Publikacje
Transkrypt
Publikacje
Tytuł: Autorzy: Data publikacji: Wydawnictwo: Wersja online: Zawartość: Greater impacts of wind farms on bird populations during construction than subsequent operation: results of a multi-site and multi-species analysis J. W. Pearce-Higgins, L. Stephen, A. Douse, R. H. W. Langston 2012 Journal of Applied Ecology, 49 (2012), 386-394 http://onlinelibrary.wiley.com/doi/10.1111/j.1365-2664.2012.02110.x/pdf Analiza w zakresie oddziaływana farm wiatrowych na populacje ptaków na różnych etapach realizacji inwestycji, na podstawie danych dla farm wiatrowych w Wielkiej Brytanii. 1. Wprowadzenie Skala negatywnego oddziaływania farm wiatrowych na wielkość populacji różnych gatunków ptaków nie jest wciąż wystarczająco dobrze rozpoznana. Niektóre gatunki ptaków są szczególnie narażone na negatywne oddziaływanie elektrowni wiatrowych, wynikające z zaburzenia siedlisk ich bytowania lub kolizji z elementami turbin. Niektóre niewłaściwie zlokalizowane farmy wiatrowe powodowują wyraźny wzrost wskaźnika śmiertelności ptaków drapieżnych na danym terenie, pociągający za sobą spadek liczebności populacji, ale tylko o charakterze lokalnym. Brakuje jednak szczegółowych danych dotyczących wpływu farm wiatrowych na całe populacje poszczególnych gatunków ptaków. Większość farm wiatrowych na terenie Wielkiej Brytanii lokalizuje się na wzniesieniach, co gwarantuje lepsze warunki wietrzne oraz zazwyczaj wystarczające odległości od zabudowań mieszkalnych. Takie tereny są jednak w znacznym stopniu wykorzystywane przez ptaki podczas okresu lęgowego. Według wyników niektórych badań, farmy wiatrowe mogą w znaczący sposób ograniczać możliwość korzystania przez ptaki z dotychczasowych siedlisk znajdujących się w promieniu 100 – 800 m od inwestycji (w zależności od gatunku) i tym samym powodować znaczny spadek liczebności ptaków nawet o 50% w odległości do 500 m od farmy. W celu zbadania wpływu farm wiatrowych na liczebność populacji ptaków, autorzy publikacji zestawili i przeanalizowali dane dot. okresowych zmian w liczebnościach populacji niektórych gatunków ptaków pochodzące z monitoringów ornitologicznych prowadzonych dla farm wiatrowych, zlokalizowanych na terenach wyżynnych Wielkiej Brytanii. Celem przeprowadzonych analiz było zweryfikowanie następujących hipotez: 1) na etapie budowy farmy wiatrowej obserwuje się spadek liczebności populacji ptaków, w porównaniu z etapem przedrealizacyjnym oraz obszarami referencyjnymi, 2) trend populacji w rejonie farmy wiatrowej na etapie jej eksploatacji będzie się różnił w stosunku do obszarów odniesienia, co ma związek z zaburzeniami powodowanymi przez tego rodzaju inwestycje, m.in. ze wzrostem kolizji ptaków z elementami turbin, 3) skala negatywnego oddziaływania farm wiatrowych jest uzależniona od wielkości przedsięwzięcia (ilości i mocy elektrowni wiatrowych). 2. Materiały i metody analizy Na potrzeby analizy wykorzystano dane 18 wybranych farm wiatrowych zlokalizowanych w Wielkiej Brytanii, spełniających następujące kryteria: 1) zlokalizowanych na otwartych terenach wyżynnych, 2) w skład parku wiatrowego wchodziło minimum 5 elektrowni. Uwzględniono dane dot. okresu lęgowego do roku 2007 włącznie, uwzględniające następujące informacje: Materiał Fundacji na Rzecz Energetyki Zrównoważonej www.fnez.pl 1) zagęszczenie ptaków na obszarze farmy wiatrowej, 2) zagęszczenie ptaków na obszarze odniesienia (obszar o podobnych uwarunkowaniach środowiskowych, na którym nie ma farmy wiatrowej) – dane dla 12 z 18 wybranych farm wiatrowych dla etapu eksploatacji, oraz dla 8 przedsięwzięć na etapie przedrealizacyjnym, pochodzące z: 1) dokumentacji przedrealizacyjnej poszczególnych projektów, 2) raportów z monitoringów przedrealizacyjnych, 3) raportów z monitoringów prowadzonych na etapie budowy i eksploatacji. Obserwacje ptaków prowadzone były zgodnie z metodyką Brown & Shepherd (1993) lub jej modyfikacjami. Analizy statystyczne dot. zagęszczenia populacji były przeprowadzane na dwa sposoby: 1) w odniesieniu do trzech etapów realizacji przedsięwzięcia: przedrealizacyjnego, budowy i eksploatacji (PERIOD), 2) w odniesieniu do poszczególnych lat po zakończeniu budowy farmy (z uwzględnieniem jedynie pierwszych trzech lat) (YEAR). Przeanalizowano dane dot. 10 gatunków ptaków. Ze względu na brak wystarczających danych, w przeprowadzonych analizach nie zostały uwzględnione gatunki ptaków drapieżnych. 3. Wyniki przeprowadzonych analiz 3.1. Wyniki - PERIOD 1) Dla 5 z 10 gatunków zaobserwowano wyraźną różnicę w zagęszczeniu na obszarze farmy dla etapu przedrealizacyjnego i etapu budowy. 2) Dla 4 gatunków zaobserwowano różnice w zagęszczeniu dla etapu przedrealizacyjnego i etapu eksploatacji. Wniosek: na etapie budowy może pojawić się negatywne oddziaływanie na ptaki, związane z uciążliwością prowadzonych prac konstrukcyjnych. 3) Dla 3 gatunków, tj. Lagopus lagopus scoticus (pardwa szkocka), Gallinago gallinago (bekas kszyk) oraz Numenius arquata (kulik wielki), odnotowano wyraźny spadek liczebności populacji na etapie budowy. Wielkość populacji Lagopus lagopus scoticus została przywrócona w pierwszym roku eksploatacji. Dla pozostałych gatunków nie zaobserwowano takiego procesu. 4) Dla gatunku Numenius arquata na etapie budowy i eksploatacji zaobserwowano spadek zagęszczenia na terenie farmy w porównaniu z tym samym okresem na obszarze odniesienia. 5) Dla dwóch gatunków: Alauda arvensis (skowronek zwyczajny) oraz Saxicola torquata (kląskawka zwyczajna) zaobserwowano zupełnie odwrotny trend, tj. wzrost zagęszczenia przedstawicieli obydwu gatunków na obszarze farmy na etapie jej eksploatacji. 6) Dla gatunku Anthus pratensis (świergotek łąkowy) zaobserwowano spadek zagęszczenia na etapie eksploatacji zarówno na obszarze farmy jak i obszarze referencyjnym, w porównaniu do wcześniejszych etapów, tj. przedrealizacyjnego i budowy. 3.2. Wyniki - YEAR 1) Na etapie eksploatacji zaledwie dla jednego gatunku, tj. Anthus pratensis, zaobserwowano wyraźne różnice trendu populacji na obszarze farmy wiatrowej w porównaniu z obszarem referencyjnym. 3.3. Wyniki – skala oddziaływania w odniesieniu do charakterystyki farmy wiatrowej Materiał Fundacji na Rzecz Energetyki Zrównoważonej www.fnez.pl 1) Skala negatywnego oddziaływania może być uzależniona od wielkości farmy wiatrowej – im więcej elektrowni wiatrowych tym większe oddziaływanie. 4. Podsumowanie Przeprowadzone analizy dowodzą, że skala oddziaływania farm wiatrowych na populacje ptaków może być znacząca przede wszystkim na etapie budowy, powodując spadek zagęszczenia osobników poszczególnych gatunków ptaków na obszarze inwestycji (zgodnie z wynikami analiz przywołanymi w rozdziale 3). Przeprowadzone badania nie potwierdziły znaczącego negatywnego oddziaływania farm wiatrowych na populacje ptaków na etapie eksploatacji. Jakiekolwiek negatywne zdarzenia, np. śmierć ptaków w wyniku zderzeń z turbinami, mają jedynie charakter lokalny i nie wpływają na całą populację danego gatunku. Co więcej wyniki obserwacji wskazują na to, że niektóre gatunki przyzwyczajają się do elektrowni wiatrowych. W odniesieniu do ptaków lęgowych, negatywne oddziaływanie farm wiatrowych polega przede wszystkim na wypłoszeniu ich z rejonu inwestycji w związku z uciążliwościami wywołanymi przez prowadzone prace budowlane. Może się zdarzyć tak, że ptaki nie powrócą już na dany obszar. Brakuje dowodów na to, by przedstawiciele gatunków Pluvialis apricaria (siewka złota) oraz Oenanthe oenanthe (białorzytka) byli szczególnie wrażliwy na oddziaływania elektrowni wiatrowych. Nie zaobserwowano trendu spadku wielkości populacji dla tych gatunków. Ptaki te wyraźnie unikają terenów w promieniu 200 m od farm wiatrowych. Wyniki analiz wskazują na pozytywne oddziaływanie farm wiatrowych na populacje takich gatunków, jak Alauda arvensis (skowronek zwyczajny), Anthus pratensis (świergotek łąkowy) oraz Saxicola torquata (kląskawka zwyczajna). Przeprowadzone analizy nie potwierdziły tego, by skala oddziaływania farmy wiatrowej na populacje ptaków była uzależniona od wielkości inwestycji, tj. ilości elektrowni wiatrowych i ich mocy. W związku z postępem technologicznym zależność ta może jednak w przyszłości ulec zmianie. W związku z tym, że na chwilę obecną taka zależność nie została do końca zdefiniowana i udowodniona, należy pamiętać o tym, że wyniki prowadzonych obecnie monitoringów mają charakter szczególny, odnoszący się do konkretnej inwestycji, a więc wnioski z przeprowadzonych badań nie mogą być traktowane jako uniwersalne, odnoszące się do każdego tego typu przedsięwzięcia. Po drugie wydaje się, że zastępowanie starych modeli turbin nowymi, o większej mocy, nie powinno spowodować wzrostu skali negatywnego oddziaływania farmy wiatrowej na populacje ptaków. Opracowała: Justyna Biegaj Materiał Fundacji na Rzecz Energetyki Zrównoważonej www.fnez.pl