Zakład Rehabilitacji w Neurologii i Psychiatrii

Zakład Rehabilitacji w Neurologii i Psychiatrii - Treści programowe
Rehabilitacja w neurologii (Kierunek: Fizjoterapia studia
- dzienne i wieczorowe).
Plan i organizacja zajęć:
Zajęcia obejmują 36 godzin wykładów i 92 godz. ćwiczeń klinicznych realizowanych w semestrze letnim dla III
roku studiów oraz w semestrze zimowym dla IV roku studiów. Nauczanie zakończone jest zaliczeniem ćwiczeń
w grupach klinicznych w układzie dwóch semestrów i egzaminem pisemnym w semestrze zimowym. Na
ćwiczeniach klinicznych obowiązuje zmienne obuwie, czysty fartuch lub dwuczęściowy komplet szpitalny.
Wykłady:
Semestr letni:
•
Badanie neurologiczne - film.
•
Patofizjologia centralnego układu nerwowego cz. 1: droga korowo
- rdzeniowa/ przebieg, objawy uszkodzenia/; układ jąder podkorowych / budowa, objawy uszkodzenia
/; móżdżek / struktury móżdżku, objawy uszkodzenia/ ; obwodowy neuron ruchowy /umiejscowienie,
objawy uszkodzenia/.
•
Patofizjologia centralnego układu nerwowego cz.2.: drogi czucia / przebieg, objawy uszkodzenia/.
Patofizjologia obwodowego układu nerwowego: korzenie, sploty, nerwy obwodowe /objawy
uszkodzenia/. Objawy uszkodzenia układu nerwowego na różnych poziomach.
•
Mechanizmy i leczenie spastyczności.
•
Udary mózgu: unaczynienie mózgu, rodzaje i podział udarów, czynniki ryzyka, objawy kliniczne.
•
Udary mózgu c.d.: rehabilitacja chorych po udarach mózgu. Problemy rehabilitacji pacjentów
poudarowych.
•
Zastosowanie metody Margaret Johnstone u chorych po udarach mózgu.
•
Zastosowanie metody NDT u chorych po udarach mózgu.
•
Choroby centralnego układu nerwowego: stwardnienie rozsiane, choroba Parkinsona stwardnienie
boczne zanikowe, zwyrodnienie sznurowe rdzenia, jamistość rdzenia /przyczyny, objawy kliniczne,
rehabilitacja/.
•
Guzy mózgu i rdzenia kręgowego / rodzaje guzów, umiejscowienie, objawy kliniczne rehabilitacja/.
Stany zapalne mózgu i rdzenia kręgowego / przyczyny, objawy kliniczne, rehabilitacja/
•
Urazy mózgu: wstrząśnienie mózgu, krwiak nadtwardówkowy i podtwardówkowy stłuczenie mózgu /
patogeneza, objawy kliniczne, rehabilitacja/ Urazy rdzenia kręgowego / patogeneza, objawy kliniczne,
rehabilitacja/
•
Choroby obwodowego układu nerwowego: zespół Guillain - Barre`, polineuropatie mononeuropatie
/przyczyny, objawy kliniczne, rehabilitacja/.
•
c.d. chorób obwodowego układu nerwowego: kolagenozy, dystrofie mięśniowe miastenia, miotonia
/przyczyny, objawy kliniczne, rehablitacja/
Semestr zimowy:
•
Zespoły bólowe kręgosłupa szyjnego:
•
- zmiany zwyrodnieniowe,
•
- dyskopatia,
•
- niestabilność,
•
- rwa ramienna
•
/ przyczyny, objawy kliniczne, rehabilitacja/.
•
Zespoły bólowe kręgosłupa lędźwiowego:
•
- zmiany zwyrodnieniowe
•
- dyskopatia
•
- wąski kanał kręgowy
•
- rwa kulszowa i udowa
•
- osteoporoza
•
/ przyczyny, objawy kliniczne, rehabilitacja/
•
Inne choroby układu nerwowego / choroba Jacoba Creutzfelda, Alzheimera, AIDS, ,, kuru"./
•
Rehabilitacja kompleksowa w chorobach neurologicznych.
•
Metoda PNF w rehabilitacji neurologicznej.
Ćwiczenia:
Do przystąpienia do ćwiczeń jest wymagana wiedza z zakresu:
•
Powtórzenie wiadomości z zakresu anatomii, fizjologii i patofizjologii układu nerwowego.
•
Przygotowanie teoretyczne z zakresu poszczególnych jednostek chorobowych, które będą omawiane na
ćwiczeniach (według ustalonego programu ćwiczeń).
•
Umiejętność wykorzystania wiedzy z zakresu kinezyterapii w praktyce.
Podstawa zaliczenia ćwiczeń poszczególnych semestrów:
Obecność na wszystkich zajęciach;
zaliczenie wszystkich jednostek ćwiczeniowych;
zaliczenie kolokwium i zaliczenie kolokwium końcowego.
Semestr letni
Ćwiczenia kliniczne nr 1 - 4 godziny.
Badanie neurologiczne.
Elementy badania neurologicznego: wywiad, badanie zakresu ruchów w stawach, badanie siły mm, ocena
napięcia mm, badanie czucia, badanie zborności ruchów, badanie odruchów fizjologicznych i patologicznych /
Babińskiego, Rossolimo, Oppenheima/, próba Romberga, ocena chodu i rodzaje chodów patologicznych w
neurologii,objawy rozciągowe / objaw Laseque'a, objaw Mackiewicza, objaw Fajersztajna- Krzemickiego, objaw
Bikelesa/, objawy oponowe /sztywność karku, Brudzińskiego, Kerniga/.
Ćwiczenia kliniczne nr 2 - 4 godziny.
Udar mózgu: czynniki ryzyka, etiopatogeneza, podział udarów, rodzaje udarów, przebieg, objawy kliniczne
udaru. Tętniak, naczyniak, krwotok podpajęczynówkowy. mówienie przypadków klinicznych
Ćwiczenia kliniczne nr 3 - 4 godziny.
Patofizjologia krążenia mózgowego. Regulacja przepływu krwi przez mózg, budowa anatomiczna koła tętniczego
mózgu, krążenie oboczne, zespoły tętnic mózgowych.
Reprezentacja ruchowa w korze mózgu.
Wpływ lokalizacji ogniska uszkodzenia na zakres porażeń.
Ćwiczenia kliniczne nr 4 - 4 godziny.
Rehabilitacja po udarze mózgu l metoda tradycyjna /, omówienie etapów rehabilitacji /różne etapy pionizacji w
zależności od rodzaju udaru /, rokowanie, zaopatrzenie ortopedyczne, funkcjonalna elektrostymulacja, czynniki
obniżające wzmożone napięcie mięśniowe.
Ćwiczenia kliniczne nr 5 - 4 godziny.
Inne metody rehabilitacji po udarze mózgu.
Ćwiczenia kliniczne nr 6 - 4 godziny.
Guzy mózgu / nowotwory mózgu /, objawy kliniczne, rehabilitacja.
Wgłobienia, wklinowacenia.
Zaburzenia wyższych czynności psychicznych.
Ćwiczenia kliniczne nr 7 - 4 godziny.
Urazy mózgu. Wstrząśnienie mózgu, stłuczenie mózgu, obrzęk pourazowy, zranienie mózgu, objawy kliniczne.
Cerebrastenia pourazowa, encefalopatia pourazowa. Krwiak nadtwardówkowy, krwiak podtwardówkowy: objawy
kliniczne. Rehabilitacja po urazach mózgu.
Twór siatkowaty: budowa, funkcje, obiawy uszkodzenia, sztywność odmóżdżeniowa, sztywność z odkorowania.
Ćwiczenia kliniczne nr 8 - 4 godziny.
Choroba Parkinsona. Zespół parkinsonowski. Etiologia, objawy kliniczne /wczesne i późne/, metody leczenia,
program usprawniania.
Ćwiczenia kliniczne nr 9 - 4 godziny.
Móżdżek: budowa anatomiczna, funkcje móżdżku i połączenia z innymi strukturami CUN. Przyczyny
uszkodzenia móżdżku, objawy kliniczne uszkodzenia, metody usprawniania /ćwiczenia Frenkela/.
Zaburzenia czucia głębokiego / drogi czucia głębokiego / - objawy kliniczne.
Porównanie ataksji móżdżkowej i ataksji tylnosznurowej.
Ćwiczenia kliniczne nr 10 - 4 godziny.
Choroby i uszkodzenia rdzenia kręgowego.
Zespoły uszkodzeń rdzenia.
Charakter i rozległość porażeń w zależności od poziomu uszkodzenia rdzenia.
Urazy rdzenia kręgowego.
Guzy kanału kręgowego.
Patologia uszkodzeń rdzenia.
Praca z pacjentem.
Ćwiczenia kliniczne nr 11 - 4 godziny.
Choroby uszkadzające rdzeń poprzecznie: jamistość rdzenia, mielopatia szyjna, rozmiękanie rdzenia,
poprzeczne zapalenie rdzenia. Rehabilitacja po poprzecznym uszkodzeniu rdzenia. Usprawnianie pęcherza.
Spastyczność podstawowa i reaktywna. Profilaktyka odleżyn.
Ćwiczenia kliniczne nr 12 - 4 godziny.
Choroby rdzenia układowe i wybiórcze: Choroba neuronu ruchowego (MND): stwardnienie boczne zanikowe,
rdzeniowy zanik mięśni, wiąd rdzenia, zwyrodnienie sznurowe.
Ćwiczenia kliniczne nr 13 - 4 godziny.
Inne choroby układy nerwowego: wiąd rdzenia, porażenie okresowe, łagodne położeniowe zawroty głowy,
choroba Wilsona, etiologia, objawy kliniczne, rehabilitacja.
Zaliczenie semestru.
SemestrSemestr zimowy:
Ćwiczenia kliniczne nr 1,2 - 8 godzin.
Stwardnienie rozsiane: etiopatogeneza, objawy, zespoły, rokowanie i leczenie. Rehabilitacja w SM.
Ćwiczenia kliniczne nr 3 - 4 godziny.
Polineuropatie, zespół Guillain - Barre.
Zdolność do regeneracji włókien obwodowych.
Rehabilitacja w uszkodzeniach włókien obwodowych.
Ćwiczenia kliniczne nr 4 - 4 godziny.
Uszkodzenie nerwu twarzowego, rehabilitacja.
Ćwiczenia kliniczne nr 5 - 4 godziny.
Anatomia splotu ramiennego i włókien nerwowych doprowadzających pobudzenia nerwowe do kończyn górnych.
Ich uszkodzenia i rehabilitacja.
Ćwiczenia kliniczne nr 6 - 4 godziny.
Anatomia splotów (lędźwiowy, krzyżowy) i włókien nerwowych doprowadzających pobudzenia nerwowe do
kończyn dolnych. Ich uszkodzenia i rehabilitacja.
Ćwiczenia kliniczne nr 7,8 - 8 godzin.
Rwa kulszowa, rwa udowa, rwa barkowa. Metody rehabilitacyjne.
Ćwiczenia kliniczne nr 9 - 4 godziny.
Choroby mięśni: miastenia, dystrofie mm, miopatie, objawy i rehabilitacja.
Ćwiczenia kliniczne nr 10 - 4 godziny.
Zaliczenie semestru.
Literatura podstawowa
1. Fries W., Liebenstund I. Rehabilitacja w chorobie Parkinsona 2002. Elipsa Jaim
2. Fuller G. Badanie neurologiczne to proste 1999. PZWL
3. Grochmal S., Zielińska - Charszewska S. Rehabilitacja w chorobach układu nerwowego 1986. PZWL
4. Jakimowicz W. Zarys neurologii klinicznej 1987. PZWL
5. Laidler P. Rehabilitacja po udarze mózgu 2000 PZWL
6. Mumenthaler M., Mattle H. Neurologia 2001. URBAN & PARTNER
7. Prusiński A. Neurologia praktyczna1998. PZWL
8. Tasiemski T Usprawnianie po urazach rdzenia kręgowego 2001 Tasiemski
9. WHO Rehabilitacja po udarze mózgu 2002. Elipsa Jaim
Zalecana Literatura uzupełniająca:
1. Drozdowski W. (red.): Postępy w diagnostyce i leczeniu chorób mięśni 2004. Medycyna Praktyczna
2. Duus P. Diagnostyka topograficzna w neurologii 1998. PZWL
3. Dziak A. Bóle krzyża1996. KUBA
4. Dziak A. Bóle szyi, głowy i barków 2001 Medicina Sportiva
5. Friedmam A.(red.) Choroba Parkinsona 1999. alfa
- MEDICA PRESS
6. Kiwerski J.(red.) Schorzenia i urazy kręgosłupa 2001. PZWL
7. Kiwerski J. (red.) Rehabilitacja medyczna 2005. PZWL
8. Kolster B., Ebelt-Paprotny G. Poradnik fizjoterapeuty, badanie, techniki, leczenie rehabilitacyjne 2001.
Ossolineum
9. Kwolek A. Rehabilitacja medyczna Tom 1,2. 2003. URBAN & PARTNER
10. Mazur R. Podstawy kliniczne neurologii 1998 PZWL
11. Milanowska K. (red.) Rehabilitacja medyczna 1999. PZWL
12. Lewis P. Rowland, (red. wyd. pol.), Hubert Kwieciński, Anna M. Kamińska Neurologia Merritta 2004.
URBAN & PARTNER
13. Mumenthaler M., Schliack H. (red.) Uszkodzenia nerwów obwodowych: rozpoznanie i leczenie PZWL
1998
14. Schirmer M. Neurochirurgia 1998. Urban&Partner
15. Warlow Ch. Neurologia 1996. PZWL
Rehabilitacja w psychiatrii (Kierunek: Fizjoterapia studia dzienne i wieczorowe)
Plan i organizacja zajęć:
Zajęcia obejmują 26 godzin wykładów, 16 godz. Zajęć seminaryjnych i 10 godz. ćwiczeń klinicznych. Nauczanie
zakończone jest zaliczeniem teoretycznym (pisemnym) i egzaminem ustnym.
Podstawą zaliczenia przedmiotu "Rehabilitacja w psychiatrii" jest:
obecność na zajęciach seminaryjnych i klinicznych
zaliczenie pisemnego kolokwium przewidzianego po zajęciach seminaryjnych w tygodniu zaliczeń
Wymagany ubiór: na zajęciach klinicznych wymagana jest zmiana obuwia.
Cele nauczania:
•
Wypracowanie terapeutycznego i humanitarnego stosunku do pacjenta chorego psychicznie
•
Przełamywanie barier i stereotypów związanych z człowiekiem psychicznie chorym i systemem opieki
psychiatrycznej.
•
Umożliwienie studentom kontaktu z pacjentem psychiatrycznym, uwrażliwienie na ich problemy i
potrzeby.
•
Zapoznanie z organizacją i zasadami i funkcjonowania placówek opieki psychiatrycznej i wskazanie ich
roli w procesie rehabilitacji psychiatrycznej.
•
Prezentacja metod rehabilitacji psychiatrycznej i wskazanie miejsca fizjoterapeuty w rehabilitacji
psychiatrycznej.
Zagadnienia, których znajomość jest wymagana przed przystąpieniem do zajęć:
1. Podstawowe procesy psychiczne (spostrzeganie, myślenie, emocje, świadomość, pamięć).
2. Stres i metody jego redukcji.
Umiejętności fizjoterapeutyczne wymagane przed przystąpieniem do zajęć:
•
Umiejętność nawiązania kontaktu z pacjentem, prowadzenia obserwacji i wywiadu.
•
Biegłość w prowadzeniu ćwiczeń fizjoterapeutycznych i umiejętność ich doboru pod kątem potrzeb
pacjenta.
Wykłady (prof. dr hab. Zdzisław Ryn, dr Ewa Matłosz-Mamak)
•
Wprowadzenie do psychiatrii. Pojęcie normy i patologii. Relacja lekarz - pacjent. Pozytywne i
negatywne strony choroby psychicznej. Chory psychicznie w społeczeństwie. Od psychiatrii biologicznej
do humanistycznej. Rehabilitant wobec chorego psychicznie.
•
Psychopatologia ogólna. Objawy zaburzeń psychicznych. Psychopatologia życia codziennego.
Zaburzenia spostrzegania, myślenia, pamięci, świadomości, popędowe.
•
Psychopatologia szczegółowa: syndrom, diagnoza nozologiczna.
•
Klasyfikacje chorób psychicznych: DSM, ICD.
•
Schizofrenia: obraz kliniczny, psychopatologia, leczenie, rehabilitacja.
•
Choroba afektywna.
•
Zaburzenia osobowości.
•
Zespoły psychoorganiczne. Uzależnienia
•
Leczenie chorób psychicznych: metody psychologiczne i społeczne. Podstawy psychoterapii. Błędy w
psychoterapii. Leczenie chorób psychicznych: metody biologiczne.
•
Rehabilitacja w psychiatrii: swoistość chorób psychicznych, cele i zasady rehabilitacji psychiatrycznej.
Rola rehabilitanta w zespole terapeutycznym.
•
Metody rehabilitacji psychiatrycznej: praca, terapia zajęciowa, arteterapia, muzykoterapia,
rehabilitacja ruchowa, choreoterapia, biblioterapia, obozy rehabilitacyjne i inne.
•
Elementy etyki w rehabilitacji psychiatrycznej. Zagadnienia prawne ochrony zdrowia psychicznego.
Zajęcia seminaryjne (16 godzin)
Zajęcia seminaryjne nr 1. Prowadząca dr Ewa Matłosz - Mamak
Wypracowanie terapeutycznego i humanitarnego stosunku do chorego psychicznie. Umiejętność nawiązania
werbalnego, pozawerbalnego i emocjonalnego kontaktu z pacjentem. Specyfika relacji pacjent
- rehabilitant. Norma i patologia.
Zajęcia seminaryjne nr 2. Prowadząca dr Ewa Matłosz - Mamak
Psychika i procesy psychiczne.
Objawy i zespoły objawowe chorób psychicznych: psychozy.
Psychopatologia nerwic. Nerwice, umiejętność redukowania stresu i reakcji lękowych.
Zajęcia seminaryjne nr 3. Prowadząca mgr Urszula Pustułka - Piwnik.
Pojęcie niepełnosprawności psychicznej. Wskazanie możliwości i zakresu oddziaływań rehabilitacyjnych w
poszczególnych jednostkach chorobowych. Ukazanie miejsca i roli fizjoterapeuty w zespole terapeutycznym.
Zastosowanie kinezyterapii, fizykoterapii i masażu w rehabilitacji osób psychicznie chorych.
Zajęcia seminaryjne nr 4: Zaliczenie przedmiotu.
Ćwiczenia kliniczne (10 godzin)
Ćwiczenia kliniczne nr 1. Prowadzący prof. dr hab. Zdzisław Ryn
Miejsce prowadzenia zajęć: Klinika Psychiatrii CMUJ, ul. Kopernika 21, biblioteka.
Umiejętność nawiązania kontaktu z chorym psychotycznym. Podkreślenie roli wczesnej rehabilitacji w
zapobieganiu odległym następstwom chorób psychicznych( defekt psychotyczny, zaburzenia zachowania,
postawy antyspołeczne). Podstawowe metody leczenia psychiatrycznego. Spotkanie z pacjentem.
Ćwiczenia kliniczne nr 2. Prowadzący dr Hubert Kaszyński.
Miejsce prowadzenia zajęć: Warsztaty Terapii Zajęciowej Kliniki Psychiatrii CMUJ, ul. Miodowa 9.
Zajęcia wprowadzają w problematykę:
1) biopsychospołecznego modelu choroby psychicznej;
2) współczesnych podejść teoretycznych i aplikacyjnych w rehabilitacji psychicznej; 3) podstaw prawnych
funkcjonowania placówek rehabilitacji psychiatrycznej oraz 4) roli i znaczenia organizacji pozarządowych w
kształtowaniu polityki społecznej w zakresie ochrony zdrowia psychicznego. Zapoznanie ze sposobami
rehabilitacji psychiatrycznej poprzez pracę, zajęcia kreatywne, muzykoterapię itp. Spotkanie z pacjentem.
Ćwiczenia kliniczne nr 3. Prowadzący mgr Wojciech Żarów.
Miejsce prowadzenia zajęć: Szpital im. Babińskiego, ul. Kobierzyńska, Oddział Rehabilitacji.
Zapoznanie z organizacją oddziału rehabilitacji psychiatrycznej oraz poznanie specyfiki pracy fizjoterapeuty.
Spotkanie z pacjentem.
Ćwiczenia kliniczne nr 4.
Miejsce prowadzenia zajęć: Oddział Psychiatrii i Psychosomatyki Szpitala im. L. Rydygiera, os. Złota Jesień, III
piętro (Należy dzwonić).
Zapoznanie z organizacją pracy oddziału psychiatrycznego w szpitalu ogólnym. Zagadnienia interwencji
kryzysowej. Spotkanie z pacjentem.
Literatura obowiązkowa:
1. Jarosz M. (red.): "Podstawy psychiatrii", PZWL, Warszawa, 1988.
2. Bilikiewicz A., Strzyżewski W. (red): Psychiatria, PZWL, Warszawa, 1992.
3. Weiss M., Zembaty A. (red): "Fizjoterapia" (Stańczak T., Pakuła Z.: "Rehabilitacja psychiatryczna")
4. Sheperd G.: "Rehabilitacja w psychiatrii", Towarzystwo Amici di Tworki, Pruszków, 1999.
5. Ekdawi M.Y., Conning A.M.: "Rehabilitacja psychiatryczna", PZWL, Warszawa, 1995
6. Meder J. (red.): "Rehabilitacja przewlekle chorych psychicznie"
7. Rehabilitacja Medyczna (kwartalnik), 1999, tom 3, nr 3.
Literatura zalecana:
1. Scully J.H.: "Psychiatria", Urban&Partner Wydawnictwo Medyczne, Wrocław 1998. Haslam M.:
"Psychiatria", Wydawnictwo ZYSK I S-KA, Poznań, 1997.
2. Kępiński A.: "Poznanie chorego"' "Schizofrenia"' "Psychopatologia nerwic"' "Melancholia" i inne.
3. Hebanowski M., Kliszcz J., Trzeciak B.: "Poradnik komunikowania się lekarza z pacjentem", PZWL,
Warszawa, 1994.
4. Georg S., Everly Jr., Rosenfeld R.: "Stres-przyczyny, terapia i autoterapia".
5. Grochmal S. (red.): "Ćwiczenia relaksująco-koncentrujące"
Rehabilitacja w psychiatrii (Kierunek: Fizjoterapia studia zaoczne pięcioletnie)
Plan i organizacja zajęć: Zajęcia obejmują 16 godzin wykładów, 12 godz. zajęć seminaryjnych i 4 godz.
ćwiczeń klinicznych. Nauczanie zakończone jest zaliczeniem teoretycznym (pisemnym) i egzaminem ustnym.
Podstawą zaliczenia przedmiotu jest:
obecność na zajęciach seminaryjnych i klinicznych
zaliczenie pisemnego kolokwium przewidzianego po zajęciach seminaryjnych w tygodniu zaliczeń
Wymagany ubiór: na zajęciach klinicznych wymagana jest zmiana obuwia.
Cele nauczania:
1. Wypracowanie terapeutycznego i humanitarnego stosunku do pacjenta chorego psychicznie
2. Przełamywanie barier i stereotypów związanych z człowiekiem psychicznie chorym i systemem opieki
psychiatrycznej.
3. Umożliwienie studentom kontaktu z pacjentem psychiatrycznym, uwrażliwienie na ich problemy i
potrzeby.
4. Zapoznanie z organizacją i zasadami i funkcjonowania placówek opieki psychiatrycznej i wskazanie ich
roli w procesie rehabilitacji psychiatrycznej.
5. Prezentacja metod rehabilitacji psychiatrycznej i wskazanie miejsca fizjoterapeuty w rehabilitacji
psychiatrycznej.
Zagadnienia, których znajomość jest wymagana przed przystąpieniem do zajęć:
Podstawowe procesy psychiczne (spostrzeganie, myślenie, emocje, świadomość, pamięć).
Stres i metody jego redukcji.
Umiejętności fizjoterapeutyczne wymagane przed przystąpieniem do zajęć:
Umiejętność nawiązania kontaktu z pacjentem, prowadzenia obserwacji i wywiadu.
Biegłość w prowadzeniu ćwiczeń fizjoterapeutycznych i umiejętność ich doboru pod kątem potrzeb pacjenta.
Wykłady (prof. dr hab. Zdzisław Ryn) Terminy według harmonogramu.
•
Wprowadzenie do psychiatrii. Pojęcie normy i patologii. Relacja lekarz - pacjent. Chory psychicznie w
społeczeństwie. Od psychiatrii biologicznej do humanistycznej. Rehabilitant wobec chorego psychicznie.
•
Psychopatologia ogólna. Objawy zaburzeń psychicznych. Psychopatologia życia codziennego.
Zaburzenia spostrzegania, myślenia, pamięci, świadomości, popędowe.
•
Schizofrenia: obraz kliniczny, psychopatologia, leczenie, rehabilitacja.
•
Choroba afektywna.
•
Zaburzenia osobowości. Zespoły psychoorganiczne.
•
Leczenie chorób psychicznych: metody psychologiczne i społeczne. Podstawy psychoterapii. Błędy w
psychoterapii. Leczenie chorób psychicznych: metody biologiczne.
•
Rehabilitacja w psychiatrii: swoistość chorób psychicznych, cele i zasady rehabilitacji psychiatrycznej.
Rola rehabilitanta w zespole terapeutycznym.
•
Elementy etyki w rehabilitacji psychiatrycznej. Zagadnienia prawne ochrony zdrowia psychicznego.
Zajęcia seminaryjne (12 godzin) Terminy wg harmonogramu zajęć klinicznych. Miejsce prowadzenia
zajęć: AWF, paw. III, sala seminaryjna nr 303
Zajęcia seminaryjne nr 1. (4 godziny) Prowadząca dr Ewa Matłosz - Mamak
Wypracowanie terapeutycznego i humanitarnego stosunku do chorego psychicznie. Umiejętność nawiązania
werbalnego, pozawerbalnego i emocjonalnego kontaktu z pacjentem. Specyfika relacji pacjent
- rehabilitant. Norma i patologia.
Zajęcia seminaryjne nr 2. (4 godziny) Prowadząca dr Ewa Matłosz - Mamak
Psychika i procesy psychiczne.
Objawy i zespoły objawowe chorób psychicznych: psychozy.
Psychopatologia nerwic.
Nerwice, umiejętność redukowania stresu i reakcji lękowych.
Zajęcia seminaryjne nr 3. (4 godziny) Prowadząca mgr Urszula Pustułka - Piwnik.
Pojęcie niepełnosprawności psychicznej. Wskazanie możliwości i zakresu oddziaływań rehabilitacyjnych w
poszczególnych jednostkach chorobowych. Ukazanie miejsca i roli fizjoterapeuty w zespole terapeutycznym.
Zastosowanie kinezyterapii, fizykoterapii i masażu w rehabilitacji osób psychicznie chorych.
Ćwiczenia kliniczne (4 godziny) Terminy wg harmonogramu zajęć klinicznych.
Ćwiczenia kliniczne nr 1. Prowadzący prof. dr hab. Zdzisław Ryn
Miejsce prowadzenia zajęć: Klinika Psychiatrii CMUJ, ul. Kopernika 21, biblioteka.
Umiejętność nawiązania kontaktu z chorym psychotycznym. Podkreślenie roli wczesnej rehabilitacji w
zapobieganiu odległym następstwom chorób psychicznych (defekt psychotyczny, zaburzenia zachowania,
postawy antyspołeczne). Podstawowe metody leczenia psychiatrycznego. Spotkanie z pacjentem.
Literatura obowiązkowa:
1. Jarosz M. (red.): "Podstawy psychiatrii", PZWL, Warszawa, 1988.
2. Bilikiewicz A., Strzyżewski W. (red): Psychiatria, PZWL, Warszawa, 1992.
3. Scully J.H.: "Psychiatria", Urban&Partner Wydawnictwo Medyczne, Wrocław 1998.
4. Haslam M.: "Psychiatria", Wydawnictwo ZYSK I S-KA, Poznań, 1997.
5. Weiss M., Zembaty A. (red): "Fizjoterapia" (Stańczak T., Pakuła Z.: "Rehabilitacja psychiatryczna")
6. Sheperd G.: "Rehabilitacja w psychiatrii", Towarzystwo Amici di Tworki, Pruszków, 1999.
7. Ekdawi M.Y., Conning A.M.: "Rehabilitacja psychiatryczna", PZWL, Warszawa, 1995
8. Rehabilitacja Medyczna (kwartalnik), 1999, tom 3, nr 3.
Literatura uzupełniająca (zalecana):
1. Kępiński A.: "Poznanie chorego"' "Schizofrenia"' "Psychopatologia nerwic"' "Melancholia" i inne.
2. Hebanowski M., Kliszcz J., Trzeciak B.: "Poradnik komunikowania się lekarza z pacjentem", PZWL,
Warszawa, 1994.
3. Georg S., Everly Jr., Rosenfeld R.: "Stres-przyczyny, terapia i autoterapia".
4. Grochmal S. (red.): "Ćwiczenia relaksująco-koncentrujące"
5. Schenk Ch.: "Relaksacja. Sposób na stres"
6. Francois J. Paul-Cavallier: "Wizualizacja", Dom Wydawniczy REBIS, Poznań, 1997.
DIAGNOSTYKA FUNKCJONALNA I PROGRAMOWANIE FIZJOTERAPII W NEUROLOGII
Kierunek Fizjoterapia, studia niestacjonarne (zaoczne), rok II, semestr 3-ci
Stopień II
1. CELE NAUCZANIA
1.
Opanowanie teoretyczne i praktyczne diagnostyki funkcjonalnej i oceny pacjenta z chorobą centralnego
układu nerwowego i obwodowego układu nerwowego.
2.
Opanowanie umiejętności oceny efektów stosowanej rehabilitacji, weryfikacji i modyfikacji programu
terapii.
3.
Opanowanie praktyczne programowania i prowadzenia rehabilitacji pacjentów z chorobami układu
nerwowego.
2. ZAGADNIENIA, KTÓRYCH ZNAJOMOŚĆ JEST WYMAGANA PRZED PRZYSTĄPIENIEM DO ZAJĘĆ
1.
Anatomia i fizjologia centralnego i obwodowego układu nerwowego.
2.
Patofizjologia układu nerwowego.
3.
Przygotowanie teoretyczne i praktyczne z zakresu przedmiotów: „Podstawy fizjoterapii klinicznej w
neurologii” oraz „Fizjoterapia kliniczna w neurologii” realizowanych na III roku studiów pierwszego
stopnia (według ustalonych treści programowych)
4.
Przygotowanie teoretyczne z zakresu poszczególnych jednostek chorobowych, które będą omawiane na
ćwiczeniach (według ustalonego programu ćwiczeń).
4.
UMIEJĘTNOŚCI FIZJOTERAPEUTYCZNE WYMAGANE PRZED PRZYSTĄPIENIEM DO ZAJĘĆ
Umiejętność wykorzystania wiedzy z zakresu kinezyterapii w praktyce.
Umiejętność prowadzenia rehabilitacji pacjentów z chorobami układu nerwowego z zakresu przedmiotu
„Fizjoterapia kliniczna w neurologii” realizowanego na III roku studiów pierwszego stopnia (według ustalonych
treści programowych)
Umiejętność nawiązywania kontaktu z chorym, zbierania i pozyskiwania informacji od pacjenta.
Umiejętność oceny reakcji chorego na obciążenie wysiłkiem fizycznym.
4. LITERATURA OBOWIĄZKOWA
1. Fries W., Liebenstund I. Rehabilitacja w chorobie Parkinsona. Elipsa Jaim, Kraków 2002.
2. Fuller G. Badanie neurologiczne to proste. PZWL, Warszawa 1999.
3. Grochmal S., Zielińska- Charszewska S. Rehabilitacja w chorobach układu nerwowego. PZWL, Warszawa
1986.
4. Jakimowicz W. Neurologia kliniczna w zarysie. PZWL, Warszawa 1987.
5. Leidler P. Rehabilitacja po udarze mózgu. PZWL, Warszawa 2000.
6. Mumenthaler M., Mattle H. Neurologia. Urban&Partner, Wrocław 2001.
7. Prusiński A. Neurologia praktyczna. PZWL, Warszawa 1998.
8. WHO Rehabilitacja po udarze mózgu. Elipsa Jaim, Kraków 2002.
5. LITERATURA ZALECANA
1. Duus P. Diagnostyka topograficzna w neurologii. PZWL, Warszawa 1989.
2. Dziak A. Bóle krzyża. KUBA, 1996.
3. Dziak A. Bóle szyi, głowy i barków. Medicina Sportiva, Kraków 2001.
4. Friedman A.(red.) Choroba Parkinsona - mechanizmy, rozpoznawanie, leczenie. Wyd. Czelej, Warszawa
2005.
5. Kiwerski J.(red.) Schorzenia i urazy kręgosłupa. PZWL, Warszawa 2001.
6. Kiwerski J. (red.) Rehabilitacja medyczna. PZWL, Warszawa 2005.
7. Kolster B., Ebelt-Paprotny G. Poradnik fizjoterapeuty, badanie, techniki, leczenie rehabilitacyjne. Ossolineum,
Warszawa 2001.
8. Kwolek A. Rehabilitacja medyczna Tom 1, 2. Urban&Partner, Wrocław 2003.
9. Mazur R., Kozubski W., Prusiński A. Podstawy kliniczne neurologii. PZWL, Warszawa 1998.
10. Milanowska K. (red.) Rehabilitacja medyczna. PZWL, Warszawa 1999.
11. Lewis P. Rowland, (red. wyd. pol.), Kwieciński H., Kamińska A.M. Neurologia Merritta. Urban&Partner,
Wrocław 2004.
13. Mumenthaler M., Schliack H. (red.) Uszkodzenia nerwów obwodowych: rozpoznanie i leczenie. PZWL,
Warszawa 1998.
14. Schirmer M. Neurochirurgia. Urban&Partner, Wrocław1998.
15. Tasiemski T Usprawnianie po urazach rdzenia kręgowego. Wyd. Tasiemski, 2001.
16. Warlow Ch. Neurologia. PZWL, Warszawa 1996.
6. PLAN I ORGANIZACJA ZAJĘĆ
Zajęcia obejmują 9 godzin wykładów i 18 godz. ćwiczeń klinicznych realizowanych w semestrze zimowym (sem
3) dla II roku studiów, II-go stopnia. Nauczanie zakończone jest zaliczeniem i teoretycznym egzaminem
pisemnym.
WYKŁADY
Ilość godzin: 9
Miejsce prowadzenia wykładów: AWF, al. Jana Pawła II 78.
1. Rehabilitacja kompleksowa w neurologii. Metody kinezyterapii / tradycyjna, NDT-Bobath, PNF, McKenzie
/.Metody fizykoterapii / ciepłolecznictwo, elektroterapia, magnetoterapia, laseroterapia, krioterapia,
hydroterapia, balneoterapia /Układanie zabiegów leczniczych / wybór zabiegów, ilość zabiegów, kolejność
zastosowania.
Planowanie rehabilitacji. Podział rehabilitacji na wczesną i późną. Cele i etapy rehabilitacji w poszczególnych
okresach. Rehabilitacja indywidualna i zbiorowa. Rokowanie. Wykorzystanie procesów kompensacji i adaptacji w
planowaniu rehabilitacji. Wpływ różnych czynników i chorób towarzyszących na przebieg rehabilitacji. Czynniki
decydujące o zmianie programu rehabilitacji. Czynniki decydujące o przerwaniu procesu rehabilitacyjnego.
Ocena wyników rehabilitacji:/ skale- skandynawska, Barthel, Rivermead, Ashwortha / Najczęstsze błędy
popełniane przy planowaniu i prowadzeniu rehabilitacji. /3 godziny/
2. Rehabilitacja kompleksowa w chorobach centralnego układu nerwowego: udary mózgu, choroba Parkinsona,
stwardnienie rozsiane, jamistość rdzenia, zwyrodnienie sznurowe rdzenia, stwardnienie boczne zanikowe, guzy
mózgu, guzy rdzenia kręgowego. Przykłady przypadków.
Rehabilitacja kompleksowa w chorobach obwodowego układu nerwowego: zespól Guillain – Barre`,
polineuropatie, mononeuropatie, kolagenozy, dystrofie mięśniowe. Przykłady przypadków. /3godziny/
3. Rehabilitacja kompleksowa w dyskopatii i niestabilności kręgosłupa szyjnego oraz w dyskopatii kręgosłupa
lędźwiowego / rwa ramienna, udowa, kulszowa/. Przykłady przypadków./ 3 godziny/
ĆWICZENIA
Ilość godzin: 18
Ćwiczenia kliniczne nr 1
Ilość godzin: 2
Wymagana znajomość zagadnień: Objawy kliniczne uszkodzenia układu nerwowego na różnym poziomie.
Umiejętność zebrania wywiadu i orientacyjnego zbadania stanu ruchowego pacjenta. Elementy badania
neurologicznego.
Problematyka ćwiczeń:
Badanie i diagnostyka funkcjonalna pacjenta neurologicznego.
Ocena funkcjonalna chorego neurologicznie. Objawy ubytkowe (ujemne) i dodatnie. Interpretacja objawów
neurologicznych. Klinimetria w wybranych schorzeniach neurologicznych.
Praca z pacjentem.
Nabyte umiejętności: Umiejętność diagnostyki i oceny stanu funkcjonalnego pacjenta. Umiejętność
programowania rehabilitacji w zależności od stanu funkcjonalnego chorego; okresu choroby (ostry, przewlekły) i
stadium choroby (początkowe, zaawansowane) oraz stopnia uszkodzenia układu nerwowego.
Ćwiczenia kliniczne nr 2
Ilość godzin: 2
Wymagana znajomość zagadnień:
Udar mózgu: czynniki ryzyka, etiopatogeneza, podziały udarów, rodzaje udaru, przebieg, objawy kliniczne
udaru. Tętniak, naczyniak, krwotok podpajęczynówkowy.
Patofizjologia krążenia mózgowego. Regulacja przepływu krwi przez mózg, budowa anatomiczna koła tętniczego
mózgu, krążenie oboczne, zespoły tętnic mózgowych.
Reprezentacja ruchowa w korze mózgu. Wpływ lokalizacji ogniska uszkodzenia na zakres porażeń. Rehabilitacja
po udarze mózgu metodą tradycyjną.
Problematyka ćwiczeń Rehabilitacja po udarze mózgu: metodą M. Johnstone, NDT, Ograniczania i
wymuszania ruchu (CIT) według Tauba. Postępowanie indywidualne i eklektyczne. Rokowanie po udarze mózgu.
Zjawisko plastyczności mózgu, kompensacji i adaptacji w rehabilitacji chorych po udarze mózgu. Wybór technik
rehabilitacji w zależności od napięcia mięśni. Czynniki decydujące o wyborze postępowania rehabilitacyjnego.
Funkcja manualna i lokomocyjna po ogniskowym uszkodzeniu mózgu. Przykłady przypadków.
Praca z pacjentem.
Nabyte umiejętności: Umiejętność programowania kompleksowej rehabilitacji po udarze mózgu.
Ćwiczenia kliniczne nr 3
Ilość godzin: 2
Wymagana znajomość zagadnień: Twór siatkowaty: budowa, funkcje. Urazy mózgu. Wstrząśnienie mózgu,
stłuczenie mózgu, obrzęk pourazowy, zranienie mózgu, objawy kliniczne. Krwiak nadtwardówkowy, krwiak
podtwardówkowy: objawy kliniczne. Guzy mózgu, nowotwory mózgu.
Problematyka ćwiczeń: Rehabilitacja po urazach mózgu. Etapy rehabilitacji. Usprawnianie chorego
nieprzytomnego. Ocena stopnia świadomości. Skala śpiączki Glasgow. Rokowanie w urazach czaszkowomózgowych. Cerebrastenia pourazowa, encefalopatia pourazowa.
Sztywność odmóżdżeniowa, sztywność z odkorowania. Rehabilitacja w przebiegu guza mózgu. Przykłady
przypadków.
Praca z pacjentem.
Nabyte umiejętności: Umiejętność programowania kompleksowej rehabilitacji po urazie mózgu. Umiejętność
programowania kompleksowej rehabilitacji po usunięciu guza mózgu.
Ćwiczenia kliniczne nr 4
Ilość godzin: 2
Wymagana znajomość zagadnień: Choroba Parkinsona i zespół parkinsonowski. Etiologia, objawy kliniczne
/wczesne i późne/
Problematyka ćwiczeń: Choroba Parkinsona i zespół parkinsonowski. Rehabilitacja chorych w zależności od
stadium choroby według skali Hoehn i Yahr i stanu funkcjonalnego. Terapia grupowa i indywidualna. Przykłady
przypadków.
Praca z pacjentem.
Nabyte umiejętności: Umiejętność programowania kompleksowej rehabilitacji chorego na chorobę
Parkinsona.
Ćwiczenia kliniczne nr 5
Ilość godzin: 2
Wymagana znajomość zagadnień:
Móżdżek: budowa anatomiczna, funkcje móżdżku i połączenia z innymi strukturami CUN. Drogi czucia
głębokiego. Przyczyny uszkodzenia móżdżku, objawy kliniczne uszkodzenia, metody usprawniania /ćwiczenia
Frenkela/. Zaburzenia czucia głębokiego: przyczyny, objawy kliniczne
Problematyka ćwiczeń:
Metody rehabilitacji ataksji móżdżkowej i ataksji tylnosznurowej. Rehabilitacja w zaburzeniach równowagi.
Przykłady przypadków.
Praca z pacjentem.
Nabyte umiejętności: Umiejętność programowania kompleksowej rehabilitacji chorego z ataksją móżdżkową,
tylnosznurową i zaburzeniami równowagi.
Ćwiczenia kliniczne nr 6
Ilość godzin: 2
Wymagana znajomość zagadnień: Choroby i uszkodzenia rdzenia kręgowego. Zespoły uszkodzeń rdzenia.
Charakter i rozległość porażeń w zależności od poziomu uszkodzenia rdzenia. Urazy rdzenia kręgowego. Guzy
kanału kręgowego. Choroby uszkadzające rdzeń poprzecznie: jamistość rdzenia, mielopatia szyjna, rozmiękanie
rdzenia, poprzeczne zapalenie rdzenia. Patologia uszkodzeń rdzenia. Rehabilitacja po poprzecznym uszkodzeniu
rdzenia.
Problematyka ćwiczeń: Ocena możliwości lokomocyjnych chorych po uszkodzeniu rdzenia kręgowego. Nauka
funkcjonowania i dostosowywania do niepełnosprawności chorych po uszkodzeniu rdzenia. Przykłady
przypadków.
Praca z pacjentem.
Nabyte umiejętności: Umiejętność programowania kompleksowej rehabilitacji po uszkodzeniu rdzenia
kręgowego.
Ćwiczenia kliniczne nr 7
Ilość godzin: 2
Wymagana znajomość zagadnień: Choroby rdzenia układowe i wybiórcze: stwardnienie boczne zanikowe,
zwyrodnienie sznurowe.
Stwardnienie rozsiane: etiopatogeneza, objawy, zespoły, rokowanie i leczenie.
Problematyka ćwiczeń: Choroba neuronu ruchowego (MND) górnego i dolnego. Kompleksowa rehabilitacja
chorych przewlekle. Dostosowywanie rehabilitacji do stopniowej utraty funkcji. Zaopatrzenie ortopedyczne w
zależności od możliwości funkcjonalnych chorego. Zespół opuszkowy i rzekomoopuszkowy.
Stwardnienie rozsiane, rehabilitacja w SM: rehabilitacja w okresie zaostrzenia choroby i remisji. Rehabilitacja w
zależności od postaci klinicznej.
Czynniki pogarszające stan chorego. Przeciwwskazania. Przykłady przypadków.
Praca z pacjentem.
Nabyte umiejętności: Umiejętność programowania kompleksowej rehabilitacji w chorobie neuronu ruchowego
(MND). Umiejętność programowania kompleksowej rehabilitacji w SM.
Ćwiczenia kliniczne nr 8
Ilość godzin: 2
Wymagana znajomość zagadnień: Rwa kulszowa, rwa udowa, rwa barkowa. Przyczyny, objawy kliniczne,
zachowawcze metody rehabilitacji.
Problematyka ćwiczeń: Rehabilitacja po operacyjnym usunięciu jądra miażdżystego. Wskazania do zabiegu
operacyjnego. Przykłady przypadków.
Praca z pacjentem.
Nabyte umiejętności: Umiejętność programowania kompleksowej rehabilitacji po operacyjnym usunięciu
jądra miażdżystego.
Ćwiczenia kliniczne nr 9
Ilość godzin: 2
Wymagana znajomość zagadnień: Zdolność do regeneracji włókien nerwowych obwodowych. Zespoły
uszkodzenia nerwu obwodowego. Przebieg nerwu twarzowego (VII). Przyczyny uszkodzenia nerwu twarzowego.
Mononeuropatie, polineuropatie, zespół Guillain - Barre - przyczyny.
Teoretyczne przygotowanie z zakresu chorób nerwowo-mięśniowych.
Problematyka ćwiczeń: Polineuropatie, zespół Guillain - Barre. Uszkodzenie nerwu twarzowego: ośrodkowe i
obwodowe. Kompleksowa rehabilitacja w uszkodzeniach włókien nerwowych obwodowych. Rokowanie.
Przykłady przypadków.
Choroby mięśni: miastenia, dystrofie mm, miotonie, objawy kliniczne. Kompleksowa rehabilitacja w chorobach
mięśni. Przykłady przypadków.
Zaliczenie semestru (kolokwium).
Praca z pacjentem.
Nabyte umiejętności: Umiejętność programowania kompleksowej rehabilitacji chorych z uszkodzeniem
obwodowego układu nerwowego i w chorobach mięśni.
Podstawą zaliczenia ćwiczeń klinicznych są:
•
Obecność na wszystkich zajęciach
•
Zaliczenie części teoretycznej i praktycznej ćwiczeń
•
Zaliczenie kolokwium końcowego.
•
Praca pisemna z diagnostyki i programowania rehabilitacji w wybranej chorobie
układu nerwowego (studium przypadku)
Wymagane pomoce do ćwiczeń klinicznych: młotek neurologiczny, goniometr
Wymagany ubiór na ćwiczenia kliniczne:
Na ćwiczeniach klinicznych obowiązuje zmienne obuwie, czysty fartuch lub dwuczęściowy komplet szpitalny.
Dodatkowych wskazówek i konsultacji dotyczących przygotowania do zajęć udzielać będą:
Kierownik Zakładu Rehabilitacji w Neurologii i Psychiatrii dr med Krystyna Longawa, tel. 012683 1327, oraz
pracownicy Zakładu Rehabilitacji w Neurologii i Psychiatrii:
dr Joanna Stożek tel 0126831084, dr Elżbieta Mirek tel. 0126831080, dr Jadwiga Szymura tel 0126831080, dr
Urszula Pustułka-Piwnik tel 0126831084, mgr Elżbieta Trzepla tel 0126831080, dr Szymon Pasiut tel
0126831080
MODUŁ NEUROREHABILITACJA -70godzin /suma/
Kierunek Fizjoterapia, studia niestacjonarne (zaoczne), rok II, semestr 3,4-ty
Stopień II
Wykłady
Ilość godzin: 30
Miejsce prowadzenia wykładów: AWF, al. Jana Pawła II 78.
20 godzin /wrzesień 2008/
1. Współczesne metody kinezyterapii stosowane w chorobach neurologicznych. /2x3 godziny Ela Mirek/
2. Mechanizmy i leczenie spastyczności. /2 godziny Szymon/
3. Toksyna botulinowa a rehabilitacja w chorobach neurologicznych. /3 godziny, Szymon/
4. Zaburzenia równowagi i chodu w chorobach neurologicznych. /3 godziny, Asia/
5. Zaburzenia poznawcze: diagnostyka zaburzeń poznawczych. /3 godziny, mgr Orłowiejska/
6. Zaburzenia poznawcze: przyczyny, objawy kliniczne, metody rehabilitacji. /3 godziny mgr Orłowiejska /
10 godzin /luty 2009/
5. Rehabilitacja po urazach pnia mózgu. /3 godziny, Ula/
9. Choroby XXI wieku: AIDS, choroby prionowe / kuru, Jacoba – Creutzfelda, Alzheimera/. Rehabilitacja. /3
godziny, dr Longawa/
10. Profilaktyka i kompleksowa rehabilitacja w zespołach bólowych kręgosłupa :
szyjnego /2 godziny, Jagoda/
lędźwiowego /2 godziny, Jagoda/
Ćwiczenia
Ilość godzin: 40
20 godzin wrzesień,
grupy seminaryjne (2 grupy)
1.
Leczenie spastyczności i wiotkości: kinezyterapia, fizykoterapia / met. Hufschmidta/. /4 godziny
2.
Praktyczne
zastosowanie
metody
Margaret
Johnstone
u
chorych
neurologicznych.
Praktyczne
zastosowanie metody PNF w chorobach neurologicznych. / 4 godziny/
3.
Rehabilitacja w chorobie Parkinsona. Rehabilitacja chorych po udarze mózgu z zespołem odpychania.
/4 godziny
4.
Zaburzenia poznawcze: możliwości rehabilitacji chorych z zaburzeniami poznawczymi. /4 godziny
5.
Vicon: możliwości diagnostyczne i ocena efektów usprawniania ruchowego u chorych neurologicznych.
/4 godziny
Ćwiczenia kliniczne
Ilość godzin: 20
(3grupy kliniczne po 20 godzin).
6.
Praktyczne zastosowanie metody Margaret Johnstone u chorych neurologicznych. /3 godziny/
7.
Praktyczne zastosowanie metody PNF w chorobach neurologicznych. /2 x po 3 godziny/
8.
Profilaktyka i rehabilitacja w zespołach bólowych kręgosłupa. /4 godziny/
9.
Rehabilitacja w chorobie Parkinsona. /3 godziny/
METODY SPECJALNE FIZJOTERAPII: BOBATH
Kierunek Fizjoterapia, studia stacjonarne, rok II, semestr 3-ci
1.
Cele nauczania: idee koncepcji „NDT – Bobath” w teorii i praktyce fizjoterapeutycznej,
2.
Zagadnienia, których znajomość jest wymagana przed przystąpieniem do zajęć: budowa i
funkcjonowanie
centralnego
systemu
nerwowego,
jego
etapy
rozwoju
biologicznego,
rozwój
neurofizjologiczny dziecka w pierwszym roku życia, patofizjologia centralnego systemu nerwowego,
dysfunkcje centralnego układu nerwowego uszkodzonego na wczesnym etapie jego rozwoju (mózgowe
porażenie dziecięce), choroby i urazy CSN (udary mózgu i urazy czaszkowo- mózgowe, SM), problemy
rehabilitacyjne pacjentów po udarach mózgu i urazach czaszkowo-mózgowych, chorych na SM.
3.
Umiejętności
fizjoterapeutyczne
4.
Literatura obowiązkowa:
wymagane
przed
przystąpieniem
do
zajęć:
podstawy
kinezyterapii,
−
Zembaty A. Kinezyterapia tom 2 - ćwiczenia z kinezyterapii i metody kinezyterapeutyczne
Kasper, Kraków 2003.
5.
−
WHO Rehabilitacja po udarze mózgu. Elipsa Jaim, 2002.
−
Laidler P. Rehabilitacja po udarze mózgu. PZWL, 2000.
−
Duus P. Diagnostyka topograficzna w neurologii. PZWL, 1998.
Literatura zalecana:
−
Kolster
B.,
Ebelt-Paprotny
G.
Poradnik
fizjoterapeuty,
badanie,
techniki,
leczenie
rehabilitacyjne. Ossolineum, 2001.
−
Konturek S. Fizjologia człowieka tom IV - Neurofizjologia
Wydawnictwo Uniwersytetu
Jagiellonskiego, Kraków 1998.
−
−
−
Jakimowicz W. Neurologia kliniczna w zarysie. PZWL, 1987.
Mumenthaler M., Mattle H. Neurologia. URBAN & PARTNER, 2001.
Matyja M. Podstawy usprawniania neurorozwojowego według Berty i Karela Bobathów
Wydawnictwo ŚLAM, 1997, 1998
6.
−
Davies M.P. "Step to follow" Springer, 1993.
−
Davies M.P. "Right in the middle" Springer, 1993.
Plan i organizacja zajęć: zajęcia obejmują 13 godzin wykładów i 26 godzin zajęć seminaryjnych,
nauczanie zakończone jest zaliczeniem pisemnym.
•
Wykłady: miejsce prowadzenia wykładów – AWF, aleja Jana Pawła nr.78.
•
Tematy wykładów:
1.
Koncepcja „NDT – Bobath”, historia i współczesność, podstawy neurofizjologiczne koncepcji „NDT
2.
Mechanizm kontroli postawy według NDT – Bobath, podział i założenia diagnostyczno –
– Bobath”.
terapeutyczne mózgowego porażenia dziecięcego według Bobath.
3.
Terapia według techniki Bobath, a inne metody rehabilitacyjne, koncepcja techniki Bobath, a ICF.
4.
Mechanizm kontroli postawy według NDT – Bobath, pacjent z hemiplegią.
5.
Zasady główne – Bobath.
6.
Podstawy problematyki pacjenta z hemiplegią w odniesieniu do „normalnego ruchu”; ICF, IBITA,
struktura szkoleń koncepcji NDT-Bobath.
•
Program ćwiczeń (grupy seminaryjne)
•
Miejsce prowadzenia ćwiczeń – AWF, aleja Jana Pawła nr.78, (wybrane placówki rehabilitacyjne?).
Ćwiczenie nr 1.
Ilość godzin: 4.
Wymagana znajomość zagadnień: prawidłowy rozwój dziecka w pierwszym roku życia. Podstawy rozwoju
patofizjologicznego dziecka w pierwszym roku życia.
Problematyka ćwiczeń: prawidłowy rozwój wzorców postawy i ruchu od 0 do 12 miesiąca życia w oparciu o
praktyczne doświadczenia sensoryczne.
Nieprawidłowy rozwój postawy i ruchu w pierwszym roku życia.
Nabyte umiejętności: umiejętność kontroli ruchu swojego ciała.
Ćwiczenie nr 2
Ilość godzin: 4.
Wymagana znajomość zagadnień: podstawy badania fizjoterapeutycznego.
Problematyka ćwiczeń: ocena terapeutyczna, analiza postaci mózgowego porażenia dziecięcego w oparciu o
materiał filmowy. Praktyka i teoria handlingu.
Ćwiczenie nr 3
Ilość godzin: 4.
Problematyka ćwiczeń: demonstracja terapii różnych postaci mózgowego porażenia dziecięcego – analiza
poszczególnych przypadków. Dobór sprzętu pomocniczego, rodzaju podłoża oraz pomocy ortopedycznych po
wnikliwej analizie przypadku klinicznego mózgowego porażenia dziecięcego.
Ćwiczenie nr 4
Ilość godzin: 4.
Wymagana znajomość zagadnień: podstawy badania fizjoterapeutycznego.
Problematyka ćwiczeń: ocena terapeutyczna, analiza problemów pacjenta z hemiplegią w oparciu o materiał
filmowy.
Ćwiczenie nr 5
Ilość godzin: 4.
Wymagana znajomość zagadnień: problemy rehabilitacyjne pacjentów z uszkodzeniem CSN.
Problematyka ćwiczeń: Demonstracja terapii pacjentów z hemiplegią z różnymi problemami funkcjonalnymi
prawa/ lewa półkula (materiał filmowy, lub pokaz terapii w zależności od możliwości technicznych).
Ćwiczenie nr 6
Ilość godzin: 4.
Problematyka ćwiczeń: Samopomoc- teoria i praktyka, dobór środków pomocniczych
na podstawie oceny
funkcjonalności pacjenta z hemiplegią (np.: przemieszczanie się, transport, posiłki, higiena).
Ćwiczenie nr 7
Ilość godzin: 2.
Problematyka ćwiczeń: zaliczenie.
Podstawą zaliczenia zajęć seminaryjnych jest obecność na zajęciach oraz zaliczenie praktyczne i
teoretyczne.
Wymagany ubiór na ćwiczenia kliniczne: strój sportowy i obuwie zamienne.
Dodatkowych wskazówek i konsultacji dotyczących przygotowania do zajęć udzielać będą:
1.
Dr Dorota Gazurek,
2.
Mgr Alina Trytek,
3.
Mgr Ewa Korzycka,
4.
Mgr Romana Lewińska,
5.
Dr Monika Gasińska
W Zakładzie Chorób Wieku Rozwojowego.
6.
Dr Jadwiga Szymura
w Zakładzie Rehabilitacji w Neurologii i Psychiatrii tel. 012-683 10 80
METODY SPECJALNE FIZJOTERAPII: BOBATH
Kierunek Fizjoterapia, studia niestacjonarne (zaoczne), rok II, semestr 3-ci
1.
2.
Cele nauczania: idee koncepcji „NDT – Bobath” w teorii i praktyce fizjoterapeutycznej,
Zagadnienia, których znajomość jest wymagana przed przystąpieniem do zajęć: budowa i
funkcjonowanie
centralnego
systemu
nerwowego,
jego
etapy
rozwoju
biologicznego,
rozwój
neurofizjologiczny dziecka w pierwszym roku życia, patofizjologia centralnego systemu nerwowego,
dysfunkcje centralnego układu nerwowego uszkodzonego na wczesnym etapie jego rozwoju (mózgowe
porażenie dziecięce), choroby i urazy CSN (udary mózgu i urazy czaszkowo- mózgowe, SM), problemy
rehabilitacyjne pacjentów po udarach mózgu i urazach czaszkowo-mózgowych, chorych na SM.
3.
Umiejętności
fizjoterapeutyczne
wymagane
przed
przystąpieniem
do
zajęć:
podstawy
kinezyterapii,
4.
Literatura obowiązkowa:
-
Zembaty A. Kinezyterapia tom 2 - ćwiczenia z kinezyterapii i metody kinezyterapeutyczne Kasper,
Kraków 2003.
5.
-
WHO Rehabilitacja po udarze mózgu. Elipsa Jaim, 2002.
-
Laidler P. Rehabilitacja po udarze mózgu. PZWL, 2000.
-
Duus P. Diagnostyka topograficzna w neurologii. PZWL, 1998.
Literatura zalecana:
-
Kolster B., Ebelt-Paprotny G. Poradnik fizjoterapeuty, badanie, techniki, leczenie rehabilitacyjne.
Ossolineum, 2001.
-
Konturek S. Fizjologia człowieka tom IV - Neurofizjologia Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellonskiego,
Kraków 1998.
-
Jakimowicz W. Neurologia kliniczna w zarysie. PZWL, 1987.
-
Mumenthaler M., Mattle H. Neurologia. URBAN & PARTNER, 2001.
-
Matyja M. Podstawy usprawniania neurorozwojowego według Berty i Karela Bobathów Wydawnictwo
ŚLAM, 1997, 1998
6.
-
Davies M.P. "Step to follow" Springer, 1993.
-
Davies M.P. "Right in the middle" Springer, 1993.
Plan i organizacja zajęć: zajęcia obejmują 10 godzin wykładów i 20 godzin zajęć seminaryjnych,
nauczanie zakończone jest zaliczeniem pisemnym.
-
Wykłady: miejsce prowadzenia wykładów – AWF, aleja Jana Pawła nr.78.
-
Tematy wykładów:
1.
Koncepcja „NDT – Bobath”, historia i współczesność, podstawy neurofizjologiczne koncepcji „NDT –
Bobath”.
2.
Mechanizm kontroli postawy według NDT – Bobath, podział i założenia diagnostyczno – terapeutyczne
mózgowego porażenia dziecięcego według Bobath.
3.
Terapia według techniki Bobath, a inne metody rehabilitacyjne, koncepcja techniki Bobath, a ICF.
4.
Mechanizm kontroli postawy według NDT – Bobath, pacjent z hemiplegią.
5.
Zasady główne – Bobath.
6.
Podstawy problematyki pacjenta z hemiplegią w odniesieniu do „normalnego ruchu”; ICF, IBITA,
struktura szkoleń koncepcji NDT-Bobath.
•
Program ćwiczeń (grupy seminaryjne)
•
Miejsce prowadzenia ćwiczeń – AWF, aleja Jana Pawła nr.78, (wybrane placówki rehabilitacyjne?).
Ćwiczenie nr 1.
Ilość godzin: 3.
Wymagana znajomość zagadnień: prawidłowy rozwój dziecka w pierwszym roku życia. Podstawy rozwoju
patofizjologicznego dziecka w pierwszym roku życia.
Problematyka ćwiczeń: prawidłowy rozwój wzorców postawy i ruchu od 0 do 12 miesiąca życia w oparciu o
praktyczne doświadczenia sensoryczne.
Nieprawidłowy rozwój postawy i ruchu w pierwszym roku życia.
Nabyte umiejętności: umiejętność kontroli ruchu swojego ciała.
Ćwiczenie nr 2
Ilość godzin: 3.
Wymagana znajomość zagadnień: podstawy badania fizjoterapeutycznego.
Problematyka ćwiczeń: ocena terapeutyczna, analiza postaci mózgowego porażenia dziecięcego w oparciu o
materiał filmowy. Praktyka i teoria handlingu.
Ćwiczenie nr 3
Ilość godzin: 3.
Problematyka ćwiczeń: demonstracja terapii różnych postaci mózgowego porażenia dziecięcego – analiza
poszczególnych przypadków. Dobór sprzętu pomocniczego, rodzaju podłoża oraz pomocy ortopedycznych po
wnikliwej analizie przypadku klinicznego mózgowego porażenia dziecięcego.
Ćwiczenie nr 4
Ilość godzin: 3.
Wymagana znajomość zagadnień: podstawy badania fizjoterapeutycznego.
Problematyka ćwiczeń: ocena terapeutyczna, analiza problemów pacjenta z hemiplegią w oparciu o materiał
filmowy.
Ćwiczenie nr 5
Ilość godzin: 3.
Wymagana znajomość zagadnień: problemy rehabilitacyjne pacjentów z uszkodzeniem CSN.
Problematyka ćwiczeń: Demonstracja terapii pacjentów z hemiplegią z różnymi problemami funkcjonalnymi
prawa/ lewa półkula (materiał filmowy, lub pokaz terapii w zależności od możliwości technicznych).
Ćwiczenie nr 6
Ilość godzin: 3.
Problematyka ćwiczeń: Samopomoc- teoria i praktyka, dobór środków pomocniczych
na podstawie oceny
funkcjonalności pacjenta z hemiplegią (np.: przemieszczanie się, transport, posiłki, higiena).
Ćwiczenie nr 7
Ilość godzin: 2.
Problematyka ćwiczeń: zaliczenie.
Podstawą zaliczenia zajęć seminaryjnych jest obecność na zajęciach oraz zaliczenie praktyczne i
teoretyczne.
Wymagany ubiór na ćwiczenia kliniczne: strój sportowy i obuwie zamienne.
Dodatkowych wskazówek i konsultacji dotyczących przygotowania do zajęć udzielać będą:
7.
Dr Dorota Gazurek,
8.
Mgr Alina Trytek,
9.
Mgr Ewa Korzycka,
10. Mgr Romana Lewińska,
11. Dr Monika Gasińska
W Zakładzie Chorób Wieku Rozwojowego.
12. Dr Jadwiga Szymura
w Zakładzie Rehabilitacji w Neurologii i Psychiatrii tel. 012-683 10 80
Podstawy Fizjoterapii Klinicznej w Neurologii.
Data opracowania: 01.07. 2009.
Katedra Rehabilitacji Klinicznej
Zakład Rehabilitacji w Neurologii i Psychiatrii
PLAN REALIZACJI PRZEDMIOTU: PODSTAWY FIZJOTERAPII KLINICZNEJ W NEUROLOGII
Kierunek Fizjoterapia, studia I stopnia stacjonarne i niestacjonarne wieczorowe,
Rok III semestr 5 -ty
Prowadzący: dr med. Krystyna Longawa, dr Joanna Stożek, dr Urszula Pustułka-Piwnik, dr Elżbieta Mirek, dr
Jadwiga Szymura, dr Szymon Pasiut
1.CELE NAUCZANIA:
1. Opanowanie patofizjologii centralnego i obwodowego układu nerwowego.
2. Poznanie podstawowych chorób układu nerwowego (etiologii, przebiegu, objawów klinicznych).
2. ZAGADNIENIA, KTÓRYCH ZNAJOMOŚĆ JEST WYMAGANA PRZED PRZYSTĄPIENIEM DO ZAJĘĆ
•
Znajomość anatomii i fizjologii CSN (mózgowia i rdzenia kręgowego) i obwodowego układu nerwowego
3. UMIEJĘTNOŚCI FIZJOTERAPEUTYCZNE WYMAGANE PRZED PRZYSTĄPIENIEM DO ZAJĘĆ:
4. LITERATURA OBOWIĄZKOWA:
1. Felten D.L., Józefowicz R.F. Netter F.H. Atlas neuroanatomii i neurofizjologii Nettera. Szczudlik A. (red),
Elsevier Urban & Partner, Wrocław 2007,.
2. Fuller G. Badanie neurologiczne to proste. PZWL, Warszawa 2005.
3. Konturek S.: Fizjologia człowieka tom IV - Neurofizjologia. Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellonskiego, 1998,
Kraków.
4. Longstaff A.: Neurobiologia /Krótkie wykłady. PWN, 2006, Warszawa.
5. Jakimowicz W.: Neurologia kliniczna w zarysie., PZWL 1987, Warszawa.
6. Kozubski W., Liberski P.P. Neurologia. Podręcznik dla studentów medycyny. PZWL, Warszawa, 2006.
7. Mazur R., Kozubski W., Prusiński A.: Podstawy kliniczne neurologii., PZWL, 1999, Warszawa.
8. Prusiński A. Neurologia praktyczna. PZWL, Warszawa 2005.
5. LITERATURA ZALECANA
1. Bannister R.: Neurologia kliniczna, Brain i Bannister., alfa - medica press, 1992, Bielsko–Biała.
2. Bradley W.G., Daroff R.B., Fenichel G.M., Jankovic J.: Neurologia w praktyce klinicznej. Zasady diagnostyki i
postępowania. Tom 1-3. Czelej, 2006, Lublin.
3. Duus P. Diagnostyka topograficzna w neurologii. PZWL, Warszawa 1989.
4. Dziak A. Bolesny krzyż. Medicina Sportiva, Kraków 2003.
5. Dziak A. Bóle szyi, głowy i barków. Medicina Sportiva, Kraków 2003.
6. Friedman A. (red.) Choroba Parkinsona - mechanizmy, rozpoznawanie, leczenie. Wyd. Czelej, Warszawa
2005.
7. Kiwerski J.(red.) Schorzenia i urazy kręgosłupa. PZWL, Warszawa 2001.
8. Lewis P. Rowland, (red. wyd. pol.), Hubert Kwieciński, Anna M. Kamińska Neurologia Merritta, tom 1, 2, 3,
Urban & Partner, 2008, Wrocław.
9. Lindsay K.W., Bone I.: Neurologia i Neurochirurgia. Urban & Partner, 2006, Wrocław.
10. Mazur R.: Neurologia kliniczna dla lekarzy i studentów medycyny.Via Medica, 2005, Gdańsk.
11. Mumenthaler M., Mattle H.: Neurologia. Urban & Partner, wyd.III, 2001, Wrocław.
12. Mumenthaler M., Schliack H. (red.) Uszkodzenia nerwów obwodowych: rozpoznanie i leczenie. PZWL,
Warszawa 1998.
13.Warlow Ch.: Neurologia. PZWL, 1996, Warszawa.
6. PLAN I ORGANIZACJA ZAJĘĆ:
Zajęcia obejmują 28 godz. wykładów i 28 godzin ćwiczeń seminaryjnych (w grupach dziekańskich).
Nauczanie kończy się pisemnym, teoretycznym zaliczeniem z oceną.
WYKŁADY
•
Wykład 1: Patofizjologia centralnego systemu nerwowego: droga korowo-rdzeniowa /przebieg,
funkcja, objawy uszkodzenia/; układ pozapiramidowy /jądra podkorowe funkcja, objawy uszkodzenia/;
móżdżek /budowa, funkcja, objawy uszkodzenia/;
•
Wykład 2: Patofizjologia centralnego systemu nerwowego c.d.: czucie powierzchniowe i głębokie
/drogi czucia, funkcja, objawy uszkodzenia/.
•
Wykład 3: Patofizjologia obwodowego układu nerwowego: korzenie, sploty, nerwy obwodowe
/przebieg, funkcja, objawy uszkodzenia/.
•
Wykład 4: Objawy uszkodzenia CSN układu nerwowego na różnych poziomach.
Objawy uszkodzenia obwodowego układu nerwowego na różnych poziomach.
•
Wykład 5: Podstawowe pojęcia używane w neurologii klinicznej: niedowład porażenie ataksja, ruchy
mimowolne, drżenie spoczynkowe, drżenie zamiarowe, spastyczność, plastyczność, afazja, dysartria,
apraksja.
•
•
Wykład 6: Regulacja napięcia mięśniowego. Mechanizmy powstawania spastyczności.
Wykład 7: Krążenie mózgowe: unaczynienie mózgu. Koło tętnicze Willisa. Zespoły kliniczne tętnic
mózgowych.
•
Wykład 8: Badanie neurologiczne - film.
•
Wykład 9: Udary mózgu: pojęcie udaru mózgu, czynniki ryzyka, podział udarów. Objawy kliniczne
udarów niedokrwiennych i krwotocznych. Następstwa i powikłania udarów mózgu: / spastyczność,
przykurcze mięśni, zaburzenia mowy, widzenia i poznawcze, odleżyny, zapalenia zakrzepowe żył,
zapalenia płuc, zator tętnicy płucnej/
•
Wykład 10: Choroby centralnego układu nerwowego; stwardnienie rozsiane, choroba Parkinsona,
zwyrodnienie sznurowe rdzenia, jamistość rdzenia, stwardnienie boczne zanikowe /przyczyny, objawy
kliniczne /. /2 godziny/
•
Wykład 11: Guzy mózgu i rdzenia kręgowego / rodzaje guzów, umiejscowienie, objawy kliniczne/.
Urazy mózgu i rdzenia kręgowego /rodzaje, umiejscowienie, objawy kliniczne/. /2 godziny/
•
Wykład 12: Choroby obwodowego układu nerwowego: zespól Guillain – Barre`, polineuropatie,
mononeuropatie, kolagenozy, /przyczyny, objawy kliniczne/, miastenia, miotonia, dystrofie mięśniowe
/przyczyny, objawy kliniczne/. /2 godziny/
•
Wykład 13: Zespoły bólowe kręgosłupa szyjnego: przyczyny, rodzaje zmian zwyrodnieniowych,
patofizjologia i etapy wypadania jądra miażdżystego. Dyskopatia i niestabilność kręgosłupa szyjnego.
Rwa ramienna /przyczyny, objawy kliniczne/.
•
Wykład 14: Zespoły bólowe kręgosłupa lędźwiowego: przyczyny.
Dyskopatia kręgosłupa lędźwiowego. Rwa kulszowa i udowa /przyczyny, objawy kliniczne/. Wąski kanał
kostny. Osteoporoza /przyczyny, objawy kliniczne/. /2 godziny.
ĆWICZENIA SEMINARYJNE
Ćwiczenia nr 1 - 2 godziny.
Wymagana znajomość zagadnień: Przebieg drogi korowo-rdzeniowej, łuk odruchowy, obwodowy neuron
ruchowy.
Problematyka ćwiczeń: Ośrodkowy i obwodowy neuron ruchowy /umiejscowienie, objawy uszkodzenia.
Zaburzenia ruchowe wywołane uszkodzeniem dróg korowo-rdzeniowych i obwodowego neuronu ruchowego
/porażenia spastyczne, wiotkie/.
Reprezentacja ruchowa w korze mózgu. Lokalizacja niedowładów w zależności od poziomu uszkodzenia drogi
korowo-rdzeniowej i obwodowego neuronu ruchowego.
Nabyte
umiejętności:
Rozpoznawanie
zaburzeń
czynności
ruchowej
spowodowane
uszkodzeniem
ośrodkowego i obwodowego neuronu ruchowego. Różnicowanie uszkodzenia drogi korowo-rdzeniowej na
różnych poziomach.
Ćwiczenia nr 2 - 2 godziny.
Wymagana znajomość zagadnień: Anatomia i fizjologia jąder podkorowych, móżdżku.
Problematyka ćwiczeń: Zaburzenia ruchowe wywołane uszkodzeniem układu pozapiramidowego. Zaburzenia
ruchowe wywołane uszkodzeniem móżdżku.
Nabyte umiejętności: Rozpoznawanie zaburzeń czynności ruchowej spowodowane uszkodzeniem jąder
podkorowych i móżdżku.
Ćwiczenia nr 3 -2 godziny
Wymagana znajomość zagadnień: Rodzaje czucia, rodzaje receptorów, drogi czucia powierzchniowego i
głębokiego.
Problematyka ćwiczeń: Czucie i zaburzenia czucia. Rodzaje czucia, drogi czucia - przebieg. Objawy
uszkodzenia dróg czuciowych. Objawy uszkodzenia dróg czuciowych na różnych poziomach.
Porównanie ataksji tylnosznurowej i móżdżkowej.
Czuciowe unerwienie obwodowe i korzonkowe.
Nabyte umiejętności: Rozpoznawanie zaburzeń czucia na poziomie ośrodkowym i obwodowym. Znajomość
rodzaju i lokalizacji zaburzeń czucia w zależności od poziomu uszkodzenia dróg czucia. Wpływ zaburzeń czucia
na przebieg rehabilitacji.
Ćwiczenia nr 4 -2 godziny
Wymagana znajomość zagadnień: Anatomia i fizjologia układu nerwowego.
Problematyka ćwiczeń: Podstawowe pojęcia używane w neurologii klinicznej: niedowład, porażenie,
(monoplegia, hemiplegia, paraplegia), ataksja, ruchy mimowolne, drżenie spoczynkowe, drżenie zamiarowe,
spastyczność, plastyczność, wiotkość.
Mowa i jej zaburzenia: afazja, dysartria. Zaburzenia wyższych czynności psychicznych: apraksja, agnozja.
Droga wzrokowa, objawy uszkodzenia drogi wzrokowej. Zaburzenia wegetatywne. Zaburzenia zwieraczy.
Nabyte umiejętności: Poznanie i rozumienie podstawowych pojęć klinicznych używanych w neurologii oraz
umiejętność posługiwania się nimi.
Ćwiczenia nr 5 -2 godziny
Wymagana znajomość zagadnień: Anatomia, fizjologia i patofizjologia układu nerwowego.
Problematyka
ćwiczeń:
Elementy
badania
neurologicznego:
poszukiwanie
objawów
klinicznych
reprezentujących uszkodzenia poszczególnych struktur ośrodkowego i obwodowego układu nerwowego.
Teoretyczne poznanie elementów badania neurologicznego: wywiad, badanie zakresu ruchów w stawach,
badanie siły mm, ocena napięcia mm, badanie czucia, badanie zborności ruchów, badanie odruchów
fizjologicznych i patologicznych /Babińskiego, Rossolimo, Oppenheima/, próba Romberga, ocena chodu i rodzaje
zaburzeń chodu w chorobach układu nerwowego, objawy rozciągowe/ objaw Laseque'a, objaw Mackiewicza,
objaw Fajersztajna- Krzemickiego, objaw Bikelesa/, objawy oponowe /sztywność karku, Brudzińskiego,
Kerniga/.
Nabyte
umiejętności:
Umiejętność
zebrania
wywiadu
i
teoretyczna
znajomość
etapów
badania
neurologicznego.
Ćwiczenia nr 6 -2 godziny
Wymagana znajomość zagadnień: Prawidłowe krążenie mózgowe: unaczynienie mózgu, lokalizacja tętnic
mózgowych i ich rejon ukrwienia, specyficzne właściwości krążenia mózgowego.
Pojęcia z zakresu patologii ogólnej: zawał, zator, krwotok, miażdżyca
Problematyka ćwiczeń: Patofizjologia krążenia mózgowego. Regulacja przepływu krwi przez mózg, budowa
anatomiczna koła tętniczego mózgu, krążenie oboczne, zespoły tętnic mózgowych. Udar mózgu: czynniki
ryzyka, etiopatogeneza, podziały udarów, rodzaje udaru, przebieg, objawy kliniczne udaru. Tętniak, naczyniak,
krwotok podpajęczynówkowy.
Nabyte umiejętności: Znajomość objawów udaru mózgu oraz znajomość orientacyjnej lokalizacji zaburzeń
ukrwienia.
Ćwiczenia nr 7 -2 godziny
Wymagana znajomość zagadnień: Anatomia i fizjologia układu nerwowego.
Problematyka ćwiczeń: Guzy mózgu / nowotwory mózgu /, objawy kliniczne.
Wgłobienia, wklinowacenia. Zaburzenia wyższych czynności psychicznych.
Urazy mózgu. Wstrząśnienie mózgu, stłuczenie mózgu, obrzęk pourazowy, zranienie mózgu, objawy kliniczne.
Krwiak nadtwardówkowy, krwiak podtwardówkowy: objawy kliniczne.
Nabyte umiejętności: Poznanie objawów klinicznych guzów mózgu w zależności od ich lokalizacji. Znajomość
najczęstszych nowotworów układu nerwowego. Znajomość objawów klinicznych urazów mózgu. Poznanie
wskazań do rehabilitacji w przebiegu guzów mózgu i po urazach czaszkowo-mózgowych.
Ćwiczenia nr 8 -2 godziny
Wymagana znajomość zagadnień: Anatomia, fizjologia i patofizjologia układu pozapiramidowego. Anatomia i
fizjologia móżdżku, przebieg drogi czucia głębokiego – drogi rdzeniowo - opuszkowej
Problematyka ćwiczeń: Choroba Parkinsona. Zespół parkinsonowski. Etiologia, objawy kliniczne /wczesne i
późne/.
Przyczyny uszkodzenia móżdżku, objawy kliniczne uszkodzenia. Zaburzenia czucia głębokiego: przyczyny,
objawy kliniczne. Porównanie ataksji móżdżkowej i ataksji tylnosznurowej.
Nabyte umiejętności: Poznanie objawów klinicznych i przebiegu choroby Parkinsona. Rozpoznawanie objawów
uszkodzenia móżdżku. Umiejętność odróżnienia ataksji móżdżkowej od tylnosznurowej.
Ćwiczenia nr 9 -2 godziny
Wymagana znajomość zagadnień: Anatomia, fizjologia i patofizjologia układu nerwowego.
Problematyka ćwiczeń: Choroby i uszkodzenia rdzenia kręgowego. Zespoły uszkodzeń rdzenia. Charakter i
rozległość porażeń w zależności od poziomu uszkodzenia rdzenia. Urazy rdzenia kręgowego. Guzy kanału
kręgowego. Choroby uszkadzające rdzeń poprzecznie: jamistość rdzenia, rozmiękanie rdzenia, poprzeczne
zapalenie rdzenia. Patologia uszkodzeń rdzenia.
Nabyte umiejętności: Rozpoznawanie objawów klinicznych uszkodzenia rdzenia kręgowego.
Ćwiczenia nr 10 -2 godziny
Wymagana znajomość zagadnień: Anatomia, fizjologia i patofizjologia układu nerwowego. Przygotowanie
teoretyczne z zakresu jednostek chorobowych, które będą omawiane na ćwiczeniach.
Problematyka ćwiczeń: Choroby rdzenia układowe i wybiórcze: choroba neuronu ruchowego (MND,
stwardnienie boczne zanikowe, SLA); zwyrodnienie sznurowe.
Choroby ośrodkowego układu nerwowego: Stwardnienie rozsiane - etiopatogeneza, przebieg, postacie, objawy
kliniczne, rokowanie.
Nabyte umiejętności: Rozpoznawanie objawów klinicznych MND i zwyrodnienia sznurowego rdzenia.
Znajomość objawów klinicznych i przebiegu sm.
Ćwiczenia kliniczne nr 11 - 2 godziny
Wymagana znajomość zagadnień:
Zdolność
do regeneracji włókien
obwodowych.
Przebieg
nerwu
twarzowego (VII).
Problematyka ćwiczeń: Zespoły uszkodzenia nerwu obwodowego. Polineuropatie, zespół Guillain - Barre:
przyczyny, objawy kliniczne. Uszkodzenie nerwu twarzowego: przyczyny, objawy kliniczne. Porażenie
ośrodkowe a obwodowe nerwu twarzowego.
Nabyte umiejętności: Poznanie przyczyn i objawów klinicznych polineuropatii. Umiejętność oceny chorego z
porażeniem nerwu twarzowego i znajomość przyczyn, objawów klinicznych porażenia nerwu twarzowego.
Poznanie zespołów uszkodzeń nerwów obwodowych.
Ćwiczenia kliniczne nr 12 - 2 godziny
Wymagana znajomość zagadnień: Anatomia, fizjologia i patofizjologia układu nerwowego. Dyskopatia.
Problematyka ćwiczeń: Rwa kulszowa, rwa udowa, rwa barkowa. Przyczyny, objawy kliniczne, okresy
choroby.
Nabyte umiejętności: Umiejętność rozpoznawania objawów klinicznych zespołów korzeniowych kręgosłupa
lędźwiowego i szyjnego.
Ćwiczenia kliniczne nr 13 - 2 godziny
Wymagana znajomość zagadnień: Anatomia splotu ramiennego i włókien nerwowych kończyn górnych.
Anatomia splotów (lędźwiowy, krzyżowy) i włókien nerwowych kończyn dolnych.
Problematyka ćwiczeń: Przyczyny uszkodzenia splotu ramiennego, lędźwiowego i krzyżowego oraz nerwów
obwodowych kończyny górnej i dolnej, objawy kliniczne.
Choroby mięśni - objawy kliniczne, przebieg.
Nabyte umiejętności: Znajomość objawów uszkodzenia splotów i nerwów obwodowych. Znajomość objawów
klinicznych chorób mięśni.
Ćwiczenia nr 14 – 2 godziny
Zaliczenie ćwiczeń i semestru.
•
Wymagane pomoce do ćwiczeń seminaryjnych: atlas anatomiczny układu nerwowego, schematy
graficzne dróg nerwowych ruchowych i czuciowych
•
Wymagany ubiór na ćwiczenia seminaryjnych: nie są wymagane
Dodatkowych wskazówek i konsultacji dotyczących przygotowania do zajęć udzielać będą: dr Joanna Stożek w
Zakładzie Rehabilitacji w Neurologii i Psychiatrii w pok.105 paw. III, tel 012 683 1084