106 Zurawski.qxp

Transkrypt

106 Zurawski.qxp

Fizjoterapia Polska
ARTYKU£ ORYGINALNY / ORIGINAL ARTICLE
Zaanga¿owanie Autorów
A – Przygotowanie projektu
badawczego
B – Zbieranie danych
C – Analiza statystyczna
D – Interpretacja danych
E – Przygotowanie manuskryptu
F – Opracowanie piœmiennictwa
G – Pozyskanie funduszy
1
2
Author’s Contribution
A – Study Design
B – Data Collection
C – Statistical Analysis
D – Data Interpretation
E – Manuscript Preparation
F – Literature Search
G – Funds Collection
Pomiar parametrów pola
elektromagnetycznego niskiej
czêstotliwoœci stosowanego
w fizykoterapii
ibu
-d
istr
nly
S³owa kluczowe: pole elektromagnetyczne niskich czêstotliwoœci, indukcja magnetyczna,
topografia pola, czasowy kszta³t impulsu magnetycznego
Key words: low-frequency electromagnetic field (LF-EMF), magnetic induction, impulse
shape, temporal profile
STRESZCZENIE
pe
rs
on
al
us
eo
Wstêp. ¯ywe organizmy s¹ poddane wp³ywom pól elektromagnetycznych o ró¿nych czêstotliwoœciach i amplitudach. Pole elektromagnetyczne niskich czêstotliwoœci LF-EMF (Low-Frequency ElectroMagnetic Field), jest w Polsce czêsto stosowan¹ metod¹ fizykoterapii.
Dotychczas nie okreœlono na œwiecie standardów czêstotliwoœci, czasu leczenia ani efektów ubocznych, stosowanych pól elektromagnetycznych. Lepsze poznanie LF-EMF powinno byæ oparte na obiektywnych pomiarach fizycznych i badaniach klinicznych zgodnych z aktualnymi standardami badañ naukowych.
Materia³ i metody. W pracy okreœlano parametry fizyko-techniczne aplikatorów pola elektromagnetycznego, w szczególnoœci maty
cewkowej do terapii ca³ego cia³a (o wymiarach: d³ugoœæ 170 cm, szerokoœæ 70 cm) oraz aplikatora do terapii miejscowej (o wymiarach: d³ugoœæ 7 cm, szerokoœæ 6 cm). Wyznaczono parametry wytwarzanego pola magnetycznego: indukcjê magnetyczn¹, topografiê pola oraz
profil czasowy impulsu magnetycznego. Pomiar wartoœci indukcji pola magnetycznego wykonano sond¹ pomiarow¹ wykalibrowan¹ za pomoc¹ magnetometru. Czasowy profil impulsu elektromagnetycznego wyznaczono przy u¿yciu oscyloskopu cyfrowego, do którego pod³¹czono sondê pomiarow¹.
Wyniki. Badane pole elektromagnetyczne by³o silnie niejednorodne. Wartoœci indukcji pola magnetycznego badanego urz¹dzenia dla
maty cewkowej nie przekroczy³y 300 µT, dla aplikatora miejscowego 4000 µT i szybko zanika³y ze wzrostem odleg³oœci od Ÿród³a pola.
Czêstotliwoœæ wynios³a 30 Hz. Kszta³t impulsu okreœlono jako pi³owaty. Wykazano, ¿e zwiêkszanie programu zasilania powoduje liniowy
przyrost indukcji magnetycznej.
Wnioski. Sposób u³o¿enia cia³a oraz typ zastosowanego aplikatora pola elektromagnetycznego niskich czêstotliwoœci (mata cewkowa lub aplikator miejscowy) maj¹ istotny wp³yw na wielkoœæ dawki pola elektromagnetycznego oddzia³uj¹cego na organizm.
SUMMARY
is c
op
y is
for
Background. The living organism is affected by electromagnetic influences covering a huge range of frequencies and amplitudes. The
low-frequency electromagnetic field (LF-EMF) is a popular modality in physical therapy in Poland. As yet no standard frequency or duration of treatment have been determined and no side effects of EMF have been identified. A better understanding of LF-EMF should be based on objective physical measures and evidence-based clinical studies.
Material and methods. The physical and technical parameters of the electromagnetic field applicators, in particular a coil mat for whole-body treatment (length 170 cm, width 70 cm) and an applicator for topical use (length 7 cm, width 6 cm) are determined. Besides, the paper reports on determination of the parameters of the generated electromagnetic fields: induction, topography of the field and the temporal profile of the magnetic pulse. Magnetic field induction was measured by a measuring probe calibrated with the use of a magnetometer.
The temporal profile of the electromagnetic pulse was determined with a digital oscilloscope to which the probe was connected.
Results. The electromagnetic field was very heterogeneous. The value of induction of magnetic field ranged from near zero to 300 µT
for the coil mat and to 4000 µT for the topical applicator and fast disappeared with increased distance from the field source. The frequency of EMF was 30 Hz. The pulse shape was saw-toothed. Increased supply program linearly increased magnetic induction.
Conclusions. The position of the body during electromagnetic exposure and choice of applicator (coil mat or topical applicator) have
a significant effect on the magnitude of electromagnetic exposure.
Liczba s³ów/Word count: 3623
Tabele/Tables: 0
Ryciny/Figures: 4
Adres do korespondencji / Address for correspondence
Piotr ¯urawski
Katedra i Klinika Rehabilitacji Akademii Medycznej, e-mail: [email protected]
61-545 Poznañ, ul. 28 Czerwca 1958 r. 135/147, Tel./fax: (0-61) 831-02-17
Th
This copy is for personal use only - distribution prohibited.
-
The measurement of the parameters
of the low-frequency electromagnetic field
used in physical therapy
Piœmiennictwo/References: 25
Otrzymano / Received
Zaakceptowano / Accepted
10.06.2006 r.
19.09.2006 r.
-
tio
np
roh
ibit
Wydzia³ Fizyki Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza, Poznañ
Katedra i Klinika Rehabilitacji Akademii Medycznej, Poznañ
1
Faculty of Physics, Adam Mickiewicz University, Poznañ, Poland
2
Department of Rehabilitation, Poznañ University of Medical Sciences, Poznañ, Poland
ed
.
Piotr ¯urawski2(A,B,D,E,F), Ryszard Naskrêcki1(A,B,C,D,E),
Maria Michalak1(A,B,C,D,E), Maciej Jad¿yn1(A,B,C,D,E),
Wanda Stry³a2(A,D), Marlena Knapczyk2(A,D)
-
-
© MEDSPORTPRESS, 2007; 1(4); Vol. 7, 45-51
45
BACKGROUND
Electromagnetic field therapy should be primarily based
on convincing physical data and objective clinical studies.
Studies investigating the effect of an electromagnetic field
on living organisms target various aspects, using different
research methods and different parameters of the electromagnetic field. Thus, the results of these studies are usually inconsistent [1]. Only a few studies [2,3] contain quantitative characterisations of electromagnetic fields used in
medicine. The parameters of the fields are not always consistent with the data, often imprecise, declared by the manufacturer of the equipment [3]. Even though electromagnetic
field therapy is widely used, knowledge of its mechanism of
action, the response of the body, doses used, indications
and contraindications still leaves many doubts [4,5,6,7].
It is difficult to quantify the effect of a magnetic field has
on humans [8,9]. As a result, in the United States, for
instance, Pulsed Electromagnetic Fields (PEMF) are classified as a modality of alternative medicine [10].
Vital processes on Earth are subject to the magnetic
field of the Earth, which has the average value of induction
of approximately 50 µT. Some diagnostic methods use much
stronger magnetic fields, for instance the imaging technique of nuclear magnetic resonance uses magnetic fields
ranging from 0.15 to 8 T [11,12].
Furthermore, even though the therapeutic effect of a magnetic field on the human body has not been fully elucidated
[4], low-frequency electromagnetic field (LF-EMF) therapy
is used in various areas of medicine, in prevention and
therapy of many diseases, and is often acclaimed by specialists [13,14,15,16].
The aim of this paper is to determine the physical parameters of the low-frequency electromagnetic field generated by equipment for physical therapy available in Poland.
pe
rs
MATERIA£ I METODY
on
al
us
eo
nly
-d
istr
ibu
tio
np
roh
ibit
ed
.
WSTÊP
Terapia polem elektromagnetycznym powinna byæ oparta przede wszystkim na przekonuj¹cych podstawach fizycznych i obiektywnych badaniach klinicznych. Badania
naukowe dotycz¹ce oddzia³ywania pola elektromagnetycznego na organizmy ¿ywe prowadzone s¹ w ró¿nych aspektach, wykorzystuj¹c ró¿ne metody badawcze, z zastosowaniem ró¿nych parametrów pola elektromagnetycznego,
st¹d wyniki tych badañ s¹ najczêœciej niespójne [1]. Tylko
nieliczne publikacje naukowe [2,3] zawieraj¹ iloœciowe charakterystyki stosowanych pól elektromagnetycznych. Parametry generowanych pól nie zawsze s¹ zgodne z danymi
producenta aparatury, czêsto nieprecyzyjnymi [3]. Mimo
rozpowszechnienia terapii polem elektromagnetycznym,
wiedza dotycz¹ca mechanizmu dzia³ania, reakcji organizmu, stosowanych dawek, wskazañ i przeciwwskazañ pozostawia nadal wiele w¹tpliwoœci [4,5,6,7].
Wp³yw pola magnetycznego na cz³owieka trudny jest
do iloœciowego okreœlenia [8,9] dlatego na przyk³ad w Stanach Zjednoczonych pulsuj¹ce pola elektromagnetyczne
(PEMF) klasyfikowane s¹ jak metoda medycyny alternatywnej [10].
Procesy ¿yciowe na Ziemi podlegaj¹ dzia³aniu ziemskiego pola magnetycznego o œredniej wartoœci indukcji
oko³o 50 µT. Znacznie silniejsze pola magnetyczne wykorzystuj¹ niektóre metody diagnostyczne, na przyk³ad magnetyczny rezonans j¹drowy stosowany w obrazowaniu,
wykorzystuje pola magnetyczne od 0,15 do 8 T [11,12].
I chocia¿ terapeutyczny wp³yw pola magnetycznego na
organizm cz³owieka nie jest dobrze poznany i wyjaœniony
[4], to leczenie polem elektromagnetycznym niskiej czêstoœci znajduje zastosowanie w ró¿nych obszarach medycyny, w profilaktyce i terapii wielu schorzeñ, uzyskuj¹c czêsto
uznanie specjalistów [13,14,15,16].
Celem niniejszej pracy by³o zmierzenie parametrów fizycznych pola elektromagnetycznego niskiej czêstotliwoœci
(wartoœci indukcji i jej rozk³adu), generowanego przez urz¹dzenie do fizykoterapii dostêpne w Polsce.
Th
is c
op
y is
for
Przedmiot badañ stanowi³o urz¹dzenie typu Bemer, posiadaj¹ce atest Unii Europejskiej dla urz¹dzeñ medycznych oraz atest Centralnego Oœrodka Techniki Medycznej.
W sk³ad zestawu wchodzi p³aska mata cewkowa, aplikator
do terapii miejscowej oraz jednostka steruj¹ca (zasilacz).
Producent umieœci³ w macie cewkowej o wymiarach 170
cm x 70 cm – 6 cewek wytwarzaj¹cych pole magnetyczne
oraz w aplikatorze miejscowym o wymiarach 6 cm x 7 cm
jedn¹ cewkê. W celu zwiêkszenia obiektywnoœci pomiarów,
do badañ u¿yto 3 niezale¿ne zestawy. Pomiary wykonywano niezale¿nie dla maty cewkowej oraz dla aplikatora do
terapii miejscowej.
Sondê do pomiaru indukcji magnetycznej stanowi³a ma³a cewka pomiarowa, któr¹ wyskalowano za pomoc¹ fabrycznego magnetometru TESLAMETR RX-21. Sonda taka pozwala³a okreœliæ uœrednion¹ w danym po³o¿eniu wartoœæ indukcji magnetycznej. Stwierdzono, ¿e w zakresie indukcji do 4 mT uk³ad pomiarowy pracowa³ liniowo.
-
-
-
-
-
¯urawski P. i wsp., Parametry pola elektromagnetycznego stosowanego w fizjoterapii
46
MATERIAL AND METHODS
We investigated a Bemer set, which has been granted
an EU certificate for medical equipment and a certificate by
the Head Center for Medical Technology (COTM). The set
consists of a flat coil mat, an applicator for topical use and
a control unit (power pack). The manufacturer placed six
coils generating magnetic field in the coil mat (length 170 cm,
width 70 cm) and one coil in the applicator for topical use
(length 7 cm, width 6 cm). Three independent sets were used
in the study in order to enhance the objectivity of measurements. The measurements were carried out independently
for the coil mat and the applicator for topical use.
A small measuring coil, calibrated with the use of the
manufacturer's TESLAMETR RX-21 magnetometer, was
used as a probe to measure magnetic induction. With this
probe, it was possible to determine the averaged value of
magnetic induction at a given point. It was determined that
for induction not exceeding 4 mT the measuring system
functioned linearly.
tio
np
roh
ibit
ibu
RESULTS
-d
istr
WYNIKI
Magnetic induction for the coil mats ranged from 0 to
300 µT (for the strongest, 10th mode of power supply), with
uneven distribution of magnetic field induction on the surface of the mat. Maximum induction was detected in several
areas of the mat (in the regions of the humeral, coxofemoral
eo
nly
Indukcja magnetyczna dla badanych mat cewkowych
wynosi³a od 0 do 300 µT (przy najwy¿szym, 10-tym programie zasilania maty), przy czym rozk³ad indukcji pola magnetycznego na powierzchni maty nie jest równomierny.
Pole o maksymalnej indukcji wystêpuje w kilku obszarach
for
pe
rs
on
al
us
is c
op
y is
-
Th
Ryc. 1. Topografia pola magnetycznego dla maty cewkowej. Czarne pola oznaczaj¹ miejsca, w których indukcja pola magnetycznego przewy¿sza 40 µT (wyniki uzyskano dla najwy¿szego stopnia zasilania maty)
Fig. 1. Topography of the magnetic field for a coil mat. Black areas denote points where the magnetic field exceeds 40 µT (results
were obtained for the maximum power supply mode of the coil mat)
-
The temporal profile of the electromagnetic pulse was
determined with a Tektronix TDS 220digital oscilloscope to
which the measuring probe was connected. The frequency
of the pulse electromagnetic field was also determined in
the same way.
The pulse shape for the coil mat was determined by
defining a topographic grid of 10 x 10 cm squares. For each
point in the grid, the value of induction was determined for
different power supply modes. a topographic grid consisting of 1 cm x 1 cm squares was designed for the topical
applicator. Measurements were carried out by placing the
measuring coil on the surface of the mat or the applicator.
Before actual measurements were performed, the background electromagnetic field around the coil mat or the applicator was determined. No electromagnetic noises were recorded which could significantly affect the measurements.
ed
.
Czasowy profil impulsu elektromagnetycznego wyznaczono przy u¿yciu oscyloskopu cyfrowego Tektronix, model
TDS 220, do którego pod³¹czono sondê pomiarow¹. Na tej
podstawie okreœlono tak¿e czêstotliwoœæ impulsowego pola elektromagnetycznego.
Topografiê pola maty cewkowej wyznaczono poprzez
zdefiniowanie siatki topograficznej, sk³adaj¹cej siê z kwadratów o bokach 10 cm x 10 cm. Dla ka¿dego punktu siatki wyznaczono wartoœæ indukcji pola przy ró¿nych programach zasilania maty. Dla aplikatora miejscowego stworzono siatkê topograficzn¹, sk³adaj¹c¹ siê z kwadratów o bokach 1 cm x 1 cm. Pomiary wykonywano umieszczaj¹c
cewkê pomiarow¹ na powierzchni maty lub aplikatora.
Przed wykonaniem pomiarów w³aœciwych okreœlono tak¿e t³o pola elektromagnetycznego w otoczeniu maty cewkowej i aplikatora. Nie zarejestrowano ¿adnych szumów elektromagnetycznych, które mog³yby istotnie wp³ywaæ na
przeprowadzone pomiary.
-
-
-
¯urawski P. et al., Parameters of electromagnetic field used in physiotherapy
47
and knee joints), while in the other areas there was no magnetic field induction or it was close to zero. Fig. 1 shows the
topography of the magnetic field for the coil mat.
tio
np
roh
ibit
ed
.
maty (w okolicy stawów barkowych, biodrowych i kolanowych), w pozosta³ych miejscach indukcja pola magnetycznego jest bliska lub równa zeru. Na Rycinie 1 przedstawiono topografiê pola magnetycznego dla maty cewkowej.
ibu
-d
istr
nly
for
pe
rs
on
al
us
eo
Ryc. 2. Topografia pola magnetycznego dla aplikatora miejscowego. Czarne pola oznaczaj¹ miejsca, w których indukcja pola magnetycznego przewy¿sza 1 mT (wyniki uzyskano przy najwy¿szym stopniu zasilania aplikatora)
Fig. 2. Topography of the magnetic field for the topical applicator. Black areas denote points where the magnetic field exceeds
1 mT (results were obtained for the maximum power supply mode of the topical applicator)
y is
op
is c
Th
Ryc. 3. Czasowy profil impulsu elektromagnetycznego, wytwarzanego przez matê cewkow¹ dla trzech ró¿nych stopni zasilania (1,
5 i 10)
Fig. 3. The temporal profile of the electromagnetic pulse produced by a coil mat for three different degrees of power supply (1, 5
and 10)
-
-
-
-
-
48
ibu
-d
istr
eo
al
on
pe
rs
for
DISCUSSION
Efekty biologiczne oddzia³ywania pól elektromagnetycznych na cz³owieka s¹ zale¿ne od parametrów pola
– w szczególnoœci czêstotliwoœci i indukcji [17,18].
Zmierzone wartoœci indukcji magnetycznej dla maty
cewkowej wynosz¹ od 0 do 300 µT, natomiast dla aplikatora miejscowego od 0 do 4000 µT. Graficzny sposób przedstawienia topografii pola magnetycznego maty cewkowej
u³atwia œwiadomy wybór pozycji cia³a, tym bardziej, i¿ wiêkszoœæ pacjentów ma wzrost ni¿szy lub wy¿szy od d³ugoœci
maty (170 cm). W macie urz¹dzenia Bemer obszar 30 cm
od górnego brzegu jest przeznaczony na po³o¿enie g³owy
Biological effects of exposure to electromagnetic fields
in humans depend on the parameters of the field, in particular frequency and induction [17,18].
In our study, the values of magnetic induction ranged
from 0 to 300 µT for the coil mat and from 0 to 4000 µT for
the applicator for topical use. A graphic representation of
the magnetic pulse shape for the coil mat helps users to
choose a body position, especially since most patients are
either taller or shorter than the mat's length (170 cm). The
upper 30 cm of the Bemer mat is where the patient's head
should be placed as the electromagnetic field is unmea-
Th
is c
op
y is
DYSKUSJA
-
The magnetic induction of the field generated by the applicator for topical use did not exceed 4 mT (for the strongest
power supply) and its topography is presented on Fig. 2.
Measurements of temporal stability of field induction
did not show any variation over time. It was also demonstrated that changes in power supply (voltage) programs
increased magnetic induction linearly.
Fig. 3 presents the temporal profile of magnetic field
pulses. The pulse shape was saw-toothed. Registration of
the temporal profile made it possible to determine the frequency of the pulsed field, which was about 30 Hz.
The distribution of the lines of the magnetic field generated by the applicator for topical use was photographed
using iron filings (Fig. 4). Unfortunately, the induction value
of the field generated by the coil mat was too low for a similar visualization to be done for the coil mat.
us
Indukcja magnetyczna pola wytwarzanego przez aplikator do terapii miejscowej wynosi³a nie wiêcej ni¿ 4 mT
(przy najwy¿szym stopniu zasilania aplikatora), a topografiê pola przedstawiono na Rycinie 2.
Pomiary czasowej stabilnoœci indukcji wytwarzanego
pola wykaza³y niezmiennoœæ w czasie. Wykazano tak¿e, ¿e
zmiany programów zasilania (napiêcia) powoduj¹ liniowy
wzrost indukcji magnetycznej.
Czasowy profil impulsów pola magnetycznego przedstawiono na Rycinie 3. Jest to kszta³t pi³owaty. Zarejestrowany przebieg czasowy pozwoli³ okreœliæ czêstotliwoœæ impulsowego pola – w naszym przypadku jest to oko³o 30 Hz.
Wykorzystuj¹c ¿elazne opi³ki sfotografowano rozk³ad linii pola magnetycznego wytwarzanego przez aplikator
miejscowy (Rycina 4). Niestety, wartoœæ indukcji pola wytwarzanego przez matê cewkow¹ jest zbyt ma³a i podobna rejestracja wizualna rozk³adu linii pola magnetycznego
dla maty cewkowej nie by³a mo¿liwa.
nly
Ryc. 4. Rozk³ad linii si³ pola magnetycznego aplikatora miejscowego
Fig. 4. The distribution of magnetic field lines on the surface of a topical applicator
-
-
-
tio
np
roh
ibit
ed
.
-
49
surable in this part. An increasing number of studies on the
therapeutic effects of stmulating the head with electromagnetic field are being published [19,20] and transcranial
magnetic stimulation is acknowledged world-wide as a
diagnostic method and considered not to be associated
with any adverse effects [11,18,21]. There are authors,
however, who enumerate possible risks associated with
head exposure [20, 22]. For the coil mat the standard body
position during the exposure is the supine position as the
areas where magnetic field was strongest are in the regions of the humeral, coxofemoral and knee joints. This is
probably due to the primary use of the coil mat being therapy of various conditions of the osteoarticular system
[1,10,13,23]. It should be pointed out, however, that the
mat may be used by patients who, for different reasons
(e.g. pain, respiratory disorders), need to assume other
positions for the treatment. The measurements also demonstrated that the electromagnetic field fast disappeared
above the surfaces of the mat and the applicator. Thus, it
may be concluded that tissues located close to the source of
the field are exposed to LF-EMF. This may be of crucial
importance e.g. for the distribution of flowing erythrocytes
[24] and their metabolism [25]. The measurements also
demonstrated a markedly heterogenous distribution of the
magnetic field on the surface of the applicator for topical use.
-d
istr
ibu
tio
np
roh
ibit
ed
.
– pole elektromagnetyczne jest w tym obszarze niemierzalne. Jest coraz wiêcej publikacji na temat leczniczych efektów stymulacji polem elektromagnetycznym g³owy [19,20]
natomiast uznana na œwiecie metoda diagnostyczna – przezczaszkowa stymulacja magnetyczna (ang. transcranial magnetic stimulation) jest uwa¿ana za pozbawion¹ dzia³añ
ubocznych [11,18,21]. S¹ jednak autorzy, którzy wymieniaj¹ mo¿liwe zagro¿enia zwi¹zane z ekspozycj¹ g³owy [20,
22]. Dla maty cewkowej standardowym u³o¿eniem cia³a
w trakcie zabiegu jest le¿enie ty³em – miejsca, w których
zmierzone pole magnetyczne by³o najsilniejsze, znajduj¹
siê w okolicy stawów barkowych, biodrowych i kolanowych.
Wynika to zapewne z podstawowego przeznaczenia maty
cewkowej do terapii ró¿nego rodzaju patologii uk³adu kostno-stawowego [1,10,13,23]. Nale¿y jednak zwróciæ uwagê
na mo¿liwoœæ stosowania maty przez chorych, którzy z ró¿nych przyczyn (np. ból, zaburzenia oddychania) korzystaj¹
z zabiegu w innych pozycjach. Pomiary wykaza³y tak¿e du¿y zanik pola elektromagnetycznego nad powierzchni¹ maty
i aplikatora, mo¿na wiêc wnioskowaæ, i¿ oddzia³ywaniu LF-EMF poddane s¹ tkanki po³o¿one blisko Ÿród³a pola. Mo¿e to
mieæ decyduj¹cy wp³yw np. na dystrybucjê przep³ywaj¹cych
erytrocytów [24] oraz ich metabolizm [25]. Pomiary wykaza³y
tak¿e silnie niejednorodny rozk³ad pola magnetycznego na
powierzchni aplikatora do terapii miejscowej.
nly
WNIOSKI
CONCLUSIONS
eo
1. The coil mat of the Bemer system produces a magnetic field of a markedly heterogenous distribution, so the
patient's position during exposure to electromagnetic
field significantly affects the dose of LF-EMF received.
2. The value of induction of the magnetic field generated
by the equipment does not exceed 300 µT for the coil
mat and 4000 µT for the applicator for topical use and
fast disappears with increased distance from the field
source.
on
PIŒMIENNICTWO/REFERENCES
al
us
1. Mata cewkowa badanego urz¹dzenia posiada silnie niejednorodny rozk³ad pola magnetycznego, dlatego sposób u³o¿enia cia³a pacjenta w trakcie oddzia³ywania pola elektromagnetycznego ma istotny wp³yw na wielkoœæ
dawki LF-EMF.
2. Wartoœci indukcji pola magnetycznego badanego urz¹dzenia dla maty cewkowej nie przekracza 300 µT, dla aplikatora miejscowego 4000 µT i wartoœci te szybko zanikaj¹ ze wzrostem odleg³oœci od powierzchni urz¹dzenia.
Th
is c
op
y is
for
pe
rs
1. Giordano N, Battisti E, Geraci S. i wsp. Effect of electromagnetic fields on bone mineral density and biochemical markers of bone
turnover in osteoporosis: A single-blind, randomized pilot study. Curr Ther Res 2001; 62 (3): 187-193.
2. Michalak K, Jaroszyk F, Jaœkowski P, Kozubski W. Badania wp³ywu zmiennego pola magnetycznego wytworzonego przez magnetostymulator MRS 2000 na chorych z zespo³em i chorob¹ Parkinsona. Balneologia Polska 1999; XLI (1-2): 38-56.
3. Portalski M. Rozk³ad przestrzenny oraz zale¿noœci czasowe indukcji magnetycznej generowanej przez aplikator urz¹dzenia
R-980. Fizjoterapia 1999; 7 (4): 36-39.
4. Mann K, Röschke J. Sleep under exposure to high-frequency electromagnetic fields. Sleep Med Rev 2004; 8: 95-107.
5. Markov M, Hazlewood C, Ericsson A. Systemic Effect: A new approach to magnetic field therapy. Environmentalist 2005; 25:
121-129.
6. Mitsutake G, Otsuka K, Oinuma S i wsp. Does exposure to an artificial ULF magnetic field affect blood pressure, heart rate variability and mood? Biomed Pharmacother 2004; 58: 520-527.
7. Van Den Heuvel R, Leppens H, Nemethova G, Verschaeve L. Haemopoietic cell proliferation in murine bone marrow cells exposed to extreme low frequency (ELF) electromagnetic fields. Toxicol in vitro 2001; 15: 351-355.
8. Mayor S. UK recommends adoption of international guidelines on exposure to electromagnetic fields. Brit Med J 2004; 328: 790.
9. Shupak N, Prato F, Thomas A. Human exposure to a specific pulsed magnetic field: effects on thermal sensory and pain thresholds. Neurosci Lett 2004; 363: 157-162.
10. Cotter A, Shiflett S, Kuo D. Complementary and Alternative Medicine. W: DeLisa J, Gans B, Walsh N, Bockenek W, Frontera
W, Geiringer S i wsp. Physical Medicine and Rehabilitation – principles and practice. Philadelphia, Lippincot Williams & Wilkins, 2005. str. 475.
11. Gilbert D, Garvey MA, Bansal AS, Lipps T, Zhang J, Wassermann E. Should transcranial magnetic stimulation research in children be considered minimal risk? Clin Neurophysiol 2004; 115: 1730-1739.
12. Schenck J. Physical interactions of static magnetic field with living tissues. Prog Biophys Mol Bio 2005; 87: 185-204.
-
-
-
-
-
50
eo
nly
-d
istr
ibu
tio
np
roh
ibit
ed
.
13. Jordan KM, Arden NK, Doherty M i wsp. European League Against Rheumatism (EULAR) recommendations 2003: an evidence based approach to the management of knee osteoarthritis: report of a Task Force of the Standing Committee for International Clinical Studies Including Therapeutic Trials (ESCISIT). Annals of Rheumatic Diseases 2003; 62: 1145-1155.
14. Kinney B. Pulsed electromagnetic field therapy in plastic surgery. Aesthet Surg J, Jan/Feb 2005: 87-91.
15. Markoll R, Da Silva Ferreira D, Toohil T. Pulsed Signal Therapy: An overwiew. APLAR J Rheumatol 2003; 6: 89-100.
16. Midura R, Ibiwoye M, Powell K i wsp. Pulsed electromagnetic fields treatments enhance the healing of fibular osteotomies.
J Orthopaed Research 2005; 23: 1035-1046.
17. Marino A, Nilsen E, Chesson A, Frilot C. Effect of low-frequency magnetic fields on brain electrical activity in human subjects.
Clin Neurophysiol 2004; 115: 1195-1201.
18. Zangen A, Roth Y, Voller B, Hallett M. Transcranial magnetic stimulation of deep brain regions: evidence for efficiacy of the
H-coil. Clin Neurophysiol 2005; 116: 775-779.
19. Schutter D, van Honk J. A framework for targeting alternative brain regions with repetitive transcranial magnetic stimulation in
the treatment of depression. J Psychiatr Neurosci 2005; 30 (2): 91-97.
20. Zyss T. Bezpieczeñstwo stosowania magnetoterapii przy stymulacji magnetycznej w okolicach g³owy. Fizjoterapia 1997;
5 (1): 28-31.
21. Kobayashi M, Pascual-Leone A. Transcranial magnetic stimulation in neurology. Lancet Neurology 2003; 2: 145-156.
22. Kocjan P, Brzozowski K. Ograniczenia w stosowaniu zmiennego pola magnetycznego niskiej czêstotliwoœci. Fizjoterapia 1998;
6 (3): 9-11.
23. Thamsborg G, Florescu A, Oturai A, Fallentin E, Tritsaris K, Dissing S. Treatment of knee osteoarthritis with pulsed electromagnetic fields: a randomized, double-blind, placebo controlled study. Osteoarthr Cartilage 2005; 13: 575-581.
24. Seiyama A, Maeda N, Shiga T. Analysis of the distribution of flowing erythrocytes in a model vessel under an inhomogeneous
magnetic field. Eur Biophys J 1996; 25: 1-7.
25. Kafka W, Spodaryk K. Wp³yw bardzo s³abego pola elektromagnetycznego typu Bemer 3000 na metabolizm erytrocytów i powinowactwo tlenowe hemoglobiny. Fizjoterapia 2003; 11 (3): 24-1.
y is
op
is c
Th
-
-
for
pe
rs
on
al
us
-
-
-
51

106 Zurawski.qxp

Transkrypt

Podobne dokumenty

This copy is for personal use only

Konferencja MEDYCZNE, BIOLOGICZNE, TECHNICZNE I PRAWNE

FULL TEXT - Medycyna Sportowa

This copy is for personal use only

This copy is for personal use only

FULL TEXT - Zeszyty Teoretyczne Rachunkowości

This copy is for personal use only