SPRAWOZDANIE SEKRETARZA GENERALNEGO

Sprawozdanie Sekretarza Generalnego z działalności
TOWARZYSTWA NAUKOWEGO WARSZAWSKIEGO
w 2004 roku
1. Rok 2004 był pierwszym rokiem trzyletniej kadencji nowych władz TNW.
1.1. Sprawozdawczo-wyborcze Zebranie Ogóle TNW (pierwsza część − 26 marca; druga część − 26
maja) powołało:
(a) nowe Prezydium − w następującym składzie: prof. Andrzej Paszewski (Prezes), prof. Adam
Hulanicki (Wiceprezes), prof. Jacek Jadacki (Sekretarz Generalny), prof. Ewa Wolnicz-Pawłowska (Zastępca
Sekretarza Generalnego), prof. Marek Kowalczyk (Skarbnik) i prof. Włodzimierz Zych (Zastępca Skarbnika);
(b) nową Komisję Rewizyjną − w następującym składzie: prof. Witold Wieniawski (Przewodniczący)
oraz prof. Jan Doroszewski, prof. Stanisław Kazubski, prof. Zdzisław Mikulski i prof. Andrzej Trzebski
(Członkowie).
1.2. Wybrani zostali także nowi przewodniczący i sekretarze poszczególnych wydziałów, a mianowicie:
(a) wydziału I (10 maja) − prof. Mieczysław Künstler (Przewodniczący) i prof. Włodzimierz Pianka
(Sekretarz);
(b) wydziału II (10 maja) − prof. Stanisław Bylina (Przewodniczący) i prof. Piotr Dahlig (Sekretarz);
(c) wydziału III (20 maja) − prof. Janusz Lipkowski (Przewodniczący) i prof. Jerzy Langer (Sekretarz);
(d) wydziału IV (6 kwietnia) − prof. Janina Kaczanowska (Przewodnicząca) i prof. Lech Zwierzchowski
(Sekretarz);
(e) wydziału V (31 maja) − prof. Andrzej Danysz (Przewodniczący) i prof. Joanna B. Strosznajder
(Sekretarz);
(f) wydziału VI (17 czerwca) − prof. Grzegorz Pawlicki (Przewodniczący) i prof. Katarzyna Pietrzak
(Sekretarz); Sekcji Nauk Rolniczych przy wydziale VI (1 grudnia) − prof. Paweł Sysa (Przewodniczący) i prof.
Stanisław Gawroński (Sekretarz).
Pracami Językowej Komisji Slawistycznej przy wydziale I kierują w dalszym ciągu prof. Hanna
Taborska (Przewodnicząca) i dr Ewa Rudnik-Karwatowa (Sekretarz), a pracami Komisji Kultury Słowa przy
wydziale I − prof. Kwiryna Handke (Przewodnicząca) i mgr Marta Sobocińska (Sekretarz).
2. W dniu 31 grudnia 2004 roku TNW liczyło 443 członków, w tym jednego członka honorowego,
którym jest prof. Zdzisław Mikulski.
Wydział
I
II
III
IV
V
VI
Razem
51
Sekcja
Rolnicza
15
Członkowie
zwyczajni
- w tym seniorzy
- w tym nowi
Członkowie
korespondenci
- w tym seniorzy
- w tym nowi
Członkowie
honorowi
Razem
Członkowie zmarli
w 2004
54
49
52
37
42
44
22
34
1
18
30
18
21
14
23
1
26
36
35
13
9
201
2
142
6
3
-
7
2
-
3
9
1
3
-
8
2
-
10
11
-
5
-
42
27
1
76
-
67
3
71
1
51
1
68
1
86
2
24
-
443
8
W ciągu 2004 roku przyjęto 29 nowych członków:
(a) 2 członków zwyczajnych;
(b) 27 członków korespondentów;
Ponadto powołano:
1
300
(a) 1 członka zwyczajnego na członka honorowego;
(b) 20 członków korespondentów na członków zwyczajnych.
Zmarło 8 członków: prof. Antoni Chrościcki (kardiolog, członek zwyczajny Wydziału V), prof. Jerzy
Dobrzycki (historyk nauk matematyczno-fizycznych, członek zwyczajny Wydziału III), prof. Teresa DuninWąsowicz (historyk, członek zwyczajny i Przewodnicząca Wydziału II), prof. Mirosław Kownacki (genetyk,
członek zwyczajny Wydziału IV), prof. Mieczysław Łubiński (inżynier budownictwa, członek zwyczajny
Wydziału VI), prof. Ignacy Malecki (elektroakustyk, członek zwyczajny Wydziału VI), prof. Anna Sadurska
(archeolog, członek zwyczajny Wydziału II) i prof. Stefan Swieżawski (filozof z wydziału II, członek honorowy
Towarzystwa).
3. W 2004 roku w TNW odbyły się:
(a) 4 ogólne zebrania naukowe;
(b) 23 wydziałowe zebrania naukowe (w tym 5 plenarnych sesji naukowych);
(c) 11 zebrań Komisji Kultury Słowa;
(d) 5 zebrań Sekcji Rolniczej.
Ponadto miały miejsce:
(a) 2 ogólne zebrania administracyjne;
(b) 6 wydziałowych zebrań administracyjnych;
(c) 3 zebrania Zarządu;
(d) 5 zebrań Prezydium.
Zebrania Wydział I
ogólne
Liczba zebrań
naukowych
Liczba sesji
plenarnych
Liczba zebrań
administracyjnych
4
6
Komisja
Kultury
Słowa
11
Wydział
II
Wydział
III
Wydział
IV
Wydział
V
Wydział
VI
Razem
4
Sekcja
Nauk
Rolniczych
5
2
2
6
3
-
-
-
-
1
2
1
1
-
5
2
1
-
1
1
1
2
1
1
10
43
3.1. Zebrania ogólne były następujące:
(1) 19 lutego: prof. Marian Wojciechowski, Czy istniało zjawisko kolaboracji z Rzeszą Niemiecką i
ZSRR podczas II Wojny Światowej?;
(2) 6 maja: prof. Jerzy Jedlicki, O intelektualistach, czyli uwodzicielach umysłów i sumień;
(3) 20 października: prof. Edmund Wnuk-Lipiński, Polska w globalizującym się świecie;
(4) 22 listopada: prof. Andrzej Trzebski, Dylematy medycyny i nauk medycznych (doroczny Wykład
Staszicowski).
3.2. TNW współorganizowało następujące sesje plenarne:
(1) Sesja Nowe oblicza RNA, zorganizowana przez Wydział IV i Oddział Warszawski Polskiego
Towarzystwa Botanicznego (6 marca); prelegentami byli: prof. Andrzej Kaczanowski, mgr Wojciech Podstolski,
doc. Andrzej Kasprzak i dr hab. Paweł Sowiński;
(2) Sesja Pięćdziesiąta rocznica powstania Europejskiej Organizacji Badań Jądrowych CERN w
Genewie, zorganizowana przez Wydział III TNW i UW (24 września); prelegentami byli: prof. Jan Królikowski,
prof. Christopher Llewellyn-Smith, prof. John Ellis, prof. Joel Feltesse i prof. Pierre Binetruy;
(3) Sesja Co jest z polskim lekiem?, zorganizowana przez Wydział V TNW i Oddział Warszawski
Polskiego Towarzystwa Farmakologicznego i Farmaceutycznego (27 października); prelegentami byli: prof.
Andrzej Danysz, prof. Wiesław Szelejewski, prof. Jacek Spławiński;
(4) Sesja Inteligentne systemy instrumentalne w diagnostyce Biomedycznej SEP, zorganizowana przez
Wydział VI oraz Polski Komitet Inżynierii Biomedycznej SEP, Instytut Inżynierii Precyzyjnej i Biomedycznej
PW oraz Komitet Fizyki Medycznej, Radiobiologii i Diagnostyki Obrazowej PAN; prelegentami byli: prof.
Andrzej Nowicki, prof. Wiesław Jakubowski, prof. Leszek Królicki, dr inż Krzysztof Mikołajczyk, prof.
Aleksander Sieroń, mgr inż. Rafał Bilko i prof. Tadeusz Pałko.
3.3. Problematyka wydziałowych zebrań naukowych była bardzo różnorodna. Na posiedzeniach
wydziału I dominowała lingwistyka (wykłady dotyczyły komparatystyki i sinologii − oraz inskrypcji
nagrobkowych), a także literaturoznawstwo (omawiano twórczość pisarską Zenona Przesmyckiego, Kornela
Ujejskiego i Stefana Żeromskiego); Komisja Kultury Słowa zajmowała się m.in. nazewnictwem ulic i firm
warszawskich, gwarą warszawską, działalnością polskich muzeów literatury oraz pojęciem patriotyzmu. W
wydziale II zajmowano się historią kultury muzycznej w Polsce w XIX wieku i polskimi tradycjami muzycznymi
na Litwie. Wydział III zajął się perspektywami nauk ścisłych w Unii Europejskiej. Na posiedzeniach wydziału IV
przedmiotem zainteresowania była problematyka funkcjonowania mózgu, struktura komórek nerwowych oraz
2
migracje skorupiaków (kiełży). W wydziale V prelekcje dotyczyły historii nauki (a mianowicie twórczości
naukowej Kazimierza Duxa, Edwarda Rużyłły i Bogusława Żernickiego). W wydziale VI omawiano kwestie
związane z problematyką metaloznawstwa, promieniotwórczości i kosmonautyki; w jego Sekcji Nauk Rolniczych
dyskutowano nad problematyką uprawy roślin, leśnictwa, hodowla zwierząt i ogólnie − żywności.
3.4. Pod auspicjami TNW oraz PAN odbyły się następujące wykłady otwarte Wszechnicy PAN i TNW:
• prof. Wiesław Wiktor Jędrzejczak, Współczesne koncepcje leczenia nowotworów (13 stycznia);
• prof. Sylwester Porowski, Niebieska optoelektronika (10 lutego);
• prof. Tadeusz Bielicki, Darwinowska wizja człowieka. Prawdziwa czy fałszywa? Pożyteczna czy
szkodliwa? (9 marca);
• prof. Maria Janion, Słowiańszczyzna a Europa – Słowiańszczyzna, szaleństwo, śmierć (6 kwietnia);
• ks. bp prof. Marek Jędraszewski, Przemijanie ma sens. Antropologia „Tryptyku rzymskiego” Jana
Pawła II (11 maja);
• prof. Andrzej Szczeklik, Medycyna regeneracyjna a mit wiecznej młodości (8 czerwca);
• prof. Hanna Kóčka-Krenz, Rezydencja pierwszych piastowskich władców na poznańskim grodzie (12
października);
• prof. Jana Andrzeja Ciołkosza, Teledetekcja satelitarna źródłem informacji o Ziemii (9 listopada);
• prof. Włodzimierz Zagórski-Ostoya, Sekwencja chromosomu paramecium – co z tego wynika? (14
grudnia).
zadania:
3.4. Prezes TNW oraz nowo wybrane Prezydium − postawili przed sobą w 2004 roku m.in. następujące
(a) przygotowanie (wraz z PAN) obchodów przypadającego na 2005 rok 250-lecia urodzin Stanisława
Staszica; z ramienia TNW do trójosobowego Prezydium Komitetu Organizacyjnego Roku Jubileuszowego
wszedł prof. Włodzimierz Zych;
(b) znalezienie nowych mecenasów i sponsorów działalności statutowej TNW; podjęte zostały w
szczególności próby nawiązania kontaktów z Prezydentem m. st. Warszawy i z Giełdą Warszawską oraz
pozyskania członków wspierających;
(c) nakłonienie wydziałów do wysuwania takich kandydatów na członków TNW, z którymi można by
wiązać nadzieję na aktywny udział w życiu naukowym Towarzystwa.
Sposoby realizacji tych celów były głównym przedmiotem posiedzeń zarówno Zarządu, jak i samego
Prezydium. W roku 2004 odbyły się 3 posiedzenia Zarządu (18 marca, 26 maja, 3 listopada) oraz 8 posiedzeń
Prezydium (18 marca, 7 kwietnia, 19 maja, 26 maja, 23 czerwca, 29 września, 3 listopada i 15 grudnia).
Prezes TNW był stale zapraszany na posiedzenia Prezydium Polskiej Akademii Nauk. Przedstawiciele
Prezydium TNW uczestniczyli także w pracach Rady Naukowej Archiwum PAN oraz Kasy im. Józefa
Mianowskiego.
4. TNW opublikowało w 2004 roku 6 książek. Są to:
(1) Stefan Swieżawski, Zagadnienie historii filozofii;
(2) Jerzy Kaliszuk, Mędrcy ze Wschodu. Legenda i kult Trzech Króli w średniowiecznej Polsce;
(3) Ewa Siatkowska, Szkice z dziejów literackich języków słowiańskich;
(4) Lila Moroz-Grzelak, Aleksander Wielki a macedońska idea narodowa. Słowiańskie losy postaci
antycznej;
(5) Acta Baltico-Slavica, t. 27;
(6) LXVI Rocznik TNW za rok 2003 pod red. Zdzisława Mikulskiego.
Zarekomendowano na rok 2005:
(1) wydział I − 4 wnioski wydawnicze
(a) Barbara Koc, Zenon Przesmycki – humanista przełomu XIX i XX wieku;
(b) Maria Trawińska, Fonetyka wielkopolskich rot sądowych;
(c) Lucyna Agnieszka Jankowiak, Słownictwo medyczne Stefana Falimirza. Studium początków polskiej
renesansowej terminologii medycznej, t. 1;
(d) W.J. Burszta, J. Nowak i K. Jaskułowski (red.), Naród, kultura, tożsamość. Polska refleksja nad
narodem w kontekście europejskim.
(2) wydział II − 3 wnioski wydawnicze;
(a) Jadwiga Romana Bobrowska Mikołaj Rej o muzyce ludowej w XVI-wiecznej Polsce;
(b) Tomasz Nowak Tradycje muzyczne społeczności polskiej na Wileńszczyźnie;
(c) Księga Metryki Koronnej podkanclerzego Andrzeja Oparowskiego z lat 1479-1483 i 1482-1484,
oprac. Grażyna Rutkowska;
(3) LXVII Rocznik TNW za rok 2004 pod red. Zdzisława Mikulskiego.
3
5. W roku 2004 kontynuowane były prace nad dwiema elektronicznymi bazami danych.
(a) Elektroniczna baza danych członków TNW i ich dorobku naukowego dostępna jest na stronie
internetowej TNW i liczy już ok. 1600 jednostek (rekordów).
(b) Elektroniczna baza danych światowego językoznawstwa slawistycznego za rok 1998 −
opracowywana przez Językową Komisję Slawistyczną − liczy ok. 3500 jednostek (rekordów).
6. TNW zajmowało się w dalszym ciągu rozdziałem stypendiów konferencyjnych dla młodych
naukowców, przyznawanych przez Fundusz na rzecz Nauki Polskiej. W 2004 roku:
(a) rozdysponowano 495 615 zł;
(b) odbyły się 4 konkursy;
(c) rozpatrzono 664 wnioski;
(d) przyznano 170 stypendiów (minimalne stypendium: 165 zł; maksymalne stypendium: 5800 zł).
Najwięcej było kandydatów reprezentujących chemię (84; wniosków rozpatrzonych pozytywnie: 20) i
biologię (83; wniosków rozpatrzonych pozytywnie: 15).
Sekretarz Generalny TNW
Jacek Jadacki
Warszawa, 16 marca 2005 roku
4