Spiesz się powoli, czyli szybko nie znaczy tanio

Test Renault Premium 430
Renault Premium
430 przystąpiło do
testu stylu jazdy na
odcinku testowym ETC
z połową dmc zestawu
Spiesz się powoli, czyli
szybko nie znaczy tanio (I)
Na odcinku testowym
European Truck Challenge
(ETC) przeprowadzono
nietypowy test.
Założenie testu brzmiało:
o ile więcej będzie
kosztować paliwo i ile
zyskamy na czasie
przy szybkiej jeździe.
14
S
łowem czy dynamiczna jazda opłaci się,
czy krótszy czas przejazdu zrekompensuje zwiększone zużycie paliwa?
Test na odcinku ETC przeprowadził doświadczony kierowca Hans-Jürgen Wildhage.
I nie było to jazda „na kropelce”, ale całkiem
kosztowna szarża. Udział w tym nietypowym
teście wzięli nasi niemieccy koledzy z redakcji
KFZ-Anzeiger.
Przed testem zadaliśmy sobie pytanie: jak
będzie kształtować się zużycie paliwa przy jeździe z prędkościami 82, 85 i 88 km/h? Ile zyskamy na czasie? Każdy przejazd pokonywano
kilkukrotnie z asystą pojazdu referencyjnego.
W ten sposób zespół testowy pokonał w sumie około 2900 km na odcinku ETC.
Połowa masy użytkowej
Test stylu jazdy był podzielony na dwie części
– z częściowym i pełnym obciążeniem. W części
pierwszej jeżdżono z połową masy użytkowej
– 25,7 t masy całkowitej zestawu. Za pojazd testowy posłużyło Renault Premium Route 430, z ciężkiego segmentu klasy średniej. Ten model idealnie pasował do zamysłu testu. 6-cylindrowy diesel
DXi 11 z 10,8 l pojemności oferował moc 420 KM
przy 1800 obr./min i maksymalny moment obrotowy 2040 Nm już od 950 do 1400 obr./min.
Duet Optidriver+ i Optifuel to doskonały miks oszczędzania. Trzeba także zwrócić
uwagę, że na optymalizację zużycia paliwa
miało także wpływ ogumienie o zmniejszonych oporach toczenia, tylna oś z długimi
przełożeniami oraz całkiem sprytny system
tempomat/bremsomat Optiroll z Soft Cruise
Control. Słowem Premium 430 to właściwie
cały pakiet rozwiązań, który ma na celu zminimalizowanie kosztów paliwa. Optiroll z Soft
Cruise Control jest na rynku od 2011 roku, od
tamtej pory Renault Trucks może oferować
także takie funkcje, jak wolny bieg, czyli jazda
„na luzie”, ale bez rozłączonej skrzyni biegów,
która cały czas jest w gotowości. Po prostu
„premiumka” maksymalnie wykorzystuje pęd.
Warto też zwrócić uwagę na szczególnie czułą
regulację prędkości Soft Cruise Control. Jednak system Renault nie potrafi jeszcze jeździć
z przewidywaniem topografii terenu, czyli tak
jak najnowsze rozwiązania aktywnego tempomatu oferowane już przez Scanię i Daimlera.
Reguły gry
Premium uzyskiwało na autostradzie
prędkość 80 km/h już przy 1137 obr./min.
Dzięki temu Renault Premium Route 430 przy
25,7 t masy całkowitej zestawu ze stosunkiem
mocy 16,3 KM/t i maksymalnym poziomem
momentu obrotowego 79,4 Nm jeździło bardzo zwinnie i płynnie. Ten sam pojazd podczas testu w ubiegłym roku, ale maksymalnie
obciążony do 40 ton dmc zestawu, pokazał że
także przy przeliczniku 10,5 KM/t i 51 Nm/t
wciąż prowadzi się płynnie i zachowuje optymalne właściwości jezdne.
12-biegowa automatyczna skrzynia
z Optidriver + ma w tym także spory udział.
Dodatkowo Premium 430 reaguje inteligentnie i z wyczuciem zarówno na topograficzne
nierówności, jak i na położenie pedału gazu.
Kolejnym atutem jest wyśmienicie działające
sprzęgło, co wydatnie czuć podczas płynnej
zmiany przełożeń. Optidriver+ dokonywał
wyboru biegów w punkt, jak dobry kierowca
rajdowy. System Optidriver+ sprawdził się
także w funkcji zarządzającego hamulcami.
Kierowcy testowi zgodnie z instrukcją organizatorów testu musieli na odcinku ETC włączyć Optidriver+ i system tempomat/bremsomat. Słowem mieli ingerować możliwie
jak najmniej w styl jazdy wyznaczany przez
systemy. Tylko w ten sposób można uzyskać,
przy asyście pojazdu referencyjnego, przekonujące i wiarygodne wyniki przy różnych
zalecanych prędkościach.
25,7-tonowy zestaw
na odcinku ETC 2012
Runda testowa o długości 188,5 km była
podzielona na 154-kilometrowy odcinek autostrady (stopień trudności: 33 procent warunki łatwe, 32 procent średnie, 45 procent
trudne) i 34,5 km wymagający odcinek dróg
krajowych.
W teście stylu jazdy interesujące były
właściwie tylko przeciętne wartości zużycia
oleju napędowego. Na autostradzie uzyskano, zgodnie z założonymi zalecanymi prędkościami maksymalnymi 82, 85 i 88 km/h,
przeciętne wartości zużycia od 26,1 do 28,4
l/100 km przy przeciętnych prędkościach od
80,8 do 84,4 km/h.
Pojedyncze wartości zużycia i prędkości
na poszczególnych odcinkach są mniej interesujące niż wzrost zużycia i zysk na czasie.
Dlatego tabela pokazuje wyłącznie procenty.
Przy tym przy porównaniu stylu jazdy 82/88
Wygodnie do góry: Premium Route charakteryzuje się komfortowym wejściem po schodkach
Optiroll
Funkcja Optiroll umożliwia automatyczne włączenie funkcji „wybieg kontrolowany” skrzyni
biegów Optidriver+, co pozwala na optymalne
wykorzystanie bezwładności pojazdu, co obniża zużycie paliwa. Ta funkcja jest dostępna
tylko w trybie regulacji prędkości.
Jeśli na desce rozdzielczej jest włączona funkcja Optiroll, system włącza się automatycznie,
gdy tempomat nie wysyła sygnału o potrzebie
przyspieszenia czy hamowania.
Układ przeniesienia napędu zostaje wówczas
otwarty przez włączenie funkcji „wybieg kontrolowany” sterującej przystawką nadbiegów
skrzyni biegów Optidriver+. Silnik pracuje wtedy na biegu jałowym. Dzięki temu jazda na długich odcinkach trasy, o niewielkim nachyleniu,
przebiega w sposób optymalny.
Optiroll wyłącza się automatycznie, gdy
wszystkie warunki łącznie nie sprzyjają oszczędzaniu paliwa lub w przypadku jakiejkolwiek
interwencji kierowcy (np. naciśnięcie pedału
hamulca lub wyjście z trybu regulacji prędkości); wówczas automatycznie włącza się odpowiedni bieg. Kierowca może włączać lub wyłączać funkcję Optiroll przełącznikiem na desce
rozdzielczej. Co ważne, sprzęgło nie rozłącza
skrzyni, która cały czas jest w „pogotowiu
i czeka” na polecenie kierowcy.
Technologię Optiroll włączono do Pakietu
(Pack Optiroll) zoptymalizowanego pod względem oszczędności paliwa z wykluczeniem stosowania trybu Power oraz nowego tempomatu
Soft Cruise.
15
Test Renault Premium 430
km/h i 82/85 km/h zalecana prędkość maksymalna 82 km/h służy jako baza 100-procentowa.
Renault Premium Route 430
Waga testowa
Częściowe obciążenie z połową masy użytkowej, masa
całkowita zestawu 25,8 t
Zalecana prędkość maksymalna
82 km/h (%)
88 km/h (%)
Zmiana (%)
Ø l/100 km (%)
100,0
115,5
11,5
Ø km/h
100,0
106,0
6,0
Ø l/100 km (%)
100,0
112,3
12,3
Ø km/h
100,0
103,8
3,8
Ø l/100 km (%)
100,0
101,4
1,4
Ø km/h
100,0
103,1
3,1
Ø l/100 km (%)
100,0
108,8
8,8
Ø km/h
100,0
104,5
4,5
Ø l/100 km (%)
100,0
108,9
8,9
Ø km/h
100,0
102,1
2,1
Ø l/100 km (%)
100,0
108,9
8,9
Ø km/h
100,0
103,8
3,8
Autostrada warunki łatwe
Autostrada warunki średnie
Autostrada warunki trudne
Autostrada wynik całkowity
Drogi krajowe
Test wynik całkowity
Na autostradzie została spełniona wytyczna 82 km/h przy osiągniętej przeciętnej prędkości w 98,5% , przy
wytycznej 88 km/h było to 95,9%.
Zalecana prędkość maksymalna
Autostrada warunki łatwe
Autostrada warunki średnie
Autostrada warunki trudne
Autostrada wynik całkowity
Drogi krajowe
Test wynik całkowity
82 km/h (%)
85 km/h (%)
Zmiana (%)
Ø l/100 km (%)
100,0
103,7
3,7
Ø km/h
100,0
103,0
3,0
Ø l/100 km (%)
100,0
106,5
6,5
Ø km/h
100,0
101,8
1,8
Ø l/100 km (%)
100,0
98,3
-1,7
Ø km/h
100,0
100,4
0,4
Ø l/100 km (%)
100,0
103,4
3,4
Ø km/h
100,0
102,0
2,0
Ø l/100 km (%)
100,0
103,3
3,3
Ø km/h
100,0
101,9
1,9
Ø l/100 km (%)
100,0
103,3
3,3
Ø km/h
100,0
102,0
2,0
Na autostradzie została spełniona wytyczna 82 km/h przy osiągniętej przeciętnej prędkości w 98,5%, przy
wytycznej 85 km/h było to 96,9%.
Zalecana prędkość maksymalna
Autostrada warunki łatwe
Autostrada warunki średnie
Autostrada warunki trudne
Autostrada wynik całkowity
Drogi krajowe
Test wynik całkowity
85 km/h (%)
88 km/h (%)
Zmiana (%)
Ø l/100 km (%)
100,0
107,6
7,6
Ø km/h
100,0
102,8
2,8
Ø l/100 km (%)
100,0
105,4
5,4
Ø km/h
100,0
101,9
1,9
Ø l/100 km (%)
100,0
103,2
3,2
Ø km/h
100,0
102,7
2,7
Ø l/100 km (%)
100,0
105,2
5,2
Ø km/h
100,0
102,4
2,4
Ø l/100 km (%)
100,0
105,2
5,4
Ø km/h
100,0
100,2
0,2
Ø l/100 km (%)
100,0
105,4
5,4
Ø km/h
100,0
101,7
1,7
Na autostradzie została spełniona wytyczna 85 km/h przy osiągniętej przeciętnej prędkości w 96,9% , przy
wytycznej 88 km/h było to 95,9%.
16
Styl jazdy 82/88 km/h
Jasne, że przy porównaniu stylu jazdy 82/88
km/h można zauważyć duże różnice. Szybka
jazda przy limicie prędkości „kosztuje” o 8,8
procent większe zużycie paliwa. Ale zysk na
czasie to zaledwie 4,5 proc. Wyrażona w litrach
różnica przemawia mocniej. Po przejechanych
100 km z prędkością 88 km/h zużycie wzrosło
aż 2,3 litra w porównaniu z przejazdem z zalecaną prędkością maksymalną 82 km/h. Zysk
na czasie wyniósł tylko około 2 min i 41 sek.
Słowem za 161 sekund szybszej jazdy zapłacimy 2,3 litra oleju, tj. ok. 13 złotych.
Styl jazdy 82/85 km/h
Szczególne zainteresowanie budziło porównanie stylu jazdy 82/85 km/h. W testach
KFZ-Anzeiger oraz podczas ETC zalecana prędkość maksymalna wynosi 82 km/h.
W programie oszczędności paliwa producent
zaleca ograniczenie prędkości do 85 km/h, co
jest zgodne z założeniami programu Optifuel.
Kompletny pakiet zawiera obok Optidriver+,
Optiroll z Soft Cruise Control, także moduł
oceniający i optymalizujący styl jazdy Optifuel Infomax i Optifuel Training, który uczy
„czynnik ludzki” oszczędnego stylu jazdy.
Dostępna jest także formuła „Club Optifuel”,
w ramach której uzyskuje się internetowy dostęp do regularnie aktualizowanych informacji technicznych i porad ekspertów w zakresie
racjonalnej jazdy.
W porównaniu z jazdą z zalecaną prędkością maksymalną 82 km/h przy 85 km/h
zużycie wzrosło o 3,4 procent przy wzroście
prędkości o tylko 2 procent. Po pokonaniu
100 km okazało się, że szybsza jazda została
okupiona wyższym 0,9 litra zużyciem paliwa,
przy „urwaniu” z czasu przejazdu zaledwie 1
min 11 sek. Tym samym są to bardzo zbliżone
wartości. I okazuje się coś jeszcze. Na trudnym odcinku autostrady Premium 430 przy
prędkości 85 km/h może zaoszczędzić około
1,7 procent paliwa przy przeciętnym zużyciu
34 l/100 km, przy praktycznie tym samym poziomie prędkości. Oczywiście w górach opłaca
się nieco szybsza jazda, żeby móc z rozpędem
pokonywać wzniesienia.
Styl jazdy 85/88 km/h
Teraz istnieje pytanie, jak duża różnica jest
między stylem jazdy 85/88 km/h. Tu przy
zalecanej prędkości maksymalnej 88 km/h
wobec 85 km/h zużycie jest wyraźne większe, bo aż o 5,2 procent. Wzrost prędkości
jest przy tym niewielki, bo wynosi tylko 2,4
procent. Większa prędkość, czyli 88 km/h,
kosztuje znaczniej drożej. Z analizy zużycia
paliwa przy prędkości 88 km/h wynika, że
na dystansie 100 km (w porównaniu z zużyciem 27 l/100 km przy prędkości 85 km/h)
apetyt na paliwo wzrasta o 1,4 l. A zysk na
czasie wynosi tylko 1 min i 27 sek. Poza tym
w przeciwieństwie do stylu jazdy 82/85 km/
h, tym razem nie ma żadnego efektu oszczędzania paliwa przez podniesienie zalecanej
prędkości maksymalnej z 85 na 88 km/h.
Opanowana jazda
W ten sposób przy limicie prędkości 85 km/h,
który najprawdopodobniej „renówka” utrzymuje bez problemu, można zaoszczędzić
jeszcze trochę paliwa. Poza tym kierowca jedzie odprężony. Przy 88 km/h pojawił się stres
w kabinie. Głównie przy jeździe w dolinie
opłaca się być czujnym. Przy limicie prędkości
88 km/h bremsomat przystępuje do akcji dopiero przy 90 km/h, dlatego kierowca musi ingerować manualnie. Ciągle wpada się na ciężarówki, zarówno na płaskim terenie, jak i przy
górzystej topografii. To pokazuje, że z jednej
strony na wzniesieniach z połową masy użytkowej do dyspozycji jest duża siła, z drugiej
strony na płaskim terenie wielu kierowców
jeździ swoją ciężarówką wolniej, oszczędniej
i bezpieczniej. I tak powinno być.
Bez stresu do
celu: z zalecaną
prędkością 82
km/h kierowca był
odprężony i jechał
efektywnie z małymi
wartościami zużycia
Istotnie przyjemniej jedzie się na autostradzie z zalecaną prędkością maksymalną
85 km/h. Procesy prześcigania są redukowane i bremsomat automatycznie reguluje jazdę
w dół. Jazdy z ustawowo podaną granicą prędkości 82 km/h były odprężające.
Co wie wiele osób
Podsumowanie na końcu potwierdza właściwie to, co większość wie: szybka jazda przy
granicy dopuszczalnej prędkości po prostu nie opłaca się. Kosztuje więcej nerwów,
a także sporo więcej paliwa. Poza tym zysk
na czasie w teście, przy korzystnych warunkach, okazał nad wyraz mały. Przykładowo
z wyliczonymi przeciętnymi prędkościami
w korzystnych warunkach wytyczona prędkość 82 km/h została spełniona w 98,5 proc.,
85 km/h w 96,9 proc., a 88 km/h tylko w 95,9
proc. A więc jest coś w przysłowiu „spiesz się
powoli”. Ze stylem jazdy 82 km/h kierowca
jedzie najbardziej efektywnie, a przy tym siedzi odprężony za kierownicą. Szybka jazda
nie opłaca się, a stres za kierownicą na dłuższą metę źle wpływa na zdrowie.
Adelbert Schwarz
W następnym numerze relacja z testu
„prędkość-czas-paliwo”, ale z pełnym obciążeniem
17