Synteza, badania strukturalne i fotochemiczne koniugatów

Michał Kryjewski
Uniwersytet Medyczny im. Karola Marcinkowskiego w Poznaniu
Stypendysta projektu pt. „Wsparcie stypendialne dla doktorantów na kierunkach uznanych
za strategiczne z punktu widzenia rozwoju Wielkopolski”, Poddziałanie 8.2.2 Programu
Operacyjnego Kapitał Ludzki
Synteza, badania strukturalne i fotochemiczne koniugatów
porfirazyn i ftalocyjanin z adamantanem
Problematyka mojej pracy doktorskiej dotyczy otrzymywania i badań fotochemicznych
ftalocyjanin i porfirazyn, związków potencjalnie stosowanych jako fotouczulacze w terapii
fotodynamicznej (PDT, ang. photodynamic therapy). PDT jest alternatywną wobec chirurgii,
chemioterapii i radioterapii metodą leczenia nowotworów, polegającą na podaniu choremu
nietoksycznego fotouczulacza, który kumuluje się w chorobowo zmienionej tkance. Po
oświetleniu nowotworu światłem widzialnym, fotouczulacz generuje reaktywne formy tlenu, w
tym wolne rodniki, które odpowiadają za śmierć komórek nowotworowych. Terapia
fotodynamiczna,
w
przeciwieństwie
do
tradycyjnych
metod
leczenia
nowotworów,
charakteryzuje się niewielkimi i łatwo ustępującymi efektami ubocznymi. Z tego względu
istnieje możliwość powtarzania terapii, bez dotkliwych skutków ubocznych. PDT daje również
dobre efekty kosmetyczne, gdyż w przeciwieństwie do interwencji chirurgicznej, po
zakończeniu
terapii
nie
pozostają
blizny.
Ponadto
można
wykorzystać
terapię
fotodynamiczną w terapii lokalnych zakażeń bakteryjnych lub grzybiczych.
N
R
N
N
Mg N
N
N
N
R
N
Mg N
N
N
N
1
N
N
N
N
S
N
N
S
R
R
=
N
N
N
R
2
Rys. 1. Struktura cząsteczki ftalocyjaniny (1) i porfirazyny (2) z peryferyjnymi
ugrupowaniami adamantylowymi
Praca doktorska współfinansowana ze środków Unii Europejskiej w ramach
Europejskiego Funduszu Społecznego
Prowadzone badania mają na celu uzyskanie nowych fotouczulaczy, wykazujących
korzystniejsze właściwości fotochemiczne. Fotouczulacze z grupy porfirazyn i ftalocyjanin,
otrzymuję metodą syntezy chemicznej, następnie potwierdzam ich strukturę wykorzystując
szereg metod analizy instrumentalnej. Zakres zaplanowanych badań uwzględnia również
wyznaczenie wydajności kwantowej generowania tlenu singletowego. Ocena właściwości
fotochemicznych obejmuje określenie właściwości spektralnych, a w tym analizę absorpcyjną
oraz emisyjną.
Wśród dotychczas otrzymanych przeze mnie związków znajduje się ftaocyjanina
posiadającą dwa podstawniki adamantylosulfanylowe (1, Rys. 1) oraz porfirazyna 2,
posiadające rozbudowany układ podstawników peryferyjnych. Aktywność fotodynamiczną
związku 2 przeciwko komórkom bakteryjnym badałem we współpracy z dr Długaszewską
(UM Poznań). Ponadto, związki 1 i 2 poddałem badaniom aktywności przeciwnowotworowej
w zespole badawczym prof. Jana Balzariniego w Rega Institute for Medical Research
(Leuven, Belgia).
Praca doktorska współfinansowana ze środków Unii Europejskiej w ramach
Europejskiego Funduszu Społecznego