Cieszyńskie Źródła Tufowe - Regionalna Dyrekcja Ochrony

Regionalna Dyrekcja Ochrony Środowiska w Katowicach
ul. Dąbrowskiego 22
40-032 Katowice
tel.: 32 20 77 801, fax: 32 20 77 884
http://katowice.rdos.gov.pl
Tekst: Mirosława Mierczyk-Sawicka, Przemysław Król
Opracowanie graficzne: Przemysław Król
Opracowanie map: Przemysław Skrzypiec
Zdjęcia na pierwszej stronie: Adam Jurzykowski, Przemysław Król
Treści zawarte w ulotce nie stanowią oficjalnego stanowiska organów
Wojewódzkiego Funduszu Ochrony Środowiska
i Gospodarki Wodnej w Katowicach
za szanowanie przyrody i za to, że:
ź chronicie rośliny i zwierzęta w ich naturalnym
środowisku;
ź nie pozostawiacie śmieci zanieczyszczających
środowisko naturalne;
ź nie odprowadzacie ścieków do gruntu i wód
powierzchniowych;
ź nie nadużywacie nawozów sztucznych.
Cieszyńskie
Źródła Tufowe
PLH240001
Na obszarach Natura 2000 nie obowiązuje z góry ustalony
katalog zakazów. Ograniczeniu nie podlega działalność
związana z utrzymaniem urządzeń i obiektów przeciwpowodziowych oraz działalność gospodarcza, rolna, leśna,
łowiecka, rybacka, a także amatorski połów ryb, jeżeli nie
wpływa negatywnie na rośliny, zwierzęta lub siedliska
przyrodnicze, dla ochrony których wyznaczono dany obszar
Natura 2000. Działania dla których będzie istniało
podejrzenie, iż mogą znacząco negatywnie wpływać na
obszary Natura 2000 będą wymagały przeprowadzenia
odpowiedniej oceny oddziaływania.
Rolnicy gospodarujący na obszarach Natura 2000 zgodnie
z zasadami ochrony przyrody, mogą czerpać z tego tytułu
dodatkowe korzyści. Rolnik, na gruntach którego eksperci
potwierdzą występowanie cennych gatunków roślin, zwierząt
lub siedlisk przyrodniczych i zakwalifikują je do „pakietów
przyrodniczych”, może dobrowolnie przystąpić do realizacji
programu rolnośrodowiskowego. W zależności od wybranego wariantu, do prowadzonej działalności rolniczej
zgodnej z wymogami ochrony przyrody można uzyskać
dopłaty, które powinny być traktowane jako rekompensata
za utracone korzyści i poniesione koszty.
Zasady ochrony przyrody i sposób prowadzenia działań
ochronnych zostaną dla każdego obszaru Natura 2000
zapisane w planie zadań ochronnych lub w planie ochrony,
który będzie przygotowywany przez RDOŚ po konsultacji
ze społecznościami lokalnymi.
Dziękujemy Wam
Goleszów
Cieszyńskie Źródła Tufowe
Skoczów
Bielsko-Biała
Natura 2000, a gospodarowanie
Katowice
Ciek w rezerwacie Morzyk Fot. A. Jurzykowski
Specjalny Obszar
Ochrony Siedlisk
NATURA 2000
Częstochowa
Lokalizacja obszaru
na tle województwa śląskiego
MOC WARTOŚCI
DLA PRZYSZŁOŚCI
Kilka słów o istocie Natury 2000
Natura 2000 to spójna sieć obszarów tworzona na terytorium
Unii Europejskiej w celu zachowania dziedzictwa przyrodniczego Europy poprzez ochronę zagrożonych wyginięciem
roślin i zwierząt oraz miejsc ich występowania.
Dotychczasowy rozwój gospodarczy wiązał się z daleko
idącymi przekształceniami i pogorszeniem jakości środowiska przyrodniczego, a tym samym pogorszeniem jakości
życia człowieka. Wykazano, że stan środowiska przyrodniczego bezpośrednio rzutuje na możliwość dalszego
rozwoju cywilizacyjnego.
Natura 2000 jest narzędziem utworzonym w celu wdrażania
zrównoważonego rozwoju. Ma on umożliwić osiągnięcie
określonych celów gospodarczych, ekonomicznych i społecznych przy równoczesnym zachowaniu najcenniejszych
elementów środowiska naturalnego.
Sieć Natura 2000 tworzą Specjalne Obszary Ochrony
(SOO) – wyznaczane dla ochrony siedlisk przyrodniczych
oraz populacji zagrożonych wyginięciem gatunków roślin
i zwierząt (z wyjątkiem ptaków), a także Obszary Specjalnej
Ochrony (OSO) – wyznaczane dla ochrony populacji dziko
występujących gatunków ptaków. Podstawę wyznaczania
tych obszarów stanowią tzw. dyrektywa siedliskowa
(92/43/EWG) oraz tzw. dyrektywa ptasia (79/409/EWG).
Na etapie tworzenia sieci Natura 2000 znaczenie mają
wyłącznie naukowe kryteria przyrodnicze tj. występowanie
i liczebność gatunków lub powierzchnia zajmowana przez typ
siedliska podlegający ochronie.
Cieszynianka wiosenna w rezerwacie Skarpa Wiślicka Fot. P. Król
Szczególnie cennym elementem tego obszaru są źródła
wypływające na kontakcie zróżnicowanych utworów
geologicznych (skał magmowych i osadowych). Charakteryzują się one stałą wydajnością i niewielką zmiennością
cech fizycznych i chemicznych w ciągu roku. Niektórym
źródłom towarzyszy bardzo rzadkie w skali naszego kraju
zjawisko depozycji martwic wapiennych (tufów wapiennych
i trawertynów - fot. poniżej), zachodzące przy udziale mchów
brunatnych. Nazwa Morzyk wywodzi się właśnie od takiego
źródła, które według ludowych podań uśmierza (morzy)
wszelkie cierpienia.
Zbocza wzgórz porastają zróżnicowane lasy liściaste, które
w zależności od poziomu wilgotności tworzą łęgi (w dolinach
strumieni), grądy i buczyny (na wyniesieniach). W runie
występują liczne gatunki roślin chronionych i rzadkich. Wśród
nich prawdziwym „rarytasem” jest cieszynianka wiosenna –
endemit, czyli gatunek nie występujący nigdzie indziej poza
Pogórzem Cieszyńskim.
Ogólna charakterystyka obszaru
Dębowiec, Goleszów, Jasienica, Skoczów
Położenie w obrębie gmin:
266,9 ha
Powierzchnia:
Decyzja Komisji Europejskiej
z 25 stycznia 2008 r. Nr 2008/218/WE
(Dz. Urz. UE L 77/106)
Podstawa prawna:
Specjalny Obszar Ochrony Siedlisk
Rodzaj obszaru:
PLH240001
Kod:
Cieszyńskie Źródła Tufowe
Nazwa:
Miejsca cenne przyrodniczo rezerwat przyrody „Morzyk”
w granicach obszaru:
rezerwat przyrody „Skarpa Wiślicka”
Park Krajobrazowy Beskidu Śląskiego
Obszar Specjalnej Ochrony Ptaków „Dolina
Górnej Wisły”
Obszar Natura 2000 Cieszyńskie Źródła Tufowe położony
jest w zachodniej części Pogórza Śląskiego, zwanej
Pogórzem Cieszyńskim. Ostoja obejmuje cztery, nie
połączone ze sobą enklawy – Morzyk (gmina Jasienica),
Góra Jasieniowa (gmina Goleszów), Kamieniec (gmina
Dębowiec) i Skarpa Wiślicka (gmina Skoczów). Stanowią
one fragmenty łagodnych wzgórz poprzecinanych licznymi,
głębokimi dolinkami. Na ich dnie sączą się płynące, stale lub
okresowo, strumienie.
Miejsce wypływu wód w rezerwacie Skarpa Wiślicka Fot. P. Król
Tufy wapienne Fot. K. Szczypka
Słownik wyrazów ważnych:
Ostoja –
Depozycja –
Martwica –
obszar na którym występują rzadkie, ginące
lub zagrożone gatunki roślin i zwierząt.
osadzanie.
rodzaj skały osadowej. Powstaje w wyniku
wytrącania się węglanu wapnia lub krzemionki z wód źródlanych (zimnych lub
gorących) pod wpływem gwałtownych zmian
ciśnienia lub temperatury.
Część obszaru w gminie Goleszów
Część obszaru w gminie Dębowiec
Część obszaru w gminie Jasienica
Część obszaru w gminie Skoczów
Specjalny Obszar Ochrony Siedlisk Natura 2000
Cieszyńskie Źródła Tufowe