Analityka: Gospodarka Białorusi nadal jest bardzo uzależniona od

Analityka: Gospodarka Białorusi nadal jest bardzo uzależniona od koniunktury
zewnętrznej
Przegląd realnego sektora gospodarki w okresie styczeń-sierpień 2014 roku
Białoruska gospodarka nadal pozostaje pod wpływem nierównowagi zakumulowanej w ciągu
ostatnich lat. Na przełomie lata i jesieni na Białorusi nadal miał miejsce wzrost cen
(regulowanych i nieregulowanych), odnotowano również wzrost płac i spowolnienie wzrostu
PKB mimo, że produkcja przemysłu osiągnęła pozytywną dynamikę, a rolnictwo może
pochwalić się dobrymi zbiorami. Sytuacja w handlu zagranicznym jest nadal niestabilna, a
środków w budżecie chronicznie brakuje.
Tabela 1. Podstawowe prognozowane wskaźniki makroekonomiczne RB w 2014 r.
Wskaźnik
Rzeczywisty
I-VIII 2014, bln
BYR (mld USD –
wg kursu średniego)
482,1 (48,3)
439,5 (44,06)
PKB
Produkcja przemysłu
Inwestycje w środki
129,1 (12,9)
trwałe
Inflacja, %
12
Saldo HZ towarami i
+1,1** (+0,457 mld
usługami, w % w
USD**)
stosunku do PKB
Średnia płaca, mln
6,36 (za sierpień)/613
USD
BYR
* sierpień 2014 r. wobec sierpnia 2013 r.;
**styczeń-lipiec 2014 r.
I-VIII 2014 / I-VIII
2013, w %
Oficjalna prognoza
2014, w %
+1,5
minus 0,3
+3,3
Brak prognozy
minus 9,7
Brak prognozy
20,6*
+11
-
+0,1
minus 2,2* (w ujęciu
realnym)
+3 (w ujęciu
realnym)
Wg danych Belstat w okresie styczeń-sierpień 2014 r., wzrost PKB RB wyniósł 1,5%
w porównaniu z analogicznym okresem 2013 r. (w styczniu-lipcu 2014 r. wzrost PKB
wyniósł 1,6%). Wielkość produkcji przemysłu po raz pierwszy w latach 2013-2014 r.
zanotowała pozytywną dynamikę i w przedmiotowym okresie wyniosła 439,5 bln BYR (ok.
44,06 mld USD), tj. wzrost o 0,3% w porównaniu z okresem styczeń-sierpień 2013 roku.
Zdecydowany wzrost wg wyników 8-miu miesięcy odnotowało rolnictwo. Produkcja rolna
gospodarstw wszystkich kategorii własności za ten okres wzrosła o 4% do 75,9 bln BYR (ok.
7,6 mld USD). Głównymi czynnikami pozytywnej dynamiki są rekordowe zbiory zbóż w
2014 r. Wg stanu na dzień 1 września zbiór ziarna (bez kukurydzy) wyniósł 9,2 mln ton, tj.
wzrost o 33,2% w porównaniu z analogicznym okresem 2013 r. Sprzedaż bydła i drobiu na
ubój wyniosła 0,96 mln ton (minus 2,6% w porównaniu z analogicznym okresem 2013 r.),
produkcja mleka wyniosła 4,24 mln ton (minus 0,1%).
Głównymi czynnikami pozytywnej dynamiki PKB RB nadal są handel detaliczny i hurtowy,
których wkład w PKB wyniósł +0,7% i +0,6% odpowiednio. Pozytywny wkład w PKB miały
też transport i komunikacja +0,2%, rolnictwo - +0,2%, przemysł - +0,1%. Ujemny wkład w
PKB wykazały podatki netto na artykuły żywnościowe (minus 0,3%) oraz budownictwo
(minus 0,3%).
Wzrost dzięki chemii, petrochemii i wydobyciu
W strukturze wzrostu PKB można wyróżnić spowolnienie wkładu handlu detalicznego, co
jest związane z przeprowadzaną polityką w zakresie powstrzymania wzrostu płac na tle
rosnącej inflacji. Należy podkreślić pozytywny wkład przemysłu, którego ogólny wzrost jest
spowodowany wyprzedzającą dynamiką branż uzależnionych od rynków zewnętrznych:
produkcja przemysłu (+3,4%), wydobycie surowców energetycznych i paliwowych (+1,28%),
produkcja koksu, produktów ropopochodnych i materiałów jądrowych (+0,28%). Największy
ujemny wkład miały produkcja maszyn i urządzeń (minus 2,45%) oraz produkcja środków
transportu i urządzeń (minus 0,94%).
Pozytywny trend odnotowano w przypadku zapasów gotowej produkcji. Wg danych Belstatu,
zapasy gotowej produkcji w przedsiębiorstwach przemysłowych wg stanu na dzień 1 września
2014 r. wyniosły 33,5 bln BYR (ok.3,35 mld USD) wobec 28 bln BYR (ok. 3,15 mld USD)
na dzień 1 stycznia 2014 roku. Stosunek zapasów gotowej produkcji do miesięcznej produkcji
wg stanu na dzień 1 września 2014 r. wyniósł 77,8% wobec 79,9% wg stanu na dzień 1
sierpnia 2014 r. i 74,5% wg stanu na dzień 1 września 2013 r.
Inflacja zmniejsza presję na rynek walutowy
Bolesna dla ludności i mało kontrolowana ze strony białoruskich władz nadal jest inflacja,
która w sierpniu br. wyniosła 0,8%, a od początku roku 12%. Wg danych Belstatu, w ujęciu
rocznym w sierpniu br. ceny konsumpcyjne wzrosły o 20,6% w porównaniu do lipca 19,8%.
To oznacza, że inflacja w Białorusi przyspiesza. Największy wzrost w ujęciu rocznym miały
usługi (+37,4%). Inflacja bazowa w sierpniu br. w porównaniu z lipcem 2014 r. wyniosła
0,8%,
w porównaniu z grudniem 2013 r. – 11,7%. Prognoza rządu w zakresie inflacji wynosi 17,3%,
co oznacza, że do końca roku nadal będzie miał miejsce wzrost cen.
Oczekiwać na zmniejszenie inflacji w najbliższym czasie nie warto z powodu
przeprowadzanej w Białorusi polityki ograniczenia pieniądza wśród ludności celem
zmniejszenia presji na rynek finansowy Białorusi. Rzecz jasna, że rząd jest zainteresowany
odbieraniem płac i odsetek z lokat poprzez rynek konsumpcyjny niż oczekiwaniem, że środki
te ujawnią się na rynku walutowym. Podobne cele mają decyzje dot. zwiększenia stawki
podatku VAT i podatku od dochodu w 2015 r.
Spadek płacy realnej
Wg danych Belstatu, przeciętne wynagrodzenie pracowników wzrosło w ujęciu nominalnym
w sierpniu 2014 o 1,4% w porównaniu do lipca 2014 r. do 6,36 mln BYR (ok. 613 USD).
Płace realne (skorygowane do wzrostu cen konsumpcyjnych) pracowników zmniejszyły się w
sierpniu 2014 r. o 2,2% w porównaniu do lipca br., w ujęciu rocznym o 5,1%.
Dalszego spowolnienia wzrostu płac prawdopodobnie nie będzie z powodu zbliżających się
wyborów prezydenckich. Jednak na znaczny wzrost płac białoruski budżet nie może sobie
pozwolić: władze coraz częściej mają nowe idee w zakresie wpływów budżetowych,
a w szczególności zwiększenia obciążenia podatkowego dla społeczeństwa i biznesu. Już od
dawna toczą się rozmowy nt. prywatyzacji. Projekt prognozy bilansu płatniczego na 2015 r.
w rubryce „dochody ze sprzedaży majątku paśtwowego” wynosi zero.
Mało inwestycji
Białoruś nadal odczuwa głód inwestycyjny. Wg danych Belstatu, w I półroczu br. napływ BIZ
wyniósł 1,3 mld USD przy rocznej prognozie 4,5 mld USD. Z powodu niestabilnej sytuacji na
Ukrainie i presji sankcji na gospodarkę Rosji, - Białoruś może stać się atrakcyjnym miejscem
dla inwestorów, jednak brak mechanizmów ochrony praw inwestora i wysokie oczekiwania
władz w zakresie wsparcia przez inwestorów sfery socjalnej zmniejszają atrakcyjność
Białorusi.
Inwestycje wewnętrzne na razie też są skomplikowane z powodu wysokich stóp
procentowych. Wg danych Belstatu, w okresie styczen-sierpień 2014 r. inwestycje w środki
trwałe odnotowały wzrost o 9,7% do 129,1 bln BYR (ok. 12,9 mld USD). Roboty budowlanomontażowe (w tym montaż urządzeń) odnotowały spadek o 4,4% do 72,1 bln BYR (ok. 7,72
mld
USD),
wydatki
z tytułu zakupu maszyn i urządzeń zmniejszyły się o 15,6% do 42,5 bln BYR (ok. 4,26 mld
USD).
W dużej mierze dzięki „administracyjnemu prześladowaniu” importerów saldo handlu
zagranicznego jest dodatnie. Według NB RB, w okresie styczeń-lipiec 2014 r. dodatnie saldo
wyniosło 456,6 mln USD wobec dodatniego salda w wysokości 436,6 mln USD w
analogicznym okresie 2013 roku. Natomiast ujemne saldo handlu zagranicznego towarami
wyniosło 12,7 mln USD wobec ujemnego salda w wysokości 271 mln w analogicznym
okresie 2013 r.
Możemy sugerować, że do końca br. Białorusi uda się zachować pozytywny trend i saldo
handlu zagranicznego będzie dodatnie - zarówno dzięki ograniczeniom administracyjnym
wobec importerów, jak też zwiększeniu dostaw oddzielnych artykułów spożywczych na rynek
rosyjski.
Kolejna optymistyczna prognoza dot. inflacji
Projekt prognozy rozwoju społeczno-gospodarczego na 2015 r. zawiera powściągliwą
prognozę wzrostu PKB i dość optymistyczną prognozę inflacji. Wg prognozy, wzrost PKB w
2015 r. wyniesie 2-2,4%, w tym 1,3 p.p. to wkład popytu wewnętrznego, 0,9 p.p. popytu
zewnętrznego. Inflacja powinna wynieść 12%, ale z doświadczenia poprzednich lat wynika,
że jest to mało prawdopodobne tym bardziej, że władze mają zamiar przywiązania cen paliw
do wzrostu kursu USD oraz wzrostu opłat usług komunalnych dla ludności z obecnych 30%
do 100%.