D - Portal Orzeczeń Sądu Apelacyjnego w Poznaniu

Sygn. akt I A Ca 937/13
WYROK
W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ
Dnia 8 października 2013 r.
Sąd Apelacyjny w Poznaniu Wydział I Cywilny
w składzie następującym:
Przewodniczący: SSA Jerzy Geisler
Sędziowie: SA Jan Futro (spr.),
SO Małgorzata Goldbeck-Malesińska
Protokolant: st. sekr. sąd. Monika Ćwirko
po rozpoznaniu w dniu 8 października 2013 r. w Poznaniu
na rozprawie
sprawy z powództwa M. S.
przeciwko (...) sp. z o.o. z siedzibą w Z.
o ustalenie
na skutek apelacji powódki
od wyroku Sądu Okręgowego w Zielonej Górze z dnia 17 kwietnia 2013 r.
sygn. akt I C 604/12
oddala apelację.
Małgorzata Goldbeck-Malesińska Jerzy Geisler Jan Futro
I A Ca 937/13
UZASADNIENIE
Powódka M. S. w pozwie skierowanym przeciwko (...) spółce z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w Z. wniosła
o ustalenie, że przysługuje jej wolne od wszelkich obciążeń prawo własności nieruchomości, dla której Sąd Rejonowy
w Świebodzinie prowadzi księgę wieczystą nr (...). Wniosła nadto o zasądzenie od pozwanej kosztów procesu.
Pozwana w odpowiedzi na pozew uznała powództwo w całości, przyznając okoliczności faktyczne przytoczone przez
powódkę w pozwie.
Wyrokiem z dnia 17 kwietnia 2013 r. Sąd Okręgowy w Zielonej Górze oddalił powództwo.
Jako podstawy rozstrzygnięcia Sąd I instancji powołał następujące ustalenia.
W dniu 1 września 2009 r. powódka reprezentująca małoletniego G. S. zawarła przed Sądem Okręgowym w Zielonej
Górze ugodę z Samodzielnym Publicznym Zakładem Opieki Zdrowotnej w S.. Na podstawie tej ugody, zawartej w
sprawie IC 180/09, SPZOZ w S. zobowiązał się do zapłaty na rzecz G. S. kwoty 375 000 zł tytułem zadośćuczynienia
do dnia 30 września 2009 r. z ustawowymi odsetkami w razie zwłoki. Ponadto pozwany w tamtej sprawie zobowiązał
się do łożenia na rzecz małoletniego G. S. renty miesięcznej w kwocie po 1000 zł poczynając od stycznia 2009 r., z
tym, że zaległe raty za okres od stycznia 2009 r. do sierpnia 2009 r. w łącznej kwocie 8 000 zł wypłaci wraz z rentą
za miesiąc wrzesień 2009 r. Wszelkie te należności, łącznie z ratami miesięcznymi z odsetkami za zwłokę płatne były
do rąk powódki, jako przedstawicielki ustawowej małoletniego G. S..
Dysponując środkami finansowymi przyznanymi małoletniemu G. S. na podstawie powołanej ugody, powódka wraz
ze swoim mężem D. S. w dniu 12 stycznia 2011 r. zawarła umowę przedwstępną sprzedaży z pozwaną. Na podstawie
tej umowy pozwana występująca, jako Developer zobowiązała się do sprzedaży na rzecz powódki i jej męża lokalu
mieszkalnego wskazanego w pozwie wraz z udziałem 1/48 w działce. Łączna cena lokalu zgodnie z umową ustalona
została na kwotę 151 000 zł. Należność za mieszkanie będące przedmiotem umowy przedwstępnej została przez
powódkę uiszczona w całości zgodnie z wystawioną przez pozwanego fakturą.
Zgodnie z § 5 pkt 2 umowy akt notarialny ustanawiający odrębną własność lokalu i przenoszący własność na nabywcę
miał zostać zawarty do dnia 31 marca 2011 r. Powódka nie stawiła się na wyznaczony termin podpisania umowy
przyrzeczonej sprzedaży w/w lokalu ze względów osobistych. Nie żądała później od pozwanego zawarcia umowy
przyrzeczonej, nie wystąpiła również z takim żądaniem na drogę sądową.
Postanowieniem z 27 czerwca 2012 r. Sąd Rejonowy w Świebodzinie rozpoznając wniosek D. S. z udziałem M. S.
dokonał podziału majątku wspólnego. W punkcie I ppkt l Sąd ustalił, że w skład majątku wspólnego D. S. i M. S.
wchodzi między innymi roszczenie wobec pozwanej o ustanowienie odrębnej własności przedmiotowego lokalu i
przeniesienie jego własności.
Roszczenie powyższe przyznano M. S. bez obowiązku spłaty na rzecz D. S..
Sąd Okręgowy wskazał, że zgodnie z art. 213 § 2 k.p.c. sąd jest związany uznaniem powództwa, chyba, że uznanie
jest sprzeczne z prawem lub zasadami współżycia społecznego albo zmierza do obejścia prawa. Zdaniem Sądu
Okręgowego, w okolicznościach niniejszej sprawy uznanie powództwa przez pozwaną zmierza do obejścia prawa, a
mianowicie przepisów o sposobie przeniesienia własności nieruchomości art. 155 k.c. i art. 158 k.c. oraz art. 73 § 2
k.c. Odnosząc się do istoty sprawy, Sąd Okręgowy wskazał, że powódka nie wykazała, by skutecznie nabyła prawo
własności nieruchomości, dla której Sąd Rejonowy w Świebodzinie Zamiejscowy Wydział Ksiąg Wieczystych w S.
prowadzi księgę wieczystą o numerze (...). Powoływana przez nią umowa przedwstępna sprzedaży wyżej opisanej
nieruchomości nie spowodowała przeniesienia prawa własności na powódkę. Również okoliczność, że powódka
zapłaciła pozwanej całą cenę nie powoduje takiego skutku. Sąd Okręgowy zaznaczył, że powódce w dalszym ciągu
przysługują roszczenia wobec pozwanej, wynikające z zawartej umowy przedwstępnej sprzedaży z dnia 12 stycznia
2011 r.
Od wyroku tego zaskarżając go w całości apelację wniosła powódka zarzucając zaskarżonemu wyrokowi: 1) sprzeczność
ustaleń faktycznych z treścią zebranego w sprawie materiału dowodowego, mających wpływ na treść wydanego
orzeczenia, w szczególności poprzez błędne przyjęcie, że nie istnieją przesłanki do ustalenia, iż powódce przysługuje
wolne od wszelkich, w tym hipotecznych, obciążeń prawo własności nieruchomości, dla której Sąd Rejonowy w
Świebodzinie, VI Zamiejscowy Wydział Ksiąg Wieczystych w S. prowadzi księgę wieczystą Nr (...); 2) obrazę przepisów
prawa materialnego, tj. art. 5 k.c. dotyczącego zasad współżycia społecznego poprzez jego niezastosowanie.
W konsekwencji powódka wniosła o zmianę zaskarżonego wyroku i uwzględnienie powództwa w całości oraz
zasądzenie kosztów procesu w postępowaniu apelacyjnym według norm przepisanych, ewentualnie o uchylenie
zaskarżonego wyroku i przekazanie sprawy Sądowi I instancji do ponownego rozpoznania.
S ą d Apelacyjny zwa ż y ł , co nast ę puje.
Apelacja okazała się niezasadna.
Skarżąca zarzucała zaskarżonemu wyrokowi sprzeczność ustaleń faktycznych z treścią zebranego materiału
dowodowego przez błędne przyjęcie, że nie zachodzą przesłanki do ustalenia, iż powódce przysługuje wolne od
wszelkich obciążeń prawo własności nieruchomości opisanej w pozwie. Ze względu na treść tak sformułowanego
zarzutu, należy wyjaśnić, że sprzeczność istotnych ustaleń sądu z treścią zebranego materiału ma miejsce wówczas,
gdy rozstrzygnięcie sądu I instancji jest sprzeczne z tymi istotnymi dla rozstrzygnięcia faktami, które sąd ustalił w toku
postępowania albo, gdy wyprowadził logicznie błędny wniosek z ustalonych przez siebie okoliczności, albo wreszcie,
gdy sąd przyjął fakty za ustalone bez dostatecznej podstawy. W rozpoznawanej sprawie stan faktyczny leżący u podstaw
rozstrzygnięcia jest niesporny.
Treść zarzutu podniesionego przez powódkę w tym zakresie, a mianowicie, że Sąd dokonał błędnych ustaleń
faktycznych przez błędne przyjęcie, iż nie istnieją przesłanki do ustalenia, że powódce przysługuje wolne od wszelkich
obciążeń prawo własności, wskazuje, że powódka w istocie kwestionuje nie tyle ustalenia faktyczne dokonane w
sprawie, co błędne przyjęcie, że w ustalonym stanie faktycznym nie ma podstaw do stwierdzenia, że przysługuje jej
wolne od wszelkich obciążeń prawo własności nieruchomości. W istocie zatem powódka kwestionuje prawidłowość
zastosowania przepisów prawa materialnego w ustalonym stanie faktycznym.
W ustalonym stanie faktycznym zasadnie stwierdził natomiast Sąd Okręgowy, że nie ma podstaw do przyjęcia, że
powódce przysługuje prawo własności przedmiotowej nieruchomości i uwzględnienia powództwa. Podniesiony na
rozprawie apelacyjnej fakt, że powódka korzystając z lokalu zawarła szereg umów dotyczących dostarczania mediów
jest bez znaczenia. Powódka nie kwestionowała, że nie doszło między stronami do zawarcia umowy przyrzeczonej
przeniesienia własności nieruchomości i to w odpowiedniej formie. Nie wskazała też na żadną czynność mogącą
uzasadniać, że przeszła na nią własność przedmiotowego lokalu. Nie ma więc żadnych podstaw do stwierdzenia, że
przejście własności na rzecz powódki nastąpiło. Z punktu widzenia rozstrzygnięcia w sprawie nieistotne jest przy tym,
z jakich przyczyn nie doszło do zawarcia umowy przenoszącej własność.
Za niezasadny należało uznać również zarzut obrazy art. 5 k.c. polegający na jego niezastosowaniu. Należy wyjaśnić,
że zarówno w orzecznictwie Sądu Najwyższego oraz sądów powszechnych, jak i doktrynie prawa cywilnego utrwalony
jest pogląd, że przepis art. 5 k.c. nie może stanowić samodzielnej podstawy roszczenia, a jego zastosowanie
nie może prowadzić do nabycia prawa podmiotowego. Przepis art. 5 k.c. nie rozszerza uprawnień poza zakres
wynikający z przepisów prawa, lecz je zawęża w sytuacji, gdy korzystanie z uprawnień stanowi nadużycie prawa.
Podniesienie zarzutu nadużycia prawa podmiotowego może, zatem stanowić jedynie środek obrony przed nadużyciem
prawa podmiotowego przejawiającego się działaniem sprzecznym z zasadami współżycia społecznego lub społecznogospodarczym przeznaczeniem prawa.
Ze względu na powyższe, nie mogą być uwzględnione okoliczności podnoszone w apelacji dotyczące zapłaty ceny
sprzedaży oraz źródła pochodzenia środków pieniężnych, z których powódka uiściła cenę sprzedaży, a także
okoliczność dotycząca poniesienia przez powódkę nakładów na nieruchomość w związku z dostosowaniem lokalu do
potrzeb jej dziecka.
Wobec powyższego Sąd Apelacyjny na podstawie art. 385 k.p.c. orzekł jak wyroku.
Orzekanie o kosztach postępowania apelacyjnego było zbędne skoro pozwana, która sprawę wygrała nie poniosła
kosztów w postępowaniu apelacyjnym i nie pozostały nieuiszczone koszty sądowe podlegające ściągnięciu.
SSO M. Goldbeck-Malesińska SSA J. Geisler SSA J. Futro