Edudu.pl - Wiersze Ildefonsa Gałczyńskiego

Ściąga eksperta
Wiersze Ildefonsa Gałczyńskiego
Gałczyński to barwny życiorys, nietuzinkowe zachowania, znajomości i teksty; zwykle tak kojarzy się tym, którzy znają się trochę
na literaturze; mało kto jednak wie, że Gałczyński kontestował wytrwale rzeczywistość, w której przyszło mu żyć nie z przekory, a
z powodu poczucia niedopasowania do świata; śmiech i drwina w jego utworach pokrywały tylko egzystencjalną pustkę i smutek; mit poety cygana, który stworzył swym życiem, ale przede wszystkim literacką kreacją, taką też zastosował w utworze Serwus madonna
pierwsze dwie strofy utworu to autoprezentacja podmiotu lirycznego, który często, przez starania samego Gałczyńskiego był z nim
identyfikowany:
Niechaj tam inni księgi piszą. Nawet
niechaj im sława dźwięczy jak wieża studzwonna,
ja ksiąg pisać nie umiem, a nie dbam o sławę –
serwus, madonna
przecie nie dla mnie spokój ksiąg lśniących wysoko
i wiosna też nie dla mnie, słońce i ruń wonna,
tylko noc, noc deszczowa i wiatr, i alkohol –
serwus, madonna.
www.edudu.pl - filmy edukacyjne on-line
Strona 1/6
Ściąga eksperta
pojawiający się tutaj wizerunek poety to autoportret dekadenta i cygana, poety – anarchisty, kreacja ja lirycznego charakterystyczna dla
legendarnej i błazeńskiej autobiografii pełnej knajp i alkoholu, ale też niezgody na rzeczywistość i w związku z tym ironicznego wobec niej
dystansu
tytuł utworu - pierwsze słowo, to typowy w jego czasach zwrot oznaczający cześć, czyli koleżeńskie przywitanie, drugie natomiast
naturalnie kojarzy się nam z Madonną, pisaną z dużej litery, bo oznaczająca Matkę Boską - czyżby prowokacja? To ty jesteś przybrana w złociste kaczeńce,
kwiaty mego dzieciństwa, ty cicha i wonna –
że rosa brud obmyje z rąk, splatam ci wieńce –
serwus, madonna... widać więc pozostaje i może ocalić wspomnienie dzieciństwa, inwokacja do ocalającej, uniwersalnej i wiecznej kobiety; postać
kobiety możemy tu interpretować różnorako; Gałczyński opublikował ten wiersz po raz pierwszy w 1937 w tomie Utwory
www.edudu.pl - filmy edukacyjne on-line
Strona 2/6
Ściąga eksperta
poetyckie; wiersz został ocenzurowany i nadano mu charakter dziwno – religijny; np. zamiast wersu matka moja, kochanka i muza
pojawiło się: Arka moja, wiktoria i muza…; typowe dla języka poetyckiego Gałczyńskiego są porównania i metafory, które można
nazwać erudycyjnymi, ponieważ odwołują się do szerszej wiedzy z zakresu historii sztuki, muzyki, literatury, np. Księżyc w
srebrnej peruce / gra jak Bach na organach; czasem mają one funkcję humorystyczną; Gałczyński stosował też w swych
www.edudu.pl - filmy edukacyjne on-line
Strona 3/6
Ściąga eksperta
utworach ciekawe zdobnictwo kolorystyczne, jego ulubionym kolorem był zielony, stąd Zielona gęś, pewnie też dlatego
zawsze używał zielonego atramentu, a w jednym z jego utworów podmiot liryczny mówi o sobie szmaragdowy szarlatan,
jednak to żartobliwe określenie – jak to zwykle bywa w poezji Gałczyńskiego – kryje za sobą poważną treść; szmaragdowy to kolor
wody, głębokiej, raczej nieprzejrzystej, czegoś, co nie ma stałego kształtu, jest zmienne, nieuchwytne; taki jest ten
www.edudu.pl - filmy edukacyjne on-line
Strona 4/6
Ściąga eksperta
szmaragdowy szarlatan; pozorna nonszalancja w podejściu do życia, żartobliwy ton, a tak naprawdę wiersz w swej wymowie jest bardzo
poważny
Gałczyński przyjmował często taką konwencję literacką, taki umowny kod porozumiewania się z odbiorcą, wymagający od tego
drugiego erudycji, wyczucia i poczucia humoru; w ramach tego humoru napisał też Gałczyński wiersz będący pastiszem,
parodią ballady Mickiewicza Lilie; utwór Gałczyńskiego zaczyna się tak:
Sensacja niesłychana:
pani zdradziła pana.
I zostały na biurku
te słowa: - Drogi Jurku,
przebacz. Jadę przez Kielce.
Fatum. Zupa w butelce.
trawestacja, jakiej dokonuje w tym wierszu Gałczyński, to odmiana parodii, ośmieszająca parafraza utworu Mickiewicza, poeta
zachował poważne elementy tematyczne i kompozycyjne a radykalnie zdegradował zasadniczy temat i styl; wiele takich utworów
www.edudu.pl - filmy edukacyjne on-line
Strona 5/6
Ściąga eksperta
znajdziesz w twórczości Gałczyńskiego, z tego m. in. wynika popularność jego twórczości
www.edudu.pl - filmy edukacyjne on-line
Powered by TCPDF (www.tcpdf.org)
Strona 6/6