Recenzja rozprawy habilitacyjnej pt.

Wrocław 07. 2012
Prof. dr hab. Piotr Sobota
Wydział Chemii Uniwersytetu Wrocławskiego
e-mail: [email protected]
Recenzja rozprawy habilitacyjnej pt.: „InŜynieria koordynacyjna 1,3,5-triaza-7fosfaadamantanu (PTA) w kierunku potencjalnych zastosowań” oraz dorobku
naukowego dr inŜ. Piotra Smoleńskiego z Wydziału Chemii Uniwersytetu
Wrocławskiego.
Recenzję opracowano na podstawie nadesłanych w wersji elektronicznej następujących
materiałów:
I. Dyplom doktora nauk chemicznych w zakresie Chemii.
II. Wniosku Habilitanta, z dn. 11. 04. 2012 r o przeprowadzenie postępowania
habilitacyjnego w dziedzinie Chemii wraz z załącznikami, zawierającymi:
1. Listę 13 publikacji naleŜących do cyklu habilitacyjnego.
2. Autoreferat zawierający omówienie tematu rozprawy habilitacyjnej pt.: „InŜynieria
koordynacyjna 1,3,5-triaza-7-fosfaadamantanu (PTA) w kierunku potencjalnych
zastosowań”.
3. Oświadczenia współautorów.
4. Dorobek naukowy i jego liczbowe zestawienie.
5. Informacje o działalności organizacyjnej.
6. Informacje o działalności dydaktycznej.
Informacje zawarte w punktach nr 2, 4, 5, 6 opracowano równieŜ w wersji angielskiej.
1
Informacje ogólne
Dr inŜ. Piotr Smoleński (ur. 1963 r) ukończył studia na Wydziale Chemicznym Politechnik
Wrocławskiej w 1991 r., uzyskując stopień magistra inŜ. chemii. Po ukończeniu studiów
(w 1991 r.) został zatrudniony w Zespole Chemii Metaloorganicznej Wydziału Chemii
Uniwersytetu Wrocławskiego na etacie asystenta. W roku 1999 roku uzyskał stopień doktora
nauk chemicznych na podstawie rozprawy: „Kompleksy rodu z fosfinami rozpuszczalnymi w
wodzie i ich właściwości katalityczne”. Promotorem rozprawy był pan prof. dr hab. Florian
Pruchnik. W 1993 roku dr inŜ. Piotr Smoleński odbył 9 miesięczny staŜ naukowy na
Uniwersytecie Technicznym w Berlinie, a w latach 2005-2008, 3-letni staŜ post-doktorski na
Uniwersytecie w Lisbonie, w zespole profesora Armando L. Pombeiro. Obecnie jest on
zatrudniony na etacie adiunkta (od 1999 r.) w Zespole Materiałów Luminescencyjnych
Wydziału Chemii Uniwersytetu Wrocławskiego.
Opinia o cyklu habilitacyjnym oraz całokształcie dorobku naukowo-dydaktycznego.
Przedstawiona do recenzji rozprawa habilitacyjna pt.: „InŜynieria koordynacyjna 1,3,5triaza-7-fosfaadamantanu
(PTA)
w
kierunku
potencjalnych
zastosowań”
jest
monotematycznym cyklem 13 publikacji poprzedzonych 54 stronicowym wprowadzeniem,
obejmującym autoreferat oraz dorobek naukowy. Prace te ukazały się w czasopismach o
zasięgu międzynarodowym: w Inorganic Chemistry (2), Dalton Transactions (2), Journal of
Organometallic
Chemistry
(1),
European
Journal
of
Inorganic
Chemistry
(2),
Organometallics (2), Crystal Groth&Design (2) Polyhedron (1) i CrystEngComm. (1).
Łączny sumaryczny współczynnik wpływu (IF) tych prac wynosi 42,00, co daje dobrą średnią
IF w przeliczeniu na jedną pracę - 3,23. Z trzynastu prac stanowiących rozprawę
habilitacyjną,
jedna
jest
monoautorska,
dla
pozostałych
dwunastu,
oświadczenia
współautorów nie pozostawiają Ŝadnych wątpliwości co do wiodącej roli dr inŜ. Piotra
Smoleńskiego w procesie ich tworzenia. Liczba prac współautorskich wchodzących w skład
2
rozprawy nie powinna zaskakiwać, bowiem na obecnym etapie rozwoju nauk ścisłych i metod
fizykochemicznych stosowanych w chemii jest to typowe, a zespołowe rozwiązywanie
problemów naukowych umoŜliwia kompleksowe rozwiązywanie ambitnych tematów
badawczych. NaleŜy równieŜ zaznaczyć, Ŝe prace te przed opublikowaniem były wcześniej
oceniane przez niezaleŜnych międzynarodowych recenzentów czasopism, cenionych w
środowisku naukowym w duŜej mierze ułatwia to ocenę rozprawy habilitacyjnej i dowodzi, Ŝe
tematyka podjętych przez Niego badań mieści się w aktualnie dominującym nurcie światowej
nauki.
Celem przewodnim badań opisanych w rozprawie habilitacyjnej była:
(1). Synteza kompleksów pierwiastków przejściowych rodu, rutenu, renu, platyny, miedzi i
srebra z wielofunkcyjnym ligandem 1,3,5-triaza-7-fosfaadamantem (PTA) oraz jego
pochodnymi PTA=Z ( Z = O, S).
(2). Zbadanie właściwości fizykochemicznych i określenie struktury otrzymanych
kompleksów.
(3). Zbadanie moŜliwości zastosowania atomów srebra jako węzłów pomiędzy związkami
kompleksowymi zawierającymi odpowiednie ligandy w celu tworzenia polimerów
koordynacyjnych o strukturze przestrzennej 3D.
(4).
Zbadanie
właściwości
katalitycznych,
luminescyjnych,
bakteriobójczych
i
radiofarmaceutycznych otrzymanych związków.
Do
badań
fizykochemicznych
otrzymanych
wykorzystał metody spektroskopowe 1H,
13
C,
gazową i cieczową oraz spektrometrię mas MS.
3
związków
31
kompleksowych
Habilitant
P NMR, rentgenograficzne, chromatografię
Głównym osiągnięciem rozprawy habilitacyjnej było:
- Wykazanie, Ŝe atomy pierwiastków Rh, Ru, Pt i Re na róŜnych stopniach utlenienia z
ligandem PTA tworzą związki kompleksowe poprzez atom fosforu. Zastosowanie
kompleksów rodu jako katalizatorów odwracalnego odwodornienia związków organicznych
oraz odkrycie ich właściwości cytostatycznych.
- Otrzymanie związków renu ze skoordynowaną cząsteczką diazotu, trwałych na powietrzu i
w wodzie.
- Udowodnienie, Ŝe ligand PTA moŜe być koordynowany do atomu metalu poprzez atom
fosforu P-PTA , jak i azotu N-PTA.
- Otrzymanie kompleksów kobaltu i cynku z ligandem z P-PTA oraz kobaltu z pochodnymi
tlenkowymi i siarczkowymi PTA = Z (Z = O, S) skoordynowanymi poprzez atom azotu,
atomy tlenu lub siarki cząsteczki PTA = Z do „klatki” adamantanu.
- Wykazanie, Ŝe poprzez modyfikację sfery koordynacyjnej kompleksu jonami innych metali
moŜna otrzymać monomeryczne, dwurdzeniowe i klasterowe kompleksy Cu(I).
- Wykazanie, Ŝe w wyniku wprowadzenia do sfery koordynacyjnej związków Cu(I) jonów
jodkowych powstaje materiał o właściwościach luminescencyjnych. Zdaniem Habilitanta
związki te mogą znaleźć zastosowanie jako środki antybakteryjne, przeciwnowotworowe, i
jako radiofarmaceutyki.
- Podjęcie prac badawczych nad projektowaniem i badaniem związków supramolekularnych.
Wykazanie, Ŝe jony srebra mogą tworzyć węzły łącząc fragmenty związków w polimery
koordynacyjne o strukturze przestrzennej 3D oraz, Ŝe związki te posiadają właściwości
luminescyjne, bakteriobójcze i są dobrze rozpuszczalne w wodzie.
Reasumując w publikacjach cyklu habilitacyjnego, jak i w autoreferacie moŜna z
satysfakcją zauwaŜyć nie tylko dobry warsztat badawczy, kreatywność w rozwijaniu wątków
4
badawczych, ale takŜe dobrą znajomość tematyki badawczej. Nie ma wątpliwości, Ŝe
kwalifikacje badawcze dr inŜ. Piotra Smoleńskiego spełniają kryteria zawarte w
rozporządzeniu Ministra Nauki i Szkolnictwa WyŜszego (Dz.U. Nr. 196, Poz. 1165, z dnia 1
września 2011 roku). W świetle tych kryteriów moja opinia o osiągnięciach naukowobadawczych, przedstawionych w dokumentacji habilitacyjnej dr inŜ. Piotra Smoleńskiego jest
pozytywna. Dodatkowym argumentem są dane scjencjometryczne – ponad 223 cytowań (bez
autocytowań), wysoki czynnik wpływu wszystkich 31 publikacji - 80,77 co daje 2,61 w
przeliczeniu na jedną publikację oraz indeks Hirscha 13, który dopełnia obraz. Pozytywnie
oceniam równieŜ dorobek, który nie wchodzi do cyklu habilitacyjnego – 18 publikacji oraz 3
patenty, udział w pięciu krajowych i międzynarodowych projektach badawczych, w tym w
jednym jako kierownik (grant Nr N N204 280438). Dr inŜ. Piotr Smoleński w ramach
działalności dydaktycznej był opiekunem 16 prac magisterskich, uczestniczył w programie
LLP-ERASMUS „Individual Teaching Programme for Teaching Staff Mobility (2010/11). Od
momentu zatrudnienia na etacie asystenta, a następnie adiunkta realizuje wszystkie formy
działalności dydaktycznej, typowe dla nauczyciela akademickiego prowadząc zajęcia
seminaryjne, konwersatoria i ćwiczenia laboratoryjne dla studentów Wydziału Chemii U.Wr.
Wspomnieć teŜ naleŜy o udziale Habilitanta w 33 konferencjach krajowych i zagranicznych.
Podsumowanie
Po analizie rozprawy habilitacyjnej, dorobku naukowego i dydaktycznego dr inŜ. Piotra
Smoleńskiego stwierdzam, Ŝe jest on dojrzałym badaczem, dobrze przygotowanym do
samodzielnej pracy naukowej, organizacyjnej i dydaktycznej. Nie mam wątpliwości, Ŝe
osiągnięcia Hablitanta, jak i przedstawiony do oceny jednotematyczny cykl 13 oryginalnych
prac, stanowią „znaczący wkład Autora” w rozwój chemii koordynacyjnej oraz, Ŝe w tej
dziedzinie Habilitant „wykazuje się istotną aktywnością naukową”.
5
UwaŜam więc, Ŝe przedstawiona mi do oceny rozprawa habilitacyjna spełnia wymagania
Ustawy, a cały dorobek naukowy kandydata uzasadnia nadanie mu stopnia doktora
habilitowanego.
6