1. Inwentaryzacja urbanistyczna – wnioski wynikające z

1. Inwentaryzacja urbanistyczna – wnioski wynikające z przeprowadzonych analiz
własnych oraz materiałów dostarczonych przez organizatora konkursu
Przeprowadzone badania kameralne nad materiałami źródłowymi uzyskanymi od organizatora
konkursu oraz z innych źródeł jak i badania terenowe pozwoliły na nakreślenie profilu placu oraz
wychwycenie i wskazanie głównych problemów, które na późniejszych etapach wypracowywania
koncepcji pozwoliły na określenie głównych założeń rewitalizacyjnych placu.
Do głównych problemów placu należą przede wszystkim:






utrata podstawowych funkcji placu – społecznej i reprezentacyjnej, na rzecz parkingu
kompletna degradacja struktury przestrzennej i funkcji placu, co wpływa na jego znaczące
wyłączenie z tkanki miejskiej, osłabiając równocześnie znaczenie głównego placu w centrum
miasta,
standard nawierzchni wymagający natychmiastowej zmiany
plac wymagający natychmiastowego zaadaptowania – należy wykorzystać go przy
równoważeniu rozwoju miasta – wymaga kompletnej modernizacji oraz lokalizacji
atrakcyjnych funkcji przyciągających użytkowników
stan zagospodarowania pod względem architektury infrastruktury oraz wyposażenia jest
dramatyczny – wymaga niezwłocznej interwencji
kompozycja nie została zachowana – na terenie opracowania panuje całkowity przestrzenny
chaos i nieład, nienawiązujący do układu historycznego placu.
Niewykorzystany potencjał tkwi w dziedzictwie urbanistyczno – architektonicznym miasta –
bezwzględnie należy odtwarzać miejsca i przestrzenie nawiązujące do bogatej historii miasta oraz
sąsiadującej z nią starówki. Niezwykłą wartość stanowią otwarcia i powiązania widokowe, wskazane
do koniecznego zachowania i wyeksponowania sylwety Ratusza.
2. Wytyczne projektowe
Koncepcja zagospodarowania Placu Zwycięstwa w Słupsku ma na celu wypromowanie miasta oraz
jego wielopłaszczyznowe ożywienie - gospodarcze, społeczne, kulturalne poprzez promowanie
dziedzictwa miasta jako niepowtarzalnej atrakcji turystycznej.
Koncepcja modernizacji zakłada przywrócenie funkcji reprezentacyjnej Placu Zwycięstwa oraz
wprowadzenie funkcji wypoczynkowej, kulturalnej i turystycznej, z uwzględnieniem funkcji
komunikacyjnej. Zmiany funkcji mają na celu przyciągnięcie użytkowników i zwiększenie atrakcyjności
miejsca, a także poprawę jakości przestrzeni publicznej i życia publicznego.
W przygotowaniu wytycznych projektowych do koncepcji zagospodarowania placu wzięto pod uwagę
zarówno wymiar przestrzenny, środowiskowy, społeczny, kulturowy, jak i gospodarczy.
Wytyczne historyczno-kulturowe
W opracowaniu koncepcji zagospodarowania placu Zwycięstwa należy uwzględnić kontekst
historyczny w projektowanych elementach małej architektury, zieleni i nawierzchni. Należy
wyeksponować godne uwagi elementy istniejące tj. budynek ratusza oraz budynek domu towarowego
i Nowa Bramę, a także zachować i podkreślić kompozycję placu. Zaleca się renowację Pomnika
Zwycięstwa lub całkowitą zmianę tej formy przestrzennej, a także zmianę lokalizacji na centralny punkt
placu, zgodnie z układem historycznym.
Wskazania dotyczące układu komunikacyjnego
Główne przekształcenia układu komunikacyjnego będą miały związek ze zmianą przeznaczenia
terenu opracowania i przywrócenia mu funkcji reprezentacyjnej, oraz wprowadzeniu funkcji
wypoczynkowej i turystycznej. Należy zatem zlikwidować lub ograniczyć do minimum funkcję
parkingową na terenie placu. Miejsca postojowe należy wyznaczyć w jednej części placu,
z ograniczeniem czasowym, a także utworzyć parking za obecnym budynkiem toalet miejskich,
w tylnej części skweru południowego.
Nie ma możliwości całkowitego wyłączenia terenu opracowania z ruchu kołowego. Z analizy
historycznej wynika, że plac był otoczony ulicami ze wszystkich stron, po jednej z nich poruszały się
nawet tramwaje. Należy zatem wyraźnie rozdzielić strefy komunikacji pieszej i kołowej, przy czym
połączenia komunikacji pieszej z terenami sąsiadującymi powinny być dogodne we wszystkich
kierunkach.
Należy zapewnić dogodny dojazd do terenu opracowania środkami komunikacji miejskiej oraz dojazd
samochodami pod budynek Ratusza. W koncepcji modernizacji należy również dążyć do wzrostu
udziału ruchu rowerowego na terenie opracowania.
Wskazania dotyczące kształtowania szaty roślinnej
Na terenie opracowania należy zachować historyczny układ zadrzewień. Zaleca się usunięcie chorych
i słabych drzew oraz zadrzewień przy Pomniku Zwycięstwa.
Przy projektowaniu nowych zadrzewień należy uwzględnić osie i otwarcia widokowe, aby nie
przysłonić godnych uwagi elementów. Dobór roślinności powinien uwzględniać trudne warunki
miejskie a także uwarunkowania historyczne.
Zarówno istniejące jak i projektowane zadrzewienia należy kształtować w taki sposób (np. na styl
paryski), aby nie zasłaniać widoku na ratusz.
Wskazania dotyczące programu usługowego/ Wytyczne funkcjonalne
Koncepcja modernizacji placu Zwycięstwa w Słupsku zakłada zmianę funkcji z parkingu na funkcję
reprezentacyjną i wypoczynkową, w tym celu należy stworzyć miejsca przyciągające ludzi,
wprowadzić elementy zagospodarowania, umożliwiające odpoczynek oraz zachęcające do spędzenia
tam czasu. Zaleca się utworzenie stref: reprezentacyjnej, wypoczynkowej, gastronomicznej,
wystawowej i rekreacyjnej.
Zaleca się wprowadzenie nowych funkcji na terenie skwerów przylegających do budynku ratusza,
zachęcających użytkowników do aktywnego spędzania tam czasu.
Przy projektowaniu zagospodarowania powierzchni placu należy uwzględnić możliwość organizacji
imprez masowych. Wszelkie elementy, w tym pawilony gastronomiczne, kawiarnie, fontanny powinny
mieć charakter tymczasowy, z możliwością wyłączenia lub usunięcia. Proponuje się wykorzystanie
powierzchni placu w okresie zimowym jako lodowisko miejskie.
W celu uatrakcyjnienia miejsca należy zaprojektować część wystawową na powierzchni placu oraz
podziemny pawilon, służący funkcji kulturalnej przez cały okres.
Wytyczne dotyczące nawierzchni
Nawierzchnia placu powinna być wykonana z materiałów naturalnych tj. kamień (np. granit). Jej układ
powinien akcentować najważniejsze elementy zagospodarowania, a zróżnicowanie materiału
podkreślać funkcje komunikacyjne na terenie placu.
Należy zachować nawierzchnię ozdobną przy pierzei zachodniej oraz część oryginalnego bruku, np.
na drodze dojazdowej do Ratusza.
Wytyczne dotyczące elementów wyposażenia
W koncepcji modernizacji Placu Zwycięstwa należy wprowadzić elementy umożliwiające wypoczynek
i poprawiające atrakcyjność i jakość miejsca.
Ze względu na funkcje placu oraz jego historyczne znaczenie, projektowane wyposażenie powinno
kształtować estetykę nawiązującą do historycznego odpowiedniego stylu w połączeniu
z nowoczesnością. Dodatkowo należy wziąć pod uwagę możliwość organizowania imprez masowych,
w tym celu projektowane wyposażenie nie powinno kolidować z otwartą przestrzenią placu lub
powinno być tymczasowe i łatwe do usunięcia.
3. Założenia ideowo-kompozycyjne
Głównym założeniem koncepcji modernizacji Placu Zwycięstwa było przywrócenie witalności
projektowanej przestrzeni publicznej, poprzez wprowadzenie nowych funkcji i podkreślenie
reprezentacyjnego i historycznego charakteru miejsca. Plac Zwycięstwa jest cennym elementem
w historycznej tkance miejskiej Słupska. Ze względu na swoje położenie ma duży potencjał
turystyczny, społeczny i kulturowy. Pełni funkcje głównego placu miejskiego, na którym organizowane
są koncerty, jarmarki i inne imprezy masowe.
Podstawą niniejszej koncepcji była likwidacja parkingu z powierzchni placu, co dało możliwość
rozwoju funkcji wypoczynkowej, reprezentacyjnej i kulturalnej. Podporządkowanie terenu opracowania
komunikacji pieszej i rowerowej miało na celu podniesienie turystycznej atrakcyjności placu oraz
utworzenie miejsca przyjaznego spotkaniom i interakcjom społecznym. Koncepcja ta wprowadzić ma
nową jakość w przestrzeń placu.
4. Opis koncepcji
Projektowane zagospodarowanie Placu Zwycięstwa jest odpowiedzią na potrzeby użytkowników oraz
na potencjał historyczny i funkcjonalny tego miejsca. Na terenie opracowania wprowadzono strefy,
pełniące różnorodne funkcje, zachęcające użytkowników do korzystania z placu i tym samym
podnoszące witalność miejsca. Są to funkcje: reprezentacyjna, wypoczynkowo-rekreacyjna,
kulturalna, a także gastronomiczna i turystyczna.
Koncepcja modernizacji placu oparta jest na czytelnym, zgeometryzowanym układzie przestrzennym,
podkreślającym przechodzące przez plac osie wyznaczone przez budynek Ratusza oraz dawną ulicę
obwodową Ringstrasse. Kompozycja placu podkreśla monumentalną bryłę Ratusza, a także stwarza
przyjazną przestrzeń dla pieszych użytkowników.
Nowe zagospodarowanie Placu Zwycięstwa odpowiada na różnorodne potrzeby użytkowników. Łatwy
dostęp dla pieszych, wyeliminowanie nadmiaru samochodów i zaprojektowanie miejsc do siedzenia
oraz ogródków gastronomicznych zmieni Plac w miejsce spotkań i odpoczynku mieszkańców
i turystów.
Strefa kulturalna
Cała powierzchnia placu przeznaczona jest pod organizację masowych imprez kulturalnych
i rozrywkowych, a jego wyposażenie dostosowane jest do celów organizacji takich wydarzeń. Jest
zlokalizowane na skraju placu (ławki, kosze, stojaki na rowery) lub może być tymczasowo
zlikwidowane i wyłączone (fontanny, basen wodny).
Stała strefa o funkcji kulturalnej zaprojektowana została w południowej części placu. Wzdłuż szpaleru
drzew usytuowany został pawilon wystawowy, częściowo wbudowany w ziemię. Odbywać się w nim
mają wystawy artystyczne i różnego rodzaju wernisaże. Dodatkową funkcją wzbogacającą
atrakcyjność tej strefy są usługi gastronomiczne, znajdujące się w pawilonie wystawowym.
Aby ożywić tę część placu, zaprojektowano również część wystaw plenerowych, w formie połączonych
z pawilonem konstrukcji ażurowych, umożliwiających ekspozycję prac na zewnątrz. Rusztowania
te mogą być również demontowane na czas imprez masowych.
Wyposażenie placu
Strefa stricte wypoczynkowa zaprojektowana została w północno-wschodnim narożniku placu,
oddzielona układem fontann, tworzących przyjazny mikroklimat. Fontanny te zaprojektowane zostały
jako słupy wodne bezpośrednio tryskające z nawierzchni, tak aby umożliwić korzystanie z tej
powierzchni placu w trakcie organizacji imprez masowych. Zaproponowano dwa rodzaje ławek
kamienno-drewnianych. Siedziska bez oparcia zaprojektowane zostały wzdłuż wschodniej linii drzew,
natomiast w północnej części tej strefy usytuowane zostały ławki z oparciami wyposażone
w dodatkowe oświetlenie oraz donice z nasadzeniami wieloletnimi. Lokalizacja ławek umożliwia
odpoczynek w cieniu drzew, a także obserwację placu w różnych kierunkach.
Ryc.1. Ławka z oparciem (opracowanie własne)
Dodatkowe wyposażenie wypoczynkowe w formie ławek zaprojektowane zostało wzdłuż całej
wschodniej linii zadrzewień placu. Natomiast wzdłuż pierzei zachodniej zachowano istniejące meble
miejskie – ławki, kosze na śmieci i stojaki na rowery. Elementy te sprzyjają powstawaniu interakcji
społecznych na terenie opracowania i są ważnymi czynnikami poprawiającymi jakość przestrzeni.
W funkcji wypoczynkowej ważną rolę pełni również strefa gastronomiczna. Ma ona na celu
zwiększenie atrakcyjności placu oraz przyciągnięcie i zatrzymanie większej liczby użytkowników.
Ogródki piwne i restauracyjne zlokalizowano w północnej części placu, kawiarnię zaprojektowano
w budynku dawnych toalet miejskich na skwerze południowym oraz winiarnię zaprojektowano na
placu w południowej jego części.
Zaprojektowano nowe wyposażenie skweru północnego o charakterze historycznym. Zaproponowano
utworzenie oświetlonej alei ze starymi fotografiami i opisami Słupska, a także makietę śródmieścia
miasta.
Na dziedzińcu ratusza zaprojektowano miejsca wypoczynku dla pracowników i petentów Urzędu
Miejskiego.
Elementem zagospodarowania przestrzeni podnoszącym atrakcyjność miejsca jest zaprojektowana
w południowo-wschodnim narożniku placu wypożyczalnia rowerów miejskich.
W koncepcji zaproponowano modernizację pomnika oraz zmianę jego lokalizacji. Nowy pomnik
usytuowany został na osi Ratusza w centralnym punkcie placu. Lokalizacja ta ma uwarunkowania
historyczne. Pomnik pełni w ten sposób funkcję reprezentacyjną i jest ważnym akcentem
kompozycyjnym.
Sam pomnik usytuowany jest w basenie wodnym o głębokości 3 cm, woda wydobywa się spod jego
cokołu, a wykonana z kamienia powierzchnia ma ozdobny ornament nawiązujący do witraży w oknach
Ratusza. Woda ma za zadanie podnieść walory estetyczne oraz wprowadzić dodatkowe wrażenia
odbić w tafli wody, a także poprawić mikroklimat miejsca. Ten element zagospodarowania
zaprojektowany został tak, aby zapewnić możliwość organizacji imprez okolicznościowych na całej
powierzchni placu. W tym celu wyłącza się wodę, a zagłębiona na 3 cm nawierzchnia nie stanowi
przeszkody w poruszaniu się.
W otoczeniu pomnika zaprojektowano dodatkowe oświetlenie w nawierzchni placu, podkreślające
rangę i funkcję tego elementu zagospodarowania
Zieleń
Koncepcja zakłada zachowanie w dużym stopniu istniejących zadrzewień skwerów przy budynku
ratusza oraz szpalerów drzew wzdłuż północnej i wschodniej pierzei placu, z uzupełnieniem
brakujących sztuk i wymianą chorych egzemplarzy. Natomiast szpaler lip przy południowej pierzei, ze
względu na zły stan zdrowotny, został zastąpiony nowymi egzemplarzami platanów, zgodnie
z pozostałymi nasadzeniami na placu. Szpalery drzew nawiązują do historycznego układu zieleni,
podkreślającą pierzeje i kształt placu, oraz pełnią funkcję izolującą od komunikacji kołowej.
Projektowana zieleń musi być odporna na niekorzystne warunki miejskie, tj. zanieczyszczenie
powietrza, suszę oraz przymrozki.
Komunikacja
Głównym założeniem projektowym była likwidacja parkingu i udostępnienie powierzchni placu pieszym
użytkownikom oraz rowerzystom. Droga dojazdowa do Urzędu Miasta została zachowana ze
znacznym zminimalizowaniem ruchu kołowego.
Miejsca parkingowe zlokalizowane zostały w tylnej części skweru południowego, a także zachowany
został parking dla pracowników Urzędu Miejskiego na tyłach ratusza.
W południowej części placu zaprojektowane zostały miejsca parkingowe z ograniczeniem czasowym
dla samochodów osobowych. Strefa ta oddzielona jest od powierzchni placu szpalerem drzew oraz
pawilonem wystawowym, więc nie ma bezpośredniego wpływu na odbiór przestrzeni placu.
Na terenie opracowania zaprojektowano 3 miejsca postoju dla rowerów.. Są to ważne elementy
zagospodarowania w rozwoju ruchu rowerowego i przyciągnięciu nowych użytkowników.
5. Wnioski
Plac Zwycięstwa, wobec obecnego zagospodarowania w formie parkingu, stanowi utraconą
przestrzeń miejską. Głównym celem powyższego opracowania było przywrócenie życia społecznego i
podstawowych funkcji, jakie powinien spełniać plac miejski.
Zaproponowana koncepcja, za główny cel stawia udostępnienie terenu opracowania pieszym
użytkownikom i zachęcenie ich do aktywnego udziału w życiu społecznym placu. Ożywienie głównego
placu miejskiego, w dobie konkurencyjnych kompleksów usługowo-handlowych, zdaje się być
ogromnym wyzwaniem.
Z przeprowadzonych badań oraz końcowego efektu pracy, jakim jest opracowana koncepcja
modernizacji placu, wyciągnąć można następujące wnioski:

modernizacja Placu Zwycięstwa, poprzez likwidacje parkingu i wprowadzenie nowych
funkcji wraz z odpowiednim wyposażeniem, jest doskonałym sposobem na odzyskanie
utraconej przestrzeni w centrum miasta,

współpraca z użytkownikami placu w procesie projektowym jest gwarancją na sukces
projektu zagospodarowania, ponieważ uwzględnia rzeczywiste potrzeby użytkowników,

prawidłowo zaprojektowana przestrzeń publiczna, z atrakcyjnymi funkcjami
i odpowiednim wyposażeniem, jest szczególnym miejscem interakcji społecznych i może
stanowić konkurencję dla wielkich centrów handlowych,

wprowadzenie funkcji gastronomicznej przyciągnie i zatrzyma użytkowników placu na
dłużej, ożywiając w ten sposób przestrzeń,

podkreślenie funkcji turystycznej, podnosi atrakcyjność terenu opracowania,

uwzględnienie uwarunkowań historycznych w opracowanej koncepcji podnosi wizerunek
i tożsamość nie tylko placu, ale i całego miasta.
6. Skrócony opis koncepcji
Koncepcja zagospodarowania Placu Zwycięstwa w Słupsku ma na celu rewitalizację i odzyskanie
utraconej przestrzeni miejskiej oraz przywrócenie podstawowych funkcji placu miejskiego – społecznej
i reprezentacyjnej.