11 Współpraca transgraniczna

WyŜsza Szkoła
Prawa i Administracji
w Przemyślu
Wydział Administracji
SYLABUS
1.
Kierunek: ADMINISTRACJA
rok akademicki 2010/2011
2.
Nazwa przedmiotu:
3.
Rok studiów: III
4.
Przedmioty wprowadzające oraz wymagania wstępne
Współpraca transgraniczna
Semestr: VI
Integracja europejska
Stacjonarne
Niestacjonarne
5.
Liczba godzin:
15
6.
Wykład:
15
7.
Ćwiczenia:
-
8.
Punkty ECTS:
2
9.
ZałoŜenia i cele przedmiotu
Celem wykładów jest przekazanie wiedzy z zakresu problematyki międzynarodowej współpracy
transgranicznej w Polsce i w wybranych krajach europejskich w okresie poprzedzającym ostatnie
rozszerzenie Unii Europejskiej (2004 r.), jak równieŜ po jej rozszerzeniu.
Wskazanie roli Euroregionów jako swoistego pomostu integracji międzynarodowej, a w szczególności
regionów nadgranicznych, zarówno pomiędzy obszarami wewnątrz Unii Europejskiej oraz obszarami
naleŜącymi do róŜnych systemów polityczno- gospodarczych i ustrojowych .
W zaplanowanym cyklu wykładów zwraca się uwagę na rolę Euroregionów zlokalizowanych na
wschodniej granicy Unii Europejskiej , jako istotnego obszaru współpracy gospodarczej, turystycznej
i kulturalnej, z obszarami poza Unią Europejską m.in. naleŜącymi do Wspólnoty Niepodległych Państw.
10.
Metody dydaktyczne
Wykład z uŜyciem technik audiowizualnych
11.
Forma i warunki zaliczenia przedmiotu
Prezentacja pisemnej pracy zaliczeniowej
12.
Treści programowe
1
Lp.
I
II
III
IV
Tematyka zajęć
Historia i charakterystyka Euroregionów Europy
Zachodniej, Północnej i Południowej, ich rola w
integracji europejskiej.
Omówienie współpracy regionów nadgranicznych,
łagodzenie skutków istniejących granic.
Przeciwdziałanie marginalizacji obszarów
naleŜących do państw będących poza Unią
Europejską.
Omówienie współpracy transgranicznej
Euroregionów w latach sześćdziesiątych i
siedemdziesiątych i ich roli w jednoczeniu
współpracy międzynarodowej.
Przykłady współpracy pogranicza norweskoszwedzko- fińskiego i holendersko- niemieckiego.
Struktura Euroregionów.
Okres lat siedemdziesiątych i osiemdziesiątych.
Nowe formy współpracy transgranicznej w
wybranych krajach Europy Południowej i Zachodniej
(Grecja, Hiszpania , Portugalia), jako przykład
modelowego przygotowania integracji tych państw z
ówczesnymi strukturami Wspólnot Europejskich.
Historia i ewolucja zmian ustrojowo- gospodarczych
w Europie Środkowo- wschodniej latach 1945 –
2004.
Transformacja systemów politycznego i
gospodarczego w Polsce i wybranych krajach byłej
Rady Wzajemnej Pomocy Gospodarczej.
Odzyskanie suwerenności politycznej, odrodzenie
wolnego rynku, demokratyzacja państwa
obywatelskiego, jako płaszczyzna oŜywienia
współpracy transgranicznej.
Charakterystyka Euroregionu Bałtyk.
Obszar i połoŜenie geograficzne.
Przykład współpracy nadgranicznej państw
naleŜących do róŜnych systemów politycznogospodarczych ( Polska, Rosja, Litwa, Łotwa
Szwecja, Dania).
Charakterystyka krajów tworzących Euroregion
Bałtyk.
Rozwój współpracy od 1997 r.
Omówienie strategicznych priorytetów współpracy ,
ze szczególnym uwzględnieniem modernizacji i
rozbudowy infrastruktury komunikacyjnej,
transportu morskiego oraz ochrony środowiska
naturalnego.
Ochrona zasobów Bałtyku.
Liczba godzin
stacjonarne
wykład
ćwiczenia
Liczba godzin
niestacjonarne
wykład
ćwiczenia
1
1
1
2
2
V
VI
VII
Charakterystyka Euroregionów Niemen i Bug.
Historia ich powstania.
Współpraca z Litwą, Białorusią i Ukrainą.
Omówienie współpracy transgranicznej na niwie
wymiany handlowej, równieŜ z krajami nie
będącymi członkami Unii Europejskiej.
Współpraca w dziedzinie gospodarki rolnej i leśnej
oraz zagospodarowania odpadów szkodliwych.
Rozwój turystyki transgranicznej na przykładzie
współpracy polsko – litewskiej oraz polskobiałoruskiej.
Wykorzystanie rzeki Niemen do uprawiania
turystyki.
Współpraca w przeciwdziałaniu i likwidacji skutków
klęsk Ŝywiołowych.
Euroregion Karpaty jako przykład transgranicznej
współpracy międzynarodowej obszaru byłego bloku
socjalistycznego, bez udziału państw ówczesnej Unii
Europejskiej.
Omówienie genezy i historii powstania Euroregionu
Karpaty, jego obecna charakterystyka.
Główne płaszczyzny współpracy,
zinstytucjonalizowanie relacji róŜnych narodowości,
wyznań i kultur.
Tworzenie dobrosąsiedzkich stosunków pomiędzy
obszarami , narodami , które miały trudne , wręcz
wrogie stosunki w zamierzchłej i najnowszej historii
swojego współistnienia.
Prezentacja dorobku Euroregionów połoŜonych na
pograniczu polsko – słowackim oraz polskoczeskim.
Historia i obecna charakterystyka Euroregionów:
Tatry, Beskidy, Śląsk Cieszyński, Silesia, Pradziad,
Glacenis , Dobrawa.
Współpraca w zakresie rozwoju gospodarczego.
Rozwój turystyki, utworzenie obszaru „Beskidy bez
granic”.
Ochrona dziedzictwa i walorów przyrodniczych.
Karpaty Wschodnie jako przykład szerokiej
płaszczyzny współpracy i ochrony dziedzictwa
kulturowego.
1
2
2
3
VIII
IX
X
Granica polsko- niemiecka „ wczoraj i dziś”.
Przegląd historii polsko- niemieckiej.
Polska i Niemcy po II wojnie światowej.
Normalizacja stosunków polsko – niemieckich
okresie przed wstąpieniem Polski do Unii
Europejskiej.
„Granica na Odrze i Nysie, granicą pokoju”.
Rola współpracy transgranicznej Polski i Niemiec na
przykładzie Euroregionów : Nysa, Szprewa- Nysa ,
Nysa – Bóbr.
Euroregion Pro- Europa, Viadrina, jako przykład
szlaku komunikacyjno – handlowego na trasie
wschód – zachód ( Moskwa, Warszawa, Berlin,
Rotterdam).
Przykłady współpracy naukowo- badawczej.
Placówki naukowe, szkoły wyŜsze.
Wspieranie i promowanie wiedzy i badań nad
regionami przygranicznymi
w Europie.
Współpraca słuŜb mundurowych na przykładzie
Euroregionu Pomerania.
Przeciwdziałanie nielegalnej imigracji .
Walka z handlem narkotykami oraz kontrabandą.
Rada Europy – historia powstania.
Instytucje i agendy europejskie wspierające
współpracę międzynarodową.
Ochrona dziedzictwa narodowego i kulturowego.
Przedstawicielstwa regionów w Radzie Europy.
Rozwój społeczeństw obywatelskich i wspieranie
demokratyzacji Ŝycia społecznego w krajach Unii
Europejskiej oraz na obszarach poza Unią
Europejską .
Wspieranie szeroko zakrojonego programu
współpracy międzynarodowej,
w tym współpracy
transgranicznej.
Unia Europejska, instytucje i systemy wspierania
współpracy międzynarodowej, w tym współpracy
transgranicznej.
Komitet Regionów- głos samorządów lokalnych.
Stowarzyszenie Europejskich Regionów
Granicznych.
Cele stowarzyszenia.
Europejska Karta Regionów Granicznych i
Transgranicznych, zagospodarowanie przestrzenne
,wspólna polityka regionalna, liberalizacja systemu
przepływu osób przez granice.
Europejska Konwencja Ramowa Współpracy
Transgranicznej między Wspólnotami i Władzami
Terytorialnymi (Konwencja Madrycka).
System wspierania finansowego regionów.
Wsparcie dla regionów wschodnich Polski , jako
istotny element poprawy sytuacji społeczno –
gospodarczej regionów transgranicznych w rozwoju
lokalnym .
2
1
2
4
13.
Literatura podstawowa
Euroregiony wschodniego pogranicza. ZałoŜenia i osiągnięcia, red. A. , Białystok 2002.
Euroregiony – mosty do Europy bez granic,pod red. Molendowskego Wł. i Szczepaniaka M., Warszawa
2002.
3Euroregiony – pierwszy krok do integracji europejskiej pod red. Molendowskego Wł. i Ratajczak M.,
Wrocław 1998.
Kołodziej T.,Pomoc Unii Europejskiej dla Polski od transformacji do akcesji, Kraków 2000.
Mrówka B., Urbaniak S., Zagraniczna pomoc dla samorządów,”Eurokontakt”2000.
Najninger S., Rola samorządu terytorialnego w rozwoju gospodarki lokalnej, „ Finanse komunalne” Nr 3
1998.
Radwan – Roehrenschef M., Polityka regionalna Wspólnot Europejskich- definicje, „Nowe Prawo
Samorządowe”,1999.
Szlachta J., Europejskie mechanizmy polityki regionalnej, , „Nowe Prawo Samorządowe”,1999.
Szlachta J., Polityka rozwoju regionalnego Polski w warunkach integracji europejskiej, Zamość 1998.
Toczyński W., Zaucha J., Samorząd terytorialny w polityce regionalnej Unii Europejskiej, Gdańsk 2000.
Wolińska – Marmaj A.,. Jurkowska A, Polityka regionalna w aspekcie integracji z Unią Europejską ,
Rzeszów 2000.
14.
Literatura uzupełniająca
Dokumentacja źródłowa - publikacje Komitetu Integracji Europejskiej
15.
Nazwisko osoby prowadzącej zajęcia na studiach niestacjonarnych
- wykład: dr inŜ. Edward Warzecha
5