GMINA PILCHOWICE

Transkrypt

GMINA PILCHOWICE

GMINA PILCHOWICE
STUDIUM UWARUNKOWAŃ I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO
Załączniki do Uchwały Nr XLIII/290/2002 Rady Gminy Pilchowice
z dnia 26 września 2002 r:
Załącznik Nr-1 Tekst studium
Załączniki graficzne:
Załącznik Nr-2 Rysunek studium Nr-1 Kierunki rozwoju
przestrzennego i komunikacji,
Załącznik Nr-3 Rysunek studium Nr-2 Kierunki ochrony środowiska
przyrodniczego oraz ochrony wartości kulturowych
i krajobrazu,
Załącznik Nr-4 Rysunek studium Nr-3 Kierunki rozwoju gospodarki
wodno-ściekowej,
Załącznik Nr-5 Rysunek studium Nr-4 Kierunki rozwoju energetyki
i telekomunikacj,
Załącznik Nr-6 Rysunek studium Nr-5 Obszary dla których wymagane
jest sporządzenie planów miejscowych
Pilchowice – 26.09. 2002 r.
Egz. Nr-2
SPIS TREŚCI
strona:
1. INFORMACJE OGÓLNE – UWARUNKOWANIA ROZWOJU ........................................................................ 2
1.1. OKREŚLENIE CELU SPORZĄDZENIA „STUDIUM” ........................................................................................................2
1.2. PODSTAWY SPORZĄDZENIA „STUDIUM” ....................................................................................................................2
1.3. PILCHOWICE NA TLE WOJEWÓDZTWA I POWIATU - POŁOśENIE I POZYCJA GMINY ...................................................2
1.4. POŁOśENIE I PODSTAWOWE DANE O GMINIE: ...........................................................................................................3
MIASTO WOJEWÓDZKIE - KATOWICE USYTUOWANE JEST W ODLEGŁOŚCI OK. 40 KM OD GMINY. W ZAKRESIE CIĄśEŃ
DO ADMINISTRACJI RZĄDOWEJ I SAMORZĄDOWEJ DOMINUJĄ KATOWICE I GLIWICE. CIĄśENIA DO USŁUG I PRACY
OBOK GLIWIC I POZOSTAŁYCH MIAST KATOWICKIEGO ZESPOŁU METROPOLITARNEGO, WYSTĘPUJĄ RÓWNIEś W
KIERUNKU RYBNIKA...........................................................................................................................................................3
2. STRATEGIA ROZWOJU GMINY..................................................................................................................... 5
2.1. ZAŁOśENIA OGÓLNE ..................................................................................................................................................5
2.2. ANALIZA SWOT ........................................................................................................................................................6
2.3. MISJA GMINY I OBSZARY STRATEGICZNE ................................................................................................................10
2.4. CELE I ZADANIA STRATEGICZNE ...............................................................................................................................10
3. KIERUNKI ROZWOJU PRZESTRZENNEGO I KOMUNIKACJI................................................................... 14
3.1. KIERUNKI ROZWOJU PRZESTRZENNEGO .................................................................................................................14
3.2. KIERUNKI ROZWOJU KOMUNIKACJI .............................................................................................................16
4. KIERUNKI OCHRONY ŚRODOWISKA PRZYRODNICZEGO ORAZ OCHRONY WARTOŚCI
KULTUROWYCH I KRAJOBRAZU ................................................................................................................... 17
4.1. KIERUNKI OCHRONY ŚRODOWISKA PRZYRODNICZEGO ..........................................................................................17
4.2. KIERUNKI OCHRONY WARTOŚCI KULTUROWYCH I KRAJOBRAZU. ...........................................................................22
2. PILCHOWICE I LEBOSZOWICE ...........................................................................................................................25
STANICA........................................................................................................................................................................32
WILCZA..........................................................................................................................................................................34
śERNICA .......................................................................................................................................................................37
5. KIERUNKI ROZWOJU GOSPODARKI WODNO-ŚCIEKOWEJ ................................................................... 42
5.1. ZAOPATRZENIE W WODĘ ........................................................................................................................................42
5.2. ODPROWADZANIE I OCZYSZCZANIE ŚCIEKÓW .......................................................................................................42
6. KIERUNKI ROZWOJU ENERGETYKI I TELEKOMUNIKACJI.................................................................... 42
6.1. ZAOPATRZENIE W ENERGIĘ ELEKTRYCZNĄ .............................................................................................................42
6.2. ZAOPATRZENIE W GAZ.............................................................................................................................................43
6.3. ZAOPATRZENIE W CIEPŁO. ......................................................................................................................................43
6.4. TELEKOMUNIKACJA..................................................................................................................................................44
7. PONADLOKALNE PRZEDSIĘWZIĘCIA PUBLICZNE Z OBSZARU GMINY PILCHOWICE..................... 44
7.1. W NIOSKUJE SIĘ W OPARCIU O USTALENIA PRZYJĘTE W „STRATEGII” ORAZ PROJEKCIE „STUDIUM
UWARUNKOWAŃ I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY PILCHOWICE” DO UJĘCIA W
PROGRAMACH RZĄDOWYCH I SAMORZĄDOWYCH NASTĘPUJĄCE ZADANIA: ..................................................................44
7.2. W NIOSKI DOTYCZĄCE UJĘCIA DO WSPÓLNYCH ZADAŃ W PROGRAMACH RZĄDOWYCH I WOJEWÓDZKICH ORAZ W
PROGRAMACH WOJEWÓDZKICH:.....................................................................................................................................44
8. OBSZARY, DLA KTÓRYCH WYMAGANE JEST SPORZĄDZENIE PLANÓW MIEJSCOWYCH.............. 45
9. ZAŁĄCZNIKI GRAFICZNE W SKALI 1:10000 DO USTALEŃ „STUDIUM”, PODLEGAJĄCE .......................
UCHWALENIU (ODRĘBNE EGZEMPLARZE): ................................................................................................ 46
10. WYKONAWCY STUDIUM: ......................................................................................................................... 46
-2STUDIUM UWARUNKOWAŃ I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY
PILCHOWICE
1. INFORMACJE OGÓLNE – UWARUNKOWANIA ROZWOJU
1.1. Określenie celu sporządzenia „Studium”
Z dniem 1 stycznia 1995 r. weszła w Ŝycie ustawa z dnia 7 lipca 1994 r. o zagospodarowaniu przestrzennym,
która wprowadziła w art. 6 nowy, dotychczas nie funkcjonujący w systemie planowania i zarządzania gmin dokument planistyczny, nazywający się „Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego
gminy”.
Podstawowym celem sporządzania Studium jest określenie polityki przestrzennej gminy uwzględniającej uwarunkowania, cele i kierunki polityki przestrzennej państwa na obszarze województwa.
Studium nie jest przepisem gminnym i nie stanowi podstawy do wydawania decyzji o warunkach zabudowy i
zagospodarowania terenu.
Studium jest aktem prawnym kierownictwa wewnętrznego gminy w sprawach kształtowania i realizacji polityki
przestrzennej i koordynacji sporządzania planów miejscowych. Studium tworzy teŜ bazę informacyjną o przestrzeni gminy, umoŜliwiającą koordynację planowania strategii rozwoju społecznego i gospodarczego w zgodności z uwarunkowaniami środowiska przyrodniczego i kulturowego oraz zasadami kształtowania ładu przestrzennego w gminie.
Z tych względów pełni teŜ waŜną funkcję w promocji gminy jaka jest niezbędna w procesie aktywnego poszukiwania źródeł rozwoju.
1.2. Podstawy sporządzenia „Studium”
1.2.1. „Studium” zostało wykonane jako realizacja Uchwały Nr XXXX/209/98 Rady Gminy w Pilchowicach z
dnia 24 kwietnia 1998 r. w sprawie: przystąpienia do sporządzenia studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego Gminy Pilchowice. Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego jest dokumentem sporządzonym na podstawie ustawy z dnia 7 lipca 1994 r o zagospodarowaniu
przestrzennym (tekst jednolity Dz. U. Nr 15 z 1999 r, poz. 139 z późniejszymi zmianami) oraz przepisami innych ustaw, które posiadają strategiczne znaczenie dla sterowania rozwojem gminy. „Studium” w części tekstowej do uchwalenia, zostało sporządzone współzaleŜnie ze strategią rozwoju gminy. ”Studium” zawiera obok
przyjętych w strategii rozwoju celów, zadań strategicznych i misji gminy - kierunki przestrzennego rozwoju
gminy (w tym: mieszkalnictwo, usługi publiczne, aktywizacja gospodarcza i komunikacja), kierunki ochrony
środowiska przyrodniczego i ochrony wartości kulturowych i krajobrazu, kierunki rozwoju gospodarki wodnościekowej i rozwoju energetyki i telekomunikacji oraz obszary dla których wymagane jest sporządzenie planów
miejscowych.
1.2.2. Załączniki graficzne, które podlegają uchwaleniu w ramach ustaleń studium, zostały sporządzone w podstawowej skali 1:10.000 i następnie pomniejszane do
celów związanych z prezentacją, opiniowaniem i praktycznym wykorzystaniem, w tym do uchwalenia Studium.
Prace graficzne w ramach studium zostały wykonane w
systemie komputerowym (MapInfo-Professional) na
bazie podkładów rastrowych w skali 1:10000.
1.3. Pilchowice na tle województwa i powiatu - połoŜenie i pozycja gminy
A. PołoŜenie gminy.
Gmina Pilchowice jest odrębną jednostką regionalną i
leŜy w południowo-zachodniej części województwa śląskiego i ziemskiego powiatu gliwickiego. Gmina Pilchowice od północy graniczy z gminami: Gliwice i Sośnicowice, od wschodu z gminami Knurów i Czerwionka
Leszczyny, od południa Rybnik, a od zachodu z Kuźnią
Raciborską.
Gmina Pilchowice wchodzi w skład powiatu gliwickiego,
który od 1 stycznia 1999 roku wraz z reformą administracyjną kraju powstał w ramach nowego województwa
2
śląskiego. Nowe województwo śląskie liczy 12 294 km i
– według danych Głównego Urzędu Statystycznego –
zamieszkuje je 4894 tys. osób: 2513 tys. kobiet i 2381
tys. męŜczyzn.
Spośród 17 powiatów ziemskich województwa
śląskiego w skład POWIATU GLIWICKIEGO
wchodzą następujące jednostki: miasta Knurów i
Pyskowice oraz gminy: Gierałtowice, Pilchowice,
Rudziniec, Sośnicowice, Toszek i Wielowieś. Powiat
gliwicki obejmuje obszar 676 km², t.j. 5,5 % powierzchni woj. śląskiego i liczy 126.507 mieszkań-
-3ców, co stanowi ok. 2,6 % całej ludności województwa. Gęstość zaludnienia wynosi 187 mieszkańców/1
km², przy średniej wojewódzkiej 398 mieszkańców/1 km². Siedziba powiatu gliwickiego mieści się w Gliwicach (mieście na prawach powiatu grodzkiego, wydzielonym z powiatu gliwickiego ziemskiego).
1.4. PołoŜenie i podstawowe dane o gminie:
Gmina Pilchowice połoŜona jest w niewielkiej odległości od duŜych ośrodków miejskich. Graniczy z miastami:
Gliwice, Rybnik, Knurów i Leszczyny
Miasto wojewódzkie - Katowice usytuowane jest w odległości ok. 40 km od gminy. W zakresie ciąŜeń do administracji rządowej i samorządowej dominują Katowice i Gliwice. CiąŜenia do usług i pracy obok Gliwic i pozostałych miast Katowickiego Zespołu Metropolitarnego, występują równieŜ w kierunku Rybnika.
1.4.1. Podstawowe dane o gminie
Pilchowice na tle Województwa Śląskiego. (stan na dzień 31.12.2000r.)
Powierzchnia ogółem
Ludność
2
Pilchowice
67 km
10.115
2
powiat
676 km
125 826
2
województwo
12,3 tys km
4,9 mln
Od 01.01.2001 po odłączeniu Ochojca, gminę tworzy siedem sołectw. Są to: Pilchowice, śernica, Stanica, Wilcza, Nieborowice, Kuźnia Nieborowska i Leboszowice.
Zestawienie i podstawowe dane sołectw gminy Pilchowice (stan na dzień 31.12.2000)
Sołectwo
Pilchowice
Kuźnia Nieborowska
Leboszowice
Nieborowice
Stanica
Wilcza
śernica
Powierzchnia
2
w km
13,39
3,62
8,10
4,58
15,67
13,53
10,06
Ludność
2848
386
359
706
1262
2067
2487
Zamieszkane zasoby mieszkaniowe (stan na 02.01.2001).
Sołectwa
Pilchowice
śernica
Wilcza
Stanica
Nieborowice
Liczba mieszkańców
2847
2490
2069
1264
706
Powierzchnia uŜ.
2
mieszkań w m
65 203
58 452
48 532
28 125
17 820
Liczba budynków
645
541
453
301
171
Powierzchnia uŜ.
2
m /mieszkańca
22,90
23,47
23,45
22,20
25,24
-4Kuźnia Niebor.
Leboszowice
Ogółem
375
358
10 109
6 501
8 247
232 884
65
87
2263
17,30
23,08
23,03
WEDŁUG
SZACUNKU
(rok 2015)
13 500
329 884
2457
24,40
Struktura uŜytków rolnych w gminie Pilchowice (Stan na 31.12.2000).
Wyszczególnienie
grunty orne
łąki
pastwiska
sady
% powierzchni
uŜytków rolnych
76,2
14,5
7,7
1,6
Udział uŜytków zielonych w UR. (Stan na 31.12.2000).
Wyszczególnienie
Grunty orne
UŜytki zielone
% powierzchni
uŜytków rolnych
76,2
23,8
Struktura uŜytków zielonych w gminie. (Stan na 31.12.2000).
Wyszczególnienie
% powierzchni
UŜytków zielonych
uŜytków rolnych
Łąki
14,5
pastwiska
7,7
Sady
1,6
W gminie przewaŜają gleby piaszczyste wytworzone z piasków całkowitych i naglinionych,
w wyŜszych partiach występują płaty gleb torfowych. W dnach dolin rzecznych ciągną się pasy mad
i gleb mułowo-torfowych.
Wymienione gleby występują w następujących klasach bonitacji:
IIIa i IIIb - 20 % obszaru
IVa i IVb - 45 % obszaru
Va i VIb - 35 % obszaru
W gminie występują 3 kompleksy rolniczo-glebowe:
2 - pszenny dobry
5 - Ŝytni dobry
6 - Ŝytni słaby
Powierzchnia uŜytków leśnych gminy Pilchowice (Stan na 31.12.2000).
Powierzchnia
ogólna gminy (ha)
6751
Powierzchnia lasów
w ogólnej powierzchni (ha)
2156
Udział uŜytków leśnych
w ogólnej powierzchni (%)
34,5
W tym:
a. lasy prywatne: 133 ha
b. lasy państwowe: 2023 ha
Drogi
Przez teren gminy przebiega sieć dróg gminnych o łącznej długości 61 km, powiatowych (33 km), droga krajowa nr 91, obecnie nr 78 Gliwice-Rybnik (12 km) oraz droga wojewódzka nr 921 Zabrze-Rudy (11 km).
W przyszłości, na północno-wschodnim skraju gminy łączyć się będzie z autostradą A4: Wrocław – Kraków,
droga krajowa nr. 78.
Sieć dróg gminy Pilchowice – zestawienie:
Rodzaj drogi
drogi krajowe
drogi wojewódzkie
drogi powiatowe
Długość drogi (w km)
12
11
33
-5drogi gminne
61
Wnioski z uwarunkowań zewnętrznych i wewnętrznych
Inwestycje
Szansą dla rozwoju gminy Pilchowice mogą stać się środki proakcesyjne Unii Europejskiej. Fundusze te mogą
mieć niebagatelne znaczenie, z uwagi na fakt, Ŝe gmina nie posiada wystarczających własnych środków finansowych, które mogłaby przeznaczyć na rozwój inwestycji.
Na rozwój gminy, moŜe wpłynąć takŜe planowana budowa osiedla domów jednorodzinnych w
Leboszowicach oraz fakt, Ŝe Gmina Pilchowice posiada stosunkowo duŜy zasób terenów inwestycyjnych pod
budownictwo mieszkaniowe i komercyjne. Na terenie gminy występuje brak infrastruktury technicznej (uzbrojenia terenu) w rejonach stref inwestycyjnych. Zwiększenia wymaga stosowanie preferencji w stosunku do
potencjalnych inwestorów, co jest ściśle związane z planowaniem lokalizacji nowych inwestycji.
Infrastruktura techniczna
Gmina połoŜona jest przy waŜnych szlakach komunikacyjnych o znaczeniu regionalnym i krajowym. Obecnie
funkcjonująca infrastruktura techniczna, posiada moŜliwości rozbudowy i modernizacji (drogi, ulice, sieci: wodociągowe, gazowe, energetyczne i teletechniczne). Jednym z głównych problemów gminy, w obszarze infrastruktury technicznej, jest niedostateczne zaopatrzenie w gaz oraz uporządkowanie i rozwój gospodarki wodno-ściekowej.
Ekologia
WaŜnym elementem w rozwoju gminy jest rozwiązany problem składowania odpadów komunalnych w ramach
porozumienia z sąsiednimi gminami, w tym Knurów i Gliwice.
Na uwagę zasługuje równieŜ potrzeba kontynuacji proekologicznej polityki władz samorządowych w zakresie
uregulowania gospodarki wodno-ściekowej.
Mając na względzie perspektywę rozwoju turystyki w rejonie Pilchowic, zagroŜeniem staje się nieuregulowana
gospodarka wodno-ściekowa w poszczególnych sołectwach. PowaŜnym problemem jest takŜe wysoki poziom
emisji niskiej.
Jednym z działań z zakresu ochrony środowiska jest podnoszenie świadomości ekologicznej społeczeństwa.
2. STRATEGIA ROZWOJU GMINY
2.1. ZałoŜenia ogólne
Rozwój gminy Pilchowice w ciągu najbliŜszych lat skoncentrowany będzie wokół trzech zasadniczych
obszarów:
1. Infrastruktury technicznej
2. Rolnictwa i jego otoczenia
3. Turystyki i rekreacji
Wymienione wyŜej obszary określają priorytetowe kierunki działania w gminie. Ich realizacja, jak równieŜ realizacja innych celów strategicznych wpłynie na rozwiązanie najwaŜniejszych problemów gminy, w tym:
- braków w dziedzinie infrastruktury technicznej,
- braków w bazie rekreacyjno-turystycznej,
- ochrony środowiska i edukacji ekologicznej,
- tworzenia warunków rozwoju ekologicznego rolnictwa,
- podnoszenia poziomu edukacji i wychowania młodzieŜy,
- bezrobocia,
- budowania poczucia wspólnoty lokalnej.
Strategia opracowana została na podstawie analizy diagnostycznej gminy. Diagnoza pozwoliła określić i zweryfikować problemy gminy oraz dała podstawę do sformułowania stosownych rozwiązań w oparciu o mocne strony gminy i jej szanse rozwojowe.
Strategia zawiera zhierarchizowane pod względem czasu i waŜności decyzje rozwojowe, które pozwolą na
dostosowanie się gminy do dynamicznie zmieniającej się rzeczywistości.
W misji gminy zaznaczają się obszary strategiczne, w których powinna być realizowana strategia.
W kaŜdym z tych obszarów wyznaczono cele szczegółowe, których realizacja jest moŜliwa przez
wykonanie szeregu zadań realizacyjnych.
Dzięki takiej metodologii Strategia Rozwoju Gminy Pilchowice staje się świadomym i ukierunkowanym procesem podejmowania decyzji.
Przeprowadzona ankietyzacja i konsultacje z mieszkańcami gminy, wykazały, Ŝe do problemów, które najbardziej dokuczają mieszkańcom - zalicza się brak odpowiedniego systemu kanalizacji. Negatywnie odnoszono
się do wylewania nieczystości do rowów i strumyków. Potępiano takie działania sąsiadów, a brak odczuwalnych
efektów oczyszczalni ścieków dostrzegany jest niemal przez kaŜde gospodarstwo domowe. Potrzebę organizacji miejsc do spędzania wolnego czasu dla młodzieŜy podkreślali zarówno dojrzali jak i młodzi mieszkańcy
gminy. Do najczęściej wskazywanych - naleŜy
potrzeba budowy chodników na ulicy Gliwickiej i ulicy Dolnej Wsi
-6Według mieszkańców idealna gmina to gmina bez „zanieczyszczeń, dymiących kominów, dziur na drogach, błędów gospodarczych, dbania o indywidualne interesy, bez problemów finansowych, bez przemocy
wśród młodzieŜy, przestępczości, alkoholizmu, kradzieŜy, chuligaństwa, bezrobocia, skarg i narzekań, konfliktów, bez obojętności, lekcewaŜenia mieszkańców”.
Najbardziej oczekiwane przez przedsiębiorców metody wspierania przedsiębiorczości przez
gminę Pilchowice to:
1. zachęty w postaci ulg i zwolnień,
2. przygotowanie warunków dla działalności gospodarczej,
3. aktywne uczestnictwo w rozwiązywaniu problemów pracodawców,
4. gospodarcze usługi doradcze.
Oczekuje się równieŜ:
5. przyciągania inwestorów z zewnątrz
6. promocji gminy na zewnątrz
7. poszerzenia zakresu inwestycji z udziałem pracodawców
8. walki z nieuczciwą konkurencją
9. właściwym gospodarowaniem mieniem gminy
10. odpowiedniej polityki na rynku pracy
11. programów i instytucji pomocy
2.2. Analiza SWOT
Analiza SWOT zawiera określenie 4 grup czynników:
a. „mocnych stron” - uwarunkowań, które stanowią silne strony gminy - naleŜycie wykorzystane sprzyjać będą
jej rozwojowi;
b. „słabych stron” - uwarunkowań, które stanowią słabe strony gminy - utrudniające jej rozwój;
c. „szans” – sprzyjające rozwojowi uwarunkowania zewnętrzne, które nie są bezpośrednio zaleŜne od gminy;
d. „zagroŜeń” - uwarunkowań zewnętrznych, które takŜe nie są bezpośrednio zaleŜne od gminy, ale które
mogą stanowić zagroŜenie dla jej rozwoju.
Analizy SWOT dokonano na podstawie:
raportu o stanie gminy
analizy otoczenia gminy
badań ankietowych społeczności lokalnej
badań ankietowych przedsiębiorstw
wywiadów z reprezentantami władz gminy
Analiza dotyczy obecnej sytuacji gminy, daje podstawy koncepcji jej gospodarczego rozwoju określając moŜliwości wzrostu gospodarczego poprzez:
a. określenie cech otoczenia gminy
b. zinwentaryzowanie istniejących zasobów gminy.
Do analizy zastosowano rozbudowane przedziały skale punktowe zwierające przedziały ocen silnych (od 9 do
4), średnich (od 3 do -3) oraz słabych (od -4 do -9). Wyniki punktowej oceny czynników przedstawiono w poniŜszych tabelach.
Tabela analizy SWOT gminy Pilchowice. PołoŜenie, środowisko naturalne.
A. POŁOśENIE, ŚRODOWISKO NATURALNE
Ocena
1.
2.
3.
4.
5.
6.
MOCNE STRONY
Walory krajobrazowo – widokowe
Atrakcyjne połoŜenie geograficzne
Wysoka lesistość gminy
Brak zakładów uciąŜliwych dla środowiska
Dogodne połoŜenie komunikacyjne
Zbiornik wodny w Leboszowicach na
bazie wyrobiska piaskowego
Średnia
SZANSE
1. Sprzyjające rozwojowi atrakcyjnie połoŜone gminy w pobliŜu aglomeracji
miejskich
6
4
Ocena
1.
2.
8
7
8
7
6,6
Ocena
8
3.
4.
5.
SŁABE STRONY
Brak odpowiedniego systemu kanalizacji
Brak ekologicznych systemów
ogrzewania
Brak selektywnej zbiórki odpadów
Dzikie wysypiska śmieci
Niska świadomość ekologiczna
społeczności
Średnia
ZAGROśENIA
1. Rozwój drogowej sieci komunikacyjnej niosącej
za sobą
zanieczyszczenia powietrza
-6
-4
-6
-6
-1
-4,6
Ocena
-2
-72. Uznanie wagi ZrównowaŜonego Rozwoju Lokalnego na poziomie krajowym i wojewódzkim
Średnia
2. Bariera wysokich kosztów ekologicznego ogrzewania
3. Szkody górnicze (Wilcza)
Średnia
6
7
-4
-3
-3
Tabela analizy SWOT gminy Pilchowice. Potencjał ludzki.
B. POTENCJAŁ LUDZKI/ WARUNKI SOCJALNO-BYTOWE
Ocena
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.
MOCNE STRONY
Zasoby ludności w wieku
produkcyjnym
Atrakcyjne miejsce osadnictwa
Zadawalające warunki
mieszkaniowe
Dostęp do szkolnictwa
Ilościowa struktura słuŜby
zdrowia
Rozwój prywatnych placówek
słuŜby zdrowia
Aktywność społeczeństwa w
zakresie kultury
Opieka społeczna
4
5
3
2
3
2
3
3
Średnia
3,1
Ocena
SŁABE STRONY
1. Ujemny przyrost naturalny
2. Poziom wykształcenia mieszkańców
3. Niskie dochody ludności
4. Stosunkowo wysokie bezrobocie ukryte
5. Odczuwalny brak miejsc spędzania wolnego czasu przez
młodzieŜ i dzieci
6. Aktywność społeczności w dąŜeniu do rozwiązywania problemów wynikająca z braku wiary w skuteczność działań
7. Brak tanich mieszkań
8. Odczuwalne przez społeczność
braki w systemie kanalizacji
9. Niedostępność ekologicznego
ogrzewania
10. Brak dobrej szkoły ponadgimnazjalnej
11. Stan i wyposaŜenie placówek
słuŜby zdrowia
12. Słaba komunikacja lokalna
Średnia
Ocena
1.
2.
3.
SZANSE
Reforma edukacji i ubezpieczeń
społecznych
Wzrost świadomości zdobywania odpowiedniego wykształcenia i kwalifikacji
Bliskość ośrodków akademickich
Średnia
1.
2.
3.
4.
4,6
-3
-4
-6
-4
-4
-3
-5
-5
-6
-5
-3
-4,3
Ocena
5
3
6
-4
ZAGROśENIA
Bezrobocie wynikające z ciągłej
restrukturyzacji gospodarki
Brak miejsc pracy dla nisko wykwalifikowanych osób
Płytki rynek pracy
Negatywne wpływy kultur obcych
środków masowego przekazu na
młodzieŜ
Średnia
-4
-4
-5
-3
-4
Tabela analizy SWOT Gminy Pilchowice. Gospodarka, rolnictwo.
C. GOSPODARKA/ROLNICTWO
Ocena
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
MOCNE STRONY
Dogodne połoŜenie komunikacyjne
Znaczące obszary ziemi pod inwestycje
MoŜliwości uzbrojenia terenu
Dostępne tereny dla budownictwa
mieszkaniowego i usługowego
Wzrost sektora prywatnego
Czyste ekologicznie grunty
DuŜy potencjał rolniczy
7
8
3
Ocena
1.
2.
3.
8
3
4
3
4.
5.
SŁABE STRONY
Dochody gminy
Planowane inwestycje przedsiębiorców lokalnych
Niedostatecznie
wykorzystywane
metody wspierania przedsiębiorczości
Trudności z nabywaniem gruntów
na cele działalności pozarolniczej
(zw. z rozdrobnieniem gospodarstw)
Niska średnia wielkość gospodarstw
-3
-2
3
-5
-8-
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.
9.
Średnia
SZANSE
Rozwój gospodarczy i społeczny aglomeracji śląskiej
Bliskość Specjalnej Strefy Ekonomicznej
Zmiana ustawodawstwa i jego stabilizacja
Dostęp do kredytów
Tendencje do lokowania inwestycji na
obrzeŜach duŜych aglomeracji
Zainteresowanie budownictwem jednorodzinnym na atrakcyjnie połoŜonych i
czystych terenach
Wzrastające wymagania w zakresie
ochrony środowiska (normy europejskie)
Przedakcesyjne i strukturalne fundusze
pomocowe Unii Europejskiej
Promowanie ekologicznych produktów
rolnych
Średnia
rolnych
6. Brak społecznej akceptacji dla procesów scalania gruntów
7. Rynek zbytu dla produktów rolnych
8. Brak bazy przetwórczej
9. Niskie nakłady inwestycyjne w rolnictwie
5,1
Średnia
Ocena
ZAGROśENIA
1. Niekonsekwentna polityka państwa
5
w zakresie małej i średniej przedsiębiorczości
5
2. Wysoka koncentracja podmiotów i
uprzywilejowanie gospodarcze du3
Ŝych miast
2
3. Restrukturyzacja przedsiębiorstw w
sferze miejskiej przemysłu cięŜkiego
7
i jej wpływ na funkcjonowanie obsługujących je firm
4. Niedostateczne środki krajowe,
6
regionalne i gminne w stosunku do
zadań
5. Nieekologiczny wizerunek Śląska
4
6. Powstawanie hipermarketów
7. Napływ produktów z zagranicy
4
4
4,4
Średnia
-7
-5
-7
-6
-5
-4,7
Ocena
-4
-5
-4
-6
-2
-1
-1
-3,2
Tabela analizy SWOT Gminy Pilchowice. Warunki rozwoju gospodarczego.
D. WARUNKI ROZWOJU GOSPODARCZEGO/
INFRASTRUKTURA TECHNICZNA
Ocena
MOCNE STRONY
SŁABE STRONY
1. PołoŜenie w pobliŜu aglomeracji miej3
1. Niedostateczne kwalifikacje lokalnej
skich
siły roboczej
2. Dobrze rozwinięta sieć dróg
3
2. Niezadowalająca jakość nawierzchni
3. Sieć telekomunikacyjna, dostęp
do
dróg, ilość chodników
łączy
2
3. Brak odpowiedniego systemu kanali4. Filie banków
2
zacji
4. Niedokończone inwestycje gazyfikacji
5. Brak wyraźnej współpracy pomiędzy
podmiotami gospodarczymi
6. Brak wyraźnej współpracy pomiędzy
podmiotami gospodarczymi a gminą
7. Usługi dworactwa gospodarczego
Średnia
2,5
Średnia
Ocena
SZANSE
ZAGROśENIA
1. Rozwój infrastruktury komunikacyjnej
1. Bariery rozwoju i inwestycji wynikają– autostrada
7
ce z braków infrastruktury technicznej
2. MoŜliwości inwestowania i duŜa atraki instytucjonalnej
cyjność regionu dla inwestorów zagra2. Trudności z pozyskiwaniem taniego
nicznych
8
kapitału
3. Budowa osiedli mieszkaniowych
6
4. Współpraca z krajami UE
3
5. Rosnąca popularność ekorozwoju
6
Średnia
6
Średnia
Tabela analizy SWOT Gminy Pilchowice. Kultura, turystyka, sport.
MOCNE STRONY
E. TURYSTYKA, KULTURA, SPORT
Ocena
SŁABE STRONY
Ocena
-6
-3
-5
-3
-3
-4
-6
-4,2
Ocena
-6
-7
-6,5
Ocena
-91. Dobre warunki rozwoju turystyki:
6
1. Baza gastronomiczna
- rowerowej
2. Baza noclegowa
- w oparciu o tradycję i folklor
3. Brak obiektów sportowych i rekre- biznesowej
acyjnych
- tranzytowej
4. Brak ośrodka kultury
2. Historia regionu
7
5. Słaba informacja i promocja
3. Obiekty zabytkowe
8
6. Bariery dla osób niepełnosprawnych
4. Obiekty przyrody oŜywionej
8
5. Szlaki turystyczne
7
6. ŚcieŜki rowerowe
4
7. Wysoka świadomość mieszkańców
gminy dotycząca potencjału turystycznego i szans związanych z rozwojem turystyki
5
8. Wysoka aktywność społeczności w
zakresie sportu (liczne zespoły sporto6
we)
9. Cykliczne imprezy sportowe i kulturalne
6
o szerszym zasięgu
10. Warunki do stworzenia ośrodka sportów
4
wodnych na terenie byłej piaskowni
Średnia
6,1
Średnia
Ocena
SZANSE
ZAGROśENIA
1. DuŜy potencjał ludzki sąsiednich aglo1. Brak wysokiej jakości centrum inmeracji o wysokim popycie na usługi reformacji turystycznej w powiecie
kreacyjne
7
gliwickim
2. Zaawansowane projekty i programy z
2. Wizerunek Śląska
dziedziny turystyki na skale regionu (np.
3. Brak atrakcyjnej i szeroko dostępnej
oferty spędzania wolnego czasu w
„Rowerem po Śląsku”, „Rozwój turystyki
regionie
i rekreacji w gminach i powiatach woj.
8
4. Konkurencja ze strony krajowych
śląskiego”)
regionów sąsiednich
3. Wzrost zainteresowania aktywnymi
3
5. Konkurencja ze strony niedalekich
formami wypoczynku
regionów zagranicznych
4. Moda na turystykę kwalifikowaną i
6
6. Konkurencja zamkniętych centrów
weekendową
4
rekreacyjnych
5. Moda na ekoturystykę i agroturystykę
6. Rozwarstwienie oczekiwań klientów
owocujące koniecznością wyspecjalizo2
wania oferty
7. Kontakty społeczności regionu z zagranicą oraz duŜa liczba osób mieszkających za granicą związanych emocjonal5
nie z województwem śląskim.
Średnia
5
Średnia
-1
-4
-7
-5
-6
-1
-4
Ocena
-4
-5
-4
-3
-2
-4
-3,6
Tabela - Syntetyczne zestawienie ocen czynników analizy SWOT
Średnia ocena:
Obszar
mocnych stron
A.
B.
C.
D.
E.
6,6
3,1
5,1
2,5
6,1
Średnia ogólna
mocnych stron
5,85
słabych stron
szans
-4,6
7,0
-4,3
4,6
-4,7
4,4
-4,2
6,0
-4,0
5,0
Średnia ogólna Średnia ogólna
słabych stron
szans
-5,45
6,75
średnia ocena
obszaru
-3,0
A = 1,5
-4,0
B = - 0,1
-3,2
C = 0,4
-6,5
D = - 0,5
-3,6
E = 0,1
Średnia ogólna
OGÓLNA
zagroŜeń
OCENA:
-5,07
+ 0,52
zagroŜeń
Analiza punktowa wykazuje ocenę szans (6,75) i zagroŜeń na duŜe (-5,07). Oznacza to konieczność stosowania tzw. „strategii interesów spekulacyjnych” -czyli wykorzystania szans sprzęŜonych z atutami gminy w celu
ograniczenia ryzyka tkwiącego w obecnym otoczeniu gminy. Jednocześnie mocne strony (5,85) oraz słabości (-
-105,45) ocenione zostały na duŜe wskazując, Ŝe konkurencyjność gminy powinna być oparta na wybranych atutach.
Całościowa ocena analizy SWOT wynosi + 0,52 i plasuje się w przedziale ocen średnich.
2.3. Misja gminy i obszary strategiczne
Misja gminy brzmi następująco:
„Chcemy szybko i odczuwalnie zwiększać szansę
realizowania celów Ŝyciowych mieszkańców,
dbać o warunki rozwoju rolnictwa i przedsiębiorczości,
wykorzystując walory krajobrazowe gminy w kierunku świadczenia usług
rekreacyjnych i turystycznych.
Wszelkie podejmowane przez nas działania opieramy na zasadach ekorozwoju”
Hasło promujące gminę:
„Pilchowice – adres na zielony weekend!”
Misja gminy koncentruje się na jej istotnych problemach, dostosowuje kierunki działań do długoterminowych
celów, pełniąc równocześnie funkcje motywacyjne i promocyjne. Dalsze prace planistyczne opierają się i wynikają z misji. Misja określa obszary strategiczne i przybliŜony czasookres realizacji planu.
Z przyjętej misji wynika, iŜ jej realizacja nie będzie moŜliwa bez tworzenia odpowiedniej infrastruktury techniczno-instytucjonalnej. Ze względu na rozdrobnienie gospodarstw rolnych i restrukturyzację regionalnego przemysłu powinno się podejmować działania zmierzające do tworzenia alternatywnych źródeł dochodu - tak więc
ogromne znaczenie ma wspieranie drobnej przedsiębiorczości. NaleŜy wykorzystać naturalne zasoby gminy,
tworząc bazę turystyczną i rekreacyjną na potrzeby zlokalizowanych w pobliŜu większych aglomeracji miejskich.
PoniŜszy schemat obszarów strategicznych przedstawia 7 głównych dziedzin Ŝycia społeczno-gospodarczego,
w których koncentruje się plan strategiczny. Wszelkie działania podejmowane w którymkolwiek z obszarów
wpłynął na poprawę jakości Ŝycia i gospodarowania w gminie.
1. INFRASTRUKTURA
TECHNICZNA
3. WSPIERANIE
PRZEDSIĘBIORCZOŚC
I
2. TURYSTYKA I REKREACJA
Jakość Ŝycia
w gminie
4. ROLNICTWO
7. BUDOWNICTWO
5. INFRASTRUKTURA
SPOŁECZNA
2.4. cele i zadania strategiczne
6. EKOLOGIA
Cele strategiczne
Stanowią listę celów, które naleŜy osiągać, aby zrealizować cel główny - misję. Cele strategiczne zostały określone na podstawie analizy SWOT w kontekście przyjętej misji rozwoju gminy. Ukierunkowują one długoterminowe działania tak, aby w przypadku:
a. mocnych stron - utrzymać je i najlepiej wykorzystać dla rozwoju gminy;
b. słabych stron - wyeliminować;
c. szans - wykorzystać dla rozwoju gminy;
d. zagroŜeń - uniknąć ich negatywnego oddziaływania na rozwój gminy.
Plan zadań
Dla realizacji celów strategicznych kaŜdego z obszarów:
- wskazano konkretne zadania do realizacji
- oraz plan realizacji tych zadań.
Strategia zawiera tylko najwaŜniejsze, priorytetowe zadania, których realizacja wpłynie najczęściej na osiąganie
kilku celów równocześnie.
Na następnych stronach zamieszczono tabele z calami strategicznymi oraz zadaniami do zrealizowania w latach 2001-2010.
-11OBSZAR strategiczny
1. INFRASTRUKTURA TECHNICZNA
1.
2.
3.
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.
9.
CELE STRATEGICZNE OBSZARU
Poprawa infrastruktury technicznej sprzyjającej rozwojowi
Społeczno-gospodarczemu gminy
Rozwój infrastruktury na terenach rolniczych
Stworzenie systemu informacji dla celów zarządzania gminą
ZADANIA
Remont i modernizacja dróg, uzupełnienie brakujących chodników
Zamontowanie sygnalizacji świetlnej na wybranych skrzyŜowaniach
Przygotowanie miejsc parkingowych w gminie i przy drodze krajowej
Dokończenie budowy sieci kanalizacji sanitarnej na terenie sołectw
Pełna gazyfikacja sołectw
Komputeryzacja gminy, opracowanie strony internetowej
WdroŜenie systemu zbierania informacji o potrzebach gminy; stworzenie Centralnej Bazy Danych
Poprawa estetyki gminy
Uznanie zasad „orientacji na klienta” w relacjach z petentami UG
OBSZAR STRATEGICZNY
2. TURYSTYKA I REKREACJA
1. Wykorzystanie walorów krajobrazowych dla stworzenia bazy turystycznorekreacyjnej
2. Oferowanie usług turystyczno-rekreacyjnych na wysokim poziomie
3. Budowa wizerunku ekologicznej gminy dla celów mikroturystyki
ZADANIA
1. Rozbudowa i renowacja istniejącego zaplecza sportowo – rekreacyjnego;
2. Budowa obiektu Centrum Sportu i Rekreacji
3. Zorganizowanie letniego ośrodka rekreacyjno-wypoczynkowego na terenie byłej piaskowni
4. Rozwój bazy noclegowo-gastronomicznej na terenie gminy
5. Zorganizowanie Centrum Informacji Turystycznej
6. Zorganizowanie Ośrodka Kultury
7. Poszerzenie układu tras rowerowych
8. Zagospodarowanie doliny rzeki Bierawki
9. Znoszenie barier architektonicznych dla niepełnosprawnych
10. Wyznaczenie terenów dla mieszkalnictwa letniskowego
11. Zorganizowanie pola biwakowego
12. Reaktywowanie dla celów turystycznych kolejki wąskotorowej jako specjalności turystycznej
13. Czytelne oznakowanie miejsc atrakcyjnych turystycznie - postawienie tablicy z zaznaczonymi najwaŜniejszymi informacjami dla turysty; szlaki, zabytki, ścieŜki rowerowe, parkingi, baza noclegowo-gastronomiczna
14. Umieszczenie tablicy witającej gości przy wjeździe do gminy
15. Tworzenie atrakcyjnych centrów poszczególnych miejscowości
16. Zagospodarowanie zespołu zieleni wysokiej przy szpitalu w Pilchowicach
17. Organizowanie i promowanie imprez rekreacyjno - sportowych obejmujących swym zasięgiem
obszar powiatu i województwa (szczególnie imprezy młodzieŜowe)
18. Organizacja na terenie gminy zielonych szkół (zarówno kilkudniowych jak i jednodniowych)
19. Zorganizowanie „Dni Pilchowic” oraz wystawy fotografii turystyki lokalnej
20. Promocja gminy - prasa, radio, TV lokalna, internet, informator turystyczny
21. Opracowanie projektu współpracy z innymi gminami w organizowaniu turystyki
OBSZAR STRATEGICZNY
3. WSPIERANIE PRZEDSIĘBIORCZOŚCI
1.
Intensywny rozwój małych i średnich przedsiębiorstw zgodny
z zasadami ekorozwoju
-122.
Stworzenie warunków dla powstania i rozwoju bazy przetwórczej
dla rolnictwa
3. Stworzenie warunków formalno-prawnych i finansowych dla potencjalnych inwestorów zewnętrznych
4. Efektywna promocja gminy
ZADANIA
1
1. Rozbudowa i modernizacja infrastruktury technicznej gminy
2. Rozwój instytucji okołobiznesowych
3. Opracowanie programu preferencji:
- w stosunku do inwestorów zewnętrznych
- w stosunku do przedsiębiorstw lokalnych koncentrujących się na usługach
turystyczno-rekreacyjnych
- w stosunku do przedsiębiorstw koncentrujących się na przetwórstwie
rolniczym
4. Pozyskiwanie terenów dla mieszkalnictwa jednorodzinnego, rezydencjonalnego i letniskowego na
terenie gminy
5. Opracowanie Przewodnika Inwestycyjnego Gminy oraz programu wydawnictw promocyjnych o
jednolitym wizerunku ogólnym (film video, płyta CD, internet, folder, radio, TV regionalna)
6. Opracowanie rejestru (katalogu) produktów i usług gminnych
7. Przygotowanie terenów pod inwestycje
8. Zorganizowanie Centrum Wspierania Przedsiębiorczości (lub początkowo gospodarczych usług
konsultacyjnych) przy Urzędzie Gminy
9. Pozyskanie prorozwojowych środków finansowych, w tym funduszy pomocowych UE
w ramach Związku Gmin Zlewni Rzeki Bierawki
10. Udział w programie funduszu Komisji Europejskiej “Miasta i gminy
bliźniacze”
11. Opracowanie konkursu na „Przedsiębiorcę Roku” z pucharem przechodnim
12. Umocnienie współpracy między lokalnymi podmiotami gospodarczymi,
np. poprzez zorganizowanie Pilchowickich Dni Biznesu
13. Opracowanie programu współpracy UG z przedsiębiorcami
OBSZAR STRATEGICZNY
4. ROLNICTWO
1. Podniesienie konkurencyjności rolnictwa poprzez poprawę jakości
produktów rolnych
2. Unowocześnienie rolnictwa w kierunku zdrowej Ŝywności
3. Wspieranie rozwoju gospodarstw wielofunkcyjnych
4. Budowa wizerunku ekologicznego rolnictwa gminnego
5. Budowa więzi z zespołami miejskimi
ZADANIA
1. Realizacja programu scalania gruntów
2. Stworzenie i organizowanie zbytu grup producenckich produktów rolnych
3. Stworzenie warunków na terenie gminy dla inwestorów z branŜy przetwórstwa spoŜywczego
4. Organizowanie szkoleń dla rolników na tematy produkcji ekologicznej
5. Propagowanie wśród rolników nawoŜenia naturalnego
6. Promowanie ekologicznych produktów rolnych przez wdroŜenie systemu kontroli i atestacji wyprodukowanej Ŝywności (tzw. Zielona etykieta)
7. Zorganizowanie konkursu na „Produkt roku”
8. Zorganizowanie minitargów, wystaw, prezentacji, pikników z produktami rolnymi gminy
9. Urządzenie gospody promującej lokalne ekologiczne produkty rolne
10. Sprzyjanie tworzeniu miejsc pracy dla byłych rolników – przetwórstwo, usługi
11. Rozwój agroturystyki
12. Stworzenie lobbingu na rzecz preferencyjnych kredytów rolniczych, kreowanie liderów odgrywających istotną rolę w rozwoju rolnictwa
OBSZAR STRATEGICZNY
5. INFRASTRUKTURA SPOŁECZNA
1
Cele obszaru I wpłyną na realizację zadań obszaru III
-13CELE STRATEGICZNE OBSZARU
1. Podniesienie jakości zaspokojenia podstawowych potrzeb
społeczności gminy
2. Zapewnienie dzieciom i młodzieŜy sprzyjających warunków dla rozwoju intelektualnego i zdobycia jak najlepszego wykształcenia
3. Promowanie postaw przedsiębiorczości społecznej w celu złagodzenia
skutków transformacji gospodarczej
4. Budowa poczucia wspólnoty społecznej, umocnienie solidarności i więzi międzyludzkich
5. Propagowanie zdrowego stylu Ŝycia
ZADANIA
1. Rozbudowa i modernizacja infrastruktury technicznej gminy
2. Pełne przystosowanie pomieszczeń szkoły w Pilchowicach i śernicy dla potrzeb gimnazjum
3. Budowa sali gimnastycznej w szkole w Pilchowicach
4. Zakup nowoczesnych pomocy dydaktycznych
5. Podnoszenie kwalifikacji kadry pedagogicznej
6. Stworzenie silnego ośrodka oświatowego na poziomie gimnazjalnym i ponadgimnazjalnym
7. Promowanie w szkole metod poszukiwania pracy, metod zachowania się na rynku pracy
8. Propagowanie imprez sportowo-kulturalnych wśród społeczności gminy
9. Zwiększenie ilości terenów rekreacyjnych i miejsc zabaw dla dzieci
10. Zorganizowanie miejsc spędzania wolnego czasu młodzieŜy (np. kino objazdowe, kawiarenka internetowa, kuligi)
11. Aktywizacja młodzieŜy w Ŝyciu społecznym gminy
12. Ułatwienie mieszkańcom gminy szansy realizacji własnych przedsięwzięć – działalność Centrum
Wspierania Przedsiębiorczości przy Urzędzie Gminy
13. Powołanie ośrodka kształcenia zawodowego wg potrzeb rynku pracy
14. UmoŜliwienie wyraŜania opinii i uwag mieszkańców w sprawach lokalnych (spotkania obywatelskie, telefon obywatelski, skrytka w UG)
15. Zorganizowanie mailingu skierowanego do mieszkańców prezentującego misję gminy i program
realizacji celów rozwojowych
16. Zorganizowanie konkursu na slogan reklamowy gminy
17. Zwiększenie liczby posterunków i patroli policyjnych
18. Poprawa jakości usług komunikacyjnych
OBSZAR STRATEGICZNY
6. EKOLOGIA
1. DąŜenie do poprawy jakości środowiska naturalnego
2. Zachowanie równowagi między rozwojem gospodarczym, społecznym a stanem środowiska
naturalnego
3. Podnoszenie świadomości ekologicznej mieszkańców
ZADANIA
1. Uregulowanie gospodarki wodno-ściekowej na terenie wszystkich sołectw - budowa oczyszczalni ścieków z siecią kanalizacji sanitarnej
2. Realizacja programu segregacji śmieci
3. Organizowanie okresowej zbiórki odpadów niebezpiecznych
4. Likwidacja nielegalnych składowisk odpadów
5. Współpraca z innymi gminami w celu doprowadzenia do czystości rzeki Bierawki
6. Wprowadzenie ekologicznego ogrzewania we wszystkich placówkach
uŜyteczności publicznej
7. Wprowadzenie ekologicznego ogrzewania w gospodarstwach domowych
8. Współpraca z sąsiednimi gminami w celu ochrony wód powierzchniowych i wgłębnych oraz
organizacji gospodarki odpadami
9. Opracowanie i wdroŜenie programu „Ekologia w szkole”
10. Opracowanie programu imprez ekologicznych
11. Rozpisanie konkursu na ekologiczne gospodarstwo domowe
OBSZAR STRATEGICZNY
7. BUDOWNICTWO
-141. Promowanie gminy jako atrakcyjnego miejsca osadnictwa
2. Wprowadzanie nowych form budownictwa zgodnie z trendami
wojewódzkimi i krajowymi
3. Stymulowanie budownictwa poprzez rozwój usług
ZADANIA
1. Budowa osiedli mieszkaniowych w Leboszowicach, Pilchowicach, następnie w śernicy/Nieborowicach
2. Budowa zespołu domków letniskowych w Stanicy
3. Uruchomienie budownictwa mieszkaniowego - alternatywnego dla komunalnego z uwzględnieniem jego finansowania przez inwestorów zewnętrznych w ramach Towarzystw Budownictwa Społecznego
4. Budowa obiektu Centrum Sportu i Rekreacji
WNIOSKI PODSUMOWUJĄCE
• Za priorytetowe działania w zakresie infrastruktury technicznej uznano inwestycje w dziedzinie gospodarki
wodno-ściekowej.
•
Sprawą istotną jest równieŜ stan dróg i chodników oraz przygotowanie miejsc parkingowych odpowiednio
do tworzonej bazy turystycznej.
•
Rozwój infrastruktury powinien przebiegać celowo. Inwestycje w zakresie energetyki i gazownictwa przewidziano perspektywicznie w miarę zwiększających się potrzeb. MoŜliwości wykorzystania sieci energetycznej i gazowej do celów rozwoju w ciągu najbliŜszych lat są wystarczające.
•
Stworzenie Centralnej Bazy Danych wraz z pełną komputeryzacją gminy i opracowaniem strony internetowej zaplanowano jako pilne.
•
Turystyka stanie się narzędziem ściągania kapitału oraz odbiorców szeroko rozumianego produktu lokalnego.
•
Nowoczesna baza rekreacyjno-turystyczna jest niezbędna w świetle załoŜonego wielofunkcyjnego rozwoju
gminy - rozwoju przedsiębiorczości oraz wykorzystania naturalnych walorów gminy w celu rozwoju turystyki
i agroturystyki.
•
Sytuacja gospodarcza gminy wymusza koncentrowanie się na rozwijaniu jej funkcji pozarolniczych. Decydującym czynnikiem stymulującym zmiany będzie rozwój drobnej przedsiębiorczości, w szczególności
drobnego przemysłu przetwórczego, który perspektywicznie stanie się rynkiem zbytu dla 20, 30 % produkcji gminy.
Wszelkie działania w dziedzinie rolnictwa powinny zmierzać do podniesienia jego konkurencyjności w regionie poprzez podniesienie jakości produkcji (zdrowa Ŝywność), zmianę struktury gospodarstw rolnych,
organizację przetwórstwa i zbytu. Wiodącą rolę będą tu odgrywały grupy producenckie rolników. Ze względu na kapitałochłonność tych działań naleŜy zabiegać o preferencyjne fundusze dla rolnictwa.
•
•
NaleŜy umoŜliwiać mieszkańcom gminy szansę realizacji własnych przedsięwzięć. Istotną rolę będą tu
odgrywały władze lokalne oraz instytucje okołobiznesowe.
•
Wszelkie zamierzenia w dziedzinie infrastruktury społecznej naleŜy ukierunkować na poprawę warunków
Ŝycia i zwiększenie identyfikowania się społeczności z miejscem zamieszkania. DuŜe znaczenie będzie
miało równieŜ podnoszenie świadomości ekologicznej.
3. KIERUNKI ROZWOJU PRZESTRZENNEGO I KOMUNIKACJI
3.1. Kierunki rozwoju przestrzennego
W „Studium” przyjęto następujące zasady i kierunki rozwoju gminy:
3.1.1. Rozwój gminy ukierunkowany jest w pierwszej kolejności na wyrównanie niedoborów w infrastrukturze społecznej i technicznej na usprawnienie komunikacji kołowej, oraz na podnoszenie jakości zamieszkania
i funkcjonowania istniejących sołectw.
WiąŜe się to z realizacją polityki przestrzennej preferującej:
a) kontynuację historycznego rozwoju poszczególnych sołectw, zwłaszcza:
- Pilchowic, śernicy i Wilczy,
- rozwój sołectw Nieborowice i Kuźnia Nieborowska, wspólnie z sołectwem śernica,
- rozwój sołectw Leboszowice i Wilcza, wspólnie z sołectwem Pilchowice,
- rozwój sołectwa Stanica, jako jednostki oddzielonej od pozostałych wsi.
b) zagospodarowania terenów wynikającego z naturalnego i poŜądanego rozwoju,
c) ochrona, rekonstrukcja i rewaloryzacja budynków objętych ochroną konserwatorską (w tym
obiektów podlegających ochronie prawnej) oraz poprawa standardów wyposaŜenia tej zabudowy.
3.1.2. Przestrzenny rozwój gminy na terenach dotychczas niezainwestowanych będzie miał miejsce po
wyczerpaniu moŜliwości przebudowy oraz uzupełnień istniejących terenów zabudowy poszczególnych wsi.
-15Realizacja tzw. stref komercyjnych i usługowych umoŜliwiających aktywizację gospodarczą gminy, w pierwszej
i drugiej kolejności.
3.1.3. Ochrona przed zainwestowaniem
Przed zainwestowaniem są chronione:
- tereny leśne, doliny rzek i potoków, parki i zieleńce, cmentarze. Obszary te stanowią podstawowe i pomocnicze elementy ekologicznego systemu ochrony gminy,
- kompleksy gruntów rolnych w rejonach północno-wschodnim, południowym i zachodnim.
Tereny te mają istotny wpływ na regionalne warunki klimatyczno-sanitarne oraz dla rozwoju
rolnictwa.
3.1.4 Rozwój przemysłu i stref komercyjnych
Rozwój usług i przemysłu o rynkowej orientacji i wysokiej technice jak teŜ lokalizacja magazynów, baz, zaplecza budownictwa i szerszego rozwoju hurtowni, w obrębie wyznaczonych stref komercyjno-produkcyjnych oraz
w ramach restrukturyzacji obiektów po PGR. Przedsiębiorstwa nie oddziałujące w sposób negatywny na otaczające środowisko mogą być lokalizowane w ramach istniejących i projektowanych zespołów mieszkaniowych lub obok nich jako strefy komercyjno-produkcyjne.
Nowe tereny przeznaczone do rozwoju w ramach stref komercyjno-produkcyjnych, , grupują się w północnowschodnim rejonie gminy, przy drodze krajowej nr. 78 Gliwice-Rybnik. Łącznie powierzchnia terenów komercyjno-produkcyjnych wynosi ok. 350,0 ha. (dla róŜnego rodzaju funkcji).
3.1.5. Idea planu gminy, załoŜenia urbanistyczne
Przyjmuje się kontynuację przyjętych w planie ogólnym załoŜeń uporządkowania i rozwoju obszaru gminy
uwzględniając podział na jednostki, które stanowią poszczególne sołectwa.
Zakłada się utrzymując dotychczasowy podział na sołectwa, ukierunkowanie rozwoju gminy
w trzech zespołach funkcjonalno-przestrzennych:
- zespół wsi: śernica, Nieborowice i Kuźnia Nieborowska, tworzy pasmo północno-południowe,
- zespół wsi: Leboszowice, Pilchowice i Wilcza, tworzy pasmo północno-wschodnie,
- wieś Stanica jako oddzielona od pozostałych jednostek terenami leśnymi i rolnymi.
Uczytelnienie obrazu gminy ma mieć miejsce poprzez układ drogowo-uliczny oraz określenie stref zurbanizowanych.
Wyznaczenie naturalnych granic stref zurbanizowanych gminy, jest waŜne, gdyŜ ułatwia kontrolowanie ekspansji terytorialnej. Decyzje otwierające moŜliwość inwestowania w obszarach wyznaczonych dla poszczególnych funkcji, hamują proces chaotycznego rozprzestrzeniania się zabudowy na otaczające tereny zainwestowane poszczególnych wsi uprawy rolne. Przyjęte w „Studium” załoŜenia urbanistyczne, pozwalają realizować
róŜne scenariusze rozwoju tak, aby plan mógł stać się skutecznym instrumentem polityki lokalnej. Przy zachowaniu ciągłości sieciowej struktury gminy w obrębie gminy róŜne jej obszary mogą brać udział w grze inwestycyjnej niezaleŜnie od siebie i w jej wyniku dawać skończone efekty przestrzenne. Wprowadzenie szeregu nowych lokalizacji w oparciu o istniejący i projektowany do rozbudowy główny układ drogowy (droga krajowa, droga wojewódzka i drogi powiatowe) oraz drogi gminne, pozwoli na porządkowanie i wzbogacenie przestrzeni wokół istniejącego zainwestowania wiejskiego jako elementów krystalizujących na nowo urbanizowanych terenach.
Istotnym dla rozwoju gminy, będzie powodzenie w realizacji zespołów mieszkaniowych w Leboszowicach i
Pilchowicach oraz odrębnych wielofunkcyjnych zespołów komercyjno-produkcyjnych.
3.1.7. Charakterystyka obszarów
Usługi podstawowe:
Realizacja programu mieszkaniowego, związana jest z zapewnieniem dostępności do usług podstawowych z
zakresu: handlu-gastronomi i rzemiosla, oświaty, ochrony zdrowia oraz sportu i
rekreacji. Program usług powinien być dostosowany do ilości uŜytkowników, narastających w miarę realizacji
poszczególnych zespołów mieszkaniowych.
Usługi o zakresie działania ponadgminnym przeznaczone równieŜ dla uŜytkowników z zewnątrz.
Dla zwiększenia atrakcyjności gminy, zabezpiecza się tereny dla usług komercyjnych takich jak handel
oraz ponad gminne usługi rekreacyjne, szczególnie w rejonie Pilchowic-Leboszowic i Stanicy.
Ukształtowanie, zabudowa i wyposaŜenie w odpowiednie urządzenia terenów rekreacji ponad gminnej, powinny umoŜliwiać uprawianie róŜnorodnych form rekreacji czynnej zarówno dla mieszkańców gminy jak i dla uŜytkowników z zewnątrz.
3.1.8. Główne funkcje gminy
Pilchowice stanowić będą ośrodek o znaczeniu ponadlokalnym, wspomagający ośrodek powiatowy, gdzie
rozwój głównych funkcji wiąŜe się ze specjalizacją w zakresie mieszkalnictwa, rolnictwa, rekreacji i wypoczynku, kultury, innowacyjności i postępu technicznego.
Umocnienie pozycji Pilchowic jako ośrodka o znaczeniu gminnym wspomagającym ośrodek powiatowy, będzie
moŜliwe do osiągnięcia poprzez ukierunkowania strategii rozwoju i zagospodarowania przestrzennego gminy
na następujące obszary strategiczne:
- innowacyjność i postęp techniczny w ramach stref komercyjno-produkcyjnych,
- obsługa transportu towarowego,
-16- róŜnorodne formy budownictwa mieszkaniowo-usługowego, w tym budownictwo rezydencjonalne
i letniskowe w obszarach o wysokich walorach krajobrazowych,
- rekreacji i wypoczynku na bazie terenów związanych z zagospodarowaniem oczyszczonej rzeki
Bierawki i terenów leśnych,
- kultura, w tym kreowanie ośrodków na bazie istniejących obiektów szkolnych, OSP oraz w
obrębie nowych zespołów mieszkaniowych. Wymagana realizacja wielofunkcyjnego obiektu w
Pilchowicach.
- nauka i szkolnictwo, oraz tworzenie warunków dla rozwoju szkolnictwa średniego,
Przyjęcie powyŜszych kierunków rozwoju gminy Pilchowice równieŜ w polityce przestrzennej województwa śląskiego ma uzasadnienie:
- w dobrym obecnie usytuowaniu komunikacyjnym w regionie oraz w relacjach krajowych i
międzynarodowych na kierunku wschód-zachód i północ – południe (na północno wschodnim
skraju gminy skrzyŜowanie autostrady A-4 z przebiegającą przez teren gminy drogą krajową
Nr-78),
- w korzystnym pod względem warunków środowiska połoŜeniu gminy Pilchowice,
decydującym o atrakcyjności lokalizacyjnej gminy, (sąsiedztwo obszarów rolniczo – leśnych),
w ramach Parku Krajobrazowego „Cysterskiego Kompozycje Krajobrazowe Rud Wielkich”.
- w istniejących na obszarze gminy rezerwach umoŜliwiających w obrębie stref komercyjno-produkcyjnych,
lokalizacje obiektów terenochłonnych o wysokim standardzie technologicznym.
3.1.10. Struktura obsługi
Zakłada się uzyskanie trzystopniowego poziomu obsługi w układzie:
- gminny ośrodek dyspozycyjno-usługowy,
- ośrodki podstawowe,
- ośrodki elementarne.
W sieci osadnicze gminy do jednostek funkcję ośrodka ponadpodstawowego pełnią Pilchowice, jako ośrodek
gminny wspomagający ośrodek powiatowy.
Do podstawowych ośrodków, zalicza się: śernicę, Wilczą i Stanicę.
Nieborowice, stanowią ośrodek wspomagający ośrodek podstawowy w śernicy.
Leboszowice i Kuźnia Nieborowska, to ośrodki z usługami elementarnymi, gdzie Leboszowice
w miarę realizacji zabudowy mieszkaniowej na atrakcyjnie połoŜonych terenach – stopniowo
przekształcą się w ośrodek podstawowy, uzupełniający ośrodek w Pilchowicach.
Ponadto ośrodki specjalistyczne realizowane w ramach gospodarki rynkowej na terenach stref rekreacyjnowypoczynkowych i komercyjno-produkcyjnych.
3.1.11. Mieszkalnictwo
Do osiedli i zespołów wymagających modernizacji i uzupełnień zalicza się:
Zabudowa skoncentrowana w rejonie najstarszych części wsi, wymaga modernizacji, rewaloryzacji i
rekonstrukcji, łącznie z uporządkowaniem stanu sanitarnego w zakresie wyposaŜenia mieszkań.
Nowe zespoły kształtowane przy udziale zabudowy jednorodzinnej i przy duŜym udziale terenów zielonych
lokalizowane są w: śernicy-Nieborowicach, Leboszowicach i Stanicy. Chłonność terenów wyznaczonych dla
nowych zespołów mieszkaniowych w obrębie gminy wynosi ok. 700 mieszkań.
Chłonność terenów dla uzupełnień zabudowy mieszkaniowej w obrębie istniejących zespołów oraz wymiany
substancji zuŜytej, szacuje się w granicach 500 mieszkań.
Przyjęte w “Studium” kierunki zagospodarowania przestrzennego przedstawiono na Rysunku studium Nr 1.
3.2. KIERUNKI ROZWOJU KOMUNIKACJI
3.2.1. Zasady rozwoju układu drogowo-ulicznego
Obsługa komunikacyjna gminy Pilchowice, stanowi jeden z głównych elementów studium uwarunkowań i
kierunków zagospodarowania przestrzennego. Przyjmuje się iŜ rozbudowany układ drogowy nawiąŜe do
obecnego układu jaki stanowią drogi: krajowe, wojewódzkie i powiatowe, w tym obwodnica Pilchowic. Drogi
gminne, pełnić będą w zaleŜności od strefy gminy zróŜnicowane funkcje. Tak załoŜony układ komunikacyjny
powinien zapewnić:
- poprawę warunków komunikacyjnych na obszarze zainwestowania wiejskiego,
- ograniczenie tranzytu w obrębie terenów ścisłej zabudowy,
- usprawnienie powiązań między poszczególnymi sołectwami.
Do dróg o znaczeniu ponadlokalnym stanowiących główny układ komunikacji drogowej
zalicza się:
- modernizację i rozbudowę drogi krajowej nr 91 obecnie nr 78 relacji Gliwice-Rybnik (wraz z
węzłami) do parametrów GP1/4-2/2,
- modernizację i rozbudowę drogi wojewódzkiej relacji Knurów-Racibórz,
- modernizacja dróg powiatowych,
- istniejące drogi powiatowe zalicza się do dróg zbiorczych o parametrach Z1/2.
3.2.3. Zasady modernizacji regionalnego układu kolejowego:
-17Przyjmuje się za układem regionalnym, funkcjonowanie i zasady modernizacji, poprzez:
- dostosowanie istniejącej towarowej linii kolejowej relacji Knurów- Kotlarnia do parametrów
technicznych wymaganych dla kolei głównych,
- odtworzenie zabytkowej kolei wąskotorowej.
3.2.4. W polityce przestrzennej gminy w zakresie komunikacji uwzględnia się:
- podwojenie wskaźnika motoryzacji w okresie 10-20 lat oraz znaczne zwiększenie potoków ruchu wywołane
transportem osób i towarów, szczególnie związanych z funkcjonowaniem alternatywy dla płatnych autostrad,
- zapewnienie moŜliwości kontynuacji wiejskiego układu dróg rowerowych na obszarze sąsiednich
gmin, w tym powiązania na stykach granic administracyjnych.
3.2.5. Komunikacja zbiorowa
Nie zakłada się zasadniczych zmian w zasadach obsługi gminy komunikacją zbiorową. Wykorzystywane będą
juŜ istniejące systemy. Ze względu na charakter przestrzennego rozwoju gminy, podstawowe znaczenie w
obsłudze wewnętrznej mieć będzie autobus.
Zaplecze motoryzacji
Zakłada się uzupełnienie programu stacji paliw, zaplecza obsługi technicznej i garaŜy do poziomu zapewniającego właściwą obsługę motoryzacji przy wskaźniku - dla okresu perspektywicznego 250-300 sam.osob./1000
mieszkańców.
Kierunki rozwoju przestrzennego i komunikacji przedstawia Rysunek studium Nr 1.
4. KIERUNKI OCHRONY ŚRODOWISKA PRZYRODNICZEGO ORAZ OCHRONY WARTOŚCI
KULTUROWYCH I KRAJOBRAZU
4.1. Kierunki ochrony środowiska przyrodniczego
4.1.1. Ogólna charakterystyka środowiska przyrodniczego
Obszar gminy znajduje się są w środkowej części makroregionu WyŜyna Śląska (341.1) i w zachodniej części
mezoregionu WyŜyna Katowicka (341.13). WyŜyna Katowicka od zachodu graniczy z Kotliną Raciborską
(318.59), stanowiącą najdalej na południe wysuniętą część Niziny Śląskiej (318.5).
Z budowy geologicznej wynika Ŝe obszar gminy Pilchowice połoŜony jest na podłoŜu węglonośnych skał karbońskich na których zalegają dolomity i wapienie środkowego triasu. Utwory czwartorzędowe to w dolinach
rzek i potoków – mady i piaski rzeczne, głównie gliny zwałowe, na przemian z piaskami i głazami akumulacji
lodowcowej.
Na terenie gminy Pilchowice dominują gliny pseudobielicowe piaszczyste i gliniaste wykształcone z piasków
gliniastych o róŜnym stopniu ziarnistości. Na niektórych obszarach występują gleby brunatne wyługowane
utworzone z piasków gliniastych i luźnych oraz glin lekkich. Pierwotnie przed degradacją spowodowaną eksploatacją górniczą doliny rzeczne Bierawki i Rudy wypełniały mady brunatne i pyłowe. Zanieczyszczenie atmosferyczne, toksyczne i zawodnienia spowodowały powaŜną degradację gleb poprzez ich zakwaszenie i lokalne
skaŜenia toksyczne. Gleby tego rodzaju naleŜą do kompleksu Ŝytnio - ziemniaczanego o III i IV klasy bonitacji.
W zespole gleb ornych dominuje kompleks pszenny dobry, Ŝytni oraz Ŝytnio - ziemniaczany dobry i bardzo
dobry.
Szata roślinna jest w duŜym stopniu zmieniona wskutek działalności człowieka. Rejon charakteryzuje duŜa
mozaika siedlisk z dominującymi zbiorowiskami synantropijnymi tj. mideralnymi i segetalnymi. Na terenie gminy
przewaŜa krajobraz wiejski z kompleksami intensywnie uŜytkowanych gruntów ornych, łąk i pastwisk. Rozległe
kompleksy pól i łąk połoŜonych w bezpośrednim sąsiedztwie lasów oraz zadrzewienia śródpolne stwarzają
dogodne warunki bytowania drobnej zwierzyny i ptactwa.
Obszary w całości zajęte przez uprawy zbóŜ są całkowicie pozbawione roślinności naturalnej. Wśród chwastów
występujących w obrębie upraw i na ich obrzeŜach wymienić naleŜy: rumianek (Mathcaria chamomila), bodziszek kosmaty {Geranium molle), chaber bławatek {Centaurea cyjanus), rzodkiew {Raphanus raphanistrum),
fiołek polny (Viola arvensis}, maruna bezwonna {Tńpleurospermum inodorum), niezapominajka polna [Myosotis
arvensis}, skrzyp (Equisetum arvense) i tobołki polne (Thlaspi arvense). Wszystkie gatunki roślin naczyniowych
pojawiające się poza mon-okulturą zboŜową to roślinność synantropijna, głównie związana z siedliskami ruderalnymi. Są wśród niej typowe nitrofilne gatunki takie jak: bylica (Arthemisia vulgahs), turzyca omszona (Carex
hirta), bniec biały {Melandnum album}, trzcinnik piaskowy (Calamagrostis epigeios), tasznik (Capsella bursapastoris), ostroŜeń polny i lancetowaty (Cirsium arvense i C. lanceolatum), wrotycz (Tanacetum yulgare).
Niektóre obszary gminy zajęte są przez zbiorowiska łąkowe z klasy Molinio-Arrhenatheretea, o zróŜnicowanym
stopniu uŜytkowania, a co za tym idzie, równieŜ zróŜnicowanej strukturze i składzie gatunkowym.
Zbiorowiska łąkowe często sąsiadują z monokulturami zboŜowymi oraz typowymi nieuŜytkami z wyraźnie zaznaczonym procesem sukcesji w kierunku zbiorowiska leśnego. Na prawidłowo uŜytkowanych łąkach z rzędu
Arrhenatheretalia , z dobrze zachowanym składem gatunkowym, świadczącym o nie zaburzonej równowadze
fitoce-notycznej zbiorowiska występują: kłosówka miękkolistna (Holcus lanatus), szczaw łąkowy (Rumex acetosa), babka lancetowata (Plantago lanceolata), tomka wonna (Anthoxanthum odoratum), kosmatka wielokwiatowa (Luzula multifiora), skrzyp łąkowy (Equisetum pratense), gwiazdnica (Stellaria media), wyczyniec łąkowy
(Alopecurus pratensis), przełącznik oŜankowy {Yeronica chamaedrys}, mniszek lekarski (Taraxacum officinale), kupkówka (Dactylis glomerata}, jaskier łąkowy (Ranunculus acris), wyka łąkowa (Vicia cracca), rajgras
-18wyniosły (Arrhenatherum elatius), rzeŜucha łąkowa (Cardamine pratensis) i firletka postrzępiona (Lychnis floscuculi). W niewielkich zagłębieniach terenu, charakteryzujących się większą wilgotnością podłoŜa rozwinęły się
fragmenty podbagnionej łąki z sitowiem leśnym (Scirpus sylvaticus), sitem rozpierzchłym (Juncus effusus) i
turzycą (Carex fusca). NieuŜytki zaś porośnięte są roślinnością ruderalną w tym: pokrzywą (Urtica dioica), podbiałem (Tussilago farfara), ostroŜeniem polnym (Cirsium arvense) itp. WyŜszą warstwę stanowią liczne siewki
oraz podrost składający się jaworów, jesionów i klonów jesionolistnych.
Niektóre fragmenty zbiorowisk łąkowych stanowią przykład fitocenoz poddanych zbyt intensywnym zabiegom
gospodarczym, głównie nadmiernemu wypasowi. Spowodowało to daleko posunięte niekorzystne zmiany siedliska, a zarazem degradację biocenozy. Nazbyt intensywne wydeptywanie powoduje zmianę porowatości
wierzchniej warstwy gleby, gorsze jej przewietrzanie, zmienione warunki wilgotnościowe, zakwaszenie i wyjałowienie siedliska. Wszystko to połączone ze wgryzaniem do powierzchni gleby roślin budujących ruń łąkową,
prowadzi do nieodwracalnych zmian w składzie florystycznym danej fitocenozy, tj. eliminowania najwraŜliwszych, a zarazem gospodarczo najwartościowszych gatunków np. motylkowych i traw miękkolistnych oraz ekspansji roślin odporniejszych, za to przyczyniających się do dalszej postępującej degradacji siedliska. Oprócz
niektórych, najodporniejszych gatunków łąkowych wymienionych wcześniej, występują gatunki charakterystyczne dla siedlisk uboŜszych, np.: bliŜniczka psia trawka (Nardus stńcta), starzec jakubek (Senecio jacobea),
stokłosa miękka (Bromus mollis), szczaw polny (Rumex acetosella), Ŝycica trwała (Lolium poronne), koniczyna
biała (Trifolium repens), stokrotka (8e///s perennis), babka zwyczajna i lancetowata (Plantago major i lanceolata), przełącznik oŜankowy (Yeronica chamaedrys), kostrzewy (Festuca rubra i F. ovina}, tomka wonna {Anthoxanthum odoratum}, pięciornik gęsi i rozesłany (PotentiIIa anserina i P. reptans), ostroŜeń polny (Cirsium
arvense), podbiał (Tussilago farfara) i inne.
Niewielkie fragmenty obszaru gminy mają charakter nieuŜytków lub nawet typowych przykładów siedlisk ruderalnych. Porośnięte są one przez ubogą roślinność nitrofilną i inną najmniej wymagającą
w stosunku do siedliska. W jej skład wchodzą m.in. bylica (Artemisia vulgaris), pokrzywa (Urtica dioica}, podagrycznik (Aegopodium podagraria), wrotycz (Tanacetum vulgare), trzcinnik piaskowy (Calamagrostis epigeios),
szczaw kędzierzawy (Rumex chspus), przytulia czepna (Galium aparine)
i nawłoć kanadyjska (Solidago canadensis).
Sporadycznie występują niewielkie fragmenty ubogich gatunkowo fitocenoz o charakterze i składzie zbliŜonym
do muraw psammofilnych. Stwierdzono tam obecność takich gatunków jak: szczotlicha siwa (Corynephorus
canescens), Jastrzębiec kosmaty (Hieracium pilosella), kostrzewa owcza (Festuca ovina), bliźniczka psia trawka (Nardus stricta), sporek polny (Spergula arvensis), iglica pospolita (Erodium cicuta-ńum), rogownica polna
(Cerastium arvense) i innne.
Zbiorowiska leśne tworzy głównie bór sosnowy lub mieszany. Jest to fitocenoza zespołu Querco-Pinetum, z
bardzo dobrze zachowanym drzewostanem sosnowo-dębowym i nieco zuboŜałym, ale typowo borowym runem, w skład którego wchodzą:
śmiałek pogięty (Deschampsia flexuosa}, borówki - brusznica i czernica (Yaccinium vi-tis-idaea i V. myrtiiius),
pszeniec leśny {Melampyrum sylvaticum), orlica (Pteridium aquilinum) i malina (Rubus idaeus). W warstwie
krzewów występuje podrost dębu (Quercus robur), jarząb pospolity (Sorbus aucuparia) i bez czarny (Sambucus nigra).
W wilgotnych obniŜeniach terenu, stanowiących doliny przepływających cieków występują kompleksy roślinności hydrofilnej, takiej jak - szuwar trzcinowy (Phragmitetum communis), szuwar wielkoturzycowy (Caricetum
grac/te) oraz łęgi o bliŜej nieokreślonej przynaleŜności syntaksonomicznej z uwagi na kadłubowy charakter
fitocenozy. Zbiorowiska kadłubowe to zbiorowiska z róŜnych przyczyn zuboŜałe florystycznie, powstające w
warunkach naturalnych, najczęściej jednak będące formą reakcji roślinności na silne jednostronne oddziaływanie człowieka. Drzewostan stanowią tu głównie wierzby kruche i białe (Salix fragilis i S. alba) oraz olchy czarne
(Alnus glutinosa}. Gęsty podszyt tworzy intensywnie odnawiająca się olcha, a takŜe czarny bez (Sambucus
nigra) i czeremcha (Prunus padus). W runie dominują gatunki szuwarowe: trzcina (Phragmites communis),
turzyce (Carex sp.), pałka (Typha sp.), kosaciec Ŝółty (Iris pseudacorus), wierzbownica kosmata (Epilobium
hirsutum) oraz gatunki związane z najwilgotniejszymi zbiorowiskami łąkowymi, takimi jak: sitowie leśne (Scirpus sylvaticus), knieć błotna (Caltha palusths), wiązówka błotna (Filipendula ulmańa). Charakterystyczny jest
równieŜ bardzo silnie zaznaczony udział pokrzywy (Urtica dioica). Jej obecność, wraz z wystąpieniem trędownika (Scrophulaha nodosa), bodziszka cuchnącego (Geranium robertianum) oraz kuklika zwisłego (Geum rivale),
a takŜe liczny udział gatunków szuwarowych świadczyć moŜe o florystycznych nawiązaniach zbiorowiska do zespołu łęgu jesionowo-olszowego (Circaeo-Alnetum). Skład fauny w bezpośrednim sąsiedztwie zabudowań, jest mocno ograniczony. Większe kompleksy upraw w sąsiedztwie fitocenoz leśnych charakteryzują się większą róŜnorodnością zarówno kręgowców i bezkręgowców. DuŜa, odkryta przestrzeń, w pełni sezonu wegetacyjnego pokryta zwartą wysoką darnią sprzyja występowaniu takich gatunków
zwierząt, reprezentujących róŜne gromady, które preferują ten właśnie typ siedliska.
Spośród awifauny na terenie gminy Pilchowice egzystują m.in.: rodzina dzieciołowatych (Picidae) oraz inne jak:
skowronek (Alauda arvensis), świergotek łąkowy (Anthus pratensis }, kulczyk {Serinus serinus), kukułka (Cuculus canorus), pliszka siwa (Motacilla alba), sójka (Garrulus glandarius), sroka (Pica pica), kruk (Corvus corax), trznadel (Emberiza citrinella) i baŜant (Phasianus colchicus).
Wykaz rozporządzeń wojewody ( i równorzędnych aktów prawnych) powołujących pomniki
-19przyrody na terenie Województwa Śląskiego - stan na 31 grudnia 2000r.
Lp.
Podstawa prawna
adres
Wyszczególnienie
- rodzaj-
Nr rej.
Gmina Pilchowice
1.
2.
3.
4.
Decyzja nr RL-VII-7140/10/81 Wojewody
śernica
Katowickiego z dnia 17. 09. 1981r. o ul. Miki obok zauznaniu za pomnik przyrody
b.kościoła
śernica
Katowickiego z dnia 17. 09. 1981r. o ul. Miki obok zauznaniu za pomnik przyrody
b.kościoła
Stanica
Katowickiego z dnia 25. 09. 1984r. o
ul. Lipowa 45
uznaniu za pomnik przyrody
Rozporządzenie nr 26/98 Wojewody Kaśernica
towickiego z dnia 09.09.1998r. w sprawie ul. Nieborowska 73
wprowadzenia ochrony indywidualnej, w
drodze uznania za pomniki przyrody pojedynczych tworów przyrody oŜywionej na
terenie gmin Gierałtowice i Pilchowice.
Lipa drobnolistna
- pojedynczy -
239
Lipa drobnolistna
- pojedynczy -
240
Lipa drobnolistna
- pojedynczy -
285
Dąb szypułkowy
- pojedynczy -
§1/2
poz. Rozp.
W bezpośredniej bliskości cieków i zbiorników wodnych występuje bogactwo fauny płazów i mięczaków. Swą
obecność zaznaczają bardzo liczne populacje zwierząt ze wspomnianych wyŜej grup, m.in. (Arion rufus, Cepaea nemoralis, Arianta arbu-storum, Helix pomatia, Rana esculenta).
Usytuowanie siedzib ludzkich w sąsiedztwie niewielkich zadrzewień sprzyja często zachodzeniu na te tereny sarny (Caproelus caproelus), lisa {Yulpes vulpes) i przedstawicieli drobnej fauny.
Zgodnie z ustawą o ochronie przyrody w miejscach rozrodu i regularnego przebywania zwierząt gatunków
chronionych zabrania się dokonywania zmian polegających na wycinaniu drzew lub krzewów, prowadzeniu
robót melioracyjnych, wznoszeniu obiektów, urządzeń i instalacji oraz prowadzeniu prac mających wpływ na
ochronę miejsc rozrodu i regularnego przebywania tych zwierząt, a takŜe zabrania się przebywania ludzi bez
zgody wojewody.
Według informacji uzyskanej od Śląskiego Urzędu Wojewódzkiego w Katowicach z dnia 23 października 2000
r. na terenie gminy Pilchowice nie występują miejsca rozrodu i regularnego przebywania gatunków chronionych
wyznaczone w oparciu o zapis § 2 pkt. 4 rozporządzenia Ministra Ochrony Środowiska, Zasobów Naturalnych i
Leśnictwa z dnia 6 stycznia 1995 roku w sprawie ochrony gatunkowej zwierząt.
4.1.2. Ogólne zasady ochrony środowiska
Stopień zanieczyszczenia atmosfery na obszarze gminy związany jest z działalnością Elektrowni Rybnik, negatywnym wpływem z terenów aglomeracji miejskiej, w tym Gliwice i Knurów, lokalnych zanieczyszczeń z
kotłowni domowych oraz z komunikacją samochodową. Dla osiągnięcia istotnej poprawy wymagane są działania dotyczące modernizacji indywidualnych źródeł zaopatrzenia w ciepło, w tym gazyfikacja gminy oraz modernizacja układu komunikacyjnego poprzez ograniczenie uciąŜliwości hałasu.
Działalność w tym zakresie polegać będzie na eliminowaniu ruchu tranzytowego z terenów mieszkaniowych
oraz na zastosowaniu ekranów i zieleni izolującej.
W zakresie ochrony wód, uporządkowanie gospodarki wodno-ściekowej uŜytkowników indywidualnych i innych, moŜe zdecydowanie poprawić stopień czystości wód, gdzie obecny stan jest niezadowalający.
Ochrona prawna środowiska przyrodniczego na terenie Gminy Pilchowice związana jest z rozporządzeniem Nr
181/93 Wojewody Katowickiego z dnia 23. 11. 1993r. w sprawie utworzenia Parku Krajobrazowego „Cysterskie Kompozycje Krajobrazowe Rud Wielkich”.
Park Krajobrazowy „Cysterskie Kompozycje Krajobrazowe Rud Wielkich” w obrębie granic administracyjnych
Gminy Pilchowice zajmuje powierzchnię rzędu 4990,0 ha, a otulina tego parku powierzchnię 614,0 ha. Łączna
powierzchnia Parku i jego otuliny, stanowi 83% ogólnej powierzchni Gminy.
Według podanego powyŜej rozporządzenia Wojewody Katowickiego, do czasu opracowania „planu ochrony
Parku” we wszystkich formach działalności prowadzonej na terenie Parku i otuliny obowiązuje zachowanie
walorów przyrodniczych, przyrodniczo-kulturowych i kulturowych oraz przeciwdziałanie pogarszaniu się obecnego stanu środowiska zgodnie z następującymi zasadami:
1. W celu zapewnienia warunków dla właściwej ochrony i kształtowania środowiska, przy
równoczesnym rozwoju funkcji dydaktyczno-naukowych, turystycznych i rekreacyjnych na
terenie Parku i jego otuliny obowiązuje stosowanie następujących zasad i kierunków działania:
1) ochrona dziedzictwa przyrodniczego i kulturowego,
2) prowadzenie gospodarki rolnej, leśnej i łowieckiej w sposób umoŜliwiający zachowanie i
ochronę dóbr i walorów przyrodniczych, przyrodniczo-kulturowych, kulturowych i
-20rekreacyjnych,
3) ochrona środowiska i krajobrazu przed: zakłóceniami stosunków wodnych, degradacją gleb,
zanieczyszczeniem powietrza, zakłóceniami harmonii w krajobrazie,
4) Czynna ochrona środowiska przez: likwidację lub ograniczenie szkodliwej dla środowiska
działalności gospodarczej na terenie Parku, prawidłową politykę przestrzenną oraz utrzymanie
odnawianie i wzbogacanie zasobów przyrodniczych i kulturowych.
Na terenie Parku i w jego otulinie Wojewoda wprowadził następujące nakazy i zakazy:
1. zabrania się lokalizowania inwestycji przemysłowych mogących pogorszyć stan środowiska.
2. Nakazuje się ograniczyć lokalizowanie kopalnictwa podziemnego i odkrywkowego, wydobywania
skał, minerałów i torfu.
3. Na obszarach leśnych zakazuje się zakładania upraw plantacyjnych drzew szybko rosnących.
4. Zakazuje się wysypywania, zakopywania i wylewania odpadów lub innych nieczystości, innego
zanieczyszczenia wód i gleby oraz powietrza.
5. Zakazuje prowadzenia prac powodujących niekorzystne zmiany stosunków wodnych.
6. Zabrania się umieszczania tablic, napisów, ogłoszeń reklamowych i innych znaków w obrębie
obszarów objętych szczególnymi formami ochrony przyrody, nie związanych z ochroną porządku
i bezpieczeństwa.
7. Zabrania się prowadzenia działalności handlowej na terenach objętych szczególnymi formami
ochrony przyrody.
8. Zakazuje się hodowli zwierząt metodą bezściółkową na skalę przemysłową.
W polityce przestrzennej gminy respektowane są zasady i kierunki działania oraz nakazy i zakazy, podane w
rozporządzeniu Nr 181/93 Wojewody Katowickiego z dnia 23. 11. 1993r, w stopniu wynikającym z zakresu
kompetencji i moŜliwości finansowych gminy. Świadczy o tym program
uporządkowania gospodarki ściekowej, poprzez sukcesywną realizację kanalizacji sanitarnej
i oczyszczalni ścieków, program gazyfikacji gminy oraz inne działania, w tym opracowania związane z ochroną
wartości kulturowych i krajobrazu.
Wszystkie opracowania z zakresu sporządzania planów miejscowych i zmian tych planów, prowadzone są w
uzgodnieniu i przy uwzględnieniu uwag kierownictwa Parku Krajobrazowego „Cysterskie Kompozycje Krajobrazowe Rud Wielkich”.
Za niemoŜliwe do zrealizowania naleŜy uznać zadania ochronne podane w rozporządzeniu Wojewody
powołującym Park, na terenach zdegradowanych w wyniku eksploatacji górniczej. Dotyczy to wschodniej części sołectwa Wilcza, gdzie w wyniku osiadań terenu powstają zalewiska, zniszczeniu ulega istniejąca zabudowa oraz prowadzona jest rekultywacja poprzez składowanie odpadów górniczych. Drugi teren związany ze
skutkami eksploatacji górniczej występuje w Leboszowicach (po północnej stronie rzeki Bierawki na pograniczu z Gminą Sośnicowice), gdzie w obrębie otuliny Parku występuje istniejące i projektowane do rozbudowy
składowisko odpadów górniczych.
4.1.3. Ochrona terenów przyrodniczo cennych i występującej tam ornitofauny
Proponuje się do ochrony następujące tereny, wg numeracji zgodnej z przyjętą
w Rysunku studium Nr 2 :
1. Agrocenoza, fragmenty lasu, zadrzewienia i rzeka Bierawka.
Proponowana forma ochrony - obszar krajobrazu chronionego.
2. Las Stanica i przyległe tereny.
Zaleca się powstrzymanie wycinki starych drzewostanów - buczyn, olszyn i resztek grądów oraz przebudowę niektórych drzewostanów zgodnie z siedliskiem.
Proponowana forma ochrony - zespół przyrodniczo-krajobrazowy.
3. Las Leboszowice i przyległe tereny.
Zaleca się powstrzymanie wycinki starych drzewostanów - buczyn, olszyn i resztek grądów oraz przebudowę niektórych drzewostanów zgodnie z siedliskiem.
Proponowana forma ochrony - zespół przyrodniczo-krajobrazowy.
4. Łąki nad rzeką Bierawką.
Proponowana forma ochrony - zespół przyrodniczo-krajobrazowy
5. Kompleksy zadrzewień, załoŜenia parkowe
Wskazane zachowanie obecnego charakteru uŜytkowania.
Proponowana forma ochrony - uŜytek zielony, obszar krajobrazu chronionego
6. Łąki i zadrzewienia w dolinach potoków i cieków wodnych
Proponowana forma ochrony - zachowanie obecnej struktury, obszar krajobrazu chronionego.
7. Pola uprawne – kompleksy otwarte.
Tereny naleŜy pozostawić w obecnym stanie
Proponowana forma ochrony - obszar krajobrazu chronionego
8. Stare drzewa przy drodze Gliwice-śernica-Sośnicowice,
Proponowana forma ochrony - zachowanie w obecnej postaci.
WyŜej wyodrębnione tereny przyrodniczo cenne, o skrajnie róŜnej wielkości i charakterze, stanowią dla gminy
waŜne tereny otwarte o łącznej powierzchni gminy ok. 85 %.
-21NaleŜy działać na rzecz zachowania tych terenów, uwzględniając ich obecność w projektowaniu zagospodarowania przestrzennego gminy i sukcesywnie zabezpieczyć je prawnie szczególnie w ramach planu ochrony Parku Krajobrazowego „Cysterskie Kompozycje Krajobrazowe Rud Wielkich”.
Ustalenia dotyczące pozostałych przewidzianych do ochrony elementów przyrodniczych i kulturowych znajdują
się w pkt. 4.2. pn. Ochrona wartości kulturowych i krajobrazu.
4.1.4. Gospodarka odpadami
Odpady komunalne wywoŜone są na składowisko, które zlokalizowane jest w Gliwicach i Knurowie
W zakresie neutralizacji odpadów komunalnych i przemysłowych zakłada się:
- dalsze doskonalenie segregacji odpadów oraz bezpiecznego transportu,
- ograniczenie ilości toksycznych odpadów przemysłowych i neutralizację ich we własnym zakresie
poprzez zastosowanie bezpiecznych technologii,
4.1.5. Programy proekologiczne
4.1.5.1. W zakresie ochrony powierzchni ziemi i rekultywacji terenów:
1. racjonalne gospodarowanie zasobami wody i surowcami mineralnymi,
2. rekultywacja składowisk róŜnego rodzaju odpadów,
3. podejmowanie działań zmierzających do eliminacji składowisk odpadów nie posiadających zabezpieczeń
przed szkodliwym oddziaływaniem na środowisko,
4. ochrona zwartych kompleksów Ŝyznych gleb III i IV klasy bonitacyjnej przed uŜytkowaniem
nierolniczym,
5. zagospodarowanie terenów po zakładach produkcji rolnej i rekultywacja obszarów
zdegradowanych.
4.1.5.2. W zakresie ochrony powietrza
1. ograniczenie emisji pyłów i gazów z lokalnych emitorów zanieczyszczeń,
2. modernizacja lokalnych źródeł ciepła, promowanie niekonwencjonalnych źródeł energii,
4.1.5.3. W zakresie ochrony wód
1. ochrona zasobów wód podziemnych,
2. ochrona sanitarna ujęć wód podziemnych rozpoznanych hydrogeologicznie na terenie gminy,
3. objęcie kontrolą wszystkich punktów odprowadzania ścieków sanitarnych, przemysłowych
i deszczowych wprowadzanych do środowiska i sieci kanalizacyjnych,
4. rewitalizacja cieków wodnych wraz z zagospodarowaniem ich otoczenia w celu utrzymania
i przywrócenia ich funkcji i wartości estetycznych krajobrazu,
5. ochrona dolin rzecznych i terenów zalewowych - zakaz zadrzewień i zalesień,
6. planowe porządkowanie gospodarki wodno - ściekowej w celu poprawy jakości
odprowadzanych róŜnego rodzaju ścieków. Realizacja programu „Czysta Bierawka”,
7. ochrona obszarów zmeliorowanych oraz renowacja zniszczonych urządzeń,
8. odtworzenie małej retencji na ciekach III rzędu i niŜszych.
4.1.5.4. W zakresie ochrony zieleni i krajobrazu:
1. zwiększenie powierzchni obszarów chronionych i zapewnienie im odpowiednich parametrów
środowiska – (uŜytków ekologicznych oraz zespołów przyrodniczo - krajobrazowych),
2. ochrona stanowisk roślinności chronionej (pomników przyrody),
3. zapewnienie ciągłości głównych korytarzy ekologicznych - pasma doliny rzeki Bierawki i jej
dopływów oraz treny leśne,
4. zachowanie poszczególnych grup zadrzewień, zakrzewień i płatów roślinności zielonej,
stanowiących ostoję dla zwierzyny płowej i ptactwa,
5. zachowanie miejsc podmokłych i wszelkich oczek wodnych jak i występującej flory i fauny,
6. rekultywacja terenów zdewastowanych, poprzez tworzenie nowych obszarów zieleni- nasadzeń
gatunków rodzimych,
7. ochrona terenów leśnych, parków wiejskich, starych cmentarzy i wszelkich zgrupowań zieleni
w zwartej zabudowie poprzez planowaną gospodarkę zielenią,
8. zwiększenie obszarów leśnych poprzez :
- zalesienia terenów wymagających rekultywacji (wyrobiska, hałdy, itp.),
- kształtowanie stref izolacji sanitarnej i wizualnej od uciąŜliwych obiektów,
9. podejmowanie działań zmierzających do utrzymania i przywrócenia harmonii w krajobrazie.
4.1.5.6. W zakresie poprawy zabezpieczenia przeciwpowodziowego:
1. zwiększenie retencji korytowej głównych potoków oraz ich dopływów poprzez zabiegi związane z udroŜnieniem przepływów w obrębie koryt, mostów i przepustów
2. wskazanie obszarów doliny rzeki Bierawki do zalania w razie powodzi - retencja poza polderami,
3. zwiększenie punktów wodowskazowych na rzece Bierawce i jej dopływach oraz modernizacja sieci obserwacyjnej.
-224.2. Kierunki ochrony wartości kulturowych i krajobrazu.
4.2.1. Ogólna charakterystyka krajobrazu gminy:
Rzeźba terenu obszaru, na którym połoŜony jest gmina Pilchowice ma charakter wyŜynny. Roślinnością potencjalną dla dolin są zarośla i lasy łęgowe. Zbiorowiska zastępcze to wilgotne łąki
i pastwiska. PowyŜej stoków dolin, od wysokości ok. 220 - 230 m npm. rozciąga się lekko pofałdowany krajobraz wyŜynny. Występują tam gleby lekkie piaskowo – gliniaste i gliniaste, najczęściej brunatne wyługowane.
Roślinnością potencjalną obszaru są ciepłolubne dąbrowy i grądy. Zbiorowiskami zastępczymi są monokultury
sosny oraz nitrofilne zespoły pól uprawnych. Występują pola uprawne z wyraźnie czytelnym podziałem łanowym jak i takŜe wielkoprzestrzenne. Brak jest negatywnych antropogenicznych przekształceń przestrzeni. Ślady odkrywkowej eksploatacji rud darniowych w okolicach śernicy oraz wyrobiska piasku w Pilchowicach, nie
stanowią istotnego optycznie elementu krajobrazu, mogą po odpowiednim przygotowaniu stać się jedną z
atrakcji turystycznych gminy.
Podstawą gałęzią gospodarki na terenie gminy do niedawna było rolnictwo, hodowla i przemysł przetwórczy.
Obecnie obszar gminy połoŜony w bezpośrednim sąsiedztwie dwóch ośrodków przemysłowych jakimi są Gliwice i Knurów stanowi ich zaplecze.
4.2.2. Struktura osadnicza
Przed XIII wiekiem obszar Księstwa Opolsko - Raciborskiego był słabo zamieszkały, porośnięty
dziewiczym lasem. Przecinały go nieliczne szlaki kupieckie prowadzące z południa na północ
i z zachodu na wschód.
W XIII w. ma miejsce wzmoŜony rozwój stosunków gospodarczych, następuje wyraźna feudalizacja społeczeństwa. KsiąŜę opolsko – raciborski Władysław I i jego następcy prowadzą na terenie księstwa akcję osiedleńczą na szeroką skalę. Osady istniejące otrzymują „prawo” z reguły niemieckie, lokowane teŜ są osady na
tzw. „surowym korzeniu. Wówczas to została zasadniczo ukształtowana struktura osadnicza gminy. Wszystkie
obecnie istniejące wsie mają swe początki w średniowieczu, otrzymują prawa lokacyjne na przełomie XIII i XIV
w. i od tego czasu trwa ich harmonijny rozwój. Z czasem powstają przysiółki związane głównie z wprowadzeniem wielkoprzestrzennej gospodarki folwarcznej. Powstaje sieć droŜna. Szlaki komunikacyjne łączące ośrodki
wyŜszej rangi (najpierw grody później miasta) Gliwice – Mikołów - Racibórz , Gliwice – Rybnik oraz drogi o
charakterze lokalnym łączące poszczególne wsie oraz folwarki i powstające przy nich osady.
Początkowo ośrodkiem handlu i administracji dla terenu obecnej gminy było miasto Gliwice.
Z czasem stopniowo zaczyna rosnąć rola Pilchowic jako lokalnego centrum, która nabiera szczególnego znaczenia od końca XVIII w. związku z działalnością klasztoru i szpitala Bonifratrów a takŜe hrabiów Węgierskich.
4.2.3. Zarys historii gminy
Rozwój osadnictwa w duŜej mierze uzaleŜniony jest od warunków fizjograficznych.
Najstarsze ślady osadnictwa pradziejowego na terenie gminy pochodzą z Pilchowic gdzie znaleziono luźne
siekierki i toporki pochodzące z okresu neolitu. MoŜemy sądzić, Ŝe w tym czasie przemieszczała się, a być
moŜe i okresowo zamieszkiwała ludność kultur ceramiki sznurowej i pucharów lejkowatych. Pozostałości
osadnictwa tych kultur z okresu neolitu (młodszej epoki kamienia) występują na terenach połoŜonych bezpośrednio na wschód i północ od gminy Pilchowice.
Z późniejszych okresów pradziejów brak jest stanowisk archeologicznych, co moŜe być wynikiem faktycznego
braku osadnictwa w tym rejonie lub stanu naszej wiedzy.
We wczesnym średniowieczu i średniowieczu interesujący obszar był zasiedlony a od 2 połowy XIII w. moŜna
mówić juŜ o intensywnym osadnictwie, o czym świadczą liczne znaleziska i stanowiska archeologiczne. Teren
obecnej gminy Pilchowice do XVI roku wchodził w skład księstwa opolskiego, następnie raciborskiego. Początkowo w całości stanowił własność ksiąŜęcą a następnie od XII w. przede wszystkim drogą nadań zmieniała się
własność z ksiąŜęcej na rycerską i kościelną.
Do 1532 r. obszar wchodzi w skład dóbr ksiąŜąt opolskich i raciborskich, a następnie do 1666 r. był własnością
rodu Habsburgów. W 1666 r. dobra Pilchowickie zakupił Jan Henryk Holi, a następnie Henryk Reiswitz. Około
1726 r. ziemia pilchowicka przeszła drogą zakupu w ręce rodziny Węgierskich. W latach 80-tych XIX w. właścicielem był Artur von Scheibner a następnie Hogon Hammer. W okresie międzywojennym dobra były własnością Pruskiej Izby Skarbowej, a w 1937 r. przeszły pod władanie Górnośląskiego Towarzystwa Ziemskiego w
Opolu.
Po 1922 r. przez teren obecnej gminy Pilchowice przechodziła granica państwowa pomiędzy Polską i Niemcami.
4.2.4. Jednostki osadnicze
1. NIEBOROWICE
Nazwy uŜywane poprzednio: NIEBOROWITZ, NEUBERSDORF (1936)
Część wsi: KUŹNIA NIEBOROWSKA
Nazwy uŜywane poprzednio: NIEBOROWITZHAMMER, NEUBERSTEICH (1936)
Ogólna charakterystyka:
-23Wieś o zachowanym układzie ruralistycznym w charakterze ulicówki o luźnej zabudowie, z zespołem folwarcznym na południowym krańcu. Występuje zabudowa dawna i współczesna zachowująca charakter regionalny.
Dominują spadziste dachy pokryte czerwoną dachówką.
W południowej części wsi, w bezpośrednim sąsiedztwie linii kolejki wąskotorowej i drogi Gliwice – Rybnik zespół dworsko-folwarczny . Istniejący niegdyś w Nieborowicach i czytelny na mapach archiwalnych park przylegający do folwarku obecnie nie istnieje poza kilkoma egzemplarzami starodrzewu (kasztanowiec pospolity,
robinia biała, lipa drobnolistna). Uległ on zapewne likwidacji w związku z regulacją drogi Gliwice – Rybnik oraz
rozbudową dawnego folwarku.
Kuźnia Nieborowska osada przyfabryczna z zespołem pałacowo-parkowym. WaŜnym elementem przestrzeni
jest system stawów pierwotnie wkomponowanych w układ angielskiego parku krajobrazowego, pełniących
takŜe funkcje technologiczne związane z kuźnicą i fryszerką.
Zachowany pierwotny układ komunikacyjny łączy sąsiadujące historyczne jednostki osadnicze wraz ze starym
traktem (obecnie droga krajowa nr 78) Gliwice – Rybnik. Linia kolei wąskotorowej Gliwice – Rudy Raciborskie
jest wyraźnie czytelna w przestrzeni, a takŜe miejscami fizycznie zachowana. Droga łącząca ulice Knurowską i
Wiejską poprzez groblę na stawie jest nowa i powstała po 1925 r.
Kalendarium
1407
1726
1740
1800
1939
Pierwsza wzmianka źródłowa o istnieniu wsi.
Nieborowice kupuje hrabia Karol Gabriel Węgierski.
Hrabia Węgierski uruchamia dymarkę, przy której powstaje osada o nazwie Kuźnia Nieborowska
W Kuźni Nieborowskiej zostaje zbudowana huta Ŝelaza, która pracuje do końca
XIX w.
Hitlerowcy uruchamiają obóz dla Ŝołnierzy WP i powstańców śląskich
Obiekty o walorach kulturowych
Obiekty o walorach regionalnych i ponadregionalnych
dwór
Zbudowany około 1840 r. Późnoklasycystyczny. Skierowany elewacją frontową na północ. Murowany z cegły,
tynkowany. Na rzucie wydłuŜonego prostokąta. Piętrowy, podpiwniczony. Dwutraktowy, częściowo trójtraktowy
z korytarzem pomiędzy traktami. Elewacje północna i zachodnia o podziałach pasami pseudorustiki. Elewacja
frontowa jedenastoosiowa, z nowszym balkonem wspartym na czterech filarach, zwieńczona niskim, trójkątnym przyczółkiem. Okna prostokątne w profilowanych obramieniach. Elewacja południowa o nieregularnym
układzie okien, wzmocniona dwiema wydatnymi szkarpami. Dach naczółkowy, kryty dachówką.
Wykaz obiektów architektury i budownictwa wpisanych do rejestru zabytków
Adres
Rodzaj
Data powstania
Nr rejestru
ul. Dworcowa
budynki stacyjne
1897-1901 r
1477/93, 1478/93
linia kolejki wąskotorowej
1897-1901 r
1478/93
Wykaz obiektów architektury i budownictwa wpisanych do ewidencji zabytków chronionych prawem miejscowym
Adres
Rodzaj
Data powstania
Wartości kulturowe
ul. Dworcowa 1
dom
pocz. XX w.
lokalne
ul. Dworcowa 3
dom
pocz. XX w.
lokalne
ul. Dworcowa 5
dom
pocz. XX w.
lokalne
2
ul. Główna 28
dom mieszkalny
1840 r.
lokalne
ul. Główna 55
dom oraz stodoła
2 poł. XIX w.
lokalne, przebudowany
ul. Główna 63
dom oraz stodoła
pocz. XX w.
lokalne
ul. Główna 67
dom
pocz. XX w.
lokalne
ul. Główna 69
oficyna
ok. 1840 r.
lokalne
ul. Główna 71
dwór
ok. 1840 r.
ul. Główna b.n.
spichlerz folwarczny
ok. 1840 r.
lokalne
ul. Krywałdzka
restauracja
k. XIX w.
lokalne
ul. Krywałdzka 2
dom
lata 30. XX w.
lokalne
ul. Krywałdzka 3
dom
pocz. XX w
lokalne
ul. Krywałdzka 8
dom
pocz. XX w.
lokalne
ul. Krywałdzka 9
dom
pocz. XX w.
lokalne
ul. Knurowska 23
dom
pocz. XX w.
lokalne
ul. Knurowska 25
dom
pocz. XX w.
lokalne
Kuźnia Nieborowska
pałac
ok. 1880 r
regionalne
2
przebudowany, wymieniona stolarka okienna na plastikową niesymetryczną.
-24Adres
ul. Knurowska
Kuźnia Nieborowska
ul. Knurowska
Kuźnia Nieborowska
ul. Knurowska
ul. Wiejska 11
ul. Wiejska 22
Rodzaj
Data powstania
Wartości kulturowe
budynek dworski
ok. 1880 r
lokalne
oficyna dworska
k. XIX w.
lokalne
dom
dom
pocz. XX w.
pocz. XX w.
lokalne
lokalne
3
Wykaz obiektów architektury i budownictwa proponowanych do objęcia ochroną przez prawo miejscowe
Adres
Rodzaj
Data powstania
Wartości kulturowe
ul. Główna 48
dom
pocz. XX w.
lokalne
ul. Główna 71
obora folwarczna
ok. 1840 r.
lokalne
Kuźnia Nieborowska ul.
dom
pocz. XX w.
lokalne
Knurowska 17
Wykaz obiektów architektury i budownictwa znajdujących się w spisie WKZ, a obecnie nie istniejących
Adres
Rodzaj
Data powstania
Mysia Góra
chata kryta strzechą
ul. Główna 50
dom
pocz. XX w.
ul. Główna 62
dom
pocz. XX w.
Wykaz krzyŜy i kapliczek przydroŜnych
Lokalizacja
Rodzaj
ul. Dworcowa na granicy
krzyŜ przydroŜny z postacią
zabudowy
UkrzyŜowanego i rzeźbą
Matki Boskiej we wnęce.
ul. Główna 17 /Polna /
krzyŜ z postacią UkrzyŜowaZalesie
nego i rzeźbą Matki Boskiej
Bolesnej
ul. Główna 26
kapliczka
ul. Główna 54
UkrzyŜowanego i rzeźbą
Matki Boskiej we wnęce.
ul. Główna 65
kapliczka z św. Janem Nepomucenem
ul. Kasztanowa przy zjeź- krzyŜ przydroŜny z postacią
dzie z drogi głównej Gliwi- UkrzyŜowanego
ce – Rybnik
Mysia Góra, na granicy
zabudowy
UkrzyŜowanego i figurą Matki Boskiej Nieustającej Pomocy we wnęce.
Miejsca pamięci
Lokalizacja
Rodzaj
ul. Główna 52
tablica upamiętniająca ofiary
hitlerowskiego barbarzyństwa
droga do Leboszowic
obelisk ku czci ofiar obozu
Zabytkowe parki, cmentarze, aleje
Lokalizacja
Rodzaj
Kuźnia Nieborowska
park
ul. Knurowska
ul. Główna
obustronne obsadzenie
– relikty
ul. Krywałdzka
ul. Kasztanowa
3
4
Data powstania
XIX/XX w.
uwagi
1891 r.
kamienny
XIX/XX w.
1890
p.w. Matki Boskiej
1920 r.
pocz. XX w.
drewniany
1918 r.
kamienny, polichromia
współczesna
Data powstania
1970 r.
uwagi
1981 r.
granit z metalową tablicą
Czas powstania
ok. 1880
Uwagi
krajobrazowy
pocz. XX w.
robinie białe
k. XIX w.
jesiony wyniosłe, uzupełnione
klonami pospolitymi
4
kasztanowce pospolite
2 poł. XIX w.
na planie litery „L”, mur pruski, obiekt w bardzo złym stanie technicznym, stanowi zagroŜenie dla bezpieczeństwa
zaatakowane przez szkodniki
-25Zabytkowe obiekty techniki
Lokalizacja
Rodzaj
pomiędzy zabudową
kolejka wąskotorowa
folwarku a drogą Gliwi- Gliwice – Rudy Raciborce – Rybnik
skie
ul. Dworcowa
stacja kolejki wąskotorowej
ul. Dworcowa, na grani- transformator słupowy
cy zabudowy
Kuźnia Nieborowska
transformator słupowy
Wiejska/Kasztanowa
Obiekty sztuki obronnej
Lokalizacja
Na wschód od wsi w
lasku na wschód od
wiaduktu
Rodzaj
bunkry
Czas powstania
1897-1901 r
Uwagi
1897-1901 r
pocz. XX w.
lata 30. XX w.
Czas powstania
przed 1939 r.
Uwagi
fragment umocnień granicznych pomiędzy RP a III Rzeszą
Wykaz stanowisk archeologicznych
Nr stan. w
obrębie obszaru AZP
Nr stan. w obrębie miejscowości
1
1
2
3
4
2
3
4
Typ stanowiska
Obszar 99 - 43
ślad osadnictwa
cmentarzysko birytualne
osada
osada (?)
osada (?)
ślad osadnictwa
osada
PrzynaleŜność chronologiczna,
kulturowa
epoka kamienia
okres wpływów rzymskich
średniowiecze
średniowiecze
średniowiecze
epoka kamienia
późne średniowiecze (XIV-XV
w.)
Strefy ochrony konserwatorskiej:
Strefa „A”
pełnej ochrony konserwatorskiej, obejmująca obszary szczególnie wartościowe, o dobrze zachowanej
historycznej strukturze przestrzennej, do bezwzględnego zachowania:
- zespół pałacowo-parkowy w Kuźni Nieborowskiej przy ul. Knurowskiej w granicach ogrodzenia
Obiekt do bezwzględnego zachowania. Pielęgnację i rewaloryzację parku prowadzić w oparciu o
opracowany projekt rewaloryzacji. Budynki przypałacowe poddać rewaloryzacji. W przypadku
obiektu gospodarczego na rzucie litery „L” dąŜyć do zapewnienia uŜytkowania, pilnie zabezpieczyć
przed niszczeniem i dewastacją.
- kolej wąskotorowa Gliwice – Rudy Raciborskie na odcinku w granicach administracyjnych
miejscowości Nieborowice
Obiekt do bezwzględnego zachowania. NaleŜy dąŜyć do utrzymania urządzeń technicznych (nasyp,
torowisko, rozjazdy, oznakowania kolejowe itp.) oraz zapewnienia właściwego uŜytkowania
obiektom kubaturowym (dworce i budynki towarzyszące).
Strefa „K”
Strefa ochrony krajobrazu naturalnego lub przekształconego o wartościach kulturowych, stanowi
przestrzeń pomiędzy ulicami Knurowską i Wiejską wraz ze stawami obecnie hodowlanymi.
Przestrzeń ta jest ukształtowana antropogenicznie o duŜych walorach krajobrazowych oraz walorach
historycznych do zachowania.
Strefa „E”
Strefa ochrony widoku sylwety wsi (z jej dominantami) i charakterystycznych jej fragmentów
(z wyznaczonych miejsc i punktów widokowych oraz odcinków tras komunikacyjnych) - widok na
ścianę starodrzewu parkowego i pałac poprzez płaszczyznę stawów.
Na obszarze strefy szczególny nacisk naleŜy połoŜyć na ochronę zachowanych dotychczas widoków. Wszelka
nowopowstająca zabudowa kubaturowa w strefie (takŜe kształtowanie wysokiej zieleni) powinna posiadać odpowiednią skalę oraz gabaryty nie zagraŜające ekspozycji widokowej ukształtowanej przestrzeni.
2. PILCHOWICE I LEBOSZOWICE
PILCHOWICE
Nazwy uŜywane poprzednio: PILCHOWITZ, BILCHENGRUND (1936)
-26Część wsi: DOLNA WIEŚ
Nazwy uŜywane poprzednio: NIEDERDORF
Część wsi: WIELOPOLE
Nazwy uŜywane poprzednio: WIELOPOLE, SANDHÖH (1936)
Część wsi: TRZEŚNIÓWKA
LEBOSZOWICE
nazwy uŜywane poprzednio: LEBOSCHOWITZ, KLEINGARBEN (1936)
Ogólna charakterystyka
Pilchowice układ semiurbanistyczny z zachowanym rynkiem. Na zachodnim krańcu miejscowości (w jej historycznych granicach) zespół dworsko-folwarczny; w centrum zespół klasztorno-szpitalny oraz kościół. Zachowany pierwotny układ komunikacyjny łączący sąsiadujące historyczne jednostki osadnicze wraz z głównym traktem Gliwice – Rybnik. Przez miejscowość przechodzi linia kolejki wąskotorowej Gliwice – Rudy Raciborskie,
jest wyraźnie czytelna w przestrzeni, a takŜe miejscami fizycznie zachowana. Sylweta wsi z wieŜą kościelną,
stanowiącą dominantę przestrzenną oraz spadzistymi czerwonymi dachami, stanowi istotny element krajobrazu
kulturowego regionu.
Dolna Wieś o bardzo dobrze zachowanym układzie ruralistycznym w typie ulicówki. Pełna dominacja nowej
zabudowy, utrzymującej charakter regionalny. Sylweta wsi, rozłoŜonej na niewielkim wzniesieniu, z dominującymi duŜymi połaciami czerwonych dachów stanowi istotny element krajobrazu kulturowego regionu.
Leboszowice dawna wieś o zachowanym układzie ruralistycznym w typie ulicówki. Dominacja nowej zabudowy, zachowującej charakter regionalny przez stosowanie spadzistych dachów pokrytych czerwoną dachówką.
Kalendarium
1305
Lokacja na prawie niemieckim.
1311
W źródłach pisanych występuje Ulricus de Welpol.
1335
W źródłach pisanych wzmiankowany jest kościół który naleŜy do dekanatu gliwickiego. Wieś naleŜy do księstwa raciborskiego. Nazwa zostaje zapisana w
brzmieniu: „Pilchowicz”.
1360
Mikołaj ksiąŜę raciborski nadaje miejscowość rycerzowi Stossako.
1376
W źródłach pisanych wymieniany jest kościół parafialny.
1437
Pilchowice przejmuje ksiąŜę raciborski Wacław.
1447
W źródłach pisanych wzmiankowany jest kościół. Nazwa zostaje zapisana w
brzmieniu „Pylchowicz”.
1482
W źródłach pisanych pojawia się po raz pierwszy wieś o nazwie Leboszowice.
1486
Pilchowice kupuje Jan Holn. W rodziny Holnów miejscowość pozostaje do przełomu XVI i XVII w.
1531
W źródłach pisanych występuje nazwa w brzmieniu „Pylchowicze” oraz „Wyelopole”.
XVI/XVIIw
Powstaje przysiółek Dolna Wieś
1668
Budowa drewnianego kościoła.
1679
Źródła pisane wymieniają zamek. Zostaje zapisana nazwa w brzmieniu „Pilchowice”.
1682-1788
Pilchowice wchodzą w skład rybnickiego państwa stanowego.
ok. 1690
Właścicielem jest Reiswitz.
od 1726
Miejscowość kupuje hrabia Karol Gabriel Węgierski.
1736
W źródłach pisanych występuje nazwa w brzmieniu: „Pilchowic” oraz „Wielopole”.
1770
Na zrębach starego hrabiowie Węgierscy budują nowy pałac.
1779/80
Budowa kościoła p.w. św. Jana Chrzciciela.
1793
Antoni Welcel tworzy testamentem fundację publiczną na rzecz szpitala braci
Miłosierdzie lub instytutu szkolnego Ojców Pijarów, czyniąc wykonawcą hr. Węgierskiego.
1797
Zamek wraz z ogrodem oraz towarzyszącą zabudową zostają przekazane Braciom Miłosierdzia w celu stworzenia szpitala i konwentu.
1800
Stary drewniany kościół zostaje przeniesiony do Gorzyc.
1814
Poświęcenie klasztoru i szpitala w dawnym zamku.
1817
Zmiana przynaleŜności administracyjnej z powiatu Toszek-Gliwice na powiat
Rybnik.
1837
Utrata praw miejskich.
1867
W dawnym zamku zostaje załoŜone seminarium nauczycielskie.
1892
W Dolnej Wsi funkcjonuje wiatrak.
1922
Po plebiscycie wieś zostaje przyznana Niemcom i włączona do powiatu gliwickiego.
W dawnym pałacu w miejsce seminarium nauczycielskiego powstaje dom dziecka – ochronka św. Jadwigi.
W Leboszowicach rozpoczyna funkcjonowanie tartak.
-27Obiekty o walorach kulturowych
kościół p.w. św. Jana Chrzciciela. Wzniesiony w latach 1779, 1780 z fundacji hrabiego Józefa Węgierskiego
przez budowniczego Krzysztofa Worbsa . Późnobarokowy. Skierowany prezbiterium na północny wschód. Murowany z cegły, tynkowany. Prezbiterium jednoprzęsłowe, zamknięte półkoliście; przy nim od północnego zachodu prostokątna zakrystia z emporą na piętrze. Nawa trójprzęsłowa z kwadratową wieŜą od południowego
zachodu wyodrębniającą się lekkim ryzalitem. Zaokrąglone naroŜniki wieŜy i przybudówki przy prezbiterium od
zewnątrz ścięte. Podziały elewacji ramowe. Okna oraz portale zamknięte łukiem koszowym w obramieniach
listwowych z kluczami, w zwieńczeniu ścian pełne belkowanie. Elewacja południowo zachodnia z wieŜą na osi,
zamknięta attyką połączoną z wieŜą spływami. Na osi portal zamknięty łukiem segmentowym, profilowany z
datą 1780 w kluczu ujętym w esownice. Hełm wieŜy piramidalny ze spływami w naroŜnikach, zwieńczony kopułką, kryty blachą. Dachy kryte dachówką, nad nawą i prezbiterium dwuspadowy, zakrystii trójspadowy. Nad
nawą kwadratowa wieŜyczka na sygnaturkę z latarnią.
kostnica
Usytuowana na północny wschód od kościoła. Zbudowana na przełomie XVIII i XIX w. Murowana, tynkowana.
Kwadratowa. Wejście zamknięte łukiem segmentowym. Dach siodłowy, kryty dachówką. Obecnie przebudowana.
plebania
Zbudowana w czwartej ćwierci XVIII w. Wczesnoklasycystyczna . murowana z cegły, tynkowana. Skierowana
elewacją frontową na wschód. Prostokątna, piętrowa, podpiwniczona. Układ parteru i piętra dwutraktowy. Elewacje dłuŜsze siedmioosiowe z trójosiowymi ryzalitami, boczne trójosiowe. Piętro oddzielone opaską. Okna w
płycinach, w przyziemiu zamkniętych półkoliście i ozdobionych rozetkami. Portal wejściowy kamienny, zamknięty łukiem segmentowym wspartym na konsolkach. Dach czterospadowy z lukarnami, kryty dachówką.
dawna szkoła parafialna
Wzniesiona w 1780 r., rozbudowana i przekształcona w 2 połowie XIX w. Skierowana elewacją frontową na
zachód. Murowana z cegły, tynkowana. Na rzucie w kształcie litery „L”. Parterowa z piętrem w szczycie, podpiwniczona. Układ parteru dwutraktowy z korytarzem od południa. Elewacja boczna sześcioosiowa z wejściem
w głębokiej prostokątnej wnęce, frontowa siedmioosiowa, z słabo wyodrębnionym piętrowym ryzalitem na osi,
zwieńczonym trójkątnym przyczółkiem. Dachy dwuspadowe kryte dachówką.
szpital
dawniej klasztor i szpital Bonifratrów. Wzniesiony 1802-14 r. (część środkowa obecnego budynku), rozbudowany i przekształcony w 1859 r. Późnobarokowy i neogotycki. Murowany z cegły, tynkowany. Elewacją frontową skierowany na południowy zachód. Na rzucie podkowy z dziedzińcem od frontu, przy naroŜniku południowo
wschodnim kaplica wzniesiona w 1859 r. Piętrowy, podpiwniczony. Układ wnętrz o zróŜnicowanej liczbie traktów. Elewacje neogotyckie z 1879 r.., frontowa jedenastoosiowa z ryzalitem, skrzydeł bocznych sześcioosiowe.
Elewacje boczne skrzydeł i ryzalit na osi elewacji frontowej zwieńczone schodkowymi szczytami. Dachy dwuspadowe kryte dachówką. Kaplica z krótka nawą i wydłuŜonym prezbiterium.
dwór
pierwotny zbudowany XVI – XVII w., zburzony w XVIII w. Obecny zbudowany w drugiej połowie XVIII w., przez
hrabiego Węgierskiego, z częściowym zachowaniem murów pierwotnego. Piętro nadbudowane w latach 187381 przez Von Schibnera. Barokowo–klasycystyczny. PołoŜony na niewielkim wzniesieniu. Zwrócony frontem na
północ. Murowany z cegły i kamienia (części starsze), tynkowany. Na rzucie prostokąta. Piętrowy częściowo
podpiwniczony. Układ przyziemia dwutraktowy z korytarzem pomiędzy traktami. Druga kondygnacja oddzielona
murem attyki, okna w profilowanych obramieniach. Elewacja frontowa siedmioosiowa o otworach rozmieszczonych nieregularnie, tylna dziewięcioosiowa z pięcioosiowym ryzalitem do połowy wysokości piętra, w nim wejście zamknięte łukiem segmentowym, Elewacje boczne cztero i pięcioosiowe. Dach mansardowy, kryty dachówką.
ruiny pałacu
Zbudowany 1770-80 przez hrabiego Węgierskiego. Pełnił funkcje w 1858 r. zakładu karnego, w latach 1867 –
1921 seminarium nauczycielskiego i od 1922 r. ochronki dla dzieci. Zrujnowany w 1945 r. Murowany z cegły,
dwuskrzydłowy. Zachowany w stanie słabo czytelnej ruiny.
Adres
ul. Dworcowa 31
ul. Dworcowa 33
ul. Dworcowa 35
Rodzaj
klasztor Bonifratrów ob.
szpital
d. szkoła parafialna
kościół p.w. Jana Chrzci-
Data powstania
1802-1814 r.
Nr rejestru
290/60
1780 r.
1780 r.
292/60
320/50, 296/60
-28Adres
ul. Dworcowa 35
ul. Damrota 6
ul. Dworcowa
Rodzaj
ciela
plebania
dwór
budynki stacyjne
Data powstania
Nr rejestru
1794 r.
XVI – XVIII w.
1897-1901 r
1897-1901 r
295/60
293/60
1477/93
1477/93
Adres
Rodzaj
Data powstania
Wartości kulturowe
ul. Damrota 2
dom
1. poł. XIX w.
lokalne
ul. Damrota 1 (d.3)
dom
poł. XIX w.
lokalne
ul. Damrota 4
dom
XIX/XX w
lokalne
ul. Damrota 5
dom
k. XIX w.
lokalne
ul. Damrota 7
budynek „Caritas"
poł.XIX w.
lokalne
ul. Dolna Wieś 60
dom
pocz. XX w.
częściowo wymieniona stolarka okienna na plastikową jednopołaciową
ul. Dolna Wieś 83
dom wraz ze stodołą
pocz. XIX w.
przebudowane
ul. Dworcowa 10
dom
k. XIX w.
ul. Dworcowa 12
dom
k. XIX w.
przebudowany, zatracił cechy
stylowe
ul. Dworcowa 14
dom
k. XIX w.
lokalne
ul. Dworcowa 15
willa, ob. przychodnia
poł. XIX w.
lokalne
wraz z budynkiem gospodarczym
ul. Dworcowa 17
dom
poł. XIX w.
lokalne
ul. Dworcowa 18
dom
pocz. XX w.
lokalne
ul. Dworcowa 20
dom
pocz. XX w.
lokalne
ul. Dworcowa 22
dom
pocz. XX w.
lokalne
ul. Dworcowa 29
kamienica
2 poł. XIX w.
lokalne
ul. Dworcowa 31
kaplica klasztorna
1859 r.
lokalne
ul. Dworcowa 31
kostnica
XVIII-XIX w.
przebudowana
ul. Dworcowa 31
budynek gospodarczy
XIX w.
lokalne
ul. Dworcowa 35
kaplica cmentarna
pocz. XIX w.
lokalne
ul. Dworcowa 35
grota z figurą Matki Bo- pocz. XX w.
lokalne
skiej z dzieciątkiem
ul. Powstańców 2
dom
koniec XIX w.
lokalne
ul. Powstańców 11
dom
lata 30. XX w.
lokalne
Rynek 1
dom
pocz. XX w.
lokalne
Rynek 8
dom
pocz. XX w.
lokalne
Rynek 9
dom
pocz. XX w.
lokalne
Rynek 11
dom
pocz. XX w.
lokalne
Rynek 13
dom
pocz. XX w.
lokalne
Rynek 17
dom
poł. XX w.
lokalne
Rynek 19
dom
pocz. XX w.
lokalne
Rynek 20
dom
pocz. XX w.
lokalne
ul. Spółdzielcza 1
spichlerz
pocz. XIX w.
lokalne (przebudowany)
ul. Spółdzielcza 3/9
czworak
poł. XIX w.
lokalne
ul. Spółdzielcza 11
obora
pocz. XIX w.
lokalne (przebudowana)
ul. Wielopole 59
dom
pocz. XX w.
lokalne, w trakcie przebudowy
Leboszowice (część N)
chałupa kryta strzechą
1880 r.
lokalne
Leboszowice
remiza OSP
pocz. XX w.
lokalne
ul. Wiejska
Adres
Rodzaj
Data powstania
Wartości kulturowe
ul. Powstańców Śląskich , kaplica cmentarna
poł. XIX w.
lokalne
cmentarz
Adres
Rodzaj
Data powstania
-29ul. Dolna Wieś 13
ul. Dolna Wieś 60
ul. Damrota 6
chałupa
dom
stodoła folwarczna
pocz. XIX w.
Lokalizacja
Rodzaj
ul. Damrota/ul. TrzekrzyŜ przydroŜny z postacią
śniówka
UkrzyŜowanego i dekoracyjną
kratą.
ul. Dolnej Wsi 9
krzyŜ z figurą ukrzyŜowanego z
półpełną figurą Matki Boskiej
Bolesnej na konsoli
ul. Dworcowa 22
krzyŜ z figurą ukrzyŜowanego i
figurą Matki Boskiej Bolesnej
ul. Dworcowa 31
figura św. Józefa
ul. Dworcowa 31 (d. dzie- krzyŜ
dziniec klasztorny)
ul. Dworcowa (przed
krzyŜ z postacią UkrzyŜowanekościołem)
go i postacią Matki Boskiej we
wnęce.
ul. Leboszowska37 / Pod- kapliczka z figurą św. Jana
górna
Nepomucena
ul. Polna przy posesji 4
kapliczka p.w. Niepokalanego
Poczęcia Matki Boskiej
Data powstania uwagi
pocz. XIX w.
krzyŜ drewniany, postać, Ŝeliwna krata
kuta
1860 r.
cokół kamienny, krzyŜ
nowszy Ŝeliwny
1886 r.
kamienny
pocz. XIX w.
1879 r
neogotycka
1886 r.
k. XVIII w.
1 poł. XIX w.
ul. Polna/Kwiatowa
krzyŜ z postacią UkrzyŜowanego
1893 r.
ul. Polna/ Powstańców
Śląskich
Rynek
ul. Powstańców Śląskich,
cmentarz
krzyŜ z postacią UkrzyŜowanego
figura św. Jana Nepomucena
krzyŜ z postacią UkrzyŜowanego i figurą Matki Boskiej we
wnęce
krzyŜ przydroŜny
pocz. XX w.
ul. Wielopole /Majowa
Dolna Wieś – naprzeciw
posesji 12
ul. Dolnej Wsi – obok
posesji 81
ul. Wielopole/Dębowa
ukrzyŜowanego
ukrzyŜowanego
ukrzyŜowanego
1857 r.
1906 r.
flankowana dębami
szypułkowymi
flankujące lipy (?) o
średnicach ok. 100 cm
świeŜo usunięte
flankowany lipami
drobnolistnymi, z których zachowała się
jedna
drewniany, postać
Ŝeliwna
neogotycki
1913 r.
Ŝeliwny, polichromowany współcześnie
neogotyk
pocz. XX w.
neogotyk
pocz. XX w.
pocz. XX w.
Miejsca pamięci
Lokalizacja
Rodzaj
Data powstania uwagi
ul. Powstańców, cmentarz mogiła ofiar obozu w Nieboropomnik nagrobny nowy
wicach zamordowanych w 1939
r.
Lokalizacja
Rodzaj
Czas powstania
ul. Dworcowa
cmentarz przykościelny 1780 r.
ul. StraŜaków
cmentarz rzym.-kat.
przyklasztorny
pocz. XIX w.
ul. Powstańców Śląskich
cmentarz rzym.-kat.
1905 r.
Uwagi
zachowane nieliczne nagrobki
o walorach artystycznych pochodzące z końca XIX i początku XX w.
zachowane nagrobki o wartościach artystycznych i historycznych.
zachowane nieliczne stare
nagrobki. Cmentarz bardzo
zaniedbany, w ½ nie uŜytkowany i nie pielęgnowany.
-30Lokalizacja
ul. Damrota 6
ul. Damrota 7
Rodzaj
park krajobrazowy
ogród o charakterze
parkowym
Czas powstania
XIX/XX w.
XIX/XX w.
ul. Dworcowa 31
d. ogród klasztorny ob.
szpitalny
XIX w.
Zabytkowe obiekty techniki
Lokalizacja
Rodzaj
kolej wąskotorowa
ul. Dworcowa19
budynek dworca
ul. Dworcowa
budynki gospodarcze
dworca
ul. Damrota / Trzetransformator słupowy
śniówka
ul. Dworcowa (za cmen- transformator słupowy
tarzem)
ul.Dolnej Wsi – obok
posesji 27
Leboszowice
most
rz. Bierawka
Leboszowice
hala produkcyjna tartaul. Wiejska
ku
Leboszowice
hala produkcyjna tartaul. Wiejska
ku
Leboszowice
ul. Wiejska (na granicy
zabudowy)
Obiekty sztuki obronnej
Lokalizacja
Trześniówka, na wzgórzu przy drodze do
Ochojca
Rodzaj
bunkry
Nr stan. w
Nr stan. w obręobrębie obbie miejscowości
szaru AZP
Czas powstania
1897-1901
1897-1901
1897-1901
7
Pilchowice 3
8
Pilchowice 4
9
10
11
12
Pilchowice 5
Pilchowice 6
Pilchowice 7
Pilchowice 8
ślad osadnictwa
osada (?)
ślad osadnictwa
grodzisko
ślad osadnictwa
ślad osadnictwa
osada
ślad osadnictwa
13
Pilchowice 9
ślad osadnictwa
14
Pilchowice 10
ślady osadnictwa
15
Pilchowice 11
osada
ob. mieszkalny
lata 30. XX w.
XIX/XX w.
murowany z cegły na lico
pocz. XX w.
konstrukcja stalowa
pocz. XX w.
pocz. XX w.
lata 30. XX w.
tynkowany
Czas powstania
przed 1945 r.
Uwagi
element umocnień granicy
pomiędzy RP a III Rzeszą.
Obszar 99-43
ślad osadnictwa
ślady osadnictwa
Pilchowice 1
Pilchowice 2
Uwagi
lata 30. XX w.
Typ stanowiska
5
6
Uwagi
pozostałości
w obrębie grota z figurą MB,
krzyŜ, wolnostojące rzeźby
świętych (św. Jadwiga Śląska,
oraz 4 puste cokoły)
kulturowa
epoka kamienia
epoka kamienia
średniowiecze
epoka kamienia
średniowiecze
epoka kamienia(?)
wczesne średniowiecze
neolit (?)
neolit (?)
późne średniowiecze
w.)
w.)
neolit (?)
wczesne średniowiecze (XI-XII
w.)
w.)
w.)
-31Nr stan. w
16
17
Pilchowice 12
Pilchowice 13
ślad osadnictwa
osada (?)
18
19
Pilchowice 14
Pilchowice 15
ślad osadnictwa
osada
20
Pilchowice 16
ślad osadnictwa
21
22
Pilchowice 17
Pilchowice 18
ślad osadnictwa
osada
23
24
Pilchowice 19
Pilchowice 20
ślad osadnictwa
osada
25
Pilchowice 21
ślad osadnictwa
osada
26
27
28
Leboszowice 1
Leboszowice 2
Leboszowice 3
ślad osadnictwa
osada (?)
osada
29
Leboszowice 4
ślad osadnictwa
Typ stanowiska
kulturowa
epoka kamienia
w.)
epoka kamienia
w.)
w.)
średniowiecze (?)
w.)
epoka kamienia
w.)
epoka kamienia
pradzieje, późne średniowiecze
(XIV-XV w.)
epoka kamienia
średniowiecze
w.)
w.)
Strefy ochrony konserwatorskiej
Strefa „A”
−
załoŜenie klasztorno-szpitalne wraz z kościołem p.w. św. Jana Chrzciciela i dawną szkołą parafialną w
granicach działek. Granice strefy wyznaczają ulice: Powstańców Śląskich, Stawowa i Dworcowa.
Obiekty do bezwzględnego zachowania. Sposób postępowania w stosunku do poszczególnych zespołów funkcjonalnych naleŜy zróŜnicować:
- kościół i cmentarz przykościelny – obiekty i sposób zagospodarowania terenu do bezwzględnego
zachowania. Zwrócić uwagę na utrzymanie starych nagrobków o walorach artystycznych.
-d. szkoła parafialna ul. Dworcowa 33 – obiekt i sposób zagospodarowania działki do bezwzględnego zachowania.
- zespół d. szpitala Bonifratrów ul. Dworcowa 31: Forma zewnętrzna oraz zabytkowe elementy wnętrza budynków do bezwzględnego zachowania. Prace modernizacyjne wnętrza nie mogą powodować zmian w elewacjach. Część gospodarcza dziedzińca wymaga uporządkowania. Część parkowa i ogrodowa wymagają wykonania zabiegów pielęgnacyjnych oraz uporządkowania. Wskazane jest poddanie jej rewaloryzacji przy dopuszczalnej częściowej rekompozycji polegającej na przystosowaniu do wymogów obecnej funkcji, przy czym naleŜy wykonać to w oparciu o specjalistyczne opracowanie studialno-projektowe. W części cmentarnej konieczne
prace pielęgnacyjne przy drzewostanie. NaleŜy dąŜyć do ograniczenia ekspansywności roślinności dolnego
piętra i wyeksponowania zachowanych jeszcze nagrobków pochodzących z 2 połowy i końca XIX w. a takŜe
posiadającego znaczenie historyczne grobu ks. Konstantego Damrota.
−
zespół dworsko-parkowy w granicach działki. Budynek i sposób zagospodarowania otoczenia do zachowania.
−
kolej wąskotorowa Gliwice – Rudy Raciborskie na odcinku w granicach administracyjnych miejscowości
Pilchowice. Obiekt do bezwzględnego zachowania. DąŜyć do utrzymania urządzeń technicznych (nasyp,
torowisko, rozjazdy, oznakowania kolejowe itp.) oraz zapewnienia właściwego uŜytkowania obiektom kubaturowym (dworce i budynki towarzyszące).
Strefa „B”
pośredniej ochrony konserwatorskiej, obejmująca obszar podlegający rygorom w zakresie utrzymania
zasadniczych elementów rozplanowania istniejącej substancji o wartościach kulturowych oraz charakteru i skali nowej zabudowy
−
semiurbanistyczny układ przestrzenny obecnej wsi wraz z dawnym folwarkiem. Granice strefy wyznaczają ulice (z obustronną zabudową): Gliwicka, Powstańców Śląskich (wraz z cmentarzem), linia kolejki wąskotorowej, południowo zachodnia granica działki Domu Pomocy Społecznej, ul. Stanicka, tylna granica
działek dawnego folwarku i pałacu, ul. Rynek do Gliwickiej. Sposób postępowania naleŜy zróŜnicować:
-32
d. folwark - zapewnić uŜytkowanie. DąŜyć do restauracji i modernizacji technicznej obiektów o wartościach kulturowych z dostosowaniem współczesnej funkcji do wartości zabytkowej obiektów. Ze względu na konieczność zapewnienia uŜytkowania, a co za tym idzie wprowadzania współczesnych technologii oraz ewentualnej zmiany pierwotnej funkcji dopuszczalna jest wymiana obiektów kubaturowych nie
posiadających wartości kulturowych (obiekty powstałe lub całkowicie przekształcone po 1945r.) oraz
wprowadzenie nowych. Konieczne jednak jest dostosowanie nowej zabudowy do historycznej kompozycji przestrzennej w zakresie skali i bryły przy załoŜeniu harmonijnego współistnienia elementów kompozycji historycznej i współczesnej;
układ semiurbanistyczny – do zachowania układ dróg z charakterystycznym wydłuŜonym rynkiem, historyczną zabudową oraz sposobem rozplanowania działek siedliskowych. Wszelkie nowo powstające
obiekty kubaturowe powinny być wpisane w sposób harmonijny w zabytkową strukturę wsi.
Strefa „E”
Strefa ochrony widoku sylwety wsi (z jej dominantami) i charakterystycznych jej fragmentów (z wyznaczonych miejsc i punktów widokowych oraz odcinków tras komunikacyjnych).
−
sylweta Pilchowic wraz z dominantą przestrzenną wieŜy kościoła z ulicy Wielopole
−
sylweta Dolnej Wsi z Trześniówki
nowo powstająca zabudowa kubaturowa w strefie (takŜe kształtowanie wysokiej zieleni) powinna posiadać
odpowiednią skalę oraz gabaryty nie zagraŜające ekspozycji widokowej zespołów zabudowy o wartościach
kulturowych.
Strefa „W”
Strefa obejmuje tereny o domniemanej na podstawie badań powierzchniowych lub innych wskazówek, zawartości reliktów archeologicznych, które to obszary powinny być zastrzeŜone jako tereny obserwacji archeologicznej.
−
grodzisko wczesnośredniowieczne
Wszelkie prace ziemne w tym teŜ przekładki i realizacja podziemnych ciągów infrastruktury technicznej moŜe
odbywać się tylko pod warunkiem nadzoru archeologicznego.
STANICA
Nazwy uŜywane poprzednio: STANITZ, STANDORF (1936)
Wieś o zachowanym układzie ruralistycznym w typie ulicówki poddanym procesowi semiurbanizacji. Dominantą
przestrzenną i zamknięciem osi widokowej z drogi do Pilchowic jest wieŜa kościoła. Sylweta wsi z dominującymi połaciami czerwonych dachów, jest istotnym elementem krajobrazu kulturowego regionu.
Na zachód i północny zachód od wsi i jej przysiółka Górniki pozostałości odkrywkowej kopalni rud Ŝelaza, w
postaci systemu niewysokich hałd.
Zachowany pierwotny układ komunikacyjny. Czytelne w przestrzeni drogi doprowadzające do dawnej odkrywkowej kopalni rud Ŝelaza. Linia kolei wąskotorowej Gliwice – Rudy Raciborskie jest wyraźnie czytelna w przestrzeni, a takŜe miejscami fizycznie zachowana.
Kalendarium
1258
1264
XVI-XVII w.
1800-1804
Pierwsza wzmianka źródłowa.
Wzmiankowany kościół parafialny będący w posiadaniu klasztoru cystersów
Rudach Raciborskich.
W przysiółkach Górniki, Wojtki i Marszałki czynne są kopalnie darniowej rudy
Ŝelaza.
Budowa kościoła p.w. św. Marcina
kościół p.w. św. Marcina
Zbudowany w latach 1800 – 1804 przez Jana Langera, mistrza murarskiego z Raciborza, staraniem ks. Bernarda Galbiersa, opata klasztoru cystersów w Rudach Raciborskich. Klasycystyczny (fot. 32), otoczony ceglanym tynkowanym murem, o narysie wydłuŜonego ośmioboku, od wewnątrz z wnękami zamkniętymi łukiem
segmentowym. Kościół orientowany. Murowany z cegły, tynkowany. Prezbiterium prostokątne, jednoprzęsłowe,
o naroŜnikach silnie ściętych, przy nim od północy i południa prostokątne, symetryczne dobudówki o zaokrą-
-33glonych naroŜnikach. Nawa dwuprzęsłowa, szersza od prezbiterium, z kwadratową wieŜą od zachodu, po bokach wieŜy przybudówki nie wyodrębniające się w bryle kościoła. Podziały ścian ramowe, nawa i prezbiterium
zwieńczone belkowaniem. W ścianie południowej portal kamienny zamknięty półkoliście, z datą 1800. Okna
zamknięte łukiem segmentowym w profilowanych obramieniach z kluczami. Fasada zachodnia z wieŜą nad
silnie wyodrębnionym ryzalitem o zaokrąglonych naroŜnikach; podziały pilastrami toskańskimi na wydatnym,
ciosowym cokole, dźwigającymi belkowanie dekorowane tryglifami, z trójkątnym przyczółkiem na osi. W polu
środkowym portal kamienny, zamknięty łukiem koszowym, z węgarami wydzielonymi gzymsami, powyŜej
esownice zwieńczone segmentowym gzymsem; ponad portalem okno zamknięte łukiem segmentowym. W
polach bocznych nisze zamknięte łukiem koszowym, z figurami śś. Andrzeja i Bernarda; pod figurami sygnatura sztukatora Walentego Filipa 1802. W przyczółku belkowania kartusz herbowy z orłem pod infułą z literami
MO RS i data 1802. Ponad belkowaniem, po bokach wieŜy attyka ze spływami zwieńczonymi wazonami esownicowymi. WieŜa rozczłonkowana jońskimi pilastrami, podzielona na dwie kondygnacje profilowanym gzymsem
podnoszącym się półkoliście ponad tarczami zegarowymi. Okna wieŜy zamknięte łukiem półkolistym, w obramieniach z płycinami. Hełm namiotowy z czworoboczną latarnią o ściętych naroŜnikach, kryty blachą. Dachy
kryte dachówką: nad nawą i prezbiterium dwuspadowy, nad przybudówkami przy prezbiterium trójspadowe.
kaplica przydroŜna
Późnobarokowa, XVIII w. Murowana, tynkowana. Kwadratowa. Fasada o linii falistej, z czterema kolumnami na
postumentach, dźwigającymi załamujące się belkowanie przechodzące na ściany boczne, zwieńczona szczytem o urozmaiconym wykroju, powtórzonym w tylnej elewacji. Portal zamknięty półkoliście, w szczycie hemisferyczna wnęka z ludową rzeźbą św. Floriana. Elewacje boczne ujęte parami pilastrów na postumentach, z
oknami zamkniętymi łukiem segmentowym. Tylna o podziałach ramowych. Dach dwuspadowy, kryty dachówką.
Adres
Rodzaj
Data powstania
Nr rejestru
ul. Gliwicka 16
kościół p.w. św. Marcina
1800 r.
1011/69
ul. Gliwicka/1Maja
kaplica przydroŜna
XVIII w.
1067/69
ul. Dworcowa
budynki stacyjne
1897-1901 r
1477/93
1897-1901 r
1477/93
Adres
Rodzaj
Data powstania
Wartości kulturowe
ul. Gliwicka 20
dom
pocz. XX w.
częściowo przebudowany,
lokalne
ul. Gliwicka 22
chata
2 poł. XIX w.
lokalne
ul. Gliwicka 24
dom
pocz. XX w.
lokalne
ul. Górnicza 2
dom
2 poł. XIX w.
lokalne
ul. Górnicza 42
dom
2 ćw. XX w.
lokalne
ul. 1 Maja 13
dom
pocz. XX w.
lokalne
ul. 1 Maja 18
dom
pocz. XX w.
lokalne
ul. 1 Maja 20
dom
pocz. XX w.
lokalne
ul. 1 Maja 22
dom
pocz. XX w.
lokalne
ul. 1 Maja 30
dom
pocz. XX w.
lokalne
ul. 1 Maja 36
dom
pocz. XX w.
lokalne
ul. 1 Maja 39
dom wraz z budynkami
pocz. XX w.
lokalne
gospodarczymi
Adres
Rodzaj
Data powstania
Wartości kulturowe
ul. 1 Maja 12
dom
koniec XIX w.
lokalne
ul. 1 Maja 9
dom
pocz. XX w.
lokalne
ul. 1 Maja 13
dom
pocz. XX w.
lokalne
Adres
Rodzaj
Data powstania
ul. 1 Maja
chałupa drewniana
ul. Dworcowa 8
dom
ul. 1 Maja 35
dom
-34Wykaz krzyŜy i kapliczek przydroŜnych
Lokalizacja
Rodzaj
Data powstania
uwagi
ul. Gliwicka, cmentarz
krzyŜ z Postacią UkrzyŜowa- 1869 r.
kamienny
nego i półpełną rzeźbą Matki
Boskiej na cokole.
Lokalizacja
Rodzaj
Czas powstania
Uwagi
ul. Gliwicka 16
cmentarz przykościelny pocz. XIX w.
zachowane nagrobki z XIX w.
Lokalizacja
Rodzaj
Górniki
hałdy po kopalni rudy
5
darniowej
ul. 1 Maja 2
Nr stan. w
Nr stan. w obobrębie obsza- rębie miejscoru AZP
wości
Czas powstania
XVI – XVII w.
Uwagi
pocz. XX w.
Typ stanowiska
30
31
32
1
2
3
Obszar 99-43
ślad osadnictwa
ślad osadnictwa
ślad osadnictwa
33
4
ślady osadnictwa
kulturowa
neolit
neolit
w.)
wczesne (XI-XII w.) i późne
(XIV-XV w.)
Strefa „A”
−
kościół wraz z cmentarzem przykościelnym w granicach ogrodzenia
Obiekt i sposób zagospodarowania przestrzeni do bezwzględnego zachowania.
−
kolej wąskotorowa Gliwice – Rudy Raciborskie na odcinku w granicach administracyjnych miejscowości
Nieborowice
Obiekt do bezwzględnego zachowania. DąŜyć do utrzymania urządzeń technicznych (nasyp, torowisko, rozjazdy, oznakowania kolejowe itp.) oraz zapewnienia właściwego uŜytkowania obiektom kubaturowym
(dworce i budynki towarzyszące).
Strefa „E”
−
sylweta wsi wraz z dominantą przestrzenną wieŜy kościoła
kulturowych.
Strefa „K”
Strefa ochrony krajobrazu
−
przestrzeń dawnej kopalni odkrywkowej (w granicach jak zaznaczono na mapie) z unikatowym krajobrazem ukształtowanym przez człowieka w XVI i XVII w
Do zachowania. Zmiana sposobu uŜytkowania wymaga konsultacji z właściwymi słuŜbami konserwatorskimi.
Wszelkie prace ziemne (przede wszystkim wszelkie wiąŜące się ze zmianami ukształtowania terenu) wymagają nadzoru konserwatorskiego i archeologicznego.
WILCZA
Nazwy uŜywane poprzednio: NIEDER U. OBER WILCZA
Zachowany układ ruralistyczny – łańcuchówka. Na północno zachodnim krańcu wsi folwark w Dolnej Wilczy, a
na północno wschodnim folwark w Górnej Wilczy. Folwark w Górnej Wilczy uległ stopniowej likwidacji w latach
5
pryzmy o wysokości 1,5 m., na zachód od zabudowań, pod lasem i w nim.
-3570. i 80. XX w. przede wszystkim w związku z rozbudową osiedla mieszkaniowego w Szczygłowicach i regulacją węzła komunikacyjnego na drodze nr 924. W centrum kościół. Stanowi on zamknięcie osi widokowej drogi
doprowadzającej do wsi (ob. ul. Miarki) od głównego traktu komunikacyjnego Gliwice – Rybnik.
Kalendarium
1480
1486
1657
1755
1922
1925
Budowa kościoła.
Pierwsza wzmianka źródłowa.
Remont i wykonanie polichromii kościoła.
Konsekracja obecnie istniejące kościoła p.w. Wszystkich Świętych. Wybudowany
z fundacji hr. Emanuela Węgierskiego pod kierunkiem mistrza budowlanego
Jakuba Siedlaczka z Gliwic.
Pomiędzy Górną i Dolną Wilczą przebiega polsko-niemiecka granica państwowa.
Erygowanie parafii w Wilczy Górnej.
kościół p.w. św. Mikołaja
Pierwotny zbudowany w 1480 r., obecny (fot. 36) w 1 połowie XVIII w. przez Jakuba Siedlaczka z Gliwic, konsekrowany w 1755 r. Orientowany, drewniany, konstrukcji zrębowej z wieŜą o konstrukcji słupowej, szalowany.
Prezbiterium zamknięte trójbocznie przy nim od północy prostokątna zakrystia. Szersza nawa z kruchtą od
południa i wieŜą poprzedzoną nowszą kruchtą od zachodu. W dolnej części ścian, z wyjątkiem wieŜy, zakrystii i
krucht zadaszenie w charakterze sobot pobite gontem. Okna zamknięte półkoliście, od wschodu okienko okrągłe
z kratą kowalską z zadziorami. Dachy dwuspadowe, na zakrystii pulpitowy, pobite gontem. Nad nawą wieŜyczka
na sygnaturkę, ośmioboczna z latarnią, zakończona baniastą kopułką, pobita gontem. WieŜa o ścianach pochyłych, pobitych gontem z lekko nadwieszona izbicą szalowaną deskami wyrzynanymi w dolnej części w koronkę.
Hełm wieŜy piramidalny, czworoboczny przechodzący w ośmiobok pobity gontem.
Adres
Rodzaj
Data powstania
Nr rejestru
ul. Miarki
kościół p.w. św. Mikołaja
1 poł. XVIII w.
564/60
ul. Miarki 9
zespół pałacowo-parkowy 2 poł. XIX w.
1276/81
Adres
Rodzaj
Data powstania
Wartości kulturowe
ul. Miarki 13
spichlerz
pocz. XIX w.
lokalne
ul. Miarki
obora
pocz. XIX w.
lokalne
ul. Miarki
obora
pocz. XIX w.
lokalne
ul. Miarki 13
czworak
pocz. XIX w.
lokalne
ul. Miarki 27
szkoła
pocz. XX w.
lokalne
ul. Miarki 78
dom
pocz. XX w.
lokalne
ul. Miarki 82
dom
pocz. XX w.
lokalne
ul. Miarki 116
gospoda
XIX/XX w.
lokalne
ul. Miarki 119
dom
pocz. XX w.
lokalne
ul. Miarki 122
dom
pocz. XX w.
lokalne
ul. Miarki 135
dom, piekarnia
pocz. XX w.
przebudowany
ul. Miarki 145
dom
przebudowany, zatracił cechy
stylowe
ul. Miarki 244
dom
pocz. XX w.
lokalne
ul. Rybnicka 1
bar „Na Górce”
k. XIX w.
lokalne
ul. Stawowa
kaplica cmentarna
k. XIX w.
lokalne
Lokalizacja
Rodzaj
ul. Gliwicka/Miarki/ Rybkapliczka
nicka
ul. Miarki (obok kościoła) krzyŜ z postacią UkrzyŜowanego i postacią Matki Boskiej
w niszy
ul. Miarki 244
UkrzyŜowanego
Miejsca pamięci
Lokalizacja
Rodzaj
Data powstania
k. XIX w.
uwagi
pw. Matki Boskiej królowej Polski
1883 r.
pocz. XX w.
krzyŜ drewniany, postać Ŝeliwna
Data powstania
uwagi
-36ul. Miarki (kościół)
ul. Stawowa (cmentarz)
tablica ku czci mieszkańców
poległych w I wojnie światowej
mogiła zbiorowa Ŝołnierzy
polskich poległych 2.09.1939
r.
mogiła zbiorowa więźniów
obozu Auschwitz Birkenau
zamordowanych w trakcie
ewakuacji obozu
tablica poświęcona pamięci
poległych w czasie wojen oraz
pomordowanych w obozach
koncentracyjnych
l. 20 XX w.
1939 r.
część zachodnia
1945 r.
część zachodnia
1995 r.
Lokalizacja
Rodzaj
ul. Miarki
park
ul. Miarki
cmentarz przykościelny
Czas powstania
2 poł. XIX w.
XV w.
ul. Stawowa
pocz. XX w.
cmentarz
Lokalizacja
Rodzaj
6
ul. Miarki 97
młyn
ul.Miarki/Gliwicka
Nr stan. w obNr stan. w
obrębie obsza- rębie miejscoru AZP
wości
Czas powstania
poł. XIX w.
lata 30. XX w.
Typ stanowiska
Uwagi
geometryczny
zagospodarowany jako zieleniec, zachowane pojedyncze
nagrobki z pocz. XX w. oraz
nagrobek współczesny kolejnych proboszczów parafii
zbiorowa mogiła ofiar wypadku w fabryce Lignoza w Krywałdzie
Uwagi
kulturowa
Obszar 99-43
34
35
1
2
skarb (?)
osada
36
3
osada
Wykaz innych obiektów
Lokalizacja
ul. Miarki (obok pałacu)
Rodzaj
kamień graniczny
średniowiecze (?)
w.)
w.)
Czas powstania
1883 r.
Uwagi
trimerc
Strefa „A”
−
zespół pałacowo-parkowy
Obiekt do bezwzględnego zachowania. Zapewnić właściwe uŜytkowanie dla całości zespołu. DąŜyć do
usunięcia ogrodzeń wtórnie dzielących przestrzeń parku.
−
kościół wraz z dawnym cmentarzem przykościelnym
Obiekt do bezwzględnego zachowania. Sposób zagospodarowania przestrzeni do zachowania.
Strefa „B”
−
dawny folwark
6
W spisie adresowym znajdującym się w archiwum SOZ w Katowicach mylnie podano numer 99.
-37Zapewnić uŜytkowanie. DąŜyć do restauracji i modernizacji technicznej obiektów o wartościach kulturowych z dostosowaniem współczesnej funkcji do wartości zabytkowej obiektów. Ze względu na konieczność
zapewnienia uŜytkowania, a co za tym idzie wprowadzania współczesnych technologii oraz ewentualnej zmiany
pierwotnej funkcji dopuszczalna jest wymiana obiektów kubaturowych nie posiadających wartości kulturowych
(obiekty powstałe lub całkowicie przekształcone po 1945 r.) oraz wprowadzenie nowych. Konieczne jednak jest
dostosowanie nowej zabudowy do historycznej kompozycji urbanistycznej w zakresie skali i bryły przy załoŜeniu
harmonijnego współistnienia elementów kompozycji historycznej i współczesnej.
Strefa „E”
−
ekspozycja kościoła od wschodu i zachodu z ul. Miarki oraz pod południa z ul. Stawowej.
kulturowych
śERNICA
Nazwy uŜywane poprzednio: DEUTSCH ZERNITZ, HASELGRUND (1936)
Zachowany czytelny układ ruralistyczny w typie owalnicy. Wrzeciono wydłuŜone w kierunku południkowym
wzdłuŜ cieku wodnego. Zachowany układ komunikacyjny wewnętrzny miejscowości oraz łączący z sąsiadującymi historycznymi jednostkami osadniczymi, a takŜe głównym historycznym traktem Gliwice – Rybnik. Wokół
dawnego grodu (obecnie grodzisko) rycerskiego, wykształcony układ przestrzenny o charakterze podgrodzia z
utrwalonym do naszych czasów układem ulic tworzących obecne centrum wsi. Na obrzeŜach historycznego
centrum znajdował się w XIX i na początku XX w. zespół pałacowo-parkowy być moŜe z niewielkim folwarkiem,
zachowany obecnie fragmentarycznie.
W sylwecie wsi dominują spadziste dachy kryte czerwoną dachówką. WieŜa starego drewnianego kościoła
usytuowanego na kulminacji grodziska stoŜkowatego jest dominantą przestrzenną.
Dominacja zabudowy z lat 70, 80 XX w. Pojedyncze stare budynki. Reliktowo zachowany sposób zagospodarowania działek siedliskowych zgodny z ustawami fryderycjańskimi (np. ul. 1 Maja 33). W centrum zabudowa o
charakterze małomiasteczkowym i miejskim.
Sylweta wsi z duŜymi połaciami czerwonych dachów stanowi istotny element krajobrazu kulturowego regionu.
Przy drodze dojazdowej do wsi od strony Bojkowa nowa zabudowa bazy „Metal Company” i stacji benzynowej
o negatywnym oddziaływaniu optycznym, szczególnie niewłaściwą, agresywną kolorystyką.
Kalendarium
1200
1246
1266
1274
1278
1283
1447
1482
1648
1679
W śernicy istnieje kościół.
W źródłach pisanych zostaje wymieniona nazwa w brzmieniu „śerdnica”.
Właścicielami wsi „Sirdnicza” są rycerze Zbrosław i Maciej.
Rycerz Gniewomir sprzedaje wieś Stefanowi Zbronowickiemu.
Stefan Zbronowicki wsi „Girdniza” prawo niemieckie.
Wieś przechodzi na własność klasztoru w Rudach Raciborskich i jest nią aŜ do
1810 r.
W źródłach pisanych występuje nazwa w brzmieniu „Syrnik”.
W dokumentach zapisano nazwę w brzmieniu „Sernik”.
Budowa obecnie istniejącego kościoła p.w. Michała Archanioła z fundacji Andrzeja Emanuela opata cystersów w Rudach Raciborskich.
W źródłach pisanych pojawia się nazwa wsi w brzmieniu „śernica”.
Kościół p.w. św. Michała
Wzniesiony w 1648 r. Orientowany. Drewniany (fot.42,43), konstrukcji zrębowej, z wieŜą konstrukcji słupowej,
na podmurówce częściowo kamiennej częściowo ceglanej. Południowa ściana kościoła wzmocniona od wewnątrz i zewnątrz lisicami. Prezbiterium na rzucie zbliŜonym do kwadratu, zamknięte trójbocznie, przy nim od
północy prostokątna zakrystia połączona z nie wyodrębnionym od zewnątrz przedsionkiem. Nawa prostokątna,
szersza od prezbiterium z kwadratową kruchtą od północy., przy której składzik konstrukcji słupowej oraz kwadratowa wieŜa od zachodu z kruchtą w przyziemiu. W dolnej części ściany nawy od południa i zachodu zadaszenie pobite gontem. Składzik szalowany deskami, od północy otwarty, wsparty na słupach z zastrzałami.
Okna zamknięte półkoliście, w prostokątnych obramieniach. Dachy pobite gontem: prezbiterium i nawy dwuspadowe, strzeliste; zakrystii i przedsionka wspólny, pulpitowy, na składziku pulpitowy, kruchty dwuspadowy,
złączony z dachem zakrystii. Na szczycie dachu prezbiterium wycięta z blachy postać Michała Archanioła walczącego ze smokiem. Nad nawą wieŜyczka na sygnaturkę, sześcioboczna z latarnią, pobita blachą, nakryta
-38daszkiem piramidalnym, na szczycie postać Matki Boskiej na półksięŜycu, wycięta z blachy. WieŜa o ścianach
lekko pochyłych, pobitych gontem, z nieznacznie nadwieszoną izbicą, szalowaną deskami wyciętymi u dołu w
koronkę, zwieńczona wysmukłym ośmiobocznym hełmem piramidalnym, pobitym gontem.
Adres
Rodzaj
Data powstania
Nr rejestru
ul. Miki 3
kościół
1648-1661
375/60
Adres
Rodzaj
Data powstania
Wartości kulturowe
ul. Gliwicka 1
dom
k. XIX/k.XX w
przebudowany, zatracił walory
ul. Gliwicka 2
dom
k. XIX w.
lokalne
ul. Gliwicka 4
dom
pocz. XX w.
lokalne
ul. Miki
budynek gospodarczy
1870 r.
lokalne
ul. Miki 1
dom
XIX/XX w.
lokalne
ul. Miki 2
dom
XIX/XX w.
lokalne
ul. Miki 15
dom
XIX/XX w.
lokalne
ul. Miki 31
dom
1928 r.
lokalne
ul. Nieborowska 15
dom
pocz. XX w.
lokalne
ul. Nieborowska 27
dom
pocz. XX w.
lokalne
ul. Nieborowska 48
dom
pocz. XX w.
lokalne
ul. Nieborowska 56
dom wraz z budynkiem
XIX/XX w.
lokalne
gospodarczym
ul. Nieborowska 60
dom
XIX/XX w.
lokalne
ul. Olchowa 12
dom
pocz. XX w.
lokalne
poczta
2 poł. XIX w.
lokalne
2
dom
pocz. XX w.
lokalne
31
dom
pocz. XX w.
lokalne (pozbawiony detalu
56
wystroju elewacji, wymieniona
stolarka na plastikową, jednopolową)
dom
pocz. XX w.
lokalne (wymieniona stolarka
74
na plastikową, jednopolową)
dom
k. XIX w.
lokalne (wymieniona stolarka
86
okienna na plastikową, niesymetryczną)
dom mieszkalny oraz
pocz. XX w.
lokalne
102
stodoła
dom mieszkalny oraz
pocz. XX w.
lokalne
112
budynek gospodarczy
ul. Szafranka 2
dom
k. XIX w.
lokalne
Adres
Rodzaj
Data powstania
Wartości kulturowe
ul. 1 Maja 7
dom
1 poł. XIX w.
lokalne
ul. 1 Maja 28
dom
1 poł. XIX w.
lokalne
ul. 1 Maja 29
dom
poł. XIX w.
lokalne
ul. 1 Maja 31
dom
pocz. XX w.
lokalne
ul. 1 Maja 33
dom mieszkalny wraz z pocz. XX w.
lokalne
budynkami gospodarczymi
ul. 1 Maja 57
dom mieszkalny wraz z poł. XIX w.
lokalne
pierwotnym kutym
ogrodzeniem.
ul. 1 Maja 87
dom
poł. XIX w.
lokalne
ul. 1 Maja 109
dom
pocz. XX w.
lokalne
ul. 1 Maja 113
dom
pocz. XX w.
lokalne
dom
k. XIX w.
lokalne
20
dom
k. XIX w.
lokalne
44
-39Adres
66
ul. Szafranka 3
Rodzaj
dom wraz ze stodołą
Data powstania
k. XIX w.
Wartości kulturowe
lokalne
d. zajazd ob. bar „ZaciXIX/XX w.
lokalne
sze”
ul. Szafranka 6
dom
poł. XIX w.
lokalne
Wykaz obiektów architektury i budownictwa znajdujących się w spisie WKZ , a obecnie nie istniejących
Adres
Rodzaj
Data powstania
straŜ poŜarna
ul. Nieborowska / Gliwicka chałupa
2 poł. XIX w.
ul. Górnicza 66
dom
ul. Nieborowska 78
zagroda
Lokalizacja
Rodzaj
Data powstania
uwagi
ul. Gliwicka, cmentarz
krzyŜ
poł. XIX w. z
drewniany, rzeźbiony
postacią UkrzyŜowanego
ul. Gliwicka (przy wjeździe Kapliczka z figurą Matki Boskiej poł. XIX w.
kubaturowa
do wsi)
ul. Miki 3 (przy schodach KrzyŜ z postacią UkrzyŜowane- 1860 r.
polichromia współdo kościoła)
go i półpełną figurą Matki Boczesna
skiej Bolesnej
ul. Miki 3 (przy schodach KrzyŜ z postacią UkrzyŜowane- 1860 r.
polichromia współdo kościoła)
go i płaskorzeźbioną postacią
czesna
Matki Boskiej
ul. Gliwicka (w centrum
kapliczka z rzeźbą św. Jana
pocz. XIX w.
rzeźba ludowa starwsi)
Nepomucena
sza
ul. Nieborowska (naprze- krzyŜ z postacią UkrzyŜowane- k. XIX w.
neogotycki
ciw posesji 43)
go i postacią Matki Boskiej we
wnęce
ul. Olchowa
krzyŜ
1924 r.
ul. Podgórna 5
krzyŜ
1908 r.
ul. Szafranka, na granicy krzyŜ z postacią UkrzyŜowane- pocz. XX w.
drewniany, postać –
zabudowy
go
odlew Ŝeliwny
Kolonia śernicka
krzyŜ
1892 r.
droga do wsi od drogi
krzyŜ z postacią UkrzyŜowane- XIX/XX w.
sztuczny kamień,
Gliwice – Rybnik
go i figurą (współczesną) Matki
inskrypcja usunięta
Boskiej w niszy.
kapliczka z figurką Matki Bopocz. XX w.
66
skiej Nieustającej Pomocy
Miejsca pamięci
Lokalizacja
ul. Gliwicka – cmentarz
Rodzaj
Data powstania
kaplica poświęcona pamięci
1920 r.
mieszkańców poległych w I
wojnie światowej
pomnik poświęcona pamięci
lata 90. XX w.
mieszkańców śernicy i Nieborowic poległych i internowanych w II wojnie światowej
ul. Gliwicka – cmentarz
Lokalizacja
Rodzaj
ul. Gliwicka
cmentarz
Czas powstania
1 poł. XIX w.
ul. Miki 3
d. cmentarz przykościelny
XV w.
droga do wsi od drogi
Gliwice – Rybnik
pocz. XX w.
uwagi
przebudowana
napis dwujęzyczny
(polski i niemiecki)
Uwagi
zachowane nieliczne nagrobki
z przełomu XIX i XX w.
obsadzenie dookolne lipami
drobnolistnymi w wieku około
150 lat.
jesiony wyniosłe
-40Lokalizacja
ul. Gliwicka (przy wjeździe do wsi)
przy posesji ul. Powstańców Śląskich 110
Rodzaj
Czas powstania
l. 30. XX w.
Uwagi
tynkowany
l. 30. XX w.
zachowane pierwotne tynki
szlachetne
Nr stan. w
Typ stanowiska
kulturowa
Obszar
1
grodzisko
średniowiecze
Strefa „A”
−
kościół p.w. św. Michała wraz z dawnym cmentarzem przykościelnym i grodziskiem średniowiecznym.
Konieczne zabezpieczenie a takŜe zapewnienie uŜytkowania. Obiekt obecnie nie uŜytkowany. Rozpoczyna się proces destrukcji – ubytki gontu w poszyciu dachy i ścian. Powybijane szyby. Wnętrze nie zabezpieczone przed kradzieŜą. Sposób zagospodarowania otoczenia do utrzymania. Starodrzew na dawnym cmentarzu przykościelnym wymaga prac pielęgnacyjnych i zabiegów sanitarnych.
Strefa „B”
−
centrum wsi na obszarze dawnego podgrodzia. Granice wyznaczają: od granic strefy A w kierunku na
zachód tylną granicą posesji ul. Miki 2, ul Miki do ul. Gliwickiej i Nieborowickiej, granice działki ul. Szafranka 3,
do ul Górniczej i ul. Górniczą na północ. Granicę północną stanowi skarpa przecinająca ul. 1 Maja i Powstańców Śląskich do ul. Gliwickiej, po tylnych granicach działek poczty i posesji nr 1, ul. Gliwicką do Olchowej i
Olchową do granic strefy A.
Do zachowania układ dróg, historyczna zabudowa oraz sposób rozplanowania działek siedliskowych. Wszelkie
nowopowstające obiekty kubaturowe powinny być wpisane w sposób harmonijny w zabytkową strukturę wsi.
Strefa „E”
Strefa ochrony widoku sylwety wsi (z jej dominantami) i charakterystycznych jej fragmentów (z wyznaczonych
miejsc i punktów widokowych oraz odcinków tras komunikacyjnych).
−
sylweta wsi z drogi dojazdowej od strony drogi Gliwice – Rybnik
kulturowych.
NaleŜy dąŜyć na optycznej neutralizacji obiektu stacji benzynowej i zabudowy bazy „Metal Company”
przy wjeździe do wsi.
Ogólne wnioski i wytyczne konserwatorskie do planów miejscowych:
1) W zakresie stref ochrony konserwatorskiej:
Wyznaczenie stref ochrony konserwatorskiej dla obszaru gminy Pilchowice dokonano w oparciu o „Wytyczne
do opracowania problematyki ochrony wartości kulturowych” wydane przez Zespół Ekspertów Międzyresortowej Komisji d/s Rewaloryzacji Miast i Zespołów Staromiejskich z 1981 r.
7
W opracowaniu określono następujące strefy ochrony konserwatorskiej :
- strefa „A” - pełnej (ścisłej) ochrony konserwatorskiej, obejmująca obszary szczególnie wartościowe, o
bardzo dobrze zachowanej historycznej strukturze przestrzennej, do bezwzględnego zachowania. Strefą
tą objęto obiekty wpisane do rejestru zabytków wraz z ich bezpośrednim otoczeniem. Wyznaczono ją w obrębie miejscowości:
Nieborowice – Kuźnia Nieborowska
Pilchowice
Stanica
Wilcza
7
Szczegółowe określenie granic stref oraz określenie rygorów i wytycznych dla kaŜdej ze stref w części dotyczącej poszczególnych miejscowości (jednostek osadniczych)
-41śernica
W strefie „A” - zasadą nadrzędną przy podejmowaniu wszelkich działań inwestycyjnych, remontowych i
konserwatorskich, pozostaje ochrona wartości kulturowych.
Podejmowanie wszelkich prac w obrębie strefy wymaga wcześniejszych uzgodnień i akceptacji ze
strony SłuŜby Ochrony Zabytków - Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków.
−
strefa „B” - częściowej ochrony konserwatorskiej gdzie ochronie podlega utrzymanie zasadniczych elementów historycznego rozplanowania oraz charakter i skala zabudowy.
Strefą tą objęto zachowane wartościowe załoŜenia przestrzenne zespołów folwarcznych oraz szczególnie wartościowe układy ruralistyczne i urbanistyczne z zachowaną pierwotną zabudową. Strefę częściowej ochrony
konserwatorskiej wyznaczono w obrębie miejscowości:
Pilchowice
Wilcza
śernica
Zasadą nadrzędną jest podporządkowanie w zakresie gabarytów i skali nowej zabudowy (dotyczy to
równieŜ przebudów i modernizacji budynków istniejących) skali zabudowy tradycyjnej.
W obrębie wyznaczonych stref B pośredniej ochrony konserwatorskiej wszelkie uzupełnienia zabudowy, remonty, modernizacje oraz przebudowy powinny być prowadzone z opiniowaniem programu działania i
projektów ze SOZ Oddział w Katowicach. Obowiązujące uzgodnienia konserwatorskie dotyczą równieŜ lokalizacji oraz skali i gabarytów nowo projektowanych obiektów, które nie powinny zakłócać charakteru zachowanej zabudowy (łącznie z układem jej rozplanowania) posiadającej wartości kulturowe. Ustalenia konserwatorskie dla strefy „B” obejmują równieŜ obowiązek zachowania historycznych linii zabudowy oraz przekroju ulic i
zadrzewienia z historycznym podziałem na działki budowlane (w uzasadnionych przypadkach zachowania ciągłości ich historycznych podziałów). W wypadku wymiany zabudowy nie posiadającej wartości zabytkowych
(zuŜytej technicznie) na nową, nadzór architektoniczno-budowlany powinien wymagać nawiązania do istniejącej zabudowy tradycyjnej.
-
strefa „K” -ochrony krajobrazu
Strefa ochrony Strefę ochrony krajobrazu wyznaczono dla miejscowości:
Stanica
- strefa „E” -ochrony ekspozycji
Strefa ochrony widoku sylwety wsi (z jej dominantami) i charakterystycznych jej fragmentów (z wyznaczonych miejsc i punktów widokowych oraz odcinków tras komunikacyjnych). Strefę ochrony ekspozycji wyznaczono dla miejscowości:
Pilchowice
Stanica
Wilcza
śernica
Na obszarze strefy szczególny nacisk naleŜy połoŜyć na ochronę zachowanych dotychczas widoków.
Wszelka nowopowstająca zabudowa kubaturowa w strefie (takŜe kształtowanie wysokiej zieleni) powinna posiadać odpowiednią skalę oraz gabaryty nie zagraŜające ekspozycji widokowej zespołów zabudowy o wartościach kulturowych.
−
strefa „W” - ochrony archeologicznej
Strefa obejmuje tereny o domniemanej na podstawie badań powierzchniowych lub innych wskazówek, zawartości reliktów archeologicznych, które to obszary powinny być zastrzeŜone jako tereny obserwacji archeologicznej. Strefę ochrony archeologicznej wyznaczono w obrębie miejscowości:
Pilchowice
Wszelkie prace ziemne w tym teŜ przekładki i realizacja podziemnych ciągów infrastruktury technicznej mogą
odbywać się tylko pod warunkiem nadzoru archeologicznego.
2) W zakresie zasad ochrony dóbr kultury i krajobrazu:
1. Dla ochrony wartości wynikających z jednorodnych cech architektonicznych wymagane jest wprowadzenie
nakazu budowy obiektów o podobnym charakterze oraz stosowanie wpisanych w krajobraz jednolitych
przykryć dachowych.
2. W przypadku prowadzenia prac remontowych i adaptacyjnych, na obiektach chronionych prawem na mocy
ustawy o ochronie dóbr kultury i o muzeach (wpisanych do rejestru zabytków), wymagane uzyskanie
uzgodnienie Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków.
3. W przypadku prowadzenia prac remontowych i adaptacyjnych, na obiektach objętych ochroną w
niniejszym planie, wymagane uzyskanie opinii konserwatorskiej.
4. W przypadku koniecznych wyburzeń obiektów sprzed 1945 r, wymagane kaŜdorazowe uzyskanie
pozytywnej opinii konserwatorskiej oraz wykonanie dla nich koniecznej dla celów archiwalnych
dokumentacji konserwatorskiej.
-425. Prace ziemne w obrębie stanowisk archeologicznych, winny być poprzedzone archeologicznymi
badaniami ratowniczymi.
6. Wszelkie prace ziemne w obrębie stanowisk archeologicznych powinny mieć zapewniony nadzór
archeologiczny uzgodniony z Wojewódzkim Konserwatorem Zabytków.
7. Punkty widokowe, wyznaczono w miejscach gdzie szczególny nacisk naleŜy połoŜyć na ochronę
zachowanych dotychczas widoków. Wszelka nowo powstająca zabudowa kubaturowa widoczna
z tych punktów (takŜe kształtowanie niskiej i wysokiej zieleni) powinna posiadać odpowiednią skalę oraz
gabaryty wymagane dla zachowania i kształtowania ekspozycji widokowej z innych ustaleń uchwały.
8. NaleŜy dąŜyć do opracowania studium historyczno konserwatorskiego dla:
− wsi Pilchowice w jej historycznych granicach.
− odkrywkowej kopalni rudy Ŝelaza połoŜonej na zachód od Stanicy.
5. KIERUNKI ROZWOJU GOSPODARKI WODNO-ŚCIEKOWEJ
5.1. Zaopatrzenie w wodę
Tereny zainwestowane gminy Pilchowice są w stu procentach zaopatrzone w wodę. Sieć wodociągowa jest
zasilana z ujęć wodnych połoŜonych w:
1) Leboszowicach,
2) Nieborowicach
Projektowane elementy systemu zaopatrzenia w wodę obejmują modernizację sieci istniejącej i rozbudowę
sieci na terenach przewidzianych do zainwestowania, takich jak: tereny komercyjno-produkcyjne połoŜone w
północnej i południowej części gminy.
W ogólnym bilansie zaopatrzenia w wodę, uwzględnia się obecnie i naleŜy uwzględniać potrzeby ochrony
przeciwpoŜarowej. Do celów przeciwpoŜarowych woda jest i będzie czerpana w pierwszej kolejności z hydrantów (sołectwa są uzbrojone w sieć wodociągową i hydranty), a w razie konieczności ze zbiorników otwartych,
które znajdują się w: Stanicy przy ul. 1-Maja i Pilchowicach przy ul. Wielopole. Nowe tereny mieszkaniowe i
komercyjno-produkcyjne mają być wyposaŜone w sieć wodociągową i hydranty, w dostosowaniu do rodzaju
zainwestowania (w tym rodzaju zagroŜeń poŜarowych) - zgodnie z obowiązującymi przepisami związanymi
ochroną przeciwpoŜarową.
Obecnie na terenie gminy Pilchowice, do najbardziej zagroŜonych poŜarami zalicza się: południową część wsi
Leboszowice, Stanice-Górniki, Marszołki, zachodnią część wsi (okolice śabiok, stacja kolejki wąskotorowej,
Domy Celne) oraz Pilchowice-Wielopole. ZagroŜenia poŜarowe na terenach komercyjno-produkcyjneh (obecnie tereny ofertowe), zostaną określone, kiedy danemu terenowi zostanie przypisana konkretna inwestycja.
Ochrona przeciwpoŜarowa, realizowana jest poprzez Ochotniczą StraŜ PoŜarną, której remizy zlokalizowane są
w: Pilchowicach-ul. StraŜaków 3, Wilczy-ul. Karola Miarki 138, śernicy-ul.Szafranka 7, Stanicy-ul. 1-go Maja i
Leboszowicach-ul. Wiejska.
5.2. Odprowadzanie i oczyszczanie ścieków
Planuje się budowę sieci kanalizacji sanitarnej dla poszczególnych wsi, w tym dla wyodrębniających się zlewni
lub grupowanie poszczególnych zlewni w większe systemy.
Takie rozwiązanie jest podyktowane ukształtowaniem terenu, który w przypadku doprowadzania ścieków do
jednej oczyszczalni, zmusza do budowania duŜej ilości przepompowni i kolektorów tłocznych, co znacznie
zwiększa w szczególności koszty oczyszczania ścieków, oraz znacznymi odległościami pomiędzy jednostkami
osadniczymi, co jest związane z budową długich kolektorów doprowadzających ścieki do zbiorczej oczyszczalni
ścieków. Przewiduje się doprowadzenie ścieków do oczyszczalni kolektorami grawitacyjnymi, jednakŜe w kilku
przypadkach będzie konieczna budowa przepompowni i kolektorów tłocznych.
Na oczyszczalniach grupowych i lokalnych naleŜy realizować obiekty zapewniające oczyszczenie ścieków do
stopnia wymaganego przez rozporządzenie nr 116 z 91 r. Zaleca się stosowanie oczyszczalni kontenerowych,
obudowanych, nie dających zapachów i nie wymagających zagospodarowania strefy ochrony sanitarnej oraz
stałej obsługi.
Kierunki rozwoju gospodarki wodno-ściekowej przedstawione są na Rysunku studium Nr-3.
6. KIERUNKI ROZWOJU ENERGETYKI I TELEKOMUNIKACJI
6.1. Zaopatrzenie w energię elektryczną
Zaopatrzenie w energię elektryczną Gminy Pilchowice będzie miało miejsce poprzez modernizacje i rozbudowę istniejącego systemu linii 20kV i stacji tranformatorowych.
Przebudowa i rozbudowa powinna prowadzić do uzyskania zasilań dwustronnych.
Na terenie gminy usytuowane są stacje transformatorowe 20kV/ 0,4 kV zasilone poprzez linie elektroenergetyczne 20 kV ;
- Pilchowice – Leboszowice
- Pilchowice – Nieborowice
- Nieborowice – śernica
- śernica - Bojków
- Wilcza – Kuźnia Nieborowska
-43Przez obszar gminy przebiegają linie WN:
- 400 kV relacji Wielopole – Rozdzielnia Rokietnica – Joachimów,
- 220 kV relacji Łagisza – Blachownia,
- 110 kV relacji Wielopole – Foch , Wielopole – Przyszowice,
Sośnica – Kędzierzyn i Trynek – Kozłowska.
Utrzymuje/zabezpiecza się przebiegi przesyłowych linii elektroenergetycznych 400kV, 220kV,
i 110kV oraz ich stref ochronnych.
Zaopatrzenie w energię elektryczną dla odbiorców bytowo – komunalnych, rolnictwa i odbiorców terenów
komercyjnych przy załoŜeniu :
- wykorzystania energii elektrycznej w /g I- szego modelu energetycznego zabudowy,
- mocy maksymalnej w szczycie przyłączy Pnn= 12720 kW,
- mocy maksymalnej w szczycie stacji transformatorowej Ptr = 12037 kW,
- mocy maksymalnej w szczycie GPZ –tu = 10278 kW,
- adaptacji istniejących stacji transformatorowych dostosowując ich moc do aktualnych potrzeb, budowy 12
nowych stacji transformatorowych o mocy
250 kVA dla odbiorców bytowo – komunalnych i rolnictwa,
budowa 7 stacji transformatorowych o mocy 630 kVA dla odbiorców terenów komercyjnych wraz z siecią
elektroenergetyczną 20 kV
- ułoŜenia sieci kablowej niskiego napięcia na obszarze opracowania wraz z przyłączami do poszczególnych budynków.
W ramach wymiany sieci SN i nn zakłada się porządkowanie przebiegu tras według ustaleń planów zagospodarowania przestrzennego.
Zagospodarowanie terenu pod liniami 110 kV oraz w odległościach mniejszych niŜ 15,0 m od skrajnych przewodów tych linii naleŜy zrealizować w oparciu o normę PN –E – 05100 – 1 oraz Zarządzenie Ministra Górnictwa
i Energetyki z dnia 28. 01. 85r.( Monitor Polski nr. 3 z dnia 28. 02 85r.) i uzgodnić w GZE S.A.
6.2. Zaopatrzenie w gaz.
Gmina zasilona jest z układów o charakterze regionalnym z kierunku północno- wschodniego. Źródłem dostawy gazu jest istniejący gazociąg Ø200CN 1,6 MPa relacji Szczygłowice - Pilchowice z istniejącą stacją reduk3
cyjno – pomiarową PW / PS / PN o przepustowości 1 600 m /h zlokalizowaną w Pilchowicach. Przewiduje się, Ŝe
w roku 2020 wszystkie miejscowości gminy będą objęte gazyfikacją. Miejscowości Pilchowice, Leboszowice,
Stanica zaopatrzona będzie z istniejącej rozbudowanej stacji redukcyjno – pomiarowej w Pilchowicach. Miejscowości śernica, Nieborowice, Kuźnia Nieborowska zaopatrzone będą z projektowanej stacji redukcyjno –
3
pomiarowej PW / PS o przepustowości 2000 m /h zlokalizowanej w Nieborowicach poprzez gazociąg Ø500 CN
1,6 MPa relacji Świerklany – Sobiszowice .
Miejscowość Wilcza zaopatrzona będzie z projektowanej stacji redukcyjno – pomiarowej PW / PS o przepusto3
wości 2000 m /h zlokalizowanej w Wilczej, poprzez gazociąg Ø500CN 1,6 MPa relacji Świerklany – Sobiszowice . Istniejący system zaopatrzenia wsi Pilchowice poprzez gazociągi niskiego ciśnienia, pozostaje do zachowania. W pozostałych miejscowościach budowa sieci gazowej rozdzielczej średniego ciśnienia, prowadzona będzie sukcesywnie przy spełnieniu warunków technicznych i opłacalności ekonomicznej. Zakłada się wykonanie podłączenia domowe z sieci rozdzielczej średniego ciśnienia, zakończone reduktorem na elewacji
budynków.
Przewiduje się ogólne godzinowe zapotrzebowanie gazu dla odbiorców bytowo-komunalnych na obszarze gminy, w okresie perspektywicznym:
3
-na przygotowanie posiłków i ciepłej wody uŜytkowej ok. 1840 m /h
3
-na ogrzewanie budynków
ok. 3188 m /h
3
Razem ok. 5028 m /h
Przy zagospodarowaniu terenów naleŜy uwzględnić strefy ochronne dla istniejących i projektowanych gazociągów i urządzeń gazowniczych zgodnie z Rozporządzeniem Ministra Przemysłu i Handlu z dnia 14. 11.
1995 r. w sprawie warunków technicznych jakim powinny odpowiadać sieci gazowej (Dz.U.Nr.139 z dnia
07.12.1995 r.) oraz z Rozporządzeniem Ministra Gospodarki z dnia 30 lipca 2001r. (Dz.U.NR.97, poz.1055) w
sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać sieci gazowe.
W „Studium” utrzymuje/zabezpiecza się przebiegi przesyłowych gazociągów wysokopręŜnych i ich stref bezpieczeństwa
6.3. Zaopatrzenie w ciepło.
Potrzeby cieplne istniejącego i projektowanego budownictwa pokrywane będą z indywidualnych instalacji centralnego ogrzewania w oparciu o czyste nośniki energii.
Prognozowana struktura rynku cieplnego przedstawiać się będzie następująco:
- 35% - kotłownie lokalne opalane węglem,
- 50% - indywidualne i lokalne kotłownie gazowe,
- 10% - indywidualne i lokalne kotłownie olejowe,
- 5% - inne
-44Ze względu na przedsięwzięcia oszczędnościowe przy ustaleniu prognozowanych potrzeb energii cieplnej
uwzględniono realne moŜliwości zmniejszenia zuŜycia ciepła w stosunku do stanu istniejącego, oszczędność
mocy cieplnej w stosunku do stanu istniejącego szacuje się ok. 15%.
Ogólne zapotrzebowanie mocy cieplnej dla odbiorców bytowo – komunalnych w skali całej gminy szacuje się
na ok. 50 MW.
6.4. Telekomunikacja.
Przyjmuje się, Ŝe ogólne zapotrzebowanie na stacje telefoniczne w okresie perspektywicznym w gminie
Pilchowice wyniesie 5300 NN.
Zakłada się :
- rozbudowę istniejących central telefonicznych dostosowując je do potrzeb rozwoju telekomunikacji w
poszczególnych sołectwach,
- ułoŜenie sieci telefonicznej na terenach istniejącej i projektowanej zabudowy wraz
z podłączeniami do budynków,
- utrzymanie stacji przesyłu fal radiowych oraz strefy ochrony tych fal przed zabudową powyŜej
3 kondygnacji,
- utrzymanie istniejących i lokalizacja nowych sieci, w liniach rozgraniczających dróg,
- utrzymanie z moŜliwością przebudowy, sieci telekomunikacyjnej róŜnych właścicieli i operatorów.
Kierunki rozwoju energetyki i telekomunikacji przedstawione są na Rysunku studium Nr-4
7. PONADLOKALNE PRZEDSIĘWZIĘCIA PUBLICZNE Z OBSZARU GMINY PILCHOWICE
W okresie sporządzania i zakończenia prac nad projektem studium zagospodarowania przestrzennego gminy
Pilchowice nie zostały sporządzone programy rządowe i wojewódzkie, w których zawarte są zadania słuŜące
do ponadlokalnych celów publicznych. Podobnie dotyczy programów i zadań realizowanych na terenach i
obiektach chronionych na podstawie ustaw szczególnych.
WNIOSKI DO PLANU ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO WOJEWÓDZTWA ŚLĄSKEGO
7.1. Wnioskuje się w oparciu o ustalenia przyjęte w „Strategii” oraz projekcie „Studium uwarunkowań i
kierunków zagospodarowania przestrzennego Gminy Pilchowice” do ujęcia w programach rządowych i
samorządowych następujące zadania:
1) Zadania w zakresie transportu:
a) przebudowa drogi krajowej nr 78 relacji Gliwice-Rybnik,
b) przebudowa drogi wojewódzkiej relacji Knurów-Racibórz,
2) Zadania w zakresie systemów uzbrojenia terenów:
a) utrzymanie i modernizacja przesyłowych linii elektro-energetycznych 400kV, 220kV i 110kV,
b) utrzymanie i modernizacja przesyłowych gazociągów wysokiego ciśnienia,
c) ochrona zasobów wody pitnej
3) Zadania w zakresie ochrony środowiska przyrodniczego:
a) eliminacja ponadnormatywnych zanieczyszczeń środowiska z zakładów wymienionych w krajowej i
wojewódzkiej liście szczególnie uciąŜliwych dla środowiska, oraz które są przedsiębiorstwami
państwowymi lub spółkami Skarbu Państwa, w tym Elektrociepłownia Rybnik.
b) ochrona obszarów stanowiących istotne znaczenie dla systemu przyrodniczego gminy i regionu, w tym
doliny Bierawki, dolin potoków oraz terenów leśnych, w tym realizacja systemu odprowadzania i
oczyszczania ścieków (program czysta Bierawka),
c) sporządzenie i realizacja programu ochrony Cysterskich Kompozycji Krajobrazowych Rudy Wielkie.,
d) ochrona przed ujemnymi skutkami eksploatacji górniczej KWK Szczygłowice.
4) Zadania dotyczące ochrony wartości kulturowych i krajobrazu:
a) rewaloryzacja obiektów i zespołów zabytkowych, w tym wpisanych do rejestru zabytków Województwa
Śląskiego oraz postulowanych w „Studium” gminy Pilchowice do objęcia ochroną konserwatorską,
b) ochrona obiektów i zespołów postulowanych w „Studium” gminy Pilchowice do objęcia róŜnymi formami
ochrony konserwatorskiej, w tym reaktywowanie dla celów turystycznych kolejki wąskotorowej – o
specjalności turystycznej
5) Zadania w zakresie restrukturyzacji przemysłu:
a) realizacja przekształceń terenów po PGR-ach,
b) wykorzystanie oraz odnowa przyrodnicza i przestrzenna terenów zakładów likwidowanych lub
zmieniających funkcje w trakcie restrukturyzacji gospodarki.
7.2. Wnioski dotyczące ujęcia do wspólnych zadań w programach rządowych i wojewódzkich oraz w
programach wojewódzkich:
1) budowa i przebudowa podstawowych ciągów drogowo-ulicznych i linii kolejowych związanych z układem
aglomeracyjnym:
- przebudowa drogi krajowej nr 78,
- przebudowa drogi wojewódzkiej Knurów-Racibórz,
- modernizacja dróg powiatowych,
-45- przygotowanie miejsc parkingowych w gminie i przy drodze krajowej.
2) objęcie ochroną doliny Bierawki i dolin potoków (program czysta Bierawka), w tym eliminacja zagroŜeń
powodziowych,
3) neutralizacja odpadów niebezpiecznych dla środowiska,
4) zagospodarowanie zespołu parkowego w Pilchowicach oraz renowacja szpitala znajdującego się w tym
zespole.
5) zorganizowanie letniego ośrodka rekreacyjno-wypoczynkowego w Leboszowicach,
6) pełne przystosowanie pomieszczeń szkoły w Pilchowicach i śernicy dla potrzeb gimnazjum,
7) budowa sali gimnastycznej w szkole w Pilchowicach
8) budowa oczyszczalni ścieków dla sołectw śernica i Nieborowice wraz z siecią kanalizacji
sanitarnej.
8. OBSZARY, DLA KTÓRYCH WYMAGANE JEST SPORZĄDZENIE PLANÓW MIEJSCOWYCH
8.1. Zgodnie z art. 13 ust. 1 ustawy o zagospodarowaniu przestrzennym (tekst jednolity Dz. U Nr15 z
1999 r. poz. 139 z późniejszymi zmianami), miejscowe plany zagospodarowania przestrzennego
sporządza się obowiązkowo w następujących przypadkach:
- jeŜeli przepisy szczególne tak stanowią,
- dla obszarów, na których przewiduje się realizację programów zawierających zadania
rządowe, słuŜące realizacji celów publicznych,
- dla obszarów, na których przewiduje się realizację programów zawierających zadania, słuŜące dla realizacji lokalnych celów publicznych,
- dla określonych obszarów ze względu na istniejące uwarunkowania.
8.2. Za przepisami ustawy oraz analizą uwarunkowań rozwoju gminy, w tym strategii
rozwoju, przyjęto następujące zasady dotyczące sporządzania planów miejscowych:
“A” plany, których sporządzenie jest obowiązkowe na podstawie przepisów szczególnych:
• plany dla terenów objętych ochroną prawną, w tym ochroną konserwatorską oraz Parku Krajobrazowego
„Cysterskie Kompozycje Krajobrazowe Rud Wielkich”,
• plany miejscowe terenów górniczych.
“B” plany miejscowe obowiązkowe z uwagi na realizację ponadlokalnych i lokalnych celów
publicznych oraz ze względu na istniejące uwarunkowania:
•
•
plany dla obszarów o strategicznym znaczeniu dla rozwoju gminy,
plany dla obszarów zabudowy mieszkaniowo-uslugowej, wymagających uzupełnienia i
uporządkowania istniejącego zainwestowania, (w tym ochrony wartości kulturowych
i krajobrazu) oraz dla zapewnienia rozwoju poszczególnych sołectw,
• plany dla obszarów istniejącego i projektowanego układu drogowo-ulicznego oraz dla utrzymania i rozwoju
systemów infrastruktury technicznej, na których realizowane będą ponadlokalne
i lokalne zadania słuŜące dla realizacji celów publicznych, w tym zadania rządowe,
• plany dla zespołów przyrodniczych.
8.3. Plany nieobligatoryjne
• dla obszarów uŜytków rolnych i leśnych oraz innych obszarów nie ujętych w planach obligatoryjnych.
8.4. Zasady sporządzania planów miejscowych
Ustala się zasadę sporządzenia miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego w sposób umoŜliwiający podział lub łączenie podanych powyŜej obszarów i zespołów, w zaleŜności od występujących uwarunkowań własnościowych i technicznych, w tym potrzeby eliminacji pół konfliktowych. Dopuszcza się sporządzenie
miejscowego planu dla całej gminy, w jej granicach administracyjnych.
Określanie granic i przedmiotu sporządzania miejscowych planów, będzie miało miejsce poprzez stosowne
uchwały Rady Gminy. Podział na mniejsze plany lub łączenie w większe obszary, powinien uwzględniać zasady ogólne podane w pkt. 8.1. do 8.3.
8.5. Kolejność sporządzania planów miejscowych
Ustala się kolejność sporządzanie miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego z uwzględnieniem
zasad podanych w punkcie 6.4.:
a) plany dla obszarów istniejącego i projektowanego układu drogowo-ulicznego oraz dla utrzymania
i rozwoju systemów infrastruktury technicznej, na których realizowane będą ponadlokalne i lokalne
zadania słuŜące dla realizacji celów publicznych, w tym zadania rządowe - I i II kolejność,
b) plany dla obszarów o strategicznym znaczeniu dla rozwoju miasta, w tym strefy komercyjnoprodukcyjne - I i II kolejność,
c) plany dla obszarów zabudowy mieszkaniowo-uslugowej, wymagających uzupełnienia i
uporządkowania istniejącego zainwestowania, (w tym ochrony wartości kulturowych
i krajobrazu) oraz dla zapewnienia rozwoju poszczególnych sołectw - I i III kolejność,
d) plany dla zespołów przyrodniczych waŜnych dla funkcjonowania gminy i Parku
Krajobrazowego „Cysterskie Kompozycje Krajobrazowe Rud Wielkich” .
-46Wykonanie planów w IV-V kolejności
e) pozostałe plany w zaleŜności od potrzeb wynikających z prowadzenia polityki przestrzennej
i moŜliwości finansowych gminy.
- dla terenów wymagających działań odrębnych w ramach bieŜących potrzeb lokalizacyjnych,
- dla terenów górniczych.
Zasady wyznaczanie obszarów do sporządzania miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego,
przedstawione są na Rysunku studium Nr -5.
9. ZAŁĄCZNIKI GRAFICZNE DO USTALEŃ „STUDIUM”, POMNIEJSZONE ZE SKALI 1:10.000
(ODRĘBNE EGZEMPLARZE Z NUMEREM UCHWAŁY RADY GMINY PILCHOWICE):
Załącznik Nr-2 Rysunek studium Nr 1 Kierunki rozwoju przestrzennego i komunikacji,
Załącznik Nr-3 Rysunek studium Nr 2 Kierunki ochrony środowiska przyrodniczego oraz
ochrony wartości kulturowych i krajobrazu
Załącznik Nr-4 Rysunek studium Nr 3 Kierunki rozwoju gospodarki wodno-ściekowej
Załącznik Nr-5 Rysunek studium Nr 4 Kierunki rozwoju energetyki i telekomunikacji
Załącznik Nr-6 Rysunek studium Nr 5 Obszary, dla których wymagane jest sporządzenie
planów miejscowych zagospodarowania przestrzennego
10. WYKONAWCY STUDIUM:
Główny wykonawca “Studium”:
S.C. Pracownia Urbanistyczna “PLAN” z siedzibą w Knurowie ul. Niepodległości 27/2.
Główny projektant Studium:
mgr inŜ. Janusz Cubała (uprawnienia urbanistyczne Nr 122/87)
Zespół projektowy:
mgr Jadwiga Kiełbińska-Cubała
mgr inŜ. arch. Jacek Mogielicki
mgr inŜ. Barbara Zemela
proj. ElŜbieta Sołtysik
mgr inŜ. arch. Maria Hawro-Krajka
mgr Barbara Gołąb
oraz asystenci
Strategia Rozwoju Gminy Pilchowice 2001-2010 została przyjęta Uchwałą Rady Gminy w Pilchowicach
Nr XXXIII/217/2001 z dnia 07.09.2001r. Autorem „Strategii” jest Pani Agnieszka Gorzkowska.
W rozdziale: Kierunki ochrony środowiska przyrodniczego – wykorzystano opracowanie „Prognozy”, wykonane
przez Zakład Projektowania Ochrony Środowiska „DUDEK”
Pilchowice - 2002r.

GMINA PILCHOWICE

Transkrypt

Podobne dokumenty

VIII Gminny Konkurs Poezji Rodzimej im. ks. Konstantego Damrota

analiza hydrologiczno-hydr

ZAPORA PILCHOWICE

Nieruchomości Czerkawski

ankieta Pilchowice - Urząd Gminy Pilchowice

RekrutacjaPracownikow-OpiekunkaDziecieca

paczka pocztowa 9 3 00350769 paczka pocztowa

Wynik postępowania tablica ogłoszeń

Cierpliwość popłaca… Brawo! Brawo! Brawo!

REJESTR ZBIORÓW DANYCH OSOBOWYCH Prowadzony na