Metody pracy z dzieckiem i rodziną

Wydawnictwo
VERLAG DASHOFER Sp. z o.o.
Świat profesjonalnej wiedzy
www.dashofer.pl
Anna Dunajska
Metody pracy
nt
e
gm l
z dzieckiem
fra eik.prodzinà
wy kart
o
rm.bez
a
D ww
w
Pomoc spo∏eczna
Nowe metody terapii
Metody
osób
pracy
niepe∏nosprawnych
z dzieckiem i rodzinà
– program TEACCH
Copyright © 2013 Wydawnictwo Verlag Dashöfer Sp. z o.o. Warszawa
t
en
m
l
ragek.p
f
ISBN 978-83-7537-155-0
wy kart
o
ez
b
arm
.
Wydawnictwo Verlag DashoferDSp.
z
o.o.
w
ul. Bie˝anowska 7, 02-655 Warszawa
ww
Copyright © 2013
tel.: 22 559-36-13, faks: 22 829-27-27, 829-27-00
www.dashofer.pl, www.ekoinfo.pl, www.eduinfo.pl, www.budinfo.pl
email: [email protected]
Opracowanie edytorskie i korekta: Magdalena Borysewicz,
Stanis∏awa Teresa Pasznik
Sk∏ad: Dariusz Ziach
Wszelkie prawa zastrze˝one, prawo do tytu∏u i licencji jest w∏asnoÊcià Dashöfer
Holding Ltd. Kopiowanie, przedrukowanie i rozpowszechnianie ca∏oÊci lub fragmentów niniejszej publikacji, równie˝ na noÊnikach magnetycznych i elektronicznych
bez zgody Wydawcy jest zabronione. Ze wzgl´du na sta∏e zmiany w polskim prawie
oraz niejednolite interpretacje przepisów Wydawnictwo nie ponosi odpowiedzialnoÊci
za zamieszczone informacje.
–2–
Metody pracy z dzieckiem i rodzinà
Spis treÊci
1. Asystent rodzinny . . . . . . . . . . . . . . . .5
2. Konferencja grupy rodzinnej . . . . . . . .19
3. Szko∏a dla rodzica . . . . . . . . . . . . . . .25
4. Trening umiej´tnoÊci spo∏ecznych . . .31
t
en
m
l
ragek.p
f
wy kart
o
rm.bez
a
D ww
w
–3–
Metody pracy z dzieckiem i rodzinà
Wykaz piktogramów
przyk∏ad
uwaga
t
en
m
l
ragek.p
f
zapami´taj
wy kart
o
rm.bez
a
D ww
w
–4–
Metody pracy z dzieckiem i rodzinà
METODY PRACY Z DZIECKIEM
I RODZINÑ
1. ASYSTENT RODZINY
Mówiàc o metodach pracy nale˝y wymieniç trzy podt
ngrupowà
stawowe: metod´ indywidualnego przypadku,
e
gmpoczàtkowo
i Êrodowiskowà. Metody te, rozwija∏y
.pl
rasi´
k
f
e
y art
niezale˝nie od siebie, czerpiàc zwodmiennych
doÊwiado
zk inspiracji teorem
czeƒ praktycznych i zró˝nicowanych
e
r
Daww.b
tycznych.
w
Metoda prowadzenia indywidualnego przypadku
polega na pomocy w rozwiàzywaniu problemów
˝yciowych jednostki poprzez bezpoÊrednie oddzia∏ywanie pracownika socjalnego na nià i jej najbli˝sze
otoczenie w celu zmobilizowania si∏ w jednostce i odpowiedniej pomocy dla ulepszenia wzajemnego przystosowania si´ jednostki i jej Êrodowiska.
metoda
indywidualnego
przypadku
Metoda pracy grupowej – definiowana jest najcz´Êciej
jako metoda pracy socjalnej, która poprzez celowe
doÊwiadczenia grupowe pomaga jednostkom uzyskaç
popraw´ ich spo∏ecznego funkcjonowania i lepiej sobie
radziç z ich indywidualnymi, grupowymi lub spo∏ecznymi problemami.
metoda pracy
grupowej
–5–
Metody pracy z dzieckiem i rodzinà
Metoda organizowania spo∏ecznoÊci lokalnej – polega
na planowym wywo∏aniu zmian w okreÊlonej spo∏ecznoÊci b´dàcej przedmiotem oddzia∏ywania. Pierwszym
zadaniem pracownika socjalnego przyst´pujàcego do
organizowania Êrodowiska lokalnego jest wst´pne
rozpoznanie Êrodowiska. Istota tej metody tkwi w rozwijaniu w ludziach poczucia przynale˝noÊci do okreÊlonej zbiorowoÊci i wzmacnianiu procesów identyfikacyjnych, które w perspektywie mog∏yby sprzyjaç
uruchamianiu motywacji prospo∏ecznej i zachowaƒ
kooperacyjnych.
Praca z indywidualnym przypadkiem to z∏o˝ony proces. Post´powanie pracownika socjalnego prowadzànt
e
cego indywidualny przypadek powinno rozpoczynaç
m l
ragek.p
si´ od:
f
wy kartpoprzedzo● w∏aÊciwego zdefiniowania problemu,
o
z
rm.besytuacji
nego starannym rozpoznaniem
˝yciowej
a
D ww
klienta,
w
● analizy przyczyn, które sk∏oni∏y jego czy te˝ kogoÊ
z jego otoczenia do poszukiwania pomocy,
● oczekiwaƒ pod adresem instytucji (pracownika
socjalnego),
● dotychczasowych doÊwiadczeƒ w radzeniu sobie
z tymi samymi lub innymi problemami trudnoÊciami.
W tej fazie dzia∏ania pracownika socjalnego podstawowym narz´dziem jest rozmowa i wywiad z klientem.
Integralnà cz´Êcià rozpoznania powinna byç pog∏´biona diagnoza Êrodowiska, w którym ˝yje adresat
dzia∏aƒ socjalnych. Dopiero na tej podstawie mo˝na
sformu∏owaç ostatecznà diagnoz´ spo∏ecznà, która
wska˝e przyczyny trudnoÊci ˝yciowych jednostki czy
rodziny, pozwoli okreÊliç kierunki i sposoby ich przezwyci´˝ania. Jest to dla prowadzenia indywidualnego
–6–
metoda
organizowania
spo∏ecznoÊci
lokalnej
Metody pracy z dzieckiem i rodzinà
przypadku moment najwa˝niejszy przesàdzajàcy o dalszych efektach pracy socjalnej.
Kolejny etap post´powania w pracy z indywidualnym
przypadkiem polega na opracowaniu planu pomocy,
który powinien opieraç si´ na jasno sformu∏owanych
celach b´dàcych odpowiedzià na pytania:
● kto jest g∏ównym adresatem naszych oddzia∏ywaƒ,
● w jakim okresie i zakresie mo˝emy spodziewaç si´
pozytywnych skutków naszej interwencji,
● jakich zmian oczekujemy.
Ubóstwo, alkohol, przemoc – z tych powodów najcz´Êciej dzieci trafiajà do opieki zast´pczej. Aby temu
nt zapoe
biec stosuje si´ ró˝ne metody pracy. Jednà
z
gm.plnich jest
a
r
wprowadzenie asystentury rodzinnej.
f ek
wy kart
o
rm.bez
Kim jest asystent rodziny?
a
D ww
w
Asystent rodziny to wykwalifikowany, odpowiednio
przeszkolony pracownik socjalny, którego g∏ównym
zadaniem jest pomoc rodzinie, kierowanie procesem
zmiany postaw ˝yciowych wszystkich jej cz∏onków.
Asystent okreÊla wraz z rodzinà sposób wyjÊcia z dramatycznej sytuacji, ustala s∏abe i mocne strony rodziny,
rodzaj i kolejnoÊç podejmowanych dzia∏aƒ.
Zadaniem asystentów rodziny jest pomoc rodzinom
z ró˝nymi problemami: rodzinom zast´pczym, w których np. sà problemy wychowawcze bàdê organizacyjne, rodzinom patologicznym itd. Asystent rodziny
odwiedza danà rodzin´ w jej domu z cz´stotliwoÊcià
niezb´dnà dla poprawy jej funkcjonowania i w zale˝noÊci od potrzeby, niesie pomoc. Asystent stanowi
zatem swoistà podpor´ rodziny do czasu, gdy sama
zacznie dobrze funkcjonowaç.
–7–
Metody pracy z dzieckiem i rodzinà
Zasadà jest zgoda rodziny i spisanie na t´ okolicznoÊç
kontraktu socjalnego. Za ca∏okszta∏t pracy z rodzinà
odpowiedzialny jest asystent rodziny.
Zakres pracy asystenta rodziny:
1. prowadzenie aktywnej pracy socjalnej na rzecz
osoby/rodziny,
2. wnikliwe i precyzyjne rozpoznanie potrzeb osoby/
rodziny i Êrodowiska, w którym ˝yje (rodzina,
sàsiedztwo),
3. zapoznanie si´ z problemem osoby/rodziny,
4. analiza sytuacji,
5. diagnoza,
6. opracowanie projektu dzia∏ania,
nt
e
7. podj´cie dzia∏ania,
m l
ragek.p
8. ocena rezultatów,
f
wy kart
9. ugruntowanie dokonanej zmiany,
o
z
10. zakoƒczenie dzia∏ania, arm.be
D wwdost´pnych lokalnie
11. wykorzystanie wszystkich
w
form pomocy dla osoby/rodziny i jej rodziny,
12. w∏àczenie cz∏onków spo∏ecznoÊci lokalnej do pomocy
osobie i jej rodzinie, doprowadzenie do osiàgni´cia
optymalnego dla osoby/rodziny poziomu samodzielnoÊci oraz zdolnoÊci do samopomocy,
13. wspó∏praca z pracownikami socjalnymi, koordynatorem i kierownikiem Filii w zakresie powierzonych zadaƒ.
Zmiana
Wytworzenie potrzeby zmian.
Nawiàzanie relacji dotyczàcej zmiany.
WyjaÊnienie lub zdiagnozowanie problemu wyst´pujàcego u klienta.
–8–
Metody pracy z dzieckiem i rodzinà
Dokonanie przeglàdu alternatywnych dróg post´powania i celów; ustanowienie celów i intencji podejmowanych dzia∏aƒ.
Zmiana intencji na rzeczywiste wysi∏ki w celu dokonania zmiany.
Generalizacja i stabilizacja zmiany.
Osiàgni´cie nowych trwa∏ych relacji.
Umiej´tnoÊci niezb´dne w pracy socjalnej:
● spo∏eczne (komunikacyjne, nawiàzywanie kontaktu,
rozumienie sytuacji, negocjowanie itp.),
● mened˝erskie,
● podejmowanie decyzji i szybkiej interwencji socjalnej,
t
en wy● wykorzystywanie zdobyczy techniki m
podczas
g l
konywania pracy zawodowej, fra ek.p
y t
● mediowanie i negocjowanie.
ow kar
rm.bez
a
D ww
w
Cel g∏ówny pracy asystenta
z rodzinà:
Poprawa funkcjonowania rodzin w sferze opiekuƒczo-wychowawczej, zawodowej, spo∏ecznej oraz
integracji ze Êrodowiskiem lokalnym.
Cele szczegó∏owe:
zmniejszenie ryzyka umieszczania dzieci w zast´pczej formie opieki,
● poprawa kompetencji wychowawczych poprzez
kszta∏towanie umiej´tnoÊci w zakresie sprawowania prawid∏owej opieki nad dzieckiem,
● poprawa sytuacji socjalno-bytowej rodzin,
● ∏agodzenie skutków wychowywania si´ w rodzinie
dysfunkcyjnej – przekazanie dzieciom prawid∏owych wzorców,
●
–9–
Metody pracy z dzieckiem i rodzinà
●
●
●
●
●
●
●
●
●
wyrobienie nawyków dba∏oÊci o wyglàd i higien´
osobistà oraz otoczenia,
nabycie umiej´tnoÊci racjonalnego gospodarowania bud˝etem domowym,
poprawienie umiej´tnoÊci interpersonalnych u klientów,
nabycie umiej´tnoÊci spo∏ecznych w zakresie
powrotu na rynek pracy,
zwi´kszenie umiej´tnoÊci praktycznych dla osób
bezrobotnych, zagro˝onych wykluczeniem spo∏ecznym poprzez zdobycie umiej´tnoÊci aktywnego
poszukiwania pracy, nauka pisania listów motywacyjnych i CV,
wprowadzenie nowej metody pracy z rodzinà,t
en
zwi´kszenie iloÊci kontraktów socjalnych,
m
g l
nauka dbania o wyglàd zewn´trzny, fra ek.p
y art
wpoprzez
wzmacnianie wi´zi rodzinnych
wskazyo
zk
wanie mo˝liwoÊci organizowania
arm.beczasu wolnego.
Przyk∏adowa rodzina
D ww
w
Przyst´pujàc do pisania, wreszcie do realizacji projektu
zwiàzanego z wprowadzeniem do pracy asystenta
rodziny, zastanówmy si´ nad rodzinà, która zostanie
wytypowana do wzi´cia w nim udzia∏u.
Przyk∏adowa rodzina, która mo˝e zostaç zakwalifikowana do projektu:
Matka + ojciec oraz 7 dzieci w wieku 13-20 lat. Matka
zarejestrowana w PUP bez prawa do zasi∏ku od
19.02.07 r., wykonuje prace spo∏ecznie u˝yteczne.
Ojciec od lat wykonuje prace dorywcze (kafelkowanie, hydraulika), brak sta∏ego zatrudnienia, a co za tym
idzie nie ma odprowadzanych sk∏adek na ubezpieczenie spo∏eczne.
– 10 –