6 str - Biblioteka Publiczna w Kałuszynie

ciąg dalszy ze str. 5
Pomimo tego, że Gmina Kałuszyn przenosząc tylko elementy składowe części naziemnej krzyża nie
wykonywałaby prac ziemnych, które naruszyłyby grunt w miejscu dotychczasowej lokalizacji, w związku z informacją
ś.p. Pawła Goźlińskiego, o rzekomym istnieniu w tym miejscu pochówków, wystąpiła do Wojewódzkiego
Konserwatora Zabytków Delegatura w Siedlcach, o udzielenie pozwolenia na przeprowadzenie badań metodą
nieinwazyjną (georadarową) w miejscu usytuowania krzyża, a w przypadku uzyskania wyniku pozytywnego,
przeprowadzeniu badań archeologicznych. Badania georadarowe zostały przeprowadzone przez ekipę Pana Adama
Sikorskiego z Lublina i wykazały istnienie wkopów wokół krzyża, mogące świadczyć o istnieniu w tym miejscu jam
grobowych.
W związku z powyższym, wystąpiono do Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków Delegatura w Siedlcach o
wyrażenie zgody na przeprowadzenie badań archeologicznych oraz przeniesienie krzyża, celem wykonania badań w
miejscu, na którym znajdował się krzyż. Następnie dokonano przeniesienia krzyża. W międzyczasie, nieliczna grupa
mieszkańców zarzucała, że Burmistrz Kałuszyna swoim działaniem zbezcześcił krzyż i szczątki ludzkie. W sprawie tej
kierowali zgłoszenia o popełnieniu przestępstwa do Prokuratury Rejonowej w Mińsku Mazowieckim, które zostały
przez Prokuraturę oddalone z uwagi nie stwierdzenia przez nią popełnienia czynu zabronionego. Również decyzja
Starosty Mińskiego zezwalająca na przeniesienie krzyża była zaskarżana, najpierw do Wojewody Mazowieckiego, a
po utrzymaniu przez niego w mocy decyzji Starosty Mińskiego – do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w
Warszawie, który to Sąd na posiedzeniu w dniu 17.02.2015r. wniesioną skargę w całości oddalił. Wszystkie
wymagane prawem procedury związane z przeniesieniem krzyża i pracami archeologicznymi zostały zachowane, co
potwierdziły w/w rozstrzygnięcia właściwych organów.
W dniu 03.03.2015r. w Urzędzie Miejskim odbyło się spotkanie podsumowujące wyniki badań archeologicznych
prowadzonych w dniach 15-23.07.2014r. oraz 08-29.09.2014r. na targowisku przez archeologa Andrzeja
Jankowskiego. W wyniku badań odkryto szczątki 37 osób, zlokalizowanych w kilku jamach grobowych. Wszystkie
ustalenia i analizy wskazują, że są to szczątki żołnierzy francuskich i rosyjskich z okresu napoleońskiego. Ponadto,
jednoznacznie wykluczono że są to szczątki Powstańców Styczniowych, czy też Listopadowych.
Udział w spotkaniu wzięli min. archeolog Andrzej Jankowski, Antoni Oleksicki - Zastępca Mazowieckiego
Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków w Warszawie, Halina Lipke - Radca Wojewody w Wydziale Polityki
Społecznej Mazowieckiego Urzędu Wojewódzkiego w Warszawie, Adam Siwek - Naczelnik Wydziału Krajowego Rady
Ochrony Pamięci Walk i Męczeństwa w Warszawie, antropolog dr Hanna Mańkowska-Pliszka, Jakub Wrzosek przedstawiciel Narodowego Instytutu Dziedzictwa, dr Tadeusz Krawczak - Dyrektor Archiwum Akt Nowych w
Warszawie, historyk dr Emil Noiński.
Obecni na spotkaniu, po zapoznaniu się z przebiegiem prac i wynikami badań archeologicznych oraz ocenie
wiarygodności istniejącego przekazu mieszkańca Kałuszyna dotyczącego istnienia mogiły powstańców styczniowych
na targowisku, jednogłośnie wykluczyli, że są to szczątki Powstańców Styczniowych, czy też Listopadowych. Ponadto,
postanowiono, aby prace archeologiczne na terenie targowiska w Kałuszynie zakończyć w obecnie istniejącym etapie.
Zebrani ustalili, że wydobyte szczątki zostaną pochowane na miejscowym cmentarzu parafialnym w Kałuszynie, w
odrębnej mogile, poza mogiłami żołnierzy polskich z września 1939r. i Dzieci Zamojszczyzny w miejscu uzgodnionym
z proboszczem miejscowej parafii, jako administratorem cmentarza. Pan Adam Siwek - Naczelnik Wydziału
Krajowego Rady Ochrony Pamięci Walk i Męczeństwa w Warszawie, zaproponował, aby forma pomnika na mogile
nawiązywała do epoki, z której szczątki pochodzą. W związku z faktem, że budżet Rady Ochrony Pamięci Walk i
Męczeństwa, podobnie zresztą jak i budżet Wojewody Mazowieckiego na takie działania na ten rok kalendarzowy jest
już zamknięty, nie będzie w tym roku środków na taki pomnik. W związku z tym przyjęto, że obecnie, miejsce mogiły
na cmentarzu zostanie upamiętnione drewnianymi krzyżami - rzymskokatolickim i prawosławnym, z tymczasową
tablicą, a w przyszłym po zabezpieczeniu środków w budżetach na 2016 r., na mogile zostanie usytuowany
pamiątkowy pomnik, w formie nawiązujący do epoki napoleońskiej, z napisami w trzech językach – polskim,
francuskim i rosyjskim, z wymienionymi numerami pułków francuskich do których przypisani byli żołnierze francuscy.
Ponadto, zebrani ustalili, że dla miejsca, w którym prowadzone były prace archeologiczne oraz wokół niego
zostanie w uzgodnieniu z archeologiem Andrzejem Jankowskim, założona tzw. karta stanowiska archeologicznego.
Teren ten będzie podlegał ochronie konserwatorskiej, a co za tym idzie, w przyszłości wszelkie inwestycje na terenie
objętym tą formą ochrony, podlegały będą uzgodnieniu i nadzorowi Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków.
Wydobyte podczas badań artefakty (guziki, elementy wyposażenia itp.) zostaną przekazane do Izby Pamięci w
Gimnazjum Publicznym w Kałuszynie.
Tak więc propagowana na siłę od dłuższego czasu przez dwoje posłów i senatora z PiS oraz kilku mieszkańców
Kałuszyna, teza o istniejącej na targowisku powstańczej mogile, nie znalazła żadnego potwierdzenia w
przeprowadzonych badaniach archeologicznych, ani w innych dowodach czy dostępnych dokumentach.
Postawa tychże osób na całym etapie prowadzenia prac była ze wszech miar naganna. Całość ich działania
sprowadzała się do potwierdzania na siłę i wbrew uzyskanym wynikom badań naukowych, a nawet jeszcze przed ich
przeprowadzeniem, tezy o powstańczej mogile. Wskazywano nawet na konkretną ilość pochowanych powstańców 25, którzy mieli polec w potyczce pod Hutą Kuflewską w 1863 r. i zostać pochowani w Kałuszynie. W kolportowaniu tej
tezy nie przeszkadzało im nawet to, że polegli w wyżej wymienionej potyczce pochowani są na cmentarzu parafialnym
w Kuflewie, gdzie znajduje się pamiątkowy krzyż z tablicą, przy których miejscowe władze corocznie przeprowadzają
uroczystości w rocznicę tejże potyczki.
ciąg dalszy na str. 7
Nr 1 (64) Styczeń / Luty / Marzec
str. 6
egz. bezpłatny