła do masowych prześladowań
narodowościowych na przyłączonych do ZSRR (w wyniku Paktu o
granicach i przyjaźni pomiędzy III
Rzeszą a ZSRR z 28 września 1939
r. i jego tajnego protokołu) terenach
wschodnich II Rzeczypospolitej –
aresztowań i osadzeń w obozach
koncentracyjnych, egzekucji, morderstw i powszechnych deportacji.
TU i Teraz 4/2011
Str. 2
Marszałek Edward Rydz-Śmigły wydał 17 września w Kutach tzw.
dyrektywę ogólną treści:
Sowiety wkroczyły. Nakazuję ogólne wycofanie na Rumunię
i Węgry najkrótszymi drogami. Z bolszewikami nie walczyć,
chyba w razie natarcia z ich strony lub próby rozbrojenia oddziałów. Zadanie Warszawy i miast, które miały się bronić
przed Niemcami – bez zmian. Miasta do których podejdą bolszewicy, powinny z nimi pertraktować w sprawie wyjścia garnizonów do Węgier lub Rumunii.”
„
Przebieg działań wojennych
Przygotowania do inwazji rozpoczęto pod koniec sierpnia 1939. Plan inwazji
opracował szef Sztabu Generalnego Armii Czerwonej komandarm Borys
Szaposznikow. 3 września Ludowy Komisarz Obrony Kliment Woroszyłow wydał
dyrektywy oddziałom z Leningradzkiego, Kalininskiego, Białoruskiego,
Kijowskiego, Moskiewskiego i Charkowskiego Okręgu Wojskowego nakazujące
osiągnięcie gotowości bojowej, wstrzymujące zwolnienia do rezerwy i przerywające
urlopy dowódców. 6 września rząd ZSRR zarządził mobilizację, a Woroszyłow
nakazał rozpoczęcie wielkich ćwiczeń oddziałów ze zmobilizowanych 6 okręgów
oraz Orłowskiego Okręgu Wojskowego, przewidziane Planem nr 22 „A”, będącego
faktycznie planem działań przeciw Polsce.
Do 11 września jednostki pierwszego rzutu uzupełniły stany etatowe i tego dnia
Woroszyłow wydał rozkaz koncentracji wojsk na wyznaczonych rejonach
przygranicznych Radom Wojennym Białoruskiego i Kijowskiego Specjalnego
Okręgu Wojskowego (przekształcone w dowództwa Frontów), jednak część jednostek
osiągnęła te pozycje już 8 września. Do 13 września wyznaczone oddziały Armii
Czerwonej znalazły się na pozycjach wyjściowych.
Pod koniec dnia 16 września do oddziałów zgromadzonych w strefie przygranicznej dotarł tajny
rozkaz Woroszyłowa nr 16634 o treści: Uderzać o świcie siedemnastego!
TU i Teraz 4/2011
Str. 3
Wojska pierwszego rzutu uformowane były w dwa fronty, w skład których
wchodziło 6 armii:
Front Białoruski (dowódca komandarm Michaił Kowalow)
3 Armia (dow. komkor Wasilij Kuzniecow)
11 Armia (dow. komkor Nikifor Miedwiediew)
4 Armia (dow. komdiw Wasilij Czujkow)
Front Ukraiński (dowódca komandarm Siemion Timoszenko)
5 Armia (dow. komdiw Iwan Sowietnikow)
6 Armia (dow. komkor Filip Golikow)
12 Armia (dow. komandarm Iwan Tiuleniew)
Łącznie siły pierwszego rzutu obejmowały 9 korpusów i 1 dywizję piechoty, 4 (lub 5) korpusów i 1 dywizję kawalerii, 2 korpusy i 12 brygad czołgów. W sumie ok. 620 tys. żołnierzy, 4,7 tys. czołgów i 3,3 tys. samolotów. Jednostki te posiadały zatem m.in. prawie dwa
razy więcej czołgów niż Wehrmacht w dniu 1 września 1939 i dwa razy tyle samolotów bojowych co Luftwaffe na froncie polskim.
TU i Teraz 4/2011
Str. 4
Czerwony Sztandar
Zbrodnie wojenne
Od momentu uderzenia na Polskę Armia
Czerwona dokonywała wielu zbrodni wojennych, mordując jeńców i masakrując ludność
cywilną. Ocenia się że ich ofiarą padło ok. 2,5
tys. żołnierzy polskich i policjantów oraz kilkuset cywilów. Jednocześnie radzieccy dowódcy wojskowi wzywali ludność cywilną do
mordów i przemocy, dowódca Frontu Ukraińskiego Armii Czerwonej w jednej z odezw
napisał : „Bronią, kosami, widłami i siekierami bij swoich odwiecznych wrogów – polskich
panów”. Największe zbrodnie popełniono w
Rohatynie, gdzie dokonano rzezi na żołnierzach polskich i ludności cywilnej, Grodnie,
Nowogródku, Sarnach, i Tarnopolu oraz w
Wołkowysku, Oszmianie, Świsłoczy, Mołodecznie i Kosowie Poleskim. Według niektórych relacji w Grodnie doszło do wiązania
polskich jeńców i ciągnięcia ich czołgami po
bruku. Do dramatycznych wydarzeń doszło
także w Chodorowie, Złoczowie i Stryju. W
pobliżu Wilna żołnierze Armii Czerwonej
rozstrzeliwali wziętych do niewoli żołnierzy
Wojska Polskiego. Mszcząc się za opór stawiany w Grodnie poddających się żołnierzy WP
masowo rozstrzeliwano. Przedstawiciele Armii
Czerwonej łamali także postanowienia umów
dotyczących złożenia broni, 22 września 1939
dowódca obrony Lwowa gen. Władysław Langner podpisał z dowództwem sowieckim kapitulację, przewidującą m.in. bezpieczny wymarsz
żołnierzy wojska polskiego (w tym oficerów) i
policji w kierunku granicy z Rumunią, po
uprzednim złożeniu broni – umowę tę strona
sowiecka złamała po złożeniu broni aresztując
wszystkich i wywożąc ich w głąb ZSRR. Oficerowie uczestniczący w obronie Lwowa byli
przetrzymywani w obozie w Starobielsku, a następnie w przeważającej większości zostali zamordowani przez NKWD w Charkowie i pochowani w dołach śmierci w Piatichatkach. Lwowscy policjanci zostali wymordowani ogniem karabinów maszynowych na szosie prowadzącej
na Winniki.
Szkolne Centrum Informacji Multimedialnej i Klub Medialny. Zespół Szkół Zawodowych nr 5 im. ks. Stanisława
Staszica. 22-100 Chełm, ul. Jagiellońska 29. Redaktor Naczelny: Maciej Myszura 2L Z-ca Redaktora: Cezary Stolarczyk. Opiekun Mirosława Dromlewska.