УДК 78 - aspectus

2013. № 1
ASPEСTUS
УДК 070-051-053.81-056.45/.47(=161.1) + 070.16 + 378 :: 37.03
Канашкин Виталий Алексеевич,
доктор филологических наук, профессор, Заслуженный деятель науки Кубани, профессор кафедры
журналистики и издательского дела Кубанского
социально-экономического института,
профессор Академии маркетинга и социально-информационных технологий
(ИМСИТ), г. Краснодар
Kanashkin Vitaliy Alekseevich,
Ph. D. in Philology, Professor, Honoured
Science Worker of Kuban, Professor at the
Subdepartment of Journalism and Publishing Trade of the Kuban Social-Economic
Institute, Professor at the Academy of Marketing and Social-Informational Technologies (IMSIT), Krasnodar City
Kanaszkin Witalij Aleksiejewicz,
Doktor Habilitowany Nauk Filologicznych,
Profesor, Zasłużony Działacz Nauki
Kubaniu, Profesor Katedry Dziennikarstwa
i Wydawnictwa Socjalno-Ekonomicznego
Instytutu, Profesor Akademii Marketingu i
Technologii
Informatycznych
(IMSIT),
miasto Krasnodar, Rosyjska Federacja
POKOLENIE MŁODYCH DZIENNIKARZY: STAĆ SIĘ GŁOSEM
SWOJEJ EPOKI
ПОКОЛЕНИЕ МОЛОДЫХ ЖУРНАЛИСТОВ: СТАТЬ ГОЛОСОМ
СВОЕЙ ЭПОХИ
Аннотация. Мы имеем сегодня гибельную бутафоризацию русского слова, тотальную подмену общественного идеала гламуром. Природное слово ушло из мысли. В преподавании журналистики недуг сейчас – заимствующая наукообразность, стратегия
либеральной гуманитарной всеядности, компилятивность, репродуцирование чужого
и собственная инфантильность.Ресурс молодого интеллекта слаб. У молодых пишущих людей нет силы воли стать голосом своей эпохи. Высокоакадемический уровень
русской журналистики в университете, уровень живого и чувствующего познания создают русские – по своему внутреннему состоянию, по своей духовно-нравственной
позиции – ученые-гуманитарии и журналисты-просветители, наделенные даром
«письма».Мы должны стремиться к бытийной полноте, раскрытию индивидуальных
природных сил, внутренней гибкости и свободе, к публицистическо-творческим прозрениям, к самооценкам; мы должны стремиться проникнуть за бредовую поверхность установившейся реальности…
Ключевые слова: Россия, XXI век, журналистика, средства массовой информации,
система высшего образования, научно-исследовательская деятельность в учреждении высшего образования, специальность 030601 Журналистика, студенты, выпускники, профессиональная квалификация, творческое самоопределение.
YOUNG JOURNALISTS’ GENERATION: TO BECOME THE VOICE
OF THE EPOCH
Abstracts. A disastrous window dressing of the Russian word, a total replacement of the so© Канашкин В. А., 2013
www.aspectus.info
58
ФИЛОСОФСКИЕ НАУКИ
cial ideal by glamour – it’s typical of the present day. The native word has gone out of the
Russian mind… So Judgment day comes forth! Now there’re the following diseases in teaching journalism at a university: a borrowing pseudo-science, the strategy of liberal pantophagy in the humanities knowledge, compilation, a complete reproduction of others’ – and
one’s own infantility. The overwhelming majority of the journalism students’ diploma theses
(degree works) – is there year in and year out a mimicking, imitated science, compilation,
and turning of the old…
The resources of a young intellect at a university’s journalism department are too weak…
The young writing people have no willpower to become the voice of the epoch. The higher
academic level of the Russian journalism in the university, the level of its living and feeling
knowledge are created by the Russians – Russian according to their internal state and their
spiritual and moral position – humanist-scholars and educating journalists endowed with the
gift of “writing”.
One of the most important routes of the Russian spirituality is a way of actual commutation
of literature and journalism… We must strive for existential plenitude, disclosure of individual natural forces, strive for internal flexibility and freedom, for journalistic-creative insights, for self-assessment, and we must tend to penetrate behind the surface of the crazyestablished reality. To tear the masks strained on the essence!..
Keywords: Russia, XXI century, journalism, mass media, university-level education system,
research scientific activity at higher education institute, 030601 Journalism speciality, students, higher school graduates, professional qualification, creative self-determination.
Rosyjskie słowo znacznie dziś straciło na znaczeniu. W ―niezależnych‖
mediach, w których drukuje się tylko to, co leży w interesie nadawców, i w
paraliteraturze, i w kolorowych pismach, powołanych w celu wypłukiwania
sensownych treści, i w błyszczących magazynach zostało ono podporządkowane
modzie, reklamie i taniej rozrywce. W eleganckich wydaniach dominuje interes,
obsesja i bezczelność i fantasmagoria… Zabójcza atrapizacja, totalne
zastąpienie społecznego ideału glamourem, maskującym błahe meritum – to
dość skomplikowana, rozwinięta tendencja (zob. mój esej ―Poncho
grafomanii‖ [3, с. 145–156]).
Dzisiejszy koloryt mowy rosyjskiej nie kryje w sobie głębokiego sensu.
Jest wypaczoną i pustą paplaniną, pełną względnych i przewrotnych słówek,
mającą na względzie wyłącznie prywatne cele (przytaczam przykłady:
―pluralizm‖, ―legitymizacja‖). Retoryczna płodność oficjalno-populistycznych
wypowiedzi przypomina płodność rybiej drobnicy: im więcej składa ikry, tym
więcej jej ginie, bo ―przedstawia niższą organizację‖ (D. S. Lichaczew, rosyjski
uczony-filolog). ―Jelcynowi potrzeba silnych ludzi. Kim oni są? Dość często z
kryminalną przeszłością 1. Ich powszednią manierą jest żargon. Stąd nadmiar
nienormatywnej leksyki, którą powinniśmy się zadowolić…‖ (G. P. Niemiec,
kubański filolog).
―Język jest mądrością. Jakiekolwiek jego okaleczenie przeszkadza temu,
aby odkrywał przed nami nagromadzone w nim doświadczenie wieków!.. …. I
język zamilkł jak przed śmiercią tęskniący pacjent …‖ – przenikliwe intuicje
1
Na ten temat por. następny szkic: [4, с. 60].
© Канашкин В. А., 2013
www.aspectus.info
59
2013. № 1
ASPEСTUS
rosyjskiego filozofa I. W. Koczubeja. – ―Okaleczenie języka kryje w sobie też
pewne «metafizyczne» niebezpieczeństwo! …. Tajemnica ta jest najgłębsza,
ontologiczna‖ (tę wypowiedź tego rosyjskiego autora cytujemy z jego
artykułu [4, с. 61]; kursywa wykonane przez tego autora). Trzeba uznać, że
usunięcie z myśli wyrazu rdzennego, osłabienie wszystkich silnych uczuć i
kategorii, symbolem których jest to, co ―rosyjskie‖ – zawsze ma dotkliwe
konsekwencje…
Nikt już nie może normować rosyjskiej mowy i poddawać ją mentalizacji!
Rola językoznawcy, a co więcej: badacza lingwisty, stała się czysto służebna,
pomocnicza – usprawiedliwiać zamachy na językową organikę, na której
wspiera się estetyka. Chwilowi ―uczeni‖ założyli okulary koniunkturalnozwulgaryzowanego pragmatyzmu językowego, zafascynowali się procesem
liberalizacji języka… Nawet najbardziej wyraziste prace kubańskiego światka
naukowego – to tylko naśladowanie marginalnych europejskich elaboratów.
Prace te koncentrują się tylko na ciągłym powielaniu siebie i sobie podobnych
dzieł. To typowa pustosłowna produkcja naukowa samozwańczych elit.
Kubańskie dysertacje kandydackie (odpowiednik polskiego doktoratu) i
doktorskie (odpowiednik polskiej pracy habilitacyjnej) nie odpowiadają na
wyzwania nowej rzeczywistości i dlatego umierają już w chwili swych
narodzin! I zaczyna się zagrobny seks wampirów na tle nędznie-karnawałowej
atrapowej rzeczywistości.
Współczesny rosyjski naukowiec humanista sypie modnymi słówkami,
pożądliwie łowi aluzyjne gesty wyżej postawionych osób, a potem z poczuciem
wdzięczności za tę aluzję kłania się uniżenie i pędzi wykonywać, co nakazano…
Służalczość stała się detonatorem naukowego sukcesu! Ignoranci ―ogarniający
rozumem epokę‖ gotowi są podkładać się każdemu obiecującemu cokolwiek
―dobroczyńcy‖. A doktorat – ten uniwersalny kod kalkulujących
uniwersyteckich buchalterów?.. U świeżo wypieczonych doktorów nauk
humanistycznych realne zastąpiono prestiżowym urojeniem. Tytuły i stopnie
naukowe stały się ―marką‖, elementami glamouru, najwyższą modą.
Obserwujemy masowe nadawanie doktorów ludziom nijakim; wytworzyła się
cała kasta ―оstopniowanych‖. Dystopia, rozproszenie ―przy wtórze muzyki‖ 2!
―Obecnie nauka akademicka leży w trumnie, nastąpiła jej prymitywna
egzystencja‖ – tak piszą rosyjskie gazety. Proces rozpadu struktur duchowomoralnych jeszcze długo nie zostanie zatrzymany, gdyż wśród wysoko
dyplomowanych specjalistów nie ma wyrazistych osobowości… Nauczanie
dziennikarstwa podporządkowano dziś gospodarce wolnorynkowej. Jeśli
dawniej chorobą była zbędna ideologizacja, to teraz jest nią zapożyczona
pseudonaukowość, strategia liberalnej humanitarnej wszystkożerności,
przepełniające wszystko kompilatorstwo, reprodukcja tego, co cudze, i pełna
infantylizacja tego, co własne.
2
W związku z tym można wymienić na przykład następujące moje publikacje:
[2, с. 216; 3, с. 29—33].
© Канашкин В. А., 2013
www.aspectus.info
60
ФИЛОСОФСКИЕ НАУКИ
Poziom intelektualny młodzieży, którym szczycił się dawniej kierunek
dziennikarski Państwowego Uniwersytetu w Kubaniu, jest obecnie bardzo słaby.
Studenci ostatnich lat przekształcają się w zagubione, ogarnięte grypą kaczęta,
pozbawione jakiejkolwiek indywidualności i profesjonalnego przewodnictwa.
Każdego roku zdecydowana większość prac, sporządzonych jak popadło,
stanowi imitację nauki, sprowadza się do kompilacji i przenicowywania staroci.
Są to swoistego rodzaju lizaki na patyku… A procedura obrony takich prac –
zjadanie tych lizaków. Ignoranckie klonowanie potępiają nawet absolwenci
uczelni, gdy tylko wyrwą się spod presji swych promotorów (podaję przykład
młodego utalentowanego dziennikarza kubańskiego Maksima Siergiejewicza
Sestruchina).
Poszukujący i piszący młodzieniec, zabiegający o względną
samorealizację – znajduje się w tragicznej sytuacji, bo jest człowiekiem
otwarcia. Obecnie pojawiło się pokolenie młodych ludzi, którzy mają pragnienie
słowa, a nawet dar kreatywności, ale nie mają siły woli, aby stać się głosem
swojej epoki (na ten temat por. także mój artykuł [2, с. 215–219]). ―Polem
doświadczalnym‖, na którym młode pędy przebijałyby się do autentycznego
życia, mogłyby stać się kubańskie gazety, ale stanowią one publikacje
wyrastające z pogoni za blichtrem, glamourne…
Jednakowoż rosyjski świat pozostaje i szeroki, i głęboki, i nie do
ogarnięcia.
Jednym z najważniejszych szlaków rosyjskiej duchowości jest droga
sprzężenia literatury i dziennikarstwa. W nachalnym dzwonie martwych słów,
które wylewają się ze stron różnorodnych mediów, współcześnie można
usłyszeć i takie głosy, których energia skierowana jest na autorefleksję. To jest
prawdziwy głos rosyjskiego życia i rosyjskiej twórczości słownej, wrywający
się we współczesną rzeczywistość i przywołujący obrazy z nadchodzącego dnia
sądu!
Wysoce akademicki poziom rosyjskiego dziennikarstwa na rosyjskim
uniwersytecie, rosyjskiego żywego i podyktowanego uczuciem poznania
Rosjanie stwarzają w swoim wewnętrznym świecie, w swojej duchowomoralnej pozycji. Są to uczeni humaniści i dziennikarze-krzewiciele oświaty,
obdarzeni darem ―słowa‖.
Rosyjskie dziennikarstwo jest swego rodzaju arką Noego, w której chce
się żyć ze zwielokrotnioną energią. Kreatywna wena młodej duszy patrzy z
nadzieją na świat zewnętrzny Arki i drga razem z nią… Są to jej przeżycia i
nadzieje. Zatem winniśmy dążyć do pełni życia, realizacji swoich planów i
uzdolnień, wolności. Dążyć do wyrażenia publicystyczno-twórczych
spostrzeżeń. Przeniknąć ponad powierzchnię skostniałej rzeczywistości. Wyjść
poza granice widzialnego…
Zrywać maski nałożone na istotę zjawisk!
© Канашкин В. А., 2013
www.aspectus.info
61
2013. № 1
ASPEСTUS
Literatura
1. Канашкин В. А.. Кубанская дуга: книга критики и аналитической публицистики. Краснодар, 2008. С. 55–61 и др.
2. Канашкин В. А.. Жизнерадостный некрофил и человек с «душой» // Кубань:
литератур.-худож. и обществ.-публицист. журн. Краснодар, 2008. № 3–4 (376/61).
С. 215—219.
3. Канашкин В. А.. Пончо графомании // Канашкин В. А.. Ад – это мы: Парадигма Конца и Императив Начала: книга критики и аналитической публицистики.
Краснодар, 2010. С. 29–33.
4. Кочубей И. В. К проблеме сущности и динамики движущегося языкового знака // Вторая ежегодная научная конференция Гуманитарного центра Краснодарского
Гос. Ун-та Культуры и Искусств: (материалы научной конференции. Краснодар –
Горячий Ключ, 26 июня 2006 г.). Краснодар, 2006. Вып. 2. С. 54—61.
References
1. Kanashkin V. А.. Kubanskaya duga: kniga kritiki i analiticheskoy publitsistiki [The Kuban Bulge: a book of the critical and analytical social-political essays].
Krasnodar, 2008, pp. 55–61 and other.
2. Kanashkin V. А.. Zhizneradostnyi nekrofil i chelovek s ―dushoy‖ [The cheerful
necrophiliac and the man with a ―heart‖]. Kuban’: literatur.-khudozh. i obshchestv.publitsist. zhurn., Krasnodar, 2008, no. 3–4 (376/61), pp. 215–219.
3. Kanashkin V. А.. Poncho grafomanii [The poncho of pen-pushing]. Kanashkin V. А.. Ad – eto my: Paradigma Kontsa i Imperativ Nachala: kniga kritiki i analiticheskoy publitsistiki [The hell – it’s we: End’s Paradigm and Beginning’s Imperative:
a book of the critical and analytical social-political essays]. Krasnodar, 2010, pp. 29–33.
4. Kochubey I. V. K probleme sushchnosti i dinamiki dvizhushchegosya yazykovogo
znaka [To the problem of the language moving sign’s essence and dynamics]. Vtoraya
ezhegodnaya nauchnaya konferentsiya Gumanitarnogo tsentra Krasnodarskogo
Gosudarstvennogo Universiteta Kul’tury i Iskusstv: (materialy nauchnoy konferentsii. Krasnodar – Goryachiy Klyuch, 26 iyunya 2006 g.) [The second annual scientific
conference of the Humanities Center of the Krasnodar State University of Culture
and Arts: (proceedings of the scientific conference. Krasnodar – Goryachiy Klyuch,
June 26, 2006)]. Krasnodar, 2006, Issue 2, pp. 54–61.
© Канашкин В. А., 2013
www.aspectus.info
62